Kamusal Kaynaklar Özel Ö retim Kurumlar na Aktarma Projesi Üzerine Düflünceler ve Uyar lar

Transkript

1 Kamusal Kaynaklar Özel Ö retim Kurumlar na Aktarma Projesi Üzerine Düflünceler ve Uyar lar Prof. Dr. Mustafa ALTINTAfi Gazi Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi, Ö retim Üyesi 1. G R fi Milli E itim Bakanl, 13 May s 2003 gün ve Say l bir Genelge yay mlam flt r. Genelge, Özel Okullara Ö renci Seçimi ni düzenlemektedir. Genelgenin amac ; MEB nca gelir düzeyi düflük olan ailelerin çocuklar ndan baflar l olanlar n özel okullara yerlefltirilmesi amac yla ö renci seçme s nav yap lmas ve seçilecek ö rencilerin e itim-ö retim ücretinin Bakanl kça karfl lanaca biçiminde ortaya konmufl bulunmaktad r. An lan s nava; lkö retim okullar n n 8 inci s n flar nda okuyan ö rencilerden, Devlet Paras z Yat l l k ve Bursluluk S nav na baflvuru koflullar n tafl yanlar bavurabilecek; s nav sonucunda seçilecek ve 8 inci s n ftan mezun ö renciler, ö retim y l nda özel ö retim kurumlar n n haz rl k ya da 9 uncu s n f nda ö renim göreceklerdir. Genelgenin amac ; gelir düzeyi düflük olan ailelerin çocuklar ndan baflar l olanlar n özel okullarda okumalar olana n yaratmak olarak ortaya konulmufl olmas na karfl n, Ön Kay t ve Baflvurularla lgili Aç klamalar bafll alt nda, gerçek amac n özel okullardaki aç k kontenjanlar n doldurulmas oldu u belirtilmektedir. Genelgenin bu ara bafll k alt nda (b) numaral paragraf flöyledir: b) özel okullara yerlefltirme ifllemi, özel liselerin haz rl k ve haz rl k s n f bulunmayan liselerin 9 uncu s n flar ndaki AÇIK KONTENJANLARI DOLDURMAK Ç N, il ve ilçe Milli E itim Müdürlü ünde özel ö retim kurumlar ndan sorumlu flube müdürü ile en az bir özel okul temsilcisi yer alacakt r. Özel Okullar için kontenjan belirlemesi, MEB nca yap lacak, ö rencinin kendi yerleflim birimi d fl ndaki okullardan birine yerlefltirilmesi durumunda, bu ö renciler, resmi pansiyondaki bofl kontenjandan yararland r lacakt r. Kesin kay tlar n bitiminden sonra aç k kalan kontenjanlara, yine MEB nca ö renci yerlefltirilecektir. 56 Ö renci bafl na Özel okullara ödenecek ücret, Valiliklerce, özel okul temsilcilerinin de kat l m ile oluflturulacak komisyon taraf ndan, o ilin özellikleri gözönüne al narak sapta-

2 nacak, belirlenecek bu ücretler, MEB n n belirleyece i miktar aflmayacak ve MEB n n uygun görmesi ile uygulama bulabilecektir. Fiyatlar uygun görülecek özel ortaö retim kurumlar n n isimleri ve bu okullara yerlefltirilecek ö renci say lar, ön kay t tarihinden önce duyurulacakt r. Görüldü ü gibi Bakanl k Genelgesinin temel amac, özel ö retim kurumlar n n, bofl kontenjanlar n n MEB taraf ndan belirlenecek ö renciler ile doldurularak, desteklenmesidir. II. GENELGEN N 3797 SAYILI YASAYA GÖRE RDELENMES 3797 Say l MEB n n Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Yasa n n 2 nci maddesi, Bakanl n görevlerini s ralamaktad r. Bakanl k, an lan madenin a f kras na göre Bakanl a ba l her kademedeki ö retim kurumlar n n ö retmen ve ö rencilerine ait bütün e itim ve ö retim hizmetlerini planlamak, programlamak, yürütmek, takip ve denetim alt nda bulundurmak ; b f kras na göre; okul öncesi, ilkö retim, ortaö retim ve her çeflit örgün ve yayg n e itim kurumlar n açmak ve yüksekö retim d fl nda kalan ö retim kurumlar n n di er bakanl k kurum ve kurulufllar nca aç lmas na Z N VERMEK ; d f kras na göre; di- er bakanl k, kurum ve kurulufllarca aç lan ve yüksekö retim fl nda kalan ö retim kurumlar n n di er bakanl k kurum ve kurulufllarca aç lan ve yüksekö retim d fl nda kalan örgün ve yayg n e itim kurumlar n n DENKL K DERECELER N BEL RLEMEK, PROGRAM VE YÖNETMEL KLER N B RL KTE HAZIRLAMAK VE ONAYLAMAK biçiminde belirlenmifl bulunmaktad r. An lan maddenin h maddesinde ise MEB na verilen ve ö rencileri desteklemeye yönelik görev, yaln zca yüksekö renim gençli i için ortaya konulmufl bulunmaktad r: yüksekö renim gençli inin bar nma, beslenme ihtiyaçlar n ve maddi yönden desteklenmesini sa lamak. Görüldü ü gibi, 3797 Say l Yasan n MEB na yükledi i görevler aras nda, ÖZEL Ö RET M KURUMLARININ BOfi KONTENJANLARINI SATINALMA VE BURALARA Ö RENC YERLEfiT RME GÖREV VE SORUMLULU U BULUNMAMAKTADIR Say l Yasada, özel ö retim kurumlar na yönelik olarak MEB na verilen görev; bu kurumlar n denklik derecelerini belirlemek, program ve yönetmeliklerini birlikte haz rlamak ve onaylamak t r. Bakanl n, yasan n bu aç k hükmüne karfl n, bir genelge ile, görevleri aras nda bulunmayan, özel ö retim kurumlar n n bofl kontenjanlar n doldurmak amac ile onlara ö renci gönderilmesini düzenlemeyi ve Bakanl k arac l ile yarat lan özel ö retim kurum ö rencilerine, Bakanl k resmi pansiyonlardan yararlanma olana n yaratmay, yasa ve hukuk devleti kavramlar ile ba daflt rman n olana bulunmamaktad r. Yasa ve hukuk devleti ile ba daflt ramad m z bu türden bir uygulamay, yeni dünya düzeni ve kamusal hizmetlerin özellefltirilmesi ve sermayenin kay ts z koflulsuz egemenli inin sa lanmas ile aç klamak mümkündür. III. GENELGEN N 1739 SAYILI M LL E T M TEMEL YASASINA GÖRE RDELENMES : Türk Milli E itim sisteminin düzenlenmesinde temel oluflturan amaç ve ilkeler ile e itim sisteminin genel yap s, günlü 1739 Say l Milli E itim Temel Yasas taraf ndan düzenlenmifltir. Yasan n 2. maddesi, Türk Milli E itiminin Genel Amaçlar n, 3. maddesi Özel Amaçlar düzenlerken, kinci Bölüm Türk Milli E itiminin Temel lkeleri ni içermektedir. 57

3 Türk Milli E itiminin Temel lkeleri; Genellik ve Eflitlik, Ferdin ve Toplumun htiyaçlar, Yöneltme, E itim Hakk, F rsat ve mkan Eflitli i, Süreklilik, Atatürk nkilap ve lkeleri ve Atatürk Milliyetçili i, Demokrasi E itimi, Laiklik, Bilimsellik, Planl l k, Karma E itim, Okul ile Ailenin flbirli i, Her Yerde E itim biçiminde s ralanmaktad r. Genelge aç s ndan önem tafl yan Temel lkeler; Genellik ve Eflitlik, E itim Hakk ile F rsat ve mkan Eflitli i dir. E itimde hiçbir kifliye, aileye, zümreye ya da s n fa ayr cal k tan namayaca, ilkö retim kurumlar ndan sonraki e itim kurumlar ndan yurttafllar n yararlanabilmesi ilgi, beceri ve yeteneklerine ba l l, özdeksel olanaklardan yoksun baflar l ö rencilerin en yüksek e itim aflamalar na kadar ö renim görmelerini sa lamak amac ile kullan labilecek yöntemler; PARASIZ YATILILIK, BURS, KRED ve BAfiKA YOLLAR- LA GEREKL YARDIMLAR d r. Görüldü ü gibi, f rsat ve olanak eflitli ini sa lama yöntemleri aras nda, yoksul ö rencileri özel ö retim kurumlar na göndermek, özel ö retim kurumlar n n bofl kontenjanlar n n sat n al nmas yoktur. Getirilmek istenilen uygulaman n amac, aç kça ve sak n m gösterilmeksizin, özel liselerin aç k kontenjanlar n doldurmak olarak belirtilmifl bulunmaktad r. MEB n n konu ile ilgili aç klamalar ve demeçleri gözden geçirilir ise, bu amac n daha bir belirgin olarak karfl m za ç kt n görmekteyiz. MEB, özel ö retim kurumlar n n Türk Milli E itim Sistemi içindeki pay n yüzde 10 lar n üzerine ç kartaca - n, bu kurumladaki bofl kontenjan n Devletçe sat n al nmas n n gere ini dile getirmektedir. Bunu yaparken de, yoksul ö renci söylemini, halk m z kand rmak, kamuoyunu aldatmak amac ile, koz olarak kullanmaktad r. Halk n yoksul kesiminin ortaö retim kurumlar - na yönelmesini istiyor, yoksul kesimlerin çocuklar na da ortaö retim görme olana n gerçeklefltirmek istiyor ise, bu görevinin yöntemleri, 1739 Say l Milli E itim Temel Yasas n n 8 nci maddesinde aç kça ortaya konulmufl olan, paras z yat l l k, burs, kredi ve gerekli öteki yard mlard r... Bakan, Genelgesini savunurken, bir yandan yoksul ö rencileri kullan rken ve yoksul ö rencilerin de nitelikli ö renim görme hakk ndan söz ederken, öte yandan da, karfl ç k fllara, sermaye düflmanl biçiminde yaklaflmaktad r. Bu türden bir niteleme, Bakan ve AKP Hükümetinin, sermaye destekçisi oldu unu as l ere inin sermayeye yeni müflteriler yaratmak oldu unu ele vermektedir. Bakan, sermaye sözcülü üne soyunurken, yoksullar ve yoksullu u, örtü olarak kullanmaktad r. Bohçalanma ve molla e itimini, laik e itimin üzerine flal olarak atmak isteyen Bakan, an lan Genelgesi ile de, genel ve eflit e itimi ortadan kald rarak, e itimi tümü ile özellefltirmenin ilk ad m n atarak, gerçekte laik e itime bir vuruflu da buradan gerçeklefltirme kurnazl içindedir. MEB, özel ö retim kurumlar n, kamu ö retim kurumlar ndan daha nitelikli olarak tan mlarken, özel ö retim kurumlar n n reklam n yapmakta ve sorumlusu oldu u, niteli inin yükseltilmesi çabas içinde olmas gereken kamu e itim kurumlar na, haks z ve yak fl ks z bir sald r da bulunmaktad r. Bakanl k, ö retim y l nda resmi ortaö retim kurumlar nda ö renim gören yaklafl k 3 milyon ö renci aras ndan 10 bin ö renciyi, özel ö retim kurumlar na göndermek istemektedir. Yani, Bakanl k, nitelik aç s ndan mahkum etti i resmi ö retim kurumlar nda ö renim görenler aras ndan binde 3 lük bir ö renciyi, paras n devlete ödeterek, özel ö retim kurumlar na göndermek istemektedir. 58 Resmi ortaö retim ö rencileri aç s ndan önemsiz görünen 10 bin ö rencinin özellefltirilmesine, özel ö retim kurumlar aç s ndan bakt m zda, onlar aç s ndan önem tafl yan bir katk oldu u gerçe i ile yüzyüze gelmekteyiz ö retim y l nda, özel ortaö retim kurumlar n n ö renci say s, tir. 10 bin kiflilik bir ö renci aktar m, yüzde 17 lik bir

4 katk anlam na gelmektedir. Yani, MEB, resmi ortaö retim kurumlar ndan binde 3 lük bir ö renci kitlesini özel ortaö retim kurumlar na gönderirken, özel ortaö retim kurumlar na, yüzde 17 ölçüsünde bir katk da bulunur olacakt r. Bakan n, bu genelgeye karfl ç kanlara sermaye düflmanl yak flt rmas, bu rakamlar karfl s nda kendi amac n ortaya koymaktad r. E er Bakan, tasar s na destek bulmak için kulland yoksul ö renci söyleminde içtenlikli olsa ve bu söylem gerçeklik tafl sa idi, projeye karfl ç kanlar sermaye düflman olarak niteleme yerine, yoksul çocuklara düflman biçiminde bir nitelemeye konu k lmas gerekirdi. Milli E itim Bakanl n n görevleri aras nda, kendi nitelemesine göre, niteliksizlikle suçlad resmi ortaö retim kurumlar ö rencilerinden binde 3 lük bölümünü kurtarmak (!) de- il, sorumlusu oldu u resmi ö retim kurumlar n n niteli ini yükseltmek için çaba göstermektir Say l Milli E itim Temel Yasas n n 27. maddesinde ortaö retimden yararlanma hakk, ilkö retimi tamamlayan ve ortaö retime girmeye hak kazanm fl olan her ö renciye tan nm fl oldu u belirtilmektedir. Günümüzde resmi ortaö retim kurumlar paral de- ildir. Ancak, e itim ve ö retimin gerekli k ld giderleri karfl lama olana ndan yoksun olan ö rencilerin, bu ö renim giderleri aç s ndan desteklenmesi gerekti i, yasan n benimsedi i ilkelerdendir Say l Milli E itim Temel Yasas nda yer bulan Türk Milli E itiminin Amaçlar ve Türk Milli E itiminin Temel lkeleri aç s ndan, Genelgeyi savunmak mümkün de ildir. Amaç ve Temel lkeler aras nda, Genelgenin amaçlad, özel ö retim kurumlar n n bofl kontenjanlar n doldurma gibi bir amaç ve ilke yer almamaktad r. Genelge, 1739 Say l Yasaya ayk r d r. Yasan n 8. maddesinde yer alan F rsat ve mkan Eflitli i, özdeksel olanaklardan yoksun, baflar l ö rencilerin desteklenmesini amaçlamaktad r. Genelge ile getirilmek istenilen sistem ise, özdeksel olanaklardan yoksun, baflar l ö rencileri desteklemek olmay p, kontenjan n n dolduramayan özel ö retim kurumlar na destek anlam na gelmektedir ki, buna yasan n olanak tan d düflüncesinde de iliz. IV. GENELGEN N ÖZEL Ö RET M KURUMLARI AÇISINDAN YARATACA I SAKINCALAR: Genelgenin amaçlad özel ortaö retim kurumlar ndaki bofl kontenjan, hemen her özel ortaö retim kurumu aç s ndan geçerli de ildir. Baz özel ö retim kurumlar, kontenjan üzerinde isteme konu olurken, baz özel ortaö retim kurumlar, kontenjanlar n dolduramamaktad rlar. Özel ortaö retim kurumlar n n kontenjan n dolduramamalar n n nedeni, bir nedeni, yaflanan ekonomik sorunlardan ötürü, yurttafl n sat nalma gücünün düflmesi, öteki ve as l önemlisi ise, özel ortaö retim kurumlar n n niteli i konusunda duyulan kuflkudur. Özel ortaö retim kurumlar ndan beklenen, yurttafl n sat nalma gücünün düflmesi karfl s nda, ücretlerini düflürmesi ya da niteli i konusundaki kuflkular n giderilmesidir. Genelge, özel ortaö retim kurumlar aras nda rekabeti bozacak, kontenjan n doldurmakta s k nt çeken kurumlar, kontenjan ötesi isteme konu olan özel ö retim kurumlar na göre, haks z olarak, koruyacakt r. Oysa ki bu, mal ve hizmetlerin piyasa koflullar na göre fiyat belirlemeleri ilkesine ayk r l k oluflturacak, kötünün desteklenmesi gibi bir sonuç yaratacakt r. Genelge, hem rekabet koflullar n bozacak ve hem de yaflama olana bulamayan, nitelik kayg s tafl mayan özel okulculu u özendirecektir. Genelge, özel ortaö retim kurumlar nda iki türden ö rencinin yarat lmas na neden olacakt r. Bunlardan ilki ve as l a rl oluflturan, bu okullar n ücret tarifesini kendisi ödeyen 59

5 ö renciler, ikincisi ve toplam ö renciler içindeki a rl, ö renim y l için al naca duyurulan say ya ve MEB taraf ndan aç klanan, ö renci bafl na ödenecek ücrete göre, yüzde 17 lik bölümünü oluflturacak TL l k ö renci. Ö rencilerden bir k sm, ücret olarak 8-10 milyar TL l k bir ödemede bulunurken, MEB taraf nda, bu okullardaki bofl kontenjan doldurmak amac ile gönderilen ö renciler için Devlet, 1,5 Milyarl k ö renci kitlesi oluflacakt r. Ayn hizmetten yararlanan ö rencilere uygulanacak bu farkl tarife, ö renciler aç s ndan eflitsizlik anlam na gelecek ve yoksullu un göstergesi olarak alg lanacak bu durum, ö renciler aras nda dayan flma ve yard mlaflma duygusunu ortadan kald racakt r. S n fsal fark ortadan kald rmas gereken e itim, tam tersine, vars ll k ile yoksullu un pekifltirilece i kurumlara dönüfltürülmüfl olacakt r. Farkl ücret tarifesine konu ö rencilerin ayn ö retim kurumlar nda ö renim görmesi, özellikle yoksul ö renciler aç s ndan pedagojik ve psikolojik sorunlara neden olacak, ö renciler aras nda çat flmalara varacak geliflmeler ortaya ç kabilecektir. Bofl kontenjan n Devlet taraf ndan doldurulmas, özel ö retim kurumlar nda kontenjan art r lmas na neden olacak, derslikteki ö renci say lar art r lacak, ö retmen bafl na düflen ö renci say s yükselecek ve böylece, bu kurumlar n ö retim düzeyi düflecek, ya da ö renim düzeyi konusunda varolan duyarl l k, yerini, kazanç h rs na b rakabilecektir. V. GENELGEN N ÖZEL Ö RET M KURUMLARI YASASINA GÖRE RDELENMES : Genelge, MEB Özel Ö retim Kurumlar Genel Müdürlü ü ç k fll d r. Bu nedenle, an lan Genel Müdürlük aç s ndan ve 625 Say l Özel Ö retim Kurumlar Yasas aç s ndan irdelenmesinde yarar bulunmaktad r Say l MEB n n Teflkilat ve Görevleri Yasas n n 22. maddesi, Özel Ö retim Kurumlar Genel Müdürlü ünü, Özel Ö retim Kurumlar Yasas n n Bakanl a verdi i görev ve hizmetleri yürütmekle görevli olarak tan mlamaktad r. 65 Say l Özel Ö retim Kurumlar Yasas, Bakanl a, özel hukuk tüzelkiflileri ya da özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzelkifliler taraf ndan aç lan ö retim kurumlar n n DENE- T M VE GÖZET M görevlerini vermifl bulunmaktad r. (Bkz. Md. 2) Yasada, Bakanl a, Genelgenin amaçlad, özel ö retim kurumlar n n bofl kontenjan n doldurma görevi bulunmamaktad r. GENELGE, BU NEDENLE 625 SAYILI YASAYA AYKIRIDIR. 625 Say l Yasan n 2. maddesi, bu kurumlar n, çal flmalar n yaln zca kazanç sa lamak için düzenleyemeyeceklerini buyurmaktad r. An lan madde, bu kurumlar n gelir sa layabilmelerini; E T M N N TEL N YÜKSELTMEYE, GEL fimeler NE OLANAK VE FIRSAT VE- RECEK YATIRIMLARI VE H ZMETLER YAPMAK koflullar na dayand rm fl bulunmaktad r. Genelge, özel ortaö retim kurumlar n n bofl kontenjanlar n doldurarak, onlar n, bir yandan niteli ini düflürücü sonuçlara katk da bulunurken, öte yandan da, KAZANÇ AMA- CINI öne ç kart c sonuçlar yaratacakt r. Genelge, 625 Say l Yasan n 2. maddesine, bu aç dan da ayk r d r. 60 Devlet, özel ö retim kurumlar n n desteklenmesinde, 2547 Say l Yasa ile kimi araçlar sa lamaktad r. Yasan n 3. maddesi, özel krefller, anaokullar ve meslek teknik okullar ile kalk nmada öncelikli yörelerde aç lacak özel okullara, befl y l süre ile GEL R VERG S VE KU- RUMLAR VERG S BA IfiIKLI I tan m fl bulunmaktad r. Yani Devlet, 2547 Say l Yasa ile, hangi alanlardaki ve hangi yörelerdeki özel ö retim kurumlar n özendirece ini, destek-

6 leyece ini ortaya koymufltur. Özel krefller, ana okullar ve meslek teknik okullar ile kalk nmada öncelikli yörelerde aç lacak özel okullar, vergi ba fl kl ile özendirilmekte, desteklenmektedir. Kalk nmada öncelikli yöreler d fl nda aç lacak özel okullar için bu vergi ba- fl kl, bir y l olarak belirlenmifl bulunmaktad r. Ayr ca, bu yasaya göre yap lacak yat - r mlar, Kalk nma Plan ve Programlar ndaki teflvik araçlar ndan yararlanmaktad r. (Bkz. Md. 3) Yasan n 31. maddesi, özel ö retim kurumlar n n ücretlerinin, her y l May s ay nda belirlenece i ve duyurulaca hükmünü tafl maktad r. Görüldü ü gibi, belirlenecek ve duyurulacak bu ücret d fl bir ücretin belirlenmesi ve bunun Valiliklerce oluflturulacak Komisyon eli ile yap lmas, Yasan n bu aç k kural na karfl n, Genelge ile getirilmifl bulunan düzenleme yasaya ayk r d r. Yasan n 42. maddesi, Devletçe özel ö retim kurumlar na yap lacak mali yard m düzenlemektedir. An lan maddeye göre, Tesisler (Vak flar) ya da kamu yarar na çal flacak dernekler taraf ndan, T CARET AMACI GÖZET LMEKS Z N kurulmufl bulunan özel ö retim kurumlar na mali yard mda bulunulabilecektir. An lan madde, Genelgede yap ld gibi, özel ö retim kurumlar aras nda bir ay r m gözetmemektedir. Oysa ki Genelge, ö renci kontenjan n n doldurulmas n, yaln zca özel ortaö retim kurumlar için getirmektedir. Yaln zca kazanç amac güderek çal flamayacaklar ve gelir elde etmeleri belirli koflullara ba lanan özel ö retim kurumlar na getirilen bir baflka yükümlülük ise, bunlar n, ö renci kapasitelerinin yüzde 2 sinden az olmamak üzere, ücretsiz ö renci okutmalar d r. Genelge, ücretli ve belirli s n rlar içinde ücretsiz ö renci yan s ra, ücreti Devlet taraf ndan ödenecek ö renci olmak üzere, üç farkl ö rencinin ayn derslikte bulunmas gibi bir sonuç yaratacakt r. Bütün bunlar n olas sak ncalar n, daha önce de belirtmifltik. VI. GENELGEN N ANAYASA HÜKÜMLER NE GÖRE RDELENMES : Anayasan n 2. maddesi, Türkiye Cumhuriyetini demokratik, laik ve sosyal hukuk devleti biçiminde tan mlamaktad r. Devletin temel amaç ve görevleri ise, 5. maddede tan mlanm flt r. Bu maddeye göre Devlet Kiflilerin ve toplumun gönenç, huzur ve mutlulu unu sa lamak; kiflinin temel hak ve özgürlüklerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleri ile ba daflmayacak biçimde s n rlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri ortadan kald rmaya, insan n özdeksel ve tinsel varl n n geliflmesi için gerekli koflullar haz rlayacakt r. Yasa önünde eflitlik, 10. maddede düzenlenmifltir. Anayasan n 42. maddesince düzenlenen E itim ve Ö renim Hakk, temel haklar kapsam nda yer almaktad r. Yukar da gönderme yap lan Anayasa hükümleri karfl s nda, herkes için tan mlanan temel haklar n, resmi ortaö retim ö rencileri içinde yer alan binde 3 gibi bir ö renci kitlesi aç - s ndan ayr cal kl bir konuma getirilmesi, Anayasan n s ralad m z maddelerine aç ktan ayk r d r. Kalk nma Plan ve Programlar ile Hükümet Programlar nda y la ç kart laca ereklenen ZORUNLU E T M karfl s nda, Genelge çatiflmaktad r. Bilindi i gibi, zorunlu olan e itim aflamalar, Devlet okullar nda paras zd r. (Bkz. Anayasa Md. 42) Devlet taraf ndan paras z olarak sa lanmas gereken bir sürecin, bir k s m ö renciler için PARALI biçimine büründürülmesi (bedelinin kimin taraf ndan ödenmesi önemli de ildir) olacak bu düzenleme, Anayasa ve erekledi imiz y ll k zorunlu e itim ile de uyuflmamaktad r. 61

7 VII. GENELGEN N 2003 YILI M LL E T M BÜTÇES NE GÖRE RDELENMES : 2003 Y l Bütçe Yasas na göre, Milli E itim Bakanl n n ödene i 10.2 katrilyondur. Bunu, örgün ve yayg n ö retim-e itim kurumlar nda bulunan ö renci say s ile oranlarsak, ö renci bafl na ödenek miktar n n, (personel, yat r m, transfer ve öteki cari gider ödenekleri içinde olarak) 609 milyon olmaktad r. Olaya, resmi ortaö retim kurum ö rencileri ve bu kurumlara ayr lan ödenek aç s ndan bakt m zda flu saptamalar yapabiliriz. Resmi ortaö retim kurumlar nda, ö retim y l nda ö renim gören ö renci say - s, bin, 2003 Mali Y l Bütçe Yasas nda ayr lan ödenek ise, milyar TL s d r. Bu verilere göre, resmi ortaö retim kurumlar nda ö renim gören ö renci bafl na ayr lan bütçe ödene i, 862 Milyon TL s d r. Her iki rakama bakt m zda, Genelge sonras MEB n n, ö retim y l nda özel ö retim kurumlar na göndermeyi amaçlad ö renci bafl na ö renim ücreti 1.5 Milyar TL s - n n yar s kadar oldu u görülecektir. Yani, resmi ö retim kurumlar n n niteli inin yükseltilmesinden sorumlu olan Milli E itim Bakan, resmi ortaö retim kurumlar na göre daha nitelikli olarak tan mlad özel ö retim kurumlar na, resmi ö retim kurumlar nda ö renim gören ö rencilere harcanan ödene in iki misline yak n n ödemeyi öngörebilmekte ve bunun için genelge yay mlayabilmektedir. Genelge uygulan r ve ö renci, ö renci bafl na 1,5 Milyar ücret ödenerek (an lan ücret yerel farkl l k gösterecek ve y ldan y la de iflecektir), özel ortaö retim kurumlar na, aç k kontenjanlar n n doldurulmas amac ile yollan rsa, bu kurumlara toplam olarak 15 Trilyon bir kaynak aktar m söz konusu olacakt r. Bu ise, yetersiz olan Milli E itim Bakanl ödeneklerinden yap lacak ve buradan, resmi ö retim kurumlar na ayr lm fl olan 15 Trilyon, resmi ö retim kurumlar ndaki ö renci bafl na ödenek miktar n daha da azaltacakt r Mali Y l Bütçe yasas nda, Milli E itim Bakanl ödenekleri içinde yer almayan böyle bir ödemenin yap lmas, Bütçe Yasas gere ince olanakl de ildir. Genelge bu yönü ile de hukuksal aç dan sakatl k tafl maktad r. VIII. GENELGEN N S YASAL VE DEOLOJ K AÇIDAN RDELENMES : Türkiye, 1980 den bu yana sosyal hukuk devletinden uzaklaflt r lmaya, Anayasada varolan tan m ve hükümlere ayk r olarak, ortaça da kalm fl bulunan jandarma devleti ne dönüfltürme sürecini yaflamaktad r. Kamunun ekonomik ve sosyal alandan d fllanmas, kamu kurum ve kurulufllar n n, yerli-yabanc sermayeye aktar lmas, kamu hizmetlerinin niteli inin de ifltirilerek, bunlar n da piyasa mal na dönüfltürülerek, yaln zca sat nalma gücüne sahip kimselerin uzanabilece i hizmetlere dönüfltürülmesi, küresel ideolojik sald r n n sonucudur. E itim, sa l k ve sosyal güvenlik hizmetlerinin pahal ve paral k l nmas, s n fsal sald r n n d fla vurumu anlam n tafl maktad r. Türkiye de bu s n fsal sald r n n yan na, siyasal iktidar n dinci ideolojisi de eklenmek istenmektedir. AKP Hükümeti, kendi taban n güçlendirmek için, varolan teflvik ve destek araçlar ile yetinmemekte, özel kaynak aktar m n sa layacak düzenlemeleri yaflama geçirme çabas içinde bulunmaktad r. 62 Genelgenin iki amac bulunmaktad r. Bunlardan ilki, e itim hizmetini, giderek paral ve pahal bir hizmete dönüfltürerek, piyasa mal biçimine büründürmektir. Bu, sosyal devle-

8 tin y k lmas anlam n tafl maktad r. AKP, bu ba lamda öncüllerinin bafllatt uygulamay sürdürmek istemektedir. Ancak AKP Hükümetine bu yetmemektedir. Kendi dinci ideolojik kadrosunu yaratmak ve kendi dinci ideolojik kurumlar n do rudan desteklemek istemektedir. Genelge, en çok da, dinci kurum ve kurulufllar n ortaö retim kurumlar na ö renci yöneltme sonucunu do uracakt r. Çünkü, bu okullar n ücretini verebilecek yoksul, ancak çal flkan ö renciler bulunamamaktad r. Genelge, Bakanl k eli ile, tarikat ve cemaatler elinde bulunan ortaö retim kurumlar na ö renci gönderecek ve böylece, orta ö retim ö rencilerinin, her y l belirli bir bölümü, örne in y l nda onbini, tarikat ve cemaat ortaö retim kurumlar na ve buradan dinci siyasal kadrolar n militan na dönüfltürülecektir. Genelgenin örtülü bu amac, hem Anayasan n laiklik ilkesine ve hem de Milli E itim Temel Yasas na ve Milli E itim Bakanl n n Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Yasaya ayk r d r. SONUÇ: Tümü ile Anayasaya, yasalara ayk r l k tafl yan bu genelgenin iptali gerekmektedir. (*) Kamu Yarar bulunmayan bu Genelgenin ortadan kald r lmas, sonradan do abilecek sorunlar n önünü kesecektir. Bilindi i gibi uygar toplumlar, deneme-yan lma yöntemi ile yolunu bulan toplumlar de il, öngörü yetene ine sahip toplumlard r. Türkiye nin bir kargaflaya sürüklenmemesi, rejimsel sorun yaflamamas için bu Genelge ortadan kald r lmak zorundad r. (*) Genelge E itim Sen in dare Mahkemesi nde açt dava sonucund iptal edilmifltir. Ayn konuda yasa yoluyla yap lmak istenen düzenleme giriflimi Cumhurbaflkan taraf ndan veto edilmifltir. 63