T.C. KARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KALORİ TARTI Buğra AYAN Deniz KIRAN

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. KARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KALORİ TARTI. 179967 Buğra AYAN 193019 Deniz KIRAN"

Transkript

1 T.C. KARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KALORİ TARTI Buğra AYAN Deniz KIRAN Prof.Dr. İ. Hakkı ÇAVDAR Mayıs 2012 TRABZON

2 T.C. KARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü KALORİ TARTI Buğra AYAN Deniz KIRAN Prof.Dr. İ. Hakkı ÇAVDAR Mayıs 2012 TRABZON

3

4 LİSANS BİTİRME PROJESİ ONAY FORMU Deniz KIRAN, Buğra AYAN tarafından Prof.Dr İ.Hakkı ÇAVDAR yönetiminde hazırlanan Kalori Tartı başlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiştir. Danışman : Unvanı Adı ve SOYADI Jüri Üyesi 1 : Unvanı Adı ve SOYADI Jüri Üyesi 2 : Unvanı Adı ve SOYADI Bölüm Başkanı : Unvanı Adı ve SOYADI

5

6 ÖNSÖZ İlk olarak hazırlamış olduğumuz bu çalışmada bizlere değerli zamanını ayıran, bizlere her türlü bilgi ve birikimini sunmaktan kaçınmayan, her konuda bizleri doğru bir şekilde yönlendiren değerli hocamız Prof. Dr. İsmail Hakkı ÇAVDAR`a sonsuz teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca öğrenim hayatımız boyunca desteğini bizden esirgemeyen değerli hocamız Prof. Dr. İbrahim ÖZEN ve Prof. Dr. Alemdar Bayraktar`a teşekkürü bir borç olarak biliriz. Aldığımız mühendislik eğitiminde, iyi bir mühendis olabilmemiz için gerekli olan değerli bilgilerini bizlerden esirgemeyen başta Prof. Dr. İsmail Hakkı ALTAŞ olmak üzere bütün bölüm hocalarımıza teşekkürlerimizi sunar ve saygılarımızı iletiriz. Yoğun çalışmasına rağmen bizlerden yardımını esirgemeyen ve projemizi geliştirme aşamasında, araştırmalarımızda ve fikir üretmemizde her zaman destek olan değerli hocamız Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR ve arkadaşımız Uğur AYKAR`a teşekkür ederiz. Son olarak bu çalışmayı, bizlerin bugünlere gelmesinde her türlü fedakarlığı gösteren ve tüm imkanları sağlayan saygıdeğer ailelerimize armağan ediyoruz. Buğra AYAN Deniz KIRAN Trabzon, 2012 v

7 İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... V ÖZET... Vİİ SEMBOLLER VE KISALTMALAR... Vİİİ 1. GİRİŞ TEORİK ALTYAPI AĞIRLIK ÖLÇERLER Straingage Strain Gage`nin Ortaya Çıkışı Hooke Yasası Poisson Oranı Strain Ölçümünün Prensibi Gage Faktörü (K) Straingage Türleri Tel Halinde Straingageler Folye Halindeki Straingageler Rozet Halinde Straingageler Yüksek Sıcaklıklara Uygun Straingage ler Straingage Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Load Cell (Yük Hücresi) Load Cell Çeşitleri SİNYALİN YÜKSELTİLME AŞAMASI Operasyonel Amplifikatör Op-ampların DC Beslenmesi İşlemsel Yükselteçlerin off-set Gerilimi İşlemsel Yükselteçlerde Devre Katları Uygun İşlemsel Yükselteç Seçimi v

8 Ad620 Enstürmantasyon Yükselteci MİKROİŞLEMCİLER Transistör'den Arduino ya Fiziksel Programlama Gömülü Sistemler Arduino Arduino Çeşitleri Arduino Uno Atmega 328p Arduino Ethernet Arduino Donanım Eklentileri Arduino Geliştirme Ortamı Arduino Programlama Dili DİĞER ELEMANLAR Direnç Direnç Türleri Direnç Renk Kodları Keypad Keypad Kullanımı Keypad Seçimimiz Breadboardlar LCD Ekran TASARIM YAZILIM TASARIMI DENEYSEL ÇALIŞMALAR SONUÇLAR YORUMLAR VE DEĞERLENDİRME KAYNAKLAR vi

9 ÖZET Günümüz bilgi çağı insan hayatına bir çok kolaylık getirmiştir. Fakat işleyen her sistemde olduğu gibi bu sistemin de yan etkileri insanlığın karşısında sorun olarak yer almaktadır. Daha çok hızlı ve düzensiz yaşama bağlı olarak ortaya çıkan 'Obezite' de bu yan etkilerden biridir. Projemizde, Obezite ile mücadele etme noktasında etkili olacak ve gerek ilgili kurumların gerek ihtiyaç sahibi kişilerin ilgi gösterebileceği 'Kalori Tartı' tasarlanmıştır. Çalışmamızda strain-gage üzerinden aldığımız gerilimi Op-amp ile yükselterek Arduino-Uno işlemcimize aktarma ve ethernet kiti ile internet üzerinden veriyi uzman kişiye yollama işlemini yaptık. Sistemimiz yiyecekler için kullanılan mutfak tartısı kavramına yeni bir anlayış getirmek istemektedir. Yiyeceklerin ağırlıklarının yanında kalorilerinin de hesaplanması, alınan yiyecek türü ve kalori miktarı bilgisinin kişinin diyetisyenine internet üzerinden gönderilmesini bu sebeple hayati görmekteyiz. vii

10 SEMBOLLER VE KISALTMALAR DC,DA AC,AA V A ma R I K Ω Op-amp W GND I/O : Doğru Akım : Alternatif Akım : Volt : Amper : Mili Amper : Direnç : Akım : Kilo Ohm : Operasyonel Amplifikatör (İşlemsel Yükselteç) : Watt : Ground, Toprak : Input / Output (Giriş/ Çıkış) viii

11 1. GİRİŞ İçinde bulunduğumuz bilgi çağının en önemli parametrelerinden biri elektronikleşme olarak tabir edebileceğimiz inovasyonlardır. Yeni dünyanın temel argümanları arasında bulunan; kaynakların akıllı yönetimi ve sağlıklı yaşam sürmenin de bu inovasyonlar içerisinde hayat bulması kaçınılmazdır. Bunun getirisi olan toplumsal bilinç, insanın kullandığı her alanda her mekânda elektronik gelişmeler talep etmektedir. Genel olarak bakıldığında bu persfektifi yakalamış öncü konumda belli ülkeler bulunmuştur. Fakat bilgi teknolojilerinin gelişmesi ve özellikle de internetin hayatın köşe taşları arasına girmesi ile bu zihin haritası değişme göstermektedir. İnsanlığın sorunlarını algılama ve çözüm üretme noktasında nerede olduğunuz değil ne düşündüğünüzün önemli olduğu bir sürece varmış bulunuyoruz. Bunun var ettiği zihinsel anlayış ile geliştirdiğimiz 'Kalori Tartı' projesini insanlığın karşılaştığı temel sorunlardan olan Obezite konusunda atılabilecek bir adım olarak görüyoruz. Kalori Tartı gerek toplumların karşılaştığı 'Beslenme Zekâsı' sorununa gerek diyetisyen desteği alma konusunda ki hantal yapıya çözüm sunmakta ve beslenme konusunda ki yanlış ve medyatik enformasyonlardan tüketiciyi koruma planını ihtiva etmektedir.

12 2.TEORİK ALTYAPI 2.1.Ağırlık Ölçerler Ağırlık ölçümü üzerinden veri almak yüzyıllardır insanoğlunun uğraşmak zorunda kaldığı bir sorun olmuştur. Ölçüm sonucunda elde edilen değer elektriksel mekanizmalarda kullanılacağından ötürü ölçüm sonucunda doğrudan elektriksel bir veri almak istenmektedir. Fakat ağırlık ölçümünde doğrudan elektriksel bir veri alınamamaktadır. Bu sorunun çözümü için ise straingage ismi verilen mekanizmalar ortaya çıkmıştır. Straingage bahsi geçen amaçla kullanılmaktadır. Straingage üzerinden elde edilen veriler elektriksel büyüklüklere çevrilebilmektedir. Elektriksel büyüklüklere çevrildikten sonra çağımızdaki modern elektronik tartılar başta olmak üzere bir çok alanda dijital bir şekilde karşımıza çıkmaktadır Straingage Bahsi geçtiği şekilde ağırlık ölçümünde kullanılan en önemli parçalardan birisi Straingagelerdir. Bu mekanizmaların yardımıyla fiziksel veriler elektriksel verilere dönüştürülmektedir Strain Gage`nin Ortaya Çıkışı Ağırlık üzerinden ölçüm almak yüzyıllardır süre gelen bir sorun olmuştur. Sorunun çözümü ise William Thomson ın ısı ve elektrik ile ilgili yaptığı incelemeler sonucunda elde edilmiştir. [1] Çalışmada metal bir tel üzerine gerilim uygulandığı zaman, tel uzunluğu ve çap değiştiğinde elektrik direncinin de değiştiğini keşfeden bilinen adıyla Lord Kelvin bu buluşu ile strain gage denilen yapıların temelini oluşturmuş ve elektriksel üzerine gelişen bilim alanına yeni bir yön vermiş olmuştur. Mekanizma basit olarak şu şekilde görülebilir. Ağırlık üzerinden direk elektriksel bir değer almak mümkün olmadığı için sabit olan bir malzemenin üzerinde dışarıdan bir güç uygulayarak malzemede gerilim ve burkulmalar meydana getirilebilir. Burada gerilim

13 doğrudan ölçülemez fakat etkisi ölçülebilir. Burada oluşturulan gerilim aslında malzemenin harici bir güce karşı gösterdiği mukavemettir. Burkulmalar da malzemenin iç yer değiştirmesi ve biçimsel olarak bozulmasıdır. Ağırlık ölçümünün temel olarak elektriksel büyüklük cinsinden okunmasının da kaynağı bu mekanizma içerisinde hayat bulmaktadır. Bu durumu formülize ettiğimizde ; : F / A (2.1) Dışarıdan uygulanan kuvvet = F Kuvvetin uygulandığı alan = A Malzeme üzerinde oluşan gerilme = Bu noktada bahsi geçen burkulma harici bir gücün malzemenin fiziksel yapısında meydana getirdiği değişimler idi. Elbette bu değişimler malzemenin boyutunda da meydana gelir. Bu durumu formüle yansıtır isek; : L / L (2.2) Malzemenin boyutu : L Gerilme = Hooke Yasası Basitçe görebiliriz ki kuvvet etkisinde kalan bir malzeme kuvvetle doğru orantılı olarak deformasyona uğramaktadır. Bu planda malzemenin germe gerilme diyagramında elastik şekil değiştirdiği ve lineer elastik bölgede gerilmenin zorlamaya oranı sonucunda çıkan bağlantıya Hooke Kanunu ismi verilir. Bir malzemeye uygulanan kuvvet ile başlatılan gerilme ve zorlama arasındaki ilişki Hooke kanunda şu şekilde ifade edilmiştir. = E. (2.3) 3

14 : Gerilme E: Esneklik Modülü : Zorlama [2] Poisson Oranı Malzeme üzerinde meydana gelen değişimlerin dile getirildiği ve anlam kazandığı bir diğer kavram ise poisson oranıdır. Poisson oranını şu şekilde düşünülebilir. Bir malzeme elastik olarak zorlandığında çap yönündeki değişimin boyca değişime oranına poisson oranı denir. Çapraz strain, yükün uygulandığı eksen dik yönde meydana gelen azalma veya artıştır. Poisson oranı malzemeye göre değişim göstermektedir. Formülize edilmiş halini aşağıdaki şekilde görebiliriz. v = 2 1 (2.4) v: Posson Oranı 2: Boyuna deformasyon L / L veya - L / L 1 :enine deformasyon DL / L veya -DL / L [1] Strain Ölçümünün Prensibi Uygulanan kuvvet sonucunda iletkenlerin kesitinde bir azalma olacağından bu malzemenin dirençlerine artma olarak yansıyacaktır. Dolayısıyla uygulanan kuvvete bağlı olarak iletkenin direncinde değişme olacaktır. İşte bu direnç değişimine bağlı olarak uygulanan kuvvetin miktarını tespit edilebilir. Ölçerin uçlarına bağlanan bir akım köprüsü elektrik direncindeki değişimi uzunluk değişimine dönüştürür. Bu amaçla kullanılan akım köprüsüne de Wheatstone köprüsü adı verilir. [3] Gage Faktörü (K) Direncin değeri özdirenci ile ve uzunluğu ile doğru orantılı kesiti ile ise ters orantılıdır. Buradan yola çıkıldığında çekilen bir strain-gagenin kesiti azalıp uzunluğu artacağından dolayı direncinde de kısmen bir artış görülecektir. Ancak bu değişim 4

15 dirençteki durumu tam olarak anlatmamaktadır. Çünkü sıcaklık ve iletken metal kafesindeki diğer değişmeler de öz direncin değişmesine etki eden durumlardır. K = ( R R ). ( L L ) (2.5) Gage faktörü imalatçı tarafından belirlenir ve 1,7 4 arasında değişir. Burada (R) straingage nin normal direncidir. R = l σxs (2.6) Straingage Türleri Tel Halinde Strain Gageler Folye Halinde Strain Gageler Rozet Halinde Strain Gageler Yüksek Sıcaklıklara Uygun Strain Gageler Yarı İletken Strain Gageler [3] Tel Halinde Straingageler Adından da anlaşılacağı üzere bu strain gage türleri tellerden yapılmıştır. Bu maddeden imal edilmelerinin avantajı telin ince ve şekillendirilebilir olmasından dolayı istenildiği gibi kıvrılabilinir veya ince teller ile spiral bir şekil verilip daha sonrasından yassılaştırılabilinir olmasıdır. Bahsi geçen tellerin dayanıklılığı artırılarak ömürleri de uzatılabilir. Tellerin hassas oluşu ve yerleştirilmesinin önemli olmasından dolayı lehim ile yapıştırmak yanlış bu straingage türü için pek tercih edilmeyen bir durumdur. Lehim yerine özel ve daha profesyonel işlemler yapılarak bağlantılar sağlanır Folye Halindeki Straingageler Folye halinde ki straingageler 2-10 µm kadar inceltilmiş bir metal bandın bir tarafı plastik reçine ile diğer tarafı ışığa hassas cila tabakası ile kaplanmış yapıdadır. Bu işlem tamamlandıktan sonra açık kalan alanlar uygun şekilde bir ışığa tutularak kimyasal yollarla eritilir. Bu şekilde elde ettiğimiz hassas straingageler ortaya çıkar. 5

16 Folye straingagelerin diğer bir özelliği de tel straingagelere göre daha uzun ömürlü oluşlarıdır. Bunun yanı sıra hassasiyetleri daha fazladır. Bahsi geçen straingagelerin bazılarında bağlantı uçları bulunmamakta, bazılarında ise mevcut durumdadır. Eğer bağlantı uçları yok ise çalışmamız mutlaka straingage teline bağlantı yapılması gerekmektedir. Ancak bu işlemin çok dikkatli ve çok hassas bir şekilde yapılması büyük önem arz etmektedir. Çünkü folye halindeki straingageler aşırı hassastır ve ömürleri yapılabilecek yanlış bağlantılardan etkilenmektedir Rozet Halinde Straingageler Rozet halinde straingage türünde birden çok straingage kullanılmaktadır. Mekanizmanın spesifik ve önemli bir noktası farklı yerlerdeki değerlerin aynı anda saptanmasıdır. Yapılarda genellikle ikili ve dörtlü straingageler kullanılmaktadır. Bu straingagelerin 3 taneden oluşan ve aralarında 120 olanı delta rozet olarak adlandırılır. Diğer durumlarda ise 135 olanı 135 lik, 90 olanı 90 lık rozet olarak isimlendirilmiştir. Strain-gage yapılarından en kompleksi olan Rozet Straingage in örnek yapısı Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1. Rozet halinde straingage 4 lü rozet 6

17 Yüksek Sıcaklıklara Uygun Straingage ler Straingage konusunda hep ön planda olan parametre hassasiyetleridir. Buradan da anlaşılacağı üzere sıcaklık konusunda da belli değer aralıkları arasında sonuç alabiliriz. Çünkü straingagelerin belli bir sıcaklık dayanımları vardır. Bu dayanım genellikle 200 C ye kadarıdır. Daha yüksek sıcaklıklarda yanıp kömürleştiklerinden dolayı özelliklerini muhafaza edemezler. Ancak sıcaklık değerleri yüksek olan yerlerde de straingage kullanımı da gerekli olabilmektedir. Bu noktada çözüm sağlamak amacı ile straingageler keramik yüzey üzerine yerleştirilir ve bu şekilde kullanılabilirler. Bazı özel durumlarda çok ince metal boru içine saf metaloksit tozları ile beraber yerleştirilmiş ince straingage telleri kullanılmaktadır. Doğru sonuç elde edilebilmesi için straingage in yapısının bozulmaması gereklidir. Statik deneyler sonucunda elde edilen verilerde 300 C, dinamik deneylerde ise 600 C nin üstünde doğru sonuç elde edilemediği göstermiştir e. Yarı İletken Straingageler Hassasiyet konusunun ortaya çıkardığı sorunlardan biri de genleşmedir. Genleşmeye karşı daha duyarlı straingage gereksiniminden dolayı yarı iletken straingageler tasarlanmıştır. Bu straingage yapısının temel özelliği diğer straingagelere göre yaklaşık kat daha duyarlı oluşlarıdır. Bunu sağlayan yapıtaşlarının genleşmeye karşı duyarlı silisyum olmasıdır. Yakın zamana kadar yarı iletken straingagelerin imalatı noktasında sorunlar yaşanmakta idi. Fakat malzeme teknolojisinde ki gelişmeler ile 30cm uzunluğunda 2.5 cm çapında tek silisyum kristalinden kesilip çapı dağlanarak imalatı mümkün hale gelmiştir. Yarı iletken straingagelerin diğer bir özelliği Gage faktörü (k) nün çok yüksek olmasıdır. Bunun çalışma sahibine sağladığı yarar ise ek bir yükselticiye gerek duymadan sinyallerin her hangi bir kaydediciye bağlanabilir olmasıdır. [4] Straingage Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Hassasiyetin ön planda olduğu bir yapı olan Straingagelerde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar projeyi daha doğru çalışır kılmaktadır. Bu hususları aşağıdaki şekilde ele alabiliriz. Gage Faktörü (k) 7

18 Elde edilecek sinyal bu faktöre doğrudan bağlı olacaktır. Bu sebeple çalışma aralığımıza göre strain-gagenin seçilmesi gerekmektedir. Ortamın Sıcaklık Değeri Ölçüm yapılırken çalışılacak ortamın sıcaklığı seçilecek gage in bu sıcaklık değerindeki dayanıklılığı göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer ortamın sıcaklığı gage in maksimum değerinden fazla ise gage özelliğini kaybeder. Bu sorunun yaşanmaması için straingage türünde de bir değişikliğe gidilebilir. Yükler Ölçüm yapılacak yüklerin değer aralığı ve straingagenin bu yükler karşısındaki dayanıklılığı önemlidir. Dayanılabileceğinden daha fazla yük ile ölçüm yapılmaya çalışılırsa straingagenin özelliği bozulabilir ve bu yük karşısında dayanamayabilir. Genleşme ve süneklilik Straingage in genleşmeye uygunluğu ve kopana kadar gösterdiği uzama kabiliyeti seçimlerde önemlidir. Ölçü aletleri ve uygunluğu Ölçüm yaparken kullanılacak ölçü aletlerinin ve bu ölçü aletlerinin birbirlerine uygunluğu doğru sonuç almakta önemli bir rol oynar Wheatshone Köprüsü Wheatshone köprüsü straingage konusunda en önemli parametrelerden biridir. Köprü 3 tane sabit direnç ve bir tane değişken direnç ile çalışmaktadır. Değişken olan direncin değerini bu köprüyü kullanarak bulabiliriz. Köprü dengede olduğu zaman köprüden akım akmaz. Burada asıl olan mantık bir referansımızın oluşu ve bu referansa göre değişen değeri bulabiliyor oluşumuzdur. Straingage ile ölçümlerde de kullandığımız metot da budur. Ağırlık ile direnci değişen straingage in değerinin ne kadar değiştiğini bu köprü sayesinde görebilmekteyiz. 8

19 Wheatshone köprüsünün endüstride birçok parametrenin ölçümünde bir referans değeri esas alınarak karşılaştırmalı sinyal üretiminde kullanılır. Çıkış geriliminin, giriş gerilimi ve diğer dirençlere göre formülize edilmiş hali aşağıda verilmiştir. Vout = Vcc [ Rg: Yük Hücresi R3 R3+Rg R2 R2+R1 ] (2.7) Bu matematiksel ifadeden de okunabileceği bir devrede R 1, R 2, R 3 ve Rg değerleri birbirine eşit ise B ve D çıkışından herhangi bir voltaj değeri okunmayacaktır. Yük hücresine bir kuvvet uygulandığında ise uygulanan bir kuvvet den dolayı straingage in değeri değişir. Bu voltajın artmaya başlayacağı anlamına gelmektedir. Rg nin direnci uygulanan kuvvete göre değişmektedir. Yük hücreleri sadece 1 tane bağlanabildiği gibi 2, 3 ve 4 bacaklarına da bağlanabilir. Bunlar sabit direnç değerlerinin yerine bağlanan yük hücreleri olurlar. Köprünün çalışma mantığında herhangi bir değişim olmaz. Çıkış gerilimi aşağıda ki ifadeden de hesaplanabilir. Vout = Vcd- Vcb (2.8) Burada ki mekanizma şu şekildedir. 4 köprülü devrelerde 2 tane yük hücresi pozitif yöndeki gerilme kuvvetini ölçerken diğer 2 hücrede sıkıştırma kuvvetine negatif yönde ölçüm yapar. Çıkış sinyali 4 tane gage e uygulanan kuvvetin sebep olduğu gerilme kuvvetleriyle orantılı bir şekilde bir çıkış alınır. Bu uygulama rozet halindeki straingagelerin ölçüm uygulamasında kullanılır. Projede kullandığımız Strain Gage yapısı Şekil 2 de verilmiştir. 9

20 Şekil 2 Load cell üzerine yapıştırılmış olan Straingage Load Cell (Yük Hücresi) Load Cell olarak bilinen mekanizma fiziksel bir etkiyi elektrik sinyaline dönüştürmek için kullanılan aygıttır. Wheatstone köprüsü şeklinde düzenlenmiş olan devrede yük hücresi olan direncimiz (straingage) in gerinimden dolayı oluşan şekil değişikliğini elektriksel bir sinyal olarak load cell tarafından algılanmaktadır. Straingage ler load cell lerin üzerine yapıştırılır. Dışarıdan bir kuvvet uygulandığında da buradan ölçüm yapılır. Projede kullanılan Load Cell yapısı Şekil 3 de verilmiştir. Şekil 3 Kullandığımız Load Cell 10

21 Load Cell Çeşitleri Load Celler çalıştığı yerlere ve ölçeceği ağırlıkların değerlerine göre çeşitlere ayrılır. Endüstrinin bir çok alanında kullanılmalarından ötürü fazlasıyla çeşidi mevcuttur. Load Celller çok hassas mutfak terazilerinden endüstrideki ton mertebelerindeki ölçümlere kadar kullanılmaktadır. Ayrıca mobil aygıtlar için geliştirilen load cell türleri de bulunmaktadır. Bunlar yük taşıyan mobil aygıtlar olarak bilinen römork, yem makinelerinde ağırlık ölçümü için kullanılmaktadır. Aynı zamanda taşınılan veya belli bir ağırlıkta boşaltılacak olan yüklerin ağırlıklarını saptamada kullanılan load cell türleri de mevcuttur. Büyük ağırlıklar için Load Cell gelişimi ise endüstride 100 kg dan 5 ton a kadar olan ağırlıkları ölçmek için çeşitli tiplerde load cell ler geliştirilmiştir. En doğru sonucu alabilmek için straingageler de buna göre load cell lerin üzerine tasarlanır. Hassasiyet buna göre ayarlanır ve göz ardı edilebilecek miktar belirlenir. Bunun anlamı 1 ton luk bir ölçümde 1kg lık bir hataya müsaade edilebilir. Fakat 10kg lık bir ölçümde hassasiyet daha da artacağından buna izin verilemez. Ortalama yanılma payının %1 civarında olması istenmektedir. Load Cell lerde görülen bu farklılaşmanın temel amacı en uygun şekilde üretilmesi ve en doğru şekilde ölçüm yapmasıdır. Bu bağlamda kullanım yeri de önem taşımaktadır. Çünkü ortam şartları doğru sonuç almakta önemli bir faktördür. Piyasada bulunan tüm tipler eğer istenileni karşılamıyorsa özel tasarım ile üretim yapılmaktadır Sinyalin Yükseltilme Aşaması Straingage ve Load Cell yapısı ile elde ettiğimiz sinyalin yükseltilerek mikroişlemcimizin girişine aktarılması bu bölümde detaylı bir şekilde ele alınan op-amp ve Ad620 entegresi ile sağlanmıştır Operasyonel Amplifikatör Büyük kazançlara sahip doğrusal entegreler op-amp olarak adlandırılır. [5] Opampların gövde kısımlarının içerisinde değişik sayılarda yükselteç bulunabilir.örnek bir Op-amp sembolü Şekil 4 de gösterilir. İşlemsel yükselteçlerde en önemli parametrelerin 11

22 başında kazanç gelir. Kazanç girişlere uygulanan gerilim büyüklükleri arasında ki farkın çıkışa aktarılırken çarpılacağı değerdir. Şekil 4.Opamp sembolü Örneğin girişimize uygulanan gerilim farklı 4 mv ise bunu çıkışa mv olarak aktarmak için kazancımızın 250 olması gerekmektedir Op-ampların DC Beslenmesi İşlemsel yükselteçlerin beslenmesi genellikle simetrik çıkışlı doğru akım besleme kaynaklarıyla yapılır. Örneğin 7 numaralı uçtan +10 V luk besleme yapılırken 4 numaralı uçtan ise -10 V luk besleme yapılır. Kazancımız ne kadar büyük olursa olsun beslenme gerilimlerinden daha büyük bir çıkış elde edilemez. Op-ampların beslenmesi şekilde gözlemlenmiştir. Op-amp ın bacak yapısının fonksiyonel anlamı Şekil 5 gösterilmiştir. Şekil 5. Bacakların fonksiyonları 12

23 İşlemsel Yükselteçlerin off-set Gerilimi İşlemsel yükselteçlerde sık karşılaşılan sorunlardan biri off-set gerilimidir. Girişte herhangi bir değer olmamasına rağmen çıkışta bir gerilim oluşabilir. Hassas ölçümlerde bu değer sorunlara sebep olabilmektedir. Bu sorunu ortadan kaldırmak için off-set ayarı yapılmaktadır. Projemizde kullandığımız Ad620 entegresinde bahsi geçen sıfırlama ayarları yapılmıştır İşlemsel Yükselteçlerde Devre Katları I- Giriş Katı Giriş sinyallerinin işlemsel yükseltece verildiği kattır. Projemizde strain-gage üzerinden aldığımız değeri bu kata aktardık. II- Kazanç Katı Sinyali yükseltme işleminin yapıldığı kattır. Projemizde entegremiz içinde bulunan bu katlar yardımıyla sinyali belli bir gerilim değeri aralığına yükselttik. III- Çıkış Katı Yükseltilen değerin çıkışa aktarıldığı kattır. Projemizde mikroişlemciye aktarımı bu kat üzerinden yaptık. Yükselteç katlarının gösterimi Şekil 6 verilmiştir. Şekil 6.Op-amp kat yapısı 13

24 Uygun İşlemsel Yükselteç Seçimi Değişik alanlarda özelleşmiş bir çok işlemsel yükselteç mevcuttur. Bu alanlara örnek olarak geniş bant yükselteçleri, izolasyon yükselteçleri, değişken kazanç yükselteçleri, RF/IF yükselteçleri, enstürmantasyon yükselteçleri verilebilir. İşlemsel yükselteç seçiminde dikkat ettiğimiz nokta düşük maliyete, direnç ile pratik bir şekilde değiştirilebilir kazanca sahip olması ve kazanç aralığının büyük olması idi. Bu sebeple ilk olarak yükselteç tipimizi Enstürmantasyon Yükselteci olarak belirledik. Karşımıza gelen tablo üzerinden devremize en uygun olan Ad620 Enstürmantasyon Yükselteci olarak seçimimizi gerçekleştirdik Ad620 Enstürmantasyon Yükselteci Ad620 düşük maliyetli, 1 ile arasında kazancı değişebilen ve kazancı bir dış direnç ile ayarlanabilen yüksek doğruluk ile çalışan enstürmantasyon kuvvetlendiricisidir. İşlemsel yükselticinin küçük bir alan kaplaması pille çalışan ve taşınabilir uygulamalar içinde uyumlu olmasını sağlamaktadır. [6] Ayrıca işlemsel yükselteç 1.3 ma maximum besleme akımı ile çalışarak düşük güç kullanımını sağlamaktadır. Düşük gücün yanında düşük gürültü ile de çalışma özelliğine de sahip olan işlemsel yükselteç bu sebeple EKG ve kan basıncı monitörleri gibi tıbbi uygulamalar için de uygun bir çalışma entegresidir. Tıbbi uygulamaların yanında ağırlık ölçümünde, transdüser ara yüzlerinde, veri toplama işlemlerinde, endüstriyel işlemci kontrollerinde, pille çalışan ve taşınabilir ekipman üzerinde de tercih edilebilmektedir. Ad620 entegrenin iç yapısı Şekil 7 de verilmiştir. 14

25 Şekil 7.Ad620 iç yapısı Simulink çizimi Ad620 de Kazanç Yönetimi Ad620 de kazanç yönetimi direnç ile sağlanır. Direnç 1 ve 8 uçları arasına bağlanır. Bu bağlantı yapısı Şekil 8 de gösterilmiştir. İşlemsel yükselteç %1 lik ve %0.1 lik dirençler kullanarak doğru kazançlar sunmak için tasarlanmıştır. Formül 2.9 da kullanılan kazanç bağıntısı verilmiştir. Bu bağıntıya bakarak teorikte kazancı 1 yapmak için sonsuz büyüklükte bir direnç bağlamamız gerektiğini görebiliriz. R G = 49.4 kohm G 1 (2.9) 15

26 Şekil 8.Ad620 kazanç yönetim bağlantı yapısı 2.3. Mikroişlemciler Transistör'den Arduino ya 20.yüzyıldan itibaren insanlık önemli bir dönüşüm geçirdi. Özellikle elektronik ile tanışmasının ardından var olan bilgisayar teknolojisi yeni ve farklı bir hayata Merhaba! dememizi sağladı. Elektronik konusunda kilometre taşları olarak transistor ve mikroçip teknolojisinin gelişmesini gördük. Malzeme teknolojisinde ki gelişmeler ile büyük boyutlarda ki transistorlarda küçülme sağlandı. Transistorların küçülmesi ile birim alana bir çok transistor sığdırılarak mikroçip teknolojisinin varoluşuna ilk adım atıldı. Mikroçiplerin hayatımıza dahil olması geçmişte insan eliyle yapılan işlemlerin daha hızlı ve güvenli bir şekilde bilgisayarlar tarafından yapılması sağlandı. Bu sayede sistemleri akıllı hale getiren gömülü sistemler söz konusu oldu. [7] Dijital anlamda yapılan işlemleri belli bir program desteği ile gerçekleştiren mikroişlemcilerin değişikliklerin devre tasarımı ile değil mikroişlemci içinde ki yazılımın değişikliği ile yapılması sağlandı. 16

27 Bugün mikroişlemciler hayatımızın her alanında var olan elektronik cihazların içerisinde bulunmakta. Gelecekte ise kimliklerimizin dahi deriye entegre mikroçipler ile var olması planlanıyor. Konunun her alana yapılması talep artışını doğurdu. Bu bağlamda işin yazılım kısmının daha pratik hale gelmesi tasarımcılar için büyük bir önem taşıyordu. Projemizde kullandığımız mikroişlemci olan Arduino da bu ihtiyacın çözümlenmesi temelinde oluşmuş bir yenilik. Kapsamlı bir elektronik ve yazılım bilgisi olmayan kullanıcılar dahi Arduino ile projelerini oluşturabilmekte. Arduino yeni dünyanın sıcak baktığı kavramlardan olan açık kaynak projelerden biri Fiziksel Programlama Dış dünya ile etkileşimde olan sistemleri fiziksel programlama olarak adlandırıyoruz. Bu sistemler dış dünyadan, algılayıcılarımız olan sensörler ile istediğimiz veriyi alarak işledikten sonra yine eyleyiciler tarafından dış dünyaya bir etki olarak sunarlar. Örneğin biz projemizde strain-gage sensörü ile dış dünyadan ağırlık verisini alarak mikroişlemcimizde işledikten sonra LCD ekran ile yine dış dünyaya aktardık. Bu yapı Şekil 9 da verilmiştir. Burada dikkat etmemiz gereken nokta elektronik dünyanın analog ve digital olmak üzere ikiye ayrılmasıdır. Şekil 9.İşlemci ve dış dünya bağlantısı 17

28 Gömülü Sistemler Farklı şekillerde dile getirilen ve son zamanların popüler kavramlarımızdan olan gömülü sistemler belirli bir soruna çözüm bulmak amaçlı tasarlanan, içerisinde donanım, yazılım ve bazı durumlarda da mekanik bileşenlerden oluşan yapılardır. Hayatın her alanına hızla giren gömülü sistemler projemizde sağlık alanında ki obezite sorununa çözüm getirmek için tasarlanmıştır Arduino Arduino ; programlama deneyimi olmayan kişiler düşünülerek ve bu tasarımcılar göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Bu sebeple kökenleri benzer kaygılar ile yola çıkılarak hazırlanan Wiring ve Processing projelerine dayanmaktadır. Processing Casey Reas ve Ben Fry isimli geliştiriciler tarafından ortaya çıkarılan bir programlama dili ve aynı zamanda geliştirme ortamı. Processing in özellikle veri görselleştirme konusuna yaklaşımı onu günümüzün popüler ve konuşulan işleri arasında kılmıştır. Arduino'nun diğer bir kilometre taşı olan Wiring ise İtalya nın Ivrea şehrinde ki İnteraktif Tasarım Enstitüsünde yüksek lisans yapan Hernando Borraga nın yüksek lisans tezidir. Wiring, processingi temel alarak pratik bir şekilde interaktif projeler geliştirilmesini sağlamak sebebiyle tasarlandı. Bu iki projenin de ortak özelliği programlama bilgisi sınırlı olan kişilerin projelerine çözüm üretmek. Arduino gün geçtikçe popülerleşen ve değişik alanlarda projeler üretilen bir kod veritabanına sahip. Bir çok donanım için de yazılmış kütüphaneler mevcut. Arduino'yu konuşulur ve tercih edilir özellikleri kısaca şöyle bakabiliriz. -Düşük maliyetler ile temin edilebilmesi. -Açık kaynaklı olması sebebiyle lisans sorunlarının aşılması -Değişik işletim sistemleri geliştirme ortamını sorunsuz çalıştırabiliyor. 18

29 -Ek donanımlar ile geliştirilebiliyor. Örneğin biz projemizde Ethernet shield kullandık Arduino Çeşitleri Arduino kartları değişik çeşitlerde mevcuttur. Projede Atmega 328 kullanılmıştır. Temel olarak yaklaşık bileşenler bulunsa da değişik alanlarda da farklılaşma görülebilmektedir Arduino Uno Atmega 328p Projemizde kullandığımız ve sık tercih edilen Arduino modellerinden biridir. Üzerinde USB bağlantı portu, güç regülatörü ve 16 Mhz kristal gibi bileşenler mevcuttur. USB portu üzerinden programlanabilmekte ve USB üzerinden 5 V luk besleme verilebilmektedir Arduino Ethernet Arduino Ethernet in internet bağlantılı projeler gerçekleştirmek için üzerinde Ethernet portu ve Ethernet çipi bulunduran bir yapıdır. Açık kaynak projesi Arduino nun dinamik gelişim sahası olan internet ile ilgili bir çok proje Arduino kütüphanelerinde yerini almış durumda. Projemizin alternatif versiyonunda Uno kart ve Ethernet Shiled eklentisi yerine Arduino Ethernet kartı da kullanılabilmektedir Arduino Donanım Eklentileri Arduino'yu popülerleştiren yapılardan biri olan geniş bir donanım eklentisi yelpazesine sahip olması. Kartımızın üzerine kolay bir şekilde monte edilebilen bu yapılara Shield adı veriliyor. Hemen hemen her alanda geliştirilmiş bir shield mevcut. Arduino nun geniş açık kaynaklı yapısı kendi donanım eklentinizi tasarlanmanıza dahi imkan tanıyor. Biz projemizde internet iletişimini sağlayan Ethernet Shield kullandık Arduino Geliştirme Ortamı Arduino platformu genel olarak iki bileşenden oluşmaktadır. Bunlardan ilki projemizin kod kısmını yazdığımız ve seri port üzerinden denemeleri yaptığımız bütünleşik geliştirme ortamı. ( IDE ) 19

30 verilmiştir. Geliştirme ortamımızın projemizde kullandığımız ekran görüntüsü Şekil 10 da Şekil 10.Arduino çıktısı ve kaynak kodu Platformumuzun diğer yapıtaşı ise Şekil 1.A da gösterilen Arduino Uno 328p kartımızdır. Kartın önden görünüşü Şekil 11 de diğer açıdan görünüşü ise Şekil 12 de verilmiştir. Şekil 11.Arduino kartımızın önden görünüşü 20

31 Şekil 12. Arduino kartımızın ters açı ile görünüşü Arduino İşlemcimizin Bölümleri Kartımızın üzerinde yer alan her bölümün özel bir fonksiyonu vardır. Bu bölümleri şu şekilde ele alabiliriz. Atmega 328 mikro denetleyici: Kartımızın zihni diyebileceğimiz bu modüle programlarımız yüklenmekte. Herhangi bir sebeple bozulduğunda yenisi ile değiştirilebilmekte. Usb bağlantı noktası: Karta program yüklemek ve bilgisayarda haberleşmek için kullanılır. USB kablosu ile iletişim sağlanır. Analog giriş pinleri ve güç bağlantıları: Projedeki opamp ile yükselttiğimiz ağırlık değeri bu girişten içeriye aktarılır. Reset butonu: Arduino yu yeniden başlatır. Geçici bellek üzerindeki veri silinir. Bu butonu yazılımımız baştan başlatmak için kullandık. Kart üzeri programlama pinleri: Mikroişlemciyi harici programlama içinde programlayabiliriz. Bu işlem ICSP pinleri ile sağlanır. Projemizde bu modülü kullanmadık DC güç girişi: Kartı beslememiz için bu giriş kullanılır. USB bağlantısı olmadan beslemek amaçlı kullanılabilir. 21

32 Dijital Giriş-Çıkış Pinleri: Dijital girdi ve çıktılar bu pinler üzerinden sağlanır. Yanında (~) işareti olan pinler üzerinde analog çıkış da sağlanabilir. Güç regülatörü: İşlemcinin beslenmesi için gerekli gerilimleri üretir. Güç Ledi: Kartımızın güç göstergesi olan Led idir. Besleme çıkışının doğru olarak aktif olduğunu gösterir. Kısa devreler bu ışığın pasif kalması ile tespit edilebilir. [7,8,9] Arduino Programlama Dili Arduino programlama dili syntax yapısı olarak C++ diline oldukça benzerdir. Programların tamamında setup() ve loop() adlı iki fonksiyon bulunur. Güç verilmesinin ardından veya reset butonuna basılmasının ardından setup() fonksiyonu çalışır. Loop() fonksiyonu, setup() fonksiyonunun sonrasında çalıştırılır. Yazılımın döngüsü olan bu kısım sürekli devam eder. Projemizi hazırlarken dikkat ettiğimiz noktalar şu şekilde idi. -Fonksiyon başlıkları haricinde her satırın sonuna noktalı virgül konulur. -Yazılımımızın kod bloklarını {} süslü parantezler oluşturur. -Çalışmamızda büyük harf, küçük harfe duyarlı olduğundan değişken yapımızı sağlıklı yapmak için bu ayrıntıya dikkat ettik Diğer Elemanlar Direnç Direnç elektrik devrelerde akımı belirli bir değere sınırlayan ve gerilimi bölme işlemi gören elemandır. Direnç (Ω) ile gösterilir. Geniş bir yelpazede değer alan dirençler 1 ohm'dan daha küçük değerlerden başlayarak mega ohm mertebelerine kadar değer alabilirler. Direnç seçiminde iki önemli nokta vardır. Bunlardan ilki bahsi geçen yelpazede geçen omik değerdir. Omik değer direncin elektrik akımına karşı göstereceği zorluğu belirlemektedir. Direnç içinden geçen akım ısınmaya sebep olacağından direncin dayanabileceği ısı miktarı direncin gücü ile ilişiklidir. Direncinin gücünün birimsel karşılığı ise Watt(W) ' tır. 22

33 edilir. Bir gerilim bu dirence uygulandığı takdirde elde edilecek akım ise 2.10 formülü elde I = v R (2.10) Direncin bir diğer önemli parametresi olan güç ise 2.11 numaralı formül kullanılarak hesaplanabilir. P = I2 R (2.11) Direnç Türleri Dirençler önemli parametrelerinden güç kullanımına göre ikiye ayrılırlar. 1. Büyük Güç: 2 Watt ın üzerinde güç çeken dirençlerdir. 2. Küçük Güç: 2 Watt ın altında güç çeken dirençlerdir. Ayrıca kullanım durumlarına göre de dirençler kategorize edilmektedir. I) Sabit direnç: Devrede sabit olan yapılar için kullanılan ve değiştirilmesi düşünülmeyen dirençlerdir. Sembolü şekil 13 de gösterilmiştir. Şekil 13.Sabit direnç II) Ayarlı direnç: Potansiyometre gibi kullanımlarda ihtiyaç duyulan ve değeri değişebilen direnç yapısıdır. Sembolü şekil 14 de gösterilmiştir. 23

34 Şekil 14. Ayarlı direnç III) Termistör : Değeri ısı etkisi ile farklılaşan dirençtir. PTC ve NTC olmak üzere ikiye ayrılır. PTC değeri ısı ile artan, NTC ise değeri ısı ile azalan elemandır. Sembolü şekil 15 de gösterilmiştir. Şekil 15.Termistör IV) 16 de gösterilmiştir. Foto Direnç : Değeri ışığın etkisi ile farklılaşan direnç tipidir. Sembolü şekil Şekil 16. Foto direnç Direnç Renk Kodları Dirençlerin omik değerleri genellikle üzerlerinde yer alan renklerin kodları ile belirlenir. Bu belirleme yöntemi şu şekilde gerçekleşir. Direncin üzerinde değişik renklerde 24

35 bantlar yer almaktadır. Bu renkler göz önüne alınarak direncin omik değeri ve tolerans bilgisi elde edilir. Projemizde 4 bantlı dirençler üzerinde çalıştık. Direnç değerini okumaya direnç ucuna yakın olan bandan başladık. Projenin tasarımında direnç kullanımımız şu şekilde gerçekleşmiştir. Ad620 entegresinin montajında 1 adet 49 ohm, 2 adet 20 kohm 1 adet 10 kohm oluk direnç ve LCD ekranın parlaklık ayarının sağlanmasında 1 adet potansiyometre kullandık. Kullandığımız potansiyometre Şekil 17 de gösterilmiştir. Şekil 17.Potansiyometre ve bağlantıları Keypad Keypad Kullanımı Keypad; genellikle rakam, sembol veya alfabetik harflerden oluşan ve basılabilir düğme esasına göre hazırlanmış tuş takımıdır. Günümüzde bir çok alanda kullanılan Keypad'ler sayısal giriş gerektiren hesap makineleri, düğmeli telefonlar, şifreli kilitler ve dijital kapı kilitleri gibi cihazlarda bulunabilmektedir. 25

36 Keypad Seçimimiz Projede de kullanıcı girişleri için 12 butonlu temel bir tuş takımı içeren keypad kullandık. Butonlar matrix formatına uygun olarak tasarlanmıştır. Bu da Arduino mikro işlemcimizin 12 butondan hangisinin basıldığının algılanması için 7 adet çıkış pinini kontrol etmesine olanak sağlamaktadır. Kullandığımız Keypad şekil 18 de görülmektedir. Şekil 18. Kullandığımız keypad Şekilden de görülebileceği üzere kullanılan bağlantı kabloları eski bilgisayar kasalarından çıkartılarak maliyetin önüne geçilmiştir. 1 numaralı uç boşta olacak şekilde 2,3,4,5,6,7,8 numaralı uçlar Arduino mikroişlemcinin digital girişlerine aktarılmıştır Breadboardlar Elektronik devrelerin pratik bir şekilde kurulumu için breadboardlar kullanılmaktadır. Breadbordlar, içerisinde belli eksenlerde kısa devreler bulunan özel tasarlanmış delikli tablalardır. Şekil 19 da projede kullandığımız Breadboard verilmiştir. Gerek tek besleme kullanmak için tasarlanan kısa yollar gerekse LCD ekranın parlaklık ayarı için kullanılan potansiyometre breadboard üzerinde yer almaktadır. 26

37 Şekil 19. Kullandığımız breadboard ve kısa yol bağıntıları LCD Ekran Arduino mikroişlemciden aldığımız veriler LCD ekrana yansıtılarak kullanıcı hem giriş değerleri hem de çıkış değerleri için yönlendirilmektedir. 27

38 3.TASARIM Projenin tasarım aşaması donanımsal bütünlüğün oluşturulması ve mikroişlemci için uygun yazılımın sağlanmasından oluşmaktadır. 2.1 Donanımsal Bütünlüğün Oluşması Devre bağlantılarının doğru çalışması için Strain-gage üzerinde ki 4 kablonun ikisi ile besleme yapılmış ve diğer ikisi ile de entegre devrenin girişine gidilmiştir. Bu bağlantılar Şekil 20 de verilmiştir. Şekil 20. Strain-gage tasarımı Entegre devrenin tasarımında hassas bir lehim yapılarak ve klemensler kullanılarak küçük bir alanda devre gerçekleştirilmiş ve ergonomik kazanım sağlanmıştır. Arduino mikroişlemcinin tasarımında ise digital girişler ve analog girişler kullanılmış aynı zamanda beslemeler Arduino üzerinden sağlanmıştır. Bu bağlantılar Şekil 23 de verilmiştir.

39 Şekil 21. Arduino tasarımı Keypad bağlantıları eski bilgisayar kasalarından sökülen çoklu kablolar ile gerçeklenmiştir. 8 adet pinin 1 tanesi boş bırakılarak diğer 7 giriş Arduino nun digital girişlerine aktarılmıştır. LCD bağlantıları da tıpkı keypad gibi Arduino işlemcinin digital pinleri üzerinden gerçeklenmiş ve yeterli pin sayısına ulaşılamadığı için bir analog giriş de yazılımda digital giriş olarak gösterilerek donanımsal bağlantı yapılmıştır. LCD ve bağlantılar Şekil 22 de verilmiştir. 29

40 Şekil 22. LCD tasarımı 3.2 Yazılım Tasarımı Projenin diğer bir önemli kısmı olan mikroişlemcinin çalışma mekanizmasını ayarlayacak olan kodun tasarımı Arduino nun kendi yazılımsal dili ile sağlanmıştır. Yazılım 3 bölümde ele alınabilir. İlk bölüm yazılıma değer girişinin sağlanmasıdır. Bu değer girişi ağırlık verisi ve Keypad üzerinden girilen besin bilgisidir. Ağırlık verisi için yazılımımızda aşağıda ki kod esas alınarak hazırlanan bir kod mevcuttur. Keypad için ise yazılımımızda aşağıda ki kod mevcuttur. * keypad pin 1->boş * keypad pin 2->digital pin 8 30

41 * keypad pin 3->digital pin 7 * keypad pin 4->digital pin 6 * keypad pin 5->digital pin 5 * keypad pin 6->digital pin 4 * keypad pin 7->digital pin 3 * keypad pin 8->digital pin 2 const byte ROWS = 4; //four rows const byte COLS = 3; //three columns char keys[rows][cols] = { {'1','2','3'}, {'4','5','6'}, {'7','8','9'}, {'*','0','#'} }; byte rowpins[rows] = {5, 4, 3, 2}; //connect to the row pinouts of the keypad byte colpins[cols] = {8, 7, 6}; //connect to the column pinouts of the keypad Keypad keypad = Keypad( makekeymap(keys), rowpins, colpins, ROWS, COLS ); Yazılımın ikinci bölümü ise alınan verilerin işlendiği ve metinsel değerler ile birleşerek çıkışa verilmeye hazır hale geldiği bölümdür. Aşağıda ki kod bu bölümün genel mantığının ele alındığı yazılımsal parçadır. if(key=='#') { 31

42 sensorvalue = analogread(sensorpin);//sensorden analog veriyi oku sensorvalue = map(sensorvalue, sensormin, sensormax,-1923, 5500);// sensorvalue = constrain(sensorvalue, -1923,5500);// sutun=0; deger[i] = 0;//yazılan rakam karakter dizisi olarak deger değişkenine atandı ve son bite 0 eklendi. int k=atoi(deger); i=0; if(k>=100) { lcd.clear(); lcd.setcursor(6, 0); lcd.print("hata"); delay(1000); lcd.clear(); lcd.setcursor(1, 0); lcd.print("0-100 arasinda"); lcd.setcursor(1, 1); lcd.print("deger giriniz"); delay(2000); lcd.setcursor(0, 0); lcd.clear(); 32

43 i = 0; temp=0; } else{ lcd.clear(); lcd.write(deger); lcd.print(".numara"); hesap(k); i = 0; lcd.clear(); temp=0; } } } void hesap(int k){ int gram= grhesabi(); switch (k) { case 1: kalori=1.75*gram;// gram hesabi lcd.setcursor(0, 1); lcd.print("alabalik"); 33

44 delay(2000); Yazılımın son bölümü ise çıkışın doğru bir şekilde LCD ekrana verilmesini sağlayan bölümdür. İlgili kod parçası aşağıda verilmiştir. * LCD RS pin -> digital pin 12 * LCD Enable pin -> digital pin 11 * LCD D4 pin -> digital pin 9 * LCD D5 pin -> digital pin 10 * LCD D6 pin -> digital pin 13 * LCD D7 pin -> digital pin 14(analog pin a0) * LCD R/W pin -> toprak * 10K lık pot: * 5v ve ground arasına orta uç -> LCD VO pin LiquidCrystal lcd(12, 11, 9, 10, 13, 14); void setup() { lcd.begin(16, 2); analogreference(external); lcd.setcursor(0,0); for (int positioncounter = 0; positioncounter < 16; positioncounter++) lcd.scrolldisplayright(); lcd.print("kalorimetreye Hosgeldiniz"); 34

45 for (int positioncounter = 0; positioncounter < 13; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayleft(); delay(100); } delay(1000); for(int i=0;i<5;i++) { lcd.nodisplay(); delay(100); lcd.display(); delay(100); } for (int positioncounter = 0; positioncounter < 16; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayleft(); delay(100);} lcd.clear(); lcd.setcursor(0,1); for (int positioncounter = 0; positioncounter < 11; positioncounter++) lcd.scrolldisplayleft(); lcd.print("haydi Zayıflayalim"); for (int positioncounter = 0; positioncounter < 13; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayright(); 35

46 delay(100);} delay(1000); for(int i=0;i<5;i++) { lcd.nodisplay(); delay(100); lcd.display(); delay(100); } for (int positioncounter = 0; positioncounter < 16; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayright(); delay(100); } lcd.clear(); lcd.setcursor(0,0); for (int positioncounter = 0; positioncounter < 11; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayleft(); } lcd.print("kalorimetre"); lcd.setcursor(0,1); lcd.print("haydi Zayıflayalim"); for (int positioncounter = 0; positioncounter < 13; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayright(); 36

47 delay(100);} delay(2000); for(int i=0;i<5;i++) { lcd.nodisplay(); delay(100); lcd.display(); delay(100); } for (int positioncounter = 0; positioncounter < 16; positioncounter++) { lcd.scrolldisplayright(); delay(100);} lcd.clear(); lcd.setcursor(0,0); lcd.print("yiyeceklere gore"); lcd.setcursor(0,1); lcd.print("kalori hesabi"); delay(5000); lcd.clear(); } void loop() { char key = keypad.getkey(); 37

48 if(temp==0&&key==0) { lcd.setcursor(0, 0); lcd.print("besin numarasini"); lcd.setcursor(0, 1); lcd.print("giriniz:"); lcd.blink(); } if(key){ lcd.noblink(); if(temp==0) {temp=1; lcd.clear();} lcd.setcursor(sutun, 0); Projenin yazılım bahsi geçen 3 bölüm odaklı tasarlanmıştır. 38

49 4.DENEYSEL ÇALIŞMALAR Yaptığımız devre tartılan besinin bilgilerini mikroişlemciye göndererek besinlerin kalorisini hesaplamakta ve bu sonucu ekrana vermektedir. Bu projenin gerçekleşmesi için öncelikle straingage üzerinden alınan işaretin değerini ölçtük. Bu değer işlemci üzerine gelecek analog değerlere göre çok küçük olduğu için bir entegre ile işaretimizi yükseltmeye karar verdik. Projemize en uygun işlemsel yükseltecin AD620 olduğuna karar verdikten sonra bu doğrultuda devrenin simülasyonu yaptık. Gerçeklediğimiz simülasyon üzerinden girilen işaretin ne düzeyde çıkışını alacağımız gördük. Simülasyonda istediğimiz sonucunu aldıktan sonra giriş işaretini ne kadar yükselteceğimize karar verdik. Bu yükseltmeyi işlemsel yükseltecin 1 ve 8 uçlarına bağladığımız direnç ile belirledik. İlk etapta herhangi bir hataya karşı devreyi breadboard olarak adlandırılan tabla üzerine kurarak test ettik. Breadboard üzerinden istediğimiz değerdeki çıkış işaretini aldığımızı gördük. Analog olarak elde ettiğimiz bu işareti içerisinde kendiliğinden Analog Digital dönüştürücü olan mikroişlemcimiz olan Arduino ya aktardık. Arduino işlemcimiz için hazırladığımız yazılımda 100 farklı besin öğesinin gram başına düşen kalori değerleri ve alınan analog değerin dijitale çevrildikten sonra elde edilen verisi ile çarpımını formülize eden yapıyı ekledik. Diğer bir yandan ise besin öğesi seçimi için kullanılacak Keypad için gerekli bağlantıları yaptık. Keypad kütüphanesi ile ilişikli olan yazılım parçamızı genel programımızın içine ekledik. İşlemci keypad üzerinden girilen sıra numarasına göre belirlenen besin öğesini anlamakta ve buna göre kalori hesabını yapmaktadır. Son olarak ise Arduino yazılımımız sonucunda elde edilen sayısal kalori değeri ve beraberinde çıktı olarak sunulacak metni yansıtmak için LCD ekran bağlantımızı yaptık. Kullandığımız potansiyometre ile LCD ekran üzerinde ki parlaklık ayarını yaptık. Ana programımız içerisine de LCD ekran için özelleşmiş yazılımımızı ekleyerek donanımın sorunsuz çalışmasını sağladık. Bu planda gerçekleştirdiğimiz İSİS çizimi Şekil 21 de verilmiştir.

50 Şekil 23. Projenin İSİS çizimi 40

51 5.SONUÇLAR Bu projede çağın hastalıklarından olan ve Obezite, diabet hastalığı, hipertansiyon, hipotansiyon gibi sorunlara yol açan sağlıksız beslenme konusunda yardımcı olabilecek bir elektronik devre tasarladık. Devrede kullanılacak eleman seçimi, elemanların teminini tamamladıktan sonra bu elemanların kullanıldığı Arduino yazılımı tamamlandı. Yazılım tamamlanma aşamasının ardından simülasyonu proteus üzerinde simule edildi. Simülasyonun sorunsuz çalışmasının ardından devremizi gerçekleştirildi. Sonuç olarak Strain-gage üzerine uyguladığımız fiziksel büyüklüğü 5 gram hassasiyet ile mikroişlemciye aktararak değer işleme sokulabildi. Yazılımsal olarak 999 adet besin çeşidi işleme sokulabilmektedir. Projede ise 100 çeşit besin üzerinde yazılımı gerçekleştirildi. Projede elde edilen ürünün seri üretimi yapılmak istendiğinde maliyeti düşürmek için özellikle mikroişlemcide eleman seçimi değişikliğine gidilebilinir.

52 6.YORUMLAR VE DEĞERLENDİRME Kalori Tartı projesinin gerçekleştirilme aşamasında bir çok deneyim kazandık. Projeyi geliştirmek veya aynı proje üzerine çalışmak isteyen araştırmacıların dikkat etmesi gereken noktaları şu şekilde belirtebiliriz. İlk olarak ağırlık ölçümleri yapılan Strain-gage ve load cell malzemesinden değerlendirmeye başlanırsa dikkat edilmesi gereken noktalar malzemenin temininde ki zorluk, hassas bir alet olduğu için donanımsal zarar görmesinin önüne geçilmesi ve beslemenin doğru yapılmasıdır. Strain-gage ile alınan işaretin yükseltileceği devre olan Ad620 entegresini içeren bölümde ise Ad620 nin temini önemli bir noktadır. Yurtdışından temin durumunda 15 gün içinde yurtiçinde ise stok olması durumunda birkaç gün içinde alım gerçekleşmektedir. Devre kurulurken entegrenin altına koyulabilecek ilave ile herhangi bir yanma durumuna karşı önlem alınması böyle bir durumda yeniden lehim yapılması zorluğunu ortadan kaldırmaktadır. Entegre ile yükselttiğimiz analog işareti dijitale dönüştürdüğümüz ve işleme soktuğumuz Arduino ise diğer mikroişlemcilere göre daha pahalıdır. Dolayısı ile herhangi bir seri üretime geçme durumunda bu işlemci yerine daha ekonomik ve daha ergonomik bir işlemci seçilmelidir. LCD ve Keypad seçimlerimiz gayet makul fiyatlara ve kolay temin edilebilen ürünlerden olmuştur. Seri üretime geçilmesi durumunda daha uygun fiyatlara da yurtdışından temin edilme durumu vardır.

53 KAYNAKLAR [1] C.C.Perry and H.R Lissner, The Strain Gage Primer, McGraw-Hill Book Company, New York, U.S. A, 1962 [2] K.A. Holes, "Experimental Strength Of Materials", The English Universities Press LTD, London, U.K, 1962 [3] What's a Strain Gage, Kwoya Electronics Instruments Co. LTD, 2008 [4] Strain Gages, Kwoya Electronics Insturments Co. LTD, 2011 [5] B. Carter, R. Mancini, Op Amps for Everyone, U.S.A., 2011 [6] Ad620 data sheet Analog Devices, Boston, U.S.A. [7] C. Taşdemir, Arduino, DİKEYEKSEN Yayıncılık, İstanbul, Türkiye, 2012 [8] Micheal Margolis, Arduino Cookbok, O'REILLY, U.S.A, 2011

54 ÖZGEÇMİŞ Buğra AYAN 6 Eylül 1989 tarihinde Erzurum da doğdu. Erzurum Fen Lisesi nden mezun oldu yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimine başladı. 4. Sınıfta bölümlerin ayrılması ile seçimini elektronik ve haberleşme dalı olarak yaptı. Şu anda son sınıf öğrencisi olarak öğrenimine devam etmektedir. Deniz KIRAN 10 Temmuz 1987 yılında Almanya da doğdu yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimine başladı. 4. Sınıfta bölümlerin ayrılması ile seçimini elektronik ve haberleşme dalı olarak yaptı. Şu anda son sınıf öğrencisi olarak öğrenimine devam etmektedir.

55 Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU Tasarım Projesinin hazırlanmasında Standart ve Kısıtlarla ilgili olarak, aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Projemiz yeniden tasarlanıp,daha da geliştirilebilinir. 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Strain-gage den analog olarak aldığımız işareti yükseltip, yaptığımız ölçüm sonuçlarını formüle edip var olan sorunu çözdük. 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Özellikle elektronik devreler dersinden edindiğimiz bilgiler ile karşımıza çıkan yükseltici (op-amp) sorunlarını çözdük. Devreyi analiz etme becerimiz ile op-amp bilgilerimiz sayesinde yükselticiyi doğru bir şekilde çalıştırdık. 4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir? Projemizde IEEE standartların kullandık.kalori değerlerinde T.C.Sağlık Bakanlığı`nın belirlemiş olduğu standartlardadır. 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi Projemizin ana amacının sağlık olmasından dolayı ekonomi kısıtı bulunmamaktadır. b) Sürdürülebilirlik: Projemiz şu an da olduğu halinden daha ileri bir teknolojiye getirilebilinir. c) Üretilebilirlik: Projemizde kullandığımız malzemeler ile veya bunları değiştirip daha ucuz maliyette seri üretime geçilebilinir. d) Etik: Her hangi bir projenin önünü tıkamadan halk sağlığını amaç edinerek bu proje gerçekleştirilmiştir.. e) Sağlık: Projemizdeki ana amaç obezite sorunun olduğu çağımızda bilinçli bir şekilde beslenmeye destek vermektir.insan sağlığını olumlu yönde etkilemek amacında bir projedir. f) Güvenlik: İnsan sağlığının güvenliğini korumak. Not: Gerek görülmesi halinde bu sayfa istenilen maddeler için genişletilebilir. Projenin Adı Projedeki Öğrencilerin adları Kalori Tartı Buğra AYAN Deniz KIRAN Tarih ve İmzalar

Arduino nedir? Arduino donanım ve yazılımın kolayca kullanılmasına dayalı bir açık kaynak elektronik platformdur.

Arduino nedir? Arduino donanım ve yazılımın kolayca kullanılmasına dayalı bir açık kaynak elektronik platformdur. Arduino nedir? Arduino donanım ve yazılımın kolayca kullanılmasına dayalı bir açık kaynak elektronik platformdur. Açık kaynak nedir? Açık kaynak, bir bilgisayar yazılımının makina diline dönüştürülüp kullanımından

Detaylı

Melih Hilmi ULUDAĞ. Yazılım Mühendisi Mekatronik Mühendisi. a aittir.

Melih Hilmi ULUDAĞ. Yazılım Mühendisi Mekatronik Mühendisi.  a aittir. Melih Hilmi ULUDAĞ Yazılım Mühendisi Mekatronik Mühendisi www.melihhilmiuludag.com a aittir. ÖZET Teknolojiyi kısaca bilimsel bilgiden yararlanarak yeni bir ürün geliştirmek, üretmek ve hizmet desteği

Detaylı

9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI

9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI 9- ANALOG DEVRE ELEMANLARI *ANALOG VE DİJİTAL KAVRAMLARI *Herhangi bir fiziksel olayı ifade eden büyüklüklere işaret denmektedir. *Zaman içerisinde kesintisiz olarak devam eden işaretlere Analog işaret

Detaylı

DENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ

DENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ Ankastre Kirişlerde Gerinim Ölçümleri 1/6 DENEY 2 ANKASTRE KİRİŞLERDE GERİNİM ÖLÇÜMLERİ 1. AMAÇ Ankastre olarak mesnetlenmiş bir kiriş üzerine yapıştırılan gerinim ölçerlerle (strain gauge) kiriş üzerinde

Detaylı

Erzurum Teknik Üniversitesi RobETÜ Kulübü Robot Eğitimleri. ARDUİNO EĞİTİMLERİ I Arş. Gör. Nurullah Gülmüş

Erzurum Teknik Üniversitesi RobETÜ Kulübü Robot Eğitimleri. ARDUİNO EĞİTİMLERİ I Arş. Gör. Nurullah Gülmüş Erzurum Teknik Üniversitesi RobETÜ Kulübü Robot Eğitimleri ARDUİNO EĞİTİMLERİ I Arş. Gör. Nurullah Gülmüş 29.11.2016 İÇERİK Arduino Nedir? Arduino IDE Yazılımı Arduino Donanım Yapısı Elektronik Bilgisi

Detaylı

4. 8 adet breadboard kablosu, 6 adet timsah kablo

4. 8 adet breadboard kablosu, 6 adet timsah kablo ALINACAK MALZEMELER 1. 0.25(1/4) Wattlık Direnç: 1k ohm (3 adet), 100 ohm(4 adet), 10 ohm (3 tane), 1 ohm (3 tane), 560 ohm (4 adet) 33k ohm (1 adet) 15kohm (1 adet) 10kohm (2 adet) 4.7 kohm (2 adet) 2.

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TASARIM PROJESİ ÇALIŞMASI PİC PROGRAMLAMA İLE BASİT UÇAK OYUNU MEHMET HALİT İNAN BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BAHAR 2014 KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Arduino Uno ile Hc-Sr04 ve Lcd Ekran Kullanarak Mesafe Ölçmek

Arduino Uno ile Hc-Sr04 ve Lcd Ekran Kullanarak Mesafe Ölçmek Arduino Uno ile Hc-Sr04 ve Lcd Ekran Kullanarak Mesafe Ölçmek 1 Adet Arduino Uno 1 Adet Hc-Sr04 Ultrasonik mesafe sensörü 1 Adet 16 2 Lcd Ekran 1 Adet Breadbord 1 Adet Potansiyometre 2 Ader led Yeteri

Detaylı

- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan)

- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan) MAK437 MT2-GERİLME ÖLÇÜM TEKNİKLERİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ I. öğretim II. öğretim A şubesi B şubesi ÖĞRENCİ ADI NO İMZA TARİH 30.11.2013 SORU/PUAN

Detaylı

BESLEME KARTI RF ALICI KARTI

BESLEME KARTI RF ALICI KARTI BESLEME KARTI Araç üzerinde bulunan ve tüm kartları besleyen ünitedir.doğrudan Lipo batarya ile beslendikten sonra motor kartına 11.1 V diğer kartlara 5 V dağıtır. Özellikleri; Ters gerilim korumalı Isınmaya

Detaylı

SICAKLIK ALGILAYICILAR

SICAKLIK ALGILAYICILAR SICAKLIK ALGILAYICILAR AVANTAJLARI Kendisi güç üretir Oldukça kararlı çıkış Yüksek çıkış Doğrusal çıkış verir Basit yapıda Doğru çıkış verir Hızlı Yüksek çıkış Sağlam Termokupldan (ısıl İki hatlı direnç

Detaylı

Hazırlayan: Tugay ARSLAN

Hazırlayan: Tugay ARSLAN Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları

Detaylı

Değişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir.

Değişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir. DC AKIM ÖLÇMELERİ Doğru Akım Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir. Doğru akımın yönü değişmese

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. IŞIĞA DÖNEN KAFA Proje No:2

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. IŞIĞA DÖNEN KAFA Proje No:2 YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ IŞIĞA DÖNEN KAFA Proje No:2 Proje Raporu ÖMER FARUK ŞAHAN 12068030 16.01.2013 İstanbul İÇİNDEKİLER

Detaylı

DENEY 1: SERİ VE PARALEL BAĞLI DİRENÇ ELEMANLARI

DENEY 1: SERİ VE PARALEL BAĞLI DİRENÇ ELEMANLARI DENEY 1: SERİ VE PARALEL BAĞLI DİRENÇ ELEMANLARI A. DENEYİN AMACI : Bu deneyde,, direnç, elektrik devre elemanları sağlamlık kontrolleri ve breadboard üzerinde kurulacak devrelerde seri paralel durumlarda

Detaylı

Hareketli. Sistem. Sistemleri. Hareketli. Sistemi

Hareketli. Sistem. Sistemleri. Hareketli. Sistemi Sistemi tartım sistemleri birçok yapının birbirine entegre edilmesiyle oluşur. kalite kriteri sistemleri direkt olarak etkilemektedir. Bu parçaların çoğunun direkt üretimini gerçekleştirebiirnek kurulacak

Detaylı

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU

Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-2 Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİRENÇLER Direnci elektrik akımına gösterilen zorluk olarak tanımlayabiliriz. Bir iletkenin elektrik

Detaylı

TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FİZ 102 FİZİK LABORATUARI II FİZİK LABORATUARI II CİHAZLARI TANITIM DOSYASI Hazırlayan : ERDEM İNANÇ BUDAK BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ Mühendislik

Detaylı

DİRENÇLER, DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI, OHM VE KIRCHOFF YASALARI

DİRENÇLER, DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI, OHM VE KIRCHOFF YASALARI DİRENÇLER, DİRENÇLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI, OHM VE KIRCHOFF YASALARI AMAÇ: Dirençleri tanıyıp renklerine göre değerlerini bulma, deneysel olarak tetkik etme Voltaj, direnç ve akım değişimlerini

Detaylı

Çizgi İzleyen Robot Yapımı

Çizgi İzleyen Robot Yapımı Çizgi İzleyen Robot Yapımı Elektronik Elektronik tasarım için yapılması gerek en önemli şey kullanılacak malzemelerin doğru seçilmesidir. Robotun elektronik aksamı 4 maddeden oluşur. Bunlar; 1. Sensörler

Detaylı

GERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ

GERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ GERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ Regüleli Güç Kaynakları Elektronik cihazlar harcadıkları güçlere göre farklı akımlara ihtiyaç duyarlar. Örneğin; bir radyo veya amplifikatörün hoparlöründen duyulan ses şiddetine

Detaylı

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL

Sensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Transdüser ve Sensör Kavramı Fiziksel ortam değişikliklerini (ısı, ışık, basınç, ses, vb.) algılayan elemanlara sensör, algıladığı bilgiyi elektrik enerjisine çeviren elemanlara

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. Işığı Takip Eden Kafa 2 Nolu Proje

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. Işığı Takip Eden Kafa 2 Nolu Proje YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ Işığı Takip Eden Kafa 2 Nolu Proje Proje Raporu Hakan Altuntaş 11066137 16.01.2013 İstanbul

Detaylı

PROJE RAPORU. Proje adı: Pedalmatik 1 Giriş 2 Yöntem 3 Bulgular 6 Sonuç ve tartışma 7 Öneriler 7 Kaynakça 7

PROJE RAPORU. Proje adı: Pedalmatik 1 Giriş 2 Yöntem 3 Bulgular 6 Sonuç ve tartışma 7 Öneriler 7 Kaynakça 7 PROJE RAPORU Proje Adı: Pedalmatik Projemizle manuel vitesli araçlarda gaz, fren ve debriyaj pedallarını kullanması mümkün olmayan engelli bireylerin bu pedalları yönetme kolu (joystick) ile sol el işaret

Detaylı

BİLGİSAYAR BİLİMİ DERSİ (KUR-2)

BİLGİSAYAR BİLİMİ DERSİ (KUR-2) BİLGİSAYAR BİLİMİ DERSİ (KUR-2) ROBOT PROGRAMLAMA 2.1.1. Robot Mimarisi 2.1.2. Robot Türleri ve Eğitsel Amaçlı Robotlar 2.1.3. Eğitsel Robotta Mekanik Bileşenler 2.1.4. Eğitsel Robotta Elektromekanik Bileşenler

Detaylı

T.V FÖYÜ. öğrenmek. Teori: Şekil 1. kullanılır.

T.V FÖYÜ. öğrenmek. Teori: Şekil 1. kullanılır. T.V T.C KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ DEVRE TEORİSİ VE ÖLÇME LAB.DENEY 1 FÖYÜ Deneyinn Amacı: Devre laboratuarında kullanılacak olan malzemeleri tanımak ve board üzerine devre

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ Amaç: Bu deney, tersleyen kuvvetlendirici, terslemeyen kuvvetlendirici ve toplayıcı

Detaylı

STRAİN ÖLÇME (Gerinim, uzama )

STRAİN ÖLÇME (Gerinim, uzama ) STRAİN ÖLÇME (Gerinim, uzama ) GENEL BİLGİ: Yakın zamanlara kadar, ölçme aletini direkt kullanarak, bir parça üzerinde ortaya çıkan gerilmelerin ölçülmesi en büyük mühendislik problemlerinden birisi idi.

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI FOTOVOLTAİK PANELLERİN ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜMLERİ DERSİN ÖĞRETİM

Detaylı

Mikroişlemciler ve Programlama Dersi- ARDUINO. Sensörler ve Analog-Digital Çeviriciler İle Çalışma

Mikroişlemciler ve Programlama Dersi- ARDUINO. Sensörler ve Analog-Digital Çeviriciler İle Çalışma Mikroişlemciler ve Programlama Dersi- ARDUINO Sensörler ve Analog-Digital Çeviriciler İle Çalışma Uygulama-5 LM35 Sensör İle Sıcaklık Ölçümü Kullanılacak Bileşenler 3 1. Adım LM35 Sensörün Arduino İle

Detaylı

1. PROGRAMLAMA. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com

1. PROGRAMLAMA. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com . PROGRAMLAMA UTR-VC Windows altında çalışan konfigürasyon yazılımı aracılığıyla programlanır. Programlama temel olarak kalibrasyon, test ve giriş/çıkış aralıklarının seçilmesi amacıyla kullanılır. Ancak

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ - 2 DENEYİ Amaç: Bu deneyde terslemeyen kuvvetlendirici, toplayıcı kuvvetlendirici ve karşılaştırıcı

Detaylı

4-Deney seti modüler yapıya sahiptir ve kabin içerisine tek bir board halinde monte edilmiştir.

4-Deney seti modüler yapıya sahiptir ve kabin içerisine tek bir board halinde monte edilmiştir. MDS 8051 8051 AİLESİ DENEY SETİ 8051 Ailesi Deney Seti ile piyasada yaygın olarak bulunan 8051 ailesi mikro denetleyicileri çok kolay ve hızlı bir şekilde PC nizin USB veya Seri portundan gönderdiğiniz

Detaylı

1- KULLANILACAK DEVRE ELEMANLARININ TANITILMASI

1- KULLANILACAK DEVRE ELEMANLARININ TANITILMASI 1- KULLANILACAK DEVRE ELEMANLARININ TANITILMASI ARDUINO UNO Arduino, kolaylıkla devreler tasarlayabileceğiniz, açık kaynak kodlu bir geliştirme platformudur. Arduino kullanmak için üst düzey bir elektronik

Detaylı

BC237, BC338 transistör, 220Ω, 330Ω, 4.7KΩ 10KΩ, 100KΩ dirençler ve bağlantı kabloları Multimetre, DC güç kaynağı

BC237, BC338 transistör, 220Ω, 330Ω, 4.7KΩ 10KΩ, 100KΩ dirençler ve bağlantı kabloları Multimetre, DC güç kaynağı DENEY 7: BJT ÖNGERİLİMLENDİRME ÇEŞİTLERİ 7.1. Deneyin Amacı BJT ön gerilimlendirme devrelerine örnek olarak verilen üç değişik bağlantının, değişen β değerlerine karşı gösterdiği çalışma noktalarındaki

Detaylı

DĐRENÇ DEVRELERĐNDE KIRCHOFF UN GERĐLĐMLER ve AKIMLAR YASASI

DĐRENÇ DEVRELERĐNDE KIRCHOFF UN GERĐLĐMLER ve AKIMLAR YASASI DENEY NO: DĐRENÇ DEVRELERĐNDE KIRCHOFF UN GERĐLĐMLER ve AKIMLAR YASASI Bu deneyde direnç elamanını tanıtılması,board üzerinde devre kurmayı öğrenilmesi, avometre yardımıyla direnç, dc gerilim ve dc akım

Detaylı

YAPILAN İŞ: Sayfa 1. Şekil 1

YAPILAN İŞ: Sayfa 1. Şekil 1 İstanbul Teknik Üniversitesi Kontrol Mühendisliği 10 İş Günü Süreli Zorunlu Atölye Stajı Zorunlu Atölye Stajı 1 Eylül 2008 Pazartesi günü başlamış olup, 12 Eylül 2008 tarihinde sona ermiştir. Bu staj süresince

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 40 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI TEORİ Bir noktada oluşan gerinim ve gerilme değerlerini

Detaylı

İçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak

İçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? Mikrodenetleyici Tanımı Mikrodenetleyicilerin Tarihçesi Mikroişlemci- Mikrodenetleyici 1. İki Kavram Arasındaki Farklar 2. Tasarım Felsefesi ve Mimari

Detaylı

Dirençler. 08 Aralık 2015 Salı 1

Dirençler. 08 Aralık 2015 Salı 1 Dirençler 08 Aralık 2015 Salı 1 Tanımı ve İşlevi Dirençler elektrik akımına zorluk gösteren elektronik devre elemanlarıdır. Direnç R harfi ile gösterilir, birimi ohmdur. Omega simgesi ile gösterilir (Ω).

Detaylı

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ

T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ Hazırlayan Arş. Gör. Ahmet NUR DENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ Kapaksız

Detaylı

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ

13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ 13. ÜNİTE AKIM VE GERİLİM ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Akım Ölçülmesi-Ampermetreler 2. Gerilim Ölçülmesi-Voltmetreler Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar: Ölçü aletlerinin seçiminde yapılacak ölçmeye

Detaylı

DENEY 1 DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ

DENEY 1 DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 1 DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ 1.1. DENEYİN AMACI Bu deneyde diyotların akım-gerilim karakteristiği incelenecektir. Bir ölçü aleti ile (volt-ohm metre) diyodun ölçülmesi ve kontrol edilmesi (anot ve katot

Detaylı

DY-45 OSĐLOSKOP KĐTĐ. Kullanma Kılavuzu

DY-45 OSĐLOSKOP KĐTĐ. Kullanma Kılavuzu DY-45 OSĐLOSKOP KĐTĐ Kullanma Kılavuzu 01 Kasım 2010 Amatör elektronikle uğraşanlar için osiloskop pahalı bir test cihazıdır. Bu kitte amatör elektronikçilere hitap edecek basit ama kullanışlı bir yazılım

Detaylı

TUŞ TAKIMI (KEYPAD) UYGULAMALARI

TUŞ TAKIMI (KEYPAD) UYGULAMALARI 12. Bölüm TUŞ TAKIMI (KEYPAD) UYGULAMALARI Tuş Takımı (Keypad) Hakkında Bilgi Tuş Takımı Uygulaması-1 74C922 Tuş Takımı Enkoder Entegresi Tuş Takımı Uygulaması-2 (74C922 İle) Bu bölümde tuş takımı diğer

Detaylı

DENEY 1- LABORATUAR ELEMANLARININ TANITIMI VE DC AKIM, DC GERİLİM, DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ VE OHM KANUNU

DENEY 1- LABORATUAR ELEMANLARININ TANITIMI VE DC AKIM, DC GERİLİM, DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ VE OHM KANUNU DENEY 1- LABORATUAR ELEMANLARININ TANITIMI VE DC AKIM, DC GERİLİM, DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ VE OHM KANUNU 1.1. DENEYİN AMAÇLARI Ölçü aletleri, Breadboardlar ve DC akım gerilim kaynaklarını kullanmak Sayısal multimetre

Detaylı

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ. Amaç:

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ. Amaç: KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ ELEKTRONİK LAB 1 DERSİ İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİ 1 DENEYİ Amaç: Bu laboratuvarda, yüksek giriş direnci, düşük çıkış direnci ve yüksek kazanç özellikleriyle

Detaylı

Chapter 7. Elektrik Devreleri. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd

Chapter 7. Elektrik Devreleri. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd Elektrik Devreleri Summary Özet Birleşik devreler Çoğu pratik devreler seri ve paralel elektriksel elemanların birleşiminden oluşur. Seri ve paralel devre elemanları birleştirilerek çoğu zaman analiz işlemi

Detaylı

K.T.Ü Elektrik-Elektronik Müh.Böl. Temel Elektrik Laboratuarı II

K.T.Ü Elektrik-Elektronik Müh.Böl. Temel Elektrik Laboratuarı II K.T.Ü Elektrik-Elektronik Müh.Böl. Temel Elektrik Laboratuarı II DENEY NO: 5 DOĞRU AKIM KÖPRÜLERİ A-WHEATSTONE KÖPRÜSÜ : --------------------------------------------- Bu köprü ile değeri 1 ohm ile 1 mega

Detaylı

DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları

DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları DENEY FÖYÜ 7: İşlemsel Yükselteçlerin Doğrusal Uygulamaları Deneyin Amacı: Bu deneyin amacı; İşlemsel yükselteçlerle (OP-AMP) yapılabilecek doğrusal uygulamaları laboratuvar ortamında gerçekleştirmek ve

Detaylı

LED YAKMAK. Circuit 2. Kablo LED. Direnç. Arduino LED. Direnç (330ohm)

LED YAKMAK. Circuit 2. Kablo LED. Direnç. Arduino LED. Direnç (330ohm) Circuit 2 Pin 13 Arduino LED (Light Emitting Diode) 1 LED YAKMAK LED 'ler (light-emitting diodes) bir çok elektronik devrede kullanılan güçlü ışık kaynaklarıdır. Çalışmalarımıza ilk olarak her elektronik

Detaylı

Deney 3: Opamp. Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi.

Deney 3: Opamp. Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi. Deneyin Amacı: Deney 3: Opamp Opamp ın (işlemsel yükselteç) çalışma mantığının ve kullanım alanlarının öğrenilmesi, uygulamalarla pratik bilginin pekiştirilmesi. A.ÖNBİLGİ İdeal bir opamp (operational-amplifier)

Detaylı

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere

Detaylı

AET 113 DOĞRU AKIMI DEVRE ANALİZİ 1. HAFTA

AET 113 DOĞRU AKIMI DEVRE ANALİZİ 1. HAFTA AET 113 DOĞRU AKIMI DEVRE ANALİZİ 1. HAFTA İçindekiler Temel Kavramlar Devre Elemanları Elektrik Devre Kaynakları GERİLİM (v) Pozitif ve negatif yük birbirinden ayrıldığı zaman enerji harcanır. Gerilim,

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I ENDÜSTRİYEL KONTROL UYGULAMALARI

Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I ENDÜSTRİYEL KONTROL UYGULAMALARI Öğr. Gör. Oğuzhan ÇAKIR 377 42 03, KTÜ, 2010 1. Deneyin Amacı Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Laboratuvarı I ENDÜSTRİYEL KONTROL UYGULAMALARI CDS (Kadmiyum

Detaylı

YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK - ELEKTRONİK FAKULTESİ ELEKLTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK - ELEKTRONİK FAKULTESİ ELEKLTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK - ELEKTRONİK FAKULTESİ ELEKLTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEZGİN ROBOT UYGULAMASI ORHAN BEDİR ORHAN MERT Proje Danışmanı : Y.Doç.Dr. Tuncay UZUN İstanbul,

Detaylı

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7 T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7 KONDANSATÖRLER VE BOBİNLER Doç. Dr. İbrahim YÜCEDAĞ Arş. Gör. M.

Detaylı

Aşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?

Aşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=? S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt

Detaylı

DENEY 5- TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OP-AMP) DEVRELERİ

DENEY 5- TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OP-AMP) DEVRELERİ DENEY 5 TEMEL İŞLEMSEL YÜKSELTEÇ (OPAMP) DEVRELERİ 5.1. DENEYİN AMAÇLARI İşlemsel yükselteçler hakkında teorik bilgi edinmek Eviren ve evirmeyen yükselteç devrelerinin uygulamasını yapmak 5.2. TEORİK BİLGİ

Detaylı

İ İŞİ BÖLÜM ROBOTİK KODLAMA ÖĞRENME ALANLARI BASİT ELEKTRONİK DEVRELERE GİRİŞ AKILLI CİHAZ TASARIMINA GİRİŞ ROBOTİĞE GİRİŞ

İ İŞİ BÖLÜM ROBOTİK KODLAMA ÖĞRENME ALANLARI BASİT ELEKTRONİK DEVRELERE GİRİŞ AKILLI CİHAZ TASARIMINA GİRİŞ ROBOTİĞE GİRİŞ İ İŞİ İ BÖLÜM ROBOTİK KODLAMA ÖĞRENME ALANLARI BASİT ELEKTRONİK DEVRELERE GİRİŞ AKILLI CİHAZ TASARIMINA GİRİŞ ROBOTİĞE GİRİŞ HAZIRLAYAN MUSTAFA ÖZER BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÖĞRETMENİ makersardahan Küçük

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 OPAMP DEVRELERİ-1 DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Memduh SUVEREN MART 2015 KAYSERİ OPAMP DEVRELERİ

Detaylı

void setup() fonksiyonu: Bu fonksiyon program ilk açıldığında bir kere çalışır ve gerekli kalibrasyon, setup komutlarını buraya yazarız.

void setup() fonksiyonu: Bu fonksiyon program ilk açıldığında bir kere çalışır ve gerekli kalibrasyon, setup komutlarını buraya yazarız. ARDUİNO PROGRAMLAMA fonksiyonu: Bu fonksiyon program ilk açıldığında bir kere çalışır ve gerekli kalibrasyon, setup komutlarını buraya yazarız. fonksiyonu: Diğer programlama dillerinden alışık olduğumuz

Detaylı

Algılayıcılar (Sensors)

Algılayıcılar (Sensors) Algılayıcılar (Sensors) Sayısal işlem ve ölçmeler sadece elektriksel büyüklüklerle yapılmaktadır. Genelde teknik ve fiziksel büyüklükler (sıcaklık, ağırlık kuvveti ve basınç gibi) elektrik dalından olmayan

Detaylı

DİRENÇ ÇEŞİTLERİ. Sabit dirençler Ayarlı dirençler Entegre tipi dirençler Özel (ortam etkili) dirençler

DİRENÇ ÇEŞİTLERİ. Sabit dirençler Ayarlı dirençler Entegre tipi dirençler Özel (ortam etkili) dirençler DİRENÇ ÇEŞİTLERİ Sabit dirençler Ayarlı dirençler Entegre tipi dirençler Özel (ortam etkili) dirençler Sabit dirençler Direnç değerleri sabit olan, yani değiştirilemeyen elemanlardır. Ayarlı dirençler

Detaylı

7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ

7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ 7. ÜNİTE AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ KONULAR 1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ 2. AKIM BİRİMİ, ASKATLARI VE KATLARI 3. GERİLİM BİRİMİ ASKATLARI VE KATLARI 4. DİRENÇ BİRİMİ VE KATLARI 7.1. AKIM, GERİLİM VE DİRENÇ

Detaylı

DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ

DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ Diyot, yalnızca bir yönde akım geçiren devre elemanıdır. Bir yöndeki direnci ihmal edilebilecek kadar küçük, öbür yöndeki dirençleri ise çok büyük olan elemanlardır. Direncin

Detaylı

Temel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?

Temel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1 T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 1 DİRENÇ DEVRELERİNDE OHM VE KİRSHOFF KANUNLARI Arş. Gör. Sümeyye

Detaylı

Deney 2: FARK YÜKSELTEÇ

Deney 2: FARK YÜKSELTEÇ Deney : FARK YÜKSELTEÇ Fark Yükselteç (Differential Amplifier: Dif-Amp) Fark Yükselteçler, çıkışı iki giriş işaretinin cebirsel farkıyla orantılı olan amplifikatörlerdir. O halde bu tip bir amplifikatörün

Detaylı

Elektrik Devre Temelleri 3

Elektrik Devre Temelleri 3 Elektrik Devre Temelleri 3 TEMEL KANUNLAR-2 Doç. Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kocaeli Üniversitesi ÖRNEK 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini bulun. (KGK) PROBLEM 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini

Detaylı

DENEY 1 Basit Elektrik Devreleri

DENEY 1 Basit Elektrik Devreleri ULUDAĞ ÜNİVESİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTİK-ELEKTONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM203 Elektrik Devreleri Laboratuarı I 204-205 DENEY Basit Elektrik Devreleri Deneyi Yapanın Değerlendirme Adı Soyadı : Deney

Detaylı

ACD BİLGİ İŞLEM ACD KABLOSUZ VERİ TOPLAMA SİSTEMLERİ URT-V2 KABLOSUZ VERİ TOPLAMA TERMİNALİ DONANIM TEKNİK BELGESİ. URT-V2 Terminallerinin

ACD BİLGİ İŞLEM ACD KABLOSUZ VERİ TOPLAMA SİSTEMLERİ URT-V2 KABLOSUZ VERİ TOPLAMA TERMİNALİ DONANIM TEKNİK BELGESİ. URT-V2 Terminallerinin ACD BİLGİ İŞLEM URT-V2 KABLOSUZ VERİ TOPLAMA TERMİNALİ DONANIM TEKNİK BELGESİ URT-V2 Terminallerinin Donanım Özellikleri Genel Yetenekleri Terminal Dış Özellikler Montajda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Detaylı

Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları

Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları Elektrik Mühendisliğine Giriş (EE 234) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Elektrik Mühendisliğine Giriş EE 234 Her İkisi 2 2 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK SİSTEMLER LABORATUVARI 1 ARDUINO DİJİTAL GİRİŞ-ÇIKIŞ KONTROLÜ DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Burak ULU ŞUBAT 2015 KAYSERİ

Detaylı

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVARI II DENEY FÖYÜ LABVIEW PROGRAMLAMA DİLİ VE DAQ KARTI UYGULAMASI Hazırlayan Arş. Gör. Vedat YEĞİN 1. AMAÇ Bir

Detaylı

Örnek. int analogpin = 3; int val = 0; void setup() { Serial.begin(9600); } void loop() { val = analogread(analogpin); Serial.

Örnek. int analogpin = 3; int val = 0; void setup() { Serial.begin(9600); } void loop() { val = analogread(analogpin); Serial. Seri Port Ekranı Arduinoyu USB üzerinden bilgisayarımıza bağladığımızda aslında seri port bağlantısı yapmış oluyoruz. Bu seri port üzerinden hem bilgi alışverişi yapabilir hem de uç bağlantı noktasındaki,

Detaylı

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ Derya Birant, Alp Kut Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İÇERİK Giriş PLC nedir? PLC lerin Uygulama

Detaylı

Proje adı : Işığa Dönen Kafa. Proje no : 2. Proje Raporu. Efkan Yılmaz/ İstanbul

Proje adı : Işığa Dönen Kafa. Proje no : 2. Proje Raporu. Efkan Yılmaz/ İstanbul YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ Proje adı : Işığa Dönen Kafa Proje no : 2 Proje Raporu Efkan Yılmaz/12068017 16.01.2013

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKILLI FAN KONTROLÜ TASARIM PROJESİ Eren GÜMÜŞ 2015-2016 GÜZ DÖNEMİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

Detaylı

Problem Çözmede Mühendislik Yaklaşımı İzlenecek Yollar Birimler ve ölçekleme Yük, akım, gerilim ve güç Gerilim ve akım kaynakları Ohm yasası

Problem Çözmede Mühendislik Yaklaşımı İzlenecek Yollar Birimler ve ölçekleme Yük, akım, gerilim ve güç Gerilim ve akım kaynakları Ohm yasası Yrd. Doç. Dr. Fatih KELEŞ Problem Çözmede Mühendislik Yaklaşımı İzlenecek Yollar Birimler ve ölçekleme Yük, akım, gerilim ve güç Gerilim ve akım kaynakları Ohm yasası 2 Mühendislik alanında belli uzmanlıklar

Detaylı

Elektrik Müh. Temelleri

Elektrik Müh. Temelleri Elektrik Müh. Temelleri ELK184 3 @ysevim61 https://www.facebook.com/groups/ktuemt/ Elektrik Mühendisliğinin TemelleriYrd. Doç. Dr. Yusuf SEİM 1 ÜÇGEN YLDZ DÖNÜŞÜMÜ Aşağıdaki devrenin kaynağından bakıldığı

Detaylı

Akımı sınırlamaya yarayan devre elemanlarına direnç denir.

Akımı sınırlamaya yarayan devre elemanlarına direnç denir. Akımı sınırlamaya yarayan devre elemanlarına direnç denir. Gösterimi: Birimi: Ohm Birim Gösterimi: Ω (Omega) Katları: 1 Gigaohm = 1GΩ = 10 9 Ω 1 Megaohm = 1MΩ = 10 6 Ω 1 Kiloohm = 1kΩ = 10 3 Ω 1 ohm =

Detaylı

İşaret İşleme ve Haberleşmenin Temelleri. Yrd. Doç. Dr. Ender M. Ekşioğlu eksioglue@itu.edu.tr http://www2.itu.edu.tr/~eksioglue

İşaret İşleme ve Haberleşmenin Temelleri. Yrd. Doç. Dr. Ender M. Ekşioğlu eksioglue@itu.edu.tr http://www2.itu.edu.tr/~eksioglue İşaret İşleme ve Haberleşmenin Temelleri Yrd. Doç. Dr. Ender M. Ekşioğlu eksioglue@itu.edu.tr http://www2.itu.edu.tr/~eksioglue İşaretler: Bilgi taşıyan işlevler Sistemler: İşaretleri işleyerek yeni işaretler

Detaylı

DENEY NO 3. Alçak Frekans Osilatörleri

DENEY NO 3. Alçak Frekans Osilatörleri DENEY NO 3 Alçak Frekans Osilatörleri Osilatörler ürettikleri dalga şekillerine göre sınıflandırılırlar. Bunlardan sinüs biçiminde işaret üretenlerine Sinüs Osilatörleri adı verilir. Pek çok yapıda ve

Detaylı

ZENER DİYOTLAR. Hedefler

ZENER DİYOTLAR. Hedefler ZENER DİYOTLAR Hedefler Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Zener diyotları tanıyacak ve çalışma prensiplerini kavrayacaksınız. Örnek devreler üzerinde Zener diyotlu regülasyon devrelerini öğreneceksiniz. 2

Detaylı

Geçmiş yıllardaki vize sorularından örnekler

Geçmiş yıllardaki vize sorularından örnekler Geçmiş yıllardaki vize sorularından örnekler Notlar kapalıdır, hesap makinesi kullanılabilir, öncelikle kağıtlardaki boş alanları kullanınız ve ek kağıt gerekmedikçe istemeyiniz. 6 veya 7.ci sorudan en

Detaylı

VIERO ARAÇ SAYIM SİSTEMİ

VIERO ARAÇ SAYIM SİSTEMİ VIERO ARAÇ SAYIM SİSTEMİ VIERO, görüntü tabanlı analiz sayesinde, ortalama araç hızı bilgisi üretmekte ve araç yoğunluğunu da ölçmektedir. Viero Araç Sayım Sistemi Viero Araç Sayım Sistemi, görüntü tabanlı

Detaylı

DENEY-2 DEVRE KURMA. Şekil 1. DC Güç Kaynağı

DENEY-2 DEVRE KURMA. Şekil 1. DC Güç Kaynağı DENEY-2 DEVRE KURMA Deneyin Amacı: Deneyde kullanılan aletlerin öğrenilmesi ve devre kurma. Kullanılan Alet ve Malzeme: a) DC güç kaynağı b) Mutimetre c) Değişik değerlerde direnç ve bağlantı kabloları

Detaylı

Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Giriş

Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Giriş Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Analog - Dijital Dönüştürücülerin ADC0804 entegre devresi ile incelenmesi Giriş Sensör ve transdüser çıkışlarında genellikle

Detaylı

Deney 3: Diyotlar ve Diyot Uygulamaları. Amaç: Araç ve Malzeme: Teori:

Deney 3: Diyotlar ve Diyot Uygulamaları. Amaç: Araç ve Malzeme: Teori: Deney 3: Diyotlar ve Diyot Uygulamaları Amaç: Diyot elemanını ve çeşitlerini tanımak Diyotun çalışma mantığını kavramak Diyot sağlamlık kontrolü İleri kutuplama, geri kutuplama ve gerilim düşümü. Araç

Detaylı

Endüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TASARIM PROJESİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TASARIM PROJESİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ TASARIM PROJESİ MİKRODENETLEYİCİ ile DXBALL OYUN TASARIMI DİLARA AKYÜZ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANA BİLİMDALI BAHAR 2014 KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Şekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği

Şekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi

Detaylı

Operatör panelleri FED

Operatör panelleri FED Operatör panelleri FED 120x32 to 1024x768 piksel çözünürlük Text bazlı monokrom ve renkli dokunmatik ekranlı tipler Entegre web tarayıcılı tipler Kullanıșlı WYSIWYG editörleriyle kolay tasarım Sistemden

Detaylı

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU

T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRONİK LABORATUVARI-II DENEY RAPORU İŞLEMSEL KUVVETLENDİRİCİLER ADI SOYADI: ÖĞRENCİ NO: GRUBU: Deneyin

Detaylı

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Elektrik ve Elektronik Ölçmeler Laboratuvarı Deney Adı: Sensörler. Deney 5: Sensörler. Deneyin Amacı: A.

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Elektrik ve Elektronik Ölçmeler Laboratuvarı Deney Adı: Sensörler. Deney 5: Sensörler. Deneyin Amacı: A. Deneyin Amacı: Deney 5: Sensörler Sensör kavramının anlaşılması, kullanım alanlarının ve kullanım yerine göre çeşitlerinin öğrenilmesi. Çeşitli sensör tipleri için çalışma mantığı anlaşılıp sağlamlık testi

Detaylı

İşlemsel Kuvvetlendiriciler (Operational Amplifiers: OPAMPs)

İşlemsel Kuvvetlendiriciler (Operational Amplifiers: OPAMPs) BLM224 ELEKTERONİK DEVRELER Hafta 12 İşlemsel Kuvvetlendiriciler (Operational Amplifiers: OPAMPs) Opamp Sembolü ve Terminalleri Standart bir opamp; iki adet giriş terminali, bir adet çıkış terminaline

Detaylı