VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU EYLÜL 2014 BURSA, TÜRKİYE BİLDİRİ KİTAPÇIĞI

Transkript

1 VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU EYLÜL 2014 BURSA, TÜRKİYE BİLDİRİ KİTAPÇIĞI BURSA, 2014

2 SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU ONURSAL BAŞKAN Prof. Dr. Kamil Dilek SEMPOZYUM BAŞKANLARI Prof. Dr. M. Hakan Özer Prof. Dr. Bülent Akbudak SEMPOZYUM SEKRETERYASI Doç. Dr. Nuray Akbudak Doç. Dr. Cevriye Mert ORGANİZASYON KOMİTESİ Prof. Dr. Erdoğan Barut Prof. Dr. Cihat Türkben Doç. Dr. C. Ece Tamer Dr. Tuncay Acıcan Öğr. Grv. Murat Çetin Araş. Gör. Müge Kesici Zengin Araş. Gör. T. Can Ulu Araş. Gör. Sevin Teoman Araş. Gör. N. Erem Gülsoylu

3 SEMPOZYUM BİLİM KURULU Prof. Dr. Bülent Akbudak Prof. Dr. Uygun Aksoy Doç. Dr. Elif Çandır Prof. Dr. Fisun Gürsel Çelikel Prof. Dr. Ömür Dündar Prof. Dr. Mustafa Erkan Prof. Dr. Resul Gerçekcioğlu Prof. Dr. Nurdan Tuna Güneş Prof. Dr. Nilgün Halloran Prof. Dr. Kenan Kaynaş Prof. Dr. M. Ali Koyuncu Prof. Dr. Muharrem Özcan Doç. Dr. A. Erhan Özdemir Prof. Dr. M. Hakan Özer Doç. Dr. Fatih Şen Prof. Dr. Cihat Türkben Prof. Dr. Hasan Vural

4 ÖNSÖZ Günümüz koşullarında, Dünya da hızla artan nüfusun beslenme ihtiyacını karşılamak, sınırlı tarım toprakları çerçevesinde verimdeki artış kadar, alınan ürünün korunması ve muhafazası ile de mümkündür. Ülkemiz, sanayii alanındaki atılımları ile kendine yeterli olan ender tarım ülkelerinden birisidir. Bu durum doğal koşulların uygunluğunun yanı sıra verimdeki artıştan da kaynaklanmaktadır. Ancak, artan nüfusa karşılık, sınırlı tarım topraklarından alınan ürünün korunması, muhafazası ve pazarlanması da; en az verim artışı kadar önemlidir. Dolayısıyla, tarımsal üretimin artışına paralel olarak üretim ve tüketim zincirinde ortaya çıkan ürün kayıplarının mümkün olan en az düzeye indirilmesi gerekmektedir. Bu kayıpların en aza indirilmesi ile milli servet kaybı azalacak, daha fazla ve daha kaliteli ürün tüketime ve ihracata sunulmuş olacaktır. Ayrıca, ülkemizin yurtdışındaki imajı da olumlu yönde etkilenecektir. Yapılan incelemelere göre, yaş meyve ve sebzedeki hasat sonrası kayıplar gelişmekte olan ülkelerde ortalama %20-30 gibi oldukça önemli düzeylerdedir. Bu durum, hasat sonrasında ürünün canlılık olaylarının yeterince kontrol edilememesinin yanında, ürünlerin muhafaza koşullarının iyi olmaması ve esas itibariyle üretici-tüketici zinciri arasındaki hatalardan da kaynaklanmaktadır. Bahçe ürünleri hasat tazeliklerini, doğal olarak bünyelerinde bulunan enzim faaliyetleri, oksidasyon ve su kaybı gibi olaylar sonucu yavaş yavaş kaybederek kalite kayıplarına uğrarlar. Bu nedenle, günümüzde bahçe ürünlerinin bozulmadan uzun süre saklanabilmeleri konusu giderek önem kazanmaya başlamıştır. Bahçe ürünlerinin bünyelerindeki fiziksel ve kimyasal değişimler üzerine dolayısıyla dayanma sürelerine paketleme, ortam koşulları, taşıma ve pazarlama gibi birçok faktör etkili olmaktadır. Bozulabilir tarımsal ürünlerin, taze olarak kullanılma sürelerini uzatmak, özellikle ortam sıcaklığını o ürüne özgü muhafaza sıcaklığına düşürmek ile, yani soğukta muhafaza ile mümkündür. Son yılda, insanların gıda tüketimi alışkanlıklarında çok büyük değişiklikler olmuş, özellikle sağlık kaygısı yüzünden taze meyve-sebze tüketiminde büyük bir artış gözlemlenmiştir. Bu değişiklikler, çabuk bozulabilen gıdaların korunması için uygun teknolojilerin geliştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Sempozyum kapsamında da bahçe ürünlerinde hasat ve hasat sonrası süreçler, meydana gelen değişimler ve kullanılan son teknolojiler ile ilgili çalışmalar konunun uzmanları tarafından tartışılacak ve pratiğe aktarılabilecek uygulamalar değerlendirilecektir. Bu amaçla, Eylül 2014 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü tarafından düzenlenecek olan VI. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu nda muhafaza ve pazarlama sorunları tartışılacak, bu konuda hazırlanacak sunumlar incelenecek ve bu alanda çalışan bilim insanları, kamu ve özel kurum çalışanları bir araya getirilecektir. Böyle önemli bir platformda sizleri aramızda görmekten ve ağırlamaktan son derece memnunluk duyacağız. Sempozyum Düzenleme Kurulu

5 İÇİNDEKİLER Taze Kesilmiş Karnabaharda Kararmanın Önlenmesinde Sitrik Asit Uygulamaları...1 M. Ufuk Kasım, Rezzan Kasım Üzüm Muhafazasında Salisilik Asit Kullanımı...2 Derya Erbaş, Cemile Ebru Onursal, Zehra Babalık, Mehmet Ali Koyuncu Vakum İnfiltrasyon Yöntemi ile Derim Sonrası Aminoetoksivinilglisin Uygulamasının Domates Meyvelerinin Olgunluğuna Etkisi...3 Altan Çandır, Fatih Şen, Elif Çandır Ozon Uygulamasının Red Globe Üzüm Çeşidinin Soğukta Depolanması Üzerine Etkisi...4 İbrahim Onur Çakır, Mehmet Ali Koyuncu Hasat Sonrası UV-C ve Sıcak Su Uygulamalarının Erciş Üzüm Çeşidinin Meyve Kalitesi ve Soğukta Muhafazası Üzerine Etkileri...5 Nurhan Keskin, Muhammed Sıddık Baytin, Şeyda Çavuşoğlu*, Nalan Türkoğlu, Rana Baytin, Çağla Parlar Deveci Armut Çeşidinde Muhafaza Periyodu Süresince; 1-MCP Uygulaması, Αlpha Farnesene Enzim Aktivitesi, Etilen Üretimi ve Yüzeysel Yanıklığın Gelişimi Arasındaki İlişkiler...6 Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, M. Emin Akçay, Seçil Erdoğan, Erdinç Uysal, M. Hakan Özer, Himmet Tezcan Farklı Sıcaklıklarda Muhafaza Edilen Silifke Aşısı Nar Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özelliklerine 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Etkisi...7 Nurdan Tuna Güneş, A. İlhami Köksal, Özge Özüpek, Bilgin Kaya Hasat Öncesi ve Sonrası 1-Metilsiklopropen (1-MCP) Uygulamalarının Starkrimson Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri...8 Cemile Ebru Onursa, İsa Eren, Özgür Çalhan, Atakan Güneyli, Tuba Topcu Farklı Dozda 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Nova Mandarin Çeşidinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkisi...9 Zafer Karaşahin, Mustafa Ünlü, Celile Aylin Oluk, Ebru Yazıcı, İhsan Canan, Ahmet Erhan Özdemir Ankara Armudunda 1-Metilsiklopropen in Bazı Derim Sonrası Kalite Parametrelerine Etkisi Nalan Bakoğlu, Nurdan Tuna Güneş Soğan Yetiştiriciliğinde Azot Uygulamalarının Hasat Sonrası Depolama Sürecinde Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, Seçil Erdoğan, Barış Albayrak, Gülay Beşirli, Zühtü Polat Hicaznar Çeşidinde Sıcak Su Uygulamalarının Antioksidan Bileşikler ve Muhafaza Üzerine Etkileri Nurten Selçuk, Mustafa Erkan Organik Kuru İncirin Depolanmasında Defne Ve Kekik Uçucu Yağlarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması Birgül Ertan, Özlem Doğan, Berrin Şahin, Mesut Özen, Eşref Tutmuş, Banu Bahar, Hüsnü Can Başer Taze İncir (cv. Sarılop) Meyvelerinde Mikotoksin Oluşumu Hilmi Kocataş, Ramazan Konak

6 Pink Lady Elma Çeşidine Hasat Sonrası Yapılan Kalsiyum Klorür ve Kalsiyum Oksit Uygulamalarının Meyvenin Muhafaza Kalitesi Üzerine Etkileri Uygun Aksoy, Fatih Şen, K. Betül Özer, H. Zafer Can, İlknur Vural, Neslihan Ekinci, Mustafa Sakaldaş Vakum Altında Meyveye Kalsiyum Emdirme Uygulamasının Eşme Çeşidi Ayvada Muhafaza Sürecinde Meyve Eti Kahverengileşmesi Fizyolojik Bozukluğu İle Meyve Kalitesine Etkisi Tuncay Acıcan, Arzu Şen Aslım, Cüneyt Tunçkal, Hakan Özer, M. Emin Akçay, Erdinç Uysal, Zühtü Polat, Engin Güven, Muammer Yalçın Taze Dilimlenmiş Fuji ve Granny Smith Elma Çeşitlerinde Farklı Dozda Kalsiyum Laktat ve Askorbik Asit Uygulamalarının Muhafaza ve Kalite Üzerine Etkisi Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Umut Erdoğan Sergen Koşullarda Aşılı Crisby Çeşidi Karpuzlarda Kalite Parametrelerindeki Değişimleri Ahmet Erhan Özdemir, Halit Yetişir, Elif Çandır, Veysel Aras, Ömer Aslan, Durmuş Üstün, Mustafa Ünlü Muhafaza Öncesi Sıcak ve Soğuk Su Uygulamalarının Kestanelerin Normal ve Kontrollü Atmosferde Muhafazası Üzerine Etkisi Murat Çetin, Bülent Akbudak Kontrollü Atmosferde Muhafazanın Gold Nugget Yenidünya Çeşidinin Depo Ömrü ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri Işılay Yıldırım, M. Seçkin Kurubaş, Mustafa Erkan, Nedim Tetik Kontrollü Atmosfer, Etilen Kontrolü ve 1-MCP nin Hayward Kivi Çeşidinin Muhafazası Üzerine Etkilerinin Araştırılması Işılay Yıldırım, Mustafa Pekmezci Palistore Ortamında Depolanan Dikenli ve Dikensiz Frenk İnciri nin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması Yasin Topçu, Adem Doğan, Mustafa Erkan Modifiye Atmosferin Bamya Muhafazası Üzerine Etkileri Serdar Polat, Erdinç Bal Dereotunda (Anethum graveolens L.) Farklı Sıcaklıklarda Modifiye Atmosfer Uygulamalarının Depolama Süresince Kaliteye Olan Etkileri Mustafa Sakaldaş, Arzu Şen Aslım, Kenan Kaynaş Kalıntısız ve Geleneksel Olarak Yetiştirilen Kapya Tipi Urartu Biber Çeşidinin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması Adem Doğan, Mustafa Erkan Farklı Domates Çeşitlerinin Depolama Süresince Bazı Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerinin Belirlenmesi Rüştü Efe Okşar, Mitra Bonakdarzadeh, Sevde Yaldız, Mina Golkarian, Fatih Şen, Ayşe Gül Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Hallerinde Depolama Hizmetinin Durumu: Ankara İli Örneği Mevhibe Albayrak, Nurdan Tuna Güneş, Hüseyin T. Güldal Tarımsal Pazarlamada İnovasyon ve Yeni Ürün Geliştirme Hasan Vural Rize İlindeki Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlama Durumunun Araştırılması Mustafa Akbulut, Nalan Bakoğlu

7 Türkiye de ve Dünyada Ceviz Üretim ve Pazarlaması Filiz Pezikoğlu, Mustafa Öztürk Palistore Ortamında Kontrollü Atmosferde Muhafazanın 'Hass' Avokado Çeşidinin Muhafaza ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri Gizem Şahin, M. Seçkin Kurubaş, Mustafa Erkan Angeleno Erik Çeşidinin Palistore Ortamında Muhafazası Mehmet Seçkin Kurubaş, Gizem Şahin, Mustafa Erkan 'Ninfa' Kayısı Çeşidinde Farklı Hasat Sonrası Uygulamalarının Muhafaza Süresi ve Kaliteye Etkileri Ferhan K. Sabır, Muzaffer İpek, Şeyma Arıkan Elegant Lady Şeftali Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Uygulamaların Muhafaza Süresi ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi Azize Yenici, Bülent Akbudak Potasyum Permanganat ile Modifiye Atmosfer Paketleme Uygulamalarının Şeftali Meyvelerinin Muhafazası Üzerine Etkisi Erdinç Bal Hasat Sonrası Muhafaza Uygulamalarının Farklı Olgunlaşma Gruplarındaki Şeftali Çeşitlerinin Muhafaza ve Kalite Özelliklerine Etkisi Şenay Murat Doğru, Ercan Er, Erol Aydın, Aysen Koç Taze Doğranmış Elmalarda Dilimleme Öncesi Muhafaza Koşullarının Dilim Kalitesi ve Muhafaza Süresine Etkileri Ferhan K. Sabır, Ece Günal Bazı Nektarin Çeşitlerinin Soğukta Muhafaza Performanslarının İncelenmesi Ercan Er, Şenay Murat Doğru, Erol Aydın, Aysen Koç Kestanenin Vakumlu ve Vakumsuz Modifiye Atmosferde Muhafazası Murat Çetin, Bülent Akbudak Nar Meyvesinin Muhafazasında Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Etkilerinin Belirlenmesi Sercan Karaca, Fatih Şen Hasat Öncesi Uygulamaların ve Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Nar Meyvesinin Depolama Kalitesi ve Çürüklük Gelişimine Etkileri Fatih Şen, Kınay Teksür, Figen Yıldız, Nilay Özaltaca, Aşkın Altun, Ahmet Kaan Selvi, Ayser Billor Dörtyol Koşullarında Yetiştirilen Kaki Tipo Trabzon Hurmalarının Soğukta Muhafazası Ahmet Erhan Özdemir, Celil Toplu, Ercan Yıldız, Can Yıldız, Burak Katırcı, Canan Duman Trabzon Hurmasının Farklı Uygulama ve Muhafaza Sürelerindeki Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Halil Ünal, Bülent Akbudak, Tuğba Yener Vainiglia Trabzon Hurması Çeşidinde Soğukta Muhafazanın Burukluğu Önlemeye Etkisi Ahmet Erhan Özdemir, Celil Toplu, Ercan Yıldız, Canan Duman, Mustafa Ünlü Taze Kesilmiş Meyve ve Sebzelerin Muhafaza Süresi ve Raf Ömrü Üzerinde Koruyucu Bazı Uygulamaların Etkinliği Nurdan Tuna Güneş, Tülin Öz

8 Güvey Fenerinin Depolanma Potansiyelinin Belirlenmesi Arzu Şen Aslım, Tuncay Acıcan, Gülay Beşirli, İbrahim Sönmez, Zühtü Polat Tanelenmiş Hicaz Narının Muhafaza Ömrünün Araştırılması Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Ülkü Kandil Hicaz Nar Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Modifiye Atmosfer ve 1-Methylcyclopropane Uygulamalarının Muhafaza Süresince Kaliteye Etkileri Kenan Kaynaş, Mustafa Sakaldaş, F. Cem Kuzucu, Mehmet Ali Gündoğdu Hasat Sonrası Farklı 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Alstroemeria Muhafazası Üzerine Etkisi Öznur Seyhan, Bülent Akbudak Hasat Sonrası 1-Methylcyclopropene Uygulamasının Gerberada Vazo Ömrü ve Çiçek Kalitesine Etkileri Ali Sabır, Ferhan K. Sabır, Kevser Yazar, Zeki Kara Hasat Öncesi Vitormone Uygulamalarının Braeburn Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri Atakan Güneyli, İsa Eren, Cemile Ebru Onursal, Özgür Çalhan Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinin Oda Koşullarında Muhafazasında SO 2 Değişimi Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Hüseyin Kalkan, Hatice Demircioğlu Sofralık İncirlerde Ambalaj ve Ozon Uygulamalarının Kalite Korunumu Üzerine Etkileri Duygu Kılıç, Muharrem Özcan Farklı Sürelerde Sıcak Su Uygulamalarının Hasanbey Kayısı Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özellikleri ile Raf Ömrüne Etkisi Burcu Belge, Nurdan Tuna Güneş Yeni Bir Armut Çeşidi Olan Akçay 77'nin Bazı Kalite Özellikleri M. Emin Akçay, Neslihan Ekinci Washington Navel Portakal Çeşidinin Meyve Gelişim Sürecindeki Kalite Parametrelerindeki Değişimler ve Derim Olumu Ahmet Erhan Özdemir, Mustafa Kaplankıran, Elif Çandır, Turan Hakan Demirkeser, Celil Toplu, Ercan Yıldız Taze Kesilmiş (Fresh-Cut) Ürünlerde Kaliteyi Etkileyen Faktörler Nalan Bakoğlu, Özge Özüpek Kestanelerde (Castanea sativa Mill.) Hasat Öncesi ve Hasat Dönemlerinde Meyve Kalite Özelliklerinin Değişimi Esra Erdal, Engin Ertan, Burak Erdem Algül, Gülsüm Alkan Sofralık Olarak Değerlendirilen İncir Çeşitlerinde Farklı Hasat Zamanlarında Kalite Değişimleri Belirlenmesi Birgül Ertan, Özlem Tuncay Kirazın Raf Ömrü Süresince Bazı Fiziksel Kalite Özellikleri Halil Ünal, Bülent Akbudak, Erhan Duran Tere ve Roka da Hasat Öncesi Etkin Mikroorganizma Uygulamalarının Kalite Üzerine Etkisi. 61 Nafiz Biçen, Nuray Akbudak

9 Turunçgillerde Hasat Sonrası Meydana Gelen Bozulmalar Gülşah Özcan Sinir, Senem Suna, Bige İncedayı Serada Yetiştiriciliğin Farklı Domates Çeşitlerinin Muhafaza Kalitelerine Etkisi Ömür Dündar, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Mert Morkal, Emre Kükürt Aydın İlinde Çam Fıstığı Üretimi ve Hasat Sonrası İşlemleri Burak Erdem Algül, Gonca Günver Dalkılıç Kullanıma Hazır Hale Getirilmiş (Ready-to-use) Maydanozlarda Aljinat Uygulamaları ile Kalitenin Arttırılması Rezzan Kasım, M. Ufuk Kasım Akıllı Ambalajlama Teknolojisi ve İzlenebilirlik Senem Suna, Canan Ece Tamer, Ömer Utku Çopur Türkiye de İyi Tarım Uygulamalarının Mevcut Durumu ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler. 67 Filiz Pezikoğlu Isparta İlindeki Meyve Paketleme Tesislerinin Mevcut Durumu Özgür Çalhan, Atakan Güneyli, Cemile Ebru Onursal, İsa Eren Hatay İli Soğuk Hava Depolarının Mevcut Durumu ve Sorunları Ahmet Onur Yıldız, Elif Çandır Mersin İli Turunçgil Paketleme Tesislerinin Altyapı Durumu ve Teknoloji Kullanım Düzeyi Mustafa Ünlü, Osman Uysal, O. Sedat Subaşı

10 SÖZLÜ SUNUMLAR

11 Taze Kesilmiş Karnabaharda Kararmanın Önlenmesinde Sitrik Asit Uygulamaları M. Ufuk Kasım, Rezzan Kasım * Kocaeli Üniversitesi, Arslanbey Meslek Yüksekokulu, 41285, Kartepe, Kocaeli *Sorumlu yazar: rkasim@kocaeli.edu.tr Günümüzde sağlıklı beslenmeye verilen önem giderek arttığından, taze sebzelerin günlük olarak tüketimi de artmıştır. Dolayısıyla taze ürünlerin tüketime hazır hale getirildiği, minimal işlenmiş ürün teknolojisi de dünya üzerinde yaygınlaşmıştır. Bu çalışmada, minimal işlenmiş karnabaharlarda kararmanın önlenmesinde, sitrik asidin etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, %0.5, 1 ve 2 lik sitrik asit çözeltileri hazırlanarak, yıkanmış ve parçalanmış karnabahar sapları 3 dakika süreyle bu çözeltiye daldırılmıştır. Süzülen karnabaharlar, salata kurutucusu kullanılarak 2 dakika süre ile kurutulmuş ve plastik kapaklı tabak içerisine konulmuştur. Ambalajlanan tazekesilmiş karnabaharlar, 4±1 o C sıcaklık ve %85-90 oransal nemde 21 gün süreyle muhafaza edilmiştir. Haftalık aralıklarla depodan çıkarılan örneklerde L*, a*, b* değerleri, hue açısı, kararma indeksi, beyazlık indeksi ve kararan sap sayısı ölçümleri yapılmıştır. Muhafazanın ilk 7 gününde, %1 ve 2 sitrik asit uygulanan karnabaharlarda L* değeri, %0.5 sitrik asit uygulanan örnekler ve kontrol grubuna göre daha düşük çıkmıştır. Aynı süreçteki kararan sap sayısı değerleri incelendiğinde, en fazla kararmanın %3 sitrik asit uygulanmış örneklerde oluştuğu, %1 lik sitrik asit uygulanan örneklerin kararma oranının ise en düşük olduğu tespit edilmiştir. Aynı sonuçlar görsel kalite puanlarından da elde edilmiştir. Sonuç olarak, %1 lik sitrik asit uygulamasının depolamanın ilk 7 günü içinde kararmayı önlediği, daha sonraki dönemde ise sitrik asitin ürün tarafından metabolize edilmesi nedeniyle etkisinin kaybolduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Taze-kesme, karnabahar, sitrik asit, depolama 1

12 Üzüm Muhafazasında Salisilik Asit Kullanımı Derya Erbaş *1, Cemile Ebru Onursal 2, Zehra Babalık 2, Mehmet Ali Koyuncu 1 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 32260, Isparta 2 Meyvecilik Araştırma İstasyonu, 32500, Eğirdir, Isparta *Sorumlu yazar: deryabyndr@gmail.com Çalışmada, hasat sonrası farklı dozlarda salisilik asit (SA) uygulamasının Red Globe üzüm çeşidinin depolama süresi ve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, uygulamalar için salkımlar 6 gruba ayrılmıştır. 1. (kontrol) ve 2. grupta (kükürt pedleri (SO 2)) salkımlar 2 dakika süre ile saf suya daldırılmıştır. Diğer 4 grup ise, 4 farklı dozda (1, 2, 4 ve 6 mm, sırasıyla) SA (%0.05 Tween-20 içeren) çözeltisine 2 şer dakika süre ile daldırılmıştır. Bütün uygulamalardan sonra salkımlar kurumaları için 12 saat 0 C sıcaklıkta bekletilmiş ve modifiye atmosfer poşetlerine (MAP) yerleştirilerek (2. grupta SO 2 pedleri ile birlikte) 0 C sıcaklıkta ve % 90±5 oransal nemde 100 gün süre ile depolanmıştır. Depolama sonunda, SA uygulamalarının bütün dozları kontrol grubuna göre ağırlık kaybını azaltmış ve tane sertliğini ve asitliğini korumuştur. SO 2 pedleri ve SA uygulamaları fungal bozulmaları önemli ölçüde azaltmıştır. Özellikle 1 ve 2 mm SA uygulaması fungal bozulmaları önlemede diğer iki doza göre daha etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca duyusal özellikler bakımından 2 mm SA uygulamasının daha iyi sonuç verdiği gözlenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda; SA ve SO 2 uygulaması Red Globe üzüm çeşidinin depolama süre ve kalitesini artırdığı ve uygun doz belirlendiğinde salisilik asidin Red Globe üzüm çeşidinin muhafazasında başarılı bir şekilde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler: Üzüm, salisilik asit, MAP, depolama 2

13 Vakum İnfiltrasyon Yöntemi ile Derim Sonrası Aminoetoksivinilglisin Uygulamasının Domates Meyvelerinin Olgunluğuna Etkisi Altan Çandır 1, Fatih Şen 2, Elif Çandır* 3 1 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hatay İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü, Antakya, Hatay 2 Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, İzmir 3 Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay *Sorumlu yazar: eerturk@mku.edu.tr Bu çalışma Altan Çandır tarafından sunulacak olup, vakum infiltrasyon yöntemi kullanılarak yapılan derim sonrası aminoetoksivinilglisin (AVG) uygulamasının domates meyvelerinin olgunluğuna etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Renk kırım aşamasında derilen iri etli bir çeşit olan Grando F1 domates meyvelerine 6 farklı dozda (0, 62,5, 125, 250, 500 ve 1000 mg l -1 ) ve 3 farklı vakum basıncında (0, -20 ve -30 kpa) AVG vakum infiltrasyon yöntemiyle uygulanmıştır. Meyveler 20 C de bekletilerek kırmızı olgun aşamaya gelme süreleri, ağırlık kaybı oranı, meyve kabuk rengi solunum ve etilen üretim hızları 2 gün aralıkla incelenmiştir. Meyvelerin 20 C de 8 gün bekletilmesi sırasında AVG uygulamalarının ağırlık kaybı, solunum hızı ve meyve parlaklığı (meyve kabuğu rengi L* değeri) üzerine etkisi önemsiz olmuştur mg l -1 dozunda -30 kpa vakum basıncında uygulanan AVG, meyvelerin etilen üretim hızını %45,53 oranında azalmıştır. Meyvelerin 20 C de 8 gün bekletilmesi sırasında meyve kabuğu hue açı (h ) değeri azalırken, kroma (C*) değeri artmıştır. Meyve kabuğu rengi h değerindeki azalma ve C* değerindeki artış 1000 mg l -1 dozunda -30 kpa vakum basıncında AVG uygulanan meyvelerde 4. ve 6. günlerde kontrol ve diğer AVG uygulamalarında daha düşük olmuştur mg l -1 dozunda -20 kpa ve -30 kpa vakum basınçlarında AVG uygulanan meyvelerde kırmızı olgunluğuna gelme süresi 8 gün iken kontrol ve diğer AVG uygulamalarında 6 gün olmuştur. Vakum infiltrasyon yöntemi ile derim sonrası uygulanan AVG nin olgunluğu geciktirmedeki etkili dozu 1000 mg l -1 ve uygun vakum basıncı -30 kpa olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Aminoetoksivinilglisin, domates, olgunluk, vakum infiltrasyon. 3

14 Ozon Uygulamasının Red Globe Üzüm Çeşidinin Soğukta Depolanması Üzerine Etkisi İbrahim Onur Çakır, Mehmet Ali Koyuncu* Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 32260, Isparta *Sorumlu yazar: Çalışmada, ozon uygulamasının Red Globe üzüm çeşidinin muhafaza süre ve kalitesi üzerine etkileri incelenmiştir. Bu amaçla uygun hasat tarihinde derimi yapılan üzümler hava ile ön soğutmadan sonra uygulamalar için 3 gruba ayrılmıştır. 1. uygulamada (kontrol), üzümler hiçbir uygulamaya tabi tutulmadan plastik kasalarda depolara konulmuştur. 2. Uygulamada (MAP), üzümler modifiye atmosfer poşetleri içerisinde soğuk depolara yerleştirilmiştir. 3. uygulamada (MAP+O 3) ise, üzümlere 0 C sıcaklıkta 12 saat süreyle 4-5 ppm dozunda ozon gazı uygulamış ve modifiye atmosfer poşetlerine yerleştirilip soğuk depolara konulmuştur. Her tekerrürde 5 kg üzüm kullanılmıştır. Bütün uygulamalardan sonra üzümler 0 C de sıcaklıkta %90±5 oransal nemde 90 gün depolanmıştır. Raf ömrü çalışmaları için, her analiz döneminde soğukta muhafazadan çıkarılan üzümler 20 C de %90±5 oransal nemde 2 gün bekletilmiştir. Depolama boyunca 15 er gün aralıklarla depolardan çıkarılan üzümlerde; ağırlık kaybı, solunum hızı, poşet içi gaz bileşimi, meyve kabuk rengi, meyve sertliği, SÇKM, titre edilebilir asitlik miktarı belirlenmiş ve duyusal değerlendirmeler ile mikrobiyolojik analizler yapılmıştır. Aynı analizler ve değerlendirmeler raf ömrü sonunda da yinelenmiştir. MAP+O 3 uygulamasının ağırlık kaybı, meyve sertliği ve solunum hızı değerleri bakımından kontrole ve MAP uygulamasına göre daha olumlu sonuçlar verdiği ayrıca ozon uygulamasının mikrobiyolojik bozulmaları da diğer uygulamalara oranla önemli ölçüde azalttığı saptanmıştır. Sonuç olarak, uygun doz ve uygulama süresi belirlendiğinde ozonun üzüm muhafazasında kullanılabileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Red Globe, Üzüm, Ozon, MAP, Depolama 4

15 Hasat Sonrası UV-C ve Sıcak Su Uygulamalarının Erciş Üzüm Çeşidinin Meyve Kalitesi ve Soğukta Muhafazası Üzerine Etkileri Nurhan Keskin, Muhammed Sıddık Baytin, Şeyda Çavuşoğlu*, Nalan Türkoğlu, Rana Baytin, Çağla Parlar Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Kampüs-Van *Sorumlu yazar: Erciş üzümü, Van ın Erciş ilçesi ile bütünleşmiş ve ekonomik değeri yüksek olan yerel bir üzüm çeşididir. Şaraplık-şıralık bir üzüm çeşidi olmasına rağmen, yörede sofralık olarak tüketilmektedir. Bu çalışmada, Erciş üzüm çeşidinde muhafaza süresinin uzatılması, meyve kalitesinin korunması ve çürümenin önlenmesi amacıyla, hasat sonrası salkımlar herhangi bir fümigasyon işlemi yapılmadan, UV-C ve sıcak su uygulamaları yapıldıktan sonra, kontrol grubunu oluşturan salkımlar ise hiçbir uygulamaya tabii tutulmadan soğuk odalara konmuştur. UV- C ışığı uygulaması, steril kabin içerisinde 100 (0.25 kj/m 2 ) cm mesafeden 4 dakika süre ile 254 nm dalga boyunda ışık veren Vilber Lourmat UV-C lamba kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sıcak su uygulaması ise salkımlar 55 C lik sıcak su banyosunda 5 dakika süre ile tutularak yapılmıştır. Uygulamadan sonra, kontrol ve uygulama gruplarındaki tüm salkımlar ambalaj kaplarıyla birlikte streç film ile kaplanarak ve polietilen poşetlere konarak, 0±1 C sıcaklık ve %90±5 nisbi nem koşullarındaki soğuk hava deposunda muhafaza edilmiştir. Muhafaza sonrası üzüm tanelerinde ağırlık kaybı, titre edilebilir asit (TA), ph, suda çözünebilir kuru madde (SÇKM), tane kabuk rengi (L *, a *, b *, C, h) ve duyusal analizler (genel görünüm ve tat) yapılmıştır. Çalışma sonucunda, Erciş üzüm çeşidinin, sıcak su ve UV-C uygulanan salkımlarının strech filmle kaplanmasıyla, optimum 45 gün süresince muhafaza edilebileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler: Üzüm, muhafaza, UV-C ışığı, sıcak su uygulaması, MAP 5

16 Deveci Armut Çeşidinde Muhafaza Periyodu Süresince; 1-MCP Uygulaması, Αlpha Farnesene Enzim Aktivitesi, Etilen Üretimi ve Yüzeysel Yanıklığın Gelişimi Arasındaki İlişkiler Arzu Şen Aslım* 1, Tuncay Acıcan 1, M. Emin Akçay 1, Seçil Erdoğan 1, Erdinç Uysal 1, M. Hakan Özer 2, Himmet Tezcan 3 1 Atatürk Bahçe Kültürü Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Bursa 3 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Bursa *Sorumlu yazar: asenaslim@gmail.com Armut üretim miktarları ve üretim alanları incelendiğinde ülkemiz rakamsal olarak önemli bir üretici görünümünde olmakla birlikte uluslararası piyasalarda talep edilen miktar ve kaliteye uygun çeşitlerin olmaması nedeniyle aynı başarıyı üretilen ürünlerin pazarlanması bakımından yakalayamamaktadır. Bununla birlikte; uygun hasat zamanının ve özellikle çeşitlerin hasat sonrası fizyolojik özelliklerinin yeterince bilinmemesi ve çağdaş teknolojinin gerektirdiği şekilde uygulanamaması sonucu soğuk zincir boyunca çeşitli nedenlere dayanan bozulmalar büyük kayıplar meydana getirmekte ve üretimin yaklaşık % unu kullanmadan alıp götürmektedir. Fungal kökenli çürümeler yanında armutlara özgü fizyolojik bozuklukların da önemli derecede rol oynadığı bu kayıplar ülkemiz armut üretimini dolaylı olarak olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Kabuk yanıklığı (scald) Deveci armutlarının depolanması sırasında gözlenen önemli bir fizyolojik bozukluktur. Bu fizyolojik bozukluk yüzeysel olup yalnız kabukta oluşmakta, parmakla sıyrılmamakta, meyve etine işlememektedir. Bu çalışma ile; meyvenin hasat safhasındaki fizyolojik ve kimyasal özelliklerinin hasat sonrası sürekliliğini sağlamak böylece pazar ve tüketici tarafından istenen yüksek kalite özelliklerinin kaybını engellemek veya en düşük bir düzeye indirmek, depolama sürecinde meyvelerde görülen kabuk yanıklığının; KA ve 1-MCP (1- Methylcyclopropene) (etilen inhibitörü) uygulamasıyla kontrol edilebilmesi ve depolama periyodu boyunca sözü edilen bu uygulamalarla kabuk yanıklığı arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. 6

17 Farklı Sıcaklıklarda Muhafaza Edilen Silifke Aşısı Nar Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özelliklerine 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Etkisi Nurdan Tuna Güneş 1, A. İlhami Köksal 2, Özge Özüpek *1, Bilgin Kaya 3 1 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara 2 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Ankara (Emekli Öğretim Üyesi) 3 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Ankara *Sorumlu yazar: ozgeozupek@gmail.com Bu çalışma, yıllarında farklı konsantrasyonlarda 1-metilsiklopropen (1-MCP) uygulamalarının 3 ile 5 C sıcaklık ve %85-90 nispi nem koşullarında muhafaza edilen nar meyvelerinin, derim sonrası kalite korunumuna etkisini belirlemek amacıyla Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Soğuk Hava Depoları ve Derim Sonrası Fizyolojisi Laboratuvarında yürütülmüştür. Çalışmada kullanılan bitkisel materyal, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Araştırma ve Uygulama Bahçesinden temin edilmiştir. Bu amaçla ticari derim zamanında derilen meyveler, derimden hemen sonra Ankara ya getirilerek oda sıcaklığında 24 saat süre ile 300 ppb ve 1000 ppb konsantrasyonlarında 1-MCP uygulamalarına tabi tutulduktan sonra depolanmıştır. Muhafaza periyodu sırasında 30 ar günlük aralıklar ile meyve kabuk ve dane rengi, kabuk kalınlığı, meyvelerin suda çözünebilir toplam kuru madde ile titre edilebilir asitlik kapsamı, ağırlık kaybı gibi bazı kalite parametrelerindeki değişimler izlenmiştir. Ayrıca soğuk muhafaza periyodu süresince her ay alınan örnekler, raf ömrü belirlemeleri için 20 C sıcaklıkta 15 gün tutulan meyvelerde aynı kalite analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma 2 yıl süresince 3 tekerrürlü, her tekerrürde 10 meyve kullanılarak yürütülmüştür. Meyvelerdeki üşüme zararı üzerinde farklı 1-MCP dozları etkili olmamıştır. Bununla birlikte 1000 ppb 1-MCP uygulaması depolama sırasında mikrobiyal bozulmalara dayanıklılığı artırıp, bazı kalite parametrelerinde hızlı kaybı engellediğinden uzun süreli depolamada nar meyvelerinin kalite korunumuna katkı sağlıyor gibi görünmektedir. Anahtar kelimeler: Punica granatum L., nar, soğuk muhafaza, ağırlık kaybı, meyve rengi 7

18 Hasat Öncesi ve Sonrası 1-Metilsiklopropen (1-MCP) Uygulamalarının Starkrimson Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri Cemile Ebru Onursal*, İsa Eren, Özgür Çalhan, Atakan Güneyli, Tuba Topcu Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Eğirdir, Isparta *Sorumlu yazar: Starkrimson elma çeşidinde tahmini hasattan 1 hafta önce 1-MCP uygulaması 100 g/ha olacak şekilde ağaçlara sprey şeklinde uygulanmıştır. Hasat öncesi 1-MCP uygulaması için Harvista TM (Agrofresh) ticari adıyla satılan %0.8 oranında 1-MCP içeren sıvı formülasyon, düşük vizkoziteye sahip yağ (conosol) ile karıştırılarak (1:1.5) kullanılmıştır. Harvista uygulanan meyveler kontrol meyvelerinden 1 hafta sonra hasat edilmiştir. Hasattan sonra meyve örneklerinin bir kısmı 10 o C de 24 saat süre ile 625 ppb konsantrasyonunda 1-MCP (SmartFresh ) uygulamasına tabi tutulmuştur. Tüm uygulamalara ait meyveler 6 ay süreyle 0 o C sıcaklık ve %90±5 oransal nemde normal atmosfer (NA) koşullarında muhafazaya alınmıştır. Deneme süresince NA koşullarından 0, 2, 4 ve 6. aylarda alınan meyve örneklerinde ve 7 gün 20 o C de %55-60 oransal nem koşullarında raf ömründe bekletilen örneklerde ağırlık kaybı, kabuk rengi, meyve eti sertliği, suda çözünür kuru madde miktarı (SÇKM), titre edilebilir asitlik (TEA), solunum hızı ve etilen üretimi belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, Harvista +SmartFresh kombine uygulamaları ve tek başına SmartFresh uygulamasının benzer sonuçlar verdiği, bu iki uygulamanın meyvelerde depolama ve raf ömrü süresince kalitenin korunmasında en etkili uygulamalar oldukları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre tek başına Harvista uygulaması, kontrol uygulamasına göre bir hafta geç hasat edilmesine rağmen depolama ve raf ömrü süresince meyve eti sertliği, TEA değerlerinin korunmasında ve etilen üretiminin baskılanmasında daha etkili olmuştur. Anahtar kelimeler: elma, 1-MCP, Harvista, muhafaza 8

19 Farklı Dozda 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Nova Mandarin Çeşidinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkisi Zafer Karaşahin* 1, Mustafa Ünlü 1, Celile Aylin Oluk 1, Ebru Yazıcı 1, İhsan Canan 1, Ahmet Erhan Özdemir 2 1 Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü, Erdemli, Mersin 2 Mustafa Kemal Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay *Sorumlu yazar: zaferkarasahin@gmail.com 2013 yılında Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü nde gerçekleştirilen bu çalışmada; hasat sonrası 1-Metilsiklopropen (1-MCP) uygulamasının, Nova mandarin çeşidinin soğukta muhafazası süresince kalite parametrelerindeki değişimler üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Meyve kabuğunun optimum %75 inin sarı-turuncuya döndüğü dönemde hasat edilen mandarin meyvelerine 20ºC de 24 saat süreyle 0,312 ve 0,625 ppm 1-MCP uygulanmıştır. Meyvelerin her 15 günde bir analizleri yapılmak üzere 4ºC de %90-95 oransal nemde 90 gün muhafaza edilmiştir. Çalışma süresince meyvelerde ağırlık kaybı (%), suda çözünebilir toplam kuru madde miktarı (SÇKM), ph, titre edilebilir asit miktarı, şeker (glikoz, fruktoz, sakkaroz), C vitamini (L-Askorbik asit), polifenoloksidaz enzim aktivitesi, yeşil kapsüllü meyve oranı, meyve kabuk rengi (L*a*b*), mantarsal ve fizyolojik bozulma oranları analizlenerek farklı dozda 1-MCP uygulamasının Nova mandarin çeşidinin soğukta muhafazası üzerine etkileri araştırılmıştır. Anahtar kelimeler : 1-Metilsiklopropen, Mandarin, Nova, Soğukta Muhafaza, 9

20 Ankara Armudunda 1-Metilsiklopropen in Bazı Derim Sonrası Kalite Parametrelerine Etkisi Nalan Bakoğlu* 1, Nurdan Tuna Güneş 2 1 Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Rize 2 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara *Sorumlu yazar: nalanbakoglu@gmail.com Derim sonrası dönemde farklı konsantrasyonlardaki (150 ve 300 ppb) 1-Metilsiklopropen (1-MCP) uygulamalarının Ankara armut (Pyrus communis L. cv. Ankara) çeşidi meyvelerinin meyve kabuk rengi, meyve eti sertliği, titre edilebilir asitlik, suda çözünür kuru madde ve ağırlık kaybı gibi bazı kalite parametrelerine etkisinin iki yıl süresince izlendiği bu çalışmada, ticari derim zamanında derilen meyveler 1-MCP uygulamalarından sonra 0±1 C sıcaklık, %85-90 nispi nem koşullarında 1. yıl 200, 2. yıl 225 gün depolanmıştır. Ayrıca 30 ar gün aralıklarla alınıp 20±1 C sıcaklık, %60-70 nispi nem koşullarında 15 gün tutulan meyvelerde haftalık aralıklar ile raf ömrü çalışmaları yapılmıştır. Depolama ve raf ömrü süresi boyunca Ankara armudu meyvelerinde her iki dozda 1-MCP uygulamaları meyve kabuk renginin korunumu, yumuşamanın geciktirilmesi ve titre edilebilir asitlik kapsamındaki düşüşün yavaşlatılmasında etkili olmuştur. Çalışmanın her iki yılında da uygulama yapılan meyvelerde ağırlık kaybı azalmış, suda çözünür kuru madde kapsamındaki düşüş gecikmiştir. Elde olunan sonuçlara göre en iyi kalite korunumunun, 200 günlük muhafaza süresi için 150 ppb, daha uzun süreli depolama ve en az iki haftalık raf ömrü beklentisi için 300 ppb lik 1-MCP dozları ile sağlanabileceğini söylemek olasıdır. Anahtar kelimeler: Armut, muhafaza, 1-MCP, suda çözünür kuru madde, ağırlık kaybı 10

21 Soğan Yetiştiriciliğinde Azot Uygulamalarının Hasat Sonrası Depolama Sürecinde Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi Arzu Şen Aslım*, Tuncay Acıcan, Seçil Erdoğan, Barış Albayrak, Gülay Beşirli, Zühtü Polat Atatürk Bahçe Kültürü Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova *Sorumlu yazar: Türkiye kuru soğan üretimi bakımından dünyada önemli ülkelerden birisidir, toplam üretimin %2.5-3 ünü karşılar. Çin ise dünya soğan üretiminde ilk sırada yer alıp toplam üretimin %30 unu karşılamaktadır. Türkiye ortalama yıllık 1.9 milyon ton kuru soğan üretimiyle Çin, Hindistan, Amerika ve Pakistan ın ardından 5. büyük üretici konumundadır. Türkiye nin kuru soğan üretim alanı yaklaşık 650 bin dekar, üretim miktarı yaklaşık 1.9 milyon ton ve dekara verimi ise 2.87 ton dur. Pazarlanabilir soğan üretiminde yüksek verim ve homojen baş büyüklüğü en önemli iki kriterdir. Yapılan araştırmalara göre, soğanın kimyasal yapısı üzerine genetik, çevre ve hasat sonrası faktörler etkili olmaktadır. Çevre faktörleri içerisinde kükürt ve azot en önemli role sahip olan etmenlerdir. Soğan depolaması önemlidir çünkü pazar değerinin düşük olduğu hasat dönemi dışında, depolama sürecinde soğanın en iyi zamanda pazarlanmasını sağlar, enfeksiyonları önler, soğanlar rengini muhafaza eder. Soğutmalı depolarda muhafaza edilen çeşitlerde % oranında kayıplar görülürken, soğutmasız depolarda bu oran % 62 olarak tespit edilmiştir. Bitki besin maddeleri, ürünlerin verimliliğinin arttırılmasında ve kaliteli ürün elde edilmesinde önemli role sahiptir. Bu çalışmanın amacı; farklı azot ve kükürt dozlarının soğanın (Allium cepa, L.) depolanma sürecinde bazı kalite kriterleri ve depolanma ömrü üzerine etkisini belirlemektir. Bu amaçla, 0 o C sıcaklık ve % oransal nemde NA de muhafazaya alınan ve muhafaza sürecinde 16 farklı bitki besin maddesinin ürünler üzerindeki etkisini belirlemek için olgunluk ve kalite kriterlerini değerlendirebilecek analizler yapılmaktadır. + 7 gün 20 o C sıcaklık ve % oransal nem koşullarında da; meyve eti sertliği, TSÇKM, ph, ve toplam titre edilebilir asitlik değişimleri incelenmiştir. 11

22 Hicaznar Çeşidinde Sıcak Su Uygulamalarının Antioksidan Bileşikler ve Muhafaza Üzerine Etkileri Nurten Selçuk*, Mustafa Erkan Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, 07059, Antalya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, Hicaznar çeşidinde sıcak su uygulamalarının antioksidan bileşikler ve muhafaza üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, optimal derim zamanında derilen meyvelere 45 C de 4 dk süreyle ve 55 C de 2 dk süreyle sıcak su uygulamaları yapılmış ve modifiye atmosferli torbalar içerisinde (Xtend) muhafazaya alınmışlardır. Ambalajlanan tüm meyveler 2 ve 6 C sıcaklık ve %90-92 oransal nem içeren soğuk hava depolarında 210 gün süreyle depolanmıştır. Muhafaza ortamlarından 30 gün aralıklarla alınan meyve örneklerinde, depolama süresince çeşitli fiziksel ve kimyasal analizler yapılarak meyvelerin kalitelerinde ve raf ömürlerinde meydana gelen değişmeler incelenmiştir. Çalışmadan edilen sonuçlara göre, her iki depo sıcaklığında da muhafaza periyodunun uzamasına paralel olarak narların ağırlık kayıplarında artışlar belirlenmiştir. Çalışmada,45 C de sıcak su uygulaması yapılan narlarda ağırlık kayıpları oldukça düşük düzeylerde kalmıştır. Muhafaza periyodun sonunda tüm uygulamalarda narların titre edilebilir asit, suda çözünebilir kuru madde ve C vitamini miktarlarında azalmalar meydana gelmiştir. 45 C de sıcak su uygulaması titre edilebilir asit ve suda çözünebilir kuru madde miktarlarındaki parçalanmaları azaltma bakımından oldukça etkili bulunmuştur. Narların muhafazası süresince toplam antosiyanin ve fenolik bileşiklerin miktarlarında artışlar saptanmıştır. Denemede kontrol meyvelerinde saptanan C vitamini, toplam antosiyanin ve fenolik bileşiklerin miktarları diğer uygulamalara göre daha yüksek bulunmuştur. Sıcak su uygulamaları yapılan narların C* ve h açısı değerleri kontrol grubuna göre daha yüksek bulunmuştur. 2 C de depolanan narlarda muhafaza süresine bağlı olarak değişik oranlarda üşüme zararı ortaya çıkmıştır. Üşüme zararı kontrol grubu meyvelerinde daha yüksek olmuştur. 6 C sıcaklıkta depolanan narlarda ise üşüme zararı oldukça düşük düzeylerde kalmıştır. 45 C de 4 dk süreyle sıcak su uygulaması her iki depo sıcaklığında da narların üşüme zararını belirgin bir şekilde azaltmıştır. Görsel kalite ve mantarsal nedenli çürümeler dikkate alındığında 45 C de 4 dk süreyle sıcak su uygulaması yapılarak 6 C sıcaklıkta depolanan narların kalitelerinden fazla bir şey kaybetmeden 210 gün boyunca depolanabileceği saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Nar (Punica granatum L.), muhafaza, antioksidan bileşikler, sıcak su uygulaması 12

23 Organik Kuru İncirin Depolanmasında Defne Ve Kekik Uçucu Yağlarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması Birgül Ertan *, Özlem Doğan, Berrin Şahin, Mesut Özen, Eşref Tutmuş, Banu Bahar, Hüsnü Can Başer Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu, Aydın *Sorumlu yazar: Ülkemiz açısından stratejik öneme sahip olan kuru incirin, hasadından sonra kurutma ve özellikle depolama aşamasında birçok sorun ile karşılaşılmaktadır. Kuru incirin depolanması süresince, aflatoksin, incir depo kurtları, ekşilik böcekleri ve sirke sinekleri gibi biyotik faktörler sorun oluşturabildiği için meyve kalite özellikleri de değişmektedir. Üreticiden işletmeciye ulaşıncaya kadar olan dönemde, incirin meyve kalitesindeki olumsuz değişimlere bağlı ekonomik kayıpları azaltabilecek uygulamaların yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, organik kuru incir yetiştiriciliğinde depolama sürecinin uzatılması, meyve kalitesinin korunması ve meyve kalite özellikleri üzerinde meydana gelen değişimlerin belirlenmesi amacıyla çalışma yürütülmüştür. Sarılop çeşidi kuru incir meyveleri, 10 ml ethanol içerisinde çözdürülmüş 100, 200 ve 400 mikrolitre/l dozlarında defne(laurusnobilis L.) ve kekik(origanumonitesl) uçucu yağları ile suya bandırma yöntemi ile muamele edilmişlerdir. Kontrol uygulamasında ise, incir meyveleri sadece su ve su + ethanol karışımı ile yıkanmıştır. Oda şartlarında kasalarda bekletilen meyveler üç ay boyunca depolanmıştır ve 2013 incir üretim sezonunda yürütülen denemelerde; uçucu yağ uygulamalarının yapılmasından 2 gün, 30, 60 ve 90 gün sonra olmak üzere meyve örnekleri alınarak; kalite analizleri yapılmıştır. Bu amaçla, farklı dozlarda defne ve kekik uçucu yağları uygulanmış incir meyvelerinde, her depolama dönemi sonrası meydana gelen ağırlık kaybı(%), suda çözünebilir kuru madde (%), asitlik (%), nem (%), ph, su aktivitesi (%) ve meyve kabuğu renk değerleri (L, a, b) analizleri yapılmıştır. Bunun yanı sıra, uygulamaların mikrobiyal yük (kob/g), aflatoksinbulaşıklılığı, depo zararlıları sayımı ile görünüş, koku ve lezzet üzerine etkisini belirlemek amacıyla duyusal analizleri yapılmıştır. Defne ile kekik uçucu yağ uygulamalarının ayrı olarak analizlerinin yapıldığı çalışmada; denemelerden elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucu genel olarak, uygulama dozu ile doz x depolama süresi interaksiyonunun önemsiz olduğu, depolama süresi uygulamasının ise önemli olduğu ifade edilebilir. Meyve örneklerinde meydana gelen ağırlık kayıplarının, istatistiki olarak önemli olmamakla birlikte, defne ve kekik uygulamaları yapılan meyvelerde kontrole göre daha az gerçekleştiği; bunun yanı sıra depolama süresi arttıkça, defne ve kekik uygulamalarının kontrole göre, bazı meyve kalite özellikleri üzerine olumlu etkileri görüldüğü belirlenmiştir. 13

24 Taze İncir (cv. Sarılop) Meyvelerinde Mikotoksin Oluşumu Uygun Aksoy *1, Fatih Şen 1, K. Betül Özer 1, H. Zafer Can 1, İlknur Vural 2, Hilmi Kocataş 2, Ramazan Konak 2 1 Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Bornova, İzmir 2 Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü, Erbeyli, Aydın *Sorumlu yazar: uygun.aksoy@ege.edu.tr Ülkemizin önemli ihraç ürünleri arasında yer alan kuru incirlerde aflatoksin sorunu son yıldır gündeme gelmekte ve özellikle Avrupa pazarında darboğazlar yaratmaktadır. Aflatoksin insan sağlığı üzerindeki etkileri nedeni ile en fazla dikkati çeken mikotoksin olmuştur. Mikotoksinler yakın zamana kadar yağ ve karbonhidratça zengin ve uygun olmayan depolarda saklanan depolanabilir ürünlerin sorunu olarak algılanmakta idi. Aflatoksin için bu değerlendirme doğru olsa da günümüzde üzüm ve diğer bazı bahçe ürünlerinde hasat öncesi dönemde de bazı mikotoksinlerin oluştuğuna dair araştırmalara rastlanmaktadır. Ege İhracatçı Birlikleri nin desteği ile yılları arasında yürütülen bu çalışmada yeme olumunda hasat edilen Sarılop çeşidi incir meyvelerinde Okratoksin A ve Fumonisin B1 in bulunduğu saptanmıştır. Meyve örnekleri, belirlenen 20 bahçeden 3 tekrarlamalı olarak alınmış; Okratoksin A ve Fumonisin B1 ve B2 analizleri ise Aydın Borsa Gıda Analiz Laboratuvarında akredite edilmiş yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Yapılan değerlendirmelerde yıllık iklim koşullarının incelenen mikotoksinlerin oluşumunda etkili olduğu ve yaş örneklerdeki düzeylerinin kuru meyvelere oranla daha düşük konsantrasyonlarda olduğu belirlenmiştir. Üç yıl boyunca alınan yaş incir örneklerinde sadece 2009 yılında ve örneklerin %5 inde ppb arasında Okratoksin A bulaşıklığı saptanmıştır. Fumonisin B2 ye yaş örneklerde rastlanmaz iken, Fumonisin B1, her üç yılda da sırasıyla %15.0, %55.0 (toplam örnek sayısı 20) ve % 26.7 oranında bulunmuştur yılında Fumonisin B1 konsantrasyonu diğer yıllardan yüksek bulunmuştur. Yaş incir meyvelerinde daha sonraki yaşlanma, buruklaşma ve kuruma aşamalarında da toksin oluşumu devam etmekte ve konsantrasyonları oldukça yüksek düzeye çıkabilmektedir. Sofralık olarak taze pazara sunulacak incirlerde Okratoksin A ve Fumonisin B1 bulaşıklığının izlenmesi ileride yaşanacak bazı sorunları aşmak adına önem taşımaktadır. Anahtar kelimeler: Ficus carica L., Yaş incir, Okratoksin A, Fumonisin 14

25 Pink Lady Elma Çeşidine Hasat Sonrası Yapılan Kalsiyum Klorür ve Kalsiyum Oksit Uygulamalarının Meyvenin Muhafaza Kalitesi Üzerine Etkileri Neslihan Ekinci *1, Mustafa Sakaldaş 2 1 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lapseki Meslek Yüksekokulu, Çanakkale 2 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale *Sorumlu yazar: nekinci@comu.edu.tr Yapılan çalışmada, hasat edilen Pink Lady çeşidi elmalar, hazırlanmış olan % 2'lik kalsiyum klorür (CaCl 2), % 4'lük CaCl 2, % 2'lik kalsiyum oksit (CaO) ve % 4'lük CaO solüsyonlarına 3 dakika süre ile daldırılarak muamele edilmişlerdir. Kontrol meyveleri de saf suya daldırılarak aynı süre bekletilmiştir. Meyveler, 0 o C ve % 90 oransal nem içeren soğuk hava deposunda 6 ay süresince depolanmıştır. Meyvelerde hasat sonrası, depolamanın 2., 4. ve 6. ayında alınan örneklerde kalite parametreleri incelenmiştir. Çalışmada, uygulamaların meyve kabuk ve et rengi, suda çözünebilir kuru madde içeriği (SÇKM), titre edilebilir asitlik içeriği (TEA), meyvelerin etilen üretim miktarı üzerine etkilerinin incelendiği çalışmada, kalsiyum uygulamalarının özellikle, meyve eti sertlik değerleri üzerinde olumlu etkileri görülmüştür. Özellikle, % 2'lik CaO ve % 4'lük CaCl 2 uygulamalarının kalitenin korunmasında daha etkili olduğu görülürken, CaO'in aşındırıcı etkisi nedeniyle, % 4'lük uygulama dozunun fazla olduğu görülmüştür. 15

26 Vakum Altında Meyveye Kalsiyum Emdirme Uygulamasının Eşme Çeşidi Ayvada Muhafaza Sürecinde Meyve Eti Kahverengileşmesi Fizyolojik Bozukluğu İle Meyve Kalitesine Etkisi Tuncay Acıcan *1, Arzu Şen Aslım 1, Cüneyt Tunçkal 2, Hakan Özer 3, M. Emin Akçay 1, Erdinç Uysal 1, Zühtü Polat 1, Engin Güven 1, Muammer Yalçın 1 1 Atatürk Bahçe Kültürü Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova 2 Yalova Üniversitesi, İklimlendirme Soğutma Bölümü, Yalova 3 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Bursa *Sorumlu yazar: tuncayacican@gmail.com Türkiye, elma, armut ve ayva gibi önemli yumuşak çekirdekli meyvelerin anavatanıdır. Ülkemiz bu türlere ait büyük bir çeşit zenginliğine ve bu meyveleri tekniğine uygun olarak yetiştirebilecek ekolojilere sahiptir. Ayva yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı bölgelerimizin başında Marmara Bölgesi gelmektedir. Ulusal ve uluslararası üne sahip Eşme ayva çeşidi Kocaeli Sapanca bölgesindeki Eşme köyünden selekte edilmiştir. Yumuşak çekirdekliler grubunda yer alan ayvada hasat olumu, hasat sonrası fizyolojisi ve muhafaza koşulları ile ilgili olarak yeterli sayıda çalışma bulunmamaktadır. Bu gerçek; üreticileri ve ayva muhafazası yapan kuruluşları güç durumda bırakmakta ve özellikle hasat sonrası dönemde muhafaza sürecinde ortaya çıkan fizyolojik ve patojenik bozulmalar ile kalite kayıplarına karşı etkin tedbirler alabilmelerini engellemektedir. Marmara bölgesinde adi ve soğuk depolarda muhafaza edilen ayvalarda özellikle Meyve Eti Kahverengileşmesi adı verilen fizyolojik bozulmanın yıllara göre değişmekle birlikte önemli kayıplara neden olduğu bilinmektedir. Muhafaza esnasında ortaya çıkan fizyolojik kökenli bir çok bozukluğun, kalsiyum eksikliği ile ilgili olduğu bilinmektedir. Ayrıca Ca minerali meyvenin sertliğini arttırıp, su kaybını önleyerek meyvenin soğuk depoda daha uzun süre kaliteli bir şekilde muhafaza edilebilmesini sağlamaktadır. Kalsiyumun bitkilerce alınım hızı çok düşük olup, bitkideki hareketi son derece yavaştır. Yapılan bu çalışmada, vakum altında zorlamalı olarak kalsiyum emdirme uygulaması yapılan meyvelerin normal atmosferde muhafazası sürecinde söz konusu fizyolojik bozukluk ile meyve kalitesine etkisi incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Ayva, kalsiyum, vakum altında emdirme, muhafaza, meyve eti kahverengileşmesi, meyve kalitesi. 16

27 Taze Dilimlenmiş Fuji ve Granny Smith Elma Çeşitlerinde Farklı Dozda Kalsiyum Laktat ve Askorbik Asit Uygulamalarının Muhafaza ve Kalite Üzerine Etkisi Ömür Dündar *, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Umut Erdoğan 1 Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Sarıçam, Adana *Sorumlu yazar: odundar@cu.edu.tr Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Derim Sonrası Fizyolojisi Laboratuvarı ve soğuk hava deposunda yapılmıştır. Çalışmada kullanılan elmalar renk, şekil, ve diğer fiziksel etmenler dikkate alındıktan sonra bir eleme yapılarak 200 ppm hipoklorit içeren bir çözeltiye 3 dakika süre ile batırılmış, ayrıca deneme esnasında kullanılacak tüm aletler de bu hipoklorit içeren çözeltiye 5 dakika süre ile batırılarak dilimlemeye hazır hale getirilmiştir. %1 Askorbik asit, %2 Kalsium laktat, %1 Askorbik asit + %2 Kalsium laktat ve kontrol amaçlı saf sudan oluşan çözeltiler hazırlanmıştır. Her bir elma keskin bir bıçak ile 8 eşit dilime ayrılmış ve ardından çözeltilere daldırılarak 5 er dakika bekletilmiştir. Her tabakta 8 dilim olacak şekilde ve 3 tekerrür halinde dilimlenmiş, polistren tabaklara yerleştirilmiş ve streç film ile kapatılarak 4 o C sıcaklık ve %85-90 oransal neme sahip soğuk hava deposuna konulmuştur. 0, 3, 5, 7, 10, 12.günde depodan çıkarılarak; Ağırlık kayıpları, Titre edilebilir asit miktarı, Dilim rengi, %SÇKM, ve dilim sertliği analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak muhafaza edilen dilimlenmiş elmalarda en fazla ağırlık kaybı kontrol grubunda gözlenmiştir. En yüksek SÇKM e ise Fuji çeşidinde %2 kalsiyum laktat uygulamasında belirlenmiştir. Muhafaza süresince çeşitlerin titre edilebilir asit miktarında azalma gerçekleşmiştir. Ancak farklı uygulamalarda titre edilebilir asitin istatistik olarak önemli bir fark yaratmadığı tesbit edilmiştir. Dilim rengi değeri ise her iki çeşittede %1 Askorbik asit + %2 Kalsiyum laktat uygulamasında en yüksek h açı değeri saptanmıştır. Çalışma sonuçunda 12 günlük muhafaza süresince dilimlerin farklı dozlarda Askorbik asit ve Kalsiyum laktat uygulamaları ile kalite özelliklerini kaybetmeden muhafaza edilebileceği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Fuji, Granny Smith, Askorbik asit, Kalsiyum laktat, dilimlenmiş elma 17

28 Sergen Koşullarda Aşılı Crisby Çeşidi Karpuzlarda Kalite Parametrelerindeki Değişimleri Ahmet Erhan Özdemir *1, Halit Yetişir 2, Elif Çandır 1, Veysel Aras 3, Ömer Aslan, Durmuş Üstün 1, Mustafa Ünlü 3 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay 2 Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Kayseri 3 Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Erdemli, Mersin *Sorumlu yazar: erhan@mku.edu.tr Bu çalışmada; Ferro, RS841, Agentario ve Macis anaçları üzerinde aşılı yetiştirilen Crisby karpuz çeşidinin sergen koşullarda iki yıl süreyle derim sonrası kalitesini belirlemek amaçlanmıştır. Aşılanmamış Crisby çeşidi meyveleri kontrol olarak kullanılmıştır. Meyveler Ülkemizde yaygın olarak kullanılan sergen koşullarında derimden sonra meyveler 27 C de %50±5 oransal nem koşullarında 7 gün bekletilmiştir. Meyve örneklerinde; meyve kabuk kalınlığı, ağırlık kayıpları oranı, suda çözünebilir toplam kuru madde içeriği, titre edilebilir asitlik, meyve suyu ph sı, meyve eti sertliği, meyve et rengi, çürük meyve oranı, şeker ve karotenoid içeriği gibi fiziksel ve kimyasal parametrelerde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Meyvelerin tat ve görünüşü de duyusal analizler ile değerlendirilmiştir. Bulgularımıza göre ağırlık kayıpları, meyve et rengi L* ve b* değerleri artarken, MES, toplam likopen ve toplam karotenoid içerikleri, meyve et rengi a* değeri azalmıştır. Sergen koşullarda mantarsal bozulma görülmemiştir. Anahtar kelimeler: Karpuz, Crisby, sergen, kalite, aşı, anaç 18

29 Muhafaza Öncesi Sıcak ve Soğuk Su Uygulamalarının Kestanelerin Normal ve Kontrollü Atmosferde Muhafazası Üzerine Etkisi Murat Çetin 1, Bülent Akbudak 2* 1 Uludağ Üniversitesi, Gemlik Asım Kocabıyık MYO Gemlik, Bursa 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Bursa * Sorumlu Yazar: bakbudak@uludag.edu.tr Bu çalışma Bursa ili Cumalıkızık Köyü nde bulunan özel bir kapama üretici bahçesinden temin edilen Osmanoğlu kestane çeşidinde yürütülmüştür. Örnekler muhafazaya alınmadan önce sıcak (46±2 C, 45 dk) ve soğuk su (15±2 C, 8 gün) uygulamalarına tabi tutulmuştur. Sıcak ve soğuk su uygulamalarından sonra meyveler normal (NA) ve kontrollü atmosferde (KA) muhafazaya alınmıştır. KA de muhafazada meyveler üç farklı atmosfer (%CO 2:%O 2) (10:2, 15:2, 20:2) karışımında muhafaza edilmiştir. Her iki muhafaza yönteminde kestaneler 0±1 C sıcaklık ve %90±5 oransal nem koşullarında 5 ay süre ile muhafaza edilmiştir. Muhafaza süresince 1 ay aralıklarla alınan meyve örneklerinde ağırlık kaybı (%), oransal su kapsamı (%), toplam şeker (%), nişasta (%), ph, vitamin C (mg/ml), makro (potasyum, fosfor, kalsiyum, sodyum) ve mikro (demir, magnezyum) elementler (mg/100g) gibi parametreler incelenmiştir. Çalışmada en fazla ağırlık kaybı NA de muhafaza edilen meyvelerde tespit edilirken, toplam şekerin ve nişastanın KA de daha az bir değişim gösterdiği görülmüştür. ph incelendiğinde ise KA de %CO 2 oranına bağlı değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Osmanoğlu çeşidinde yapılan bu çalışmada sıcak su uygulaması ve 15:2 gaz kombinasyonlarında muhafaza edilen meyvelerin muhafaza süresi ve meyve kalitesi bakımından daha başarılı sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Muhafaza, kestane, kontrollü atmosfer, sıcak su uygulaması, soğuksu uygulaması 19

30 Kontrollü Atmosferde Muhafazanın Gold Nugget Yenidünya Çeşidinin Depo Ömrü ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri Işılay Yıldırım* 1, M. Seçkin Kurubaş 2, Mustafa Erkan 2, Nedim Tetik 3 1 Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Meyvecilik Bölümü, Antalya 2 Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya 3 Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Antalya *Sorumlu yazar: isilayk@gmail.com Bu çalışmada, "Gold Nugget" yenidünya çeşidinin kontrollü atmosfer (KA) koşullarında depolanmasının meyve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, birinci gruptaki meyveler %10 O 2+%1 CO 2 (KA1), ikinci gruptaki meyveler %5 O 2+%3 CO 2 (KA2), üçüncü gruptaki meyveler ise %1 O 2+%5 CO 2 (KA3) içeren koşullarda ve kontrol meyveleri ise normal atmosfer koşullarında depolanmıştır. Tüm uygulamalarda meyveler 0 C sıcaklık ve %90 oransal nemde depolanmıştır. Farklı uygulamalardan 10 günde bir alınan meyve örneklerinde ağırlık kaybı, meyve eti sertliği, meyve rengi, kararma oranı, suda çözünebilir kuru madde (SÇKM), şeker kompozisyonu, titre edilebilir asitlik (TEA), vb. kalite özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, KA de muhafaza edilen yenidünyaların depolama süresince saptanan ağırlık kayıpları kontrole göre daha düşük olmuştur. Meyve eti sertliği, muhafaza süresince genel olarak artış göstermiş ve KA2 ve KA3 uygulamaları sertliğin korunmasında daha etkili olmuştur. Meyve kabuk rengi L*, b* ve Hue değerleri depolama süresince azalırken, en yüksek değerler KA2 uygulamasında saptanmıştır. Meyvelerin en düşük kararma oranı KA2 ve en yüksek değer ise KA3 grubunda belirlenmiştir. Muhafaza süresince en yüksek SÇKM KA3 grubunda ve en yüksek TEA miktarları ise KA2 grubunda saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar ışığında, Gold Nugget yenidünya çeşidinin depo ömrünü özellikle meyve kararmasını azaltarak ve rengi koruyarak uzatabilecek en iyi KA uygulamasının %5 O 2+%3 CO 2 içeren KA koşulları olduğu söylenebilmektedir. 20

31 Kontrollü Atmosfer, Etilen Kontrolü ve 1-MCP nin Hayward Kivi Çeşidinin Muhafazası Üzerine Etkilerinin Araştırılması Işılay Yıldırım *1, Mustafa Pekmezci 2 1 Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Antalya 2 Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya (Emekli Öğretim Üyesi) *Sorumlu yazar: isilayk@gmail.com Bu çalışmada, kontrollü atmosferin (KA), normal atmosferde sadece etileni uzaklaştırmanın (EK) ve depolama öncesi 1-MCP uygulamasının Hayward kivi çeşidinin muhafaza ömrü üzerine etkileri araştırılmıştır. Normal ve Kontrollü atmosfer hücrelerindeki etilen konsantrasyonlarının (<0.02 ppm) azaltılmasında katalitik etilen dönüştürücü kullanılmıştır. Kiviler SÇKM içerikleri yaklaşık %8 e ulaştığında hasat edilip uygulamalar için 4 gruba ayrılmıştır. Birinci grup meyveler KA+EK (%2O 2, %5 CO 2) koşullarında, ikinci grup meyveler normal atmosfer (NA) de etilen kontrolü yapılarak (NA+EK), üçüncü grup meyvelere 500 ppb 1-MCP uygulaması yapıldıktan sonra NA şartlarında, dördüncü grup kontrol meyveleri ise hiçbir uygulama yapılmadan 0 C sıcaklık ve %95 oransal nemde depolamaya alınmıştır. Depolama periyodu ve raf ömrü (15 gün, 20 C) boyunca kivilerin fiziksel, biyokimyasal değişimleri incelenmiş ve meyvelerin 20 C deki solunum ve etilen ölçümleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, KA de depolanan kivilerin meyve eti sertlikleri diğer gruplardan belirgin biçimde daha yüksek saptanırken, en yüksek meyve eti yeşil rengi (a*) ve parlaklığı (L*) yine KA+EK grubundan belirlenmiştir. En düşük solunum oranı ve etilen üretimi KA+EK de depolanan ve 1-MCP uygulanan kivilerde saptanmıştır. Meyve tat panelinde en yüksek puanı KA+EK uygulaması alırken 1-MCP uygulanan kivilerde aroma kaybı olduğu belirtilmiştir. Sonuç olarak, Hayward kivi meyvelerinin 0 C de %95 gibi yüksek oransal nemde ve kontrollü atmosfer koşullarında (%2O 2, %5 CO 2) ve özellikle depodaki etilen uzaklaştırılarak kalitesinden fazla kaybetmeden 6 aydan daha uzun bir süre depolanabileceği söylenebilir. 21

32 Palistore Ortamında Depolanan Dikenli ve Dikensiz Frenk İnciri nin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması Yasin Topçu, Adem Doğan*, Mustafa Erkan Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, Akdeniz sahil şeridinde yaygın olarak yetişen ve ekonomik öneme sahip olan, ülkemizde Frenk Yemişi, Mart Yemişi ve Kaynana Dili gibi isimlerle bilinen Frenk İnciri nin hasat sonrası fizyolojisi ve meyve kalitesi incelenmiştir. Bu amaçla, dikenli ve dikenleri uzaklaştırılmış (makine yardımıyla dikenleri temizlenmiş) meyveler kontrol yanında, palistore ortamında (%1 O 2 + %6 CO 2), 6 C sıcaklık ve %90-95 oransal nemde 30 gün süreyle muhafaza edilmiştir. Muhafaza periyodu süresince ağırlık kaybı, Chroma (C*), hue (h ) açı değeri, titre edilebilir asitlik, suda çözünebilir kuru madde ve çürük meyve miktarları incelenmiştir. Çalışma sonucunda, palistore ortamında depolama kontrole göre daha iyi sonuç vermiştir. Dikenli ve dikensiz ürünler karşılaştırıldığında ise, ağırlık kaybı, çürük meyve miktarı, SÇKM miktarı ve kabuk renginin C* değeri dikensiz meyvelerde daha yüksek, buna karşılık asitlik ve kabuk renginin h değeri ise dikenli meyvelerde daha yüksek bulunmuştur. Çalışmada, dikenleri uzaklaştırılmış Frenk İnciri meyvelerinde mekanik zararın bu meyvenin muhafazasını olumsuz yönde etkilediği, ancak tüketimi yaygınlaştırmada oldukça etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler: Palistore, Frenk İnciri, depolama, kalite 22

33 Modifiye Atmosferin Bamya Muhafazası Üzerine Etkileri Serdar Polat *, Erdinç Bal Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Tekirdağ *Sorumlu yazar: Araştırmada değişik ambalaj materyallerinin bamyanın soğukta muhafaza süresi ve kalitesi üzerine etkileri belirlenmiştir. Trakya bölgesinde yetiştirilen Selimpaşa bamya çeşidi açık kaplar, streç film ve polietilen torbalar kullanılarak C sıcaklık ve %90-95 oransal nemde 10 gün süre ile depolanmıştır. Depolama süresince iki gün arayla ağırlık kaybı, solunum oranı, üşüme zararı, çürüme oranı ve görsel kalite değişimleri saptanmıştır. Araştırmada 8. günden itibaren üşüme zararı ve görsel kalite kayıplarının arttığı tespit edilmiştir. Muhafaza süresi sonunda streç film uygulamasının bamya kalite özelliklerini daha iyi koruduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Modifiye atmosfer, bamya, muhafaza, kalite 23

34 Dereotunda (Anethum graveolens L.) Farklı Sıcaklıklarda Modifiye Atmosfer Uygulamalarının Depolama Süresince Kaliteye Olan Etkileri Mustafa Sakaldaş* 1, Arzu Şen Aslım 2, Kenan Kaynaş 1 1 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale 2 Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma. Enstitüsü, Yalova *Sorumlu yazar: ademdogan@akdeniz.edu.tr Taze otlar muhafaza süresi kısa olan ürünlerdir. Bu çalışmada, Asder çeşidi taze dereotu demetlerinde hasat sonrası modifiye atmosfer uygulamalarının farklı depolama sıcaklıklarında kaliteye olan etkileri incelenmiştir. Bu amaçla taze dereotu demetleri; ön soğutma işlemi sonrasında polivinlklorid bazlı ve düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) bazlı modifiye atmosfer uygulamaları gerçekleştirilerek 0 C ile 1 C arası ve 4 C ile 5 C arası depolama sıcaklığı koşullarında ve her iki sıcaklık için %90-%95 arası oransal nem koşullarında muhafaza edilmişlerdir. Ürünler her muhafaza süresi sonunda 1 gün süreyle C sıcaklık ile %50-60 oransal nem koşullarında raf ömrüne tabi tutulmuşlardır. Taze dereotu demetlerinde depolama öncesinde ve her depolama ile raf ömrü sonunda bazı kalite özellikleri incelenmiştir. Söz konusu kalite özellikleri; suda çözünür kuru madde oranı, görsel kalite, ağırlık kaybı, vitamin C içeriği, toplam fenolik bileşik içeriği olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre; 0 C ile 1 C arası depolama sıcaklığı kalitenin korunumunu açısından uygun olmuştur. Bunun yanında modifiye atmosfer uygulamaları, incelenen tüm kalite özelliklerini önemli düzeyde etkilemiştir. Buna ek olarak; düşük yoğunluklu polietilen bazlı modifiye atmosfer uygulaması tüm depolama periyotlarında en etkili uygulama olarak saptanmıştır. Anahtar Kelimler: Dereotu, depolama sıcaklığı, modifiye atmosfer, kalite özellikleri. 24

35 Kalıntısız ve Geleneksel Olarak Yetiştirilen Kapya Tipi Urartu Biber Çeşidinin Muhafaza Bakımından Karşılaştırılması Adem Doğan *, Mustafa Erkan Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, 07059, Antalya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, örtüaltı biber üreticileri tarafından hastalık ve zararlı kontrolünde yaygın olarak kullanılan geleneksel (kimyasallara dayalı) mücadele programına alternatif olabilecek kalıntısız (mikrobiyal ve organik kaynaklı preparatlara dayalı) mücadele programı kullanılarak yetiştirilen kapya tipi Urartu biber çeşidinin (Capsicum annuum L.) hasat sonrası dayanımı ve meyve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla yürütülen çalışmalar yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Biberler optimal hasat zamanında derilerek 5 farklı gruba (%3 CO 2 : %2 O 2 palistore, MAP, adi torba, streç film, kontrol) ayrılmıştır Farklı şekillerde ambalajlanan tüm meyveler 8 o C sıcaklık ve %90-95 oransal nemde 60 gün süreyle depolanmıştır. Değişik muhafaza ortamlarından 15 er gün aralıklarla alınan meyve örneklerinde ağırlık kaybı, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM), titre edilebilir asit miktarı (TEA), meyve et renginin C* ve h açı değerlerindeki değişimler, C vitamini miktarı, toplam fenolik madde miktarı, β-karoten miktarı belirlenerek farklı üretim sistemlerinin meyve kalitesi ve muhafaza üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, kalıntısız olarak yetiştirilen biberlerde muhafaza süresince saptanan ağırlık kaybı ve SÇKM değeri, geleneksel olarak yetiştirilen biberlere oranla daha düşük bulunmuştur. Ayrıca, kalıntısız olarak yetiştirilen biberlerin daha yüksek C vitamini, toplam fenolik madde, h açısı ve C* değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılan uygulamalar arasında palistore ortamında (%3 CO 2 : %2 O 2) depolanan biberlerin incelenen kriterler açısından daha iyi sonuç verdiği saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Kalıntısız üretim, geleneksel üretim, kapya biber, muhafaza 25

36 Farklı Domates Çeşitlerinin Depolama Süresince Bazı Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerinin Belirlenmesi Rüştü Efe Okşar *, Mitra Bonakdarzadeh, Sevde Yaldız, Mina Golkarian, Fatih Şen, Ayşe Gül Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Bornova, İzmir *Sorumlu yazar: Domates tiplerinden biri olan salkım domatesi, topraksız yetiştiricilikte yaygın olarak tercih edilmektedir. Domateslerin hasat sonrası kalite değişimleri çeşitlere göre önemli farklılıklar gösterebilmektedir. Bu çalışmada, plastik serada topraksız kültür yöntemiyle yetiştirilen Bandita, Climberley, Diamentino ve Soupless salkım domates çeşitlerinin muhafaza süresince hasat sonrası kalite değişimleri incelenmiştir. Agrobay Seracılık işletmesinde topraksız kültür yöntemiyle üretilen domatesler, ticari olgunlukta hasat edilerek üç hafta süreyle 5 C sıcaklıkta %85-90 oransal nem koşullarında depolanmıştır. Depolama başında ve depolama süresince birer hafta aralıklarla alınan örneklerde bazı fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Bandita ve Climberley domates çeşitlerinde suda çözünür kuru madde (SÇKM) miktarı en yüksek, Soupless çeşidinde ise en düşük olduğu saptanmıştır. Soupless çeşidinde titre edilebilir asit (TA), C vitamini, toplam fenol miktarı ve antioksidan aktivitesi diğer domates çeşitlere göre belirgin şekilde daha düşük bulunmuştur. Depolama sonunda Soupless çeşidinde ağırlık kaybının en yüksek (%1.95) olduğu belirlenmiştir. Depolama sonunda genel olarak tüm domates çeşitlerinde SÇKM, toplam fenol miktarı ve antioksidan aktivitesinde artış görülürken, L* ve C* değeri, TA, C vitamini ve sertlik miktarında ise düşüş görülmüştür. Depolama süresince Bandita çeşidinin meyve sertliğindeki azalışlar sınırlı olurken, Soupless çeşidinde ise belirgin olmuş, meyve sertliği 27.2N den 13.2N ye düşmüştür. Depolama süresince Bandita ve Climberley salkım domates çeşitlerinde incelenen kalite parametrelerindeki değişimler sınırlı olmuş; 3 haftalık depolama sonunda pazarlanabilir kalitelerini korumuşlardır. Anahtar kelimeler: Salkım domates, Kalite, Sera, Depolama, Biyokimyasal analizler 26

37 Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Hallerinde Depolama Hizmetinin Durumu: Ankara İli Örneği Mevhibe Albayrak *1, Nurdan Tuna Güneş 2, Hüseyin T. Güldal 3 1 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Ankara 2 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Ankara 3 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Ankara *Sorumlu yazar: albayrak@agri.ankara.edu.tr İnsan beslenmesinde yaş meyve ve sebzelerin önemi günden düne artmaktadır. Üretilen yaş meyve ve sebzelerin sağlıklı, mümkün olan en az kayıp ile pazarlama kanallarındaki akışı, gerek besin değeri ve tüketici sağlığının korunması gerekse biyotik ya da abiyotik stres koşullarının yol açtığı derim sonrası kayıpların en az düzeye indirilmesi ve sonuçta ekonomik zararının azaltılması bakımından önem taşımaktadır. Bu nedenle derimden sonra da canlılığını devam ettirebilme yeteneğine sahip olan bu türlerde pazarlama sırasında karşı kaşıya kalınan şartlar oldukça önemlidir. Yaş meyve ve sebzeler, alıcı ile buluşana dek pek çok derim sonrası işlem görür. Bu işlemlerden ve aynı zamanda pazarlamanın da önemli bir aşamalarından depolama zaman faydası yaratma ve ürünü koruma açısından teknik boyuta sahiptir. Ürün kayıplarının yol açtığı ekonomik zararların azaltılması, depolama yöntem ve uygulamalarının iyi izlenmesini gerektirir. Ülkemizde toptancı halleri yaş meyve ve sebze pazarlamasının önemli bir ayağı konumundadır. Toptancı hallerinde uygun olmayan depolama ve diğer çevresel koşullar nedeniyle ürün kayıpları gerçekleşmektedir. Bu aşamada kayıpları azaltabilmenin yolu, kayıplara neden olan koşulların saptanarak iyileştirilmesinden geçer. Bu çalışmada, toptancı hallerinde depolama koşulları ve ürün kayıplarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma popülasyonu olarak, Türkiye de en fazla işlem hacmine sahip hallerden biri olan Ankara İli toptancı halinde faaliyet gösteren işyerleri belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Pazarlama, yaş meyve ve sebze, depolama, toptancı halleri 27

38 Tarımsal Pazarlamada İnovasyon ve Yeni Ürün Geliştirme Hasan Vural *1 1 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Nilüfer, Bursa *Sorumlu yazar: hvural@uludag.edu.tr Bu araştırmanın amacı tarımsal pazarlamada inovasyonun ve pazarlamada yeni bahçe ürünü geliştirmenin temel kurallarının değerlendirilmesidir. Bu çalışmada öncelikle inovasyon konusu açıklanmaktadır. Daha sonra ürün geliştirme konusu yapılmış bilimsel çalışmalardaki görüşlere dayalı olarak tartışılmaktadır. Tarım ve gıda ürünü yaşamın temelidir. Firmaların pazarlama departmanları hedeflenen alıcı, bu alıcıların ihtiyaçları ve isteklerine yönelik son ürün şekilleri geliştirilmesi, piyasalar ve dağıtım metotlarının belirlenmesi, reklam, fiyatlandırma ve satış metotlarının tasarlanması, faaliyete geçme ve bu faaliyeti fabrikalara sunma noktasında pazar planı oluşturulması stratejileri geliştirirler. Pazarlama departmanı tasarlanan kendi yeni ürünlerinin kimler için olduğunu net bir biçimde tanımlamalıdır. Bu departmanlar araştırmaları çerçevesinde ürün konseptine yönelik teknik bir takım oluştururlar. Sonrasında kendi reklam, promosyonlarına yönelik materyal ve medya araçlarına yönelik yeni ürün hakkındaki mesajı iletmek ve kamuoyunun hedeflenen ihtiyacını nasıl tatmin edeceğini göstermek için konumlandırılırlar. Yeni ürün geliştirme süreçleri dinamik ve enerjik bir çevrede durmaksızın ve düzensiz bir biçimde yürütülmektedir. Rekabet eden ürünler alıcı ve tüketicilerin ilgi alanlarında yarışır. Kamu gıdalarda kişisel sağlık yönetiminde modern trendleri takip eder; aşırı besleyici ürünlerle kendi kendini tedavi eder, ya da popüler insanlar ve doktorlar tarafından işaret edilen en güncel beslenme rejimlerini takip eder. Geçici beslenme düzenleri kısa süreli yeni ürünler için tatmin edici fırsatlar ortaya çıkartır, ancak bu fırsatlar gelecek popüler beslenme rejimleri ile yer değiştirecektir. Sağlık, beslenme ve toksikoloji bilgileri bilimdeki yeni keşiflerle ani ve çarpıcı bir biçimde değişmektedir. Yeni bilgi ve teknolojiler uygun yeni gıdalar yaratmaktadır, yeni içerikler ve eski gıdaların yeniden keşfedilenler ile kombinelenmesi (kanser önleyici brokoli gibi) ürünlerin zengin özellikler sağlamaktadır. Tarımsal felaketler ya da bol ürünlü hasatlar içerik ve hammaddelerin uygunluğu ve maliyetlerini ciddi bir biçimde değiştirmektedir. Anahtar kelimeler: İnovasyon, tarım ürünü geliştirme, bahçe ürünleri, tarımsal pazarlama 28

39 Rize İlindeki Yaş Meyve Ve Sebze Pazarlama Durumunun Araştırılması Mustafa Akbulut *1, Nalan Bakoğlu 1 1 Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Pazar, Rize *Sorumlu yazar: makbuluttr@gmail.com Rize ilinde yaş meyve ve sebze pazarlamaya yönelik olarak toptancı hallerinde yapılan anket çalışması sonucunda, işletmelerin personel durumu, kapasite, ürün bilgileri vb. genel bilgileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yaş meyve ve sebze alım satım durumu, ürünler, tüketici tercihleri ile muhafaza için kullanılan tesislerin durumu da ayrıca detaylı olarak incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Rize, Meyve, Sebze, Pazarlama, Hal 29

40 Türkiye de ve Dünyada Ceviz Üretim ve Pazarlaması Filiz Pezikoğlu *1, Mustafa Öztürk 1 1 Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ekonomi Bölümü, Yalova *Sorumlu yazar: fpezikoglu@hotmail.com Bu makalede, Türkiye ve dünyada ceviz üretim ve pazarlamasına ilişkin ikincil kaynaklardan elde edilen veriler kullanılarak bir mevcut durum analizi yapılmış ve bazı öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Çin, ABD, İran, Ukrayna ve Meksika Türkiye ile birlikte dünyanın önemli ceviz üreticilerini oluşturmaktadır. Yaklaşık 200 bin ton üretimi ile Türkiye dünya ceviz üretiminde dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye ceviz üretimi 2013 verilerine göre toplam 11.4 milyon ağaçla gerçekleştirilmektedir. Türkiye nin ceviz üretimi iç tüketimin yaklaşık %70 ini karşılamaktadır. Bu rakam örneğin Çin de %92 civarındadır. Aynı rakam bir başka önemli üretici olan Şili de %8 civarındadır. Şili, üretiminin önemli bir kısmını ihracatta kullanmaktadır. Türkiye de Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın Özel Ağaçlandırma adı altında yürüttüğü ağaçlandırma projesinde ceviz de desteklenen ürünler içinde yer almaktadır. Bu nedenle pek çok orman alanı da ceviz üretimine açılmış durumdadır. Yerli ceviz üreticileri açısından şu an için çok önemli bir fiyat problemi yoktur. Ancak, sınır ticareti ile gelen ceviz iç piyasada fiyatları düşürmektedir. Anahtar kelimeler: Ceviz, Türkiye, Dünya, Üretim, Pazarlama. 30

41 POSTER SUNUMLAR

42 Palistore Ortamında Kontrollü Atmosferde Muhafazanın 'Hass' Avokado Çeşidinin Muhafaza ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri Gizem Şahin*, M. Seçkin Kurubaş, Mustafa Erkan Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, 'Hass' avokado çeşidinin palistore ortamında kontrollü atmosferde muhafazası araştırılmıştır. Bu amaçla avokadolar; %0,03 CO 2 + %21 O 2 (PL-1-Kontrol), %5 CO 2 + %5 O 2 (PL-2), %1 CO 2 + %5 O 2 (PL-3), %5 CO 2 + %1 O 2 (PL-4), %10 CO 2 + %1 O 2 (PL-5) ve %5 CO 2 + %3 O 2 (PL-6) olmak üzere 6 farklı atmosfer bileşiminde, 5 C sıcaklıkta ve %90-95 oransal nemde 3 ay süreyle muhafaza edilmişlerdir. Muhafaza periyodu süresince değişik muhafaza ortamlarından 30 ar gün aralıklarla alınan meyvelerde, farklı atmosfer bileşimlerinin ağırlık kaybı, meyve eti sertliği, suda çözünebilir kuru madde miktarı, titre edilebilir asit miktarı, meyve kabuk renginde meydana gelen değişimler (C* ve Hue açısı değeri) ile mantarsal ve fizyolojik nedenlerle bozulmuş meyve miktarı üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek suda çözünür kuru madde miktarı, en düşük ağırlık kaybı ve en düşük çürük meyve miktarı PL-6 ortamında depolanan meyvelerde saptanmıştır. Buna karşılık en yüksek titre edilebilir asit miktarı ise PL-2 ortamında depolanan meyvelerde tespit edilmiştir. Meyve eti sertliği bakımından en az kayıp PL-4 ortamında depolanan meyvelerde belirlenmiştir. Meyve kabuğunun Hue açı değeri tüm uygulamalarda dalgalı bir seyir izlemiştir. Ancak tüm uygulama gruplarında ortalama olarak azalış olduğu belirlenmiştir. En yüksek Chroma değeri ise PL-4 ortamında tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, palistore ortamında kontrollü atmosferde muhafaza 'Hass' avokado çeşidinin depolanması ve meyve kalitesinin korunması bakımından daha başarılı bulunmuştur. Benzer şekilde palistore ortamında depolanan meyveler kontrol grubuna göre kalitelerini daha uzun süre korumuşlardır. Sonuç olarak, Hass avokado çeşidi kalitelerinden fazla bir şey kaybetmeden PL-6 ve PL-4 ortamında, 5 C sıcaklıkta ve %90-95 oransal nemde 3 ay süreyle muhafaza edilmişlerdir. Anahtar kelimeler: Avokado, Hass, palistore, kontrollü atmosfer 31

43 Angeleno Erik Çeşidinin Palistore Ortamında Muhafazası Mehmet Seçkin Kurubaş, Gizem Şahin, Mustafa Erkan * Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antalya *Sorumlu yazar: erkan@akdeniz.edu.tr Çalışmada, 'Angeleno' erik çeşidinin palistore ortamında muhafazası araştırılmıştır. Bu amaçla erikler; %0 CO 2 + %21 O 2 (PL-1 - Kontrol), %0 CO 2 + %2 O 2 (PL-2), %5 CO 2 + %2 O 2 (PL-3), %0 CO 2 + %1 O 2 (PL-4), %5 CO 2 + %1 O 2 (PL-5) olmak üzere 5 farklı atmosfer bileşiminde, 0 C sıcaklıkta ve %90-95 oransal nemde muhafaza edilmişlerdir. Muhafaza periyodu süresince değişik ortamlardan 25 er gün aralıklarla alınan eriklerde, farklı atmosfer bileşimlerinin ağırlık kaybı, meyve eti sertliği, suda çözünür kuru madde miktarı, titre edilebilir asit miktarı, meyve kabuk renginde meydana gelen değişimler ( C* ve Hue açısı değeri) ile çürük meyve gelişimi üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmada PL-3 ortamında depolanan eriklerde diğer atmosfer bileşimlerine göre daha düşük oranlarda ağırlık kaybı ve daha yüksek miktarlarda SÇKM miktarı saptanmıştır. Benzer şekilde PL-3 ve PL-4 ortamında depolanan eriklerin meyve eti sertlik değerleri ve titre edilebilir asit miktarları daha iyi korunmuştur. Çalışmada, en yüksek çürük meyve gelişimi kontrol grubunda, en düşük çürük meyve miktarı ise PL-3 ortamında depolanan eriklerde saptanmıştır. Muhafaza süresinin uzamasına paralel olarak kabuk renginin Chroma ve Hue açı değerleri azalış göstermiştir. İncelenen tüm parametreler dikkate alındığında meyve kalitesinin korunumunda en başarılı atmosfer bileşiminin %5 CO 2 + %2 O 2 (PL-3) olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, 'Angeleno' erik çeşidi %5 CO 2 + %2 O 2 (PL-3) içeren ortamda ve 0 C sıcaklıkta kalitelerinden fazla bir şey kaybetmeden 100 gün süre ile başarılı şekilde muhafaza edilmiştir. Anahtar kelimeler: Erik, Angeleno, palistore, kontrollü atmosfer, muhafaza 32

44 'Ninfa' Kayısı Çeşidinde Farklı Hasat Sonrası Uygulamalarının Muhafaza Süresi ve Kaliteye Etkileri Ferhan K. Sabır *, Muzaffer İpek, Şeyma Arıkan Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Konya *Sorumlu yazar: Kayısı, hasat sonrası ömrü oldukça kısa olan ve çabuk bozulan bir meyve türüdür. Bu nedenle hasat sonrası ömrünü uzatmak ve kalitesini korumak amacıyla 1-Methylcyclopropene (1-MCP), modifiye atmosfer paketleme (MAP) ve bu uygulamaların birlikte uygulamasının 'Ninfa' çeşidinde muhafaza süresi ve kaliteye olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla hasat edilen meyveler 4 gruba ayrılmıştır. İlk 2 gruba 12 saat süreyle 1000 nl/l 1-MCP uygulanmış, uygulama sonrası meyvelerin yarısı modifiye atmosferde muhafazaya alınırken (1-MCP+MAP), kalan yarısı doğrudan soğuk depolarda (1-MCP) muhafaza edilmiştir. Uygulama yapılmamış meyvelerin yarısı modifiye atmosferde (MAP), son grup meyveler ise herhangi bir uygulama yapılmadan (kontrol) depolanmıştır. 28 günlük muhafaza süresince 7 günlük aralıkla meyve örnekleri soğuk depolardan çıkartılarak yarısı hemen, diğer yarısı da raf ömrünü belirlemek amacıyla 20 C de 2 gün bekletilerek ağırlık kaybı, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM), titre edilebilir asit (TA), olgunluk indeksi (SÇKM/TA) meyve sertliği, meyve rengi, toplam fenol ve toplam flavanoid analizleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda hem soğuk depolama hem de raf ömrü sonrası ağırlık kaybının azaltılması, sertlik ve rengin korunması ve olgunluğun geciktirilmesinde 1-MCP uygulamasının modifiye atmosferle birlikte kullanımının en etkili sonuç verdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Kayısı, 1-MCP, modifiye atmosfer, muhafaza 33

45 Elegant Lady Şeftali Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Uygulamaların Muhafaza Süresi ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkisi Azize Yenici 1, Bülent Akbudak *2 1 Hasanköy Mah. Dededibi Cad. No.5 Gürsu/Bursa 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Bursa * Sorumlu yazar: bakbudak@uludag.edu.tr Bu çalışmada hasat sonrası farklı dozlarda 1-metilsiklopropen (1-MCP) uygulamasının şeftali muhafazası ve raf ömrü üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada Elegant Lady çeşidi kullanılmıştır. Hasat sonrası meyvelere 500 ve 1000 ppb konsantrasyonlarında 16 saat süreyle 20±1 o C ve %60±5 oransal nem koşullarında 1-MCP uygulaması yapılmıştır. Şeftaliler 1-MCP uygulaması yapıldıktan sonra normal atmosfer (NA) ve modifiye atmosferde paketleme (MAP) koşullarında 0±1 o C ve %90±5 nispi nemde 45 gün süre ile muhafaza edilmiştir. Ayrıca raf ömrünü belirlemek amacıyla muhafaza süresine ek olarak meyveler 2 gün süre ile 20±1 o C ve %60±5 oransal nem koşullarında bekletilmiştir. MAP uygulaması için farklı kalınlıklarda polietilen (PE) örtü materyali kullanılmıştır. Çalışmada, hasat sonrası 1-MCP uygulamaları arasındaki farklılığın belirlenmesi amacıyla muhafazanın 0., 15., 30., 45. ve günlerinde alınan meyve örneklerinde SÇKM, TA, ph, toplam şeker gibi kalite parametreleri incelenmiş ve şeftaliler için 65 µm PE ile birlikte 1000 ppb 1-MCP uygulamalarının en iyi sonucu verdiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Muhafaza, şeftali, modifiye atmosferde paketleme, 1-metilsiklopropen 34

46 Potasyum Permanganat ile Modifiye Atmosfer Paketleme Uygulamalarının Şeftali Meyvelerinin Muhafazası Üzerine Etkisi Erdinç Bal * Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Tekirdağ *Sorumlu yazar: ebal@nku.edu.tr Araştırmada J.H.Hale çeşidi şeftali meyvelerinde potasyum permanganat ve modifiye atmosfer paket uygulamasının muhafaza süresi ve kalite üzerine etkileri araştırılmıştır. Birinci grup meyvelere sadece MAP uygulaması yapılırken, ikinci grup meyveler MAP+potasyum permanganat (KMnO 4) saşe uygulaması yapılmıştır. Meyveler C sıcaklık ve %90±5 oransal nem koşullarında 30 gün süreyle depolanmıştır. Soğukta muhafaza periyodunda 10 günde bir alınan meyve örneklerinde, ağırlık kaybı, meyve eti sertliği, suda çözünebilir kuru madde miktarı, titre edilebilir asit miktarı, yünlüleşme ve paketler içerisindeki %O 2 ve %CO 2 miktarları belirlenmiştir. Araştırma sonucunda KMnO 4 uygulamasının modifiye atmosfer paketleme ile birlikte kullanıldığında özellikle solunumun yavaşlatılması ve meyve eti sertliğinin korunmasında etkili olduğu belirlenmiştir. Muhafaza sürecinde kontrol grubu meyvelerindeki kalite değişimleri nispeten daha hızlı olmuştur. Anahtar kelimeler: Depolama, şeftali, modifiye atmosfer, potasyum permanganat, kalite 35

47 Hasat Sonrası Muhafaza Uygulamalarının Farklı Olgunlaşma Gruplarındaki Şeftali Çeşitlerinin Muhafaza ve Kalite Özelliklerine Etkisi Şenay Murat Doğru *1, Ercan Er 1, Erol Aydın 1, Aysen Koç 2 1 Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun 2 Bozok Üniversitesi, Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Yozgat *Sorumlu yazar: senaymurat86@gmail.com Farklı dönemlerde hasat edilen şeftalilerin muhafaza sürelerini belirlemek amacıyla yapılan çalışmada farklı muhafaza yöntemlerinin muhafaza süresi üzerine etkisi incelenmiştir. Erkenci, orta mevsim ve geçci olgunlaşma gruplarındaki şeftali çeşitleri hasat edildikten sonra kontrol, kağıt ile paketleme ve modifiye atmosferde muhafaza olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Erkenci çeşit olarak Early Red, orta mevsim çeşidi olarak Red Haven ve geçci çeşit olarak Monroe çeşidi kullanılan çalışmada kağıt olarak ince mumlu kağıt ve MAP uygulamasında 50 µ kalınlıkta PE örtü materyali kullanılmıştır. 0ºC ± 0.5 sıcaklık ve %90 ± 0.5 oransal nem koşullarında 28 gün muhafaza edilen şeftali çeşitlerinde 7 gün aralıklarla çeşitli kalite analizleri yapılmıştır. Çalışma süresince MAP uygulamasının ağırlık kaybı başta olmak üzere kalite kayıplarını en aza indirdiği belirlenmiştir. 28 günlük muhafaza süresi sonunda incelenen parametreler bakımından en başarılı sonuç 50 µ PE kullanılarak yapılan MAP uygulaması ile elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Şeftali, muhafaza, modifiye atmosferde paketleme, PE 36

48 Taze Doğranmış Elmalarda Dilimleme Öncesi Muhafaza Koşullarının Dilim Kalitesi ve Muhafaza Süresine Etkileri Ferhan K. Sabır *, Ece Günal Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Konya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, 4 ay süreyle modifiye atmosfer (MAP)' de depolanan 'Fuji' elma çeşidinin taze doğranmış ürün olarak değerlendirilmesi ve dilimleme öncesi muhafaza koşullarının dilim kalitesi ve muhafaza süresine etkileri incelenmiştir. Optimum olgunluk aşamasında hasat edilen elmalar 2 gruba ayrılmış, ilk grup örnekler Xtend MAP içerisinde depolanırken, kalan gruptaki meyveler kontrol olarak açıkta 0 C ve %90 oransal nemde 4 ay süreyle muhafaza edilmiştir. Elmalarda dilimleme işlemleri hasattan hemen sonra ve depolamanın 2. ve 4. aylarında gerçekleştirilmiştir. Dilimlenen elmalar kararmayı engellemek amacıyla %1 lik askorbik asit çözeltisine batırıldıktan sonra 1 C ve %90 oransal nemde 21 gün muhafaza edilmiştir. 7 gün arayla alınan örneklerde ağrılık kaybı, suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM), titre edilebilir asitlik, dilim sertliği, dilim rengi, askorbik asit miktarı ve toplam fenol miktarı analizleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda dilimleme öncesi muhafaza koşullarının dilim kalitesine etkisinin oldukça önemli olduğu belirlenmiştir. Özellikle muhafaza süresinin uzaması ile birlikte, MAP'da muhafaza edilerek dilimlenen elmalarda ağırlık kaybının azaltılması ve dilim sertliğinin korunmasında etkili sonuçlar verdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Elma, taze doğranmış, modifiye atmosfer, kalite 37

49 Bazı Nektarin Çeşitlerinin Soğukta Muhafaza Performanslarının İncelenmesi Ercan Er 1, Şenay Murat Doğru *1, Erol Aydın 1, Aysen Koç 2 1 Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun 2 Bozok Üniversitesi, Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Yozgat *Sorumlu yazar: senaymurat86@gmail.com Farklı olgunlaşma gruplarındaki nektarin çeşitlerinin muhafaza sürelerini belirlemek amacıyla yapılan çalışmada farklı muhafaza yöntemlerinin muhafaza süresi üzerine etkisi incelenmiştir. Erkenci, orta mevsim ve geçci olgunlaşma gruplarındaki nektarin çeşitleri hasat edildikten sonra kontrol, kağıt ile paketleme ve modifiye atmosferde muhafaza olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Erkenci çeşit olarak Crimson Gold, orta mevsim çeşidi olarak Summer Superstar ve geçci çeşit olarak Fairlane çeşidi kullanılan çalışmada kağıt olarak ince mumlu kağıt ve MAP uygulamasında 50 µ kalınlıkta PE örtü materyali kullanılmıştır. 0ºC ± 0.5 sıcaklık ve %90 ± 0.5 oransal nem koşullarında 28 gün muhafaza edilen nektarin çeşitlerinde 7 gün aralıklarla çeşitli kalite analizleri yapılmıştır. Çalışma sonunda incelenen parametreler bakımından en başarılı sonuç 50 µ PE kullanılarak yapılan MAP uygulaması ile elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Nektarin, modifiye atmosferde paketleme, muhafaza, PE 38

50 Kestanenin Vakumlu ve Vakumsuz Modifiye Atmosferde Muhafazası Murat Çetin 1, Bülent Akbudak *2 1 Uludağ Üniversitesi, Gemlik Asım Kocabıyık MYO Gemlik, Bursa 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 16059, Bursa *Sorumlu Yazar: bakbudak@uludag.edu.tr Bu çalışma ile diğer meyve türlerine göre Dünya da yetiştiriciliği sınırlı alanlarda yapılabilen ve ülkemizde de yetiştiriciliği son dönemlerde önem kazanan Osmanoğlu çeşidi Kestane meyvelerinde vakumlu ve vakumsuz olmak üzere iki farklı modifiye atmosferde paketlemenin (MAP), muhafaza süresi ve meyve kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Meyveler, 0±1 C ve %90±5 nispi nem koşullarında 5 ay süreyle muhafaza edilmiştir. Muhafaza süresince 30 gün aralıklarla alınan meyve örneklerinde ağırlık kaybı (%), oransal su kapsamı (%), toplam şeker (%), nişasta (%), MAP de CO 2 (%), O 2 (%) ve C 2H 4 (ppm) bileşimi gibi kalite parametreleri incelenmiştir. Muhafaza süresince meyvelerin ağırlık kaybında meydana gelen değişimler incelendiğinde, vakum uygulamasının ve ambalajlama materyalinin kalınlığının meyvenin muhafaza süresi üzerine olumlu etkiler oluşturduğu, toplam şeker miktarında artma ve MAP de gaz bileşenleri üzerine etkili olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, kestanede yapılan vakumlu ve vakumsuz paketlemenin ve farklı ambalaj materyallerinin meyvelerin kalite kriterleri üzerine etkilerinin tek veya kombineli olarak incelendiği bu araştırmada, 50 μ PE ambalaj materyali ile kaplanan ve vakumlu ortamda meyvelerin muhafaza süresi ve kalite açısından daha başarılı sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Muhafaza, kestane, modifiye atmosferde paketleme, vakum 39

51 Nar Meyvesinin Muhafazasında Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Etkilerinin Belirlenmesi Sercan Karaca *, Fatih Şen Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Bornova, İzmir *Sorumlu yazar: Çalışma, farklı modifiye atmosfer (MA) ambalajlarının Hicaznar (Punica Granatum L.) nar çeşidine ait meyvelerde, depolama süresince kalite değişimleri ile patolojik ve fizyolojik bozukluklara etkisini ortaya koymak amacı ile yürütülmüştür. Üretici bahçesinden tam olgunlukta hasat edilen nar meyveleri, 7 farklı firma tarafından üretilen modifiye atmosfer (MA) ambalajlarına yerleştirilmiş ve hava ile 24 saat ön soğutmada tutulduktan sonra ağızları kapatılmıştır. Nar meyveleri 6±0.5 o C sıcaklık ve %90-95 oransal nemde 5 ay süreyle muhafazaya alınmıştır. Depolama başlangıcında ve 3, 4 ve 5 aylık depolama sonrası alınan örneklerde kalite değişimleri ve kayıplar incelenmiştir. MA ambalajlarında saptanan O 2 (%10.1-%18.8) ve CO 2 (%3.1-%6.1) oranları önemli farklılıklar göstermiştir. 5 aylık depolama sonunda ağırlık kaybı bakımından MA ambalajları fazla (%12.4-%13.5), orta (%6.9) ve düşük olanlar (%1.7-%2.3) olmak üzere üç farklı gruba ayrılmıştır. Ağırlık kaybı fazla olan MA ambalajlarındaki nar meyvelerinin kabuğunda buruşma ve şekil bozukluğu (köşeleme) görülmüştür. Ağırlık kaybı az olan MA ambalajlarında çürüklük gelişimi belirgin (%35.0-%47.5) şekilde daha yüksek bulunmuştur. Nar meyvelerinde ağırlık kaybı ile çürüklük gelişimi arasında lineer ters bir ilişki (R 2 = 0.81) bulunmuştur. MA ambalajlarının nar meyvelerinin kabuk ve tane renk değerleri (C* ve h o ), nar suyunun 510 nm ve 446 nm dalga boyundaki absorbans değeri, suda çözünür kuru madde, toplam fenol miktarı ve antioksidan aktivitesine etkisi birbirine benzerlik göstermiştir. Çalışma sonuçları, MA ambalajlarının ağırlık kaybı ve çürüklük gelişimi üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Bu etkinin bazı MA ambalajlarında depolama süresiyle yakından ilişkili olması nedeniyle nar depolamasında uygun MA ambalajın seçiminde depolama süresinin dikkate alınması gerekmektedir. Anahtar kelimeler: Nar, MA ambalajı, Depolama, Kalite, Çürüklük gelişimi 40

52 Hasat Öncesi Uygulamaların ve Farklı Modifiye Atmosfer Ambalajlarının Nar Meyvesinin Depolama Kalitesi ve Çürüklük Gelişimine Etkileri Fatih Şen 1, Kınay Teksür 2, Figen Yıldız 2, Nilay Özaltaca 2, Aşkın Altun 1, Ahmet Kaan Selvi 2, Ayser Billor 2 1 Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Bornova, İzmir 2 Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Bornova, İzmir *Sorumlu yazar: fatih.sen@ege.edu.tr Türkiye de nar dikim alanlarında görülen hızlı artışlarla birlikte, üretilen ve depolanan ürün miktarında da önemli yükselişler olmuştur. Nar üretimindeki bu hızlı artış, ürünün pazarlanmasındaki sorunları da beraberinde getirmiştir. Nar meyvesinin hem ihracatta hem de iç piyasada tüketiminin arttırılmasının en önemli yollarından biri de ürünün daha uzun süre kaliteli bir şekilde piyasaya sunulmasıdır. Bu durum nar meyvesinin depolanması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Çalışma, hasat öncesi ilaçlama programı uygulaması ile modifiye atmosfer (MA) ambalajının nar depolamasındaki etkilerini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Hasat öncesi ilaçlama programı uygulaması, Denizli/Irlıganlı ve İzmir/Torbalı da Hicaznar nar çeşidi ile kurulmuş 2 ayrı üretici bahçesinde paralel olarak yürütülmüştür. Bu bahçelerden uygulama yapılan ve yapılmayan nar meyveleri ticari olumda hasat edilmiş, 4 farklı firma tarafından üretilen modifiye atmosfer (MA) ambalajlara yerleştirilip, ön soğutması yapılarak ağızları klipsle kapatılmıştır. Nar meyveleri 6±0.5 o C sıcaklık ve %90 oransal nemde 5 ay süreyle muhafazaya alınmıştır. Depolama başlangıcında, 3, 4 ve 5 aylık depolama sonrası alınan örneklerde kalite değişimleri, patolojik ve fizyolojik kayıplar incelenmiştir. Depolama süresince ambalaj içinde yapılan O 2 ve CO 2 ölçümlerinde, ambalajların geçirgenliklerinde farklılıklar olduğu saptanmıştır. MA ambalajları arasında çürüklük gelişimi ve ağırlık kaybı açısından belirgin farklılıklar ortaya çıkmıştır. En düşük çürüklük oranı MA1 ambalajında gözlenirken, ağırlık kaybının fazla olmasından dolayı nar meyvelerinin kabuklarında buruşma ve şekil bozukluğu (köşeleme) görülmüştür. Hasat öncesi ilaçlama programı, nar meyvelerinde depolama süresince çürüklük gelişimini azaltmıştır. Hasat öncesi uygulamaların ve MA ambalajlarının incelenen nar meyvelerinin kimyasal bileşimine etkileri sınırlı olmuştur. Hasat öncesi ilaçlama programının uygulanması ve doğru MA ambalajının kullanılması nar depolamasında fizyolojik ve patolojik kayıpların azalmasında etkili olmuştur. Anahtar kelimeler: Nar, depolama, MA ambalajı, ilaçlama programı, kayıplar, kalite 41

53 Dörtyol Koşullarında Yetiştirilen Kaki Tipo Trabzon Hurmalarının Soğukta Muhafazası Ahmet Erhan Özdemir *1, Celil Toplu 1, Ercan Yıldız 2, Can Yıldız 1, Burak Katırcı 1, Canan Duman 1 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay 2 Uşak Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Uşak *Sorumlu yazar: erhan@mku.edu.tr Bu çalışmanın amacı, Dörtyol koşullarında yetiştirilen Kaki Tipo Trabzon hurmalarının soğukta muhafazası sırasında meyve kalitesinde görülen değişimlerin belirlenmesidir. Meyveler 0 C de ve %85-90 oransal nemde ayda bir analizlenmek üzere 4 ay depolanmıştır. Ayrıca meyveler her ay 20 C de %85-90 oransal nemde 7 gün raf ömrü için bekletilmiştir. Depolama sırasında ağırlık kayıpları, meyve eti sertliğindeki (MES), görünüş (1-5), tat (1-9), suda çözünebilir toplam kuru madde (SÇKM), meyve kabuk ve et rengi ve tanen miktarındaki değişimler saptanmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlara göre 4 ay sonunda Kaki Tipo Trabzon hurmalarında ağırlık kaybı %11,63 olurken, MES 1,50 kg-k e düşmüştür. İncelediğimiz kalite kriterlerine göre 0 C de ve %85-90 oransal nemde kalite kriterlerinden çok fazla bir şey kaybetmeden Kaki Tipo Trabzon hurması meyvelerinin 3 aya kadar depolanabileceği saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Dörtyol, Trabzon hurması, Kaki Tipo, soğukta muhafaza, kalite 42

54 Trabzon Hurmasının Farklı Uygulama ve Muhafaza Sürelerindeki Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Halil Ünal 1, Bülent Akbudak *2, Tuğba Yener 2 1 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, 16059, Nilüfer, Bursa 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 16059, Nilüfer, Bursa *Sorumlu yazar: bakbudak@uludag.edu.tr Bu çalışmada, Fuyu ve Hachiya çeşidi Trabzon hurmalarının normal atmosfer koşulundaki soğukta muhafazasında bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerindeki değişimleri incelenmiştir. Meyveler depolama öncesi kontrol grubu, sıcak su, düşük oksijen ve 1-methylcyclopropene (1-MCP) uygulaması şeklinde 4 gruba ayrılmıştır. Her bir uygulamadaki meyveler köpük ve karton ambalajlar içerisinde gruplandırılarak normal atmosfer koşulunda 3 ay süreyle 0±1 C sıcaklık ve % 90±5 nispi nem koşullarında muhafaza edilmiştir. Depolama başlangıcından itibaren her ay meyvelerin fiziksel özellikleri (geometrik boyutlar, küresellik, hacim, yüzey alanı, hacim ağırlığı, görüntüleme alanı, ağırlık, hacim ağırlık, özgül ağırlık, porozite, meyve eti sertliği, meyve kabuğu ve meyve eti rengi) ve bazı kimyasal özellikleri (suda çözünebilir kuru madde miktarı, titre edilebilir asit, ph) incelenmiştir. Her iki çeşitte de muhafaza süresince su kaybına bağlı olarak geometrik boyutlarında, yoğunluklarında, meyve sertliklerinde, asit miktarlarında belirli oranlarda azalmalar görülürken, ph değerinde artan yönde dalgalanmalar olmuştur. Her iki çeşitte de depolamanın ilerlemesiyle birlikte kabuk renginde koyulaşma görülmüştür. Meyve eti renginde ise kırmızıya yakın koyu turuncu rengi aldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonunda, Fuyu ve Hachiya çeşitlerine uygulanan düşük oksijenin, çalışmada değerlendirilen tüm parametreler incelendiğinde en iyi sonucu verdiği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Trabzon hurması, Diospyros kaki L., geometrik boyutlar, ağırlık, porozite, görüntüleme alanı, meyve eti sertliği, meyve rengi, suda çözünebilir kuru madde. 43

55 Vainiglia Trabzon Hurması Çeşidinde Soğukta Muhafazanın Burukluğu Önlemeye Etkisi Ahmet Erhan Özdemir* 1, Celil Toplu 1, Ercan Yıldız 2, Canan Duman 1, Mustafa Ünlü 3 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay 2 Uşak Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Uşak 3 Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Erdemli, Mersin *Sorumlu yazar: erhan@mku.edu.tr Vainiglia Trabzon hurması çeşidinde soğukta muhafazanın burukluğu önlemeye etkisinin araştırıldığı bu meyveler 0 ve 5 C de %85-90 oransal nemde 4 ay süreyle muhafaza edilerek buruklukta ve bazı kalite paramterelerindeki değişimler saptanmıştır. Ayrıca meyveler her ay 20 C de %85-90 oransal nemde 7 gün raf ömrü için bekletilmiştir. Depolama sırasında ağırlık kayıpları, meyve eti sertliğindeki (MES), görünüş (1-5), tat (1-9), suda çözünebilir toplam kuru madde (SÇKM), meyve kabuk ve et rengi ve tanen miktarındaki değişimler saptanmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlara göre 4 ay sonunda 0 C de %85-90 oransal nemde depolanan Vainiglia Trabzon hurmalarında ağırlık kaybı %12,10 ve MES 1,24 kg-k olurken, 5 C de %85-90 oransal nemde depolananlarda ağırlık kaybı %13,02 ve MES 0,75 kg-k olmuştur. Muhafaza başlangıcında 0,51 g/100 ml olan suda çözünebilir tanen miktarı 4 ay sonunda 0 C de %85-90 oransal nemde depolanan Vainiglia Trabzon hurmalarında 0,10 g/100 ml ye düşerken, 5 C de %85-90 oransal nemde depolanan Vainiglia Trabzon hurmalarında 0,04 g/100 ml ye düşmüştür. Anahtar Kelimeler: Trabzon hurması, Vainiglia, soğukta muhafaza, burukluk, kalite 44

56 Taze Kesilmiş Meyve ve Sebzelerin Muhafaza Süresi ve Raf Ömrü Üzerinde Koruyucu Bazı Uygulamaların Etkinliği Nurdan Tuna Güneş *1, Tülin Öz 2 1 Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara 2 Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Osmaniye *Sorumlu yazar: tuna@agri.ankara.edu.tr Son yıllarda taze dilimlenmiş bahçe bitkileri ürünlerine olan talep sosyo-kültürel değişimler ve tüketicilerin yaş meyve ve sebze tüketimi konusunda bilinçlenmesine paralel olarak artmıştır. Minimum düzeyde işlenen taze kesilmiş meyve ve sebzeler, diğer bahçe bitkileri ürünlerine göre depolama ve raf ömrü sırasında çok daha duyarlıdır. Örneğin soyma ve dilimleme gibi hazırlık aşamalarında ürünlerin berelenmesi daha fazla su kaybı ve renk bozulmalarını doğurur. Tür ve çeşitlerin genetik yapısına göre değişen enzimatik kararma yanısıra toprak ve iklim koşulları ile gübreleme gibi derim öncesi faktörler, yıkama, kesme ve depolama gibi işleme ve derim sonrası faktörler, taze kesilmiş meyve ve sebzelerde tekstür ve rengi önemli düzeyde etkileyebilir. Bu ürünlerde pazarlama aşamasında tüketici tercihini direkt olarak etkileyen rengin korunumu çok önemlidir. Taze dilimlenmiş meyve ve sebzelerde, enzimatik kararma, ortam sıcaklığı ve ortamdaki oksijenin azaltılması ile kontrol edilebilir. Bu amaçla modifiye atmosferde paketleme teknikleri, farklı kaplama materyalleri, gama ışını uygulamaları ya da yüksek basınçta muhafaza yöntemleri kullanılabilir. Kalsiyum ya da sıcaklık uygulamaları ile modifiye atmosferde paketleme teknikleri, bu ürünlerde kaliteyi önemli düzeyde etkileyen tekstürdeki olumsuz değişimleri de engellemektedir. Bu çalışmada taze kesilmiş farklı bahçe bitkileri türlerinde en uzun muhafaza süresi ve raf ömrüne olanak sağlayabilecek derim öncesi ve sonrası uygulamaların tanıtılarak bazı kalite parametrelerine etkilerinin sunulması hedeflenmiştir. Anahtar kelimeler: Taze kesilmiş, meyve, sebze, depolama, raf ömrü, minimum işleme 45

57 Güvey Fenerinin Depolanma Potansiyelinin Belirlenmesi Arzu Şen Aslım*, Tuncay Acıcan, Gülay Beşirli, İbrahim Sönmez, Zühtü Polat Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova *Sorumlu yazar: Ülkemizde güvey fenerinin muhafazası konusunda yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle öncelikli olarak meyvenin depolama potansiyelini belirleyebilmek amacıyla optimum muhafaza koşullarının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla çalışmamızda; 0 o C, 4 o C ve 7 o C sıcaklık ve % oransal nem koşullarında Normal Atmosferde muhafaza edilen meyveler için optimum muhafaza koşulunun belirlenmesi hedeflenmiştir. 46

58 Tanelenmiş Hicaz Narının Muhafaza Ömrünün Araştırılması Ömür Dündar *, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Ülkü Kandil Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe bitkileri Bölümü Balcalı, Adana *Sorumlu yazar: Bu araştırma 2012 yılında Çukurova Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü Derim Sonrası Fizyoloji Laboratuvarı ve soğuk hava deposunda yapılmıştır. Denemede nar çeşitlerimizden Hicaz narı kullanılmıştır. Narlar dış yüzeyinde bulunan mikroorganizmalardan arındırılarak uç kısımlarından belirli bir miktar alınmıştır. Kesme sırasında nar tanelerinin zedelenmemesine özen gösterilmiştir. Tanelenen narlar tartım yapılmak üzere büyük plastik bir kap içinde toplanmıştır. Narların muhafazasında ambalaj olarak şeffaf plastik kaseler kullanılmıştır. 95 tane şeffaf plastik kase kullanılmıştır. Kaselerin her birine yaklaşık 100 er gram olmak üzere nar taneleri konulmuştur. Şeffaf plastik kaselerde 5 o C, % nemde muhafaza edilen nar taneleri 2 günde bir analiz yapılmak üzere depoda 15 gün bekletilmiştir. Muhafaza süresince her 2 günde bir ağırlık kaybı, titre edilebilir asitlik, suda çözünebilir toplam kuru madde miktarı, usare miktarı, renk, çürüklük ve tat incelenmiştir. Analiz sonuçlarına ve yapılan gözlemlere göre 15 günlük muhafaza süresinde şeffaf plastik kaselerde 3. günden itibaren titre edilebilir asit miktarında düşüşler meydana gelmiştir. ŞÇKM de artışlar ve azalışlar meydana gelmiştir, 0. güne göre 15. günde bir azalma olduğu görülmüştür. Ağırlık kayıpları 3. günden itibaren meydana gelmiştir. Renk değişimleri 7. günden itibaren gözle görülmeye başlanmıştır. Usare miktarında ki değişimler 3. günden itibaren başlamıştır. Küflenmeler 5. günden itibaren başlamıştır ve 15. günde tamamen bozulmuştur. Tanelenmiş narlarda hiçbir uygulama yapılmadan şeffaf plastik kaselerde 3 gün süreyle kalite özelliklerini koruyarak muhafaza edilebileceği kanısına varılmıştır. Anahtar kelimeler: Nar tanesi, şeffaf plastik, Hicaz narı, soğuk hava, muhafaza 47

59 Hicaz Nar Çeşidinde Hasat Sonrası Farklı Modifiye Atmosfer ve 1- Methylcyclopropane Uygulamalarının Muhafaza Süresince Kaliteye Etkileri Kenan Kaynaş, Mustafa Sakaldaş *, F. Cem Kuzucu, Mehmet Ali Gündoğdu Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, Ülkemizde üretimi ve pazarlanması en yüksek potansiyele sahip olan Hicaz nar çeşidinde hasat sonrası farklı modifiye atmosfer uygulamalarıyla 1-Methylcyclopropane (1-MCP) uygulamalarının ve bunların kombinasyonunun muhafaza süresince bazı kalite özelliklerine etkileri incelenmiştir. Bu amaçla Çanakkale- Ezine bölgesinden hasat edilen narlar 24 saat süreyle ön soğutma işlemine tabi tutulduktan sonra, 24 ve 48 perforasyonlarda düşük yoğunluklu polietilen bazlı modifiye atmosfer uygulamalarına, sırasıyla 625 ppb ve 1250 ppb dozlarında 1-MCP uygulamalarına ve bu uygulamaların kombinasyonuna tabi tutulmuşlardır. Bu uygulamalara tabi tutulan nar meyveleri, kontrol meyveleriyle birlikte 6 C ile 7 C arasında sıcaklık ile %90-%95 oransal nem koşullarında sırasıyla 2 ay, 4 ay ve 6 ay süreyle muhafaza edilmişlerdir. Hasattan sonra ve her muhafaza süresinin sonunda narlarda bazı kalite özellikleri incelenmiştir. Bu özellikler; fungal etmenli çürüme oranı, suda çözünür kuru madde oranı, titre edilebilir toplam asitlik miktarı, toplam fenolik bileşik miktarı ve antosiyanin içeriği olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre; muhafaza süresi uzadıkça kalite kayıplarında artış tespit edilmiştir. Diğer taraftan; incelenen özelliklerin muhafaza süresince korunumu ve değişimi açısından en olumlu sonuçlar 24 perforasyondaki modifiye atmosfer uygulamasıyla 1250 ppb dozunda 1-MCP uygulamasının kombinasyonundan elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Nar, muhafaza süresi, modifiye atmosfer, 1-Methylcyclopropane, kombinasyon, kalite özellikleri 48

60 Hasat Sonrası Farklı 1-Metilsiklopropen Uygulamalarının Alstroemeria Muhafazası Üzerine Etkisi Öznur Seyhan, Bülent Akbudak * Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 16059, Bursa *Sorumlu Yazar: bakbudak@uludag.edu.tr Bu çalışmada hasat sonrası yapılan 1-Metilsiklopropen (1-MCP) uygulamasının Alstroemeria da kalite ve vazo ömrüne etkisi incelenmiştir. Hasat sonrası Alstroemeria lara 125, 250 ve 500 ppb konsantrasyonunda 1- MCP uygulaması 4 saat süreyle 20±1 C sıcaklık ve %80±5 oransal nem koşullarında yapılmıştır. Uygulama yapılan tüm örnekler; 4±1 C sıcaklık ve %80±5 oransal nem koşullarında 21 gün muhafaza edilmiştir. Çalışmada, modifiye atmosferde paketleme (MAP) uygulaması için polyvinilchloride (PVC) (30 µm) örtü materyali kullanılmıştır. Hasat sonrası yapılan uygulamalar arasındaki farklılığın belirlenmesi amacıyla 7 şer gün ara ile çiçeklerde ağırlık kaybı, yaprak oransal su kapsamı, petal yaprak kopma kuvveti, MAP de CO 2/O 2/C 2H 4 bileşimi, çiçek ve yaprak renk değişimleri, vazo ömrü gibi kalite parametreleri incelenmiştir. Çalışmada, Kontrolle karşılaştırıldığında 1-MCP başarılı sonuçlar vermiştir. NA de muhafaza edilen çiçeklerde yaprak dökümleri ve solmalar daha erken dönemlerde gözlenmiştir. 21 günlük muhafaza sonunda ağırlık kaybı, yaprak oransal su kapsamı, vazo ömrü ve renk gibi bazı parametreler bakımından MAP ppb 1-MCP uygulaması ümit var bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Alstroemeria, 1-MCP, Normal atmosfer, Modifiye atmosfer, Muhafaza 49

61 Hasat Sonrası 1-Methylcyclopropene Uygulamasının Gerberada Vazo Ömrü ve Çiçek Kalitesine Etkileri Ali Sabır *, Ferhan K. Sabır, Kevser Yazar, Zeki Kara Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Konya *Sorumlu yazar: Bu çalışmada, farklı dozlarda uygulanan 1-Methylcyclopropene (1-MCP) nin gerbera çiçeklerinin vazo ömrü ve kesim sonrası kalite özellikleri üzerine etkileri araştırılmıştır. 1-MCP'nin 0, 200 ve 400 nl/l dozlarının etkilerini araştırmak amacıyla 6 saat süreyle uygulama yapılmış, daha sonra çiçekler su içerisinde 20 C lik ve %60 nem ve günlük 12 saat ışık alan laboratuvar odası ortamında 10 gün süreyle muhafaza edilmiştir. Muhafaza süresince 3, 6 ve 10. günlerde alınan örneklerde vazo ömrü, gövde oransal ağırlığı, vazo suyu kullanımı, yaprak klorofil içeriği ve görsel kalite analiz ve değerlendirmeleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, 1-MCP uygulamasının gerbara çiçeklerinin vazo ömrünün uzatılmasında olumlu sonuçlar verdiği belirlenmiştir. Dozlar içerisinde, 200 nl/l 1-MCP uygulanmış çiçeklerde gövde oransal ağırlığı ve yaprak klorofil miktarının daha iyi korunduğu, pazarlanabilir çiçek miktarın daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelime: Gerbera, 1-MCP, vazo ömrü 50

62 Hasat Öncesi Vitormone Uygulamalarının Braeburn Elma Çeşidinin Muhafazası ve Raf Ömrü Üzerine Etkileri Atakan Güneyli *, İsa Eren, Cemile Ebru Onursal, Özgür Çalhan Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Eğirdir, Isparta *Sorumlu yazar: Braeburn elma çeşidine Vitormone ticari isimli organik sıvı yaprak gübresi tam çiçeklenme ve meyve gelişme dönemlerinde 100 ml/100 l dozunda ağaçlara püskürtme şeklinde uygulanmıştır. Meyveler optimum hasat zamanında hasat edilmiş ve 7 ay süreyle 0 O C ve %90±5 oransal nem koşullarında muhafazaya alınmışlardır. Uygulamaların raf ömrüne etkisini belirlemek amacıyla analiz dönemlerinde alınan meyveler 20 O C de %55-60 oransal nem koşullarında 7 gün süreyle bekletilmiştir. Muhafaza süresince birer ay arayla ve raf ömrü sonunda alınan meyve örneklerinde; ağırlık kaybı, kabuk rengi, meyve eti sertliği, suda çözünür kuru madde (SÇKM), ph, titre edilebilir asitlik (TEA), solunum hızı ve etilen üretim miktarı incelenmiştir. Çalışma sonucunda Braeburn elma çeşidine hasat öncesi Vitormone uygulamalarının muhafaza süresince kaliteyi korumada etkisinin önemli olduğu, raf ömrü kalitesi üzerine önemli bir etkisi olmadığı görülmüştür. Anahtar kelimeler: Braeburn, elma, Vitormone, muhafaza, raf ömrü 51

63 Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinin Oda Koşullarında Muhafazasında SO2 Değişimi Ömür Dündar *, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Hüseyin Kalkan, Hatice Demircioğlu Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe bitkileri Bölümü Balcalı, Adana *Sorumlu yazar: Bu araştırma 2012 yılında Çukurova Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü Derim Sonrası Fizyoloji Laboratuvarı ve soğuk hava deposunda yapılmıştır. Derim yapılmış Hacıhaliloğlu kayısıları 3 farklı şekilde kurutulmuştur. Birinci grup kaysılar güneşe serilerek kurutulmuştur. Diğer iki grup ise farklı dozda kükürt uygulaması yapılarak kurutulmuştur. Bu iki grupa sırasıyla, kükürtleme odasında 2 kg kükürt yakılarak 12 saat, 0,5 kg yakılarak altı saat arayla 3 defa uygulanmıştır. Kükürtleme sonrasında çıkartılıp güneşe serilmiştir. Güneşe serilen kaysılar 2 gün bekletildikten sonra tekrar toplanmış ve çekirdekleri çıkartılmıştır. Çekirdekleri çıkartılan kaysılar tekrar güneşe serilmiştir. Nem oranı %20 nin altına düşünce toplanıp depoya kaldırılmıştır. Oda koşullarında muhafaza edilen farklı kurutulmuş kayısı kurularında 3 ay boyunca Kükürt dioksit, SÇKM, renk, ph, titre edilebilir asit, ağırlık kaybı değişimleri gözlenmiştir. 3 aylık muhafaza süresinde yaptığımız uygulamalarda gün kurusu kayısısında SO 2 bulunmazken, 2 kg kükürt yaktığımız uygulamada SO 2 miktarının, üç defa 0,5 kg SO 2 yaktığımız uygulamadan düşük çıktığı saptanmıştır. SÇKM de artışlar ve azalışlar meydana gelmiş, gün kurusu uygulamasında diğerlerine göre yüksek olduğu saptanmıştır. Renk değerleri ise gün kurusu kayısıda h açı değerinde azalmalar, kükürt uygulamarında ise artışlar görülmüştür. ph değerinin gün kurusu kayısısında diğer SO 2 kurutmalarından yüksek olduğu belirlenmiştir. Titre edilebilir asit miktarında düşüşler meydana gelmiş, gün kurusu kayısısında en düşük ve üç defa 0,5 kg uygulamasında en yüksek değer çıktığı gözlenmiştir. Ağırlık kayıpları muhafazanın ilk ayından itibaren meydana gelmiştir. En yüksek ağırlık kaybı gün kurusu uygulamasında ve en düşük üç defa 0,5kg SO 2 uygulamasında meydana gelmiştir. Anahtar kelimeler: gün kurusu, Kükürt dioksit, kayısı, Hacıhaliloğlu, muhafaza 52

64 Sofralık İncirlerde Ambalaj ve Ozon Uygulamalarının Kalite Korunumu Üzerine Etkileri Duygu Kılıç *, Muharrem Özcan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Samsun *Sorumlu yazar: Sofralık incirlerde, hasat sonrasında farklı ambalaj tipi, ambalaja yerleştirme konumu ve ozon uygulamalarının etkileri belirlemek için yapılan bu araştırmada; ambalaj tipi olarak klasik, modifiye ve tüketici ambalajları kullanılmıştır. Ambalaja yerleştirmeler, meyveler dik konumda (ostiol altta) ve yatay konumda (ostiol üstte) olmak üzere 2 farklı şekilde yapılmıştır. Ozon uygulamaları ise 0, 5, 10 ve 15 dakika süreyle yapılmıştır. Denemede materyal olarak Samsun ili Tekkeköy ilçesinde yetiştirilen sofralık incirler kullanılmıştır. Optimum hasat döneminde hasat edilen meyveler bir gün önsoğutma yapıldıktan sonra ambalajlanarak, 4 o C sıcaklık ve % oransal nem içeren soğuk hava deposunda 4 hafta için muhafazaya alınmıştır. Depodan haftalık olarak alınan meyvelerde ağırlık kaybı, renk değişimi, SÇKM, titre edilebilir asitlik miktarı ve küflenme, akma, buruşma, kabuk soyulma, degüstasyon gibi analizler yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ağırlık kayıplarının önlenmesinde ambalaj tipi olarak; modifiye ambalaj, ozon uygulamalarından 15 da uygulaması olumlu etki yapmıştır. Ambalaja yerleştirme konumu SÇKM dışındaki parametrelerde etki yapmamıştır. Alınan diğer verilere göre uygulamalar arasında önemli farklılıklar görülmezken; 10 da ve 15 da ozon uygulanan tüketici ambalaj ve modifiye ambalajlarda küflenme ve akma daha geç olmuştur. Anahtar kelimler: İncir, Ozon, Ambalaj tipi, Ambalaj tekniği 53

65 Farklı Sürelerde Sıcak Su Uygulamalarının Hasanbey Kayısı Çeşidi Meyvelerinin Bazı Kalite Özellikleri ile Raf Ömrüne Etkisi Burcu Belge 1, Nurdan Tuna Güneş *2 1 Universidad de Lleida Departamento de Química 2 Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara *Sorumlu yazar: tuna@agri.ankara.edu.tr 2010 ve 2011 yıllarında yürütülen çalışmada, Hasanbey kayısı çeşidine ait meyvelerin raf ömrü üzerine derim sonrası dönemde 3 ve 5 dakika süre ile yapılan 50 C sıcaklıktaki sıcak su uygulamalarının etkisi 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 10 meyve kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla ticari derim zamanında derilen ve uygulamalardan sonra oda sıcaklığı koşullarında (20±1 C) tutulan meyve örneklerinde, raf ömrü süresince her gün solunum hızı ve etilen üretimi yanında bazı meyve kalite özelliklerinde oluşan değişimler izlenmiştir. Çalışmada meyve rengi L ve açı değerleri sırasıyla , , suda çözünebilir kuru madde % , titre edilebilir asitlik % , meyve eti sertliği N, ağılık kaybı % , duyusal değerlendirme puan, solunum hızı ml.kg -1 s -1, etilen üretimi μl.kg -1 s -1, raf ömrü süresi ise 5-6 gün arasında değişmiştir. Derim sonrası sıcak su uygulamalarının meyve kalite parametreleri üzerine istatistiksel düzeydeki etkisi yıllara bağlı olmuştur. Kontrollere göre uygulama yapılan meyvelerin L değerleri, raf ömrü süresince aritmetik olarak daha yüksek; solunum hızı, 3 dakika uygulamasındaki meyvelerde daha düşük; etilen üretimi ise ikinci yıl örnekleri için aynı uygulamadaki meyvelerde daha düşük olmuştur. Elde olunan verilere göre 3 dakika süre ile yapılan sıcak su uygulamasının Hasanbey kayısı çeşidi meyveleri için raf ömrü süresince kalite korunumunda ümitvar gibi göründüğünü söylemek olasıdır. Anahtar kelimeler: Etilen, meyve rengi, Prunus armeniaca L., suda çözünebilir kuru madde, titre edilebilir asitlik 54

66 Yeni Bir Armut Çeşidi Olan Akçay 77'nin Bazı Kalite Özellikleri M. Emin Akçay 1, Neslihan Ekinci* 2 1 Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova 2 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lapseki MYO, Çanakkale *Sorumlu yazar: nekinci@comu.edu.tr Armutta yeni çeşitlerin üretime kazandırılması amacıyla yapılan seleksiyon çalışmaları sonucunda farklı mutasyonlarla karşılaşılmıştır. Bursa'nın Samanlı mahallesinde bulunan Santa Maria armut parsellerinde yer alan ve Tomurcuk mutasyonu meydana gelmiş olan anne bitkiden alınan aşı kalemleri ile Quince A ve BA-29 klon anaçlarına aşılanan fidanlarla Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünün araştırma ve uygulama parsellerinde denemeye alınmıştır. Yürütülen çalışmalarda; fenolojik, pomolojik ve morfolojik özellikleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Yapılan araştırma ve gözlemlerde elde edilen verilerle çeşit adayının denemeleri sonlandırılarak, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne Tescil işlemleri için başvuru yapılmış ve 11/04/2011 tarihinde yapılan toplantı sonucunda da Akçay 77 ismi ile tescillenerek yeni bir çeşit olarak üretime sunulmuştur. Akçay 77 çeşidinin ağaçları bodur ve yarı-bodur klon anaçları üzerinde orta kuvvette, dik veya yarı-dik olarak gelişme göstermektedir. Erken verime başlamakta, çiçeklenme orta mevsimde ve hasat zamanı genellikle Temmuz ayinin son haftası olmakta, uygun muhafaza koşullarında normal atmosferde (0oC, % Oransal Nem) 3-4 ay depolanmaktadır. Anahtar kelimeler: Akçay 77, çeşit, anaç, pomoloji, kalite 55

67 Washington Navel Portakal Çeşidinin Meyve Gelişim Sürecindeki Kalite Parametrelerindeki Değişimler ve Derim Olumu Ahmet Erhan Özdemir* 1, Mustafa Kaplankıran 1, Elif Çandır 1, Turan Hakan Demirkeser 1, Celil Toplu 1, Ercan Yıldız 2 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay 2 Uşak Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Uşak *Sorumlu yazar: erhan@mku.edu.tr Bu çalışmanın amacı, Dörtyol ve Samandağ koşullarında yetiştirilen yetiştirilen Washington Navel portakal çeşidinin meyve kalitesinde görülen değişimlerin ve derim zamanının belirlenmesidir. Bu araştırmada her iki yörede de Yerli turunç anacı üzerine aşılı Washington Navel portakal çeşidinde periyodik olarak küçük meyve döneminden itibaren alınan meyve örnekleri incelenmiş, başlangıçta 15 gün aralıklarla yapılan analizler ilerleyen zamanlarda haftada bir yapılmıştır. Meyvelerde dijital kompasla meyve eni (mm) ve boyu (mm) ölçümleri ve benzer irilikteki meyvelerden örnek alınarak laboratuvarda pomolojik analizler; meyve ağırlığı (g), meyve kabuk rengi L* ve hue değeri, usare oranı (%), suda çözünebilir toplam kuru madde miktarı (%), titre edilebilir asit miktarı (%), SÇKM/TA ve ph ölçülmüştür. Elde edilen bulgulara göre Samandağ koşullarında yetiştirilen Washington Navel portakalları için Kasım ayı başları ve Dörtyol koşullarında yetiştirilen Washington Navel portakalları için ise Kasım ayı ortası SÇKM/Asit oranı 8,0 in üzerinde ve renklenme yeterli seviyede olup, en uygun derim olum zamanı olarak saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Dörtyol, Samandağ, Washington Navel, portakal, derim olum zamanı, kalite 56

68 Taze Kesilmiş (Fresh-Cut) Ürünlerde Kaliteyi Etkileyen Faktörler Nalan Bakoğlu *1, Özge Özüpek 2 1 Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Rize 2 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara *Sorumlu yazar: nalanbakoglu@gmail.com Son yıllarda değişmekte olan tüketim alışkanlıklarına paralel olarak değişen yemek kültürü ve insanların kısıtlı zamanda yemek yapma ihtiyacı, taze kesilmiş (fresh-cut) ürünlere olan talebi artırmaktadır. Tüketici taleplerindeki bu artış fresh-cut ürünlerin dünya tarım ve gıda sektöründe önemli bir yere gelmesini sağlamaktadır. Fresh-cut ürünlerinin amacı tüketiciye besin değeri yüksek, güvenilir, kullanıma hazır ve tüketimi kolay olan ürünler sunmaktır. Bu ürünler yıkama, soyma-kesim, dezenfeksiyon, kurutma, tartım, paketleme, depolama gibi işlemlerden sonra piyasaya sunulur. Fakat bu işlemlerden bazıları ürünlerin hücre yapısını bozmakta, mikroorganizma ve enzim faaliyetini artırmakta, solunum hızını ve etilen üretim miktarını artırarak olgunlaşmayı hızlandırmakta ve dolayısıyla ürünlerin kalitesinin azalmasına neden olmaktadır. Çeşit, ürünlerin yetiştirildiği koşullar, ürünün olgunluk derecesi gibi hasat öncesi faktörlerin yanı sıra bu tip ürünlerin kesim işlemi ve depolanması sırasındaki sıcaklık ve oransal nem, ambalajlama ve kimyasal uygulamalar gibi hasat sonrası faktörler de fresh-cut ürünlerin kalitesini etkilemektedir. Fresh-cut ürünlerin kalite korunumunun sağlanması amacıyla bu faktörlerin tür bazında incelenmesi önemlidir. Bu çalışmada fresh-cut ürünlerde kaliteyi etkileyen faktörler ve bu konu ile ilgili yapılan araştırmalar derlenmiştir. Anahtar kelimeler: Fresh-cut, taze kesilmiş, kalite 57

69 Kestanelerde (Castanea sativa Mill.) Hasat Öncesi ve Hasat Dönemlerinde Meyve Kalite Özelliklerinin Değişimi Esra Erdal* 1, Engin Ertan *2, Burak Erdem Algül 2, Gülsüm Alkan 2 1 Manisa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Manisa 2 Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Aydın *Sorumlu yazar: eertan@adu.edu.tr 2010 ve 2011 yılları arasında yürütülen bu çalışma, kestanelerde, hasat öncesi ve hasat dönemlerinde meyve kalite özellikleri değişiminin ortaya konması ve karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada hasat öncesi (5 Ekim) ve hasat döneminde (25 Ekim) alınan meyve örneklerinde fiziksel ve biyokimyasal analizler yapılmıştır. Bu amaçla meyve boyutları (en, boy, yükseklik, meyve indeksi), meyve kabuğu ve eti rengi, su aktivitesi (a w) ve toplam şeker, nişasta ve karbonhidrat miktarı; tanen miktarlarının değişimi belirlenmiştir. Hasat öncesi dönemde alınan kestane genotiplerine ait meyve örneklerinde hasat döneminde alınan örneklere göre toplam şeker (%), toplam nişasta (%) ve dolayısıyla toplam karbonhidrat (%) içeriklerinin daha az olduğu belirlenmiştir. Meyve örneklerinin tanen içerikleri arasında ise çok önemli bir değişkenlik saptanmamıştır. Anahtar kelimeler: Kestane, hasat, kalite, biyokimyasal 58

70 Sofralık Olarak Değerlendirilen İncir Çeşitlerinde Farklı Hasat Zamanlarında Kalite Değişimleri Belirlenmesi Birgül Ertan* 1, Özlem Tuncay 2 1 Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu, Aydın 2 Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, İzmir *Sorumlu yazar: birgulertan@hotmail.com Türkiye, sahip olduğu uygun ekolojik ve diğer doğal şartlar nedeniyle, incir ürününde dünyanın önde gelen üreticileri ve ihracatçıları arasında yer almaktadır. Ülkemizde Doğu Karadeniz den başlayarak, Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde, Güneydoğu Anadolu da ve İç Anadolu daki nehir vadilerinde incir ağaçlarına rastlamak olasıdır. İncir ihracat açısından katmadeğeri yüksek ürünlerden biridir. Bu nedenle dış ve iç tüketimi arttırmak incir yetiştiriciliğini yaygınlaştırmak en önemli hedefi oluşturmaktadır. Meyve yapısı itibari ile hassas olan incir meyvesinin farklı hasat dönemlerindeki meyve kalite özellikleri hasat sonrası ömrünü de etkileyecektir. İncir Araştırma İstasyonu, incir çeşit kolleksiyon bahçesinde bulunan; sofralık incir çeşitlerinden Akça,,Göklop, İzmir Bardakçı, Bursa Siyahı çeşitleri ile sofralık ve kurutmalık olarak değerlendirilen sarılop ve sarı zeybek çeşitlerinden 2011 yılında 3 farklı hasat zamanında (olgun, olgunlaşmadan 2 gün önce, olgunlaşmadan 4 gün önce) 3 tekerrürlü olarak meyve örnekleri alınmıştır. Bu meyve örneklerinde; meyve eni (çap), SÇKM, asitlik, ve meyve dış ve iç renkleri belirlenmiş ve değerlendirmeye alınmıştır. 59

71 Kirazın Raf Ömrü Süresince Bazı Fiziksel Kalite Özellikleri Halil Ünal *1, Bülent Akbudak 2, Erhan Duran 1 1 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği Bölümü, 16059, Nilüfer, Bursa 2 Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 16059, Nilüfer, Bursa Sorumlu yazar: drhalilunal@gmail.com Kiraz, üstün tat ve aroması ile çeşitli ekolojilerde yetişebilme özelliklerinden dolayı Dünya üzerinde oldukça önemli bir yetiştirme ve satış potansiyeline sahip olan sert çekirdekli bir meyve türüdür. Kirazın muhafaza ömrü yumuşak çekirdekli meyve türlerine göre daha kısa olup, muhafaza ve raf ömrü sürecinde fizyolojik ve patolojik bozukluklara daha fazla duyarlıdır. Bu çalışmada Ülkemizde yetiştiriciliği en fazla olan 0900 Ziraat, Van ve Bing çeşidi kirazların raf ömürleri sürecindeki bazı fiziksel kalite özellikleri araştırılmıştır. Bu özellikler meyve sap kopma kuvveti, meyve eti sertliği, gerilme direnci ve penetrasyon derinliği, suda çözünebilir kuru madde ve meyve çürüme yüzdesidir. Kirazların 7 gün süreyle 20 1 C ortam sıcaklığı ve 60±5% nisbi nem koşullarındaki kalite değişiklikleri hergün belirlenmiştir. Meyvenin sap kopma kuvveti ve dayanıklılık açısından çeşitler arasında en iyi sonuç Van çeşidinde bulunmuş, bunu Bing ve 0900 Ziraat çeşitleri izlemiştir. Öte yandan raf ömrü başlangıcında ve sonunda suda çözünebilir kuru madde miktarı en yüksek %14.62 ile 0900 Ziraat çeşidi vermiş, bunu sırasıyla %13.00 ile Van, %12.39 ile Bing çeşitleri izlemiştir. Raf ömrü sonunda 0900 Ziraat çeşidinin çürüme yüzdesi diğer çeşitlere göre en düşük bulunmuştur. Sonuç olarak; 0900 Ziraat çeşidi raf ömrü süresince en iyi kalite sonuçları verdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Kiraz, çeşit, raf ömrü, sap kopma kuvveti, meyve eti sertliği, suda çözünebilir kuru madde, çürüme yüzdesi 60

72 Tere ve Roka da Hasat Öncesi Etkin Mikroorganizma Uygulamalarının Kalite Üzerine Etkisi Nafiz Biçen, Nuray Akbudak * Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Görükle, Nilüfer, Bursa *Sorumlu yazar: nakbudak@uludag.edu.tr Çalışmamızda etkin mikroorganizma, tere (Lepidium sativum) ve roka (Eruca vesicaria) da uygulama yapılmıştır ve bitki kalitesi üzerine etkisileri araştırılmıştır. Vegetasyon sürecinde bitkiler 10 gün aralıklarla iki kere uygulama yapılmış ve gelişimini tamamlamış bitkilerde bitki boyu uzunluğu (cm), ağırlık (g), saplı yaprak uzunluğu (adet), sapsız yaprak uzunluğu (adet), deforme yaprak sayısı (adet), sağlam yaprak sayısı (adet), yaprak çapı (cm), turgor yaprak ağırlığı (g), yaş yaprak ağırlığı (g), kuru yaprak ağırlığı (mg), klorofil a (mg/g yaprak), klorfil b (mg/g yaprak), toplam klorofil miktarları (mg/g yaprak) analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda; rokada uygulama ve kontrol bitkileri arasında bir farklılık gözlenmemiş, terede uygulama yapılmış bitkilerin kuru ağırlığında (%19.5) ve toplam klorofil miktarlarında (%50) artışların meydana geldiği gözlenmiştir. Anahtar Kelime: Eruca vesicaria, EM, kalite özellikleri, klorofil, Lepidium sativum roka, tere 61

73 Turunçgillerde Hasat Sonrası Meydana Gelen Bozulmalar Gülşah Özcan Sinir, Senem Suna *, Bige İncedayı Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, 16059, Bursa *Sorumlu yazar: Portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi önemli meyveleri içine alan turunçgiller tropik ve subtropik bölgelerin 40 ncı kuzey ve güney dereceleri arasında yetiştirilmektedir. Ülkemiz konum itibariyle turunçgil ürünleri için önemli bir üretim alanıdır. Ancak, bölgemiz turunçgil bahçe dönemi ve hasat sonrasında meydana gelen fungal hastalıklar nedeniyle önemli ürün kayıplarına uğramaktadır. Hasat sonrası, taze meyve ve sebzelerde meydana gelen bozulmalar, ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Hasat sonrası fizyolojisi konusundaki bilgi eksikliği ve hasat sonrası depo koşullarının uygun olmaması gibi nedenler ile kayıplar artmaktadır. Bazen hasat sonrası oluşan bozulmalar nedeniyle meydana gelen ürün kaybı, paketleme, depolama ve taşıma masraflarıyla birlikte bahçedeki ürünün toplam değerinin çok üstünde olabilmektedir. Hasat ve hasat sonrası bozulmaları engellemede kullanılan yöntemler; yüzey kaplama veya ambalajlama, kök ve yumrulardaki yaraların iyileştirilmesi, kök sebzelerin dehidrasyonu ve fungal ve bakteriyel patojenlerin kimyasallar ile kontrolüdür. Kimyasal uygulaması bugün için hâlâ en başta uygulama alanı bulan yöntemdir. Bu süreçte fazla miktarlarda ve çeşitli kimyasal kombinasyonları kullanılmaktadır. Bilinçsizce kullanılan pestisitler; hastalık etmenlerinin bunlara karşı duyarlılıklarının azalmasına, insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkilemekle beraber dışsatımda da önemli sorunlara neden olmaktadır. Son yıllarda tüketicilerin hasat sonrasında kullanılan pestisitlere karşı bilinçlenmeye başladıklarını bildiren çalışmalar mevcut olup, hasat sonrasında kimyasalları azaltacak alternatif uygulamalardan biri de fiziksel uygulamalardır. Fiziksel uygulamalardan sıcaklık uygulamalarının; sıcak hava, sıcak buhar veya sıcak su olarak üç farklı şekilde uygulanabileceği bunların da meyvenin olgunlaşmasını yavaşlatarak muhafazası süresince dayanım kazandırdığı bilinmektedir. Bununla beraber fungusitlere alternatif olabilecek diğer bir yöntemin biyolojik mücadele olduğunu vurgulayan bilim adamları; meyve- sebze türlerine, yetişme bölgelerine ve çevre şartlarına bağlı olarak hasat sonrası hastalıklarda etkili sonuç veren bakteri ve maya suşlarının varlığına dikkatleri çekmişler ve en az fungusitler kadar etkili olabileceklerini ileri sürmüşlerdir. Biyolojik ajanların avantajları; doğal ortamda bulunmaları, insan sağlığını tehdit edici özelliklerinin olmaması ve yıkanarak meyve ve sebze yüzeylerinden arındırılabilmesidir. Meyve ve sebzelerde hasat sonrasında meydana gelen bozulmalarda en büyük kayıplar fungal kaynaklı organizmalar tarafından oluşturulan çürüklerle meydana gelmektedir. Bu kayıpları en aza indirmek için kullanılan yöntemler arasında insan ve çevre sağlığı üzerinde minimum olumsuzluk yaratacak olanların seçimi önemlidir. Bununla beraber hastalık nedenleri, bulaşma şekilleri ve hastalıklarla mücadelede kullanılacak yöntemler hakkında bilgi sahibi olunması ve bilinçli bir savaşım yolu seçilmesiyle bozulmalarla meydana gelen kayıplar azaltılabilecek ve kaliteli bir ürün piyasaya sunulabilecektir. Anahtar kelimeler: turunçgil, hasat sonrası bozulmalar, fungusit, 62

74 Serada Yetiştiriciliğin Farklı Domates Çeşitlerinin Muhafaza Kalitelerine Etkisi Ömür Dündar *, Okan Özkaya, Adel Valizadeh, Mert Morkal, Emre Kükürt Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe bitkileri Bölümü Balcalı, Adana *Sorumlu yazar: Bu araştırma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Derim Sonrası Fizyoloji Laboratuvarı ve soğuk hava deposunda yapılmıştır. Çalışmada Levanzo, Climbery, ve Kaplan ticari domates çeşitleri kullanılmıştır. Dizayn Grup a ait Kadirli domates serasından pembe olum aşamasında derilen domatesler hastalıksız ve homojen yapıda olanlar seçilerek denemeye toplam 600 adet domates ayrılmıştır. Deneme 3 yinelemeli olup her yineleme 10 meyveden oluşmuştur. Deneme süresince domatesler 10 o C sıcaklık ve %85-90 oransal nem içeren koşullarda depolanmıştır. Denemenin 0, 12 ve 21. gününde ağırlık kaybı (%), meyve eti sertliği, SÇKM, ph, titre edilebilir asit miktarı, çürüklük, Askorbik asit ve Likopen miktarı belirlenmiştir. Sonuç olarak en az ağırlık kaybı Levanzo çeşidinde, en yüksek meyve eti sertliği Climbery çeşidinde, en yüksek SÇKM Kaplan çeşidinde, en yüksek ph Kaplan çeşidinde, en yüksek Titre edilebilir asit miktari Kaplan çeşidinde, en yüksek Askorbik asit Climbery çeşidinde, en yüksek Likopen ve muhafaza süresince en az çürüme Kaplan çeşidinde saptanmıştır. Yaptığımız istatistiksel analizler sonucunda Kaplan domates çeşidinin en iyi muhafaza edilebileceği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Domates, likopen, askorbik asit, Kaplan, muhafaza 63

75 Aydın İlinde Çam Fıstığı Üretimi ve Hasat Sonrası İşlemleri Burak Erdem Algül *, Gonca Günver Dalkılıç Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Aydın *Sorumlu yazar: Aydın İli birçok değerli tarımsal ürünün yetiştiriciliği bakımından zenginlik göstermektedir. Bunlardan biri önemli ekonomik değere sahip çam fıstığıdır. Ülkemizde İzmir-Bergama (Kozak Yaylası) dan sonra en çok fıstık çamı (Pinus pinea) yetiştiriciliğinin yapıldığı yer Aydın-Mazon bölgesidir ( ha). Son yıllarda Kozak Yaylası nda yaşanan verim düşüklükleri Aydın-Mazon bölgesinin önemini ön plana çıkarmaktadır. Aydın-Mazon bölgesinde fıstık çamı kozalakları, Kasım ayından itibaren toplanmaya başlanmakta ve hasat Mayıs ayına kadar devam etmektedir. Bölgede erken hasat yaygın bir şekilde yapılmakta, kozalaklar kazanlarda haşlanarak açtırılmaktadır. Erken toplanan kozalaklar tam olgunlaşmadığından besin değeri ve kalite düşmektedir. İşletmelere gelen kabuklu fıstıklar (künar) yıkama, kırma, iç fıstığın ayrılması, bozuk danelerin ayrılması, yıkama, kurutma, son kontrol, paketleme ve depolama gibi aşamalardan geçerek iç fıstık üretimi gerçekleştirilmektedir. Kabuklu fıstık oda şartlarında 3 yıl, iç fıstık 8 10 ºC de 1 yıl süre ile muhafaza edilebilmektedir. Anahtar kelimeler: Çam fıstığı, Aydın-Mazon bölgesi, iç fıstık, işleme 64

76 Kullanıma Hazır Hale Getirilmiş (Ready-to-use) Maydanozlarda Aljinat Uygulamaları ile Kalitenin Arttırılması Rezzan Kasım *, M. Ufuk Kasım Kocaeli Üniversitesi, Arslanbey Meslek Yüksekokulu, 41285, Kartepe, Kocaeli *Sorumlu yazar: Taze sebzelerin minimal işlenmiş olarak kullanımı son yıllarda artmaya başlamış, ülkemizde de ıspanak: ayıklanmış, yıkanmış ve paketlenmiş olarak marketlerdeki yerini almıştır. Bu çalışmada, ayıklanmış, yıkanmış maydanozlar, raf ömrünü uzatmak amacıyla %0.2, 0.3 ve 0.4 lük aljinat çözeltisine daldırıldıktan sonra 1 dakika süre ile salata kurutucusunda kurutulmuş ve kullanıma hazır olarak paketlenmiştir. Paketlenen maydanozlar 4±1 o C sıcaklık ve %85-90 oransal nem içeren soğuk depoda 16 gün süreyle depolanmıştır. Depodan 4 er gün arayla alınan örneklerde; L*; parlaklık, a* (-yeşil, +kırmızı) b*(+sarı, - mavi) renk değerleri, sararan yaprak sayısı ve görsel kalite puanlaması yapılmıştır. L*değeri, kontrol grubundaki maydanozlarda yüksek bulunmuş, kontrol grubunu %0.2, 0,3 ve 0.4 aljinat uygulanan maydanozlar izlemiştir. L değerinin yüksek olması; rengin açıldığı anlamına geldiğinden, kontrol grubundaki maydanozların renklerinin diğerlerinden daha önce sarardığını göstermektedir. Bu sonuç görsel kalite puanlaması ve sarı yaprak sayısı değerleri ile de desteklenmiş, kontrol grubundaki maydanozların görsel kalite puanları en düşük olurken, bunu sırasıyla %0.2, 0.3 ve 0.4 aljinat uygulanan örnekler izlemiştir. Sonuç olarak, kullanıma hazır hale getirilmiş olan (ready-to-use) maydanozlarda, aljinat uygulamaları, özellikle yüksek dozlarda kalitenin daha uzun süre korunmasını sağlamıştır. Anahtar kelimeler: Maydanoz, Kullanıma Hazır (Ready-to-use), aljinat, depolama. 65

77 Akıllı Ambalajlama Teknolojisi ve İzlenebilirlik Senem Suna, Canan Ece Tamer *, Ömer Utku Çopur Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Görükle, Bursa *Sorumlu yazar: İzlenebilirlik, gıdaların üretiminden başlayarak son tüketiciye ulaşana kadar, belirtilen raf ömrü süresince geçirdiği tüm prosesleri kapsamaktadır. Günümüzde gıda güvenliğinin sağlanması ve kalite yönetim sistemlerinin uygulanabilmesinde önem taşıyan destek bir sektör konumuna gelmiştir. Özellikle, ambalajlı gıdaların dağıtılması sürecinde önem taşıyan Akıllı Ambalajlama Teknolojisi sayesinde gıdaların besin değerinde meydana gelebilecek azalmalar veya görülebilecek bozulmalar uzaktan kontrol edilebilmektedir. GPP (Good Packaging Practises) İyi Ambalajlama Uygulamaları çerçevesinde yer alan bu teknoloji, akıllı etiket olarak adlandırılan ve farklı sistemlerin yardımıyla ürünlere ait; sıcaklık-zaman, patojen ve gaz konsantrasyon indikatörleri ile biyosensörler ve radyo frekanslı tanıma (RFID) sistemleri olarak sınıflandırılabilmektedir. Bu çalışmada akıllı ambalajlama teknolojisinin gıda sanayindeki önemi ve uygulamaları hakkında bilgi verilecektir. Anahtar kelimeler: İzlenebilirlik, Akıllı Ambalajlama, İyi Ambalajlama Uygulamaları 66

78 Türkiye de İyi Tarım Uygulamalarının Mevcut Durumu ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler Filiz Pezikoğlu * Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ekonomi Bölümü, Yalova *Sorumlu yazar: fpezikoglu@hotmail.com Avrupa ülkelerindeki Avrupa Perakendecileri Topluluğu tarafından ilk kez 1997 yılında EurepGap adıyla gündeme gelen iyi tarım uygulamaları (İTU), Türkiye nin özellikle ihraç ürünlerinde giderek önemli hale gelmiştir. Dünya Gıda Örgütü (FAO) ve pek çok ülke tarafından kabul gören EurepGap zamanla ülkesel ve bölgesel standartlara sahip olmuş, ChileGap, ChineGap, KenyaGap, İTU gibi ulusal standartlarla beraber 2007 yılında GlobalGap a dönüşmüştür. Uluslararası alanda imzalanan tarife dışı teknik engeller, sağlık ve bitki sağlığı gibi anlaşmalar gıda güvenliği açısından iyi uygulamaları hedef göstermektedir. Gıda güvenliği açısından iyi hijyen uygulamaları da Türkiye de bazı büyük meyve-sebze hallerinde uygulamaya geçirilmeye çalışılmaktadır. İyi tarım uygulamaları, gıda güvenliği ve sürdürülebilir üretim için dünyada yaygın kullanıma sahiptir. Türkiye de ise iç piyasa henüz İTU ya hazır olmadığından yalnızca ihracat yapılan bahçe ürünleri açısından üreticiler tarafından tercih edilmektedir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre 2012 yılında 47 ilde, üretici dekar alanda iyi tarım yapmaktadır. Bu rakamlar yıllara göre dalgalanmalar göstermektedir. Organik tarımda olduğu gibi bir prim fiyatı bulunmadığından, ciddi bir bilinç ve maliyet gerektirdiğinden bu uygulamaya yönelik önemli bir destekleme de göremeyen üretici çok çabuk sistem dışına çıkabilmektedir. Bu çalışmada, iyi tarım uygulamalarının Türkiye deki mevcut durumu ve artırılması için gereken konular ikincil kaynaklardan yararlanılarak sorgulanmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: İyi Tarım Uygulamaları, Türkiye, İyi Hijyen Uygulamaları, Bahçe Ürünleri. 67

79 Isparta İlindeki Meyve Paketleme Tesislerinin Mevcut Durumu Özgür Çalhan *, Atakan Güneyli, Cemile Ebru Onursal, İsa Eren Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Eğirdir, Isparta *Sorumlu yazar: Isparta ili soğuk hava depo kapasitesi bakımından ton/yıl ile Türkiye nin en fazla kapasitesine sahip ilidir. Isparta ilinde 25 adet tasnifleme makinesi bulunan paketleme tesisi mevcuttur. Paketleme tesislerinde bölgede yaygın bir şekilde yetiştirilen elma ürünü işlenmekte ve paketlenmektedir. İşletmelerde kullanılan ürün işleme makinaları genellikle Hollanda, İtalya ve Fransa menşeili makineler olup Türkiye menşeili makinelerde mevcuttur. Tasnifleme makinelerinde genellikle ağırlık, en-boy veya çap ölçülerine göre tasnifleme yapılmakta, yeni makinelerde ise meyve kabuk renklerine göre de ayrım yapılabilmektedir. Çapa göre sınıflamada çok farklı uygulamalar mevcuttur ve genellikle müşteri tercihleri doğrultusunda sınıflandırılma yapılmaktadır. Birkaç büyük firma tasnifleme makinelerinde kendi ürününü sınıflandırırken, geriye kalan işletmelerde ücret karşılığı çiftçiler de sınıflandırma yaptırabilmektedir. Paketleme tesislerinde Isparta ilinde yetiştirilen elmaların yanında az miktarda diğer illerden (Niğde, Karaman, Antalya, vb.) gelen elmalarda sınıflandırılabilmektedir. Tasnifleme makinelerinde genellikle derin kuyudan elde edilen su kullanılmakta ve dezenfektan madde kullanılmamaktadır. Paketleme tesisleri, elmanın hasat zamanından depolama sonuna kadar olan sürece bağlı olarak Eylül ayından başlayarak Mayıs sonlarına kadar çalışmaktadır. Anahtar kelimeler: Isparta, paketleme tesisleri, tasnifleme makineleri, meyve, sınıflandırma 68

80 Hatay İli Soğuk Hava Depolarının Mevcut Durumu ve Sorunları Ahmet Onur Yıldız *, Elif Çandır Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay *Sorumlu yazar: Bu çalışma Ahmet Onur Yıldız tarafından sunulacak olup, Hatay ilindeki soğuk hava depolarının mevcut durumunu ve sorunlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Hatay ilinde soğuk hava depo sayısı 27 olup, soğukta muhafaza kapasitesi tondur. Bu tesisler ağırlıklı olarak (22 adet, ton) paketleme evi ile entegre olarak işletilmekte, bunun yanı sıra sadece soğuk hava deposu olarak (5 adet, ton) işletilen tesisler de bulunmaktadır. Soğuk hava depoları, işletmelerin %62,5 unda paketleme evinde işlenecek veya işlenmiş ürünlerin depolanması, %37,5 unda kiraya verilmek suretiyle üreticiye veya tüccar ait ürünlerin depolanması amacıyla kullanılmaktadır. Soğuk hava depolarının %92,6 sında sadece meyve sebze depolanırken, %3,7 sinde meyve ve sebzelerle birlikte diğer ürünler de depolanmakta ve %3,7 sinde meyve sebze depolamamaktadır. İşletmelerde depolanan ürünler incelendiğinde turunçgiller (portakal, mandarin, altıntop, limon) ilk sırada gelmekte, bunu nar ve üzüm izlemektedir. Ayrıca kesme çiçek depolayan bir tesis bulunmaktadır. Soğuk hava depolarında meyve ve sebzelerin depolanması sırasında karşılaşılan sorunlar; elektrik kesintileri ve depolama sırasındaki çürümeler ve fizyolojik bozulmalar, farklı ürünleri aynı depoda muhafaza etmek zorunda kalmaları, desteklemelerin yetersiz oluşu olarak belirtilmiştir. Anahtar kelimeler: Hatay, soğuk hava, depo, anket 69

81 Mersin İli Turunçgil Paketleme Tesislerinin Altyapı Durumu ve Teknoloji Kullanım Düzeyi Mustafa Ünlü *, Osman Uysal, O. Sedat Subaşı Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli, Mersin *Sorumlu yazar: Dünyada yaklaşık 12 milyar dolar ihracat hacmine sahip turunçgillerde Türkiye nin 2013 yılı ihracatı yaklaşık 931 milyon dolar seviyesindedir. Mersin ilinin payı ise Türkiye toplam turunçgil ihracatının %40 ı civarındadır. Bu çalışmada, dünya turunçgil ticaretinde önemli bir konumda bulunan Mersin ilinde yer alan turunçgil paketleme tesislerinin alet-ekipman durumu, teknoloji kullanım düzeyi ve fiziki altyapısı incelenmiştir. Bu kapsamda Mersin ilinde faaliyetlerini sürdüren 67 paketleme tesisinin tamamıyla anketler yapılarak elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Tesislerin teknoloji kullanımı açısından yeterli düsezeyde olduğu ve büyük çoğunluğunda depo, seçme ve boylama makinesi, işleme bandı, ön ilaçlama makinesi, mumlama makinesi, soğuk hava deposu, olgunlaştırma ve sarartma odası, kantar ile ön soğutma ünitesi bulunduğu belirlenmiştir. Tesislerin %58 inin arıtma tesisi, %39 unun karton kutu yapma makinesi, %33 ünü enjeksiyon makinesi ve %15 inin laboratuara sahip olması sektörün fiziki altyapı konusunda bazı eksiklikleri bulunduğu sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Anahtar kelimeler: Mersin, paketleme tesisi, teknoloji, altyapı 70

82 VI. BAHÇE ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA VE PAZARLAMA SEMPOZYUMU NA DESTEK VEREN KURUM VE KURULUŞLAR 71