TÜRKİYE COĞRAFYASI ve JEOPOLİTİĞİ. Editörler Prof. Dr. Hakkı Yazıcı Doç. Dr. Nusret Koca
|
|
- Aysel Ekren
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜRKİYE COĞRAFYASI ve JEOPOLİTİĞİ Editörler Prof. Dr. Hakkı Yazıcı Doç. Dr. Nusret Koca
2 Editörler Prof. Dr. Hakkı YAZICI Doç. Dr. Nusret KOCA TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2014, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Eylül 2007, Ankara 4. Baskı: Eylül 2014, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Hilal Sultan Coşkun Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Yorum Basın Yayın San. Ltd.Sti. İvedik Organize Sanayi Bölgesi Matbaacılar Sitesi 35. Cadde No : Yenimahalle /ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No :13651 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net
3 ÖN SÖZ Bu kitap Eğitim Fakülteleri Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalları nda okutulan Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği adlı derse yönelik olarak hazırlanmıştır. Ders programında IV. yarıyılda yer alan ve 3 krediden oluşan bu derste Sınıf Öğretmeni adaylarına; Türkiye nin yeri ve konumu (matematiksel ve özel konum), jeopolitik ve jeostratejik konum özellikleri (siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel organizasyonlar), fiziki coğrafya özellikleri (yeryüzü şekilleri, iklim, bitki, toprak ve su) ile sosyo-ekonomik özelliklerine (nüfus, yerleşme, tarım, hayvancılık, ormancılık, enerji, sanayi, ulaşım, turizm) ait bilgilerin kazandırılması amaçlanmıştır. Yukarıda belirtilen konuların her biri Afyonkarahisar Kocatepe, Erzincan, Erzurum Atatürk, Burdur Mehmet Akif Ersoy, Aksaray, Çanakkale Onsekiz Mart, Muğla ve Uşak Üniversitelerimizin Eğitim Fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarınca büyük bir titizlikle kitap bölümü hâline getirilmiştir. Gösterdikleri hassasiyet nedeniyle öncelikle bölüm yazarlarına teşekkür etmek istiyorum. Bu kitabın düzenlenip baskıya hazır hâle getirilmesinde Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Orta Öğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Nusret KOCA nın büyük emeği geçmiştir. Bu nedenle kendisine müteşekkirim. Ayrıca böyle bir kitabın hazırlanması için bize teklifte bulunan, kitabı basan ve dağıtımını gerçekleştiren Pegem Akademi Yayıncılık mensuplarına da teşekkür ederim. Kitapta elimizde olmayan nedenlerle ortaya çıkabilecek hata ve eksiklikler konusunda okuyucuların tenkit ve düzeltme isteklerini bize ulaştırmalarını bekliyoruz. Kitabın, yeni nesli yetiştirecek olan sınıf öğretmeni adaylarına faydalı olmasını diliyorum. Eylül 2014 Prof. Dr. Hakkı YAZICI Doç. Dr. Nusret KOCA
4 BÖLÜMLER VE YAZARLARI I. Bölüm: Türkiye nin Coğrafi Konumu, Sınırları ve Jeopolitiği Prof. Dr. İbrahim GÜNER Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi II. Bölüm: Türkiye nin Fiziki Coğrafyası Türkiye nin Jeolojik Özellikleri Prof. Dr. Lütfi ÖZAV Uşak Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türkiye'nin Jeomorfolojik Özellikleri Prof. Dr. Lütfi ÖZAV Uşak Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türkiye'nin İklim Özellikleri Prof. Dr. Hakkı YAZICI Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Doç. Dr. Nusret KOCA Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye nin Hidrografik Özellikleri Prof. Dr. Adem BAŞIBÜYÜK Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye Toprakları Prof. Dr. Halil KOCA Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkiye nin Bitki Örtüsü Özellikleri Prof. Dr. Halil KOCA Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi
5 III. Bölüm: Türkiye de Doğal Afetler Doç. Dr. Salih CEYLAN Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi IV. Bölüm: Türkiye Beşeri Coğrafyası Türkiye nin Nüfusu Prof. Dr. Ünsal BEKDEMİR Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye de Yerleşme Doç. Dr. Kenan ARIBAŞ Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi V. Bölüm: Türkiye nin Ekonomik Coğrafyası Türkiye de Tarım Hayvancılık ve Ormancılık Doç. Dr. Nusret KOCA Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye de Madencilik ve Enerji Kaynakları Dr. Mehmet Kürşat KOCA Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye de Sanayi ve Ticaret Prof. Dr. Okan YAŞAR Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye de Ulaşım ve Turizm Prof. Dr. İbrahim Fevzi ŞAHİN Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi VI. Bölüm: Türkiye nin Başlıca Çevre Sorunları Doç.Dr. Ünal ÖZDEMİR Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
6 İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM TÜRKİYE NİN COĞRAFİ KONUMU SINIRLARI VE JEOPOLİTİĞİ TÜRKİYE NİN COĞRAFİ KONUMU...1 Matematik Konum...1 Özel Konum...3 Türkiye nin Boyutları, Alanı ve Nüfusu...5 Türkiye nin Sınırları...6 Türkiye-Gürcistan-Ermenistan-Azerbaycan (Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti) Sınırları...7 İran Sınırı...8 Irak Sınırı...8 Suriye Sınırı...9 Bulgaristan Sınırı...9 Yunanistan Sınırı...10 JEOPOLİTİK AÇIDAN TÜRKİYE...11 Giriş: Strateji, Jeopolitik ve Jeostrateji...11 Türkiye nin Jeopolitik Güç Kaynakları...12 Türkiye nin Coğrafi Konumu ve Etkileri...12 Türkiye nin Ana karalara ve Denizlere Göre Konumu...12 Türkiye nin Ulaşım Sistemleri ve Geçitlere Göre Konumu...14 Türkiye nin Komşu Ülkelere Göre Konumu...15 Türkiye nin Petrol ve Doğal Gaz Kaynaklarına Göre Konumu...19 Türkiye nin Kendi Gücü...20 Türkiye nin Dünyadaki Siyasal ve Askerî Gruplaşmalardaki Yeri ve Konumu...22 Dünyadaki Politik Güç Merkezleri...23 Avrupa Birliği (AB)...23 Amerika Birleşik Devletleri (ABD)...25 Rusya Federasyonu...25 Pasifik Güç Merkezi...26 Jeopolitik Teorilerde Türkiye nin Yeri...27 Soğuk Savaş Sonrasındaki Gelişmeler ve Türkiye nin Jeopolitiğine Yansıması...28 Günümüz Stratejistlerinin Jeopolitik Görüşleri...33 Sonuç...36 Kaynakça...38
7 viii Türkiye Coğrafyası ve Jeopoli ği II. BÖLÜM TÜRKİYE'NİN FİZİKİ COĞRAFYASI TÜRKİYE NİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ...41 I. Jeolojik Zaman (Paleozoik)...41 II. Jeolojik Zaman (Mezozoik)...43 III. Jeolojik Zaman (Tersiyer)...43 IV. Jeolojik Zaman (Kuaterner)...44 TÜRKİYE'NİN JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ...45 Genel Özellikleri...45 Türkiye nin Şekillenmesinde Etkili Olan İç Kuvvetler...45 Epirojenik Hareketler...45 Orojenik Hareketler...45 Volkanizma...46 Depremler...46 Türkiye nin Şekillenmesinde Etkili Olan Dış Kuvvetler...48 Türkiye nin Yeryüzü Şekilleri...48 Dağlar...48 Kıvrılma İle Oluşmuş Dağ Kuşakları...48 Kırık Dağlar...49 Volkanik Dağlar...49 Doğu Anadolu Bölgesi Volkanik Dağları...50 İç Anadolu Bölgesi Volkanik Dağları...51 Obruk Platosu...52 Platolar...52 Akdeniz Bölgesi Platoları...53 Doğu Anadolu Bölgesi Platoları...53 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Platoları...53 Ovalar...53 Tektonik Kökenli Ovalar...54 Flüvyal Kökenli Ovalar...55 Akarsu Topoğrafyası (Flüvyal Topoğrafya)...56 Akarsu Aşındırma Şekilleri...56 Akarsu Biriktirme Şekilleri...57 Karstik Topoğrafya Şekilleri...58 Karstik Aşınım Şekilleri...59 Karstik Biriktirme Şekilleri...61
8 İçindekiler ix Kıyı Topoğrafyası...61 Aşınım Şekilleri...61 Birikim Şekilleri...61 Volkan Topoğrafyası...63 Kurak Bölge Topoğrafyası...66 Buzul Topoğrafyası...66 TÜRKİYE'NİN İKLİM ÖZELLİKLERİ...69 Türkiye İklimini Etkileyen Küresel (Planetar) Faktörler...69 Türkiye İklimini Etkileyen Yerel (Bölgesel) Faktörler...72 Türkiye de İklim Elemanları...75 Sıcaklık...75 Nemlilik ve Yağış...77 Basınç ve Rüzgârlar...79 Türkiye de İklim Tipleri...80 Akdeniz iklimi...80 Karadeniz İklimi...81 Marmara iklimi...81 Karasal iklim...81 Kaynakça...83 TÜRKİYE'NİN HİDROGRAFİK ÖZELLİKLERİ...85 Giriş...85 Türkiye Akarsularının Genel Özellikleri...86 Türkiye Akarsularının Rejimleri...87 Türkiye nin Hidrografya Havzaları...89 Türkiye Gölleri...92 Oluşum Kökenlerine Göre Türkiye Gölleri...93 Türkiye nin Yer Altı Sulari ve Kaynakları...97 Kaynakça TÜRKİYE TOPRAKLARI Toprak Oluşumunu Etkileyen Faktörler Başlıca Toprak Türleri Yerli Topaklar Taşınmış Topraklar Türkiye Topraklarının Başlıca Sorunları
9 x Türkiye Coğrafyası ve Jeopoli ği Kaynakça TÜRKİYE'NİN BİTKİ ÖRTÜSÜ ÖZELLİKLERİ Giriş Türkiye nin Doğal Bitki Toplulukları Ormanlar Çalı Toplulukları Ot Toplulukları Kaynakça III. BÖLÜM TÜRKİYE'DE DOĞAL AFETLER Giriş A- Yer Kökenli Doğal Afetler Deprem Tsunami Volkan Püskürmesi Heyelan Kaya Düşmesi Çamur Akıntısı B- Atmosfer Kökenli Doğal Afetler Sel Su Baskını Tipi-Aşırı Kar Çığ Dolu Sis-Pus Don Fırtınalar Tornado (Hortum) Yıldırım Düşmesi Kuraklık Orman Yangınları İklim Değişiklikleri B- Doğal Afetlerin Sonuçları Kaynakça
10 İçindekiler xi IV. BÖLÜM TÜRKİYE BEŞERİ COĞRAFYASI TÜRKİYE NİN NÜFUSU Türkiye de Nüfus ve Nüfus Sayımları Türkiye de Nüfus Artışı ve Sonuçları Nüfus Artışı Nüfus Artışının Nedenleri Nüfus Artışının Ortaya Çıkardığı Sorunlar Türkiye de Nüfusun Dağılışı Türkiye de Nüfus Dağılışına Etki Eden Faktörler ve Nüfusun Dağılışı Türkiye de Nüfus Yoğunluğu Türkiye Nüfusunun Özellikleri Nüfusun Yaş Yapısı Nüfusun Cinsiyet Yapısı Nüfusun Eğitim Durumu Faal Nüfus ve Sektörel Dağılımı Kırsal Nüfus ve Kentsel Nüfus Türkiye de Nüfus Hareketleri İç Göçler Dış Göçler Kaynakça TÜRKİYE'DE YERLEŞME GİRİŞ Yerleşmenin Tanımı ve Sınıflandırılması TÜRKİYE DE YERLEŞMENİN TARİHÇESİ Tarih Öncesi Dönemde Yerleşmeler Tarihî Çağlarda Yerleşmeler TÜRKİYE DE KIR YERLEŞMELERİ Köyden Küçük Yerleşmeler Yayla Yerleşmeleri Kom Yerleşmeleri Dam Yerleşmeleri Mahalle Yerleşmeleri Çiftlik Kışla Yerleşmeleri Saya Yerleşmeleri
11 xii Türkiye Coğrafyası ve Jeopoli ği Mezra Yerleşmeleri KÖY YERLEŞMELERİ Köy Kuruluş Yerlerine Göre Köyler Adlarına Göre Köyler Nüfuslarına Göre Köyler Yerleşme Dokularına Göre Köyler Ekonomik Fonksiyonlarına Göre Köyler Kasaba Yerleşmeleri Köy-Kent Türkiye de Şehir Yerleşmeleri Kent Yerleşmelerinin Genel Özellikleri Kent Tanımı Kentlerin Sınıflandırılması Türkiye de Fonksiyonel Özelliklerine Göre Kentler Tarım Kentleri Sanayi Kentleri Ticaret Kentleri Liman Kentleri Maden Kentleri Asker (Garnizon) Kentleri Turizm Kentleri Türkiye de Kentleşme ve Hızlı Kentleşmeden Kaynaklanan Sorunlar Türkiye de Mesken Tipler Ahşap Meskenler Taş Meskenler Toprak Evler Diğer Meskenler Kaynakça V. BÖLÜM TÜRKİYE'NİN EKONOMİK COĞRAFYASI TÜRKİYE'DE TARIM VE HAYVANCILIK TÜRKİYE DE TARIM A- Türkiye de Tarımı Etkileyen Faktörler I. Doğal faktörler
12 İçindekiler xiii II. Beşeri Faktörler B- Türkiye Topraklarından Yararlanma Yolları C- Türkiye de Bahçe ve Tarla Kültürler Tahıllar Sanayi Bitkileri Yağlı Tohumlu Bitkiler Meyveler Yem Bitkileri Sebzeler Seracılık Türkiye de Tarımın Sorunları TÜRKİYE DE HAYVANCILIK A. Türkiye de Hayvancılık ve Hayvancılığı Etkileyen Faktörler B. Türkiye nin Hayvan Varlığı Küçükbaş Hayvancılık Büyükbaş Hayvancılık Kümes Hayvancılığı Arıcılık ve İpek Böcekçiliği Su Ürünleri Türkiye de Balıkçılığın Sorunları Kaynakça TÜRKİYE'DE MADENCİLİK VE ENERJİ KAYNAKLARI Madenler Metalik Madenler Demir Krom Boksit Bakır Manganez Kurşun ve Çinko Volfram (Tungsten) Altın ve Gümüş Metal Dışı Madenler Bor Minerali Fosfat Tuz
13 xiv Türkiye Coğrafyası ve Jeopoli ği Kükürt Barit Asbest Mermer Enerji Kaynakları Tükenebilir Enerji Kaynakları Taş Kömürü (Maden Kömürü) Linyit Petrol Doğal Gaz Nükleer Enerji Yenilenebilir Enerji Kaynakları Hidrolik Enerji Rüzgâr Enerjisi Güneş Enerjisi Jeotermal Enerji Biyomas (Biyokütlesel) Enerji Kaynakça TÜRKİYE'DE SANAYİ Giriş A. Modern Sanayinin Kuruluş Yerini Belirleyen Faktörler Hammadde Enerji Sermaye İş gücü Pazar Ulaşım Sanayi Faaliyetleri-Devlet İlişkisi Diğer Faktörler B. Türkiye de Sanayinin Kuruluşu ve Gelişimi Devletçilik Döneminde Sanayileşme ( ) İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönemde Sanayileşme ( ) Planlı Kalkınma Dönemi Sanayileşme Stratejileri a. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme
14 İçindekiler xv b. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme c. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme d. Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme e. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme f. Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme g. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde( ) Sanayileşme h. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme ı. Dokuzuncu Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme i. Onuncu Kalkınma Planı Döneminde ( ) Sanayileşme C. TÜRKİYE DE BAŞLICA SANAYİ KOLLARI Gıda, İçki ve Tütün Sanayi Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri Sanayi Pamuklu Dokuma Sanayi Yünlü Dokuma Sanayi Suni ve Sentetik Dokuma Sanayi Tabii ve Suni İpek İpliği ve Dokuma Sanayi Konfeksiyon (Hazır Giyim) Sanayi Halı, Kilim ve Benzeri Eşya Sanayi Deri ve Mamulleri Sanayi Orman Ürünleri Endüstrisi Kağıt Sanayi Kimya Sanayi Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiler Metal Ana Sanayi Metal Eşya, Makine ve Ulaşım Araçları Sanayi D. TÜRKİYE DE SANAYİNİN DAĞILIŞI Kaynakça TÜRKİYE'DE ULAŞIM A- Kara yolu Ulaşımı B- Demir yolu Ulaşımı
15 xvi Türkiye Coğrafyası ve Jeopoli ği C- Deniz yolu Ulaşımı a. Başlıca Limanlarımız b. Ticaret Filomuz D- Hava yolu Ulaşımı E- Boru Hatları F- İletişim TÜRKİYE'DE TURİZM A. Türkiye de Turizmi Etkileyen Faktörler B. Türkiye nin Başlıca Turistik Kaynakları Doğal Güzellikler Tarihî Değerler C. TURİZMİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ, ÖNEMİ VE SORUNLARI Kaynakça TÜRKİYE'DE TİCARET Giriş İç Ticaret Dış Ticaret Transit Ticaret Kaynakça VI. BÖLÜM TÜRKİYE'NİN BAŞLICA ÇEVRE SORUNLARI 1- Çevre Sorunlarının Tanımı Başlıca Çevre Sorunları A- Yanlış Arazi Kullanımı B- Hava Kirliliği C- Su Kirliliği D- Toprak Kirliliği E- Radyoaktif Kirlenme F- Gürültü Kirliliği G- Görüntü Kirliliği Kaynakça
16 I. BÖLÜM TÜRKİYE NİN COĞRAFİ KONUMU, SINIRLARI VE JEOPOLİTİĞİ Prof. Dr. İbrahim GÜNER Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim TÜRKİYE NİN COĞRAFİ KONUMU Bir ülkenin dünya üzerinde bulunduğu yere, bu yerin diğer ülkelere, denizlere, önemli ticaret yollarına göre durumuna coğrafi konumu denir. Bir yerin coğrafi konumu da, matematik konum ve özel konum olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlardan matematik konum, o ülkenin paralel ve meridyenlere göre dünya üzerindeki yerini belirtir. Başta iklim olmak üzere bitki örtüsü, toprak özellikleri, o ülkenin matematik konumuna bağlıdır. Özel konum ise bir ülkenin kıtalara, denizlere, önemli deniz ve karayollarına, dünyanın önemli ülkelerine ve/veya ülke gruplarına göre konumunu ifade eder. Coğrafi konumun çok önemli sonuçları vardır. Hatta bazı bilginler bu sebeple coğrafi konumu alın yazısına benzetmişlerdir. Gerçekten de ülkelerin ya da bölgelerin doğal ve beşerî birçok özellikleri konumları ile yakından ilgilidir. Ama bu benzetmede abartı vardır. Çünkü bir ülkenin konumu aynı kaldığı halde, beşerî özellikleri ve ekonomik yapısı, orada yaşayanların gelişmişlik derecesine, teknolojik ilerlemelere göre zamanla değişir. Matematik Konum Türkiye Kuzey Yarımküre de, yaklaşık 36º-42º kuzey paralelleri ile 26º-45º doğu meridyenleri arasında yer alır (DİE, 1997: 4). Topraklarımızın kuzey uç noktası, Sinop İli nde bulunan İnceburun (42º 06 kuzey enlemi); güney uç noktası ise Hatay İli nin Yayladağı İlçesi ne bağlı Topraktutan Köyü (eski adı Beysun, 35º
17 2 Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği 51 ) dür. Burası kabaca ekvatorla Kuzey Kutbu arasında, ekvatora daha yakın bir bölgedir. Bu paraleller orta kuşaktan geçen paralellerdir. Demek ki yurdumuz orta kuşaktadır (Harita 1.1). Türkiye orta kuşağın, sıcak orta kuşak denilen güney kesiminde yer alır. Harita 1.1. Türkiye nin Dünya üzerindeki yeri Gökçeada daki İnce Burun (eski adı Avlaka, 25º 40 doğu boylamı) ile Küçük Ağrı Dağı nın 34 km doğusunda Türkiye-Azerbaycan-İran sınırlarının kavşak noktasındaki Dil Ucu (44º 48 doğu boylamı), yurdumuzun batı ve doğudaki uç noktalarıdır. Bilindiği üzere, İngiltere de Greenwich (Griniç) rasathanesinden geçen meridyen, meridyenlerin başlangıcı sayılır; bunun doğusunda kalan yarımküreye Doğu Yarımküresi, batısında kalan yarımküreye de Batı Yarımküresi denir. Buna göre Türkiye, Doğu Yarımküresi ndedir. Matematik konumun bir başka sonucu, ülke içindeki yerel saat farkında kendini gösterir. Doğusu ile batısı arasından 19 meridyen farkı bulunduğuna göre, bunun sonucu olarak yurdumuzun doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık bir zaman farkı bulunmaktadır. (iki meridyen arasında dört dakikalık zaman farkı bulunduğuna göre, 45º-26º = 19º 19º x 4 = 76 ). Bu oldukça büyük bir farktır. Örneğin, Kars ta ve Van da güneş, Edirne den ya da İzmir den bir saat kadar daha önce doğar ve batar. Güneş e göre ayarlanan saate yerel saat denir. Bilindiği üzere, namaz, iftar, sahur vakitleri bu yerel saate göre belirlenir. Ama Türkiye de diğer bütün işlerde, karışıklığı önlemek için tek saat ayarı kullanılır. Bunun için de, İzmit, Kütahya ve Burdur yakınlarından geçen 30º meridyeninin saati 1925 ten beri esas alınmıştır. Millî saat denilen bu saat, dünya üzerindeki 2 sayılı saat diliminin saatidir. Buna göre Türkiye de kullanılan saat ayarı, Batı Avrupa saatinden 2, Orta Avrupa
18 Türkiye nin Coğra Konumu Sınırları ve Jeopoli ği 3 saatinden 1 saat ileridir. Ancak yazın, güneş ışığından daha fazla yararlanmak için ortasından 45. meridyeninin geçtiği 3 numaralı saat dilimi kullanılır. Buna göre de Türkiye nin ulusal saati, Batı Avrupa dan 3 saat ileri, Orta Avrupa dan ise 2 saat ileri olur. Özel Konum Türkiye, Kuzey Yarımküre de Eski Dünya Karaları adı verilen Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının ortasına yakın bir yerdedir (Harita 2). Bu nedenle Türkiye, hem Asya ve Avrupa, hem de Afrika ülkelerine yakındır. Ülkemiz bu özel konumu ile bir yandan Güneybatı Asya ülkeleri içinde yer alırken, bir yandan da Trakya toprakları nedeniyle, bir Avrupa ülkesi durumundadır. Akdeniz Havzası nda bir Akdeniz ülkesi olduğu için, hem Avrupa, hem Asya, hem de Kuzey Afrika ülkeleriyle ilişkilidir. Bu konumunun ekonomiyi canlandırıcı etkisi çok önemlidir. Türkiye pazar olarak önemli olanaklar taşıyan ülkelerle kolaylıkla ilişki kurabilir. Harita 1.2. Türkiye nin özel konumu
19 4 Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği Türkiye nin özel konum bakımından çok önemli sonuçları olan bir başka özelliği de, büyük kara kütleleri içinde yer almakla birlikte, aynı zamanda denizlerle çevrili bir ülke oluşudur. Atlas Okyanusu nun bir uzantısı olan Akdeniz, onun Eski Dünya Karaları içine sokulan uzantıları durumunda olan Ege, Marmara denizleri ve Karadeniz le komşudur. Bu durum, Türkiye nin dünyanın öbür yerleriyle ilişkisini kolaylaştırmıştır. Çevremizdeki denizler, yurdumuzun iklimini de çok olumlu şekilde etkilerler. Türkiye nin güneyinde çok geniş çöl alanları yayılır. Oysa yurdumuz, çevresindeki denizler ve yüksek engebeleri sayesinde yeterince yağış alır. Yine bu sayede Türkiye, bütün Ortadoğu nun orman, akarsular, göller, hidroelektrik üretim gücü bakımlarından en zengin, en şanslı ülkesidir. Ayrıca çevremizdeki denizler, su ürünleri üretimi ile kıyı ve plaj turizmi açısından da ülkemiz için önemli bir ekonomik kaynak oluşturmaktadır. Türkiye nin özel konumundaki bir başka önemli özellik ise, ülkenin kimi önemli yollar üzerinde yer almasıdır. Bu yollardan biri, eski çağlardan beri çeşitli uygarlıkların merkezi olan Akdeniz ülkeleriyle Çin ve Hindistan gibi Uzakdoğu Asya ve Güney Asya ülkelerini birbirine bağlayan İpek Yolu ya da Baharat Yolu olarak bilinen yoldur. Günümüzde bu yolların yerini modern karayolları ve demiryolları almıştır. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemiz deniz ulaşımı açısından da oldukça önemli bir konuma sahiptir. Özellikle İstanbul ve Çanakkale boğazları, Karadeniz i Marmara, Ege ve Akdeniz üzerinden okyanuslara bağlayan önemli deniz yollarıdır. Bunlar deniz ulaşımını ve deniz ticaretini canlandırarak ülke ekonomisine olumlu katkılar sağlar (Aras, Çalışkan, 2003: ). Türkiye; değişik siyasî, ekonomik ve kültürel yapıya sahip olan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Bu ülkelere açılan gümrük kapılarından yapılan karayolu taşımacılığı ve ticaret, ülkemiz ekonomisi bakımından büyük önem taşımaktadır. Ülkemizin özel konumunun bu üstünlüğü Avrupa, Ortadoğu ülkeleri ve Orta Asya daki Türk cumhuriyetleri ile olan ilişkilerimizin gelişmesine ortam hazırlamaktadır. Türkiye, önemli enerji ve yer altı kaynaklarının olduğu alanlara yakın bir konumdadır. Ortadoğu petrol kaynakları, Orta Asya daki petrol ve doğal gaz kaynakları ile bunların nakledileceği enerji hatlarının ülkemizden geçmesi, ekonomimiz üzerinde etkili olan unsurlardır. Kültür bakımından da ülkemiz, farklı dinlere ve kültürlere sahip ülkeler arsında bir kültür köprüsü oluşturmakta ve birleştirici bir öneme sahip bulunmaktadır. Türkiye Orta Asya, Balkanlar, Kafkasya, Doğu Avrupa ülkeleri ve Ortadoğu ülkelerinin arasında büyük bir pazarın merkezinde yer alır. Son yıllarda Avrupa, Ortadoğu ve Karadeniz ülkeleriyle ilişkilerini geliştiren ülkemiz, çok önemli bölgesel bir güçtür. Önümüzdeki dönemde ise geniş bir coğrafyanın ticaret, finans, üretim ve iletişim merkezi haline gelecektir.
20 Türkiye nin Coğra Konumu Sınırları ve Jeopoli ği 5 Türkiye nin Boyutları, Alanı ve Nüfusu Türkiye nin genel görünümü, doğu-batı doğrultusunda uzanan ve boyu 1600 km eni de 600 km kadar olan bir dikdörtgen biçimindedir. Ama bu mesafeler yurdumuzun biçimi nedeniyle yer yer değişir. Bu durum, ülke şeklinin, geometrik anlamda bir dikdörtgen olmasını önlemiştir (Harita 1.3). Yurdumuzun ortasından geçen 39º paraleli üzerinde 1 derecelik yayın uzunluğu yaklaşık 86 kilometredir. Buna göre Türkiye nin batı (Baba Burnu) ve Doğu (Dil Ucu) uçları arasındaki uzaklık 86 x 19 = 1634 km dir. Oysa Çeşme-Kapıköy (Heretli, Türkiye-İran sınırında Kotur girişine 100 m) arasında bu uzunluk 1520 km ye düşer (Doğanay, 1997: 89). Topraklarımızın en kuzey uç noktası (Sinop ta İnce Burun, 42º 06 kuzey enlemi) ile Akdeniz de en güney uç noktası olan Anamur Burnu (36º 01 kuzey enlemi) arasında ise 666 km lik bir uzaklık bulunmaktadır. Bu değerler, Mürşitpınar (Suriye sınırında)-giresun (Karadeniz kıyısında) arasında 500 km, Samsun-Topraktutan Köyü (Beysun) arasında 600 km ve Antalya-Karasu arasında ise 475 km kadardır. Harita 1.3. Türkiye nin matematik konumu ve boyutları Türkiye nin alanı, farklı kaynaklarda değişik değerler olarak verilmektedir. Ancak, en yeni değerler olduğu kabul edilen verilere göre Türkiye nin alanı izdüşüm alanı olarak km², yüzeyindeki tüm eğimli alanlarla birlikte gerçek alan olarak ise km² kabul edilmektedir (DİE, 1997: 5). İzdüşüm alanı olarak hesaplanan yüzölçümünün yaklaşık % 97 sini oluşturan km² si Asya toprakları (Anadolu kesimi), yaklaşık % 3 ünü oluşturan km²si de Avrupa toprakları (Trakya kesimi) üstündedir. Gerçek yüzölçüm olarak verilen alanın ise km² si Asya da, km² si ise Avrupa dadır. Doğal göllerimiz yaklaşık 9464 km² lik bir alanı kaplamaktadır. Yapay göllerin yüzölçümü ise 3251 km² dir (DİE, 1997: 14). Akarsu yatakları da dikkate alınırsa, Türkiye de akarsu ve göllerin toplam yüzeyi km² yi bulur (Doğanay, 1997: 92).
21 6 Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği Bugün dünya karalar alanının yerleşilmiş olan yaklaşık 134,6 milyon km² lik bir kesimi üzerinde 194 bağımsız ülke vardır. Bu iki rakam birbirine oranlanırsa her ülkeye hemen hemen km² saha isabet etmektedir. Türkiye nin yüzölçümü ise bu aritmetik ortalamaya yakındır. Buna göre Türkiye nin orta büyüklükte bir ülke olduğu söylenebilir. Dünya ülkeleri arasında ülkemiz toprak genişliği bakımından 32. sırada gelir. Ancak kıyaslama, Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri esas alınarak yapılırsa, Türkiye nin alan bakımından Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri arasında ön sıralarda yer aldığı anlaşılır. Gerçekten alan bakımından Türkiye, Rusya Federasyonu hariç, Avrupa ülkelerinin her birinden daha büyük bir ülkedir. Danimarka ( km²), Hollanda ( km²), İsviçre ( km²) ve Belçika ( km²) gibi bazı Avrupa ülkelerinin alanları ise belki Konya ilimizle ( km²) karşılaştırılabilir. Ortadoğu ülkeleri arasında ise Suudi Arabistan (2,1 milyon km²), İran (1,6 milyon km²), Mısır (1 milyon km²) hariç, bu bölgedeki 16 bağımsız ülkenin, toprakları en geniş dördüncü ülkesidir. Yine 15 kadar Akdeniz havzası ülkesi arasında Cezayir (2,4 milyon km²), Libya (1,7 milyon km²) ve Mısır dan sonra Türkiye, dördüncü sırada yer alır. Türkiye nin alanı, sınır komşularımız olan sekiz ülkeden İran hariç, diğerlerinden daha büyüktür. Hatta Irak ( km²), Suriye ( km²), Yunanistan ( km²) ve Bulgaristan ( km²) gibi beş ülkenin toplan alanı km² olup, Türkiye nin gerçek alanından, ancak km² lik, yani % 6 oranında bir fazlalık gösterir yılı tahminlerine göre Türkiye nin nüfusu 73,3 milyondur (DİE tahminleri). Ülkemizin nüfusu, dünya nüfusunun % 1,1 kadarını oluşturmakta olup, nüfus miktarı açısından Türkiye, dünyada 16. sırada yer almaktadır. 46 Avrupa ülkesi arasında Türkiye, bu bakımından Rusya Federasyonu ve Almanya dan sonra üçüncü sırada gelmektedir. Komşuları arasında ise nüfusu en kalabalık olanıdır. İran ın nüfusu hemen hemen Türkiye kadardır. Nüfusumuz, diğer komşularımızın nüfuslarının toplamına eşittir. Türkiye nin Sınırları Türkiye doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti) ve İran; güneydoğuda Irak; güneyde Suriye; batıda Yunanistan ve kuzeybatıda da Bulgaristan ile komşudur. Bugünkü millî sınırlarımızın başlıca özellikleri şöyle özetlenebilir: 1. Türkiye sınırlarının toplam uzunluğu, 2753 km si (% 24,8 i) kara sınırları, 8333 km si (% 75,2 si) de deniz kıyıları olmak üzere, toplam km dir.
22 Türkiye nin Coğra Konumu Sınırları ve Jeopoli ği 7 2. Sınırlarının uzunluğu bakımından Türkiye, dünyanın sınırları en uzun olan ülkeleri arasındadır km lik kıyılarımızın, 6480 km si (% 77,8 i) Anadolu kıyılarından; 786 km si (% 9,4 ü) Trakya kıyılarından; 1067 km si (% 12,8 i) de adalar kıyılarından oluşmaktadır km yi bulan Ege Denizi kıyısı tüm Türkiye kıyılarının % 33,7 sini meydana getirmektedir. 4. İran millî sınırımız dışındaki kara sınırlarımız, hemen tümüyle belirlenme tarihi yeni sınırlar olup, Lozan Barış Antlaşması sonucu çizilmiştir. Bu antlaşma sırasında, bazıları da daha sonra kesinlik kazanmıştır (Doğanay, 1997: 98). 5. Kara sınırlarımızdan, coğrafi anlamda, sadece İran ve Irak sınırları doğal sınırlar niteliği taşımaktadır. Diğerleri ise yer yer bazı doğal engellerden geçerlerse de, büyük bir çoğunluğuyla yapay sınır niteliği taşırlar. 6. İran, Irak ve Yunanistan sınırlarımızda olduğu gibi kara sınırlarımızdan bazıları aslında keyfi politik sınırlar olup, Türk yurdunun bütünlüğünü ikiye bölmüştür. Örneğin, İran sınırı Azerbaycan Türk yurdunu, Irak sınırı Musul-Kerkük-Erbil ve dolayları Türk ülkesini, Yunan sınırı ise Batı Trakya Türk ülkesini Anadolu Türklerinden ayırmıştır (Doğanay, 1997: 98-99). Türkiye-Gürcistan-Ermenistan-Azerbaycan (Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti) Sınırları Bu sınırlarımız, 1991 yılına kadar, Türkiye-Sovyetler Birliği sınırı olarak biliniyordu. Sovyetler Birliği nin dağılması sonucu, doğudan üç yeni komşumuz oluştu: Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan (Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti). Eski Sovyetler Birliği ile olan bu sınırımız, millî kahramanlarımızdan Kazım Karabekir Paşa nın komutasındaki kuvvetlerimizin Ermeni çetelerini mağlup etmesinden sonra, 16 Mart 1921 de Moskova Antlaşması ile çizildi. Çoruh Irmağı nın güneyindeki Sarp Köyü nden başlayan, Arpaçay ve Aras Irmağı boyunca uzanarak Dil Ucu yöresinde İran sınırına kavuşan bu sınırın uzunluğu 610 km dir. Karadeniz kıyısındaki Sarp Köyü nden (Türkiye ye ve Gürcistan a ait iki Sarp köyü vardır) Aktaş (Hazapin) Gölü nün güneydoğusundaki Başköy (bize ait) yakınlarına kadar uzanan Türkiye-Gürcistan sınırının toplam uzunluğu 276 km yi bulur. Bunun 128 km si Acaristen Özerk Cumhuriyeti ile, geri kalan 148 km si ise Gürcistan iledir. Türkiye ile Acaristan sınırları, 16 Mart 1921 de Türkiye ile Rusya arasında Moskova Antlaşması ile çözülmüştür. Antlaşma gereğince, 28 Mart
23 8 Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği 1921 de Türk askeri kuvvetleri Acaristan dan çekilmiş ve Acaristan toprakları Rusya Sovyet Cumhuriyetleri Birliği içine dahil edilmiştir. Bu sınırımız üzerinde, Sarp (Artvin de) ve Türkgözü (Ardahan da) sınır kapıları bulunmaktadır. Yaklaşık 316 km lik Türkiye-Ermenistan sınırı, Başköy ün kuzeydoğusundan başlar ve genel olarak Arpaçay ve Aras vadilerini izleyerek Sürmeli Çukuru nda (Iğdır İli) onlara ait Arazdayan kasabası yakınlarında sona erer. Bu sınırımızda Akyaka ve Alican sınır kapıları bulunmaktadır. Ancak, her iki kapı da, Ermenistan la aramızdaki mevcut sorunlar nedeniyle, kapalı durumdadır. Türkiye ile Azerbaycan (Nahcıvan Özerk Cumhuriyeti) sınırı Türkiye nin en kısa kara sınırını teşkil eder. Bu sınırımızın toplam uzunluğu ancak 18 km yi bulur. Sınır, Iğdır Dil Ucu adı verilen çıkıntıda Aras Irmağı boyunca devam eder. Nahcıvan, Ermenistan Koridoru nedeniyle, Azerbaycan ın parçalanmış bir toprağıdır. Türkiye nin Azerbaycan ile olan kara bağlantısı, adı geçen koridorun bulunmasından dolayı kesintiye uğrar. Bu sınırımız üzerinde Umut gümrük kapısı bulunmaktadır. İran Sınırı 454 km lik Türkiye-İran sınırı, Türkiye-Nahcıvan-İran sınırlarının kesişme noktasındaki Dil Ucu ndan başlar ve Irak sınırının başladığı Şapatan (eski adı Kelşim) Geçidi ne kadar uzanır. Türkiye sınırları arasında tek doğal sınır olarak kabul edilir ve IV. Murat zamanında, 1639 da Kasr-ı Şirin Antlaşması ile belirlenmiş olup, bu sınırımızda daha sonraki yıllarda bazı düzeltmeler yapılmıştır. Dolayısıyla, millî sınırlarımızın politik açıdan en dengelisidir. Türkiye tarafındaki Van Gölü havzası ile İran tarafındaki Urmiye Gölü havzasını birbirinden ayırır. Sınır, bu iki su toplama havzasını birbirinden ayıran dağların, genellikle doruk noktalarından geçer. Türkiye ile İran sınır üzerinde, Kapıkule Sınır Kapısı ndan sonra ikinci işlek sınır kapımız olan Doğubayazıt-Gürbulak Sınır Kapısı bulunmaktadır. Ayrıca, Van da Kapıköy Sınır Kapısı ve Yüksekova da Esendere Sınır Kapısı vardır. Sınır, etnik açıdan aynı milleti ikiye böler. Çünkü İran Azerbaycanı (politik merkezi Tebriz) Türk nüfusun çoğunlukta olduğu bir Türk bölgesidir. Irak Sınırı Lozan görüşmelerinde söz konusu edilmesine rağmen, Türkiye-Irak sınırının bugünkü statüsü, 1926 yılında kesinleşmiştir. Çünkü çok sayıda Türk ün yaşamasına rağmen İngiltere, Musul ve Kerkük bölgesindeki petrol yataklarının Türkiye ye geçmesini istemiyor, bunun için direniyordu. Uzun süren görüşmelerden sonuç alınamadı; bunun üzerine işin çözümü, o zamanlar Birleşmiş Milletler durumundaki Cemiyet-i Akvam ın (Milletler Cemiyeti) hakemliğine bırakıldı. Ama bu kuruluşun kararı aleyhimize oldu. Musul ve Kerkük bölgesi 1926 da imzalanan antlaşma ile sınırlarımız dışında kaldı.
24 Türkiye nin Coğra Konumu Sınırları ve Jeopoli ği 9 Yaklaşık 331 km uzunluğunda olan Türkiye-Irak sınırı, Şapatan Geçidi nin güneyinden başlar ve Hakkâri Yöresi ndeki yüksek ve dağlık bir kesimden geçerek Habur Çayı nın Dicle Nehri ne katıldığı noktada sona erer. Bu sınırımızın 107 km lik bir bölümü akarsuların vadilerinden, 224 km lik bir bölümü ise Türkiye kesimindeki çok sarp ve engebeli bir arazinin güney bölümündeki dağlık yörelerden geçmektedir. Irak la olan sınırımız üzerinde Habur Gümrük Kapısı bulunmaktadır. İstanbul-Bağdat yolu üzerinde bulunan bu gümrük kapısı, Irak ı Avrupa ülkelerine bağlayan yolun giriş-çıkış kapısı durumundadır. Suriye Sınırı Suriye ile olan sınırımız, Sakarya zaferinden sonra 1921 de Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendi. Bu antlaşmada, halkın çoğu Türk olan Hatay sınırlarımız dışında kalıyor, ama özel bir yönetime kavuşuyordu. Hatay 1938 de bağımsızlığını elde etti; 1939 da da Anayurtla birleşme kararı aldı. Böylece bugünkü Türkiye-Suriye sınırı belirlenmiş oldu. Kara sınırlarımızın en uzun bölümünü ve yaklaşık % 32 sini oluşturan Suriye sınırı 877 km uzunluğundadır. Önemli bir bölümü Bağdat Demiryolu nun hemen güneyini izleyen bu sınır, Güvercinkaya da Akdeniz kıyılarına ulaşır. Dicle Nehri nin vadi yatağını izleyen yaklaşık 36 km lik bölüm dikkate alınmazsa, hemen hiçbir doğal engele dayanmaz. Dolayısıyla, bütünüyle bir yapay sınır özelliği taşır. Bu sınırımızda 13 tane gümrük kapısı vardır. Bunların başlıcaları ise Cilvegözü, Öncüpınar, Akçakale ve Cizre dir. Bulgaristan Sınırı Bulgaristan la olan sınırımız Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923) ile belirlenmiştir. Karadeniz kıyısındaki Mutludere (eski adı Rezve) ağzında başlayarak Edirne nin kuzeybatısına kadar uzanan bu sınırımızın uzunluğu 269 km dir. Sadece politik bir sınır olup, belirgin doğal engellerden geçmez. Bununla birlikte, Türkiye-Bulgaristan sınırı, Türkiye için çok büyük bir stratejik önem taşır. Bulgaristan ın ülkemize açılan Meriç oluğu, Avrupa ve Güneybatı Asya arasında, Anadolu üzerinden işlemekte olan, demir ve karayollarının giriş-çıkış kapısıdır. Türkiye-Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarının kesişme noktasında Kapıkule Gümrük Kapısı vardır. Edirne kentine 18 km kadar uzaklıktaki bu gümrük kapısı, Türkiye nin en işlek ve en önemli gümrük kapısıdır. Türkiye, demiryolu ve karayoluyla, bu kapıdan Avrupa ya açılır. Aynı yollardan, Avrupa da Türkiye ve Güneybatı Asya ya bağlanır. Diğer gümrük kapısı, Kırklareli-Burgaz arasındaki karayolunun geçtiği Aziziye sınır kapısıdır. Bu kapı, çoğu kaynakta, Dereköy sınır kapısı olarak geçer.
Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği Editörler: Hakkı YAZICI Nusret KOCA
Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği Editörler: Hakkı YAZICI Nusret KOCA 7. Baskı Editörler: Hakkı YAZICI - Nusret KOCA TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ ISBN 978-605-364-842-0 DOI 10.14527/9786053648420
DetaylıEditörler: Prof. Dr. Hakkı YAZICI ve Arş. Görv. M. Kürşat KOCA. TÜRKİYE COĞRAFYASI ve JEOPOLİTİĞİ ISBN: 978-9944-919-79-1
3. Baskı Editörler: Prof. Dr. Hakkı YAZICI ve Arş. Görv. M. Kürşat KOCA TÜRKİYE COĞRAFYASI ve JEOPOLİTİĞİ ISBN: 978-9944-919-79-1 Kitapta yer alan tüm bölümlerin sorumluluğu yazarlarına aittir. 2012 Pegem
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 32 soru ÖABT SOSYAL BİLGİLER COĞRAFYA Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 32 soru ÖABT SOSYAL BİLGİLER COĞRAFYA Eğitimde 30. yıl Komisyon ÖABT Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Coğrafya Konu Anlatımlı ISBN 978-605-318-687-8 Kitapta yer alan bölümlerin
DetaylıCOĞRAFYA. kpss SORU. Önce biz sorduk. Güncellenmiş Yeni Baskı. Genel Yetenek Genel Kültür. 120 Soruda 83
Önce biz sorduk kpss 2 0 8 20 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA Konu Anlatımı Pratik Bilgiler Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları Çıkmış Sorular ve
Detaylıkpss coğrafya tamam çözümlü mesut atalay - önder cengiz
kpss soru bankası tamam çözümlü coğrafya mesut atalay - önder cengiz Mesut Atalay - Önder Cengiz KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN 978-605-364-240-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına
Detaylıkpss ğrencinin D ers D efteri genel yetenek genel kültür COĞRAFYA Kolay oku Hızlı düşün Kalıcı öğren PEGEM AKADEMİ
kpss genel yetenek genel kültür Ö ğrencinin D ers D efteri COĞRAFYA Kolay oku Hızlı düşün PEGEM AKADEMİ Kalıcı öğren Yazar: Önder Cengiz ÖĞRENCİNİN DERS DEFTERİ COĞRAFYA ISBN 978-605-364-979-3 Kitap içeriğinin
DetaylıCOĞRAFYA. kpss SORU. Lise ve Ön Lisans. Önce biz sorduk. Güncellenmiş Yeni Baskı. Genel Yetenek Genel Kültür. 120 Soruda
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 85 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür Lise ve Ön Lisans COĞRAFYA Konu Anlatımı Pratik Bilgiler Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
DetaylıTÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ
Editör Doç.Dr.Asım Çoban TÜRKİYE COĞRAFYASI VE JEOPOLİTİĞİ Yazarlar Doç.Dr.Asım Çoban Doç.Dr.İbrahim Aydın Doç.Dr.Yüksel Güçlü Yrd.Doç.Dr.Esin Özcan Yrd.Doç.Dr.İsmail Taşlı Editör Doç.Dr.Asım Çoban Türkiye
Detaylıçöz kazan kpss ÖSYM sorularına en yakın tek kitap tamamı çözümlü coğrafya 2014 kpss de 94 soru yakaladık soru bankası
çöz kazan kpss 2015 ÖSYM sorularına en yakın tek kitap tamamı çözümlü coğrafya 2014 kpss de 94 soru yakaladık soru bankası Mesut Atalay - Önder Cengiz KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN 978-605-364-900-7
DetaylıHerhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.
Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç
DetaylıCOĞRAFYA. kpss SORU. Lise ve Ön Lisans. Önce biz sorduk. Güncellenmiş Yeni Baskı. Genel Yetenek Genel Kültür. 120 Soruda
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 85 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür Lise ve Ön Lisans COĞRAFYA Konu Anlatımı Pratik Bilgiler Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları
DetaylıCOĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI
COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini
DetaylıKPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR 2019 COĞRAFYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ DENEME. 120 soruda SORU
KPSS GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR 2019 COĞRAFYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 30 DENEME ÖNCE BİZ SORDUK 120 soruda 86 SORU Komisyon KPSS COĞRAFYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 30 DENEME ISBN 978-605-241-393-7 Kitapta yer alan bölümlerin
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA 30 DENEME Önder Cengiz - Mustafa Mervan Demir Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 120 Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA 30 DENEME Önder Cengiz - Mustafa Mervan Demir Eğitimde 30. yıl Mesut Atalay - Önder Cengiz KPSS COĞRAFYA 30 DENEME ISBN-978-605-318-599-4
DetaylıCOĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 KPSS BAYRAM MERAL
COĞRAFYANIN PUSULASI HARİTALARLA COĞRAFYA 2018 BAYRAM MERAL 1 Genel Yetenek - Cihan URAL Yazar Bayram MERAL ISBN 978-605-9459-31-0 Yayın ve Dağıtım Dizgi Tasarım Kapak Tasarımı Yayın Sertifika No. Baskı
DetaylıCOĞRAFYA SORU BANKASI. kpss SORU. Lise ve Ön Lisans. Önce biz sorduk. Güncellenmiş Yeni Baskı. Tamamı Çözümlü. 120 Soruda 85
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 85 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür Lise ve Ön Lisans COĞRAFYA Tamamı Çözümlü SORU BANKASI Editör Önder Cengiz Yazar Komisyon KPSS Lise ve
DetaylıCOĞRAFYA YEREL COĞRAFYA GENEL COĞRAFYA
COĞRAFİ KONUM COĞRAFYA YEREL COĞRAFYA GENEL COĞRAFYA Yeryüzünün belli bir bölümünü FİZİKİ coğrafya BEŞERİ ve gösterir. EKONOMİK -Doğa olaylarını -Kıtalar coğrafya konu alır. -Ülkeler -İnsanlar ve -Klimatoloji
DetaylıÖZEL EGE LİSESİ TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
ÖZEL EGE LİSESİ TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ Danışman Öğretmen:Şule YILDIZ Hazırlayanlar:Çisil ORDU Çağla BOZKURT Can ERGÖNEN Hilmi GÜVEN Ilgın İÇÖZÜ 2001/2002 İZMİR TEŞEKKÜR Okulumuzda gerçekleştirilen
DetaylıLiSE TURKIYE'NIN COGRAFYASI BEŞERİ VE E ON MI DOGAN. Celal AYDIN YAYINCILIK
LiSE TURKIYE'NIN BEŞERİ VE E ON MI COGRAFYASI Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kumlu'nun 31.03.1998 tarih ve 44 sayılı kararıyla beş yıl süreyle DERS KİTABI olarak kabul edilmiştir. Celal AYDIN
Detaylıkpss türkiye'nin en çok satan ders notları COĞRAFYAdan
kpss 2013 ders notları türkiye'nin en çok satan kim korkar CĞRAFYAdan ' Özgün onu Anlatımı Haritalı ve Tablolu Tekrarlar Görsel Sunumlar Güncel Veriler ve Projeler statistiki Bilgiler Önder CENGZ & Mesut
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA SORU BANKASI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 120 Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA SORU BANKASI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ Eğitimde 30. yıl Editör Önder Cengiz Yazar Komisyon KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN 978-605-318-503-1
Detaylıkpss Yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. coğrafya 30 deneme
kpss 2014 Yeni sorularla yeni sınav sistemine göre hazırlanmıştır. coğrafya 30 deneme Mesut Atalay - Önder Cengiz COĞRAFYA 30 DENEME ISBN-978-605-364-705-8 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına
Detaylıezberbozan serisi COĞRAFYA SORU BANKASI KPSS 2017 eğitimde tamamı çözümlü Önder Cengiz Mustafa Mervan Demir 30.yıl
ezberbozan serisi COĞRAFYA KPSS 2017 SORU BANKASI eğitimde tamamı çözümlü 30.yıl Önder Cengiz Mustafa Mervan Demir KOMİSYON KPSS EZBERBOZAN COĞRAFYA SORU BANKASI ISBN: 978-605-66845-4-8 Kitapta yer alan
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR EFSANE SORU BANKASI Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 120 Soruda 92 soru GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR EFSANE 5000 SORU BANKASI Eğitimde 30. yıl Komisyon KPSS GYGK EFSANE 5000 SORU BANKASI ISBN 978-605-364-492-8 Kitapta yer alan bölümlerin
DetaylıKPSS. coğrafya. kim korkar. dan DERS NOTLARI. Türkiye'nin En Çok Satan. Önder Cengiz - Mesut Atalay
KPSS Türkiye'nin n Çok Satan DRS NOTLARI coğrafya kim korkar dan Önder Cengiz - Mesut Atalay Önder CNGİZ & Mesut ATALAY KPSS Coğrafya DRS NOTLARI ISBN: 978-605-4282-59-3 Kitapta yer alan bölümlerin tüm
Detaylıkpss Önce biz sorduk 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA Tamamı Çözümlü SORU BANKASI
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA Tamamı Çözümlü SORU BANKASI Editör Önder Cengiz Yazar Komisyon KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN
DetaylıTÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ
İ İ İ İ Ğ TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ TÜRKİYE VE YAKIN ÇEVRESİ NEOTEKTONİK HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI-2 TÜRKİYE PALEOZOİK ARAZİLER HARİTASI TÜRKİYE
DetaylıBÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ
BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen
DetaylıKPSS soruda SORU GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI
KPSS 2019 120 soruda 86 SORU GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR COĞRAFYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Komisyon KPSS LİSANS COĞRAFYA SORU BANKASI ISBN 978-605-241-277-0 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu
DetaylıGÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin güney doğusunda yer alan bölge nüfus ve yüzölçümü en küçük bölgemizdir. Akdeniz, Doğu Anadolu Bölgeleriyle, Suriye ve Irak Devletleriyle
DetaylıÖSYM. Diğer sayfaya geçiniz KPSS / GYGK-CS
31. 32. Televizyonda hava durumunu aktaran sunucu, Türkiye kıyılarında rüzgârın karayel ve poyrazdan saatte 50-60 kilometre hızla estiğini söylemiştir. Buna göre, haritada numaralanmış rüzgârlardan hangisinin
DetaylıİTALYA. Sanayi,Turizm,Ulaşım
İTALYA FİZİKİ ÖZELLİKLERİ Coğrafi konum Yer şekilleri İklimi BEŞERİ ÖZELLİKLERİ Nüfusu Tarım ve hayvancılık Madencilik Sanayi,Turizm,Ulaşım İTALYANIN KİMLİK KARTI BAŞKENTİ:Roma DİLİ:İtalyanca DİNİ:Hıristiyanlık
DetaylıDünyada Ana D l Öğret m
Dünyada Ana D l Öğret m -Program İncelemeler - Editör Yazarlar Yrd. Doç. Dr. Bekir İNCE Elif AYDIN Nuran BAŞOĞLU Tuğba DEMİRTAŞ Üzeyir SÜĞÜMLÜ Zekeriyya KANTAŞ Zeynep AYDEMİR Editör: DÜNYADA ANA DİLİ ÖĞRETİMİ
DetaylıFiziki Özellikleri. Coğrafi Konumu Yer Şekilleri İklimi
KİMLİK KARTI Başkent: Roma Yüz Ölçümü: 301.225 km 2 Nüfusu: 60.300.000 (2010) Resmi Dili: İtalyanca Dini: Hristiyanlık Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 29.500 $ Şehir Nüfus Oranı: %79 Ekonomik Faal Nüfus
DetaylıTrabzon Limanı ve Hinterlandı
Ulaşım Coğrafyası Açısından Bir Araştırma Trabzon Limanı ve Hinterlandı Prof. Dr. Serkan Doğanay Araştırma Proje No: SOS-BAP-A-160512-16 Prof. Dr. Serkan Doğanay ULAŞIM COĞRAFYASI AÇISINDAN BİR ARAŞTIRMA:
DetaylıBÖLÜMLERİ: - 1. Adana Bölümü - 2. Antalya Bölümü YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ: AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Akdeniz Bölgesi
AKDENİZ BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Bölge yurdumuzun güneyinde, Akdeniz boyunca bir şerit halinde uzanır. Komşuları Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri, Suriye, Kıbrıs
Detaylı2-Maden bakımından zengin olduğu halde endütrisi yeterince gelişmemiş olan bölgemiz hangisidir?
KPSS Coğrafya Kısa Bilgiler 1-Bitki çeşitliğinin en fazla olduğu bölgemiz hangisidir? -Marmara Bölgesi 2-Maden bakımından zengin olduğu halde endütrisi yeterince gelişmemiş olan bölgemiz hangisidir? -Doğu
DetaylıCOĞRAFYA SORU BANKASI KPSS KPSS. Genel Yetenek Genel Kültür. Eğitimde
KPSS Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2015 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 100'ün üzerinde soruyu kolaylıkla çözebildiğini açıkladı. SORU BANKASI
DetaylıTest. Beşeri Yapı BÖLÜM 7
BÖLÜM 7 Beşeri Yapı 1. Yeryüzünde sıcaklık ve yağış gibi iklim özellikleriyle birlikte denizler, buzullar ve yüksek alanlar gibi etkenler nüfus ve yerleşmenin dağılışında önemli rol oynar. Doğal şartlar
DetaylıCOĞRAFYA SORU BANKASI
ezberbozan kpss serisi 2016 COĞRAFYA SORU BANKASI Eğitimde 29. yıl KOMİSYON KPSS EZBERBOZAN COĞRAFYA SORU BANKASI ISBN 978-605-318-361-7 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
DetaylıDünya üzerindeki herhangi bir yerde Güneş in tam tepe noktasında olduğu an saat 12.00 kabul edilir. Buna göre ayarlanan saate yerel saat denir.
Mart 30, 2013 Yerel Saat Dünya üzerindeki herhangi bir yerde Güneş in tam tepe noktasında olduğu an saat 12.00 kabul edilir. Buna göre ayarlanan saate yerel saat denir. Yerel saat doğuda ileri, badda geridir.
DetaylıKÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER
392 4. Ünite KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER ve ÜLKELER 1. Bölge Kavramı... 146 2. Bölge Sınırları... 148 Konu Değerlendirme Testi-1... 151 145 Bölge Kavramı 393 394 BÖLGE NEDİR? Yeryüzünde doğal, beşeri ve ekonomik
DetaylıYAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA
YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:
DetaylıCOĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.
2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası
Detaylıönce biz sorduk 50 Soruda 32 KPSS 2017 soru ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 32 soru ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR 2013-2014-2015-2016 Eğitimde 30. yıl Komisyon ÖABT FEN BİLİMLERİ - FEN VE TEKNOLOJİ TAMAMI
DetaylıGÜNLÜK ÇALIŞMA PLANI
LÜK ÇALIŞMA PLANI 1. 2. ÜN KONUSU TÜRKİYE NİN MATEMATİK KONUMU ÖZEL TARİHLER VE TÜRKİYE NİN ÖZEL KONUMU ÜN İÇERİĞİ SAYFA NO Coğrafi Konum 1 Türkiye nin Matematik Konumu ve Sonuçları 3 Günün Sorusu 8 Özel
DetaylıKPSS Coğrafya. Editör: Mesut Atalay ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Editör: Mesut Atalay Coğrafya ISBN 978-605-364-197-1 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm.
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 32 soru ÖABT FİZİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 32 soru ÖABT FİZİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde 30. yıl KOMİSYON ÖABT Fizik Öğretmenliği Soru Bankası ISBN- 978-605-318-658-8 Kitapta yer alan bölümlerin tüm
Detaylı(1. Görsel materyalleri ve verileri kullanarak dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının nedenleri hakkında çıkarımlarda bulunur.
ÜNİTE: ÜLKEMİZ VE DÜNYA ÖĞRENME ALANI: Küresel Bağlantılar Kazanımlar: (1. Görsel materyalleri ve verileri kullanarak dünyada nüfus ve ekonomik faaliyetlerin dağılışının nedenleri hakkında çıkarımlarda
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 82 soru ezberbozan MATEMATİK GEOMETRİ SORU BANKASI Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 120 Soruda 82 soru ezberbozan MATEMATİK GEOMETRİ SORU BANKASI Eğitimde 30. yıl KOMİSYON KPSS EZBERBOZAN MATEMATİK - GEOMETRİ SORU BANKASI ISBN 978-605-318-360-0 Kitapta yer alan
DetaylıMEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri
MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak
DetaylıDoðal Unsurlar I - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar II - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý
Ödev Tarihi :... Ödev Kontrol Tarihi :... Kontrol Eden :... LYS COĞRAFYA Ödev Kitapçığı 1 (TM-TS) Doðal Unsurlar - Ýklimin Etkisi Doðal Unsurlar - Yerþekillerinin Etkisi Dünya'nýn Þekli ve Sonuçlarý Adý
DetaylıMesut Atalay - Önder Cengiz COĞRAFYA 30 DENEME ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
Mesut Atalay - Önder Cengiz COĞRAFYA 30 DENEME ISBN-978-605-364-143-8 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi
Detaylı1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir?
1- Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklere ne denir? a. Ova b. Vadi c. Plato d. Delta 2- Coğrafi bölgelerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Coğrafi özellikleri
Detaylıkpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT KİMYA Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 50 Soruda 35 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT KİMYA 2013 2014 2015 2016 2017 Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR Komisyon ÖABT KİMYA TAMAMI ÇÖZÜMLÜ ÇIKMIŞ SORULAR ISBN 9786053189121
Detaylıkpss Önce biz sorduk 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA DENEME
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür COĞRAFYA 30 DENEME Önder Cengiz - Mustafa Mervan Demir KPSS COĞRAFYA 30 DENEME ISBN-978-605-318-968-8
DetaylıYGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan...
YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM EDİTÖR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması
Detaylıkpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SINIF ÖĞRETMENLİĞİ Tamamı Çözümlü SORU BANKASI
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 50 Soruda 34 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SINIF ÖĞRETMENLİĞİ Tamamı Çözümlü SORU BANKASI Komisyon ÖABT SINIF ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI ISBN 978-605-318-924-4
DetaylıÖABT. SORU BANKASI Tamamı Çözümlü. FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ ÖABT. YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ
ÖABT 2015 Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ SORU BANKASI Tamamı
Detaylı5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.
1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla
DetaylıÖABT LİSE MATEMATİK SORU BANKASI ÖABT ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ. Tamamı Çözümlü. Kerem Köker
ÖABT Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT LİSE MATEMATİK SORU BANKASI Kerem Köker Tamamı Çözümlü Kerem Köker ÖABT LİSE MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ SORU
DetaylıTarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik
TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği
Detaylıkpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK Tamamı Çözümlü SORU BANKASI
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 50 Soruda 30 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK Tamamı Çözümlü SORU BANKASI Komisyon ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ SORU BANKASI ISBN 978-605-318-952-7
DetaylıŞener Büyüköztürk Ömay Çokluk Nilgün Köklü
Şener Büyüköztürk Ömay Çokluk Nilgün Köklü Gözden Geçirilmiş 15. Prof. Dr. Şener BÜYÜKÖZTÜRK Doç. Dr. Ömay Çokluk Prof. Dr. Nilgün Köklü Sosyal Bilimler İçin İSTATİSTİK ISBN 978-975-6802-33-5 Kitap içeriğinin
DetaylıCoğrafya ve Türkiye nin En'leri
Coğrafya ve Türkiye nin En'leri Enlemin etkilediği en önemli faktör iklimdir. Boylam en çok yerel saat farklılaşmasını sağlar. En büyük paralel Ekvator, en küçük paraleller kutup noktalarıdır. Meridyenlerin
DetaylıDOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI:
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI: Ülkemizin doğusunda yer alan bölge kabaca üçgene benzer. Marmara ve Ege Bölgeleri hariç her bölge ile komşudur. Suriye hariç bütün doğu komşularımızla
DetaylıNüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler
Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.
DetaylıTest. Coğrafi Konum BÖLÜM 3
BÖLÜM 3 Coğrafi Konum 1. Coğrafi konum aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak tanımlanmıştır? A) Bir ülkenin askeri açıdan ve savunma amaçlı konumu demektir. B) Yeryüzünde herhangi bir noktanın coğrafi
Detaylısonra Türkiye deki şehirli nüfus, toplam nüfusun yarısını geçmiştir. TÜİK in 2017 verilerine göre şehirli nüfus oranı %92,5 dir.
Şehirlerin Gelişimi Şehirlerin ortaya çıkış biçimleri ve ekonomik etkinlikleri farklı olduğundan, şehirlerle ilgili tek bir tanım yapabilmek güçtür. Ancak şehirleri kırsal yerleşim birimlerinden ayıran
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara
TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri
DetaylıCOĞRAFYA SORU BANKASI KPSS KPSS. Genel Yetenek Genel Kültür. Eğitimde. Lise ve Ön Lisans Adayları İçin
KPSS Genel Yetenek Genel Kültür Lise ve Ön Lisans Adayları İçin COĞRAFYA KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2014 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 100'ün üzerinde soruyu kolaylıkla
DetaylıTüm Adaylar İçin ALES SORU BANKASI. Kenan Osmanoğlu Kerem Köker
Tüm Adaylar İçin 2019 ALES SORU BANKASI Kenan Osmanoğlu Kerem Köker Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker ALES Tüm Adaylar İçin Soru Bankası ISBN-978-605-241-305-0 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına
DetaylıIII.BÖLÜM A - KARADENİZ BÖLGESİ HAKKINDA
III.BÖLÜM Bu bölümde ağırlıklı olarak Kızılırmak deltasının batı kenarından başlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanan ve Kastamonu yu içine alan Batı Karadeniz Bölümü, Kastamonu ili, Araç
DetaylıYGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF
MART 1. Nüfus LYS-1 Nüfus politikaları *Nüfus politikası nedir, niçin uygulanır *Nüfus politikaları LYS-2 Nüfus ve ekonomi *Nüfusun dağılışını etkileyen faktörler *Yerleşme doku ve tipleri *Yapı tipleri
DetaylıDiğer sayfaya geçiniz YGS / SOS
18. Doğal ve beşerî unsurlar birbirleriyle karşılıklı etkileşim içindedir. 19. Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular
DetaylıTARIM COĞRAFYASI. Prof. Dr. Hayati DOĞANAY Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
TARIM COĞRAFYASI Prof. Dr. Hayati DOĞANAY Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ogün COŞKUN Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim
DetaylıKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ. gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme
kpss 2015 Yeni sorularla son sınav sistemine göre hazırlanmıştır. ezberbozan ezberletmezöğretir! KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program
DetaylıSARAY Saray İlçesinin Tarihçesi:
Saray İlçesinin Tarihçesi: Saray İlçesinin ne zaman ve kimler tarafından hangi tarihte kurulduğu kesin bilinmemekle beraber, bölgedeki yerleşimin Van Bölgesinde olduğu gibi tarih öncesi dönemlere uzandığı
DetaylıKomisyon DGS TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME SINAVI ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Komisyon DGS TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME SINAVI ISBN 978-605-318-010-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. 2015, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi
DetaylıEşit Ağırlık ve Sayısal Adaylar İçin ALES SORU BANKASI ALES. eğitimde 30.yıl. Kenan Osmanoğlu Kerem Köker
Eşit Ağırlık ve Sayısal Adaylar İçin ALES ALES 2018 SORU BANKASI eğitimde 30.yıl Kenan Osmanoğlu Kerem Köker Kenan Osmanoğlu - Kerem Köker ALES Eşit Ağırlık ve Sayısal Soru Bankası ISBN-978-605-318-868-1
DetaylıÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ 2019 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Tamamı Çözümlü 20 DENEME C N E BİZ SOR 65 D Ö 80 soruda SORU U K Komisyon KPSS ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 20 DENEME ISBN- 978-605-241-403-3
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda 31 soru ÖABT LİSE MATEMATİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 31 soru ÖABT LİSE MATEMATİK TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI Eğitimde 30. yıl Komisyon ÖABT LİSE MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ SORU BANKASI ISBN 978-605-318-684-7 Kitapta yer alan
DetaylıDEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce
İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.
DetaylıEGE BÖLGESİ BÖLGENİN YERİ VE SINIRLARI
1/5 EGE BÖLGESİ BÖLGENİN YERİ VE SINIRLARI Türkiye nin 7 coğrafi bölgesinden biri olan Ege Bölgesi, 85.000 km2 lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının %11 ini kaplar. (Harita:1) Ege Bölgesi, Anadolu nun
DetaylıMEB YURT DIŞINDA GÖREVLENDİRİLECEK ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ YETERLİLİK SINAVLARINA HAZIRLIK EL KİTABI. Millî Eğitim Bakanlığı
Millî Eğitim Bakanlığı MEB 2013 YURT DIŞINDA GÖREVLENDİRİLECEK ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ YETERLİLİK SINAVLARINA HAZIRLIK EL KİTABI Türkçe Sosyal Bilimler Mesleki Bilgi Genel Kültür EN SON YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERLE
Detaylı2016 Özalp Tarihçesi: Özalp Coğrafyası: İlçe Nüfus Yapısı: Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam 0-14 Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş
Özalp Tarihçesi: Özalp ilçesi 1869 yılında Mahmudiye adıyla bu günkü Saray ilçe merkezinde kurulmuştur. 1948 yılında bu günkü Özalp merkezine taşınmış ve burası ilçe merkezi haline dönüştürülmüştür. Bölgede
DetaylıUygulamalı Meta-Analiz
Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz Serkan DİNÇER Serkan Dinçer EĞİTİM BİLİMLERİNDE UYGULAMALI META-ANALİZ ISBN 978-605-364-844-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
DetaylıCOĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701
COĞRAFYA ARAZİ KULLANIMI VE ETKİLERİ ASLIHAN TORUK 11/F-1701 Türkiye de Arazi Kullanımı Türkiye yüzey şekilleri bakımından çok farklı özelliklere sahiptir. Ülkemizde oluşum özellikleri birbirinden farklı
DetaylıMesut Atalay - Önder Cengiz. KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
Mesut Atalay - Önder Cengiz KPSS Coğrafya Soru Bankası ISBN 978-605-364-596-2 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi
Detaylıkpss Önce biz sorduk 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür MATEMATİK GEOMETRİ DENEME
Önce biz sorduk kpss 2 0 1 8 120 Soruda 83 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı Genel Yetenek Genel Kültür 30 MATEMATİK GEOMETRİ DENEME Komisyon KPSS MATEMATİK-GEOMETRİ 30 DENEME ISBN-978-605-318-968-8 Kitapta
DetaylıÖABT. Soruları yakalayan 2015 komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT SINIF ÖĞRETMENLİĞİ SORU BANKASI.
ÖABT Soruları yakalayan 2015 komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT SINIF ÖĞRETMENLİĞİ SORU BANKASI Tamamı Çözümlü Komisyon ÖABT SINIF ÖĞRETMENLIĞI SORU BANKASI ISBN 978-605-318-124-8
DetaylıB A S I N Ç ve RÜZGARLAR
B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.
DetaylıFinlandiya nın Tarihçesi
Finlandiya Yüzölçümü :338.145 km 2 Nüfusu :5.175.783 İdare şekli :Cumhuriyet Başkenti :Helsinki Önemli şehirleri :Tampere, Espoo, Turku Dili :Fince Dini :Hristiyanlık Para birimi :Euro, Fin Markası Finlandiya
DetaylıKPSS 2008 GK (31) G.K. SORU BANK. / 408. SAYFA / 10. SORU KONU ANLATIM SAYFA 19 / 3. SORU
KPSS 2008 GK (31) G.K. SORU BANK. / 408. SAYFA / 10. SORU 31. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye nin Kuzey Yarım Küre de yer aldığının bir göstergesi olamaz? A) Akdeniz Bölgesi ndeki akarsuların kuzeyden
DetaylıTürkiye'nin En Çok Satan. TARİH ten
Türkiye'nin En Çok Satan TARİH ten Editör: Suat DÜZ Zehra SAVAŞ ÖZTÜRK Selami REİSOĞLU KPSS TARİH DERS NOTLARI Yayın Yönetmeni: Arzu Batur Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Didem Kestek
DetaylıÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR
ÜLKELER NEDEN FARKLI GELİŞMİŞLERDİR Ülkelerin Gelişmişliğini Belirleyen Faktörler Coğrafya Öğretmeni Gelişmeyi tek bir ölçütle ifade etmek, ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasal yapılarındaki farklılık
DetaylıKomisyon İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 10 DENEME ISBN
Komisyon İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 0 DENEME ISBN 978-605-8-8-5 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Detaylı9. SINIF PERFORMANS ÖDEVİ VE PROJE KONULARI
9. SINIF PERFORMANS ÖDEVİ VE PROJE KONULARI 1. Dünya iklim haritası(kısa açıklamalı-kartona) 2. Yakın çevre arazi incelemesi-farklı yer şekilleri, özellikleri ve fotoğrafları 3. Coğrafi bir bilinç sahibi
Detaylı