PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ. Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

Transkript

1 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

2 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

3 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

4 TEMEL KAVRAMLAR Proje nedir????

5 TEMEL KAVRAMLAR Proje Belirli bir yerde, belirli bir zaman ve bütçe çerçevesinde, bir başlama ve bitiş noktasına sahip, hedeflenen belirli amaçlara ulaşılmasını sağlayacak olan faaliyetler topluluğudur.

6 TEMEL KAVRAMLAR PROJE Belirli bir yerde Belirli bir süre içinde Belirli bir amacı gerçekleştirmek için Değişim ve etki yaratma süreci Belirli bir bütçe ile Bireysel ya da grup olarak başlatılan Net olarak tanımlanan hedeflere ulaşmaya yönelik planlanan Yeni politika alanlarına katkıda bulunma ve kalkınma hedeflerini gerçekleştirme için bir yol faaliyetler bütünü

7 TEMEL KAVRAMLAR P R O J E Bir ihtiyaçtan doğmalı ve bu ihtiyacı karşılamayı hedeflemeli Problemler Hedefler Faaliyetler

8 TEMEL KAVRAMLAR k a p s a m kalite risk b ü t ç e z a m a n

9 Hakkı Çamur, 2009 NEDEN PROJE? Politika Sorun Durum Ürün.. Şimdiki Durum P R o J E Geçiş süreci yeni politika durum ürün çözüm. Amaçlanan Durum

10 TEMEL KAVRAMLAR Sorun, arzulanan durum ile mevcut durum arasındaki farktır. Mevcut Durum Sorun Olmak İstenilen Durum (Hedef)

11 Hakkı Çamur, 2009 PROJE KONUSU TEMEL KRİTERLERİ Çevre toplum - kurum Birey GRUP Konu

12 PROJE AŞAMALARI Tanımlama Planlama Uygulama Hakkı Çamur, 2009 Değerlendirme Takip

13 PCM MODELİ Başlama süreci Planlama süreci Kontrol süreci Uygulama süreci Kapama süreci

14 Hakkı Çamur, 2009 Proje Döngüsü Yönetimi Proje fikrini belirleme İzleme & Değerlendirme Analiz Uygulama Finansman Planlama (mantıksal çerçevebaşvuru yazımı)

15 Hakkı Çamur, 2009 Proje Sürecinin Aşamaları Proje Fikrini Belirleme: Projeye ilişkin fikirlerin ortaya konduğu ve tasarlandığı ilk hareket noktası Proje fikrinin analizi: Projenin teknik ve uygulama açısından detaylı olarak tasarlandığı aşama Ön Değerlendirme: Tasarımı tamamlanmış olan projenin teknik, mali, ekonomik, kadın-erkek eşitliği, sosyal, kurumsal, çevresel faktörler açısından tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin değerlendirildiği ve proje önerisinin yazıldığı aşama Finansman: Finansman teklifinin ilgili kuruluşlar tarafından değerlendirildiği ve finansmanın sağlandığı aşama Uygulama: Projede öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi ve değerlendirilmesi aşaması Değerlendirme: Proje sonuçlarının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi aşaması

16 PROJE DÖNGÜSÜ BİR PROJENİN HEDEFLERİNE ZAMANINDA ÖNGÖRÜLEN MALİYET, KALİTE VE PERFORMANSTA ULAŞMASINI SAĞLAMAK AMACIYLA; PROJENİN TÜM BOYUTLARININ PLANLANMASI İZLENMESİ KONTROL EDİLMESİ VE TÜM ÇALIŞANLARIN MOTİVASYONUNUN SAĞLANMASIDIR

17 NELER PROJE OLABİLİR? Kaynak :ua.gov.tr, G.Akçaer ve S. Körezlioğlu

18 BİR BEYGİR GÜCÜNDE BİR ARAÇ

19 BİR OKUL SERVİS PROJESİ

20 PEDALLI TREN PROJESİ

21 Hakkı Çamur, 2009 Neler Proje Olabilir? * İnşaat, bakım ve onarım * Yeni bir bilişim teknolojileri sisteminin kurulması * Bir kurumda yeni prosedürlerin uygulanması * Kurumsal gelişim * Yeni ürün teknolojisi * İş geliştirme ve istihdam * Yeni bir öğretim programı * Sosyal içerikli girişimler Ancak, Projeler ayrıca özel hayatlarımızda da her zaman vardılar: * Bahçe etrafına yeni bir çit yapılması * Kek pişirmek için yeni bir tarifin denenmesi Kaynak : Mesleki Eğitim Projesi- Modül 4,

22 DÜNYA PROJE ORGANİZASYONLARI Paris teki Eyfel Kulesi yılları arasında yapılmıştır -İnşası esnasında can kaybı olmamıştır frank inşaat masrafı vardır -Tahminlerden 1 milyon frank fazlasına mal olmuştur -İki yılda tamamlanarak Fransız devrimi yüzüncü yıl dönümüne yetiştirilmiştir -Açılış tarihinden önce 1,9 milyon kişi ziyaret edince, yıl sonuna kadar toplam masrafının ¾ ünü çıkarmıştır -Halen yılda 6 milyon turist yılına kadar toplam ziyaretçi Sayısı 200 milyonu aşmıştır

23 DÜNYA PROJE ORGANİZASYONLARI Çin deki pirinç tarlaları -Çok geniş ve engebeli bir araziye sahip olan Çin de tepe eteklerini teraslayarak buralarda pirinç yetiştirme tekniğini geliştirdiler -Bu sayede dünya pirinç üretiminin 1/4 ünü Çin sağlamaktadır

24 DÜNYA PROJE ORGANİZASYONLARI TİTANİK GEMİSİ -MART 1909 DA ÜRETİMİNE BAŞLANMIŞTIR, MAYIS 1911 DE DENİZE İNDİRİLMİŞTİR -YAPIMINDA SERT VE KALİTELİ ÇELİK KULLANILMIŞTI -KAPASİTESİNE GÖRE FİLİKA VE CAN YELEĞİ TASARLANMAMIŞTI -14 NİSAN 1912 GECESİ BUZ DAĞINA ÇARPTIĞINDA GÖVDESİNDEKİ SERT ÇELİĞİN ESNEMEMESİNDEN DOLAYI DERİN YARA ALDI -BATTIĞINDA YETERLİ FİLİKA OLMADIĞI İÇİN 1500 KİŞİYE YAKIN YOLCU BOĞULARAK ÖLDÜ

25 DÜNYA PROJE ORGANİZASYONLARI Panama Kanalı - FRANSIZLAR 1881 YILINDA BAŞLADI MİLYON FRANK SERMAYELERİ VARDI VE YEDİ YILDA BİTİRMEYİ ÖN GÖRÜYORLARDI -SEKİZ YILDA 1,5 MİLYAR FRANK HARCADILAR -İNŞAAT ORTAMININ BATAKLIK OLMASI SEBEBİYLE SİVRİSİNEKLERİN YAYDIĞI SARI HUMMA HASTALIĞINDAN İŞÇİ ÖLDÜ - FRANSIZLAR OKYANUSLA GÖL ARASINDAKİ 30 m KOD FARKININ BİR AŞAMADA AŞILACAĞINI HESAPLAMIŞTI -BAŞARAMADILAR VE İFLAS ETTİLER

26 DÜNYA PROJE ORGANİZASYONLARI Panama Kanalı -DAHA SONRA KANALIN YAPIMINI 1904 YILINDA AMERİKALILAR ÜSTLENDİLER -İŞE BATAKLIKLARDAKİ SİVRİ SİNEKLERİ YOK ETMEKLE BAŞLADILAR -KOD FARKININDA ÜÇ AŞAMADA GEÇİLEBİLECEĞİNİ HESAPLADILAR MİLYON DOLAR HARCADILAR YILINDA GEÇİŞİ TAMAMLADILAR, KARŞILIĞINDADA KANALIN 85 YIL BOYUNCA İŞLETİM HAKKINI ALDILAR -PANAMA HÜKÜMETİNEDE CÜZİ BİR VERGİ ÖDEDİLER

27 Hakkı Çamur, 2009 Kurumsal Gelişim Profesyonel Gelişim Projeler, gelişmeler elde etmek için avantaj sağlar: İşbirliği Geliştirme Kişisel Gelişim

28

29 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

30 PROJE HAZIRLAMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE Finansman Sağlayan Programın İncelenmesi Başvuru Dokümanlarının İncelenmesi

31 Proje Geliştirmede Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ANALİZ AŞAMASI Problem analizi- önemli problemler, sınırlar & fırsatlar; sebep & sonuç ilişkileri Paydaş analizi- muhtemel ana paydaşlar, kapasiteler Hedef analizi belirlenen problemlerin çözümleri; sonuca götüren yöntemler ile sonuçlar arasındaki ilişkiler Strateji Analizi- çözümler için farklı stratejiler»» en uygun strateji PLANLAMA AŞAMASI Mantıksal Çerçeve Matrisi- proje yapısının tanımlanması, tutarlılığı ve riskleri; ölçülebilir başarı göstergeleri Faaliyet planlaması- faaliyetlerin sırası, kapsamı, her bir faaliyetin zamanlaması Bütçe ve Kaynak planlaması faaliyetler bazında bütçe ve kaynaklar

32

33 PROJE KURGUSU ANALİZ AŞAMASI 1. Sorun Analizi 2. Paydaş Analizi 3. Hedef Analizi 4. Strateji Analizi

34 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

35 Proje Döngüsü Yönetimi Sorunu Nasıl Tespit Ederiz?

36 Proje Döngüsü Yönetimi Sorun Analizi Temel sorunların ne olduğunu tanımlar ve bu sorunlar arasında neden-sonuç ilişkisi kurar Sorunların görünen belirtilerini değil aynı zamanda en temeldeki nedenlerin belirlenmesini sağlar

37 Proje Döngüsü Yönetimi Sorun Analizi Paydaşların önem verdikleri ve aşmak istedikleri engelleri tanımlamayı amaçlar

38 Proje Döngüsü Yönetimi Sorun Analizi Sorun analizi birçok bakımdan daha sonra izleyen analiz ve karar alma süreçlerini yönlendireceği için, proje döngüsünün en kritik aşamasıdır

39 Sorun Analizi Sorun analizi, sorunların esas nedenlerini bulmak, sorunun köküne inmek anlamını taşır Bizim sorun olarak gördüğümüz ve birbirinden bağımsız olarak düşündüğümüz bir çok sorun aslında bir tek ana sorunun uzantıları olabilir Örnek Midenizde bir ağrı var ve doktora gittiniz

40 SORUN ANALİZİ - NİÇİN YAPILIR? Ana Sorun ve buna neden olan sorunlar ile sebep olduğu sonuçların tarafların üzerinde uzlaşabileceği bir netlikte ortaya çıkarılması için yapılır

41 Sorun Analizi - Aşamalar 1. Paydaşlar için öncelikli sorunları beyin fırtınası yöntemi ile tartışın 2. Tartışma sonucu belirlenen sorunlardan birini başlangıç sorunu olarak ele alın 3. Başlangıç sorunu ile ilgili diğer sorunları araştırın 4. Neden-sonuç hiyerarşisini oluşturun

42 Sorun Analizi Aşamalar 5. Buna neden olan ne? sorusu ile tüm sorunları hiyerarşik sırayla düzenleyin 6. Oklar aracılığıyla sorunları birbirlerine bağlayın ve ilişkileri net bir şekilde gösterin 7. Diyagramı gözden geçirin: eksik sorunlar var mı? Varsa ekleyin 8. Diyagramı çoğaltarak paydaşlara dağıtın

43 Sorun Ağacı ANA PROBLEM SONUÇ ALT PROBLEM 1 ALT PROBLEM 2 KÖK PROBLEMLER NEDEN

44 Sorun Ağacı Grafik ve Fotoğraf alanında 240 Genç Kadının İş Bulamaması KADINLARA Reklam Grafiği YÖNELİK alanında İŞ OLANAKLARININ Eğitim verecek AZLIĞI Mekanizmaların Eksikliği Kadınların toplumdaki statüsünün yüksek olmaması Kalifiye Eleman Eksikliği Mesleki Alanda Bilgi yetersizliği Eğitimde Altyapı Eksikliği Eğitim Ortamında Donanım Eksikliği Kadınların Toplumsal Cesaretinin Azlığı Alan öğretmenlerinin yeni teknolojiye ve sektöre ayak uyduramaması Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre yönlendirilmemeleri Seminer ve Bilgilendirme toplantılarının eksikliği Öğretmenlere destek sağlayacak kaynakların eksikliği Resmi makamların eğitim mekanlarını sağlayamaması Kadının bireysel Girişimciliğinin Eksik olması Alanda çalışma ortamının kadına uygunsuzluğu

45 DİKKAT! Şemada yer alan sorunların hepsinin gerçek olmasına ve gelecekte ortaya çıkması beklenen sorunların belirtilmesine dikkat edin Sorun ağacı içerisindeki genel sorunları, sorun ağacından ayıklayın (Bu tür genel sorunları, sonraki aşamalarda varsayım ya da önkoşul olarak kullanabilirsiniz.)

46 Sorun Analizi Güllühisar İstanbul un bir semtidir İşsizlik, Eğitim düzeyi düşük Altyapı yetersiz, Belediyenin öncelikleri farklı Kanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarına karışıyor Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar içme suyuna karışıyor Hijyenik içme suyu yok, Salgın hastalık var, Gelir düzeyi düşük, Annelerin çocukları beslenme konusundaki bilgisizliği (anneler bilinçsiz), Bebek ve çocukların yetersiz beslenmesi, Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz, Sağlık hizmetlerine sınırlı erişim, Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor, Kayıtlara göre 0-5 yaş grubundaki bebek ve çocuk ölümleri son bir yıl içinde %10 oranında artmış, Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,

47 Sorun Analizi Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek Yüksek Oranlı Bebek ve Çocuk Ölümleri Salgın Hastalıklar SONUÇ Bebekler ve Çocuklar yetersiz besleniyor Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor Sağlık Hizmetlerine Sınırlı Erişim Hijyenik içme suyu yok Anneler Beslenme Konusunda Bilgisiz Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz Gelir düzeyi düşük Kanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarına karışıyor Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar içme suyuna karışıyor Eğitim düzeyi düşük İşsizlik Altyapı yetersiz NEDEN Belediyenin öncelikleri farklı

48 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

49 PAYDAŞLAR ANALİZİ

50 Paydaş Katılımı Projenin toplumsal, ekonomik ve siyasal gerçekliklere uygun hale getirilmesine izin verir Projenin geçerliliğini, uygunluğunu ve sürdürülebilirliğini artırır Yerel kapasiteleri güçlendirir Sivil toplumu ve demokratik süreçleri güçlendirir

51 Paydaş Analizi BİRİNCİL PAYDAŞLAR Projeden doğrudan olumlu ya da olumsuz etkilenecek olanlardır Projenin temel yararlanıcıları; hedef gruplar ve nihai yararlanıcılar olarak bu gurupta yer alır

52 Paydaş Analizi YARARLANICILAR Hedef Gruplar: Projenin doğrudan ve olumlu bir biçimde etkilediği grup ya da varlıklardır Nihai Yararlanıcılar: Proje hedefine ulaşılması ile gerçekleştirilen etkiden uzun dönemde yararlananlar İkincil Paydaşlar: Birincil paydaşlara hizmet sağlamada aracılık edecek olanlardır. (Örn: fon kuruluşları, uygulama, izleme ve destekçi kuruluşlar vb.)

53

54 Paydaş Analizi İlgili Tüm Paydaşların Belirlenmesi mevcut sorundan etkilenebilecek olan veya projeyi etkileyebilecek olan paydaşların tümünün belirlenmesi: hedef gruplar, ilgili resmi kuruluşlar, bireyler, çıkar grupları, sivil toplum kuruluşları, diğer projeler Paydaş Analizi Aşamaları

55 Paydaş Analizi Paydaş Analizi Aşamaları Adım 1: Paydaşların belirlenmesi Adım 2: Paydaşların rollerine göre ayrıştırılması Adım 3: Sosyal, ekonomik ve örgütsel özellikleri Adım 4: Beklenti ve ilişkilerin tanımlanması Adım 5: Potansiyellerin, kaynakların ve kapasitelerin belirlenmesi Adım 6: Sonuçların çıkarılması

56 Paydaş Analizi Paydaş Analizi Aşamaları Paydaşların sınıflandırılması Paydaşlar projenin kapsamına bağlı olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılır. Genel (birincil, ikincil) Yararlanıcılar (Doğrudan, Dolaylı) Etkilenen (Olumlu, Olumsuz)

57 Paydaş Analizi Paydaş Analiz Tablosu Paydaşları analiz etmenin bir yolu Paydaşların bireysel özellikleri ve bunların projeye etkileri (direniş veya destek gibi) belirlenir Paydaşlar Projeden Olumlu Etkilenenler Projeden Olumsuz Etkilenenler Birincil Paydaşlar Anneler, Çocuklar, Babalar, Çevre Sakinleri vb. İkincil Paydaşlar STK lar, Belediye, İl Sağlık Müdürlüğü, Üniversite vb. Potansiyel Karşıtlar Babalar, Sanayi Kuruluşları, Belediye, Kamu Kuruluşları vb.

58 Kontrol Listesi 1. Birincil ve ikincil paydaşların hepsi listede yer aldı mı? 2. Projenin potansiyel destekçileri ve karşıtları belirlendi mi? 3. Birincil paydaşlar meslek ya da gelir gruplarına ayrıldı mı? 4. Birincil paydaşların çıkarları ve beklentileri belirlendi mi?

59 PAYDAŞLAR ANALİZİ

60 Teşekkürler Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

61 GRUP ÇALIŞMASI Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

62 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

63 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

64 HEDEF ANALİZİ En basit biçimiyle, hedef analizi sorun analizinin aynısı Ancak olumsuz sorun tanımlamaları olumlu hedef tanımlamalarına dönüştürülür

65 Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir Nasıl Yapılır? Hedef Analizi Problem ağacındaki problemler pozitif olarak yeniden ifade edilir Problem ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veya başarılması gerekenler yeniden ifade edilir Gerçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veya ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek Hedef Ağacı oluşturulur

66 HEDEF ANALİZİ Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için potansiyel çözümlerin analiz edilmesi Belirtilen problemler ortadan kalktığında, gelecekteki durumun nasıl olacağını tanımlanır

67 HEDEF ANALİZİ HEDEF AĞACI

68 HEDEF ANALİZİ Sorun ağacı, sorunlar arasındaki neden-sonuç ilişkisini gösterirken, hedef ağacı, hedefler arasındaki araç-etki ilişkisini gösterir

69 HEDEF ANALİZİ Ç Ü N K Ü ETKİ ARAÇ İ Ç İ N

70 HEDEF ANALİZİ SİLAJ YAPIMI YETERLİ DÜZEYE GETİRİLDİ Ç Ü N K Ü ETKİ ARAÇ İ Ç İ N ÜRETİCİLERE SİLAJ YAPIMI ÖĞRETİLDİ

71 Hedef Analizi Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı Azaltıldı Bebek ve Çocuk Ölümleri Azaltıldı Salgın Hastalıklar Azaldı AMAÇ Bebeklerin Beslenme Durumu İyileştirildi Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı Arttı Sağlık Hizmetlerine Erişim Arttı İçme Suyu Temizlendi Annelerin Beslenme Konusundaki Bilinçlendi Sağlık Kurumları İyileştirildi Ailelerin Gelir Düzeyi Arttı Kanalizasyon Sistemi Düzeltidi ARAÇLAR Problem Yüksek Oranlı Bebek ve Çocuk Ölümleri Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı Hedef Bebek ve Çocuk Ölümleri Azaltıldı Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı Azaltıldı

72 Teşekkürler Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

73 GRUP ÇALIŞMASI Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

74 PROJE YÖNETİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR VE PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ Proje Temel Kavramları / AB Proje Hazırlama Tekniğine Giriş Proje Kurgusu için Analizler I Sorun Analizi Paydaş Analizi Grup Çalışması Proje Kurgusu için Analizler II Hedef Analizi Strateji Analizi Grup Çalışması

75 STRATEJİ ANALİZİ Strateji analizi, arzu edilen hedeflere ulaşmak için kullanılacak yöntemdir

76 STRATEJİ ANALİZİ 76 Hedef ağacındaki aynı türden hedef kümelerine stratejiler denir. Nasıl Yapılır? Amaç ağacındaki arzu edilmeyen amaçlar elenir Bir proje oluşturacak olası alternatif stratejiler ortaya konur Bir veya birden fazla strateji seçilir Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, politik durum vb.) göre optimum stratejinin hangisi olduğunu konusunda değerlendirme yapılır Projeyi oluşturacak stratejiye karar verilir Proje genel amacı ve proje amacı net olarak ifade edilir

77 STRATEJİ ANALİZİ Bu aşama, kendi kapasitemizi tanıdığımız ve tanımladığımız aşamadır Yeteneklerimizi, gücümüzü, güçsüz yanlarımızı ortaya koymamız gerekir

78 STRATEJİ ANALİZİ Strateji Seçiminde Dikkate Alınacak Kriterler 78 Maliyetler Farklı Paydaşların Bakış Açıları Faydaların Zaman Perspektifi Mevcut Kaynaklar Mevcut Potansiyel ve Kapasiteler Politik Yapılabilirlik Verimlilik ve Etkinlik Sosyal Kabul Edilebilirlik Eşitsizliklerin (Kadın- Erkek) Giderilmesine Katkısı Diğer Projeleri Tamamlayıcılık Aciliyet

79 STRATEJİ ANALİZİ En az risk Sürdürülebilirlik Kurumsal kapasite gelişimi Cinsiyet eşitliği Dezavantajlı gruplar Çevre koruma

80 STRATEJİ ANALİZİ SEÇİLEN YOL DIŞARDA BIRAKILAN

81 STRATEJİ ANALİZİ Bebek ve Çocuk Ölümleri Azaltıldı Bebek ve Çocuklarda Görülen Yüksek Enfeksiyon Oranı Azaltıldı Salgın Hastalıklar Azaldı Bebeklerin Beslenme Durumu İyileştirildi Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı Arttı Sağlık Hizmetlerine Erişim Arttı İçme Suyu Temizlendi Anneler Beslenme Konusundaki Bilinçlendi Sağlık Kurumları İyileştirildi Ailelilerin Gelir Düzeyi Arttı Kanalizasyon Sistemi Düzeltidi 81

82 Teşekkürler Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

83 GRUP ÇALIŞMASI Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

84 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA I MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

85 Proje Döngüsü Yönetimi Proje fikrini belirleme İzleme & Değerlendirme Analiz Uygulama Finansman Planlama (mantıksal çerçevebaşvuru yazımı)

86 Proje Geliştirmede Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ANALİZ AŞAMASI Problem analizi- önemli problemler, sınırlar & fırsatlar; sebep & sonuç ilişkileri Paydaş analizi- muhtemel ana paydaşlar, kapasiteler Hedef analizi belirlenen problemlerin çözümleri; sonuca götüren yöntemler ile sonuçlar arasındaki ilişkiler Strateji Analizi- çözümler için farklı stratejiler»» en uygun strateji PLANLAMA AŞAMASI Mantıksal Çerçeve Matrisi- proje yapısının tanımlanması, tutarlılığı ve riskleri; ölçülebilir başarı göstergeleri Faaliyet planlaması- faaliyetlerin sırası, kapsamı, her bir faaliyetin zamanlaması Bütçe ve Kaynak planlaması faaliyetler bazında bütçe ve kaynaklar

87 PROJE KURGUSU için PLANLAMA I Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

88 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

89 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (Logical Framework Approach) 1970 li yıllarda ABD uluslar arası kuruluşu - United States Agency for International Development (USAID) Bugün BM, AB, OECD ve Dünya Bankası gibi birçok uluslar arası kuruluş ve ülke kuruluşları proje uygulamalarında bu yaklaşımı kullanmakta ve hibe destekleri sırasında da yaklaşımın kullanımı zorunlu kılmaktadırlar.

90 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Bütünsel bir yaklaşım esas alınarak projenin hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi süreçlerinin mantıksal bir çerçevede gerçekleştirilmesidir. Bir başka deyişle projenin fikir aşamasından tamamlanmasına kadar geçen sürede kaliteyi, verimliliği ve etkinliği en iyi şekilde amaçlayan bir proje yönetim yaklaşımıdır. Mantıksal çerçeve yaklaşımının yazılı çıktısı Mantıksal Çerçeve (MÇ) Matrisi dir. Dört sütun ve dört satırdan oluşur.

91 Mantıksal Çerçeve Matrisi Projenin Yapısı Genel Hedef Neden yapıyoruz Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Doğrulanabilir Göstergeler Projenin ana amaca katkısı nasıl gösterilebilir? Proje amacının yerine getirildiği nasıl gösterilebilir? Planlanan sonuçların elde edildiği nasıl gösterilebilir? Ne kadar kaynak gerek? Doğrulama Kaynakları Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Ne kadar bütçe gerek Varsayımlar/Riskler Eğer proje amacına ulaşılırsa projenin ana amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer sonuçlara erişilirse projenin amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer faaliyetler uygulanırsa sonuçlara ulaşmak için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Ön Koşul

92 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Problem analizi Paydaş analizi Hedef analizi Strateji analizi Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje Yapısı Genel Hedef Projenin Amacı Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar Sonuçlar Faaliyetler Araçlar Giderler Faaliyet Takvimi Ön Koşul

93 Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje Yapısı Doğrulanabilir göstergeler Doğrulama kaynakları Varsayımlar Genel hedef Projenin amacı Sonuçlar Faaliyetler Araçlar Giderler Önkoşullar

94 PROJE KURGUSU için PLANLAMA I Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

95 Mantıksal Çerçeve Matrisi Genel Hedef İdeal durumu tanımlar. Her bir projenin amacına erişmesi, genel hedeflere bir adım daha yaklaşmayı sağlar. Hedef ağacının etkiler kısmından yararlanılarak oluşturulur.

96 Mantıksal Çerçeve Matrisi Projenin Amacı Genel hedefe erişmeyi sağlayan alt hedef ya da hedeflerdir. Projenin gerçekleşmesi genel hedefe bir adım daha yaklaşılmasını sağlar. Proje amacı için, hedef ağacında çözülmek istenen temel sorunun kendisi dikkate alınır. Amaç cümlesi nicelik, nitelik ve süre bilgilerini içerir.

97 Sonuçlar Mantıksal Çerçeve Matrisi Sonuçlar; elde edilecek olan anlayış, durum değişikliği, bilinç artışı, duyarlılık gelişmesi gibi etkiler: çevre duyarlılığında gelişme, bilinç yükselmesi, katılımda artış Çıktılar; faaliyetler sonucu ortaya çıkması beklenen ve somut olarak ifade edilebilecek olan ürünler ve hizmetler: eğitim, rapor, seminer, yayın, sığınma evi

98 Mantıksal Çerçeve Matrisi Projenin Yapısı Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar/Riskler Genel Hedef Neden yapıyoruz Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Ön Koşul

99 Mantıksal Çerçeve Matrisi Aşağıdan yukarıya: Eğer yeterli kaynaklar sağlanırsa, faaliyetler gerçekleştirilir. Eğer faaliyetler gerçekleştirilirse, sonuçlar elde edilir. Eğer sonuçlar elde edilirse, proje amacına ulaşılır. Eğer proje amacına ulaşılırsa, genel hedefe katkı yapılır. Yukarıdan aşağıya: Eğer genel hedefe katkı yapmak istiyorsak, proje amacına ulaşmalıyız. Eğer proje amacına ulaşmak istiyorsak, planlanan sonuçları elde etmeliyiz. Eğer sonuçları elde etmek istiyorsak, planlanan faaliyetleri gerçekleştirmeliyiz. Eğer faaliyetleri gerçekleştirmek istiyorsak, yeterli kaynakları sağlamalıyız.

100 Mantıksal Çerçeve Matrisi Projenin Yapısı Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar/Riskler Genel Hedef Neden yapıyoruz Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Araçlar/Kaynaklar Ön Koşul

101 Mantıksal Çerçeve Matrisi Hedef & Strateji Analizi nden MÇM ye geçiş

102 Mantıksal Çerçeve Matrisi

103 STRATEJİ ANALİZİ Bebek Ölüm Bebek Oranlarının ve Çocuk Azaltılması Ölüm Oranlarının Azaltılması SEÇİLEN STRATEJİ Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranı azaltıldı Salgın Hastalıklar Azaltıldı Bebek ve Çocukların Beslenme Durumu İyileştirildi Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı Arttırıldı Sağlık Hizmetlerine Erişim Arttırıldı Hijyenik İçme Suyu Sağlandı Anneler Beslenme Konusunda Bilgilendirildi Sağlık Ocağı İyileştirildi Ailelerin Gelir Düzeyi Artırıldı Kanalizasyon Sisteminin Çalışır Hale Gelmesi Sağlandı Lastik Fabrikasının Arıtma Tesisi Devreye Girdi ENFEKSİYON STRATEJİSİ SALGIN HASTALIK STRATEJİSİ

104 STRATEJİ ANALİZİNDEN UYGULAMAYA GEÇİŞ Seçilen Strateji Projenin Kapsamı Bebek ve Çocuk Ölüm Oranları Azaltıldı Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları azaltıldı GENEL HEDEF PROJE AMACI Bebek ve Çocuk Ölüm Oranlarının Azaltılması Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranlarının azaltılması Bebek ve Çocukların Beslenme Durumu İyileştirildi Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı Arttırıldı SONUÇLAR 1.Bebeklerin ve Çocukların Beslenme Durumu İyileştirildi 2.Aşılanmış Bebek ve Çocuk Sayısı Arttırıldı Anneler Beslenme Konusunda Bilgilendirildi Sağlık Ocağı İyileştirildi FAALİYETLER 1.1.Annelerin Beslenme Konusunda Bilgilendirilmesi 2.1.Sağlık Ocağının İyileştirilmesi

105 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

106 Ön Koşul Projenin başlatılması için kaçınılmaz olan bir kısıt engel varsa, buna ön koşul denir. Ön koşul, faaliyetlere başlamadan önce yerine getirilmesi gereken koşuldur. Ön koşul yerine gelmeden faaliyetler başlatılamaz. Örneğin tutuklu çocukların ıslah evinde rehabilite edilmesi projesi. Projenin ön koşulu, Adalet Bakanlığı nın izin vermesidir. Bu durumda ön koşul Adalet Bakanlığı nın izin vermesi şeklinde ifade edilir.

107 Ön Koşul Genel hedef Proje amacı + Örn: eğer faaliyetler yapılırsa ve varsayımlar da gerçekleşirse sonuçlar elde edilebilir! Varsayımlar Sonuçlar Faaliyetler + + Varsayımlar Varsayımlar Kaynaklar Ön koşullar kaynaklar belirlenmeden ve faaliyetler başlamadan yerine getirilmelidir!

108 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

109 Riskler / Varsayımlar Riskler, ortaya çıkmaları durumunda projenin başarısını tehlikeye atacak olan dışsal koşullar olarak öngörülmeli ve projelerde tanımlanmalıdır. Risk analizi, projenin uygulanması süresince karşımıza çıkabilecek kontrol edilemeyecek belirsizlikleri ve riskleri öngörmek ve bunları proje başlamadan en aza indirgemek için önemlidir.

110 Risk Analizi Risk analizi üç soruya cevap arar: Tanımlama: Riskler neler? ÖRN: Koridorda asılı olan lamba sağlam değil. düşebilir! Tahmin etme: Gerçekleşme olasılığı ne? ÖRN: Lamba düşer mi? Evet, düşme olasılığı yüksek. Değerlendirme: Yaklaşık olarak etkileri ne? ÖRN: Koridordan kimse geçmiyor, yani etkisi düşük ya da koridordan çok insan geçiyor, yani etkisi yüksek.

111

112 Risklerden Varsayımlara Mantıksal çerçeve matrisinin son sütununda varsayımlar yer alır. Varsayım cümlesi riski olumluya çevirerek yazılır.

113 Varsayımlar endişelerle ilgili olabilir Proje yönetimine doğrudan katılmayan diğer paydaşların faaliyetleri, Hedef grupların proje çerçevesinde yerine getirilen hizmetlere yaklaşımı, Etkin donör koordinasyonu ve mali kaynağın zamanında ödenmesi, Proje girdi ve çıktıları için fiyat dalgalanmaları, Devletin ilgili politikalarındaki değişiklikler,

114 Mantıksal Çerçeve Matrisi Projenin Yapısı Genel Hedef Neden yapıyoruz Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Eğer proje amacına ulaşılırsa projenin ana amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer sonuçlara erişilirse projenin amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer faaliyetler uygulanırsa sonuçlara ulaşmak için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Ön Koşul

115 Risklerden Varsayımlara Örnek: Ders içerikleri Türkiye şartlarına uygun olmayabilir, bunları hazırlayacak uzmanlar bulunamayabilir. Mezunlar STK larda gönüllü ya da profesyonel olarak çalışmaya devam etmiyorlar. Türkiye şartlarına uygun ders içerikleri hazırlanıyor ve bunları hazırlayacak uzmanlar var. Mezunlar STK larda gönüllü ya da profesyonel olarak çalışmaya devam ediyorlar.

116 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

117 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER (BAŞARI GÖSTERGELERİ) Göstergeler, projenin sonuçlarının, amacının ve hedeflerinin ölçülebilir terimlerle tanımlanmasıdır.

118 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER Projenin Yapısı Genel Hedef Neden yapıyoruz Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Doğrulanabilir Göstergeler Projenin ana amaca katkısı nasıl gösterilebilir? Proje amacının yerine getirildiği nasıl gösterilebilir? Planlanan sonuçların elde edildiği nasıl gösterilebilir? Ne kadar kaynak gerek? Doğrulama Kaynakları Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Ne kadar bütçe gerek Varsayımlar/Riskler Eğer proje amacına ulaşılırsa projenin ana amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer sonuçlara erişilirse projenin amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer faaliyetler uygulanırsa sonuçlara ulaşmak için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Ön Koşul

119 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER Belirli Ölçülebilir Ulaşılabilir Amaca Uygun, ilgili Zamanı Belirlenmiş Specific Measurable Available Relevant Time-Bound

120 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER Belirlilik Ölçülebilirlik Ulaşılabilirlik Gerçekçilik Zamana bağlılık Ne istediğinizin net bir şekilde tanımlayın Hedeflerinizi ölçülebilir göstergelere dayandırın Bir proje ile elde edilebilecekten çok fazlasını mı istiyorsunuz Kaynaklarınızı ve paydaşlarınızın kapasitesini kontrol edin Hedeflerinize ne zaman ulaşmayı planlıyorsunuz

121 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER Göstergeler şu öğeleri içermelidir: Miktar (sayılar, oranlar, yüzdeler) Kalite (performans) Zaman (tarihler)

122 GÖSTERGELERİ OLUŞTURMA Adım 1: Temel göstergeyi tanımla Küçük ölçekli çiftçilerin mısır rekolteleri arttı Adım 2: Miktar ekle Küçük ölçekli çiftçilerin mısır rekoltesi 5 ton arttı Adım 3: Hedef grup ve nitelik ekle Aydın da 3 hektardan daha aşağı toprağa sahip olan çiftçiler tarafından 2011 yılında üretilen ürün ile aynı nitelikte üretilen mısır rekoltesi 5 ton arttı. Adım 4: Zaman ekle Aydın da 3 hektardan daha aşağı toprağa sahip olan çiftçiler tarafından 2011yılında üretilen ürün rekoltesi ile aynı nitelikteki mısır rekoltesi 2012 yılı sonunda 5 ton arttı.

123 Mantıksal Çerçeve Matrisinde Göstergeler (Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler) Örnek - 1 Hedef: çocuk hakları konusunda farkındalığın arttırılması Göstergeyi seç: Çocuklar kendi hakları biliyor Miktarı belirle: Çocukların %80 i.. Hedef grubu belirle: yaş arası okula giden... Yeri belirle :... Marmara bölgesinde Kaliteyi belirle:..birleşmiş Milletlerin Çocuk Haklarında belirtilen haklarını anlayan... Zamanı belirle:... Kasım 2009 a kadar..

124 DİKKAT Başarı göstergeleri; 1. Genel hedef 2. Proje amacı 3. Sonuçlar bölümleri için geçerlidir. Faaliyetler için gösterge belirlenmez.

125 DOĞRULANABİLİR GÖSTERGELER (Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler) Örnek Genel Hedef Proje Tanımı Yerel halkın yaşam koşullarının iyileştirilmesi Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler Balıkçılıktan elde edilen gelir 2006 yılına kadar % 30 artar. Turizm geliri 2006 yılına kadar % 30 artar. Proje amacı Nehir suyu kalitesinin arttırılması Balık tüketimine bağlı hastalıklar 2006 yılına kadar % 80 oranında azalır. Balık yakalama 2006 yılına kadar % 80 oranında artar. Sonuçlar Hanelerin ve fabrikaların doğrudan kirli su atıkları azaltıldı e kadar fabrika atık sularının % 70 i ve evsel atık suların %80 i arıtılır.

126 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

127 DOĞRULAMA KAYNAKLARI Neyin başarıldığını gösterecek bilgi kaynakları, göstergelerin ispatıdır. Aynı zamanda projenin belgelenmesinin bir parçasını oluşturur.

128 DOĞRULAMA KAYNAKLARI Projenin Yapısı Genel Hedef Neden yapıyoruz Proje Amacı Nereye ulaşacağız Sonuçlar Elde edilecek ürünler ve hizmetler, çıktılar Faaliyetler Nasıl ulaşacağız? Doğrulanabilir Göstergeler Projenin ana amaca katkısı nasıl gösterilebilir? Proje amacının yerine getirildiği nasıl gösterilebilir? Planlanan sonuçların elde edildiği nasıl gösterilebilir? Ne kadar kaynak gerek? Doğrulama Kaynakları Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Bilgi kaynakları (kim, nasıl, nerede, ne zaman) Ne kadar bütçe gerek Varsayımlar/Riskler Eğer proje amacına ulaşılırsa projenin ana amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer sonuçlara erişilirse projenin amacının gerçekleşmesi için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Eğer faaliyetler uygulanırsa sonuçlara ulaşmak için hangi varsayımlar göz önünde bulundurulmalıdır? Ön Koşul

129 DOĞRULAMA KAYNAKLARI Anketler Resmi istatistikler, araştırmalar, raporlar Toplantı katılım listeleri, tutanaklar Sertifikalar Basında çıkan haberler

130 DOĞRULAMA KAYNAKLARI Proje Amacı.. nehir suyunun kalitesinin artırılması Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler Gösterge: Ağır metal yoğunluğu Miktar: 2003 deki orana göre %25 azaltıldı Kalite: Kabul edilebilir yasal standardlara ulaştı Ne Zaman: 2006 sonunda 2006 yılı sonunda. nehir suyunda ağır metal yoğunluğu 2003`deki oranına göre %25 azaltılır ve kabul edilebilir yasal standartlara ulaşılır. Doğrulama Kaynakları İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü nün su kalitesi raporları Varsayımlar ve Riskler

131 KAYNAK PLANLAMASI Proje faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için gerekli girdilerin ve bunların miktarlarının listelenmesini kapsar. Kaynaklar, insan kaynakları ve fiziksel kaynaklar(donanım) olmak üzere iki ana başlık altında toplanabilir.

132 KAYNAK PLANLAMASI Kaynak planlaması tamamlandığında, proje faaliyetleri için gerekli olan kaynakların finansal olarak ifade edilmesi, yani bütçenin yapılması için gerekli altyapının oluşturulması sağlanmış olacaktır.

133 KAYNAK PLANLAMASI İnsan Kaynağı Miktarı ve birimi 1 Koordinatör 12 ay 2 Koordinatör yardımcısı 24 ay 1 İdari asistan 12 ay 3 Eğitmen 300 saat 2 Teknik Personel (Ziraat Mühendisi) 24 ay 2 Teknik Personel (Veteriner Hekim) 24 ay 2 Teknik Personel (Ziraat Teknisyeni) 24 ay Donanım PC 6 adet Printer 2 adet Derslik 180 gün Ofis 12 ay Telefon 2 adet Faks 1 adet Diğer Broşür tasarımı 6 sayfa Video çekimi 400 saat Fotokopi 5000 sayfa Kırtasiye

134 Teşekkürler Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

135 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

136 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

137 MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ Müdahale Mantığı- Projenin Kapsamı Objektif Olarak Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar GENEL HEDEF bebek ve çocuk ölüm oranının azaltılması 1 Çorum'da ölüm oranları 2010 yılına kadar 1 yaş altındaki bebek ve 5 yaş altındaki çocuklarda %25'ten %10'a düştü Sağlık istatistiklerinin geçmiş, ara dönem ve ileriye yönelik olarak analizi 8 9 PROJE AMACI Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranlarının azaltılması 2 SONUÇLAR 1.Bebek - çocukların beslenme durum iyileştirilmesi 2.Aşılanmış bebek ve çocuk sayısının artması 3 *200X yılı sonunda hastane sağlık ocağına viral enfeksiyon nedeniyle yapılan başvuru oranının %50'den %10'a düşürülmesi, 200X sonunda mama ve ek gıda tüketiminin %10 artması & 5 yaş altı çocuklarda görülen hastalıklara karşı aşılanma oranı sayısının X'en Y'ye çıkarılması 3'er aylık dönemler itibariyle analiz edilmiş klinik aşılama kayıtları Bölge dağıtım firmalarının raporları 3'er aylık dönemler itibariyle analiz edilmiş kliniklere devam kayıtları Varsayımlar yerel örgütlerin kamuoyu desteği devam ediyor Varsayımlar İl Sağlık Müdürlüğü Proje öncesindeki mali kapasitesini koruyor 7 6 FAALİYETLER 1. Eğitimin Yapılması 2. 2.Sağlık Ocağı Araç ve Gereçlerinin Yenilenmesi 4 Araçlar Faaliyetleri gerçekleştirmek için hangi fiziksel ve insani kaynaklar gerekli Maliyetler Faaliyetlerin maliyetleri (Bütçedeki başlıklar) Varsayımlar Babalar Anneleri Eğitime Katılım konusunda destekliyor 5 Ön-koşullar İl Sağlık Müdürlüğü İzni

138 Mantıksal Çerçeve Matrisi Genel Hedef Proje Amacı Projenin Kapsamı İst. da KML deki Grafik ve Foto. kadının reklam ve grafik alanında istihdamının alanı mezunu 240 genç desteklenmesi İst. da KML deki Grafik ve Fot. alanı mezunu 240 genç kadının reklam grafiği alanında eğitim eksikliğinin giderilmesi ve reel sektörle ortaklık yapılarak istihdamlarının sağlanması Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler İst. da KML deki Grafik ve Fot. alanı mezunu yaş arası 240 genç kadın Grafik Fot. alanında reklamcılık sektöründe istihdam edilmek üzere meslek eğitimi verilen 240 grafik ve fotoğrafçılık alanı mezunu yaş arası genç kadın. Reklam grafiği eğitimi alarak istihdam edilen 144 grafik ve fotoğrafçılık mezunu yaş arası genç kadın. Doğrulama Kaynakları yaş Grafik ve Foto. Alanı mezunu 240 genç kadının en az %60 ının istihdamının yapıldığına dair yılı SGK belgeleri yaş arası grafik ve fotoğrafçılık alanı mezunu 240 genç kadın Varsayımlar Reklamcılar Derneği projeye destek vermektedir. Reel sektör temsilcileri ortaklık yapmaya isteklidirler.

139 Mantıksal Çerçeve Matrisi Sonuçlar Projenin Kapsamı 1. KML ile RD arasında işbirliği sağlandı. 2. Eğitimin alt yapısı sağlandı. 3. Grafik ve fotoğrafçılık alanından mezun 240 genç kadına reklam grafiği alanında yeni teknolojiye ve sektöre uygun olarak 6 ay süreyle eğitim verildi. Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler -Grafik ve Fotoğraf alanında RD tarafından eğitilen 10 Öğretmen -İst. da KML deki Grafik ve Foto. Alanı mezunu yaş arası 6 aylık reklam grafiği eğitimi alan 240 genç kadın Doğrulama Kaynakları Grafik ve Foto. Alanında uzman 10 öğretmenin eğitim için alınan Valilik olur belgeleri Grafik ve Foto alanındaki 10 öğretmene RD tarafından verilen 2010 yılı eğitim sertifikaları17-20 yaş Grafik ve Foto. Alanı mezunu 240 genç kadının reklam grafiği eğitimi alanında 2010 yılı MEB onaylı kurs bitirme belgeleri Varsayımlar RD KML ile işbirliğine isteklidir. Faaliyetler 1a. RD den alanında uzman 4 eğitmenin sağlanması 1b. 10 Grafik ve Foto alanı öğretmenin RD tarafından Reklam Grafiği alanında bir ay süreyle eğitilmesi 2. Grafik ve Foto alanı laboratuarlarının oluşturulması 3a. Valilik, internet, yerel basın aracılığıyla duyuru ve bilgilendirme toplantılarının yapılması 3b. Grafik ve Foto mezunu 240 genç kadının Reklam Grafiği alanında eğitilmesi Kaynaklar -Reklamcılar Derneği nden 10 MEB öğretmenini eğitmek üzere alınan alanında uzman 4 personel -Kurs için gerekli 24+2 bilgisayar, 2 plotter, 2 projeksiyon cihazı, 2 A3 yazıcı, 2 tarayıcı RD eğitmenlerine ödenen eğitim ücreti dekontları Alınan donanımın fatura, garanti belgeleri ve sevk irsaliyeleri RD den uzman öğretmenlerin eğitim vermeye istekli olması Proje finansmanının zamanında gelmesi Donanımların zamanında teslim ve montajının yapılması Yerel ve ulusal basının ilgisinin sağlanması Reklam Grafiği alanında eğitim verecek 10 öğretmen ve alacak 240 kadının eğitime istekli olması

140 Mantıksal çerçeve matrisinin Tanımı, bileşenleri Projenin Yapısı/Kapsamı Ön Koşul(lar) Riskler/Varsayımlar Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Kahve Arası Örnek Mantıksal Çerçeve Matrisi Grup Çalışması

141 MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ GRUP ÇALIŞMASI Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

142 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

143 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

144 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

145 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Problem analizi Paydaş analizi Hedef analizi Strateji analizi Mantıksal Çerçeve Matrisi Proje Yapısı Genel Hedef Projenin Amacı Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar Sonuçlar Faaliyetler Araçlar Giderler Faaliyet Takvimi Ön Koşul

146 FAALİYET PLANLAMASI Faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli detaylar Faaliyetlerin sırası, süresi ve önceliği Uygulama ve yönetim sorumlulukları

147 Faaliyet Planını Hazırlama Aşamaları Ana faaliyetlerin listelenmesi; Faaliyetleri detaylandırmak; Sıralama ve bağımlılıkların belirlenmesi; Örnek faaliyet planı ve Gannt şeması Detaylı faaliyet örneği

148 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

149 BÜTÇE Planın rakamsal ifadesidir Planlanmış kaynakların harekete geçirilmesine dayanak oluşturur Proje Maliyetinin ve finansman kaynaklarının belirlenmesine kolaylık sağlar

150 KAYNAK PLANLAMASI Proje faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için gerekli girdilerin ve bunların miktarlarının listelenmesini kapsar. Kaynaklar, 1- insan kaynakları ve 2-fiziksel kaynaklar(donanım) olmak üzere iki ana başlık altında toplanabilir.

151 KAYNAK PLANLAMASI Kaynak planlaması tamamlandığında, proje faaliyetleri için gerekli olan kaynakların finansal olarak ifade edilmesi, yani bütçenin yapılması için gerekli altyapının oluşturulması sağlanmış olacaktır.

152 KAYNAK PLANLAMASI İnsan Kaynağı Miktarı ve birimi 1 Koordinatör 12 ay 2 Koordinatör yardımcısı 24 ay 1 İdari asistan 12 ay 3 Eğitmen 300 saat 2 Teknik Personel (Ziraat Mühendisi) 24 ay 2 Teknik Personel (Veteriner Hekim) 24 ay 2 Teknik Personel (Ziraat Teknisyeni) 24 ay Donanım PC 6 adet Printer 2 adet Derslik 180 gün Ofis 12 ay Telefon 2 adet Faks 1 adet Diğer Broşür tasarımı 6 sayfa Video çekimi 400 saat Fotokopi 5000 sayfa Kırtasiye

153 BÜTÇENİN GENEL ESASLARI Bütçe proje teklifi hazırlanan kurumun belirlediği para birimi ile hazırlanmalı Bütçe süresi proje süresi ile sınırlı Bütçeye aktarılan her türlü gider yapılacak faaliyetlerle ilgili olmalı Bütçeye aktarılan giderler sadece istenilen hibe tutarını değil, projeyle ilgili tüm giderleri kapsamalı

154 BÜTÇENİN GENEL ESASLARI Bütçe aktarılan her tutar gerçekçi olmalı, hibe tutarını arttırabilmek için bu tutarlar şişirilmemelidir. Bütçeye aktarılan giderler hibe rehberinde açıklanan uygun giderler tanımına uymalıdır. Bütçeye aktarılan her giderin kullanma aşamasında belgelendirileceği unutulmamalıdır.

155 Bütçe gerçek maliyetleri yansıtıyor mu? -Proje teklifinde yer alan herhangi bir etkinlik, gerçek maliyetinin altında bir maliyetle gerçekleştirebilir. (Örnek STK faaliyetleri) Bir kuruluşun, bir etkinliği sıfır lira harcayarak gerçekleştirmesi, söz konusu faaliyetin maliyetinin sıfır lira olduğu anlamına gelmez. - Gerçek maliyet, kuruluşun söz konusu etkinliği normal yollarla gerçekleştirmesi durumunda karşılayacağı maliyettir. - Proje bütçesine yansıtılan maliyet, söz konusu faaliyetin gerçek maliyeti olmalıdır.

156 Bütçe gerçek maliyetleri yansıtıyor mu? - Bir STK, gerçek maliyeti Avro olan bir etkinliği, Avro ya mal edebilir. -Gerçek maliyetle gerçekleşen maliyet arasındaki Avro luk fark, STK nın koyduğu katma değerdir. - Belgelenebilir ise, bu fark STK nın ek kaynak gereksiniminin giderilmesi için kullanılabilir. - Bu ek kaynak STK nın projeye mali katkısı olarak gösterilebilir.

157 Bütçede verilen maliyetler için piyasa araştırması yapıldı mı? Bütçede verilen maliyetler için piyasa -Bütçe hazırlarken, Olsa olsa şu kadardır! yönteminden kaçınılmalıdır. araştırması yapıldı mı? - Birim maliyeti ( Avro yu)aşan bir makine ve ekipman satın alımının söz konusu olması halinde, söz konusu ekipmanın proforma faturasının Ek J kapsamında verilmesi gerekmektedir. - Yöntemler: - Piyasa araştırması - Farklı yerlerden fiyat alınması

158 Projedeki bir kaynak için çift maliyetlendirme yapılmamasına dikkat edildi mi? -Aynı malzemenin satın alma maliyeti iki ayrı bütçe kaleminde belirtilmemeli Örnek: Bilgisayar, hem donanım masrafları, hem de ofis masrafları kalemi altında olmamalı.

159 Bütçede yer verilen kalemlerin tamamı belgelendirilebilir mi? - Bütçede yer verilen kalemlerin tamamı belgelendirilebiliyor olmalıdır. - Fiş, - Fatura, - Maaş bordrosu, - Uçak/Otobüs bileti. - Belgesi bulunmayan bir harcama finansal rapor hazırlığı sırasında güçlük çıkaracaktır. - Harcamanın karşılanamamasına yol açarak kuruluşu zarara uğratacaktır.

160 Bütçede, her etkinliği gerçekleştirmek için yeterince kaynak ayrılmış mı? AŞIRI DİKKATLİ OLMALI her faaliyet için yeterince kaynak ayrılmalı Örnek: (Bir Proje Finansal Değerlendirme Raporundan) Proje kapsamında üretilen ürünlerin (kitap, broşür vs.) basımı için kaynak ayrılmıştır. Ancak, bunların dağıtımı dikkate alınmamıştır. Zaten kıt olan öz kaynakların kullanımına gidilmiştir.

161 Proje teklifini sunan kuruluş, bütçedeki eş finansman katkısını karşılayabilecek mi? - Eş Finansman Katkısı: Başvuru sahibi kuruluşun kendi kaynaklarından sağlayacağı mali katkı Başvuruda bulunan kuruluşun proje bütçesinin belirli bir yüzdesini kendi öz kaynaklarından veya başka bir fon kuruluşundan bulması gerekecektir. Hibe programlarında eş finansman katkısı % 10-% 25

162 Bütçede yer verilen maliyetler fon kuruluşu tarafından geçerli kabul ediliyor mu? - Proje kapsamında hangi tür harcamaların geçerli kabul edildiğini, teklif için başvurulan fonun koşulları belirleyecektir. -Her fon kuruluşu ve fonun farklı kuralları olabilmektedir. Örnek: AB, ilke olarak proje bütçesinden proje personelinin maaşlarının ödenmesine karşıdır. Ama bazı diğer hibe kuruluşları bu gideri ödeyebilir.

163 Her faaliyet için tek fatura kesilmesine dikkat edildi mi? -Bir mali dokümanda (fiş/fatura), sadece bir -proje ile ilgili bilgi bulunmalıdır. Örnek: - Bir proje için bir kitap basılmışsa, basan matbaa sadece o kitap basımı için bir fatura istenmeli. - Bu faturaya o matbaanın kuruluş için yaptığı başka bir basım işi dahil edilmemeli. - Bir faturada çok harcama kalemi göstermek ihtimaline karşı şirketler önceden uyarılmalı. - Projeler için yapılan harcamaların dökümünün fon sahiplerine gönderileceği unutulmamalı.

164 Proje uygulama aşamasında tamamlanan faaliyetlere göre yapılan harcamaları denetleyen bir sistem kuruldu mu? - Raporlama aşamasında denetçilerden gelecek soruların çoğu bütçe üzerine olacaktır. - Bu sorulara cevap vermek için harcamaları denetleyerek raporlayan bir sistem önceden kurulmalı. - Çünkü; - Her bir bütçe kaleminden ne kadar, - Proje bütçesinden yüzde kaç, harcandığını bilmek gereklidir.

165 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

166 BAŞVURU FORMUNUN DOLDURULMASI

167 EK BELGELER BÜTÇE MANTIKSAL ÇERÇEVE ÖZGEÇMİŞLER BELGE ÖRNEKLERİ (ortaklık beyanları, başvuru sahibinden istenenler, proforma fatura,vb.)

168

169 KONTROL LİSTELERİ VE DEĞERLENDİRME TABLOLARINA DİKKAT!

170 TÜM BELGELERİ DOSYALAMA VE ZARF KAPAĞINI HAZIRLAMA

171

172 TEŞEKKÜRLER Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi

173 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

174 PROJE KURGUSU İÇİN PLANLAMA II Faaliyet Planı Bütçenin oluşturulması Proje Başvuru Formunun Doldurulması Ek Belgeler Değerlendirme Cetveli, Kontrol Listeleri Kahve arası Örnek Bir Proje Üzerinde İnceleme Eğitimin Değerlendirilmesi ve Kapanış

175 ÖRNEK PROJE İNCELEMESİ

176 DEĞERLENDİRME

177 TEŞEKKÜRLER Aydın Valiliği AB ve Dış İlişkiler Koordinasyon Merkezi