Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma"

Transkript

1 ARAÞTIRMA Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma The Validity of Schizophrenia Subtypes: A Comperative Study Nalan Kara 1, Mehmet Hakan Türkçapar 2 1 Uz.Dr., Turgut Özal Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara, 1 Prof.Dr., Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Gaziantep ÖZET Amaç: Bu çalýþmada, bir grup þizofrenik bozukluðu olan hastanýn DSM-IV ölçütlerine göre alttiplendirmesi yapýlarak, bu alttiplerin sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan birbirinden ayrý özellikler gösterip göstermedikleri ve eðer gösteriyorlarsa bu farklýlýklarýn neler olduðunun bulunmasý amaçlanmýþtýr. Yöntem: Araþtýrma, (DSM-IV) taný sistemine göre þizofreni tanýsý konmuþ 78 hasta ile yapýldý. Hastalarýn sosyodemografik ve klinik özellikleri geriye dönük olarak deðerlendirildi. Araþtýrma grubunu oluþturan hastalarda saptanan üç alttip (paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ tip) sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan birbirleri ile karþýlaþtýrýldý. Bulgular: Paranoid tip þizofreni hastalarý, daha yüksek oranda evlilik öyküsü, gelir düzeylerinin yüksekliði, düþük intihar oranlarý, sonbahar-kýþ mevsiminde doðma eðilimi, daha geç baþlangýç yaþý ve ilk atakta daha çok yaþam olayý saptanmasýyla dezorganize gruptan anlamlý olarak farklýlýklar gösterdi. Ayrýþmamýþ tip þizofreni hastalarý ise, evlilik oranlarý ve intihar öyküsü açýsýndan paranoid tip hastalara benzerken, gelir düzeyleri, hastalýðýn baþlangýç yaþý ve yaþam olaylarýna tepkisellik açýsýndan paranoid gruptan farklý bulundu. Sonuç: Paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ tip þizofreni hastalarý, sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan birbirinden farklý görünmektedir. Bu bulgulara göre bizim örneklemimizde þizofreniyi mevcut alttiplere ayýrmak, sýnýflama açýsýndan geçerli ve yararlý görünmektedir. Gelecekte daha geniþ hasta örneklemleri ile yapýlacak ileriye dönük çalýþmalar, þizofreniyi alttiplere ayýrmanýn geçerliliði ile ilgili daha kapsamlý sonuçlar üretebilir. Anahtar Sözcükler: Þizofreni, alttipler, paranoid, dezorganize, ayrýþmamýþ. SUMMARY Objectives: In this study, through subtyping a group of schizophrenic patients according to DSM-IV diagnostic criteria, it is planned to find out whether these subtypes have different sociodemographic and clinical features and if so, what are these differences. Method: The study was conducted with 78 patients diagnosed as schizophrenia according to DSM-IV criteria. The sociodemographic and cllinical features of patients were assessed retrospectively. The three subtypes of schizophrenia (paranoid, disorganized and undifferentiated types) diagnosed in patients of research group were compared with each other in terms of sociodemographic and clinical features. Results: The patients with paranoid subtype were found significantly different from disorganized group with higher rates of marriage history, higher income levels, lower suicide rates, the tendency to be born in autumn-winter, later age of disease onset and more life events in the first psychotic episode. The undifferentiated type of schizophrenia was found similar to paranoid subtype in marriage rates and suicide history, but different from paranoid subtype in income levels, age of disease onset and reactivity to life events. Conclusion: The patients of paranoid, disorganized and undifferentiated type of schizophrenia seem to be different from each other in sociodemographic and clinical features. According to these results, in our sample, subtyping of schizophrenia in terms of present subtypes seems valid and useful in classification of the disorder. In future, the prospectively designed studies with larger samples may produce more significant results which show the validity of subtyping schizophrenia. Key Words: Schizophrenia, subtypes, paranoid, disorganized, undifferentiated. () Makalenin geliþ tarihi: , Yayýna kabul tarihi:

2 Kara N, Türkçapar MH. GÝRÝÞ Þizofreni, kiþinin zihinsel ve sosyal iþlevselliðini etkileyen ve sonuçta yeti kaybýna yol açan bir klinik sendromdur. Görünümü hastaya ve zamana göre deðiþkenlik gösterir, fakat hastalýðýn etkisi genel olarak aðýrdýr ve çoðunlukla uzun sürelidir (Buchanan ve Carpenter 2007). Þizofreninin yaþamboyu yaygýnlýðý önceki çalýþmalarda %1 olarak bildirilmiþ olsa da (Jablensky ve ark 1992), yakýn zamanlý araþtýrmalar, bu oranlarýn 1000'de 4,6 ile 9,2 arasý geniþ bir aralýkta olduðunu göstermiþtir (Saha ve ark 2005). Türkiye'de yapýlan sistematik bir gözden geçirmede yaþamboyu þizofreni yaygýnlýðýnýn genel toplumda 8,9:1000 olduðu, ayrýca þizofreninin erkeklerde kadýnlara göre anlamlý olarak daha yüksek görüldüðü (E/K:%11,6/%6,5) bildirilmiþtir (Binbay ve ark 2011). Ayrýca, psikozun yaþ arasý gençler, mahkûmlar ve evsizler gibi alt gruplarda daha yüksek olduðu bildirilmiþtir (Binbay ve ark. 2011). Þizofreni, dementia praecox olarak ilk tanýmlandýðý yüzyýlý aþkýn zamandan bu yana nedenleri ve sýnýflandýrma sistemleri açýsýndan tartýþmalý bir tanýdýr. Ayný zamanda þizofreni terimi damgalanmaya uðramýþ ve yanlýþ anlaþýlmýþtýr. Son birkaç on yýldýr, geliþtirilmiþ taný ölçütleri ile güvenilir bir þekilde þizofreni tanýsý konmakta ve uluslararasý taný sistemleri ile þizofreni tanýsal bir durum olarak bilinmektedir. Fakat taný farklý yollarla baþvuran ve farklý tedavi yaklaþýmlarý gerektiren geniþ bir hasta kitlesini tanýmlamaktadýr (Kingdon ve Turkington 2004). Þizofreninin tarihçesi, homojen alttipleri belirleme çabalarý ile doludur. Geleneksel yaklaþýmlar, paranoid, katatonik ve hebefrenik gibi alttiplerle, iyi seyir/kötü seyir, tepkisel/süreç, akut/kronik gibi süreç farklýlýklarýný içerir (Tsuang ve Winokur 1974, Carpenter ve ark 1976, Carpenter ve Stephens 1979). Daha sonralarý araþtýrmacýlar pozitif/negatif gibi özgül belirti kümelerine odaklanmýþ ya da, tipi/tipii, pozitif/karma/negatif, eksiklik/eksiklik olmayan gibi alttipler oluþturmuþlardýr (Crow 1980, Andreasen 1982, Liddle 1987, Kendler ve ark 1985, Gruenberg ve ark 1985). Klinik görünümdeki heterojenite, etiyoloji ve patofizyolojideki heterojeniteyi yansýtýyor olabilir. Her ne kadar klinik görünümle patofizyoloji arasýnda baðlantý kurmak için çaba harcanmýþsa da (örneðin, yapýsal beyin kusurlarý ile negatif belirtiler, dopaminerjik hiperaktivite ile psikotik belirtiler), saptanmýþ olan baðlantýlar beynin karmaþýklýðýný yansýtmaktan uzaktýr (Crow 1980). Araþtýrmalarda ortaya çýkan nörokognitif iþlev bozukluðu, beyin morfolojisindeki bozulmalar, nörokimyasal bozukluklar gibi çeþitli biyolojik belirteçlerin hiçbiri tanýsal test olma özelliklerine sahip deðildir. Genetik çalýþmalarda da belirli bir genle þizofreni iliþkisi saptanamamýþtýr. Þizofreninin nörobiyolojik temelini bulmaya yönelik yapýlan bu araþtýrmalar, bozukluðun altta yatan genetik, çevresel, nörolojik veya biyokimyasal faktörler sonucu ortaya çýkan, bir çok bulgu ve belirtiyi içeren bir sendrom olduðu bilgisini pekiþtirmiþtir (Jablensky 2010). Bu heterojeniteyi azaltma ihtiyacý, þizofreninin alttiplerine olan ilgiyi tazelemiþtir. Klinik psikiyatride, þizofreninin klasik alttipleri (paranoid, dezorganize, katatonik) uzun zamandýr kullanýlmaktadýr. Ýyi tanýmlanmýþ ölçütler kullanan bazý çalýþmalar, bu alttiplerin, diðer taný sistemleri ile karþýlaþtýrýlabilir þekilde güvenilir olduklarýný göstermiþlerdir. Ayrýca, bu alttiplerin, ailesel yüklülük, nörokimyasal süreçler, gebelik ve doðumla ilgili faktörler, doðum mevsimi, sosyal yeterlilik ve hastalýk gidiþi açýsýndan da birbirinden farklý olduklarý bildirilmiþtir (McGlashan ve Fenton 1991, Deister ve Marneros 1993, Suvissari ve ark 2009). Altiplerin varlýðýný destekleyen bu çalýþma ve bulgulara karþýlýk, Amerikan Psikiyatri Birliðinin ruhsal bozukluklarý sýnýflandýrdýðý taný sistemi DSM'nin (Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders- Ruhsal Bozukluklarýnýn Tanýsal ve Sayýmsal Elkitabý) son baskýsý DSM-5'te þizofreninin alttipleri kaldýrýlmýþtýr (Amerikan Psikiyatri Birliði 2013). Bunun gerekçesi olarak da, þizofreni belirtilerinin zaman içinde bir alttipten diðerine deðiþebilmesi ya da farklý alttiplere iliþkin belirtilerin bir arada görülebilmesi nedeni ile alttiplerin geçerliliðinin düþük olduðu öne sürülmüþtür. Bunun yerine belirtilerin þiddetine göre hastalýðý derecelendiren boyutsal yaklaþýmýn, tedavi planlanmasý, hastalýðýn seyrini öngörme ve patofizyolojik mekanizmalarý araþtýrmak için daha yararlý olduðu belirtilmiþtir. Alttiplerden katatoninin ise tanýsal belirleyici olarak kodlanmasý önerilmiþtir ( m%20dsm-iv-tr%20to%20dsm-5.pdf). Bu deðiþik- 120

3 Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma lik önerisine raðmen günümüz psikiyatrisinde özellikle paranoid þizofreni tanýsýnýn kullanýmýnýn oldukça yaygýn olduðu bilinmektedir (Zigler ve Glick 1984, McGlashan ve Fenton 1991, Suvissari ve ark 2009). Ayrýca bu alttiplerin epidemiyolojik açýdan farklý olduklarý ve kullanýlmaya devam edilmesi gerektiði de tartýþýlmaktadýr (Fenton ve McGlashan 1991, Deister ve Marneros 1993, Kendler 1994, Suvissari ve ark 2009). Bu çalýþmada, bir grup þizofrenik bozukluðu olan hastanýn DSM-IV (Amerikan Psikiyatri Birliði 1994) ölçütlerine göre alttiplendirmesi yapýlarak, bu alttiplerin sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan birbirinden ayrý özellikler gösterip göstermedikleri ve eðer gösteriyorlarsa bu farklýlýklarýn neler olduðunun bulunmasý amaçlanmýþtýr. Bu yolla þizofrenik bozukluðun birbirinden farklý özellikler gösteren alttiplerden oluþtuðu varsayýmý sýnanacaktýr. Amaç, þizofreninin klasik alttipleri arasýndaki hastalýk öncesi ve hastalýk sonrasý süreçteki farklýlýklarý deðerlendirerek, bu alttiplerin, hasta gruplarýný ne derecede tanýmladýðýný incelemek ve çok geniþ bir hasta kitlesini tanýmlayan þizofreni tanýsýný alttiplere ayýrmanýn yararlarýný tartýþmaktýr. GEREÇ VE YÖNTEM Hastalar: S.B. Ankara Dýþkapý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri Kliniði'ne Mart 2008-Haziran 2008 tarihleri arasýnda baþvurarak, þizofreni tanýsý ile yatarak ya da ayaktan tedavi gören 78 hasta retrospektif olarak deðerlendirildi. Hastalar, hastalýðýn akut ya da stabil evresinde bulunmakta ve antipsikotik tedavinin yanýnda eðer endikasyon varsa antikolinerjik, antidepresan ve anksiyolitik tedavi almaktaydýlar. Eþlik eden fiziksel, nörolojik hastalýk ya da zeka geriliðine sahip hastalar çalýþmaya dâhil edilmedi. Þizofreni ve alttiplerinin tanýsý SCID-I (DSM IV Eksen I Bozukluklarý Ýçin Yapýlandýrýlmýþ Klinik Görüþme) ile konuldu (Özkürkçügil ve ark 1999). Buna göre, 34 hasta (%43,6) paranoid, 21 hasta (%26,9) dezorganize, 23 hasta (%29,5) da ayrýþmamýþ tip þizofreni ölçütlerini karþýlamaktaydý. Çalýþmanýn yürütüldüðü süre içinde katatonik tip taný ölçütlerini karþýlayan hasta saptanmadý. Rezidüel tip ölçütlerini karþýlayan beþ hasta ise hasta sayýsýnýn bir alt grup oluþturacak yeterlilikte olmamasý nedeniyle çalýþmaya alýnmadý. Veri Toplama Araçlarý: Hastalarýn sosyodemografik ve klinik özellikleri hastalarýn dosyalarýndan elde edildi. Þizofreninin klasik üç alttipi (paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ tip) sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan birbirleri ile karþýlaþtýrýldý. Deðerlendirilecek olan sosyodemografik özellikler, hastanýn yaþý, cinsiyeti, medeni durumu, eðitim düzeyi, mesleði olarak belirlendi. Sosyodemografik bilgiler yanýnda, ailede psikiyatrik hastalýk öyküsü, intihar giriþimi, hastalýðýn baþlangýç yaþý, hastalýk öncesi yaþam olaylarý gibi hastalýk ile ilgili özellikler de deðerlendirmeye alýndý. Ýstatistiksel Analiz: Verilerin analizi SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) for Windows 11.5 paket programýnda yapýldý. Tanýmlayýcý istatistikler yaþ, öðrenim süresi, hastalýk baþlama yaþý ve hastalýk süresi için ortalama ± standart sapma, kategorik deðiþkenler ise gözlem sayýsý ve (%) þeklinde ifade edildi. Gruplar arasýnda yaþ ortalamasý ve hastalýk baþlama yaþý yönünden farkýn önemliliði Tek Yönlü Varyans analizi ile, öðrenim süresi ve hastalýk süresi Tek Yönlü Varyans analizi veya Kruskal Wallis test istatistiði sonucunun önemli bulunmasý halinde istatistiksel olarak anlamlý farka neden olan grup/gruplarý tespit etmek amacýyla; post hoc Tukey veya parametrik olmayan çoklu karþýlaþtýrma testleri kullanýldý. Kategorik deðiþkenler Pearson'un Ki-Kare veya Fisher'in Tam Sonuçlu Olasýlýk testi ile deðerlendirildi. p<0,05 için sonuçlar istatistiksel olarak anlamlý kabul edildi. BULGULAR Hastalarýn sosyodemografik özellikleri Tablo 1'de görülmektedir. Hastalarýn 30'u (%38,5) kadýn, 48'i (%61,5) erkekti. Paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ tip þizofreni hastalarýnýn yaþ ortalamasý sýrasý ile 39,9±8,2, 29,4±6,0 ve 33,9±7,1 idi. Yaþ ortalamasý açýsýndan paranoid tip ile dezorganize ve ayrýþmamýþ tip arasýndaki fark istatistiksel olarak 121

4 Kara N, Türkçapar MH. Tablo 1. Hastalarýn sosyodemografik özelliklerinin daðýlýmý Paranoid Dezorganize Ayrýþmamýþ t p (n=34) (n=21) (n=23) Yaþ 39,9±8,2a,b 29,4±6,0a 33,9±7,1b 13,88 <0,001 (ANOVA) Cinsiyet 1,33 (x 2 ) 0,514 Kadýn 15 (%44,1) 6 (%28,6) 9 (%39,1) Erkek 19 (%55,9) 15 (%71,4) 14 (%60,9) Evlilik Öyküsü 16,56 (F) <0,001 Yok 13 (%38,2) 19 (%90,5) 12 (%52,2) Var 21 (%61,8)a 2 (%9,5)a,c 11 (%47,8) c Eðitim 2,13 ( 2) 0,346 Ýlköðretim 12 (%35,3) 7 (%33,3) 12 (%52,2) Lise / Üniversite 22 (%64,7) 14 (%66,7) 11 (%47,8) Öðrenim Süresi 10,8±3,9 10,2±2,9 9,0±3,4 3,72 (KW) 0,156 Ýþ öyküsü 3,93 ( 2) 0,140 Yok 15 (%44,1) 15 (%71,4) 12 (%52,2) Var 19 (%55,9) 6 (%28,6) 11 (%47,8) Gelir Düzeyi 10,04 (F) 0, TL ve altý 17 (%50,0) a,b 17 (%81,0) a 18 (%78,3) b TL 1000 TL ve üstü 13 (%38,2) 3 (%14,3) 5 (%21,7) 4 (%11,8) 1 (%4,7) 0 (%0) ANOVA: Tek Yönlü Varyans Analizi, F: Fisher'in Tam Sonuçlu Olasýlýk Testi, x 2 : Pearson'ýn Ki-Kare Testi, KW: Kruskal Wallis Testi a Paranoid grubu ile Dezorganize grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,05). b Paranoid grubu ile Ayrýþmamýþ grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,05). c Dezorganize grubu ile Ayrýþmamýþ grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,01). anlamlý bulundu (p<0,05). Hastalýk süresi açýsýndan ise gruplar arasýnda fark bulunmadý. Cinsiyet açýsýndan her üç grupta da erkek üstünlüðü mevcut olsa da gruplar arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulunmadý (p=0,514). Evlilik öyküsü, paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ gruplarda sýrasý ile %61,8, %9,5 ve %47,8 idi. Dezorganize tip ile paranoid ve ayrýþmamýþ tip arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulundu (p<0,05 ve p<0,01), Eðitim süresi, alttiplerde sýrasý ile 10,8±3,9, 10,2±2,9, 9,0±3,4 bulundu. Eðitim süresi paranoid hastalarda en yüksek bulunsa da gruplar arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý deðildi. Çalýþma öyküsü, paranoid tipte en yüksek (%55,9) dezorganize tipte en düþük (%28,6) bulunurken, fark istatistiksel olarak anlamlý deðildi. Gelir düzeyi açýsýndan hastalarýn büyük çoðunluðu 500 TL ve altý gelire sahipti (paranoid: %50,0, dezorganize: %81,0, ayrýþmamýþ: %78,3). Paranoid tip ile dezorganize ve ayrýþmamýþ tip arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulundu (p<0,05). Paranoid gruptan dört hasta (%11,8), dezorganize gruptan bir hasta (% 4,7) 1000 TL ve üstü gelire sahip iken, ayrýþmamýþ grupta bu gelir düzeyine sahip hiç hasta yoktu. Fark istatistiksel olarak anlamlý deðildi. Tablo 2'de hastalarýn klinik özellikleri görülmektedir. Hastalýk baþlama yaþý, paranoid grupta diðer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlý derecede yüksekti (p<0,001). Hastalýk baþlama hýzý, tüm gruplarda yavaþ olma eðiliminde iken, dezorganize grupta oran en yüksekti (%61,9'a karþý, %58,8 ve %56,5); fakat fark istatistiksel olarak anlamlý bulunmadý. Hastalýk öncesi yaþam öyküsü oraný paranoid grupta, diðer iki gruba göre istatistiksel olarak yüksek bulundu (%70,6'ya karþý %38,1 ve 122

5 Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma Tablo 2. Hastalarýn klinik özelliklerinin daðýlýmý Paranoid Dezorganize Ayrýþmamýþ t p (n=34) (n=21) (n=23) Hastalýk Baþlama Yaþý 29,7±7,9 a,b 20,8±5,8 a 24,2±7,8 b 10,23 <0,001 (ANOVA) Hastalýk Baþlama Hýzý 0,13 ( 2) 0,936 Hýzlý 14 (%41,2) 8 (%38,1) 10 (%43,5) Yavaþ 20 (%58,8) 13 (%61,9) 13 (%56,5) Hastalýk Süresi 8 (0-29) 7 (0-20) 9 (1-24) 0,39 (KW) 0,823 Hastalýk Öncesi Yaþam Olayý 12,17 ( 2) 0,002 Yok 10 (%29,4) 13 (%61,9) 17 (%73,9) Var 24 (%70,6) a,b 8 (%38,1) a 6 (%26,1) b Yaþam Olayýyla Baþlayan Dönem 1,10 (F) 0,576 Yok 30 (%88,2) 20 (%95,2) 20 (%87,0) Var 4 (%11,8) 1 (%4,8) 3 (%13,0) Ýntihar giriþimi 8,33 ( 2) 0,016 Yok 26 (%76,5) 9 (%42,9) 18 (%78,3) Var 8 (%23,5) a 12 (%57,1) a,c 5 (%21,7) c Doðum mevsimi 17,36 ( 2) <0,001 Sonbahar - Kýþ 25 (%73,5) b 10 (%47,6) c 4 (%17,4) b,c Ýlkbahar - Yaz 9 (%26,5) b 11 (%52,4) c 19 (%82,6) b,c ANOVA: Tek Yönlü Varyans Analizi, F: Fisher'in Tam Sonuçlu Olasýlýk Testi, 2: Pearson'ýn Ki-Kare Testi, KW: Kruskal Wallis Testi a Paranoid grubu ile Dezorganize grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,05). b Paranoid grubu ile Ayrýþmamýþ grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,05). c Dezorganize grubu ile Ayrýþmamýþ grubu arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý (p<0,05). %26,1, p<0,05). Daha sonraki ataklar, tüm gruplarda yaþam olayýndan baðýmsýz olma eðilimindeydi. Ýntihar giriþimi oraný, dezorganize grupta, diðer gruplara göre daha yüksekti (%57,1'e karþý, %23,6 ve %21,7, p<0,05). Paranoid tipte doðum mevsimi daha çok sonbahar-kýþ, ayrýþmamýþ tipte ilkbaharyaz mevsiminde olma eðilimindeydi ve gruplar arasýndaki fark istatistiksel olarak anlamlý bulundu (p<0,001). TARTIÞMA Bu araþtýrmada, þizofreninin paranoid, dezorganize ve ayrýþmamýþ alttiplerinin sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan farklý olup olmadýklarý incelenmiþtir. Bulgularýmýz, incelen özellikler açýsýndan üç alttipin farklý olduðuna iþaret etmektedir. Araþtýrmamýzda, paranoid tipte dezorganize ve ayrýþmamýþ tiplere göre hastalýðýn daha geç yaþta baþladýðý saptanmýþtýr. Bu bulgu, çoðu çalýþmada bildirilen paranoid tipte hastalýðýn baþlangýç yaþýnýn daha geç olduðu bulgusu ile uyumludur (Winokur ve ark. 1974, Zigler ve Levine 1981, Gruenberg ve ark. 1985, Fenton ve McGlashan 1991, Kendler 1994, Suvissari 2009). Her üç grupta da erkek hastalarýn oraný, kadýn hastalara göre daha yüksektir. Bu bulgu, þizofreni hastalarýnda erkek oranýnýn üstünlüðünü bildiren çoðu çalýþma ile uyumludur. Her ne kadar þizofreninin sýklýk ve yaygýnlýðýnda cinsiyet farký olmadýðý uzun zaman iddia edilmiþ olsa da, son çalýþmalarda erkeklerde daha yüksek sýklýk bildirilmiþtir (Sartorius ve ark. 1986, Iacono ve Beiser 1992, Murphy ve ark. 1994, Usall ve ark 2001). Alttipler arasýnda cinsiyet oranlarý açýsýndan ise anlamlý fark bulmadýk. Bu bulgu, paranoid alttipin kadýnlarda daha fazla görüldüðü bazý çalýþmalarýn sonuçlarýna ters olsa da (Andia ve ark. 1995), çoðu çalýþmada bildirilen þizofreni alttipleri arasýnda cinsiyet açýsýndan anlamlý fark olmadýðý bulgusu ile uyumludur (Fenton ve McGlashan 123

6 Kara N, Türkçapar MH. 1991, Güz 2000, Usall ve ark. 2001, Evren ve ark. 2002, Amuk ve ark. 2004, Belli ve ark. 2007, Yýldýz ve ark. 2010). Evlilik öyküsüne bakýldýðýnda, dezorganize grupta evlilik oraný diðer iki gruptan anlamlý olarak düþük bulunmuþtur. Hastalýk öncesi iþlevselliði daha doðru yansýtmasý açýsýndan, hastalarýn mevcut medeni durumlarý deðil de evlilik öyküleri deðerlendirilmiþtir. Þizofreni alttipleri arasýnda en yüksek evlilik oranlarýnýn paranoid alttipte olduðu bildirilmiþtir (Belli ve ark 2007). Ayrýca, bekâr hastalarýn daha fazla alevlenme yaþadýklarý, daha sýk hastaneye yattýklarý ve daha þiddetli hastalýk belirtileri gösterdikleri bildirilmiþtir (Walker ve ark 1985). Yine hastalýk öncesi iyi iþlevsellik ile paranoid belirtiler arasýnda iliþki olduðu bulunmuþtur (Zigler ve Glick 1984, Sorensen ve ark. 1988, Fenton ve McGlashan 1991, Çayköylü ve ark. 2009). Bizim çalýþmamýzda da dezorganize tipte evlilik oranlarýnýn anlamlý olarak düþüklüðü ve en yüksek evlilik oranlarýnýn paranoid alttipte görülmesi, þizofreni alttipi ile iþlevsellik arasýndaki iliþkiyi desteklemektedir. Çalýþma öyküsü, hastalarýn halen çalýþýyor veya bir iþten emekli olma durumunun varlýðý veya yokluðuna göre deðerlendirilmiþtir. Tüm grupta iþsizlik oranlarýnýn yüksekliði diðer çalýþma bulgularý ile uyumludur (Ritzler 1981, Bhugra ve ark. 2000, Evren ve ark. 2002, Belli ve ark. 2007). Çalýþma oraný paranoid grupta en yüksek, dezorganize grupta en düþük bulunmuþtur. Bu bulgu, paranoid hastalarýn daha yüksek kazanýlmýþ ilgi ve beceriler ile meslek oranlarýna sahip olduðunu gösteren çalýþma sonuçlarý ile uyumludur (Fenton ve McGlashan 1991, Kendler 1994). Farkýn istatistiksel olarak anlamlý olmamasý, örneklem grubunun küçük olmasýna baðlý olabilir. Ayrýca, özellikle genel nüfusta kadýnlarýn ev hanýmý olma oranýnýn yüksekliði de göz önüne alýnýrsa, çalýþma oranlarýndaki düþüklüðün iþlevsellikle iliþkisinin dikkatle yorumlanmasý gerekmektedir. Çalýþmamýzda, paranoid gruptaki hastalarýn gelir düzeyi, diðer iki gruptan anlamlý olarak daha yüksek bulundu. Birçok çalýþmada þizofreni alttipi ile sosyal sýnýf arasýnda iliþki olduðu bildirilmiþtir. Buna göre yoksul hastalar, þizofreninin eksiklik sendromu (þizofreninin daha aðýr ve negatif belirtilerle giden formu) açýsýndan yüksek risk altýndadýr (Gallagher ve ark. 2006, Jones ve ark. 2008). Van Os ve ark. (1997), düþük sosyoekonomik durumun þizofrenide kötü gidiþ ile iliþkili olduðunu bildirmiþlerdir. Bu konudaki iki teori, sosyal stres hipotezi ile sosyal kayma hipotezidir. Düþük sosyoekonomik durum, doðum öncesi kötü bakým da dahil olmak üzere birçok çevresel stresör ile iliþkilidir (sosyal stres hipotezi). Fakat genetik yüklüðünün de, hastalarýn düþük sosyoekonomik sýnýfa kaymalarýna neden olmasý olasýdýr (sosyal kayma hipotezi). Bizim çalýþmamýzda da, negatif belirtilerin daha hafif ve hastalýk seyrinin daha iyi olduðu paranoid alttipte gelir düzeyinin yüksek oluþu, sosyoekonomik durum ile þizofreni alttipi arasýndaki iliþkiyi desteklemektedir. Ýntihar giriþimi oraný, dezorganize grupta diðer iki gruba göre anlamlý olarak yüksek bulunmuþtur. Þizofrenide intihar riski çeþitli çalýþmalarda incelenmiþ ve farklý bulgular elde edilmiþtir. Bazý çalýþmalarda negatif ve eksiklik bulgularýnýn intihar riskini azalttýðý ve pozitif belirtilerin (sanrýlar ve varsanýlar) intihar riskini arttýrdýðýný bildirilmiþtir (Fenton ve McGlashan 1991, Fenton ve ark 1997, Nordentoft ve ark. 2002). Walsh ve ark. (2001) ise, pozitif belirtilerin intihar üzerine etkisinin karmaþýk olduðunu ve psikotik belirtilerin intihar davranýþýný tetiklemesi konusunda yeterli veri olmadýðýný bildirmiþlerdir. Diðer çalýþmalarda genç yaþ, erkek cinsiyet, yüksek psikopatoloji düzeyi ve iþlev bozukluðu ile intihar riski arasýnda iliþki bulunmuþtur (Caldwell ve Gottesman 1990, Pinikahana ve ark. 2003). Yine, depresif belirtiler, umutsuzluk düzeyi ve negatif belirtilerin intihar riskini arttýrdýðý bildirilmiþtir (Aguilar ve ark. 2003, Hocaoðlu ve Tekin 2007). Yýldýz ve ark. (2010), yineleyen hastane yatýþlarýnýn intihar giriþimi için kuvvetli bir öngörücü olduðunu bildirilerdir. Bizim örneklemimizde dezorganize tipte intihar oranlarýnýn yüksekliði, bu alttipte negatif belirtiler, psikopatoloji düzeyi, bekârlýk, iþsizlik ve iþlev bozukluðunun yüksekliði ile iliþkili olabilir. Doðum mevsimi, bizim örneklemimizde paranoid tipte sonbahar-kýþ, ayrýþmamýþ tipte ilkbahar-yaz döneminde olma eðilimindeyken, dezorganize grupta mevsimlere göre homojendi. 20. Yüzyýlda yapýlmýþ çoðu çalýþmada, þizofreni hastalarýnýn kýþ mevsiminde doðma eðiliminde olduðu bulunmuþtur. Bu gözlem, kýþ mevsiminde ýsý, diyet, enfeksiyöz etkenler gibi fetüs beyni üzerine olumsuz etki 124

7 Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma eden faktörlerle açýklanmaktadýr (Nasrallah ve McCalley-Whitters 1984, Gallagher ve ark. 1999). Doðum mevsimindeki farklýlýklarýn þizofreni alttiplerinde de geçerli olduðu araþtýrýlmýþ ve birçok çalýþmada þizofreninin eksiklik sendromuna sahip hastalarýn yüksek bir oranýnýn yaz aylarýnda doðduðu gösterilmiþtir (Messias ve Kirkpatrick 2001, Tek ve ark. 2001, Kirkpatrick ve ark. 2002). Yine tip I þizofreni hastalarýnýn gebeliðin üçüncü trimesterinde, tip II þizofreni hastalarýnýn ise ilk trimesterde iken kýþ mevsiminde olma eðiliminde olduklarý gösterilmiþtir. Gebeliðin ilk trimesteri, beynin hýzlý geliþtiði bir dönem olduðundan, bu dönemde beyne olan etkiler, beyin yapýsýnda anormalliklere ve tip II þizofreniye yol açarken, üçüncü trimesterde olan etkiler, beyin geliþiminde ve biyokimyasal süreçlerde anormalliklere ve dolayýsý ile tip I þizofreniye yol açarlar (Nasrallah ve Weinberger 1986). Kýþ aylarýnda doðan hastalarýn daha az doðum komplikasyonuna sahip olduklarý (Kinney ve ark. 1994), daha az negatif belirti yaþadýklarý (Kirkpatrick ve ark 1998) ve daha iyi bir hastalýk seyri gösterdikleri (Pulver ve ark 1983) bulunmuþtur. Yine hastalýk öncesi uyum sorunlarýnýn kýþ aylarý dýþýnda doðan ve þizofreni spektrum bozukluklarý açýsýndan pozitif aile öyküsüne sahip hastalarda daha yüksek olduðu bulunmuþtur (St-Hilaire ve ark. 2005). Bizim çalýþmamýzda da hastalýk öncesi uyumun yüksek, hastalýk seyrinin daha iyi ve negatif belirtilerin daha az olduðu paranoid alttipteki hastalarýn daha çok sonbahar-kýþ aylarýnda doðmuþ olmalarý bu çalýþmalarýn bulgularý ile uyumludur. Hastalýk özellikleri açýsýndan, paranoid tip þizofrenide, hastalýk baþlangýcýnýn daha ileri yaþta olduðu ve önemli yaþam olaylarýný izlediði bulunmuþtur. Bu bulgu, diðer çalýþmalarýn bulgularý ile uyumludur (Winokur ve ark. 1974, Zigler ve Levine 1981, McGlashan ve Fenton 1991). Geç hastalýk baþlangýcý daha iyi psikososyal iþlevsellik ve uyum ile iliþkiliyken, erken baþlangýç yüksek bekârlýk oraný ve mesleki iþlevsellikte bozukluk ile iliþkili bulunmuþtur. (Jeste ve ark. 1995, Hafner ve ark. 1999, Skokou ve ark. 2014). Çalýþmamýzda hastalýk baþlangýcý ise her üç grupta da yavaþ olma eðilimindeydi. Þizofreni hastalarýnda akut baþlangýç iyi seyirle iliþkiliyken, yavaþ baþlangýç ise kötü gidiþle iliþkilidir (Huber ve ark 1980). Fenton ve McGlashan, paranoid þizofrenide dezorganize ve ayrýþmamýþ tipe göre daha hýzlý hastalýk baþlangýcý bildirmiþlerdir (Fenton ve McGlashan 1991). Fakat hastalýk baþlangýcýnýn kesin olarak belirlenmesi güç görünmektedir. Bunun nedeni, hastalýk baþlangýcýnýn genellikle psikotik belirtilerden çok huzursuzluk, depresyon, anksiyete, düþünme ve dikkatte bozulma bulunmasý gibi özgül olmayan belirtilerle karakterize olmasýdýr. Bizim çalýþmamýzda hastalýk baþlangýcý açýsýndan gruplar arasýnda anlamlý fark bulunmamasý, örneklem küçüklüðüne baðlý olabileceði gibi, çalýþmanýn kesitsel olmasý nedeni ile hastalýk baþlangýcýnýn net olarak belirlenememesi ile ilgili olabilir. Çalýþmamýzda incelenen sosyodemografik ve klinik özellikler açýsýndan ayrýþmamýþ tip, kimi zaman paranoid, kimi zaman dezorganize tipe benzemekte ya da bu iki tip arasýnda durmaktadýr. Örneðin, ayrýþmamýþ tip, evlilik oranlarýnýn yüksekliði ve intihar öyküsünün düþüklüðü açýsýndan paranoid tipe benzerken, gelir düzeylerinin düþüklüðü, hastalýðýn erken baþlangýç yaþý ve yaþam olaylarýna tepkiselliðin olmamasý açýsýndan paranoid gruptan anlamlý olarak farklý bulunmuþtur. Bu durum, ayrýþmamýþ tipin bir dýþlama tanýsý olmasý, yani diðer alttiplerin taný ölçütlerinin tam olarak karþýlanmamasý durumunda bu tanýnýn konulmasýna baðlý olabilir. Amerikan Psikiyatri Birliðinin yeni sýnýflama sistemi olan DSM-5'te þizofreni alttipleri kaldýrýlmýþ, bunun yerine birbiri ile iliþkili belirti gruplarýna göre hastalýðý derecelendiren boyutsal yaklaþýmýn tedavi planlanmasý, hastalýðýn seyrini öngörme ve patofizyolojik mekanizmalarý araþtýrmak için daha yararlý olduðu belirtilmiþtir. Boyutsal yaklaþýmýn yararlý olacaðýna iliþkin bu öngörünün gerçekleþip gerçekleþmeyeceði gelecekte yapýlacak çalýþmalarla daha iyi anlaþýlacaktýr. Bu deðiþiklik önerisine raðmen, günümüzde özellikle paranoid þizofreni tanýsý yaygýn olarak konulmaktadýr. Ayrýca mevcut alttiplerin epidemiyolojik açýdan farklý olduklarý ve kullanýlmaya devam edilmesi gerektiði de tartýþýlmaktadýr. Bu nedenle boyutsal yaklaþým kullanýlsa bile þizofreni tanýsý altýnda toplanan farklý tablolarýn neler olduðunun araþtýrýlmasý ve gelecekte bu genel taný yerine daha özelleþmiþ alt taný veya farklý tanýlar ortaya çýkma olasýlýðý göz önünde bulundurulmalýdýr. Araþtýrmalarýn önünü kesmemek açýsýndan klasik alttiplerden geçerliliði yüksek olan bazý alttiplerin (paranoid þizofreni gibi) boyutsal 125

8 Kara N, Türkçapar MH. yaklaþýmýn yanýnda kullanýlmaya devam edilmesi uygun olabilir. Ýleride tanýmlanacak ve geçerliliði olan diðer alttiplerin de daha sonra sýnýflandýrma sistemine katýlmasý mümkün olabilir. Bu çalýþmanýn güçlü yaný örneklem grubunun hem akut alevlenme hem de stabil dönemdeki hastalarý kapsayan heterojen bir hasta kitlesi olmasýdýr. Bu çalýþmanýn kýsýtlýklarý ise, küçük bir örneklem grubunu kapsamasý, þizofreni alttiplerinden rezidüel ve katatonik tipteki hastalarýn dâhil edilmemesi ve geriyedönük özellikte olmasý nedeniyle sadece hasta kayýtlarýna dayanan verileri dâhil etmiþ olmasýdýr. Daha geniþ örneklem gruplarý ve tüm alttiplerin dâhil edildiði ileriye dönük özellikteki gelecek çalýþmalar, bu alttiplerin geçerliliði ile ilgili daha anlamlý sonuçlar üretebilir. SONUÇ Sonuç olarak, DSM-5 ile birlikte þizofreni alttipleri kaldýrýlmýþ olsa da, bu çalýþmanýn bulgularý diðer çalýþmalarla birlikte deðerlendirildiðinde, þizofreniyi mevcut alttiplere ayýrmak þizofreninin sýnýflandýrmasý açýsýndan geçerli ve yararlý görünmektedir. Daha da önemlisi þizofreniyi homojen alttiplere ayýrmak, benzer hastalýk özelliklerine sahip hastalarda altta yatan ortak patofizyoloji ve etiyolojiyi belirlemekte de yararlý olacaktýr. Gelecek çalýþmalar, bu alttiplerin geçerliliði ile ilgili daha yararlý veriler saðlayabilir. Her ne kadar mevcut veriler þizofrenide belirli alttipler olduðunu gösterse de, alttipler içinde de heterojenite mevcuttur. O halde gelecek çalýþmalar þizofreninin daha homojen alttiplerini belirlemeye yönelik olmalýdýr. Yazýþma adresi: Dr.Nalan Kara, Turgut Özal Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara, nalanunlu79@hotmail.com Aguilar EJ, Leal C, Acosta FJ ve ark (2003) A psychopathological study of a group of schizophrenic patients after attempting suicide. Are there two different clinical subtypes? Eur Psychiatry, 18: Amerikan Psikiyatri Birliði (1994) Mentall Bozukluklarýn Tanýsal ve Sayýmsal El Kitabý, Dördüncü Baský (DSM-IV), Taný Ölçütleri Baþvuru Elkitabýndan, çev. Köroðlu E, Hekimler Yayýn Birliði, Ankara. Amerikan Psikiyatri Birliði (2013) Ruhsal Bozukluklarýn Tanýsal ve Sayýmsal El Kitabý, Beþinci Baský (DSM-5), Taný Ölçütleri Baþvuru Elkitabýndan, çev. Köroðlu E, Hekimler Yayýn Birliði, Ankara. Amuk T, Varma G, Oðuzhanoðlu NK ve ark (2004) Þizofrenide cinsiyet ve baþlangýç yaþýnýn sosyodemografik ve klinik özelliklerle iliþkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5: Andia AM, Zisook S, Heaton RK ve ark (1995) Gender differences in schizophrenia. J Nerv Ment Dis, 183: Andreasen NC (1982) Negative symptoms in schizophrenia: Definition and reliability. Arch Gen Psychiatr, 9: Belli H, Özçetin A, Ertem Ü ve ark (2007) Þizofreni hastalarýnda bazý sosyodemografik özellikler ve tedavi ile iliþkili etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8: Bhugra D, Hilwing M, Mallett R ve ark (2000) Factors in the onset of schizophrenia: a comparison between London and Trinidad samples. Acta Psychiatr Scand, 101: Binbay T, Ulaþ H, Elbi H ve ark (2011) Türkiye'de Psikoz Epidemiyolojisi: Yaygýnlýk Tahminleri ve Baþvuru Oranlarý Üzerine Sistematik Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1): KAYNAKLAR Buchanan RW, Carpenter WT (2007) Þizofreni ve Diðer Psikotik Bozukluklar. Kaplan & Sadock's Comprehensive Textbook of Psychiatry (Türkçesi) 8. Baský, Sadock BJ, Sadock VA (Eds), (çev. editörleri: H Aydýn, A Bozkurt), Ankara, Güneþ Kitabevi, s Caldwell CB, Gottesman II (1990) Schizophrenics kill themselves too. Schizophr Bull, 16: Carpenter WT, Bartko JJ, Langsner CA ve ark (1976) Another view of schizophrenia subtypes: A report from the International Pilot Study of Schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 33: Carpenter WT, Stephens JH (1979) An attempted integration of information relevant to schizophrenia subtypes. Schziophr Bull, 5: Crow TJ (1980) Molecular pathology of schizophrenia: More than one disease process? Br Med J, 280: Çayköylü A, Albayrak Y, Önen S ve ark (2009) Bir eðitim hastanesinde yatarak tedavi gören þizofreni hastalarýnda sosyodemografik özellikler ve tedavi ile iliþkili olasý etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10 (Ek 1): Deister A, Marneros A (1993) Subtypes in schizophrenic disorders: frequencies in long term course and premorbid features. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 28: Evren B, Evren C, Karamustafalýoðlu N ve ark (2002) Þizofrenili hastalarda cinsiyet farklýlýðý: Sosyodemografik ve klinik açýdan karþýlaþtýrma. Türkiye'de Psikiyatri, 2-3: Fenton WS, McGlashan TH (1991) Natural history of schizophrenia subtypes. I. Longitudinal study of paranoid, hebefrenic and undifferentiated schziophrenia. Arch Gen Psychiatry, 48:

9 Þizofreni Alttiplerinin Geçerliliði: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma Fenton WS, McGlashan TH, Victor BJ ve ark (1997) Symptoms, subtype and suicidality in patients with schizophrenia spectrum disorders. Am J Psychiatry, 154: Gallagher BJ, Jones BJ, McFalls JA ve ark (2006) Social class and type of schizophrenia. Eur Psychiatry, 21: Gallagher BJ, McFalls JA, Jones BJ (1999) Prenatal illness and subtypes of schizophrenia: the winter pregnancy phenomenon. J Clin Psychol, 55: Gift TE, Strauss JS, Harder DW ve ark (1981) Established chronicity of psychotic symptoms in first-admission schizophrenic patients. Am J Psychiatry, 138: Gruenberg AM, Kendler KS, Tsuang MT (1985) Reliability and concordance in the subtyping of schizophrenia. Am J Psychiatry, 142: Güz H (2000) Þizofreni ve cinsiyet: Baþlangýç yaþý ve sosyodemografik özellikler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3 (1): Hafner H, Loffler W, Maurer K ve ark (1999) Depression, negative symptoms, social stagnation and social decline in the early course of schizophrenia. Acta Psychiatr Scand, 100: Hocaoðlu Ç, Tekin Z (2007) Bir Psikiyatri Hastanesinde Tedavi Gören Þizofrenik Hastalarda Ýntihar Düþüncesi: Pozitif ve Negatif Belirtiler, Depresyon ve Umutsuzluk ile Ýliþkisi. Yeni Symposium, 45(4): adresinden tarihinde indirildi. Huber G, Gross G, Schüttler R ve ark (1980) Longitudinal studies of schizophrenic patients. Schizophr Bull, 6(4): Iacono WG, Beiser M (1992) Are males more likely than females to develop schizophrenia? Am J Psychiatry, 149: Jablensky A (2010) The diagnostic concept of schizophrenia: its history, evolution and future prospects. Diaologues Clin Neurosci, 12(3): Jablensky A, Sartorius N, Ernberg G ve ark (1992) Schizophrenia: manifestations,incidence and course in different cultures. A World Health Organization ten-country study. Psychol Med Monogr Suppl, 20: Jeste DV, Harris MJ, Krull A ve ark (1995) Clinical and neuropsychological characteristics of patients with late-onset schizophrenia. Am J Psychiatry, 152: Jones BJ, Gallagher BJ, Pisa AM ve ark (2008) Social class, family history and type of schizophrenia. Psychiatry Res, 159: Kendler KS, Gruenberg, AM, Tsuang MT (1985) Subtype stability in schizophrenia. Am J Psychiatry, 142: Kendler KS (1994) Outcome and family study of the subtypes of schizophrenia in the west of Ireland. Am J Psychiatry, 151(6): Kingdon DG, Turkington D (2004) Cognitive Therapy of Schizophrenia, New York, Guilford Press, s Kinney DK, Levy DL, Yurgelun-Todd DA ve ark (1994) Season of birth and obstetrical complications in schizophrenics. J Psychiatr Res, 28: Kirkpatrick B, Herrera Castanedo S, Vazquez-Barquero (2002) Summer birth and defisit schizophrenia: Cantabria, Spain. J Nerv Ment Dis, 190: Kirkpatrick B, Ram R, Amador XF ve ark (1998) Summer birth and deficit syndrome in schizophrenia. Am J Psychiatry, 155: Liddle PF (1987) The symptoms of chronic schizophrenia: A reexamination of the positive-negative dichotomy. Br J Psychiatry, 51: McGlashan TH, Fenton WS (1991) Classical Subtypes for Schizophrenia: Literature Review for DSM-IV. Schizophr Bull, 17: Messias E, Kirkpatrick B (2001) Summer birth and defisit schizophrenia in the Epidemiological Catchment Area Study. J Nerv Ment Dis, 189: Murphy BM, Burke JG, Bray JC ve ark (1994) An analysis of the clinical features of familial schizophrenia. Acta Psychiatr Scand, 89: Nasrallah HA, McCalley-Whitters M (1984) Seasonality of birth in subtypes of chronic schizophrenia. Acta Psychiatr Scand, 69: Nasrallah HA, Weinberger DR (1986) Neurobiology of schizophrenia. Handbook of schizophrenia (vol 1). Amsterdam, Elsevier Science Publishers BV. Nordentoft M, Jeppesen P, Abel M ve ark (2002) OPUS study: suicidal behavior, suicidal ideation and hopelessness among patients with first-episode psychosis. B J Psychiatry, 191: Özkürkçügil A, Aydemir Ö, Yýldýz M, Esen Danacý A, Köroðlu E. DSM-IV Eksen I bozukluklarý için yapýlandýrýlmýþ klinik görüþmenin Türkçeye uyarlanmasý ve güvenilirlik çalýþmasý. Ýlaç ve Tedavi Dergisi 1999, 12: Pinikahana J, Happell B, Keks NA (2003) Suicide and schizophrenia: a review of literature for the decade ( ) and implications for mental health nursing. Issues Ment Health Nurs, 24: Pulver AE, Stewart W, Carpenter WT ve ark (1983) Risk factors in schizophrenia: season of birth in Maryland, USA. Br J Psychiatry, 143: Ritzler BA (1981) Paranoia: prognosis and treatment. Schizophr Bull, 7: Saha S, Chant D, Welham J ve ark. (2005) A systematic review of the prevalence of schizophrenia. PLoS Med, 2: e141. Sartorius N, Jablensky A, Korten A ve ark (1986) Early manifestations and fist contact incidence of schizophrenia in different cultures. Psychol Med, 16: Skokou M, Gourzis P (2014) Demographic features and premorbid personality disorder traits in relation to age of onset and sex in paranoid schizophrenia. J Psychiatr Res, 215: Sorensen DJ, Paul GL, Mariotto MJ (1988) Inconsistencies in paranoid functioning, premorbid adjustment and chronicity: Question of diagnostic criteria. Schizophr Bull, 14: Suvissari J, Perala J, Saarni S ve ark (2009) The epidemiology 127

10 Kara N, Türkçapar MH. and descriptive and predictive validity of DSM-IV delusional disorder and subtypes of schizophrenia. Clin Schizophr Relat Psychoses, 2: Tek C, Kirkpatrick B, Kelly C ve ark (2001) Summer birth and defisit schizophrenia in Nithsdale, Scotland. J Nerv Ment Dis, 189: Tsuang MT, Winokur G (1974) Criteria for subtyping schizophrenia: Clinical differentiation of hebephrenic and paranoid schizophrenia. Arch Gen Psychiatry, 31: Usall J, Araya S, Ochoa S ve ark (2001) Gender differences in a sample of schizophrenic outpatients. Compr Psychiatr, 42: van Os J, Wright P, Murray RM (1997) Follow-up studies of schziophrenia I: natural history and non-psychopathological predictors of outcome. Eur Psychiatry, 12: Walker E, Bettes BA, Kain EL (1985) Relationship of gender and marital status with symptomatology in psychotic patients. J Abnorm Psychol, 94: Walsh E, Harvey K, White I ve ark (2001) Suicidal behaviour in psychosis: prevalence and predictors from a randomised controlled trial of case management. Br J Psychiatry, 178: Winokur G, Morrison J, Clancy J ve ark (1974) Iowa 500: The clinical and genetic distribution of hebephrenic and paranoid schizophrenia. J Nerv Ment Dis, 159: Yýldýz M, Yazýcý A, Böke Ö (2010) Þizofrenide Nüfus ve Klinik Özellikler: Çok Merkezli Kesitsel Bir Olgu Kayýt Çalýþmasý. Türk Psikiyatri Dergisi,;21(3): Zigler E, Glick M (1984) Paranoid schizophrenia: An unorthodox view. Am J Orthopsychiatry, 54: Zigler E, Levine J (1981) Age on first hospitalization of schizophrenics: A developmental approach. J Abnorm Psychol, 90:

Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya

Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik

Detaylı

Þizofreni ve Cinsiyet: Baþlangýç Yaþý ve Sosyodemografik Özellikler

Þizofreni ve Cinsiyet: Baþlangýç Yaþý ve Sosyodemografik Özellikler Þizofreni ve Cinsiyet: Baþlangýç Yaþý ve Sosyodemografik Özellikler Hatice GÜZ* ÖZET Bu çalýþmada, DSM-IV taný kriterlerine göre þizofreni tanýsý alan 160 hastada (95'i erkek, 65'i kadýn) baþlangýç yaþý

Detaylı

Bir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda. birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma

Bir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda. birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma ARAÞTIRMA Bir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda psikotik bozukluk ve madde kullaným bozukluðu birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma Comorbidity of psychotic disorder and substance use disorder

Detaylı

Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi

Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi ARAÞTIRMA Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi Recep Tütüncü 1, Sibel Örsel 2, M.Haluk Özbay 2 1 Uz.Dr., 2 Doç.Dr., Dýþkapý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri

Detaylı

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Týp Araþtýrmalarý Dergisi 23: 1 (3): 15-2 ARAÞTIRMA Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Remzi Kutaniþ, Ömer A. Özer, Buket T. Eryonucu Yüzüncü

Detaylı

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi 1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel

Detaylı

Þizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden?

Þizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden? Þizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden? Tolga Binbay 1, Halis Ulaþ 2, Köksal Alptekin 3 1 Uz.Dr., Cizre Devlet Hastanesi Psikiyatri Bölümü, Þýrnak, 2 Uz.Dr., 3 Prof.Dr., Dokuz

Detaylı

Bir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri

Bir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri ARAÞTIRMA Bir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri The Clinical and Sociodemographic Features of Late Onset Schizophrenia

Detaylı

Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler

Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler ARAÞTIRMA Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler Factors Effecting Length of Stay in Child Psychiatry Hospital Setting Miraç Barýþ Usta 1, Emre Ürer 1, Armaðan Aral 1, Gökçe Nur

Detaylı

Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok*

Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok* Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok* *İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.B.D. **İstanbul Üniversitesi DETAE Sinirbilim A.B.D. Şizofreni

Detaylı

Erken ve Geç Baþlangýçlý Erkek Alkol Baðýmlýlarýnda Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý

Erken ve Geç Baþlangýçlý Erkek Alkol Baðýmlýlarýnda Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý Erken ve Geç Baþlangýçlý Erkek Alkol Baðýmlýlarýnda Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý Ahmet ÝNCE*, Zuhal DOÐRUER*, M. Hakan TÜRKÇAPAR** ÖZET Alkol baðýmlýlýðýnýn

Detaylı

Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Þizofreni Hastalarýnýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Þizofreni Hastalarýnýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri ARAÞTIRMA Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Þizofreni Hastalarýnýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Sociodemographic and Clinical Characteristics of inpatients with Schizophrenia in Psychiatry

Detaylı

Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip

Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip ARAÞTIRMA Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip Analyzing Suicide Attempts: Risk Factors and Follow Up Ali Emre Þevik 1, Halil Özcan 2, Emin Uysal 3 1 Uz.Dr., Medicar Hastanesi,

Detaylı

Akut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma

Akut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Akut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma Diagnostic Stability in the Follow-up of Acute and Transient Psychotic Disorder: A Preliminary Study Nur Öztürk 1,

Detaylı

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3

Detaylı

1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ

1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ 1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ Burhanettin Kaya 1, Mine Kaya 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, 2 Uz.Dr., Ankara Halk Saðlýðý Müdürlüðü,

Detaylı

Þizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným

Þizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Þizofreni: Klinik Özellikler Doç. Dr. Selahattin ÞENOL* Þizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným alanlarýnda bozulmayla seyreden ciddi bir ruhsal hastalýktýr. Ýlk

Detaylı

Þizofreni Hastalarýnda Tekrarlayan Yatýþ Sýklýðý ve Öngörücüleri

Þizofreni Hastalarýnda Tekrarlayan Yatýþ Sýklýðý ve Öngörücüleri ARAÞTIRMA Þizofreni Hastalarýnda Tekrarlayan Yatýþ Sýklýðý ve Öngörücüleri Frequency and Predictors of Recurrent Hospitalizations of Schizophrenic Patients Bülent Kadri Gültekin 1, Jülide Güler 1, Sermin

Detaylı

Bir Eðitim Hastanesinde Psikiyatri Konsültasyon Hizmetlerinin Deðerlendirilmesi

Bir Eðitim Hastanesinde Psikiyatri Konsültasyon Hizmetlerinin Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Bir Eðitim Hastanesinde Psikiyatri Konsültasyon Hizmetlerinin Deðerlendirilmesi An Evalution of Psychiatric Consultation Services in a Training Hospital Ayþe Köroðlu 1, Fatmagül Helvacý Çelik

Detaylı

Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi

Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi Evaluation of Suicide Attempts Referring to Sivas Numune Hospital Emergency Department Etem Erdal Erþan

Detaylı

Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri ARAÞTIRMA Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Sociodemographic and Clinical Characteristics of Patients in The Kahta State Hospital Psychiatry

Detaylı

Þizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme

Þizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme ARAÞTIRMA Þizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme Sexual Dysfunction in Schizophrenia: A Cross-Sectional Evaluation Soner Çakmak 1, Gonca Karakuþ 2, Yunus Emre Evlice 3 1 Uz.Dr.,

Detaylı

Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital

Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital ARAÞTIRMA Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital Eda Aslan 1, Nadya Þimþek 2 1 Yard. Doç.

Detaylı

Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý

Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý Hatice GÜZ*, Nesrin DÝLBAZ** ÖZET Bu çalýþmada sosyal kaygý ve panik bozukluðu olan

Detaylı

Yüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin

Yüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin Þizofrenide Gidiþ ve Sonuç Prof. Dr. A. Kemal GÖÐÜÞ* * Ankara Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, ANKARA Yüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin tarafýndan tanýmlanmasýndan bu yana

Detaylı

Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması

Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Suat Yalçın, Sevda Bağ SBÜ Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları EAH, 3.psikiyatri Kliniği,

Detaylı

Bir týbbi durumun ayýrýcý tanýsýnýn iyi yapýlabilmesi,

Bir týbbi durumun ayýrýcý tanýsýnýn iyi yapýlabilmesi, Þizofrenide Ayýrýcý Taný Doç. Dr. Can CÝMÝLLÝ* Bir týbbi durumun ayýrýcý tanýsýnýn iyi yapýlabilmesi, taný ölçütlerinin iyi belirlenmiþ olmasýna baðlýdýr. Oysa bu yazýnýn konusu olan þizofreninin ne olduðuna

Detaylı

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL

Detaylı

Düþünce ve Dil Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalýþmasý

Düþünce ve Dil Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalýþmasý ARAÞTIRMA Düþünce ve Dil Ölçeðinin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalýþmasý Halis Ulaþ 1, Köksal Alptekin 2, Deniz Özbay 3, Berna Binnur Akdede 4, Emre Çakýr 3, Mevhibe Tümüklü 6, Selçuk Þimþek

Detaylı

Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi

Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi The Examination of the Social Anxiety Symptoms and Sociodemographic

Detaylı

Nörolojik Silik Ýþaretler Açýsýndan Erken Baþlangýçlý Þizofreniyle Yetiþkin Tip Þizofreninin Karþýlaþtýrýlmasý

Nörolojik Silik Ýþaretler Açýsýndan Erken Baþlangýçlý Þizofreniyle Yetiþkin Tip Þizofreninin Karþýlaþtýrýlmasý Nörolojik Silik Ýþaretler Açýsýndan Erken Baþlangýçlý Þizofreniyle Yetiþkin Tip Þizofreninin Karþýlaþtýrýlmasý Nesrin DÝLBAZ*, Elvan ÖZALP***, Göksel BAYAM** ÖZET Þizofreni nörogeliþimsel bir hastalýk

Detaylı

Gazi Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyal Güvenlik Kurumuna Fatura Edilen Tedavi Maliyetlerinin Deðerlendirilmesi

Gazi Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyal Güvenlik Kurumuna Fatura Edilen Tedavi Maliyetlerinin Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Gazi Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyal Güvenlik Kurumuna Fatura Edilen Tedavi Maliyetlerinin Deðerlendirilmesi Evaluation of Treatment Costs Invoiced to the

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs

Detaylı

Sosyal Anksiyete Bozukluðunda Baþlangýç Yaþýnýn Klinik Gidiþ Üzerine Etkisi

Sosyal Anksiyete Bozukluðunda Baþlangýç Yaþýnýn Klinik Gidiþ Üzerine Etkisi ARAÞTIRMA Sosyal Anksiyete Bozukluðunda Baþlangýç Yaþýnýn Klinik Gidiþ Üzerine Etkisi The Impact of the Age at the Onset of Social Anxiety Disorder on the Clinical Course Ahmet Koyuncu 1, Zerrin Binbay

Detaylı

Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma

Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma Hüseyin Güleç 1, Ayhan Yavuz 2, Murat Topbaþ 3, Ýsmail

Detaylı

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý ARAÞTIRMA Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý Oya Güçlü 1, Murat Erkýran 1 1 Uz. Dr., Bakýrköy Ruh Saðlýðý ve Sinir Hastalýklarý Eðitim ve

Detaylı

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp

Detaylı

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý ARAÞTIRMA Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý Prevalance of Obsessive-Compulsive Disorder in High School Students in Van, Turkey Yavuz Selvi 1, Lütfullah

Detaylı

Türkiye: Gelecek Nesiller için Fýrsatlarýn Çoðaltýlmasý 11. Çocuk Geliþimi ve Çocuklarýn Karþýlaþtýðý Riskler Eþitsizliðin nesiller arasý geçiþinin bugün Türkiye nin en genç neslini ciddi ölçüde etkilediði

Detaylı

Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri

Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri Türk Psikiyatri Dergisi 2014;25(3):157-62 Eksiklik Sendromu Olan ve Olmayan Şizofreni Tanılı Hastalarda İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Düzeyleri Dr. Ferdi KÖŞGER 1, Dr. Hatice ŞAHİN 2, Dr. Altan EŞSİZOĞLU

Detaylı

EĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ

EĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Kriz Dergisi 2(1): 235-240 EĞİTİM VEREN BİR DEVLET HASTANESİ PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN TANI GRUPLARINA GÖRE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ Erol ÖZMEN, M.Murat DEMET, İlkin İÇELLİ, Gürsel

Detaylı

Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi

Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi ARAÞTIRMA Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi Yalçýn M. Yarpuz 1, Ümit Aydoðan 2, Oktay Sarý 1, Aydoðan Aydoðdu 3, Gökhan Üçkaya 4,

Detaylı

Birinci Trimester Gebelerde Depresyon ve Anksiyete Bozukluðu

Birinci Trimester Gebelerde Depresyon ve Anksiyete Bozukluðu ARAÞTIRMA Birinci Trimester Gebelerde Depresyon ve Anksiyete Bozukluðu Depression and Anxiety Among First Trimester Pregnancies Pýnar Yücel 1, Yasemin Çayýr 2, Mehmet Yücel 3 1 Uz.Dr., Siyavuþpaþa Aile

Detaylı

Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi

Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi ARAÞTIRMA Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi Clinical characteristics, adjustment between the couples and the quality of

Detaylı

Yataklý Tedavi Hizmeti Sunan Psikiyatri Kliniklerinde Ektanýlar

Yataklý Tedavi Hizmeti Sunan Psikiyatri Kliniklerinde Ektanýlar ARAÞTIRMA Yataklý Tedavi Hizmeti Sunan Psikiyatri Kliniklerinde Ektanýlar Common Medical Problems in Inpatient Psychiatric Care Clinics Çaðatay Karþýdað 1, Umut Mert Aksoy 1, Gökþen Yüksel 1, Nihat Alpay

Detaylı

Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU

Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin

Detaylı

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri ARAÞTIRMA Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri Selçuk Aslan 1, Esra Yancar Demir 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý Investigation of Death Anxiety Among Depressive Patients Nilgün Öngider 1, Suna Özýþýk Eyüpoðlu 2 1 Psk.Dr., P.S. Yaþam Özel Aile

Detaylı

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi ARAÞTIRMA 1 Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi Fahriye Oflaz, Huriye Varol GATA Hemþirelik Yüksek Okulu 06010 Etlik-Ankara Özet Amaç: Bu çalýþmanýn amacý

Detaylı

Kemoterapi alan hastalarýn sosyodemografik ve tanýsal özellikleri

Kemoterapi alan hastalarýn sosyodemografik ve tanýsal özellikleri ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kemoterapi alan hastalarýn sosyodemografik ve tanýsal özellikleri Sociodemographic and diagnostic characteristics of patients treated with chemotheraphy Gamze Gököz Doðu,

Detaylı

Majör Depresyon ve Anksiyete Bozukluðunun Birlikte Görüldüðü Durumlarýn Klinik Özellikleri: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma *

Majör Depresyon ve Anksiyete Bozukluðunun Birlikte Görüldüðü Durumlarýn Klinik Özellikleri: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma * ARAÞTIRMA Majör Depresyon ve Anksiyete Bozukluðunun Birlikte Görüldüðü Durumlarýn Klinik Özellikleri: Karþýlaþtýrmalý Bir Çalýþma * Clinical Features of Patients with both Major Depression and Anxiety

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985

Detaylı

Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri

Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Süheyla ÜNAL*, Levent KÜEY**, Cengiz GÜLEÇ***, Mehmet BEKAROÐLU***, Yunus Emre EVLÝCE****, Selçuk KIRLI***** ÖZET * Prof. Dr., Ýnönü Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

Sýnýrda Kiþilik Bozukluðu Aslýnda Bir Bipolar Spektrum Bozukluðu mudur?

Sýnýrda Kiþilik Bozukluðu Aslýnda Bir Bipolar Spektrum Bozukluðu mudur? DERLEME Sýnýrda Kiþilik Bozukluðu Aslýnda Bir Bipolar Spektrum Bozukluðu mudur? Manolya Çalýþýr 1 1 Psk., Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Ankara ÖZET Sýnýrda (borderline) kiþilik bozukluðunun

Detaylı

Şizofrenide Depresyon ve İntihar

Şizofrenide Depresyon ve İntihar Şizofrenide Depresyon ve İntihar M.Güney **, A. Özden 1 özet: 1991 yılında A. Ü. Tıp Fakültesi Psikiyatri kliniği açık erkek psikoz katına yatırılarak incelenen kronik şizofren hastalarda, depresyon görülme

Detaylı

Obsesif Kompulsif Kiþilik Bozukluðu Olan ve Olmayan Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastalarýnda Klinik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý

Obsesif Kompulsif Kiþilik Bozukluðu Olan ve Olmayan Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastalarýnda Klinik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý Obsesif Kompulsif Kiþilik Bozukluðu Olan ve Olmayan Obsesif Kompulsif Bozukluk Hastalarýnda Klinik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý Nuray TÜRKSOY*, Raþit TÜKEL**, Özay ÖZDEMÝR*** ÖZET Bu çalýþmada, obsesif

Detaylı

Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði

Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Birsen CEYHUN*, Ömer OÐUZTÜRK**, Ayþe Gülsen CEYHUN*** ÖZET Alkol ve diðer maddelerin kötü kullanýmý ülkemizde yaygýn bir sosyal sorun haline

Detaylı

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý ARAÞTIRMA Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý Patients' Who Admitted to Psychiatry Clinic in a Anatolian City Explanation Models for

Detaylı

Yaþa Baðlý Makula Dejenerasyonunda Risk Faktörleri

Yaþa Baðlý Makula Dejenerasyonunda Risk Faktörleri Ret - Vit 2003; 11 : 159-163 159 Yaþa Baðlý Makula Dejenerasyonunda Risk Faktörleri Soner Sezgin 1, Hakký Birinci 2, Asuman Birinci 3, Ýhsan Öge 4, Dilek Erkan 2, ÖZET Amaç: Bu çalýþmada yaþa baðlý makula

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M.

Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. DEPRESYON-ANKSİYETE BOZUKLUKLARI İLE ALKOL BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. ÖZET Alkol bağımlılığı ve diğer psikiyatrik

Detaylı

Dr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz****

Dr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz**** Ýstanbul'da Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Kadýnlarýn Genel Saðlýk Anketine Göre Ruhsal Durumlarýnýn Deðerlendirilmesi Assessment of the Psychological Status of Women Who Applied to a Primary Care Unit in

Detaylı

ÜÇ TANI SİSTEMİNE GÖRE ALTTİPLENDİRİLMİŞ ŞİZOFRENLERDE STANDART DOZ ANTİPSİKOTİK TEDAVİYE YANIT

ÜÇ TANI SİSTEMİNE GÖRE ALTTİPLENDİRİLMİŞ ŞİZOFRENLERDE STANDART DOZ ANTİPSİKOTİK TEDAVİYE YANIT ANKARA TIP MECMUASI (THE JOURNAL OF THE FACULÎY OF MEDICINE) Vol. 47 : 109-118, 1994 ÜÇ TANI SİSTEMİNE GÖRE ALTTİPLENDİRİLMİŞ ŞİZOFRENLERDE STANDART DOZ ANTİPSİKOTİK TEDAVİYE YANIT Behçet Coşar* Selçuk

Detaylı

A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS

A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS tesi Sosyal Bilimler Dergisi 6 31 Bahar 2017/1 s.471-482 Asena Deniz ERSOY 1 Osman BAYRAKTAR 2 ÖZ A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS ABSTRACT Expressed

Detaylı

Cloninger'in Mizaç ve Karakter Boyutlarý ile Kiþilik Bozukluklarý Arasýndaki Ýliþki

Cloninger'in Mizaç ve Karakter Boyutlarý ile Kiþilik Bozukluklarý Arasýndaki Ýliþki ARAÞTIRMA Cloninger'in Mizaç ve Karakter Boyutlarý ile Kiþilik Bozukluklarý Arasýndaki Ýliþki Haluk Arkar 1 1 Doç.Dr., Ege Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Ýzmir ÖZET Amaç: Bu çalýþma, Svrakic ve arkadaþlarý

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet

Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet Damla YILDIRIM, Selin METÝN Ýzmir Ekonomi Üniversitesi Ýletiþim Fakültesi Özet Literatürde öðrenciler üzerinde yapýlan çalýþmalar cinsiyete göre ileriye dönük mesleki algýlarý

Detaylı

Basit Þizofreni. E.Tuðba Özel Kýzýl 1 DERLEME SUMMARY ÖZET

Basit Þizofreni. E.Tuðba Özel Kýzýl 1 DERLEME SUMMARY ÖZET DERLEME Basit Þizofreni E.Tuðba Özel Kýzýl 1 1 Uz.Dr., Ankara Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara ÖZET Þizofreni klinik belirtiler, seyir, tedaviye yanýt, biliþsel iþlevler ve patofizyolojisi

Detaylı

Þizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný

Þizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný Þizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný Uz. Dr. Mehmet V. ÞAHÝN* Özet Þizofreni, kiþinin düþünce, algýlama, duygulaným ve davranýþlarýný önemli derecede etkileyerek iþ, sosyal ve özel yaþamýnda

Detaylı

Depresif Duygudurumdan Major Depresyona Klinik Spektrum

Depresif Duygudurumdan Major Depresyona Klinik Spektrum DERLEME Depresif Duygudurumdan Major Depresyona Klinik Spektrum From Depressive Symptamotology to Major Depression: Clinical Spectrum Aslý Akýn Aslan 1, Burcu Akýn Sarý 2, Aslý Kuruoðlu 3 1 Uz.Dr., Batman

Detaylı

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ Ankara'da Birinci Basamak Saðlýk Kurumlarýnda Çalýþan Hekimlerin Sunulan Hizmetlere Ýliþkin Öz Deðerlendirmeleri The Self -Evaluation of Health Services by Physicians Working in Primary Health Care Units

Detaylı

Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler

Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler ARAÞTIRMA Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler Socio-Demographic Characteristics of Suicidal Individuals Hayriye Dilek Yalvaç 1, Burhanettin

Detaylı

Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý

Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý The Comparison of Psychiatric Disorders,

Detaylı

Şizofreni Tanılı Hastalarda Eksiklik Sendromu ile Klinik Belirtiler, Yaz Doğumları ve Ailesellik Arasındaki İlişki 2

Şizofreni Tanılı Hastalarda Eksiklik Sendromu ile Klinik Belirtiler, Yaz Doğumları ve Ailesellik Arasındaki İlişki 2 Türk Psikiyatri Dergisi 2015;26(4):229-35 Şizofreni Tanılı Hastalarda Eksiklik Sendromu ile Klinik Belirtiler, Yaz Doğumları ve Ailesellik Arasındaki İlişki 2 Dr. Levent METE 1, Dr. Özyıl SARIKAYA 2, Dr.

Detaylı

Aurasýz migren ile epizodik gerilim tipi baþaðrýsý: Psikiyatrik morbidite ve ayýrt edici diðer özelliklerin araþtýrýlmasý

Aurasýz migren ile epizodik gerilim tipi baþaðrýsý: Psikiyatrik morbidite ve ayýrt edici diðer özelliklerin araþtýrýlmasý Týp Araþtýrmalarý Dergisi 2005: 3 (1): 22-26 ARAÞTIRMA Aurasýz migren ile epizodik gerilim tipi baþaðrýsý: Psikiyatrik morbidite ve ayýrt edici diðer özelliklerin araþtýrýlmasý Melek Zeynep Saygýn 1, Esat

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Emine Çölgeçen 1, Ali İrfan Gül 2, Kemal Özyurt 3, Murat Borlu 4 1 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Ana Bilim

Detaylı

Þizofreni týptaki tüm yeni geliþmelere karþýn

Þizofreni týptaki tüm yeni geliþmelere karþýn Þizofreni Epidemiyolojisi Uz. Dr. A. Giray ARIHAN* Þizofreni týptaki tüm yeni geliþmelere karþýn halen sýklýðý, yaygýnlýðý, etiyolojisi taný ve tedavisi konusunda belirsizliðini koruyan bir hastalýk ya

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinde Yatan Hastalardan Ýstenen Psikiyatrik Konsültasyonlarýn Deðerlendirilmesi

Bir Üniversite Hastanesinde Yatan Hastalardan Ýstenen Psikiyatrik Konsültasyonlarýn Deðerlendirilmesi Bir Üniversite Hastanesinde Yatan Hastalardan Ýstenen Psikiyatrik Konsültasyonlarýn Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Psychiatric Disorders in Medically ill Inpatients Referred for Consultation in a University

Detaylı

Þizofrenik Hastalara Uygulanan Sorun Çözme Becerilerini Geliþtirme Programýnýn Yaþam Kalitesine Etkisi

Þizofrenik Hastalara Uygulanan Sorun Çözme Becerilerini Geliþtirme Programýnýn Yaþam Kalitesine Etkisi ARAÞTIRMA Þizofrenik Hastalara Uygulanan Sorun Çözme Becerilerini Geliþtirme Programýnýn Yaþam Kalitesine Etkisi Þenay Akpýnar 1, Meral Kelleci 2 1 Dr., Erzincan Ýl Saðlýk Müdürlüðü Erzincan, 2 Doç.Dr.,

Detaylı

Þizofrenide ve Diðer Psikotik Bozukluklarda Çoklu Ýlaç Kullanýmý: Uzun Etkili Antipsikotik Ýlaçlarýn Rolü

Þizofrenide ve Diðer Psikotik Bozukluklarda Çoklu Ýlaç Kullanýmý: Uzun Etkili Antipsikotik Ýlaçlarýn Rolü ARAÞTIRMA Þizofrenide ve Diðer Psikotik Bozukluklarda Çoklu Ýlaç Kullanýmý: Uzun Etkili Antipsikotik Ýlaçlarýn Rolü Polipharmacy in Schizophrenia and Other Psychotic Disorders: The Role of Long-acting

Detaylı

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi E. Cüneyt EVREN*, Sacide ÜSTÜNSOY*, Suat CAN*, Cengiz BAÞOÐLU**, Duran ÇAKMAK*** ÖZET Bu çalýþmada yatarak tedavi gören

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Kistik Fibrozisli Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji ve Tedavi Uyumu White T, Miller J, Smith GL ve ark. (2008) Adherence and psychopathology in children and adolescents with cystic

Detaylı

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler ARAÞTIRMA Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler Posttraumatic Stress Disorder and Related Factors in Patients with Spinal Cord Injury Murat Ýlhan Atagün 1, Ünal

Detaylı

Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri

Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri ARAÞTIRMA Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri Gülfizar Sözeri Varma 1, Nalan Kalkan Oðuzhanoðlu 2, Tarkan Amuk 3, Figen Ateþçi 2 1 Uz.Dr., 2 Prof.Dr., 4 Doç.Dr., Pamukkale

Detaylı

Þizofreninin Erken Döneminde Klinik Özellikler ve Tedavi Ýlkeleri

Þizofreninin Erken Döneminde Klinik Özellikler ve Tedavi Ýlkeleri Þizofreninin Erken Döneminde Klinik Özellikler ve Tedavi Ýlkeleri Alp Üçok 1 1 Prof.Dr., Ýstanbul Üniversitesi Ýstanbul Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ýstanbul GÝRÝÞ Þizofreninin tanýsal tutarlýlýðýnýn

Detaylı

Sivas İl Merkezindeki Kadınlarda Postnatal Depresyon Prevalansı Ve Risk Faktörleri

Sivas İl Merkezindeki Kadınlarda Postnatal Depresyon Prevalansı Ve Risk Faktörleri Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Sivas İl Merkezindeki Kadınlarda Postnatal Depresyon Prevalansı Ve Risk Faktörleri Prevalence of Postnatal Depression and Risk Factors in Women in Sivas City Naim

Detaylı

Akne Vulgaris ve Psikopatoloji Ýliþkisini Aydýnlatmaya Yönelik Bir Çalýþma

Akne Vulgaris ve Psikopatoloji Ýliþkisini Aydýnlatmaya Yönelik Bir Çalýþma ARAÞTIRMA Akne Vulgaris ve Psikopatoloji Ýliþkisini Aydýnlatmaya Yönelik Bir Çalýþma Orhan Murat Koçak 1, Gökçe Silsüpür 2, Canan Görpelioðlu 3, Emel Erdal 4 1 Uz.Dr., Kýrýkkale Üniversitesi Týp Fakültesi

Detaylı

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri ARAÞTIRMA Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri Murat Yalçýn 1, Altan Eþsizoðlu 2, Hasan Akkoç 3, Aziz Yaþan 4, Faruk Gürgen 5 1 Dr., 4 Yrd.Doç.Dr., 5 Prof.Dr.,

Detaylı

Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi

Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi ARAÞTIRMA Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi The Effect of Living with Family or Staying at Nursing Home on Depression

Detaylı

Depresyon: Sosyo-ekonomik ve Kültürel Pencereden Bakýþ

Depresyon: Sosyo-ekonomik ve Kültürel Pencereden Bakýþ Depresyon: Sosyo-ekonomik ve Kültürel Pencereden Bakýþ Burhanettin Kaya 1 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara GÝRÝÞ DSÖ ve Dünya Bankasý nýn raporlarýna göre toplumda

Detaylı

Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi

Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Dr. Sema Ýlhan Akalýn* Dr. Can Cimili**, Dr. Esma Kuzhan*** Giriþ: Depresyon birinci basamakta en yaygýn görülen ruh saðlýðý sorunudur, çok azýnýn ikinci

Detaylı

SAMSUN ÇIRAKLIK EÐÝTÝM MERKEZÝ NE DEVAM EDEN ÇIRAKLARIN DURUMLUK-SÜREKLÝ KAYGI DÜZEYLERÝNÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ*

SAMSUN ÇIRAKLIK EÐÝTÝM MERKEZÝ NE DEVAM EDEN ÇIRAKLARIN DURUMLUK-SÜREKLÝ KAYGI DÜZEYLERÝNÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ* Dr. Sevgi CANBAZ Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Tevfik SÜNTER Yrd. Doç., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak. Halk Saðlýðý AD. Dr. Yýldýz PEKÞEN Prof., Ondokuz Mayýs Üniv. Týp Fak.

Detaylı

Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik

Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik ARAÞTIRMA Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik Müge Oðuzberk 1, Arzu Aydýn 2 1 Psk., Lodos Özel Eðitim Okulu, 2 Yrd.Doç.Dr., Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü, Mersin ÖZET Amaç:

Detaylı

ARAÞTIRMA ÖZET SUMMARY

ARAÞTIRMA ÖZET SUMMARY ARAÞTIRMA Tipik, Atipik Antipsikotik, Elektrokonvulsiv Tedavi ya da Birlikte Kullanýmlarý ile Taburcu Edilen Þizofreni Tanýlý Hastalarýn Altý Ay Ýçinde Tekrarlayan Yatýþ Oranlarý Rehospitalization Rates

Detaylı

Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý

Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý ARAÞTIRMA Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý Symptoms and Diagnosies of Patients Referring to A Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic

Detaylı

Bipolar I Bozukluk Hastalarý Þizofreni Hastalarýna Göre Diyabet ve Dislipidemi Ek Tanýlarý Açýsýndan Farklý mý?

Bipolar I Bozukluk Hastalarý Þizofreni Hastalarýna Göre Diyabet ve Dislipidemi Ek Tanýlarý Açýsýndan Farklý mý? ARAÞTIRMA Bipolar I Bozukluk Hastalarý Þizofreni Hastalarýna Göre Diyabet ve Dislipidemi Ek Tanýlarý Açýsýndan Farklý mý? Erhan Kurt 1, Kürþat Altýnbaþ 2, Gazi Alataþ 3, Dilek Yeþilbaþ 4, Vedat Bilgiç

Detaylı

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi Sunuþ Bu kitap Uluslararasý Çalýþma Örgütü nün Barefoot Research adlý yayýnýnýn Türkçe çevirisidir. Çýplak ayak kavramý Türkçe de sýk kullanýlmadýðý için okuyucuya yabancý gelebilir. Çýplak Ayaklý Araþtýrma

Detaylı

Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri

Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri Gülhane Týp Dergisi 2005; 47: 164-174 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2005 ARAÞTIRMA Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri Ahmet Taþ (*), M.Zeki Bayraktar (**), Üzeyir rdem (**), Güngör

Detaylı