Aladdin DOMAÇ, Ebru KELSAKA, Binnur SARIHASAN

Transkript

1 Journal of Anesthesia - JARSS 2015; 23 (3): Domaç et al: Fascia iliaca compartment block in femoral fracture KLİNİK ÇALIŞMA / CLINICAL RESEARCH FEMUR KIRIĞI OLAN HASTALARDA PREOPERATİF UYGULANAN FASİA İLİAKA KOMPARTMAN BLOĞUNUN POSTOPERATİF ANALJEZİK TÜKETİMİNE ETKİSİ THE EFFECT OF PREOPERATIVE FASCIA ILIACA COMPARTMENT BLOCK ON POSTOPERATIVE ANALGESIC USE IN PATIENTS WITH FEMORAL FRACTURE Aladdin DOMAÇ, Ebru KELSAKA, Binnur SARIHASAN Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye Ondokuzmayıs University, Faculty of Medicine, Department of Anesthesiology, Samsun, Turkey ÖZET Amaç: Çal flman n amac, preoperatif uygulanan fasia iliaka kompartman blo unun, femur k r nedeniyle opere olacak hastalarda spinal anestezi için pozisyon verilmesine ve cerrahi sonras nda analjezik tüketimine etkisini araflt rmakt r. Yöntem: Bu prospektif, çift kör çal flma, bilgilendirilmifl hasta onam al narak yafl aras, femur k r nedeniyle opere olacak ASA I-III toplam 40 hastaya uyguland. Grup Blok (Grup B) hastalara (% 0.5 bupivakain 15 ml + % 2 lidokain 15 ml) fasia iliaka kompartman blo u (FICB) yap ld. Kontrol grubundaki hastalara blok yap lmad. Spinal anestezi için pozisyon verilirken hastalar a r lar n VAS ile de erlendirdi. Postoperatif a r tedavisi hasta kontrollü analjezi yöntemi (HKA) ile morfin verilerek sa land. HKA istek say lar ile verilen analjezik miktar, toplam analjezik tüketimleri, VAS de erleri kaydedildi. Bulgular: Spinal anestezi için pozisyon verilmesi s ras ndaki VAS skoru blok uygulanan grupta düflüktü. Blok uygulanan gruptaki hastalarda; postoperatif ilk 4 saatte ve 48 saat sonunda hem HKA istek say s hem de HKA ile verilen analjezik miktarlar da düflüktü. Postoperatif ilk 4 saatte hem istirahat hem de hareket VAS skorlar Grup B de düflüktü. Hasta memnuniyeti ise Grup B de Grup K dan yüksekti. Sonuç: Fasia iliaka kompartman blo unun preoperatif, intraoperatif ve postoperatif analjezik etki sa lad, spinal anestezi için pozisyon vermeyi kolaylaflt rd ve hasta konforunu art rd sonucuna var ld. ANAHTAR KEL MELER: Fasia iliaka kompartman blo u, spinal anestezi, postoperatif a r, geriatrik hasta SUMMARY Objective: The aim of this study was to determine the effect of preoperative fascia iliaca compartment block (FICB) on patient positioning for spinal anesthesia and on postoperative analgesic use in patients undergoing surgery for femoral fractures. Method: This prospective, double-blind comparative study included 40 patients aged 65-80, ASA I-III, who were to be operated for a femoral fracture. Patients in Group B (block) underwent FICB with 0.5% bupivacaine, 15 ml, and 2% lidocaine 15 ml, Group C patients were not subjected to the block. While being positioned with the extremity to be operated lower than the contralateral one, patients judged their pain level on a visual analog scale (VAS). Postoperative pain management was assured by morphine, administered by the patient-controlled analgesia method (PCA). PCA demand count, total analgesic use and VAS evaluations were recorded. Results: The VAS score attributed during the patients' positioning for spinal anesthesia was lower. Patients of the block group also had lower values for PCA request numbers in the first 4 hours and at 48 hours, and also the quantity of analgesic agent administered by PCA. Both resting and movement VAS scores in the first 4 hours were also lower in Group B than in controls. Patient satisfaction was also higher in Group B than Group C. Conclusion: FICB provides effective preoperative, intraoperative and postoperative analgesia, facilitates the patients' positioning for spinal anesthesia and increases patients' comfort. KEY WORDS: Fascia iliaca compartment block, spinal anesthesia, postoperative pain, geriatric patient Ç kar çat flmas /Conflict of Interest: Yazarlar herhangi bir ç kar çat flmas bildirmemifllerdir./ Authors do not report any conflict of interest. Gelifl tarihi/received: 18/09/2014 Kabul tarihi/accepted: 07/05/2015 Yaz flma Adresi (Correspondence): Dr. Ebru KELSAKA, Ondokuzmay s Üniversitesi T p Fakültesi, Samsun, Türkiye E-posta ( ): ebrukelsaka@gmail.com 144

2 Anestezi Dergisi 2015; 23 (3): Domaç ve ark: Femur k r nda fasia iliaka kompartman blo u G R fi Fasia iliaka kompartman blo u (FICB) kolay uygulanabilen, damar ve sinir paketinden uzak olmas nedeni ile güvenli ve son y llarda özellikle acil servislerde kullan lan bir yöntemdir (1,2). Böylece femoral, obturator, lateral femoral kutanöz sinir blokaj sa lanmas planlan r. Kalça eklemi, femur ve diz patolojilerinde preoperatif FICB yap lmas ile preoperatif ve postoperatif analjezi sa lan r (3). Spinal kordda posttravmatik duyarl l k ve sekonder hiperaljezi azalt labilir. Merkezi sensitizasyon önlenerek cerrahi insizyondan yaran n tam olarak iyileflmesine kadar geçen zaman içinde a r ve afferent uyar lar bloke edilebilir. Böylelikle etkin bir postoperatif analjezi ile olas komplikasyonlar engellenerek, h zl iyileflme ve erken taburcu olma olana sa lan r (4-6). Ayr ca femur k r olan geriatrik hastalar n a r s fliddetli oldu undan hastaya uygulanacak spinal anestezi için pozisyon vermek çok s k nt l d r. Bu yüzden fasia iliaka kompartman blo u yard mc yöntem olarak kullan labilir. Böylelikle hem hastaya pozisyon vermek kolaylafl r hem de postoperatif analjezi sa lan r (7,8). Bu çal flmada; preoperatif uygulanan fasia iliaka kompartman blo unun, spinal anestezi için pozisyon verilmesine ve cerrahi sonras nda analjezik tüketimine etkisini araflt rmay planlad k. GEREÇ VE YÖNTEM Bu çal flma etik kurul izni ve hasta onam al narak femur k r nedeni ile cerrahi planlanan ASA (American Society of Anesthesiologist) I-III risk grubunda, yafl aras 40 hastada uyguland. 65 yafl alt ve 80 yafl üstü, periferik nöropatisi, mental bozukluklar, amid tipi lokal anesteziklere bilinen alerjisi, kanama diyatezi, orta veya fliddetli böbrek ve karaci er fonksiyon bozuklu u olan, antikoagülan tedavi gören ve fasia iliaka kompartman blo u (FICB) uygulamas n kabul etmeyen hastalar çal flmaya dahil edilmedi. Hastalara premedikasyon uygulanmad. Hastalara preoperatif olarak Vizüel Analog Skala (VAS) ile nörokognitif fonksiyonlar n de erlendirmek için uygulanan Mini Mental Test (MMT) (9) anlat ld. VAS ve MMT skorlar preoperatif kaydedildi. Rejyonal anestezi odas na al nan hastalar monitörize edilerek nazal kanülle 2-3 lt dk -1 konsantrasyonda O 2 ve venöz kanülasyonu takiben % 0.9 serum fizyolojikle 4-6 ml kg -1 st -1 mayi infüzyonu baflland. Çal flmaya al nan hastalar prospektif çift kör olarak iki eflit gruba ayr ld : Grup Blok (Grup B): Fasia iliaka kompartman blo u yap lan hastalar. Grup Kontrol (Grup K): Blok yap lmayan kontrol grubu hastalar. Her iki uyluk duyu muayenesinde; uylu un anterior (femoral sinir), medial (obturator sinir) ve lateral (lateral femoral kutanöz sinir) yüzleri so uk uygulama ile de- erlendirildi. Bu de erlendirme sonucunda her iki uyluk duyu muayenesi ayn olmayan hastalar çal flma d fl b - rak ld. Rejyonal odas nda Grup B deki hastalara supin pozisyonda % 10 povidon iyodin ile gerekli antisepsi ve örtümün ard ndan, spina iliaka anterior superior ve ayn taraf pubik tüberkül aras bir çizgi ile birlefltirildi. Çizgi üç eflit parçaya bölündü. Çizginin orta ve d fl 1/3 k sm - n n birleflim yeri iflaretlendi ve bu noktan n 2-3 cm alt girifl noktas olarak belirlenip femoral arter nabz da palpe edilerek iflaretlendi. Cilt ve cilt alt na % 2 lik 2 ml prilokain ile lokal anestezik uygulamas n takiben 22G 50 mm ProBloc TM II (Portex USA) stimülatör i nesi ile girilip i nenin ilerleyifli s ras nda direnç kayb n gösteren iki pap hissi al nd. Negatif aspirasyon kontrolü ile 30 ml lokal anestezik (% 0.5 bupivakain 15 ml + % 2 lidokain 15 ml) enjekte edildi. Grup K ya ise blok yap lmad. FICB yap lan hastalar 30 dk rejyonal anestezi odas nda monitorize olarak takip edildi. FICB ye ba l duyu blok de erlendirmesinde; her iki uylu un anterior (femoral sinir), medial (obturator sinir) ve lateral (lateral femoral kutanöz sinir) yüzleri so uk uygulama ile de- erlendirildi ve duyusal blok bafllang ç zaman kaydedildi. Hastalar n FICB sonras a r düzeyleri 10 cm lik VAS ile de erlendirildi. Operasyon odas na al nan hastalar monitörize edilip, spinal anestezi için operasyon yap lacak bacak altta kalacak flekilde uygun pozisyon verilmesi için ortopedi asistan ndan yard m istendi. Spinal anestezi için pozisyon verilme kalitesi ortopedi asistan taraf ndan mükemmel, iyi, orta, kötü olarak de erlendirildi. Uygun sterilizasyon ve örtüm yap ld ktan sonra hiperbarik bupivakain (12.5 mg) ile L3-4 ya da L4-5 aral ndan G Quincke spinal anestezi i nesi (Spinocan, B.Braun, Melsungen AG. Germany) ile gruplar bilmeyen bir anestezi asistan taraf ndan spinal anestezi yap ld. 10 dk lateralize edildikten sonra blok de erlendirmeleri yap ld ve duyusal blok seviyesi T10 dermatomuna ulafl nca cerrahi için uygun pozisyon verildi. Hastalar n spinal anestezi uygulanmadan önce ve intraoperatif olarak hemodinamik parametreleri ile motor blok ve duyusal blok seviyeleri kaydedildi. ntraoperatif VAS 4 olanlarda genel anesteziye geçilmesi ve çal flma d fl b rak lmas planland. Postoperatif dönemde hastalar en az 1 saati derlenme odas nda olmak üzere toplam 48 saat takip edildi. Postoperatif 24. saatte hastalar tekrar MMT ile nörokognitif fonksiyonlar aç s ndan de erlendirildi. Hastalardan postoperatif memnuniyetleri mükemmel, iyi, orta, kötü olarak de erlendirmesi istendi ve sonuçlar kaydedildi. 145

3 Journal of Anesthesia - JARSS 2015; 23 (3): Domaç et al: Fascia iliaca compartment block in femoral fracture Postoperatif a r kontrolünde hasta kontrollü analjezi (HKA) yöntemi kullan ld. HKA (BodyGuard 575 Pain Manager); 1 mg ml -1, yükleme dozu 1mg, kilitli kalma süresi 6 dk olacak flekilde morfin ile haz rland. Postoperatif 48 saat süresince HKA istek say s, HKA ile verilen analjezik miktar (ml) istirahat ve hareket s ras ndaki VAS de erleri, bulant -kusma say lar ve ek analjezik ihtiyaçlar (postoperatif herhangi bir dönemde VAS > 4 oldu unda 50 mg tramadol iv yap ld ) kaydedildi. Komplikasyonlar; hipotansiyonun (sistolik kan bas nc bafllang ç de erinin % 20 düflmesi olarak kabul edildi) 5 mg efedrin iv, hipertansiyonun (sistolik kan bas nc bafllang ç de erinin % 20 yükselmesi olarak kabul edildi) 100 µg nitrogliserin iv ile tedavi edilmesi planland. Bradikardi KAH < 50 at m dk -1 kabul edildi. 0.5 mg atropin ile tedavi edilmesi planland. Bulant -kusma oldu unda; bulant -kusma skoru 1 ise (0 = ö ürme, bulant ve kusma yok, 1 = ö ürme veya bulant var, kusma yok, 2 = kusma var) 10 mg iv metoklopramid ile tedavi edilmesi planland ve olas di er komplikasyonlar (bronkospazm, alerjik döküntü, kafl nt, postspinal bafl a r s, titreme) ve tedavileri kaydedildi. Çal flmam z n istatistiksel analizinde yeterli olgu say s n saptamak için Yun ve arkadafllar n n çal flmas (7) referans al narak; Minitab program ile % 95 güvenlik s n r nda % 99 güç ile her iki gruptaki hasta say s 15 olarak hesapland. Gruplar yedek 5 er kifli eklenerek 20 fler hasta olarak oluflturuldu. Bu çal flmada elde edilen verilerin istatistiksel analizi "Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) for Windows 16.0" program kullan larak yap ld. Veriler Ortalama ± Standart Sapma (SS), say ve yüzde olarak ifade edildi. Verilerin normal da l m gösterip göstermedi i araflt r ld. Parametrik koflullar sa lanamad ndan gruplar aras karfl laflt rmada Mann-Whitney U testi uyguland. Ölçümle elde edilen verilerin grup içi karfl laflt rmas nda Friedman testi uyguland. Fark ç kan parametrelerde ikili karfl laflt rmada Bonferroni düzeltmeli Wilcoxon testi kullan ld. Say mla elde edilen verilerin karfl laflt rmas nda Ki-kare ve iki oran testi kullan ld. p<0.05 anlaml kabul edildi. BULGULAR Gruplar n demografik özellikleri, cerrahi süreleri ile preoperatif ve postoperatif MMT skorlar benzerdi (p>0.05) (Tablo I). Hastalar n tamam nda FICB öncesi bilateral uyluk duyu de erlendirmesi eflit bulundu. FICB uygulama sonras femoral ve lateral femoral kutanöz sinir duyu blo u hastalar n tamam nda (% 100), obturator sinir duyu blo u ise 16 (% 80) hastada tespit edildi. Duyusal blok bafllang ç zamanlar femoral sinir (14.2±1.88 dk), lateral femoral kutanöz sinir (15.1±2.48 dk), obturator sinir (25.37±2.39 dk) için ayr ayr ölçüldü. FICB uygulama öncesi ve FICB uygulama sonras 5., 10., 20., 30. dk VAS skorlar s ras yla 5.25 ± 0.91, 3.95 ± 0.75, 2.60 ± 1.04, 0.00 ve 0.00 olarak ölçüldü (fiekil 1). Her iki gruptaki hastalara spinal anestezi uygulanmas için pozisyon verilirken ölçülen VAS skoru ortalamalar Grup B de (1.05±1.09) Grup K dan (6.10±1.48) düflük bulundu (p<0.05). Spinal anestezi uygulamas için verilen pozisyonun ortopedi doktoru taraf ndan de- erlendirilmesinin gruplara göre da l m Tablo II de Tablo I. Gruplar n demografik özellikleri, MMT skorlar ve cerrahi süreleri (Ort±SS) Yafl (y l) 72.6 ± ± Kilo (kg) 67.3 ± ± Boy (cm) ± ± Cinsiyet (K/E) 10 / / ASA (I/II/III) 3 / 8 / 9 3 / 14 / Preoperatif MMT 26.0 ± ± Postoperatif MMT 26.1 ± ± Cerrahi süre (dk) ± ± Tablo II. Spinal anestezi uygulamas için verilen pozisyonun ortopedi doktoru taraf ndan de erlendirilmesinin gruplara göre da l m (n, %) Mükemmel yi Orta Kötü Grup B 12 (% 60) * 8 (% 40) * 0 (% 0) 0 (% 0) Grup K 0 (% 0) 0 (% 0) 7 (% 35) ** 13 (% 65) * * p<0.001 ** p<

4 Anestezi Dergisi 2015; 23 (3): Domaç ve ark: Femur k r nda fasia iliaka kompartman blo u gösterildi. Spinal anestezi uygulanan hastalarda duyusal blok seviyesinin T10 a ulaflma zaman, motor blok seviyesinin Bromage 3 e ulaflma zaman, duyusal blo un iki segment gerileme zaman, motor ve duyusal blok kalk fl zamanlar Tablo III de gösterildi. Duyusal blok kalk fl zaman Grup B de daha uzundu (p=0.006). Gruplar n postoperatif HKA istek say lar Grup B de hem ilk 4 saatte hem de toplamda Grup K ya göre düflüktü (Tablo IV). Gruplar n postoperatif HKA ile verilen analjezik miktar karfl laflt r ld nda verilen analjezik miktar Grup B de hem ilk 4 saatte hem de toplamda Grup K ya göre düflük bulundu (Tablo V). Gruplar aras yap lan karfl laflt rmada, postoperatif istirahat ve hareket VAS skorlar ilk 4 saatte Grup B de Grup K ya göre düflüktü (p<0.05) (Tablo VI,VII). ntraoperatif ve postoperatif hipotansiyon/bulant -kusma görülen hasta say lar s ras yla Grup B de 6/3, Grup K da 8/5 olarak tespit edildi (p>0.05). ntraoperatif ve postoperatif bradikardi, bronkospazm, döküntü, kafl nt, bafl a r s ve titreme her iki grupta da görülmedi. Grup fiekil 1. Grup B nin FICB s ras ndaki VAS skorlar B de 4, Grup K da 14 hastada ek analjezik ihtiyac görüldü (p<0.001) (Tablo VIII). Postoperatif 24. saatte de erlendirilen hasta memnuniyeti Tablo IX da gösterilmifltir. Tablo III. Spinal anestezi duyusal ve motor blok zamanlar (dakika) (Ort± SS) T10 a ulaflma zaman 5.4± ± Bromage 3 e ulaflma zaman 10.1± ± Duyusal blok 2 segment gerileme zaman 82.5± ± Motor blok kalkma zaman 165.4± ± Duyusal blok kalkma zaman 189.0± ± Tablo IV. Postoperatif HKA istek say lar (Ort ± SS) Postop. 10. dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.5± ± sa 11.2± ± sa 13.6± ± sa 14.7± ± sa 11.4± ± sa 9.9± ± sa 12.3± ± sa 10.8± ± Toplam istek 84.5± ±

5 Journal of Anesthesia - JARSS 2015; 23 (3): Domaç et al: Fascia iliaca compartment block in femoral fracture Tablo V. Postoperatif HKA ile verilen analjezik miktarlar (mg) (Ort ± SS) postop. 10. dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.3± ± sa 5.1± ± sa 7.3± ± sa 7.1± ± sa 5.9± ± sa 5.8± ± sa 5.5± ± sa 4.3± ± Toplam doz 41.6± ± Tablo VI. Postoperatif istirahat VAS skorlar (Ort ± SS) 10. dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.3± ± dk 0.8± ± sa 2.8± ± sa 2.9± ± sa 2.4± ± sa 1.6± ± sa 0.7± ± sa 0.1± ± sa 0.0± ± TARTIfiMA Fasia iliaka kompartman blo u özellikle femur k r -, kalça artroplastisi ve diz patolojilerindeki a r y önlemede kullan lan bir yöntemdir. Bu yöntem ile femoral, obturator ve lateral femoral kutanöz sinir blokaj sa lanmas planlanmaktad r. Son y llarda özellikle acil servislerde travmaya ba l a r tedavisinde uygulama s kl giderek artm flt r (1,2,10,11). Preoperatif olarak uygulanarak hastan n ameliyat öncesi a r s n n giderilmesinde ve postoperatif a r kontrolünde de kullan lmaktad r. Fasia iliaka kompartman blo u; enjeksiyon yap lan yerin anatomisi aç s ndan de erlendirildi inde; intravasküler enjeksiyon, sinir hasar, lokal anestezik toksisitesi riski düflük ve sinir stimülatörü gerektirmeden uygulanabilen kolay bir yöntemdir (12,13). Preoperatif ve postoperatif dönemde iyi bir analjezi sa lanmas ile hasta konforunu art r r. Hastalar n analjezik tüketimlerini azaltarak özellikle opioidlere ba l ortaya ç kabilecek yan etki insidans n da azalt r (1). Yun ve ark. (7) femur boyun k r nedeni ile cerrahi planlanan 40 hastan n 20 sine preoperatif fasia iliaka kompartman blo u, di er 20 sine de alfentanil infüzyonu uygulad klar çal flmalar nda; spinal anestezi öncesi VAS skorunu, spinal anestezi s ras nda pozisyon verme kalitesini ve postoperatif 24 saat sonra hasta memnuniyetini karfl laflt rd klar nda; spinal anestezi için pozisyon verme s ras nda VAS skorunu blok grubunda (2.1±0.9) alfentanil grubuna (4.0±1.0) göre düflük bulmufllard r. 148

6 Anestezi Dergisi 2015; 23 (3): Domaç ve ark: Femur k r nda fasia iliaka kompartman blo u Tablo VII. Postoperatif hareket VAS skorlar (Ort ± SS) 10. dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.0± ± dk 0.3± ± dk 0.8± ± dk 2.0± ± sa 5.1± ± sa 5.2± ± sa 4.5± ± sa 3.5± ± sa 2.9± ± sa 2.1± ± sa 1.2± ± Tablo VIII. Postoperatif ek analjezik ve di er ilaç ihtiyaçlar (n, %) laç iht. yok Efedrin Metoklopramid Analjezik Grup B 13 (% 65) 4(% 20) 3 (% 15) 4 (% 20) * Grup K 8 (% 40) 7 (% 35) 5 (% 25) 14 (% 70) * p<0.001 Tablo IX. Postoperatif hasta memnuniyeti (%) Mükemmel yi Orta Kötü Grup B 7 (% 35) * 13 (% 65) * 0 (% 0) 0 (% 0) Grup K 0 (% 0) 1 (% 5) 13 (% 65) * 6 (% 30) ** * p<0.001 ** p<0.01 Spinal anestezi için pozisyon verme kalitesini 0 (memnuniyetsiz), 1 (tatminkar), 2 (iyi) ve 3 (en uygun) olarak de erlendirmifllerdir. Blok grubunda pozisyon verme kalitesini 2 (0-3), alfentanil grubunda 1 (0-2) olarak bulmufllard r. Postoperatif 24 saat sonra hasta memnuniyetini iyi (blok grubu 19, alfentanil grubu 12 hasta) ve kötü (blok grubu 1, alfentanil grubu 8 hasta) olarak de erlendirmifllerdir. Sonuç olarak fasia iliaka kompartman blo unun spinal anestezi için pozisyon verme kalitesini ve postoperatif hasta memnuniyetini art rd n rapor etmifllerdir. Literatür taramalar m zda fasia iliaka kompartman blo unun alt ekstremite uyluk travmalar sonras nda sadece operasyon yap lmas planlanan hastalarda de il, hasta nakillerinde ve acil servislerde analjezi amac ile kullan lan çal flmalara rastlad k. Yap lan bu çal flmalarda blok uygulamas sonras nda VAS skorunun düflük oldu- u rapor edilmiflti (2,10). Bizim çal flmam zda spinal anestezi için pozisyon verme s ras nda VAS skoru blok grubunda (1.05±1.09) kontrol grubuna (6.10±1.48) göre daha düflüktü. Ortopedi doktorlar pozisyon verme kalitesini blok grubunda mükemmel (12) ve iyi (8) olarak, kontrol grubunda ise orta (7) ve kötü (13) olarak de erlendirdiler. Postoperatif 24 saat sonraki hasta memnuniyetini mükemmel (blok grubu 7 hasta), iyi ( blok grubu 13, kontrol grubu 1 hasta), orta (kontrol grubu 13 hasta), kötü (kontrol grubu 6 hasta) olarak de erlendirdik. Bizim çal flmam z n da literatürle uyumlu olarak fasia iliaka kompartman blo unun spinal anestezi için pozisyon verme kalitesini ve postoperatif hasta memnuniyetini art rd n gözlemledik. Monzon ve ark. (14) kalça k r nedeniyle FIC blo- u yap lan hastalar nda VAS skorlar n ; blok öncesi 8.5±0.7, blok sonras 15. dk da 2.9±0.16 olarak kaydetmifl ve blok sonras VAS skorunda anlaml düflme oldu- unu göstermifllerdir. Foss ve ark. (15) kalça k r olan 149

7 Journal of Anesthesia - JARSS 2015; 23 (3): Domaç et al: Fascia iliaca compartment block in femoral fracture 48 hastay içeren çal flma sonucunda morfin grubuna göre blok grubunda istirahat ve harekette daha fazla bir a r azalmas saptam fllard r. Bizim çal flmam zda fasia iliaka kompartman blo u öncesi VAS skoru 5.25±0.91 iken, blok sonras 5., 10., 20., 30. dk larda s ras yla 3.95±0.75, 2.60±1.04, 0±00, 0±00 olarak ölçüldü. Bizim çal flmam zda da blok sonras VAS skorunda anlaml düflüfl saptand. Yun ve ark. (7) çal flmas nda hastalar n preoperatif ve postoperatif nörokognitif fonksiyonlar n de erlendirmek için MMT skorunu kaydetmifl ve her iki grupta fark bildirmemifllerdir. Bizim sonuçlar m z da literatürle uyumludur. Dolan ve ark. (16) tek tarafl kalça ve diz eklem replasman cerrahisi geçiren 80 hastay kapsayan çal flmada; fasia iliaka kompartman blo u yapm fllar ve 30 dk sonra s ras yla ultrason grubu / kontrol grubunda femoral sinir duyu blo unu % 92 / % 85, lateral femoral kutanöz sinir duyu blo unu % 90 / % 77, obturator sinir duyu blo unu ise % 82 / % 47 olarak bulmufllard r. Yun ve ark. (7) çal flmas nda; fasia iliaka kompartman blo undan 30 dk sonra duyu blok de erlendirmesinde % 60 hastada femoral ve lateral femoral kutanöz sinir duyu blo u, % 40 hastada obturator sinir duyu blo u rapor edilmifltir. Biz çal flmam zda blok sonras 30 dk sonunda duyu muayenesinde femoral ve lateral femoral kutanöz sinir duyu blok baflar s n % 100, obturator sinir duyu blok baflar - s n ise % 80 olarak bulduk. Fasia iliaka kompartman blo unun rejyonal anestezi odas ndaki sorumlu anestezi asistan taraf ndan uygulanmas n n ve hastalar n zay f olmalar n n blok baflar m zda etkili oldu unu düflündük. Çal flmam zda literatürle uyumlu olarak spinal anestezi süresince hemodinamik parametrelerde her iki grupta fark bulmad k. Duyusal blok kalk fl zaman n blok grubunda (189.00±10.83) kontrol grubuna (178.75±10.11) göre uzundu. Bunun nedeninin blok etkisinin postoperatif dönemde de devam etmesine ba l oldu unu düflünmekteyiz. Stevens ve ark. (8), total kalça artroplastisi yap lacak ve preoperatif fasia iliaka kompartman blo u yap lan hastalarda postoperatif 12 ve 24. saatteki morfin tüketiminin daha düflük oldu unu rapor etmifllerdir. Yun ve ark. (7) postoperatif VAS skorunu 6. saatte blok grubunda daha düflük bulmufllard r. Postoperatif 6. ve 24. saatteki analjezik gereksinimlerinde fark görmemifllerdir. Çal flmam zda postoperatif VAS skoru blok grubunda kontrol grubuna göre ilk 4 saatte düflüktü. lk 4 saatte ve 48 saat sonunda toplam morfin tüketimi de blok grubunda kontrol grubuna göre düflüktü. Blok uygulanan grupta analjezik tüketimi ile VAS skorunun düflük olmas n, blok baflar m z n yüksek olmas ve postoperatif dönemde de blok etkinli inin devam etmesi ile aç klanabilece ini düflündük. Monzon ve ark. (14) çal flmas nda FIC blo u sonras nda iki hastada lokal hematom olufltu u rapor edilmifltir. Bizim çal flmam zda blo a ba l komplikasyon olmad. Stevens ve ark. (8) çal flmas nda her iki grupta bulant kusma oran n % 23 olarak bulmufltu. Biz çal flmam zda bulant kusma oran n blok grubunda % 15, kontrol grubunda ise % 25 olarak bulduk. statistiksel olarak fark bulmamam za ra men klinik olarak kontrol grubu hastalarda postoperatif takipte morfin ihtiyac n n blok grubu hastalara göre fazla olmas n n opioid kullan m na ba l bulant kusmay art rd n ancak fasia iliaka kompartman blo unun postoperatif a r üzerindeki olumlu etkisi nedeniyle opioid kullan m n ve yan etki insidans n azaltt n düflündük. Sonuç olarak; spinal anestezi alt nda opere olacak femur k r olan yafll hastalarda preoperatif fasia iliaka kompartman blok uygulamas n n preoperatif, intraoperatif ve postoperatif analjezik etki sa lad, hastalara spinal anestezi için pozisyon vermeyi kolaylaflt rd ve hasta konforunu art rd sonucuna var ld. KAYNAKLAR 1. Haines L, Dickman E, Ayvazyan S, et al. Ultrasound-guided fascia iliaca compartment block for hip fractures in the emergency department. J Emerg Med 2012; 43: Elkhodair S, Mortazavi J, Chester A, Pereira M. Single fascia iliaca compartment block for pain relief in patients with fractured neck of femur in the emergency department: a pilot study. Eur J Emerg Med 2011; 18: Ekmekçi P, Y lmaz AA, Özgencil E, Hasdo an M, Akan Ö, Ökten F. Total diz artroplastisi yap lan hastalarda postoperatif a r tedavisi amac ile femoral sinir blo unda sürekli infüzyon yöntemi ile ropivakaine adjuvan tramadol etkisi. Anestezi Dergisi 2010; 18: Morau D, Lopez S, Biboulet P, Bernard N, Amar J, Capdevila X. Comparison of continuous 3-in-1 and fascia iliaca compartment blocks for postoperative analgesia: feasibility, catheter migration. distribution of sensory block and analgesic efficacy. Reg Anesth Pain Med 2003; 28: Kararmaz A, Kaya S, Karaman H, Turhano lu S, Özy lmaz MA. Pediatrik ortopedik giriflimlerde kaudal blo un preemptif analjezik etkinli i. Dicle T p Dergisi 2003; 30: Dahl JB, Kehlet H. Preventive analgesia. Curr Opin Anaesthesiol 2011; 24: Yun MJ, Kim YH, Han MK, Kim JH, Hwang JW, Do SH. Analgesia before a spinal block for femoral neck fracture: fascia iliaca compartment block. Acta Anaesthesiol Scand 2009; 53: Stevens M, Harrison G, McGrail M. A Modified fascia iliaca compartment block has significant morphine sparing effect after total hip arthroplasty. Anaesth Intensive Care 2007; 35:

8 Anestezi Dergisi 2015; 23 (3): Domaç ve ark: Femur k r nda fasia iliaka kompartman blo u 9. Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaflar R, Engin F. Reability and validity of the standardized Mini Mental State Examination in the diagnosis of mild dementia in Turkish population. Türk Psikiyatri Derg 2002; 13: Lopez S, Gros T, Bernard N, Plasse C, Capdevila X. Fascia iliaca compartment block for femoral bone fractures in prehospital care. Reg Anesth Pain Med 2003; 28: Wathen JE, Gao D, Merritt G, Georgopoulos G, Battan FK. A randomized controlled trial comparing a fascia iliaca compartment nerve block to a traditional systemic analgesia for femur fractures in a pediatric emergency department. Ann Emerg Med 2007; 50: Capdevila X, Biboulet P, Bouregba M, Barthelet Y, Rubenovitch J, d Athis F. Comparison of the three-in-one and fascia iliaca compartment blocks in adults: clinical and radiographic analysis. Anesth Analg 1998; 86: Kunisawa T, Ota M, Suzuki A, Takahata O, Iwasaki H. Combination of high-dose dexmedetomidine sedation and fascia iliaca compartment block for hip fracture surgery. J Clin Anesth 2010; 22: Monzon DG, Iserson KV, Vazquez JA. Single fascia iliaca compartment block for post-hip fracture pain relief. J Emerg Med 2007; 32: Foss NB, Kristensen BB, Bundgaard M, et al. Fascia iliaca compartment blockade for acute pain control in hip fracture patients: a randomized placebo-controlled trial. Anesthesiology 2007; 106: Dolan J, Williams A, Murney E, Smith M, Kenny GNC. Ultrasound guided fascia iliaca block: a comparison with the loss of resistance technique. Reg Anesth Pain Med 2008; 33: