Kanser Tedavisinde Proteozom İnhibitörlerinin Önemi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kanser Tedavisinde Proteozom İnhibitörlerinin Önemi"

Transkript

1 182 Kanser Tedavisinde Proteozom İnhibitörlerinin Önemi Selin ENGÜR 1, *Miriş DİKMEN 2 1 Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakoloji ABD., Eskişehir 2 Anadolu Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmakoloji ABD., Eskişehir ÖZET Anahtar Kelimeler: Bortezomib, Kanser, NF-κB, proteozom inhibitörleri. Son yıllarda ubikütin-proteozom sistemi, hücre büyümesi ve ölümü arasında denge, insan malignansilerinin ilerlemesi ve kanser hücrelerindeki ilaç direnci gelişimi gibi mekanizmalar için gerekli olarak tanımlanmıştır. Proteozom fonksiyonunun inhibisyonu, anti-kanser terapi için güçlü bir strateji olarak ortaya çıkmıştır. Proteozom un klinik olarak doğrulanmasının ardından ilk proteozom inhibitörü olan bortezomib, malignant hastalıkların tedavisinde kullanılmaya başlanmış ve farmakolojik olarak geliştirilmiş olan ikinci nesil proteozom inhibitörlerinin keşfedilmesini hızlandırmıştır. Ixazomib, delanzomib, oprozomib ve marizomib gibi ikinci nesil proteozom inhibitörleri, son zamanlarda geliştirilmiş ve klinik olarak test edilmeye başlanmıştır. Bu makale, kanserde terapötik ajan olan proteozom inhibitörinin özelliklerini, yeni nesil proteozom inhibitörlerinin klinikteki ilerlemelerini ve proteozom inhibitörlerinin temel mekanizmasını özellikle NF-κB inhibisyonu yönünden özetlemektedir. The Importance of Proteasome Inhibitors in Cancer Therapy ABSTRACT Key Words: Bortezomib, cancer, NF-κB, Proteasome inhibitor. In recent years the ubiquitin proteasome system has been identified as essential for maintaining a important balance between cell growth and death, the progression of human malignancies, and the development of drug resistance in cancer. Inhibition of proteasome function has emerged as strong strategy for anti-cancer therapy. Clinical confirmation of the proteasome as a therapeutic target was achieved with bortezomib which is the first proteasome inhibitor to be implemented in the treatment of malignant disease and has prompted the development of a second generation of proteasome inhibitors with improved pharmacological properties. Other novel proteasome inhibitors, such as ixazomib, delanzomib, oprozomib and marizomib, have recently been developed and are being tested in clinical trials. This review summarises the main mechanisms of action of proteasome inhibitors in cancer especially inhibition of NF-κB, the development of proteasome inhibitors as therapeutic agents and the properties and progress of next generation proteasome inhibitors in the clinic. *Sorumlu Yazar (Corresponding author) e-posta: mirisd@anadolu.edu.tr

2 183 GİRİŞ Kanser, hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması veya anormal hücrelerin apoptoza uğrayamaması olarak tanımlanmaktadır. Kanserin karmaşık bir mekanizma olmasını, kanser hücrelerinin sürekli, kontrolsüz çoğalması, verilen ilaçlara direnç kazanması ve metastaz yaparak tüm vücuda yayılabilme özelliğine sahip olması oluşturmaktadır ve bu durumlar tedaviyi zorlaştırmaktadır. Bu yüzden günümüzde halen kanser tedavisinde yeni yollar aranmaktadır. Bu bağlamda proteozom inhibisyonu, klinikte etkili bir antikanser tedavi yaklaşımı olarak son yıllarda ortaya çıkmıştır (Almond ve Cohen, 2002; Dick ve Fleming, 2010). Antitümör etki için 26S proteozom kompleksi hedef alınarak birçok proteozom inhibitörü geliştirilmiş ve test edimiştir. Bu proteozom inhibitörleri, farklı tümör tiplerinde apoptozu harekete geçirerek antitümör fonksiyonu göstermiştir. Dahası bu proteozom inhibitörlerinin anjiyogenezi, hücre-hücre adezyonunu ve migrasyonu inhibe ettiği gösterilmiştir. Klinikte birçok proteozom inhibitörü için multipl myeloma ve solid tümörlerin tedavisi için çalışmalar yapılmaktadır (Frankland-Searby ve Bhaumik, 2012). Şekil 1. 26S Proteozom ve Proteozom İnhibitörlerinin Bağlanma Bölgelerinin Gösterilmesi (Anderson, 2012). Proteozom inhibitörleri kendilerine özgü bir etki mekanizmasına sahiptirler. Bortezomib (Velcade, PS-341) bu gruptan klinik araştırma dönemine erişebilen ve FDA tarafından onaylanan ilk ilaçtır (Richardson ve ark., 2007). Bortezomib klinikte multiple myeloma ve mantle hücreli lenfoma tedavisinde kullanılmaktadır (Frankland-Searby ve Bhaumik, 2012). Bortezomib in myelom gibi hematopoetik kökenli kanserlerin tedavisinde kullanılmış olmasına rağmen, büyüyen temel ve klinik çalışmalar, bortezomib in birçok çeşit solid tümörü (kolon, akciğer, meme ve prostat kanserleri gibi) tedavi etmede başarılı olduğunu da göstermiştir (Ling ve ark., 2010; Fujita ve ark., 2007; Cardoso ve ark., 2006). Bortezomib in klinik başarılarına rağmen bu ilaç için çeşitli sınırlamalar vardır. Bortezomib merkezli tedavilere bütün hastalar cevap vermemektedir ve başlangıçta yanıt veren bazı hastalarda da nüks gözlenmektedir. Ayrıca solid tümörler bazı durumlarda bortezomib e dirençli olabilmektedir. Özellikle direnç mekanizmalarının gelişmesinden dolayı ikinci nesil proteozom inhibitörleri ortaya çıkmıştır (Allegra ve ark, Ubikütin/Proteozom Sistemi ve Kanserdeki Rolü Kanser vücutta yer alan herhangi bir hücrenin anormal çoğalması sonucu ortaya çıkabildiğinden, gerek davranış, gerekse tedaviye cevap yönünden önemli ölçüde değişiklik gösteren çok fazla kanser türü mevcuttur. Kanser patolojisinde en önemli konu benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) tümörleri birbirinden ayırabilmektir. Deride görülen basit siğiller gibi benign tümörler çevredeki dokuya ya da vücudun uzak bölgelerine yayılmadan oluştukları yerde kalırlar. Buna karşılık malign tümörler hem çevredeki normal dokuya, hem de kan ya da lenfatik sistem aracılığıyla vücudun diğer bölgelerine yayılır (metastaz). Aslında sadece malign tümörler kanser olarak tanımlanır. Kanseri tehlikeli yapan, bunların yayılma ve metastaz yapma özellikleridir. Gerek malign, gerekse benign tümörler türedikleri hücreye göre sınıflandırılır. Kanserlerin çoğu üç ana grupta toplanabilir: karsinomlar, sarkomlar ve lösemi veya lenfomalar. İnsan kanserlerinin yaklaşık %90 ını oluşturan karsinomlar epitel hücrelerinden kaynaklanan tümörlerdir. İnsanda az görülen sarkomlar, kas, kemik, kıkırdak ve fibröz doku gibi bağ dokusunda gelişen solid tümörlerdir. İnsan kanserlerinin yaklaşık %7 sini oluşturan lösemi ve lenfomalar ise sırasıyla kan ya da immün sistem hücrelerinden gelişir. (Cooper ve Hausman, 2006). Ubikütin/Proteozom Sistemi geniş bir proteinaz kompleksinden oluşmakta olup, hücre büyümesi ve apoptozu düzenlemeden sorumludur (Ghobrial ve ark., 2005). Proteinlerin katlanması ya da protein komplekslerinin oluşumu endoplazmik retikulumda gerçekleşir. Yanlış katlanan proteinler endoplazmik retikulum şaperonlarını içeren bir sistem tarafından tanınır, çoklu ubikütinlerle işaretlenir (poliubikütinlenme) ve 26S proteozom aracılığıyla yıkılır (Yewdell ve ark., 2001; Rudd ve ark., 2002). Yeni sentezlenen proteinlerin yaklaşık üçte biri sentezlendiği dakikada proteozomlar tarafından yıkılır (Yewdell ve ark., 2001). Ubikütin molekülü anormal bir hücrenin malign hücreye dönüşümüyle ilgili hücre içi sinyaller, hücre proliferasyonu, bağışıklık yanıtı ve transkripsiyonun düzenlenmesi gibi birçok moleküler homeostatik mekanizmaya katılır. Ubikütin, 76 aminoasitlik küçük bir peptid olup hedef substratlara E1 (ubikütin aktifleştirici enzim), E2 (ubikütin konjuge edici enzimler) ve E3 (ubikütin ligaz) denilen 3 enzimin sırasıyla etkinleşmesi ile bağlanan ve onları proteozom adlı hücre içi organele hedef gösteren bir moleküldür (Şekil 1) (Spataro ve ark., 1998). Genellikle substrat proteinlerin 26S proteozoma hedeflenmesi için 76 amino asitlik bir ubikütin molekülünün substrat proteine eklenmesi gereklidir. Substrat proteine ubikütin eklenmesi çok basamaklı bir işlemdir. İlk olarak ubikütin, ubikütin aktive edici enzime (E1) bağlanır ve ubikütin buradan ubikütin konjuge edici enzime (E2) aktarılır. Daha sonra ubikütin ya direk substrat proteine veya ilk önce E3 ligaz üzerine daha sonra substrat proteine aktarılır. İlk ubikütin molekülünün eklenmesinden sonra substrat protein üzerinde bir poliubikütin zinciri meydana gelir. Substrat proteinin 26S proteozomal yıkıma yönlendirilebilmesi için en az dört ubikütin molekülünden oluşan bir poliubikütin zinciri gereklidir (Yerlikaya ve ark., 2009; Hershko ve Ciechanover, 1998) 26S proteozom, hücre ve organizmanın yaşamı için önemli bir proteolitik sistem olup normal metabolik şartlar altında kısa ömürlü proteinlerin yıkımından sorumlu ATP-bağımlı multikatalitik hücre içi bir proteazdır (Yerlikaya ve ark., 2009).

3 2014). 184

4 185 26S proteozom, çoğunlukla ubikütin ile işaretlenmiş proteinlerin yıkıldığı, tüm canlılarda bulunan ve yaklaşık 64 alt birimden oluşan, sitoplazma ve çekirdekte bulunan multikatalitik bir proteazdır. Bir adet 20S proteozom ve iki adet 19S düzenleyici kompleksten oluşur ve 2.5 MDa ağırlığındadır (Şekil 1). 26S proteozom, hücre içindeki birçok kısa ve uzun ömürlü proteinlerin miktarlarını kontrol etmenin yanı sıra, hatalı katlanmış-anormal proteinlerin yıkımı, siklinlerin ve transkripsiyon faktörlerinin işlenmesi ve yıkımı, hücre döngüsünün durdurulması, immün cevap ve apoptoz gibi önemli hücresel mekanizmalarda görev yapmaktadır. 26S proteozomda yıkılan önemli bazı hücresel proteinler; p53, c-myc (onkoprotein), IκB (NF-κB inhibitörü), β-katenin, Bax, tbid ve siklinlerdir (Kalejta ve Shenk, 2003). Ökaryotik 20S kompleksi, 7 farklı α ve 7 farklı β alt-biriminden oluşur ve 20S kompleksi, kimotripsin, tripsin ve peptidilglutamil benzeri hidrolitik aktiviteler olmak üzere üç farklı proteolitik aktiviteye sahiptir (Şekil 1) (Yerlikaya ve Dokudur, 2009). 26S proteozom tarafından yıkılan proteinler arasında poliamin biyosentez enzimleri, hücre yaşamında anahtar rol oynayan proteinlerden transkripsiyon faktörü NF-κB inhibitörü IκB, c-fos, siklinler, siklin-bağımlı kinaz inhibitörleri, p53 ve onkogenler bulunmaktadır (Yerlikaya ve ark., 2009). Protein yıkımı oldukça koordineli bir işlem olup ubikütin moleküllerine bağlanarak proteinin tanınmasını ve 26S proteozom ile sindirilmesini içerir (Ghobrıal ve ark., 2005). Ciechanover ve arkadaşları yaptıkları çalışmalarda ubikütin molekülünü keşfetmiş ve protein yıkımında rolünü belirlemişlerdir (Mani ve Gelmann, 2005). Ökaryotik hücrelerde seçici protein yıkımı, genellikle yıkılacak olan proteine ubikütin moleküllerinden oluşan bir zincir eklenip 26S proteozoma yönlendirilerek burada peptidlere kadar yıkılması ile gerçekleşir (Hershko ve Ciechanover, 1998; Yerlikaya, 2004). Kanserde NF-κB İnhibisyonu NF-κB (Nükleer faktör kappa B), sitokinler, kemokinler, büyüme faktörleri, hücre-adezyon molekülleri ve yüzey reseptörleri benzeri molekülleri kodlayan genlerin düzenlenmesinde görevli bir transkripsiyon faktörüdür. Dolayısıyla bağışıklık yanıtına, inflamasyona ve apoptoza etkin olarak katılır (Turanlıgil ve Uyanılgil, 2010; Shishodia ve Aggarwal, 2002). NF-κB bir heterodimerdir ve p105/p50, p100/p52, RelA (p65), c-rel, ve RelB olmak üzere 5 alt birimden meydana gelir. Bu kompleks sitoplazmada öncü (prekürsör) olarak КB inhibitor proteinleri (IКB) ile bağlı olarak inaktif halde bulunur (Terzic ve ark., 2010, Skaug ve ark., 2009). NF-κB nin alt birimlerinin etkinliği proteozom aracılığıyla düzenlenir. Uyarılmayan hücrelerde NF-κB, ıkb ile kompleks oluşturarak inaktif halde bulunur. Tümör gelişimine neden olan kemokinler, büyüme faktörleri, sitokinler, anti-apoptotik faktörler, hücre adezyon molekülleri ve yüzey reseptörleri, bazı enzim ve siklinler NF-κB transkripsiyon faktörleri aracılığıyla aktif genlerden sentezlenerek etkilerini gösterirler (Şekil 2) (Frankland- Searby ve Bhaumik, 2012). Şekil 2. NF-κB nin Fonksiyonlarının 26S Proteozom Kompleksi Tarafından Düzenlenmesi (Frankland-Searby ve Bhaumik, 2012). Tümör gelişimine neden olan kemokinler, büyüme faktörleri, sitokinler, anti-apoptotik faktörler, hücre adezyon molekülleri ve yüzey reseptörleri, bazı enzim ve siklinler NF-κB transkripsiyon faktörleri aracılığıyla aktif genlerden sentezlenerek etkilerini gösterirler (Şekil 2) (Frankland-Searby ve Bhaumik, 2012). Kanser hücrelerinin, normal hücrelere göre proteozom inhibisyonuna daha duyarlı olduğu bildirilmiştir. NF-κB bir transkripsiyon faktörüdür, NF-κB nin aktifleşmesi hücre canlılığını ve proliferasyonunu sağlar. Hücre sitoplazmasında NK-kB, IKB ile bağlı, inaktif halde bulunur. Hücre uyarı alınca IKB ubikütinlenerek fosforlanır. Bunun sonucunda sitoplazmada protein degredasyonundan sorumlu proteozom kompleksleri (26S proteozom kompleksi) aktifleşmiş IKB yi parçalayarak NFκB den ayırır. NF-κB serbest kalınca aktif bir transkripsiyon faktörü olarak hücre nükleusuna geçip DNA ya bağlanarak, DNA da canlılığı, proliferasyonu ve antiapoptotik ilişkili birçok genin ekspresyonunu uyarır (Engür S., 2013). 26S proteozom kompleksi NF-κB nin fonksiyonunun düzenlenmesinde ve bununla ilişkili temel hücre içi ve hücre dışı olaylarda çok önemli bir rol oynar. Proteozom aktivitesi, NF-κB fonksiyonunda aktivite artışına ve buna bağlı olarak da hücrenin kanserleşmesi yönünde birçok gen aktivasyonuna neden olur. Özellikle, meme kanseri, myeloma, prostat kanseri ve lösemide NF-κB aktivite artışı göstermektedir (Frankland-Searby ve Bhaumik, 2012).

5 186 Proteozom inhibitörü Bortezomib in İmatinib e duyarlı ve dirençli kronik myeloid lösemi hücre dizilerinde apoptozu arttırdığı, hücreleri G2/M fazında durdurarak hücrelerin çoğalmasını inhibe ettiği de gösterilmiştir (Melo ve Chuah, 2008). Tablo 1. Bortezomib ve İkinci Nesil Poteozom İnhibitörleri (Dou ve Zonder, 2014). NF-κB nin kolorektal ve kolitis-bağımlı tümörogenezde belirgin bir rolü vardır. Kolorektal ve kolitis-bağımlı tümörlerin % 50 sinden fazlasında tipik olmayan NF-κB aktivasyonu belirlenmiştir (Terzıc ve ark., 2010). Ayrıca, Hodgkin lenfomada, B hücreli lenfomada ve T hücreli lenfomada NF-κB 'nin sürekli eksprese olduğu açıklanmıştır (Jeay ve ark., 2002). Bu nedenle kanserde önemli rolü olan bir transkripsiyon faktörü NF-κB ye olan ilgi artmış olup kanser kemoterapisi için yeni bir hedef olmuştur. İlaç direnç mekanizmaları da gözönüne alınarak kanser tedavisinde yeni ilaç ve tedavi stratejileri geliştirilmek zorunda kalınmıştır, bunlardan biri de proteozom inhibitörleridir. Proteozom inhibitörleri NF-κB nin potent inhibitörleridir. Proteozom inhibitörleri antitümör etki için; 26S proteozon inhibisyonuna bağlı olarak IKB nin parçalanmasını engelleyerek, IKB nin birikimine sebep olur ve NF-κB inhibisyonu gerçekleşir (Lashinger ve ark., 2005; Wu ve ark., 2010). Kanserde Proteozom İnhibitörlerinin Kullanımı Proteozom inhibisyonu, klinikte etkili bir antikanser tedavi yaklaşımı olarak son 20 yıl içinde ortaya çıkmıştır. Bu durum öncelikle hematolojik malignansiler için geçerlidir (Dick ve Fleming, 2010). Proteozom inhibitörleri, proteozomların fonksiyonlarını inhibe eder, gen ekspresyonuna bağlı olarak protein yapımını ve çoklu sinyal iletimini engellerler. Sinyal iletimi kesilince kanserli hücreler ölür ve tümörün büyümesi baskılanır (Karp, 1999). Antitümör etkiler için 26S proteozom kompleksi hedef alınarak birçok proteozom inhibitörü geliştirilmiştir. Bu proteozom inhibitörleri, farklı tümör tiplerinde apoptozu harekete geçirerek antikanser etki göstermiştir. Ayrıca proteozom inhibitörlerinin anjiyogenezi, hücre hücre adezyonunu ve hücre migrasyonunu inhibe ettiği de gösterilmiştir. Klinikte birçok proteozom inhibitörü için multipl myeloma ve solid tümörlerin tedavisi için çalışmalar mevcuttur (Chauhan ve ark., 2011). Son zamanlarda yapılan çalışmalarda; kanser hastaları ile sağlıklı bireyler karşılaştırıldığında, kanser hastalarının plazmalarında 20S proteozom miktarının sağlıklı bireylere oranla 1000-kat kadar yükseldiği gösterilmiştir. Bu çalışmalar, proteozom inhibitörlerinin spesifik olarak çoğalabilen hücrelerde apoptoza neden olduklarını ve kanser tedavisinde etkili olabileceklerini düşündürmüştür (Dutaud ve ark., 2002). Bortezomib (Velcade, PS-341) Bortezomib, diğer isimleriyle Velcade, PS-341, özellikle multiple myelomada kemoterapide yoğun olarak kullanılmaktadır. Ayrıca küçük hücreli olmayan akciğer kanseri, mantle hücreli lenfoma ve pankreas kanserinde de etkili olduğu yapılan çalışmalarda belirlenmiştir (Scagliotti, 2006; Aghajanian ve ark., 2002; Richardson ve ark., 2003; Kumar ve ark., 2011; Papandreou ve Logothetis, 2004). Bortezomib 20S proteozomunda β bölgesinin 3 alt ünitesine de bağlanabilmesine rağmen genellikle β5 alt ünitesine bağlanmaya eğilimlidir ve burayı inhibe eder (Kupperman ve ark., 2010; Adams ve ark., 1998). Bortezomib in kanser hücrelerini öldürme etkinliği için birçok mekanizmanın sorumlu olduğu belirlenmiştir. Bunlar, hücre adezyonunun bozulması, sitokin bağımlı yaşam yollarının kesilmesi, anjiyogenezin inhibe olması, endoplazmik retikulum stresinin aktivasyonu, pro-apoptotik genlerin upregülasyonu ya da antiapoptotik genlerin down-regülasyonudur (Brüning ve ark., 2011). Proteozom İnhibitörleri Bortezomib (Velcade,PS- 341) Carfizomib (Kyprolis, PR171) Ixazomib (MLN- 9708/2238) Delanzomib (CEP-18770) Oprozomib (ONX-0912, PR-047) Marizomib (NPI-0052, Salinosporamide A) Yapısal Sınıf Boronik Asit Epoksiketon Boronik Asit Boronik Asit Epoksiketon β-lactone-γlactam İnhibisyon Bölgesi β5 > β1 β5i β5 β5i β5 > β1 β5 > β1 β5 β5i β5> β2> β1 20Si Gelişme Durumu FDA onaylı FDA onaylı Faz III Faz I/II Faz I/II Faz Ib Bortezomib FDA (US Food and Drug Administration) onayı alan ilk proteozom inhibitörüdür (Ma ve ark., 2003; Mitsiades ve ark., 2003). İlk olarak FDA bortezomib i 2003 yılında multiple myelomun 3. basamak tedavisi için (önceden en az iki farklı antineoplastik ilaç tedavi almış) onaylamış ve 2008 yılında FDA tarafından ilk basamak tedavi için onaylanmıştır. Ayrıca Bortezomib in mantle hücreli lenfoma tedavisine de 2006 yılında onay verilmiştir (Kane ve ark., 2007). Bütün bu klinik başarılarına rağmen bortezomib tedavisinde de olumsuz sonuçlar meydana gelmiştir. Bortezomib merkezli tedavilere bütün hastalar cevap vermemekte ve başlangıçta yanıt veren bazı hastalarda da kanserin tekrar ettiği görülmektedir. Özellikle solid tümörler bazı durumlarda bortezomib e direnç geliştirmektedir. Bu sebeplerden dolayı ikinci nesil proteozom inhibitörleri üzerinde çalışılmış ve yeni proteozom inhibitörleri geliştirilmiştir. Tablo 1 de bortezomible ile birlikte ikinci nesil proteozom inhibitörleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Carfizomib (Kyprolis, PR171) Bortezomib in başarısı antikanser hedef olarak yeni proteozom inhibitörlerinin geliştirilmesini sağlamıştır (Teicher ve Tomaszewski, 2015). Bu amaçla geliştirilen carfizomib (Kyprolis, PR171), geri dönüşümsüz, epoksiketon sınıfı bir proteozom inhibitörüdür (Dou ve Zonder, 2014). Carfizomib kimyasal, yapısal ve mekanizma açısından bortezomib den farklıdır. Güç olarak Bortezomib e benzer ancak proteozomun kimotripsin benzeri aktivitesi için daha seçicidir. Solid tümör ile karşılaştırıldığında hematolojik malignansiler carfizomib e en duyarlı olan hücrelerdir (Teicher ve Tomaszewski, 2015). Carfizomib için öncelikli olarak multiple myelomayı kapsayan birçok faz I ve II çalışmaları yapılmıştır (Dou ve Zonder, 2014).

6 Temmuz 2012 de carfizomib öncesinde bortezomib ve immünomodülatör bir ajanla en az iki farklı tedavi gören multiple myloma hastaları için FDA tarafından onay almıştır (Dou ve Zonder, 2014; Teicher ve Tomaszewski, 2015). Ixazomib (MLN-9708/2238) Ixazomib bor içeren küçük bir peptid inhibitör molekülü olup, insan tümörlerinin geniş grubunu tedavi etmek için geliştirilen ikinci nesil bir proteozom inhibitörüdür (Kupperman ve ark., 2010). Bortezomib in aksine ixazomib oral olarak biyoyararlanıma sahiptir. Bortezomib e benzer olarak proteozomu kimotripsin benzeri aktiviteyle (β5) inhibe eder, ancak ixazomibin 20S proteozom ayrışma yarı ömrü bortezomib den daha kısadır (6 kat daha hızlıdır). Bu yüzden ixazomib in doku dağılımında bortezomib e göre avantajlı olduğu düşünülmektedir. MLN9708 biyolojik olarak inaktiftir ancak plazmada hızlı bir şekilde hidrolize olarak biyolojik aktif formu olan MLN2238 e dönüşür (Chauhan ve ark., 2011; Kupperman ve ark., 2010). Marblestone yaptığı bir çalışmada MLN2238 in, 20S proteozomun β5 alt ünitesine bağlanarak, yüksek konsantrasyonlarda ise β1 ve β2 alt ünitesine de bağlanarak kültüre edilen kanser hücrelerini inhibe ettiği bildirilmiştir (Marblestone, 2009). Ixazomib şu anda tedavi edilmeyen multiple myeloma, nüks eden multiple myeloma, ileri evrede solid tömürlerin tedavisi, lenfoblastik lösemi, non-hodgkin lenfomalı birçok olguda çoklu faz III aşamasındadır. (Dou ve Zonder, 2014; Teicher ve Tomaszewski, 2015). Delanzomib (CEP-18770) Oral olarak geliştirilen yeni proteozom inhibitörlerinden biri de delanzomibtir. Hücre kültüründe ve deney hayvanlarında yapılmakta olan çalışmalar, delanzomibin bortezomibe benzer antikanser aktivitesinin olduğunu göstermiştir. CEP boronik asit, proteozom alt biriminin kimotripsin benzeri aktivitesini geri dönüşümlü olarak inihibe ederek NFκB aktivtesini azalttığı gösterilmiştir (Allegra ve ark, 2014). Delanzomib in özellikle multiple myeloma hücre hatlarında apoptotik ölüme neden olduğu ve antianjiyojenik aktivite gösterdiği belirlenmiştir (Teicher ve Tomaszewski, 2015). Delanzomib için halen myeloma, lenfoma ve solid tümörler üzerinde Faz I/II klinik çalışmalar devam etmektedir (Dou ve Zonder, 2014). Oprozomib (ONX-0912, PR-047) Geri dönüşümsüz yeni bir proteozom inhibitörü olan oprozomib, tripeptid epoksiketon ailesine ait bir üyedir ve carfizomib in oral olarak kullanılan aktif bir analoğudur. Oprozomib in bortezomib veya geleneksel tedavi yöntemine karşı direnç gelişen multiple myeloma hücrelerinde, büyümeyi inhibe ettiği ve apoptozu indüklediği ve kanser hücre migrasyonu inhibe ettiği bulunmuştur (Teicher ve Tomaszewski, 2015). Oprozomib in hematolojik kanserlerde (multiple myeloma dahil) ve solid tümörler üzerinde Faz I ve II çalışmaları halen devam etmektedir (Dou ve Zonder, 2014). Marizomib (NPI-0052, Salinosporamide A) Marizomib doğal olarak oluşan β-laktone-γ-laktam bisiklin bileşiği olup, geri dönüşümsüz bir proteozom inhibitörüdür (Allegra ve ark, 2014). Marizomib proteozomun 3 bölgesini birden inhibe etme özelliğine sahiptir (β5, β2, β1). Bu nedenle bortezomib ile çapraz direnç göstermediği ve özellikle in vitro da bortezomib direncinin üstesinden geldiği bildirilmiştir (Dou ve Zonder, 2014). Marizomib in hem multiple myeloma hem de lösemide kaspaz-8 bağımlı apoptozu indüklediği bildirilmiştir. Marizomibin, tekrarlayan multiple myeloma ve 4. derece malign glioma da klinik faz I/II çalışmaları devam etmektedir (Teicher ve Tomaszewski, 2015). Kaynaklar 1. Adams, J., Behnke, M., Chen, S., Potent and selective inhibitors of the proteasome: dipeptidyl boronic acids, Bioorg. Med. Chem. Lett., 8, 333-8, 1998.Aussie, L.K., Francis, F., Gengler, N., Haubruge, E., Response and genetic analysis of malathion-specific resistant Tribolium castaneum (Herbst) in relation to population density. J. Stored Prod. Res. 43 (1), Aghajanian, C., Soignet, S., Dizon, D.S., A phase I trial of the novel proteasome inhibitor PS341 in advanced solid tumor malignancies, Clin. Cancer Res. 8, , Aghajanian, C., Soignet, S., Dizon, D.S., A phase I trial of the novel proteasome inhibitor PS341 in advanced solid tumor malignancies, Clin. Cancer Res. 8, , Allegra A., Alonci A., Gerace D., Russo S., Innao V., Calabrò L., Musolino C., New orally active proteasome inhibitors in multiple myeloma, Leukemia Research, 38, 1-9, Almond, J.B., Cohen, G.M., The proteasome: a novel target for cancer chemotherapy, Leukemia, 16, , Anderson, K.C., The 39th David A. Karnofsky Lecture: bench-to-bedside translation of targeted therapies in multiple myeloma, J. Clin. Oncol., 30, , Brüning, A., Vogel, M., Mylonas, I., Friese, K., Burges, A., Bortezomib targets the caspase-like proteasome activity in cervical cancer cells, triggering apoptosis that can be enhanced by Nelfinavir, Curr. Cancer Drug Targets, Cardoso, F., Durbecq, V., Laes, J.F., Badran, B., Lagneaux, L., Bex, F., Desmedt, C., Willard-Gallo, K., Ross, J.S., Burny, A., Bortezomib (PS-341, Velcade) increases the efficacy of trastuzumab (Herceptin) in HER-2-positive breast cancer cells in a synergistic manner, Mol. Cancer Ther., 5, , Chauhan, D., Tian, Z., Zhou, B., Kuhn, D.J., Orlowski, R.Z., Raje, N.S., Richardson, P.G., Anderson, K.C., In vitro and in vivo selective antitumor activity of a novel orally bioavailable proteasome inhibitor MLN9708 against multiple myeloma cells, Clin. Cancer Res., 17, , Cooper, M.G., Hausman, R.E., Hücre, Moleküler Yaklaşım, İzmit Tıp Kitap Evi, İzmir, , Dick, L.R., Fleming, P.E., Building on bortezomib: secondgeneration proteasome inhibitors as anti-cancer therapy, Drug Discovery Today, 15, 5-6, Dou Q. P., Zonder J. A., Overview of Proteasome Inhibitor- Based Anti-cancer Therapies: Perspective on Bortezomib and Second Generation Proteasome Inhibitors versus Future Generation Inhibitors of Ubiquitin-Proteasome System, Current Cancer Drug Targets, 14, , Dutaud, D., Aubry, L., Henry, L., Levieux, D., Hendil, K.B., Kuehn, L., Bureau, J.P. and Ouali, A., Development and evaluation of a sandwich ELISA for quantification of

7 188 the 20S proteasome in human plasma, J.Immunol. Methods., 260, , 2002.

8 Engür S., Lösemi Ve Kolon Kanseri Hücrelerinde Yeni Bir Proteozom İnhibitörü Olan MLN9708 in Antineoplastik Etkilerinin Araştırılması. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmakoloji ABD, Yüksek Lisans Tezi, Haziran, Frankland-Searby, S., Bhaumik, R.S., The 26S proteasome complex: An attractive target for cancer therapy, Biochimica. et Biophysica. Acta., 1825, 64 76, Fujita, T., Doihara, H., Washio, K., Ino, H., Murakami, M., Naito, M., Shimizu, N., Antitumor effects and drug interactions of the proteasome inhibitor bortezomib (PS341) in gastric cancer cells, Anticancer Drugs, 18, , Ghobrial, I.M., Wıtzıg, T.E., Adjeı, A.A., Targeting apoptosis pathways in cancer therapy, CA Cancer J. Clin.55: , Hershko, A., Ciechanover, A., The ubiquitin system, Annu. Rev. Biochem., 67, , Jeay, S., Soneshein, G.E., Postel-Vinay, M.C., Growth hormone can act as a cytokine controlling survival and proliferation of immune cells: new insights into signaling pathways, Molecular and Cellular Endocrinology, 188, 1-7, Kalejta, R.F., Shenk, T., Proteasome-dependent, ubiquitin-independent degradation of the Rb family of tumor suppressors by the human cytomegalovirus pp 71 protein, Proc. Natl. Acad. Sci., 100, , Kane, R.C., Dagher, R., Farell, A., Ko, C.W., Sridhara, R., Justice, R., Pazdur, R., Bortezomib for the treatment of mantle cell lymphoma, Clin. Cancer Res., 13, , Karp, G., Cell and Molecular Biology Concepts and Experiments, John Wiley and Sons Inc., New York, , Kumar, A., Hozo, I., Wheatley, K., Djulbegovic, B., Thalidomide versus bortezomibbased regimens as firstline therapy for patients with multiple myeloma: a systematicreview, Am. J. Hematol., 86, 18 24, Kupperman, E., Lee, E.C., Cao, Y., Bannerman, B., Fitzgerald, M., Berger, A., Yu, J., Yang, Y., Hales, P., Bruzzese, F., Liu, J., Blank, J., Garcia, K., Tsu, C., Dick, L., Fleming, P., Yu, L., Manfredi, M., Rolfe, M., Bolen, J., Evaluation of the proteasome inhibitor MLN9708 in preclinical models of human cancer, Cancer Res., 70, , Lashinger LM, Zhu K, Williams SA. Bortezomib abolishes tumor necrosis factor related apoptosisinducing ligand resistance via a p21-dependent mechanism in human bladder and prostate cancer cells. Cancer Research, 65, , Ling, X., Calinski, D., Chanan-Khan, A., Zhou, M., Li, F., Cancer cell sensitivity to bortezomib is associated with survivin expression and p53 status but not cancer cell types, Journal of Experimental and Clinical Cancer Research, 29:8, Ma, M.H., Yang, H.H., Parker, K., The proteasome inhibitor PS-341 markedly enhances sensitivity of multiple myeloma tumor cells to chemotherapeutic agents, Clin. Cancer Res., , Mani, A., Gelmann, E.P., The ubiquitin-proteasome pathway and its role in cancer, J. Clin. Oncol., 23, , Marblestone, J.G., Ubiquitin Drug DiscoveryDiagnostics 2009:First Annual Conference October, Philadelphia PA, USA, Melo, J.V., Chuah, C., Novel agents in CML therapy: tyrosine kinase inhibitors and beyond, Hematology Am. Soc. Hematol. Educ. Program, , Mitsiades, N., Mitsiades, C.S. Richardson, P.G., The proteasome inhibitor PS- 341 potentiates sensitivity of multiple myeloma cells to conventional chemotherapeutic myeloma after one prior therapy, Clin. Cancer Res., 12, , Papandreou C.N., Logothetis, C.J., Bortezomib as a potential treatment for prostate cancer, Cancer Res., 64, , Richardson, P.G., Barlogie, B., Berenson, J., A phase 2 study of bortezomib in relapsed, refractory myeloma, N. Engl. J. Med., 348, , Richardson, P.G., Mitsiades, C., Schlossman, R., Munshi, N., Anderson, K., New drugs for myeloma, Oncologist, 12(6), , Rudd, P.M., Merry, A.H., Wormald, M.R., Glycosylation and prion protein, Current Opinion in Structural Biology, 12(5), , Scagliotti, G., Proteasome inhibitors in lung cancer, Crit. Rev. Oncol. Hematol., 58, , Shishodia, S., Aggarwal B.B., Nuclear factor-kb activation: a question of life and death, Journal of Biochemistry and Molecular Biology, 35(1), 28-40, Skaug, B., Jiang, X., Chen, Z.J., The role of ubiquitin in NF-kappaB regulatory pathways. Annu. Rev. Biochem, 78, , Spataro, V., Norbury, C., Harris, A., The ubiquitinproteasome pathway in cancer, British Journal of Cancer, 77, , Terzic, J., Grivennikov, S., Karin, E., Karin, M.,Inflammation and colon cancer, Gastroenterology, 138, , Teicher BA, Tomaszewski JE, Proteasome Inhibitors, Biochemical Pharmacology Turanlıgil N. C., Uyanılgil Y., Ubikitin-Proteozom Yolağının Karsinojenezdeki Rolü, Arşiv, 19:36, 36-55, Yerlikaya, A., Cellular functions of the 26S proteasome, Turk J. Biol., 28, 31-38, Yerlikaya, A., Dokudur H., Protein yıkımının önemi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 35 (2), 93-99, Yerlikaya A., Dokudur H., Şeker S., Proteozom İnhibitörü MG-132 nin 4T1 Meme Ve B16F10 Melanoma Kanser Hücrelerindeki Sitotoksik Etkileri, DPÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi; 19, 15-22, Yewdell, E.H., Cheung, N.S., Choy, M.S., Qi, R.Z., Lee, A.Y., Peng, Z.F., Melendez, A.J., Manikandan, J., Koay, E.S., Chiu, L.L., Ng, W.L., Whiteman, M., Kandiah, J., Halliwell, B., Yewdell, J.W., Not such a dismal science: the economics of protein synthesis, folding, degradation and antigen processing, Trends Cell Biol., 11(7), , Wu K.K.W., Choa C. H., Lee C. W., Wud K., Fand D., Yu J., Sung J. Y., Proteasome inhibition: A new therapeutic strategy to cancer treatment. Cancer Letters, 293 (1), 15-22, 2010.

9 190

Kanser Tedavisi: Günümüz

Kanser Tedavisi: Günümüz KANSER TEDAVİSİNDE MOLEKÜLER HEDEFLER Doç. Dr. Işık G. YULUĞ Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü yulug@fen.bilkent.edu.tr Kanser Tedavisi: Günümüz Geleneksel sitotoksik ilaçlar ve

Detaylı

Romatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011

Romatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011 Romatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011 Cell growth differentiation Inflamation Cytokine production Extracellular-regulated

Detaylı

PI3K/AKT/mTOR Yolağı

PI3K/AKT/mTOR Yolağı PI3K/AKT/mTOR Yolağı PI3K/AKT/mTOR Yolağı Phospha'dilinositol 3-kinaz/protein kinaz B/mammalian target of rapamycin (PI3K/Akt/mTOR) Normal hücresel fonksiyonların yerine ge'rilebilmesi için gerekli olan

Detaylı

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI

HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara

Detaylı

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri Dr. Deniz Tural Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji KHDAK Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

Detaylı

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini

Detaylı

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ Seçici gen ifadesi embriyonun gelişmesini sağlayan 4 temel işlevi denetler: 1. Hücre çoğalması 2. Hücre farklılaşması 3. Hücre etkileşimleri 4. Hücre hareketi HÜCRE

Detaylı

TRANSLASYON ve PROTEİNLER

TRANSLASYON ve PROTEİNLER TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya

Detaylı

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ

RİBOZOM YAPI, FONKSİYON BİYOSENTEZİ RİBOZOM YAPI, FONKSİYON VE BİYOSENTEZİ Ribozom Palade adlı araştırıcı tarafından elektron mikroskop ile tanımlanmıştır. Viruslar hariç tüm canlılarda bulunan bir membranla çevrili olmayan organellerdir.

Detaylı

Anahtar Kelimeler: Apoptoz, Hücre döngüsü, Kanser kök hücresi, Multiselüler tümör sferoid, Prostat,Trabectedin

Anahtar Kelimeler: Apoptoz, Hücre döngüsü, Kanser kök hücresi, Multiselüler tümör sferoid, Prostat,Trabectedin [PS14] Trabectedin in (Yondelis; ET-743) CD133+/ CD44+ İnsan Prostat Kanser Kök Hücresi Üzerindeki Etkilerinin İki Boyutlu (2D) ve Üç Boyutlu (3D) Sistemde İncelenmesi Eda Açıkgöz 1, Ümmü Güven 2, Fahriye

Detaylı

BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ

BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ Celal Bayar Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı-MANİSA Bazal Hücreli Kanser (BCC) 1827 - Arthur Jacob En sık rastlanan deri kanseri (%70-80) Açık

Detaylı

Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi

Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi Dr. Süleyman ÖZDEMİR, Uzm. Dr Özlem TON, Prof Dr. Fevziye KABUKÇUOĞLU Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Detaylı

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test Yeni Nesil DNA Dizileme (NGS), İmmünHistoKimya (IHC) ile Hastanızın Kanser Tipinin ve Kemoterapi İlacının Belirlenmesi Kanser Tanı

Detaylı

KANSER AŞILARI. Prof. Dr. Tezer Kutluk Hacettepe Üniversitesi

KANSER AŞILARI. Prof. Dr. Tezer Kutluk Hacettepe Üniversitesi KANSER AŞILARI Prof. Dr. Tezer Kutluk Hacettepe Üniversitesi Bir Halk Sağlığı Sorunu Şu an dünyada 24.600.000 kanserli vardır. Her yıl 10.9 milyon kişi kansere yakalanmaktadır. 2020 yılında bu rakam %50

Detaylı

KANSER NEDİR? ONKOGEN VE KANSER. Hücre döngüsü. Siklin-Siklin Kinaz 1/30/2012 HÜCRE DÖNGÜSÜ. Siklin Kinaz inhibitörleri BÜYÜME FAKTÖRLERİ

KANSER NEDİR? ONKOGEN VE KANSER. Hücre döngüsü. Siklin-Siklin Kinaz 1/30/2012 HÜCRE DÖNGÜSÜ. Siklin Kinaz inhibitörleri BÜYÜME FAKTÖRLERİ KANSER NEDİR? ONKOGEN VE KANSER Prof.Dr.Dildar Konukoğlu Bir hücre veya hücre grubunun kontrol dışı büyümesi ve çoğalması ve Bu hücrelerin bulundukları yerden ayrılarak farklı lokalizasyonlarda bu faaliyetlerini

Detaylı

Docosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition

Docosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition Docosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition DUYGU PELİSTER - 20130701008 İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

KHDAK da Güncel Hedef Tedaviler

KHDAK da Güncel Hedef Tedaviler KHDAK da Güncel Hedef Tedaviler Prof.Dr. Adnan Aydıner İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü İstanbul William, WN et al. Nature Reviews, 2009 a Güncel Hedef Tedaviler EGFR İnhibitörleri EGFR: transmembran

Detaylı

Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva

Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva Marble 1934 yilinda diyabet ve kanser arasında bir ilişki olduğunu gösterdi Son 15 yılda bu ilişki giderek daha fazla tanındı

Detaylı

Transforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.

Transforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur. Transforming growth factor ß Hem omurgalılarda hem de omurgasızlarda gelişimin düzenlenmesinde önemli işlevleri vardır. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r Kanser Kök Hücre Kanser Modelleri Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r Kök hücre (Hiyerarşi) modeli - Tümör içindeki bazı hücreler yeni bir kanseri başla5r

Detaylı

MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD

MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD MEME VE KOLON KANSERİ HÜCRELERİ İLE OLUŞAN ANJİYOGENEZİN PROPOLİS YOLUYLA İNHİBİSYONU PROF.DR. ÇİĞDEM YENİSEY ADÜ TIP FAK. TIBBİ BİYOKİMYA AD GİRİŞ Tümörlerin yayılımının ve uzak organlara metastaz yapmasının

Detaylı

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD

Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden

Detaylı

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri Dr. Deniz Tural Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji KHDAK Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Tümör (kanser), Vücudumuzun herhangi bir hücre veya hücre topluluğunun kontrolsüz bir şekilde çoğalması, büyümesi,

Detaylı

Metastatik Prostat Kanserinde Gelecekten Beklentiler

Metastatik Prostat Kanserinde Gelecekten Beklentiler Metastatik Prostat Kanserinde Gelecekten Beklentiler Dr Çağatay Arslan İzmir Üniversitesi MedicalPark İzmir Hastanesi Medikal Onkoloji Böl. 14.03.2015 Çeşme Prostat Kanserinde Hormonal Tedavinin Gelişimi

Detaylı

I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık

I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık Fagositik hücreler (makrofajlar, mast hücreleri) Kompleman sistemi(direkt bakteri hücre membranı parçalayarak diğer immün sistem hücrelerin bunlara atak yapmasına

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Azmi YERLİKAYA. 2. Doğum Tarihi: 06 Mart 1969. 3. Doğum Yeri: Kulu/Konya. 4. Unvanı: Doç. Dr. 5.

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Azmi YERLİKAYA. 2. Doğum Tarihi: 06 Mart 1969. 3. Doğum Yeri: Kulu/Konya. 4. Unvanı: Doç. Dr. 5. 1. Adı Soyadı: Azmi YERLİKAYA 2. Doğum Tarihi: 06 Mart 1969 3. Doğum Yeri: Kulu/Konya 4. Unvanı: Doç. Dr. 5. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Biyoloji Hacettepe Üniversitesi 1990

Detaylı

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını

Detaylı

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma

Detaylı

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD TAKD olgu sunumları- 21 Kasım 2012 Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD Konuşma akışı; ALK mutasyonu değerlendirmedeki sorunlar ROS-1 mutasyonu Avrupa pulmoner patoloji çalışma

Detaylı

TÜMÖR ANJiYOGENEZİ TUMOR ANGIOGENESIS. Reha Aydın. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

TÜMÖR ANJiYOGENEZİ TUMOR ANGIOGENESIS. Reha Aydın. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi TÜMÖR ANJiYOGENEZİ TUMOR ANGIOGENESIS Reha Aydın İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi TÜMÖR ANJiYOGENEZİ TUMOR ANGIOGENESIS Reha Aydın, İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Türkçe

Detaylı

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ 7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol

Detaylı

PROTEOZOM İNHİBİTÖRÜ MG132 NİN 4T1 MEME VE B16F10 MELANOMA KANSER HÜCRELERİNDEKİ SİTOTOKSİK ETKİLERİ. Azmi YERLİKAYA, Harun DOKUDUR, Semih ŞEKER

PROTEOZOM İNHİBİTÖRÜ MG132 NİN 4T1 MEME VE B16F10 MELANOMA KANSER HÜCRELERİNDEKİ SİTOTOKSİK ETKİLERİ. Azmi YERLİKAYA, Harun DOKUDUR, Semih ŞEKER PRTEZM İNHİBİTÖRÜ MG132 NİN 4T1 MEME VE B16F10 MELANMA KANSER HÜCRELERİNDEKİ SİTTKSİK ETKİLERİ Azmi YERLİKAYA, Harun DKUDUR, Semih ŞEKER Dumlupınar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü,

Detaylı

Hücresel İmmünite Dicle Güç

Hücresel İmmünite Dicle Güç Hücresel İmmünite Dicle Güç dguc@hacettepe.edu.tr kekik imus Kalbe yakınlığı ve Esrarengiz hale Ruhun oturduğu yer Ruh cesaret yiğitlik Yunanlı Hekim MS 1.yy Kalp, pankreas, timus imus yaşla küçülür (timik

Detaylı

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ Gökhan Erdem GATA Tıbbi Onkoloji BD 19 Mart 2014 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, 19-23 Mart 2014, Antalya EPİDEMİYOLOJİ Epidemiyoloji, sağlık olaylarının görünme

Detaylı

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ Sait Murat Doğan, A. Pınar Erçetin, Zekiye Altun, Duygu Dursun, Safiye Aktaş Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, İzmir Slayt 1 / 14 Meme Kanseri

Detaylı

İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ. Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD

İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ. Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD HÜCRE İÇİ MİKROBA YANIT Veziküle alınmış mikroplu fagosit Sitoplazmasında mikroplu hücre CD4 + efektör

Detaylı

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014 KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014 Kolorektal Kanserler; Sunum Planı Genel bilgiler Moleküler

Detaylı

19.10.2008 GEN REGÜLASYONU VE RETİNOİDLER. 2. Retinoid X reseptörleri RXR. RetinoidlerGen Regülasyonunda nasıl Görev Alırlar? Retinoid reseptörleri

19.10.2008 GEN REGÜLASYONU VE RETİNOİDLER. 2. Retinoid X reseptörleri RXR. RetinoidlerGen Regülasyonunda nasıl Görev Alırlar? Retinoid reseptörleri GEN REGÜLASYONU VE RETİNOİDLER Gen regülasyonu nedir? Organizmalarda bulunan genler gerekli oldukları zamanlarda aktif duruma geçerler ve bunu bir sistem ile yaparlar. Bu düzenleme sistemine gen regülasyonu

Detaylı

Hodgkin Hastalığı Tedavisinde Yeni Ajanlar

Hodgkin Hastalığı Tedavisinde Yeni Ajanlar Hodgkin Hastalığı Tedavisinde Yeni Ajanlar Dr. Mert Başaran İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü Mayıs 2013, Antalya, Side GELİŞMELER TEDAVİ SEÇİMİ MOPP ABVD BEACOPP GEÇ TOKSİSİTENİN AZALTILMASI RT alan ve dozunun

Detaylı

Epidermoid Akciğer Kanseri Sistemik Tedavisinde Gelişmeler

Epidermoid Akciğer Kanseri Sistemik Tedavisinde Gelişmeler Epidermoid Akciğer Kanseri Sistemik Tedavisinde Gelişmeler Dr. Özden Altundağ Başkent Üniversitesi Medikal Onkoloji TAKD İÇ ANADOLU BÖLGE TOPLANTISI 10/05/2016, Ankara Akciğer Kanseri Geleneksel Sınıflandırma

Detaylı

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ

15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ 15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden

Detaylı

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller

Detaylı

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları. Dr Fikri İçli

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları. Dr Fikri İçli Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları Dr Fikri İçli AÜTF Onkoloji Birimleri Tıbbi Onkoloji BD Cerrahi Onkoloji BD Radyasyon Onkolojisi AnaBD Pediatrik Onkoloji BD Onkoloji Uygulama ve Araştırma

Detaylı

JAK STAT Sinyal Yolağı

JAK STAT Sinyal Yolağı The Janus kinase/signal transducers and ac4vators of transcrip4on (JAK/STAT) JAK/STAT sinyal yolu sitokinler tara>ndan ak4fleş4rilir. ü Hücre farklılaşması ü Hücre çoğalması ü Hücre göçü ü Apoptoz gibi

Detaylı

Romatoid Artrit Tedavisinde Kinaz I nhibitörleri Klinik Çalıs malar

Romatoid Artrit Tedavisinde Kinaz I nhibitörleri Klinik Çalıs malar Romatoid Artrit Tedavisinde Kinaz I nhibitörleri Klinik Çalıs malar Ahmet Gül İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi RA Tedavisi Biyolojik I laçlar van Vollenhoven RF. Nat Rev Rheumatol 2009;5:531

Detaylı

Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim

Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim 7 Hücrelerde Sinyal İletimi ve İletişim 7 7.1 Sinyal nedir ve hücreler buna nasıl cevap verir? 7.2 Sinyal almaçları hücre cevabını nasıl başlatır? 7.3 Sinyale cevap hücre içinde nasıl aktarılır? 7.4 Sinyallere

Detaylı

Wnt/β-katenin Yolağı

Wnt/β-katenin Yolağı Wnt/β-katenin Yolağı Wnt/β-katenin Yolağı Memeli canlılarda oldukça korunmuş ve gelişim için oldukça önemli olan bir yolak7r. Drosophila da yapılan gene>k çalışmalar sırasında keşfedilmiş>r. Özellikle

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

GLİKOLİZİN KONTROLU Prof. Dr. İzzet Hamdi Öğüş

GLİKOLİZİN KONTROLU Prof. Dr. İzzet Hamdi Öğüş GLİKOLİZİN KONTROLU Prof. Dr. İzzet Hamdi Öğüş hamdiogus@gmail.com Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı, Le>oşa, KKTC GLİKOLİZİN ALLOSTERİK DÜZENLENMESİ Metabolik düzenleme: Bütün

Detaylı

Heterolog tip I kolajen biostimulation deri hücresi

Heterolog tip I kolajen biostimulation deri hücresi Heterolog tip I kolajen biostimulation deri hücresi Andrea Corbo ve Vincenzo Varlaro Heterolog kolajen Tip I ile biostimulation deri hücresi sınıf III tıbbi cihaz (Linerase ) kullanılmasını içerir. I kolajen

Detaylı

MESANE TÜMÖRLERİNİN DOĞAL SEYRİ

MESANE TÜMÖRLERİNİN DOĞAL SEYRİ MESANE TÜMÖRLERİNİN DOĞAL SEYRİ ve MOLEKÜLER PROGNOSTİK FAKTÖRLER Prof. Dr. Levent Türkeri Üroloji Anabilim Dalı Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mesane Tümörü (Transizyonel Hücreli Karsinom) Yüzeyel

Detaylı

KARSİNOGENEZ. Prof.Dr.Şevket Ruacan

KARSİNOGENEZ. Prof.Dr.Şevket Ruacan KARSİNOGENEZ Prof.Dr.Şevket Ruacan Kanser anormal bir doku kitlesidir. Büyümesi normal dokulardan daha hızlıdır ve onlarla uyumlu değildir. Bu bozukluk değişimi başlatan uyarı ortadan kalktıktan sonra

Detaylı

Mulders et. al. Eur Urol 2014, 65(5)

Mulders et. al. Eur Urol 2014, 65(5) Zytiga Etkililik Fizazi K et al. Abiraterone acetate for treatment of metastatic castration-resistant prostate cancer treatment : final overall survival analysis of the COU-AA-301 randomised, double-blind,

Detaylı

Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları. Prof.Dr. Serra KAMER

Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları. Prof.Dr. Serra KAMER Multiple Myelom Radyoterapi Uygulamaları Prof.Dr. Serra KAMER Cevap Aranan Sorular Kemik Lezyonlarında Palyatif Radyoterapi Plazmositom tedavisinde küratif radyoterapi Kim ne zaman- tedavi sıralaması?

Detaylı

İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE YENİ MOLEKÜLLER. Dr.Hülya Över Hamzaoğlu Acıbadem Fulya Hastanesi Crohn ve Kolit Merkezi

İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE YENİ MOLEKÜLLER. Dr.Hülya Över Hamzaoğlu Acıbadem Fulya Hastanesi Crohn ve Kolit Merkezi İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE YENİ MOLEKÜLLER Dr.Hülya Över Hamzaoğlu Acıbadem Fulya Hastanesi Crohn ve Kolit Merkezi İBH da temel immunopatogenez İBH da temel immunopatogenez Mucosa

Detaylı

Adaptif İmmünoterapi. Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya

Adaptif İmmünoterapi. Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya Adaptif İmmünoterapi Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya Adaptif immünoterapi İmmün Sistemin kanser oluşumunda koruyucu rolü daha iyi anlaşılmıştır. Monoklonal antikor teknolojisi, Tümör

Detaylı

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre reseptörleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler. Bakteriler, glukoz ve amino asit gibi besinlerin varlığını algılarlar. Yüksek yapılı

Detaylı

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ

24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ 24- HÜCRESEL RADYASYON CEVABININ GENETİK KONTROLÜ Radyasyona aşırı duyarlı bazı hücreler kullanılarak hücresel radyasyon cevabının genetik kontrolü ile ilgili önemli bilgiler sağlanmıştır.bu hücreler genellikle

Detaylı

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu

Tanımlamalar PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON. Protein sentezi ;translasyon. mrna ; Genetik şifre 1/30/2012. Prof Dr.Dildar Konukoğlu PROTEİN SENTEZİ; TRANSLASYON Prof Dr.Dildar Konukoğlu DNA SENTEZİ DNA DNA RNA sentezi DNA mrna Protein sentezi mrna Protein Tanımlamalar Replikasyon Replikasyon Transkripsiyon Transkripsiyon Translasyon

Detaylı

OVER KANSERİNDE BİYOLOJİK TEDAVİ

OVER KANSERİNDE BİYOLOJİK TEDAVİ OVER KANSERİNDE BİYOLOJİK TEDAVİ DR. KAZIM UYGUN KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIBBİ ONKOLOJİ BİLİM DALI Over Kanseri Jinekolojik tümörler içinde 2. sıklıkta Ölüm sıralamasında ise ilk sırada Kadın kanser ölümlerinde

Detaylı

GLİKOJEN METABOLİZMASI

GLİKOJEN METABOLİZMASI METABOLİZMASI DİLDAR KONUKOĞLU TIBBİ BİYOKİMYA 8.4.2015 DİLDAR KONUKOĞLU 1 YAPISI Alfa-[1,6] glikozid Alfa- [1-4] glikozid bağı yapısal olarak D-glukozdan oluşmuş dallanmış yapı gösteren homopolisakkarittir.

Detaylı

POST TRANSLASYONEL MODİFİKASYONLAR

POST TRANSLASYONEL MODİFİKASYONLAR POST TRANSLASYONEL MODİFİKASYONLAR Proteinlerin yapısal ve işlevsel özelliklerini kazanması için translasyon aşamasında ya da translasyon bittikten sonra bazı modifikasyonlara uğraması gerekmektedir. Polipeptidin

Detaylı

Hücre Proliferasyonu ve Testleri

Hücre Proliferasyonu ve Testleri 1 Hücre Proliferasyonu ve Testleri Normal Hücre Çoğalması Normal dokularda, hücre bölünmesi ve çoğalması organizmanın devamlılığı için bir gereklilik;r. Hücre çoğalmasının olması gerekenden farklı olması

Detaylı

ENG Mesleki İngilizce-I İNGİLİZCE ENG Mesleki İngilizce-I İNGİLİZCE

ENG Mesleki İngilizce-I İNGİLİZCE ENG Mesleki İngilizce-I İNGİLİZCE Dönem 3 Kurul 1 18.Eyl.17 09.00-09.50 Neoplazi tanımı ve adlandırma E. DEMİRALAY PATOLOJİ Pazartesi 10.00-10.50 Benign ve malign tümörler E. DEMİRALAY PATOLOJİ 11.00-11.50 Kanser Biyokimyası B. ÖNGEN BİYOKİMYA

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

İmmun sistemi baskılanmış hastalarda lenfomagenezde rol alan faktörler ve etkileşimleri. Blood Reviews (2008) 22, 261

İmmun sistemi baskılanmış hastalarda lenfomagenezde rol alan faktörler ve etkileşimleri. Blood Reviews (2008) 22, 261 İmmun sistemi baskılanmış hastalarda lenfomagenezde rol alan faktörler ve etkileşimleri Blood Reviews (2008) 22, 261 Onkojenik viruslar Annu. Rev. Pathol. Mech. Dis. 2014.9:49 EBV Doğada çok yaygın İnsan

Detaylı

RELAPS REFRAKTER MULTĠPL MĠYELOM DA DEĞĠġEN TEDAVĠ YAKLAġIMI

RELAPS REFRAKTER MULTĠPL MĠYELOM DA DEĞĠġEN TEDAVĠ YAKLAġIMI RELAPS REFRAKTER MULTĠPL MĠYELOM DA DEĞĠġEN TEDAVĠ YAKLAġIMI Rıdvan Ali Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ġç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı Bursa Tüm kanserlerin %1 i Hematolojik kanserlerin

Detaylı

Ankilozan Spondilit te Patogenez: Yeni Gelişmeler

Ankilozan Spondilit te Patogenez: Yeni Gelişmeler Ankilozan Spondilit te Patogenez: Yeni Gelişmeler 1 Prof. Dr. Pamir Atagündüz Marmara Üniversitesi Romatoloji Bilim Dalı 21 Nisan 2017 Genel Bilgiler Kronik, progressif, inflamatuar hastalık grubu Prevalans

Detaylı

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ

TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi

Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi MBG 505 BAKTERİ GENETİĞİ Transkripsiyon ve Transkripsiyonun Düzenlenmesi Emrah ÖZÇELİK Ribonükleik asit (RNA) 3 tip RNA Mesajcı RNA (mrna) (genetik seviyede) Transfer RNA (trna) Ribozomal RNA (rrna) (fonksiyonel

Detaylı

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II. KAN-DOLAŞIM ve SOLUNUM DERS KURULU

DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II. KAN-DOLAŞIM ve SOLUNUM DERS KURULU DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II KAN-DOLAŞIM ve SOLUNUM DERS KURULU Doç.Dr. Engin DEVECİ İMMÜN SİSTEM TİPLERİ I- Doğal-doğuştan (innate)var olan bağışıklık Fagositik hücreler (makrofajlar, mast

Detaylı

G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ-

G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ- 1 Tarifname G1/S FAZ SPESİFİK PROTEİN, SİKLİN D1 VE ANTİ-APOPTOPİK BCL-XL PROTEİNİN EKSPRESYONUNU BASKILAYARAK İŞLEV GÖREN BİR ANTİ- KARSİNOJENİK ADJUVAN FORMÜLASYON Teknik Alan Buluş, G1/S faz spesifik

Detaylı

Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı

Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı Prof. Dr. Ahmet Gül İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Romatoid Artrit Kronik simetrik poliartrit q Eklemde İnflammasyon

Detaylı

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD

TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM. Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD TÜMÖR BELİRTEÇLERİ: BİYOKİMYASAL YAKLAŞIM Prof. Dr. Erdinç DEVRİM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD devrim@ankara.edu.tr 2 Tümör Belirteçleri Tümör veya oluşan tümöre karşı vücudun diğer

Detaylı

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi (ARUM), Meşelik Kampüsü, 26480, ESKİŞEHİR

ÖZGEÇMİŞ. : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi (ARUM), Meşelik Kampüsü, 26480, ESKİŞEHİR ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Sedef Hande AKTAŞ İletişim Bilgileri : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi (ARUM), Meşelik Kampüsü, 26480, ESKİŞEHİR

Detaylı

Tümör Nekrozis Faktör İle İlişkili Apoptozis İndükleyici Ligand (TRAIL) ve Epoxomicin in Osteosarkom Hücrelerinde Apoptozis Üzerine Etkileri

Tümör Nekrozis Faktör İle İlişkili Apoptozis İndükleyici Ligand (TRAIL) ve Epoxomicin in Osteosarkom Hücrelerinde Apoptozis Üzerine Etkileri Tümör Nekrozis Faktör İle İlişkili Apoptozis İndükleyici Ligand (TRAIL) ve Epoxomicin in Osteosarkom Hücrelerinde Apoptozis Üzerine Etkileri Effects of TNF-related Apoptosis Inducing Ligand (TRAIL) and

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM BAHAR YARI YILI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI. Tarih Saat Konu Yer Anlatan

EĞİTİM-ÖĞRETİM BAHAR YARI YILI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI. Tarih Saat Konu Yer Anlatan 2016- EĞİTİM-ÖĞRETİM BAHAR YARI YILI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM BAŞLANGIÇ: 13 Şubat EĞİTİM-ÖĞRETİM BİTİŞ: 18 Mayıs Bitirme sınav tarihleri : 22 Mayıs-2 Haziran Bütünleme sınav tarihleri: 12-23

Detaylı

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI

İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI RAPOR BÜLTENİ İSTATİSTİK, ANALİZ VE RAPORLAMA DAİRE BAŞKANLIĞI Tarih: 10/09/2015 Sayı : 8 Dünya Lenfoma Farkındalık Günü 15 Eylül 2015 Hazırlayan Neşet SAKARYA Birkaç dakikanızı ayırarak ülkemizde 2011

Detaylı

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI 27.11.2014 GEBELİK VE LAKTASYON DÖNEMİNDE MEME KANSERİ Dr.Pınar Uyar Göçün Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji AD 41 y, kadın Sağ memeden

Detaylı

Derece Alan Üniversite Yıl Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü

Derece Alan Üniversite Yıl Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 1. Adı Soyadı: Pınar Obakan İletişim Bilgileri: Adres: İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, MOBIGEN 34156 Bakırköy-İstanbul

Detaylı

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ Cem Sezer 1, Mustafa Yıldırım 2, Mustafa Yıldız 2, Arsenal Sezgin Alikanoğlu 1,Utku Dönem Dilli 1, Sevil Göktaş 1, Nurullah Bülbüller

Detaylı

Renin-Angiotensin System Blockers May Prolong Survival of Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer Patients Receiving Erlotinib

Renin-Angiotensin System Blockers May Prolong Survival of Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer Patients Receiving Erlotinib Medicine (Baltimore). 2015 Jun;94(22):e887. doi: 10.1097/MD.0000000000000887. Renin-Angiotensin System Blockers May Prolong Survival of Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer Patients Receiving Erlotinib

Detaylı

GLOBİN GEN REGÜLASYONU

GLOBİN GEN REGÜLASYONU GLOBİN GEN REGÜLASYONU GLOBİN GENLERİN REGÜLASYONU Her bir globin genin dokuya ve gelişime spesifik ekspressiyonu regülatör dizilimdeki transkripsiyon faktörlerinin etkisi ile sağlanmaktadır. Globin

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar

Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar Hümoral İmmün Yanıt ve Antikorlar H. Barbaros ORAL Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji Anabilim Dalı Edinsel immün sistemin antijenleri bağlamak için kullandığı 3 molekül sınıfı: I.Antikorlar,

Detaylı

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya

Üroonkoloji Derneği. Prostat Spesifik Antijen. Günümüzdeki Gelişmeler. 2 Nisan 2005,Mudanya Prostat Spesifik Antijen ve Günümüzdeki Gelişmeler Prostat Kanseri 2004 yılı öngörüleri Yeni tanı 230.110 Ölüm 29.900 Jemal A, CA Cancer J Clin 2004 Kanserler arasında görülme sıklığı #1 Tümöre bağlı ölüm

Detaylı

KANSEROLOJİDE FARMAKOGENOMİ

KANSEROLOJİDE FARMAKOGENOMİ KANSEROLOJİDE FARMAKOGENOMİ Prof.Dr. Işık TUĞLULAR Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma - Uygulama Merkezi ( ARGEFAR ) Müdürü Farmakogenomik Kursu 24 Mart 2010 ANTALYA İLAÇ Klinik

Detaylı

Fare meme kanseri modelinde duysal sinirlerin metastaz oluşumundaki rolü ve etki mekanizması

Fare meme kanseri modelinde duysal sinirlerin metastaz oluşumundaki rolü ve etki mekanizması Fare meme kanseri modelinde duysal sinirlerin metastaz oluşumundaki rolü ve etki mekanizması Dr. Nuray Erin Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Mitojenik sinyaller, Baskılanmış temas inhibisyonu Apopitozdan

Detaylı

SİNYAL İLETİMİ ve KANSER. Dr. Lale Doğan Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji ABD

SİNYAL İLETİMİ ve KANSER. Dr. Lale Doğan Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji ABD SİNYAL İLETİMİ ve KANSER Dr. Lale Doğan Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Temel Onkoloji ABD Reseptör Tirozin Kinaz (RTK)= Protein Tirozin Kinaz RTK lar hücre membranında yerleşim gösterir. İnsan

Detaylı

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0

Detaylı

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ Ruksan ELAL 1, Arsenal SEZGİN ALİKANOĞLU 2, Dinç SÜREN 2, Mustafa YILDIRIM 3, Nurullah BÜLBÜLLER 4, Cem SEZER 2

Detaylı

Otofaji. 2) Zar uzaması 3) Kaynaşma 4) Yıkım

Otofaji. 2) Zar uzaması 3) Kaynaşma 4) Yıkım Otofaji Otofagozom Otolizozom İletilen sinyal 1- Çekirdekleme/ Oluşum 2) Zar uzaması 3) Kaynaşma 4) Yıkım - Uzun ömürlü proteinlerin yıkımı - Eskiyen organellerin (mitokondriler gibi) yıkımı - Amino asit

Detaylı

KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014

KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014 KANSER GELİŞİMİ VE RİSK FAKTÖRLERİ DR BURÇAK ERKOL HAYDARPAŞA NUMUNE EAH TIBBİ ONKOLOJİ 05.02.2014 Tümör Kötü huylu-iyi huylu tümörler İyi huylu tümörler genellikle yayılma sıçrama yapmazlar Kötü huylumaligntümörlerin

Detaylı

GEBELİK VE MEME KANSERİ

GEBELİK VE MEME KANSERİ GEBELİK VE MEME KANSERİ Doç. Dr. Ramazan YILDIZ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı, 27 Kasım 2014, Ankara Gebelikte Kanser Gebelikte kanser insidansı % 0.07-0.1 arasında Gebelik

Detaylı

Böbrek nakli hastalarında akut rejeksiyon gelişiminde CTLA-4 tek gen polimorfizmlerinin ve soluble CTLA-4 düzeylerinin rolü varmıdır?

Böbrek nakli hastalarında akut rejeksiyon gelişiminde CTLA-4 tek gen polimorfizmlerinin ve soluble CTLA-4 düzeylerinin rolü varmıdır? Böbrek nakli hastalarında akut rejeksiyon gelişiminde CTLA-4 tek gen polimorfizmlerinin ve soluble CTLA-4 düzeylerinin rolü varmıdır? Çağlar Ruhi 1, Nilgün Sallakçı 2, Fevzi Ersoy 1, Olcay Yeğin 2, Gültekin

Detaylı

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK

BMM307-H02. Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK BMM307-H02 Yrd.Doç.Dr. Ziynet PAMUK ziynetpamuk@gmail.com 1 BİYOELEKTRİK NEDİR? Biyoelektrik, canlıların üretmiş olduğu elektriktir. Ancak bu derste anlatılacak olan insan vücudundan elektrotlar vasıtasıyla

Detaylı