HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ 30 Nisan 2012 / 18 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.com.tr Hatice Erkiletlioğlu - Uzman hatice.erkiletlioglu@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Neden Önemli Enflasyon Raporu Enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde TCMB nin temel iletişim aracı üç ayda bir yayımlanan Enflasyon Raporu dur. Enflasyon Raporu, her yıl önceden duyurulan bir takvim çerçevesinde Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında yayımlanmakta olup Rapor un genel değerlendirmesi Başkan ve PPK üyelerinin katıldığı bir basın toplantısı ile kamuoyuna sunulmaktadır. Rapor da enflasyon ve genel makroekonomik gelişmeler kapsamlı olarak ele alınmakta ve enflasyonu etkileyen unsurların genel değerlendirmesi yapılmaktadır. Enflasyon Raporu nda TCMB nin orta vadeli öngörüleri ve sayısal enflasyon tahminleri de yer almaktadır. Başlangıçta on sekiz ay için verilen tahminler, 2007 yılında iki yıllık bir zaman dilimini kapsayacak şekilde sunulmuştur yılı Nisan ayından itibaren tahminlere, alternatif senaryolara göre üretilen tahminler de eklenmiş ve tahmin ufku üç yıla çıkarılmıştır. Böylelikle ekonomik birimlerin daha uzun vadeli bir bakış açısı ile karar alabilmeleri ve öngörülerinin artırılması Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta yurtiçinde T.C. Merkez Bankası nın yayımladığı Enflasyon Raporu ve TCMB Başkanı Erdem Başçı nın rapor sunumu, ABD de de Fed Başkanı Bernanke nin açıklamaları piyasalar tarafından yakından takip edildi. Ayrıca ABD de beklentilerin altında açıklanan 2012 birinci çeyrek büyümesi piyasalarda öne çıktı. Euro Alanı tarafında ise haftanın ilk yarısında politik belirsizlikler hâkimdi. Öte yandan, S&P nin İspanya nın kredi notunu düşürmesi haftanın ikinci yarısında bölgeye yönelik endişelerin yeniden ön plana çıkmasına yol açtı. TCMB, 2012 yılının ikinci enflasyon raporunu yayımladı. Raporda 2012 yılsonu enflasyon tahmini değişmeyerek %6,5 olarak açıklandı yılsonu enflasyonu tahmini ise bir önceki rapordaki %5,1 düzeyinden %5,2 ye çekildi. Ocak ayında yayımlanan raporda 2012 ve 2013 yılları için sırasıyla $110 ve $105 olan ortalama varil başına petrol fiyatı varsayımı, yılın ikinci Enflasyon Raporu nda 2012 için $120 ye ve 2013 için $115 e yükseltildi. TCMB, petrol fiyatlarına ilişkin varsayımlarını yukarı yönlü güncellemesine rağmen, yılsonu enflasyon tahminini artırmamasını, toplam talep koşullarının enflasyonu düşürücü etkisinin devam edeceği öngörüsüyle açıkladı yılı ikinci çeyreğinde enflasyonun oldukça dalgalı seyredeceğini ifade eden TCMB, yıllık enflasyonun Nisan ayında zirve yapacağını, Mayıs ayında bir önceki yıl işlenmemiş gıda fiyatlarında görülen hızlı yükselişin getirdiği baz etkisinin ortadan kalkmasıyla hızla gerileyeceğini, Haziran da bu düşüşün bir kısmının geri alınacağını belirtti. TCMB, Ekim ayından bu yana uyguladığı sıkı para politikasının genel fiyat seviyeleri üzerindeki ikincil etkileri sınırlaması ve böylece geçici fiyat hareketlerinin yıllık enflasyon üzerindeki birikimli etkilerinin kademeli olarak ortadan kalkmasıyla, enflasyonun aşağı yönlü bir seyir izleyeceğini ifade etti. Bu çerçevede yılın üçüncü çeyreğinden itibaren enflasyonun kademeli olarak düşeceği, özellikle son çeyrekte düşüşün belirginleşeceği tahmininde bulunuldu. Yılın ilk yarısında enflasyonda gözlenen dalgalanmaya rağmen yılsonunda görülecek düşüşün daha belirgin olacağı düşüncesiyle yılsonu enflasyon tahminimizi %6,3 seviyesinde koruyoruz. Nisan ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısı sonrasında TCMB den yapılan açıklamada enflasyonda görülen kısa vadeli artışların enflasyon görünümünü bozmasına izin verilmeyeceği ve bu doğrultuda ek parasal sıkılaştırmanın önümüzdeki dönemde daha sık uygulanabileceği ifade edilmişti. Enflasyon Raporu nda da bu duruşunu devam ettiren TCMB, küresel ekonomi ve finansal sistem üzerinde belirsizlikler ortadan kalkmadığı sürece esnek para politikası uygulamasının devam etmesinin uygun olacağını vurguladı. Raporun sunum toplantısında konuşan TCMB Başkanı Erdem Başçı, küresel ekonomik belirsizliklerin ortadan kalkmaya başlamasıyla birlikte faiz koridorunun daraltılabileceğini ve bankaların fonlama maliyetlerini hesaplamada faiz koridorunun üst sınırını baz almalarının doğru olacağını ifade etti. İmalat sanayinde kapasite kullanımı Nisan ayında bir önceki aya göre 1,6 puan yükselerek %74,7 olarak gerçekleşti. Ancak, gerek yıllık bazda değişimler gerekse mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler incelendiğinde bu artışın ekonomik aktivitede yaşanan toparlanmadan ziyade mevsimsel etkilerden kaynaklandığı görülüyor. Nitekim, yıllık bazda 0,2 puan gerile- KAPANIŞ VERİLERİ (27 Nisan) İMKB-100 : / $ : 1,3252 USD : 1,7535 $ / : 80,24 EURO : 2,3173 Petrol ($/varil) : 119,95 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %9,41 Altın ($/ons) : 1.661,44

2 30 Nisan 2012 Neden Önemli amaçlanmaktadır. Ayrıca Rapor, gelecekte uygulanacak politikalara ilişkin sinyaller içermesi bakımından da önem taşımakta olup önemli bir şeffaflık ve hesap verme aracıdır. Reel Kesim Güven Endeksi (MBRKGE) Endeks, TCMB tarafından yürütülen İmalat Sanayi Yönelim Anketi ne verilen cevaplar kullanılarak oluşturulmaktadır. Ekonomide ağırlığı olan özel sektör kuruluşlarının yöneticilerinin ekonomideki mevcut duruma bakışları ve geleceğe ilişkin beklentilerini ortaya koyan anket, üretim, talep, yatırım, satış, istihdam, KKO ve enflasyonla ilgili sorular içermektedir. MBRKGE nin 100 değerini alması, anketin kapsadığı reel kesim temsilcileri tarafından yapılan değerlendirmelere göre ekonomik faaliyetlere ilişkin istikrarlı bir görünüme karşılık gelmektedir. 100 ün üzerindeki değerler, güvenin arttığı iyimser bir görünüme, 100 ün altındaki değerler ise reel kesim temsilcilerinin ekonomik gidişat hakkında kötümser olduğuna işaret etmektedir. Haftaya Bakış yen kapasite kullanım oranı mevsimsel etkilerden arındırıldığında ise bir önceki aya göre 0,4 puan gerileyerek %75,6 değerini aldı. Reel kesim güven endeksi de kapasite kullanımının işaret ettiği zayıf ekonomik toparlanmayı destekler niteliktedir. Nisan ayında endeks aylık bazda 3,1 puan artışla 116 ya yükselmesine karşın, yıllık bazda 0,7 puan gerileme kaydetti. Reel kesim güven endeksinde yaşanan aylık artışın daha çok mevsimsellikten kaynaklandığı görülmekte. Buna göre, mevsimsel etkilerden arındırılmış reel kesim güven endeksi aylık bazda 0,6 puan geriledi ve 109,9 değerini aldı. Alt endekslere bakıldığında ise olumlu bir gelişme olarak mevcut durum itibarıyla toplam siparişlerde görülen 4,1 puanlık artış öne çıkarken, 4,2 puan gerileyen gelecek üç aya ilişkin ihracat siparişleri ve 3,6 puan düşen sabit sermaye yatırım harcamalarının nispeten olumsuz beklentilere işaret ettiği dikkat çekiyor. Nisan ayı için açıklanan ilk veriler konumunda bulunan kapasite kullanımı ve reel kesim güven endeksi, ekonomik aktivitede henüz herhangi bir hızlanmaya işaret etmiyor yılı ikinci çeyreği için çıkarımda bulunmak için çok erken olmakla birlikte bu görünümün devam etmesi durumunda, bu dönemde genel ekonomik faaliyette çeyreklik bazda yatay bir seyrin gözleneceği tahmin edilmekte. Yurtiçinde bu gelişmeler yaşanırken geçtiğimiz hafta ABD de Merkez Bankası Fed Açık Piyasa Komitesi toplantısı gerçekleştirildi. Fed Başkanı Bernanke toplantının ardından yaptığı açıklamada, 2008 yılının sonlarında %0-%0,25 aralığına çekilen politika faizinin, ekonomide kaynak kullanımının halen düşük seviyelerde seyretmesinin ve orta vadede enflasyon görünümünün aşağı yönlü bir eğilimi yansıtmasının etkisiyle, en azından 2014 sonuna kadar artırılmayacağını ifade etti. Uygulanan para politikasının doğruluğuna dikkat çeken Bernanke, şu anda ekonomiyi destekleyici ek bir müdahalenin olmayacağını ancak, ekonomide zayıflama görülmesi durumunda yeni tahvil alımlarını başlatma yoluyla müdahale etmekten çekinilmeyeceğini vurguladı yılı birinci çeyreğinde ABD ekonomisi %2,2 büyüdü yılı dördüncü çeyrekte büyüme %3 seviyesindeyken bu çeyrekte büyümenin bir miktar gerileyeceği tahmin ediliyordu ve açıklama öncesinde piyasada büyüme beklentisi %2,5 civarındaydı. Merkezi yönetim harcamaları büyümeyi negatif yönlü etkilerken, tüketim harcamaları ise pozitif tarafta en önemli katkıyı sağladı. Ayrıca, talep göstergelerinde kısıtlı da olsa bir iyileşme görüldü. Açıklama piyasalar tarafından oldukça olumsuz algılanmasına karşın, tüketim harcamalarının ve konut satışlarının olumlu seyri önümüzdeki dönem için pozitif sinyaller olarak değerlendirildi. Euro Alanı nda ise veri açıklamalarından ziyade politik belirsizlikler ve uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor s un İspanya nın kredi notunu düşürmesi ön plana çıktı. Fransa da yapılan cumhurbaşkanlığı ilk tur seçimlerinin ardından ülkede siyasi belirsizliğin artması ve Hollanda da Başbakan Rutte nin sıkı maliye politikalarından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle istifasını sunması piyasalarda haftanın ilk yarısında negatif algı yaratırken, İspanya ve İtalya tahvil ihalelerine gelen güçlü talep endişeleri bir miktar hafifletti. Ancak S&P nin İspanya nın uzun vadeli kredi notunu iki basamak indirerek A dan BBB+ ya düşürmesi bölgeye yönelik endişeleri yeniden gün yüzüne çıkardı. S&P İspanya nın not görünümünü negatif olarak açıklarken, ülkede bütçe açığına ve zor durumdaki bankalara ilişkin endişelerin artış gösterdiğine dikkat çekti. S&P ayrıca, ekonominin küçülmesine ve bankacılık sektöründeki sıkıntılara bağlı olarak finansal durumun daha önce öngörülenden fazla bozulmasının beklendiğini vurguladı. 2

3 Nis Nisan 2012 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 20.Nis 27.Nis Değişim İMKB %0,79 İMKB %0,68 Sınai %1,87 Hizmetler %2,29 Mali %0,31 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) Nis 24.Nis 25.Nis 26.Nis 27.Nis İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB Önceki hafta Euro Alanı ekonomilerinde gözlenen politik belirsizliğe bağlı kayıpların İMKB ye yansımasıyla hisse senedi piyasası geçen haftaya satıcılı başladı. Bir yandan ABD den gelen olumlu bilanço haberleri, diğer yandan Euro Alanı ülkelerinde politik belirsizliğe işaret eden gelişmeler piyasaların yön bulmasını zorlaştırdı. Ancak, hafta sonuna doğru açıklanan Enflasyon Raporu nun ardından TCMB nin enflasyon hedefine ilişkin kararlı tutumu, hisse senedi piyasasına alım getirdi. Bu gelişmeler sonucunda haftalık bazda %0,8 yükseldiği görülen İMKB-100 endeksi düzeyine çıktı. Hisse senedi piyasasında yurtdışında yaşanacak gelişmeler yakından izlenecek. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%) Değişim Vade 20.Nis 27.Nis (Puan) ,81 9,66-0, ,99 9,81-0, ,01 9,85-0, ,77 9,75-0, ,50 9,41-0, ,73 9,41-0,32 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 134,54 134,65 0,11 Kaynak: İMKB %5,00 %4,00 %3,00 %2,00 %1,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %2,70 Geçtiğimiz hafta tahvil-bono piyasasında faiz oranları geriledi. Salı günü Hazine'nin düzenlediği üç ihalede de faizlerin beklentilerin altında kalmasının ve ihalelere talebin güçlü gelmesinin yanı sıra, TCMB nin enflasyonla mücadeleden taviz vermeyeceğini ifade etmesi faiz oranlarını aşağı çekti. Sıkı para politikası uygulanacağına yönelik beyanlar, özellikle uzun vadeli tahvillerde alımların sürmesine ve faiz oranlarının gerilemesine neden oluyor. Bu gelişmeler ışığında, 5 Mart 2014 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi bir önceki haftaya göre 9 baz puan düşüşle Cuma günü %9,41 seviyesinden kapandı. 3

4 Nis.11 Nis Nisan 2012 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 20.Nis 27.Nis Değişim Dolar (¹) 1,7829 1,7535 -%1,65 Euro (¹) 2,3486 2,3173 -%1,33 Sepet (²) 2,0658 2,0354 -%1,47 /$ Paritesi (³) 1,3221 1,3252 %0,23 $/Yen Paritesi (³) 81,54 80,24 -%1,59 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 0,5$ + 0,5 (³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir. 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / Dolar, geçtiğimiz hafta diğer para birimleri karşısında genel olarak zayıf bir görünüm kaydetti. Hafta başında Euro Alanı nda imalat PMI verisinin zayıf açıklanması Dolar ı destekledi. Ancak, Fed Başkanı Bernanke nin gerekli hallerde ekonomiyi destekleyici yönde hareket edeceklerini açıklamasının ve ABD de yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verisinin beklentilerin altında kalmasının ardından Dolar değer kaybetti. Ekonomik büyümedeki yavaşlama Fed'in yeni bir nicel gevşemeye gidebileceği yönündeki beklentileri canlandırarak Dolar üzerinde baskı yaratıyor. Bu gelişmelerin ardından /$ paritesi geçen hafta %0,23 yükselerek Cuma günü 1,3252 ye çıktı. $/ paritesi ise aynı dönemde %1,59 düşüşle 80,24 e indi ve Şubat ayından bu yana en düşük seviyesine gerilemiş oldu. Geçen hafta TL, Dolar ve Euro karşısında genel olarak yukarı yönlü bir seyir izledi. TCMB nin sıkı para politikası duruşuna yönelik açıklamalarını yinelemesi ve küresel risk iştahının artması bu gelişmede etkili oldu. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 55 VIX Endeksi 20.Nis 27.Nis (Puan) 45 EMBI+ Endeks 634,30 636,33 2,03 Spread Türkiye Endeks 412,43 415,71 3, ,29 Spread Kaynak: JP Morgan Piyasaların geçtiğimiz haftaya Euro Alanı nın iki büyük ekonomisi Fransa ve Hollanda nın içine düştükleri siyasi belirsizlik ortamına bağlı olarak düşüşle başladığı görüldü. Fransa daki seçim sonuçlarının ve Hollanda da hükümetin istifa etmesinin yanı sıra, İspanya nın kedi notunun S&P tarafından iki basamak birden düşürülüp not görünümünün negatif izlemeye alınması risk iştahının gerilemesine neden oldu. Ayrıca, ABD 2012 ilk çeyrek büyüme rakamının beklentilerin altında kalması da risk iştahı üzerinde baskı oluşturdu. Ancak, geçtiğimiz hafta açıklanan ABD şirket bilançolarının güçlü seyretmesinin yanı sıra, Fed toplantısı ertesinde Bernanke nin ekonominin seyrine ilişkin çizdiği olumlu tablo, risk iştahında göreli bir toparlanma sağladı. Hafta boyunca inişli çıkışlı bir seyir izleyen gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primleri haftalık bazda değişmezken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primi 7 baz puanlık düşüşle 308 e indi. Haftaya yükselerek başlayan ancak yönünü tekrar aşağı çeviren VIX endeksi, geçtiğimiz hafta dar bir bantta hareket ederek haftayı 18,29 seviyesinden kapattı. 4

5 Nis.11 Nis Nisan 2012 Emtia Piyasaları $/ons Altın 1.661,44 $/varil Petrol 119,95 Fed toplantısı öncesinde haftaya düşüşle başlayan altın fiyatları, izleyen günlerde güvenli liman alımlarının artmasıyla yukarı yönlü bir seyir izledi. Altın fiyatlarındaki yükselişte, Euro Alanı nda süre giden borç krizine yönelik endişeler, İspanya nın kredi notunun düşürülmesi ve ABD de ilk çeyrek büyüme verisinin beklentilerin altında kalması etkili oldu. Türev işlemler, Bernanke nin ABD ekonomisini desteklemek için Fed in gerekeni yapmakta tereddüt etmeyeceği yönündeki açıklaması ve Dolar daki değer kaybı da altına destek verdi. Öte yandan, Hindistan daki fiziksel altın talebinin yeterince güçlü olmadığı gözlendi. Bu gelişmeler sonucunda haftalık bazda %1,18 artan altın fiyatları $/ons e yükseldi. Hafta başında yatay bir seyir izleyen petrol fiyatları, sonraki günlerde hafif artış eğilimi sergiledi. Fed in 2012 yılına ilişkin büyüme tahminini yükseltmesi ve ABD de bekleyen konut satışlarının beklentilerin üzerinde açıklanması yukarı yönlü harekette etkili oldu. Öte yandan, ABD de büyüme verisinin zayıf gelmesi, gevşek para politikasına yönelik umutları yeniden canlandırarak emtia fiyatlarını destekledi. Dolar ın diğer para birimleri karşısında değer kaybetmesinin de etkisiyle brent türü petrolün spot fiyatı haftalık bazda %1,76 artışla $/varil 119,95 seviyesine ulaştı. Bu Haftanın Gündemi 30 Nisan TÜİK Mart ayı Dış Ticaret İstatistikleri Euro Bölgesi Nisan ayı Tüketici Fiyatları Enflasyonu (HICP) Verisi (Piyasa Beklentisi: Yıllık %2,5) ABD Mart ayı Kişisel Gelir Verileri (Piyasa Beklentisi: Aylık %3) ABD Mart ayı Kişisel Harcama Verileri (Piyasa Beklentisi: Aylık %4) ABD Nisan ayı Chicago Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 60,8) ABD Nisan ayı Dallas Fed İmalat Sanayi Anketi 1 Mayıs ABD Nisan ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 53) 2 Mayıs Hazine İç Borç Ödemesi (TL804 milyon) Euro Bölgesi Nisan ayı İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 46) Euro Bölgesi Mart ayı İşsizlik Oranı Almanya Nisan ayı İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 46,3) Çin Nisan ayı İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 3 Mayıs TÜİK Nisan ayı ÜFE ve TÜFE Verileri ABD Nisan ayı ISM İmalat-Dışı Sektörler Endeksi (Piyasa Beklentisi: 56) ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları Avrupa Merkez Bankası Faiz Kararı (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) 4 Mayıs ABD Nisan ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: Kişilik Artış, İşsizlik Oranı: %8,2) Euro Bölgesi Nisan ayı Hizmetler Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 47,9) Almanya Nisan ayı Hizmetler Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 52,6) Euro Bölgesi Mart ayı Perakende Satışlar Verisi (Piyasa Beklentisi: %0,0) 5

6 30 Nisan 2012 Uyarı Notu: Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6