ÖRGÜLÜ KOMPOZİT MALZEMENİN (GLASS EPOXY) ANSYS VE ABAQUS İLE GERİLME ANALİZLERİ VE DENEYSEL KIRILMA TOKLUĞUNUN HESAPLANMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÖRGÜLÜ KOMPOZİT MALZEMENİN (GLASS EPOXY) ANSYS VE ABAQUS İLE GERİLME ANALİZLERİ VE DENEYSEL KIRILMA TOKLUĞUNUN HESAPLANMASI"

Transkript

1 TC DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖRGÜLÜ KOMPOZİT MALZEMENİN (GLASS EPOXY) ANSYS VE ABAQUS İLE GERİLME ANALİZLERİ VE DENEYSEL KIRILMA TOKLUĞUNUN HESAPLANMASI BİTİRME PROJESİ Soydinçer TEKELİ Onur TETİK Projeyi Yöneten Yrd.Doç.Dr.Evren TOYGAR Ocak, 2007 İZMİR 1

2 TEZ SINAV SONUÇ FORMU Bu çalışma 20/06/03 günü toplanan jürimiz tarafından BİTİRME PROJESİ olarak kabul edilmiştir / edilmemiştir. Yarıyıl içi basan notu 100 (yüz) tam not üzerinden...(...) dir. Başkan Üye Üye Makina Mühendisliği Bölüm Başkanlığına,. numaralı.. ve.. numaralı jürimiz tarafından../../.. günü saat..da yapılan sınavda, 100 (yüz) tam not üzerinden.almıştır Başkan Üye Üye ONAY 2

3 TEŞEKKÜR Bu çalışmamızın başlangıcından bitimine kadar her aşamada çalışmamızı yönlendiren özverili yardımlarını esirgemeyen Yrd. Doç. Dr. Evren TOYGAR a teşekkürü bir borç biliyoruz. Çalışmamız esnasında laboratuar ortamında bize yardımcı olan İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Araştırma Görevlisi Elçin KAYA ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Doç.Dr. Metin TANOĞLU na teşekkür ederiz. Hayatımızın her aşamasında bizden desteğini hiç esirgemeyen ailemize minnet duyuyor ve teşekkürü bir borç biliyoruz Soydinçer TEKELİ Onur TETİK 3

4 ÖZET Bu çalışmanın amacı, incelenen kompozit bir malzeme olan Cam epoksinin hazırlanan numuneleriyle laboratuar ortamında Üç Nokta Eğme Deneyi ile Kırılma Tokluğunun hesaplanması, Üç boyutlu analiz ve tasarım programları olan ANSYS ve ABAQUS programlarında modellenerek sonuçların değerlendirilmesidir. Çalışmamızın ilk bölümünde kompozit malzemelerin önemine dair kısa bir açıklamaya yer verilmiştir. İkinci bölümde, kompozit malzemelerin tanımı, kullanım alanları hakkında bilgi verilerek çeşitleri hakkında geniş bir bilgiye yer verilmiştir. Üçüncü Bölümde Cam epoksi kompozitinin yapısı, üretimi ve mekanik özellikleri hakkında bilgi verilmiş ve bunlar tablolarla desteklenmiştir. Dördüncü bölümde Kırılma Mekaniği hakkında geniş bir bilgiye yer verilerek teoriler ve malzemelerin kırılma karakteristikleri konusunda ayrıntılı bilgilere değinilmiştir. Beşinci bölümde Üç Nokta Eğme Deneyinin yapılması ve kırılma tokluğunun hesaplanması konusunda detaylı bilgiye yer verilmiştir. Altıncı ve son bölümde ise üç boyutlu analiz ve tasarım programları olan ANSYS ve ABAQUS programlarında deney modellenmiş ve malzemenin gerilme analizleri yapılarak sonuçlar değerlendirilmiştir. 4

5 İÇİNDEKİLER İçindekiler 5 Şekil listesi 10 Tablo listesi 11 Bölüm Bir 1. Giriş 12 Bölüm İki KOMPOZİT MALZEMELER 2.1. Kompozit Malzemelerin Tanımı Kompozit Malzemelerin Kullanım Alanları Kompozit Malzemelerin Sınıflandırılması 18 5

6 2.3.1.Elyaflı Kompozitler Paraçacıklı Kompozitler Tabakalı Kompozitler Karma (Hibrid) Kompozitler Elyaflar Cam Elyaflar Bor elyaflar Silisyum Karbür elyaflar Alümina Elyaflar Grafit(Karbon Elyaflar) Aramid Elyaflar Matris Malzemeleri Epoksi Reçine Matrisler Polyester Reçine Matrisler Vinylester Reçine Matrisler Fenolik Reçine Matrisler Metal Matrisler Polimer Matrisli Kompozitler(PMK) Polimerler Polimer Matrisli Malzemelerde Kullanılan Takviye Malzemeleri Polimer Matrisli Kompozitlerin Mekanik Özellikleri Polimer Matrisli Kompozitlerin Kullanım Alanları Seramik Matrisli kompozitler(smk) SMK Malzemelerde Kullanılan Matris Malzemeleri Cam Seramik Malzemeler 39 6

7 Seramik Kompozitlerin Mekanik Özellikleri Seramik Matrisli Kompozitlerin Uygulama Alanları Metal Matrsili kompozitler(mmk) Metal Matrisli Malzemelerin Tanımı Matris Metalleri Takviye Malzemeleri MMK Malzemelerin Mekanik Özellikleri MMK Malzemelerin Uygulama Alanları Bölüm Üç CAM EPOKSİ KOMPOZİTİ 3.1.Cam Epoksinin Eldesi 54 Bölüm dört KIRILMA MEKANİĞİ GENEL BİLGİLERİ 4.1.Giriş Kırılma

8 4.3. Gevrek Kırılma Gevrek kırılmaya yol açan faktörler Çatlaksız malzemelerin gevrek kırılması Çatlaklı Malzemelerin Gevrek Kırılması Gerilme Şiddeti Faktörü (K) Uniform gerilmesine maruz ve farklı çatlak geometrisi içeren malzemeler Kırılma Tokluğu Griffith Yaklaşımı Irwinin yaptığı değişiklik G ile K arasındaki ilişki Kırılma Mukavemeti Kırılma Tokluğu Deneyleri CTOD Testi SenB Numunesi CT Numunesi J Integrali Yorulma Çatlağı İlerlemesi 78 8

9 Bölüm Beş DÜZLEM GERME KIRILMA TOKLUĞU STANDART TEST METODU (ASTM E ) 5.1.Numunelerin Ön Hazırlığı Yük-açılma Kaydının Analizi ve KIC nin Saptanması Test cihazı ve deneyin fotoğraflanması Numunelerin Kırılma tokluklarını hesabı 96 Bölüm Altı ANSYS V.10 ile Modelleme ve Analiz 103 ABAQUS V.6.5 ile Modelleme ve analiz 113 SONUÇ 125 9

10 ŞEKİL LİSTESİ Şekil Bir lastik tekerleğin yapısı 14 Şekil Bir uçakta kompozit malzeme kullanımı 16 Şekil Cam epoksinin üretiminin şematik gösterimi 54 Şekil Aramid ve Cam elyafından yapılmış 2 ayrı katmanlı malzemenin yorulma grafiği 57 Şekil Çentikli ve çentiksiz çubukta gerilme durumu 61 Şekil Kritik sıcaklık ve kırılma bölgeleri 62 Şekil Yüklemenin modları 63 Şekil Çatlak ucunda bir noktadaki gerilme 64 Şekil İnce bir çatlak içeren iki eksende yüklenmiş sonsuz levha 65 Şekil Kalınlığa göre kırılma Tokluğu değişimi 68 Şekil Kritik CTOD değerinin sıcaklıkla değişimi 75 Şekil Çatlak içermeyen yüklenmiş bir levhanın lineer olmayan elastik davranışı 77 Şekil Bir çatlağı a o başlangıç boyundan a f son boyuna ilerletmek için gerekli çevrim sayısı 78 Şekil Önceden Çatlağı mevcut bir malzemenin tipik çatlak ilerleme hızı diyagramı 79 10

11 TABLO LİSTESİ Tablo.1 Cam elyaflarınmekaniközellikleri 22 Tablo.2:Karbon ve grafit elyafların 24 Tablo.3: Bazı matris malzemelerinin özellikleri 26 Tablo.4.: Cam fiber üretiminde kullanılan. 33 Tablo.5: Kevlar 29 ve Kevlar Tablo.6: Hacimce % 50 Fiber 34 Tablo.7: Seramik ve seramik kompozitlerin.. 39 Tablo.8: SiC whisker takviyeli 40 Tablo.9 Bazı kompozitlerin kullanım alanları 42 Tablo.10: MMK malzeme üretiminde kullanılan 48 Tablo.11: Partikül takviyeli MMK 49 Tablo12: MMK malzemelerde matris metali 50 Tablo.13: Üretimleri ve kullanım 50 Tablo.14: Partikül takviyeli MMK malzemeler 51 Tablo.15: Al- % 1.5 Mg alaşımında SiC 52 Tablo.16: 6061 Al matris alaşımı ve SiC 53 Tablo 17:Cam ve epoksinin Özellikleri 55 Tablo 18:Farklı Cam çeşitlerinin 55 Tablo 19:Aramid,karbon ve Cam elyafı özellikleri 57 Tablo 20:Cam elyafı /poliester birleşik 58 Tablo 21:Bazı malzemelerin kırılma toklukları 70 Tablo 22: Bazı malzemeler için yorulma.. 80 Tablo23:MalzemeninDeğerine Göre 84 11

12 1.BÖLÜM GİRİŞ Günümüzün modern teknolojisi uzay, uçak ve otomotiv endüstrileri gibi ileri teknoloji alanında kullanılmak üzere hafîç üstün ve spesifik özelliklere sahip yeni malzemelere ihtiyaç duymaktadır. Uzay, havacılık ve otomotiv sektörlerinde, mukavemet/ağırlık, mukavemet/yoğunluk oranlan gibi malzeme özelliklerinin önemli olduğu ağırlığa duyarlı alanlarda kullanılan malzemelerin mukavemet limitlerinin zorlanması belirli kurallar içinde farklı malzemelerin karıştırılarak özelliklerinin geüştirilmesini önemli kılmış ve bu alanda da önemli gelişmelere yol açmıştır. Sahip oldukları mükemmel özelliğe rağmen, kompozit malzemelerin üretim maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı kullanımlan endüstriyel olarak istenen seviyelere ulaşamamıştır. Ancak son yıllardaki gelişmelere bakarak bu malzemelerin kullanımlarının hızla yaygınlaştığını söylemek mümkündür. 12

13 2.BÖLÜM KOMPOZİT MALZEMELER 2.1.KOMPOZİT MALZEMELERİN TANIMI İstenilen bir amaç için tek basına uygun olmayan iki yada daha fazla malzemeyi, kullanım yerindeki istenen özellikleri sağlayacak duruma getirmek için belirli şartlar ve belirli oranlarda fiziksel olarak makro yapıda birleştirerek elde edilen malzemelere kompozit malzemeler adı verilir. Kompozit malzemeler genellikle matriks dediğimiz ana faz ile takviye verici olarak adlandırılan tali fazdan oluşurlar. Burada tali fazı ( ikincil faz )fiber olarak adlandırabiliriz. Matriks fazın ( anafaz ) ve ikincil fazın C fiber) istenilen özellikleri verecek oranda fiziksel karışımı ile kompozit malzeme üretilir.bu iki ana karışım grubundan çekirdek olarak kullanılan fiber malzeme kompozit malzemenin mukavemetini ve yük taşıma kabiliyetini sağlar.matriks malzemede plastik deformasyona geçişte oluşabilecek çatlak ilerlemelerin önleyici bir rol oynamakta ve kompozit malzemenin kopmasını geciktirici etki yapmaktadır. Matriks olarak kullanılan malzemenin diğer bir amacı da fiber malzemeleri yük altında bir arada ve yükü lifler arasında homojen olarak dağıtmaktır. Bunun sonucu olarak fiber malzemelerde plastik deformasyon gerçekleştiğinde ortaya çıkacak çatlak ilerlemesinin önüne geçilmiş olur. 13

14 2.2.KULLANIM ALANLARI A. Otomotiv Sanayi Otomotiv sanayinde oldukça geniş kullanım atanma sahip kompozitlerin başlıca ürünleri; otomobil ve kamyon kaputu, kamyon ve otobüs karoser parçalan traktör parçaları, iç donanımı, oto lastikleri, demiryolu vagonları olarak sayılabilir. Bununla birlikte üreticiye seri üretim imkanı, yüksek kapasiteyle çalışma, kolay ve ucuz model değiştirme gibi imkanlar sağlar. Kullanıcıya ise yüksek mekanik dayanım, ucuz ve kolay servis imkanı sağlar. Şekil Bir lastik tekerleğin yapısı B.İnşaat Sektörü 14

15 Cephe kaplamaları, yazlık evler, büfeler, otobüs durakları, soğuk hava depoları, inşaat kalıpları, ondüle levha üretimi yapılmaktadır. Üreticiye tasarım esnekliği ve kolaylığı, hafiflik, ucuz izolasyon, kullanıcıya ise hafiflik, yüksek mekanik dayanım, izolasyon problemine çözüm gibi önemli avantajlar sağlar. C.Tarım Sektörü Bu sektörde kompozitler, ilaçlama depolan, seralar, tahıl depolama siloları, drenaj suyu boruları ve sulama kanalları yapımında kullanılmaktadır. D. Ev Aletleri Televizyon kabinleri, dikiş makinası parçalan, mikser ve saç kurutma makinası imalinde kullanılırlar. Üreticiye kolay montaj, komple ve karmaşık parça üretimi, elektrik izolasyonundan tasarruf gibi avantajlar sağlar. Kullanıcıya ise hafiflik ve elektriksel etkilerden korunum gibi önemli avantajlar sağlar E.Elektrik Ve Elektronik Sanayii Bu alanda kompozitlerin en önemli özelliği yüksek elektrik izolasyonu ve mekanik dayanım özelliğidir. Bu sebepten dolayı ark söndürme ünitesi, ana gerilim izolatörleri. bara tutucular, yüksek mukavemetli yalıtkan parça imalinde kullanılırlar. Üreticiye seri ve ucuz üretim, tek parçada karmaşık biçimli ürün elde etme imkanı, kullanıcıya ise yüksek izolasyon emniyeti ve montaj kolaylığı sağlar. F.Şehircilik Kompozitler bu alanda çevre güzelleştirme ( çöp bidonu, heykel, banklar, elektrik direği ) ve toplu konut yapımında kullanılırlar.üreticiye; montajdan tasarruf, ucuz maliyet, hafiflik, kullanıcıya ise yüksek izolasyon kapasitesi ve yüksek mekanik dayanım gibi imkanlar sağlar. Kompozitlerin bu alanda kullanılması çevreye estetik, mahalli idarelere de ekonomik avantajlar sağlar. G.İs Makinaları 15

16 İş makinalarının koruma kapaktan ve çalışma kabinleri yapımında kullanılırlar. Üreticiye ; kalıplama kolaylığı, tek parçada ve hassas boyutlarda üretim, elektrik izolasyonu, malzeme tasarrufu, kullanıcıya ise hafiflik ve elektriksel etkilerden korunma gibi avantajlar sağlar. H. Havacılık Sanayii Uçak kanatlarında istenen özellikler; ince yapı + düşük yapı + yayılı eğilme momentine yüksek dayanım gerekmektedir. Örneğin, kanadı komple çelikten yapmak mantıksızdır. Bunun yerine, kayma gerilmelerine mukavim iki saç tabakasına profil şekli verip araya Lanjeran ana desteği ile arasına bal peteği ile kaplama (Honeycomb) yapılır ve uygun bir şekilde bir birleştirme yapılırsa aynı işlem yapılır. Dolayısıyla istenen görev daha hafif daha mukavim olarak faklı malzemelerle gerçekleştirilmiş olur 16

17 Şekil Bir uçakta kompozit malzeme kullanımı İ. Mobilya Sanayii Masa, sandalye,koltuk, mutfak, kütüphane vs. gibi şeylerin yapımında kullanılmaktadır. Seri ve ucuz üretim, bunun yanında yüksek mekanik dayanım sağlar. J. Taşımacılık Sektörü Frigofırik kamyon kasaları, nakliye tankerleri ve kamyon kasalarında kullanılır.düşük maliyet ve ısı izolasyonu gibi avantajlar sağlar Görüldüğü gibi kompozit malzemeler ve burada ele alacağımız polietilen kompozit malzemeler her alanda kullanılmakta ve kullanım başarısı yönünden hemen hemen ortak noklalara varılmaktadır. Bunlar: a. Ucuz yatırım maliyet b. Yüksek mekanik dayamm c. Yüksek izolasyon özelliği d. Tek parça île kolay üretim ve montaj e. Hafiflik f. Düşük servis maliyeti 17

18 2.3. KOMPOZİT MALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI Kompozit malzemelerin doğaları ve yapılarının açıklanmasıyla bu malzemeler üzerinde işlerliğini koruyan sınıflandırmalar yapılmaktadır. Malzeme kombinasyonları (örneğin; metal-organik veya metal-inorganik), bileşen fazların karakteristikleri (örneğin; matriks sistemleri veya tabaka yapılar), bileşenlerin dağılımları (öreğin; sürekli, süreksiz), fonksiyonları (örneğin; elektriksel veya yapısal) ve özellikleri göz önüne alınarak kompozit malzemelerin çok değişik sınrflandınlmalan yapılmıştır. Yapısal bileşenlerin şekline göre yapılan genel bir sınıflandırma sistemi aşağıdaki gibidir; 1. Fiberli kompozitler, fiberler + matris veya fiber ile matrissiz yapı. 2. Levhasal kompozitler, düz plakalar + matris veya levha ile matrissiz yapı. 3. Partikül kompozitler, partiküller + matris veya partikül ile matrissiz yapı. 4. Doldurulmuş (veya iskelet) kompozitler, sürekli bir iskelet matrisin ikincil bir malzeme ile doldurulması. 5. Tabakalı kompozitler, farklı bileşen tabakalarından oluşmuş kompozit. Kompozit malzemeler, kullanılan matris malzemesine göre de üç ana sınıfa ayrılmaktadırlar. Bunlar sırasıyla polimer, seramik ve metal matrisli kompozitlerdir. Kompozit malzemelerin kabaca sınıflandınlması yapılırsa; a) Elyaflı Kompozitler b) Parçacıklı (Partiküllü) Kompozitler c) Tabakalı Kompozitler d) Karma Kompozitler Elyaflı Kompozitler 18

19 Bu kompozit tipi ince elyafların matris yapıda yer almasıyla meydana gelmiştir. Elyafların matris içindeki yerleşimi kompozit yapının mukavemetini etkileyen önemli bir unsurdur. Uzun elyafların matris içinde birbirlerine paralel şekilde yerleştirilmeleri ile elyaflar doğrultusunda yüksek mukavemet sağlanırken, elyaflara dik doğrultuda ocukça düşük mukavemet elde edilir. İki boyutlu yerleştirilmiş elyaf takviyelerle her iki yönde de eşit mukavemet sağlanırken, matris yapısında homojen dağılmış kısa elyaflarla ise izotrop bir yapı oluşturmak mümkündür. Elyaflann mukavemeti kompozit yapının mukavemeti açısından çok önemlidir. Aynca elyaflann uzunluk/çap oranlan arttıkça matris tarafından elyaflara iletilen yük miktarı artmaktadır. Elyaf yapının hatasız olması da mukavemet açısından çok önemlidir. Kompozit yapının mukavemetinde önemli olan diğer bir unsur ise elyaf matris arasındaki bağıntı yapısıdır. Matris yapıda boşluklar SÖZ konusu ise elyaflarla temas azalacaktır. Nem absorbsiyonu da elyaf ile matris arasındaki bağı bozan olumsuz bir özelliktir Parçacıklı Kompozitler Bir matris malzeme içinde başka bir malzemenin parçacıklar halinde bulunması ile elde edilir. İzotrop yapılardır. Yapının mukavemeti parçacıklann sertliğine bağlıdır. En yaygın tip plastik matris içinde yer alan metal parçacıklardır. Metal parçacıklar ısıl ve elektriki iletkenlik sağlar. Metal matris içinde seramik parçacıklar içeren yapılatın (cermet), sertlikleri ve yüksek sıcaklık dayanımları yüksektir. Uçak motor parçalarının üretiminde tercih edilmektedirler Tabakalı Kompozitler Tabakalı kompozit yapı, en eski ve en yaygın kullanım alanına sahip olan tiptir. Faklı elyaf yönlenmelerine sahip tabakaların bileşimi ile çok yüksek mukavemet değerleri elde edilir..isıya ve neme dayanıklı yapılardır. Metallere göre hafif ve aynı zamanda mukavemetli olmalan nedeniyle tercih edilen malzemelerdir. Sürekli elyaf tabakalı kompozitler uçak yapılannda, kanat ve kuyruk grubunda yüzey kaplama malzemesi olarak çok yaygın bir kullanıma sahiptirler. 19

20 Ayrıca uçak yapılarında yaygın bir kullanım alanı olan sandviç yapılar da kompozit malzeme örneğidirler. Sandviç yapılar yük taşımayarak sadece izolasyon özelliğine sahip olan düşük yoğunluklu bir çekirdek malzemenin alt ve üst yüzeylerine mukavemetli levhaların yapıştırılması ile elde edilirler Karma (Hibrid) Kompozitler Aynı kompozit yapıda iki veya daha fazla elyaf çeşidinin bulunması olasıdır. Bu tip kompozitlere hibrid kompozitler denir. Bu alan, yeni tip kompozitlerin geliştirilmesine uygun bir alandır. Örneğin, kevlar ucuz ve tok bir elyaftır. Ancak basma mukavemeti düşüktür. Grafit ise düşük tokluğa sahip, pahalı ancak iyi basma mukavemeti olan bir elyaftır. Bu iki elyafin kompozit yapısında bir arada bulunması ile elde edilen hibrid kompozitin tokluğu grafit kompozitten daha iyi aym zamanda maliyeti daha düşük ve basma mukavemeti de kevlar elyaflı kompozitten daha yüksek olmaktadır. Farklı tiplerdeki hibrid kompozitler aşağıdaki gibi gruplandınlabilir 1- Matris içinde iki ya da daha fazla tabaka içerirler. Her tabaka belirli bir yöndeki takviyeleri içerir ve her bir tabakada belirli bir tip elyaf kullanılmıştır. Tabakalar amaca göre istenilen şekilde yerleştirilirler. 2- İki ya da daha fazla elyaf kanşım halinde aynı tabakada yer alır ve tabakalar istenilen şekilde birleştirilerek hibrid kompozit elde edilir. 3- Reçine matrisli tabakalar ve metal matrisli tabakalar gibi farklı kompozit yapılan içeren süper hibridler elde edilebilir. Süper hibridlerde tabakalar bir yapışkan malzeme ile birleştirilirler ELYAFLAR Matris malzeme içinde yer alan elyaf takviyeler kompozit yapının temel mukavemet elemanlarıdır. Düşük yoğunluklarının yanı sıra yüksek elastik modüle ve sertliğe sahip olan elyaflar korozyona da dirençlidirler. 20

21 Günümüzde kompozit yapılarda kullanılan en önemli takviye malzemeleri sürekli elyaflardır. Bu elyaflar özellikle modern kompozitlerin oluşturulmasında önemli bir yer tutarlar. Cam elyaflar teknolojide kullanılan en eski elyaf tipleridir. Son yıllarda geliştirilmiş olan bor, karbon, silisyum karbür ve aramid elyaflar ise gelişmiş kompozit yapılarda kullanılan elyaf tipleridir. Elyafların ince çaplı üretilmeleri ile büyük kütlesel yapılara oranla yapısal hata olasılıkları en aza indirilmiştir. Bu nedenle üstün mekanik özellikler gösterirler. Aynca elyafların yüksek performanslı mühendislik malzemeleri olmalarının nedenleri aşağıda verilen özelliklere bağlıdır. 1- Üstün mikroyapısal özellikler, tane boyutlarının küçük oluşu ve küçük çapta üretilmeleri. 2- Boy/çap oranı arttıkça matris malzeme tarafından elyaflara iletilen yük miktarının artması. 3- Elastik modülünün çok yüksek olması Cam Elyaflar Cam elyaflar, sıradan bir şişe camından yüksek saflıktaki quartz camına kadar pek çok tipte imal edilirler. Cam amorf bir malzemedir ve polimerik yapıdadır. Cam elyafların bazı özellikleri aşağıdaki gibi özetlenebilir: 1- Yüksek çekme mukavemetine sahiptirler. Birim ağırlık başına mukavemeti çeliğinkinden yüksektir. 2- Isıl dirençleri düşüktür. Yanmazlar, ancak yüksek sıcaklıkta yumuşarlar. Bu özellikleri katkı malzemeleri kullanılarak iyileştirilebilir. 3- Kimyasal malzemelere karşı dirençlidirler. 4- Nem absorbe etme özellikleri yoktur. Ancak cam elyaflı kompozitlerde matris ile cam elyaf arasında nemin etkisi ile bir çözülme olabilir. Özel elyaf kaplama işlemleri ile bu etki ortadan kaldırılabilir. 5- Elektriği iletmezler. Bu özellik sayesinde elektriksel yalıtımın önem kazandığı durumlarda cam elyaflı kompozitlerin kullanılmasına imkan tanırlar. 21

22 Cam elyaf imalinde silis kumuna çeşitli katkı malzemeleri eklendiğinde, yapı bu malzemelerin etkisi ile farklı özellikler kazanır. Dört faklı tipte cam elyaf mevcuttur 1. A (Alkali) Camı: A camı yüksek oranda alkali içeren bir camdır. Bu nedenle elektriksel yalıtkanlık özelliği kötüdür. Kimyasal direnci yüksek olan A camı, en yaygın cam tipidir. 2. C (Korozyon) Camı: Kimyasal çözeltilere direnci çok yüksektir. 3. E (Elektrik) Camı: Düşük alkali oranı nedeniyle elektriksel yalıtkanlığı diğer cam tiplerine göre çok iyidir. Mukavemeti oldukça yüksektir. Suya karşı direnci de oldukça iyidir. Nemli ortamlar için geliştirilen kompozitlerde genellikle E camı kullanılır. 4. S (Mukavemet) Camı: Yüksek mukavemetli bir camdır. Çekme mukavemeti E camına oranla % 33 daha yüksektir. Ayrıca yüksek sıcaklıklarda oldukça iyi bir yorulma direncine sahiptir. Bu özellikleri nedeniyle havacılıkta ve uzay endüstrisinde tercih edilir. Cam elyaflar genellikle plastik veya epoksi reçineler ile kullanılırlar. Tablo.1 Cam elyafların mekanik özellikleri Özellikler A Camı C Camı E Camı S Camı Özgül Ağırlık (g/cm 3 ) 2.50 _, Elastik Modül (GPa) Çekme Mukavemeti (MPa) Isıl Genleşme Katsayısı Yumuşama Sıcaklığı Bor Elyaflar Bor elyaflar aslında kendi içlerinde kompozit yapıdadırlar. Çekirdek olarak adlandırılan ince bir flamanın üzerine bor kaplanarak imal edilirler. Çekirdek genellikle tungstendir. Karbon çekirdek de kullanılabilir ancak bu yeni bir uygulamadır. Bor-Tungsten elyaflar, sıcak tungsten flamanın hidrojen ve bortriklorür ( BCI 3 ) gazından geçirilmesi ile üretilirler. Böylece tungsten flamanın dışında bir bor plaka oluşur. Bor elyaflar değişik çaplarda üretilebilirler (0.05 mm- 0.2 mm arasında). Tungsten çekirdek ise daima 0.01 mm çapında üretilir. 22

23 Bor elyaflar yüksek çekme mukavemetine ve elastik modüle sahiptirler Çekme mukavemetleri 27_58 MPa ile 3447 MPa'dır. Elastik modül ise 400 GPa'dır. Bu değer S camının elastik modülünden 5 kat fazladır. Üstün mekanik özelliklere sahip olan bor elyaflar, uçak yapılarında kullanılmak üzere geliştirilmişlerdir. Ancak mukavmetlerinin çok yüksek olması nedeniyle, son yıllarda yerlerini karbon elyaflara bırakmışlardır. Bor elyafların silisyum karbür ( SiC ) veya bor karbür ( B 4 C ) kaplanmasıyla yüksek sıcaklıklara dayanım artar. Özellikle bor karbür kaplanması ile çekme mukavemeti önemli ölçüde arttırılabilir. Bor elyafların erime sıcaklıktan 2040 C civarındadır Silisyum Karbür Elyaflar Bor gibi silisyum karbürün tungsten çekirdek üzerine kaplanması ile elde edilir. 0.1 mm ile 0.14 mm çaplannda üretilirler. Yüksek sıcaklıklardaki özellikleri bor elyaflardan daha iyidir. Silisyum karbür elyaf 1370 C de mukavemetinin sadece % 30'unu kaybeder. Bor elyaf için bu sıcaklık 640 C 'dir. Bu elyaflar genellikler titanyum matrisle kullanılırlar. Jet motor parçalarında titanyum, alüminyum ve vanadyum alaşımlı matris ile kullanılırlar.ancak silisyum karbür elyaflar, bor elyaflara göre daha yüksek yoğunluğa sahiptirler. Silisyum karbürün karbon çekirdek üzerine kaplanması ile üretilen elyafların yoğunluğu düşüktür Alümina Elyaflar Alümina alüminyum oksittir (AI 2 O 3 ). Elyaf formundaki alümina, 0.02 mm çapındaki alümina flamanın silisyum dioksit (SİO2) kaplanması ile elde edilir. Alümina elyafların çekme mukavemetleri yeterince yüksek değildir. Ancak basma mukavemetleri yüksektir. Örneğin, alümina/epoksi kompozitlerin basma mukavemetleri 2275 ile 2413 MPa'dır. Ayrıca yüksek sıcaklık dayanımları nedeniyle uçak motorlarında kullanılmaktadırlar Grafit (Karbon) Elyaflar 23

24 Karbon, yoğunluğu g/cm olan kristal yapıda bir malzemedir Karbon elyaflar cam elyaflardan daha sonra gelişen ve çok yaygın olarak kullanılan bir elyaf grubudur Hem karbon hem de grafit elyaflar aynı esaslı malzemeden üretilirler. Bu malzemeler hammadde olarak bilinirler. Karbon elyafların üretiminde üç adet hammadde mevcuttur. Bunlardan ilki rayondur (suni ipek). Bu hammadde inert bir atmosferde C civarına ısıtılır ve aynı zamanda çekme kuvveti uygulanır. Bu işlem mukavemet ve tokluk sağlar. Ancak yüksek maliyet nedeniyle rayon elyaflar uygun değildirler. Elyaf imalatında genellikle rayonun yerine poliakrilonitril (PAN) kullanılır. PAN bazlı elyaflar 2413 ile 3102 MPa değerinde çekme mukavemetine sahiptirler ve maliyetleri düşüktür. Bu nedenle belirgin bir üstünlüğe sahiptirler. Petrolün rafinesi ile elde edilen zift bazlı elyaflar İse 2069 MPa değerinde çekme mukavemetine sahiptirler. Mekanik özellikleri PAN bazlı elyaflar kadar iyi değildir. Maliyetleri düşüktür. Karbon ve grafit aynı hammaddeden elde edilirler. Grafit daha yüksek sıcaklıkta elde edilir, bu da daha yüksek saflık sağlar. Karbon ve grafit elyafların karşılaştırılması Tablo.2. 'de verilmektedir. Tablo.2: Karbon ve grafit elyafların karşılaştırılması Özellik Grafit Karbon Saflık ( % ) İşlem Sıcaklığı ( C) >1700 <1700 Elastik Modül (GPa) >345 <345 Grafit elyaflar yaklaşık mm çapında üretilirler. PAN bazlı grafit elyaflar çeşitli özelliklerde üretilebilirler. Karbon elyafların en önemli özellikleri düşük yoğunluğun yanı sura yüksek mukavemet ve tokluk değerleridir. Karbon elyaflar nemden etkilenmezler ve sürünme mukavemetleri çok yüksektir. Aşınma ve yorulma mukavemetleri oldukça iyidir. Bu nedenle askeri ve sivil uçak yapılarında yaygın bir kullanım alanına sahiptirler. Karbon elyaflar çeşitli plastik matrislerle ve en yaygın olarak epoksi reçinelerle kullanılırlar. Ayrıca karbon elyaflar alüminyum, magnezyum gibi metal matrislerle de kullanılırlar. 24

25 Aramid Elyaflar Aramid "aromatik polyamid" in kısaltılmış adıdır. Polyamidler uzun zincirli polimerlerdir. Aramidin moleküler yapısında altı karbon atomu birbirine hidrojen atomu ile bağlanmışlardır. İki farklı tip aramid elyaf mevcuttur Bunlar Du Pont firması tarafindan geliştirilen Kevlar 29 ve Kevlar 49'dur. Aramidin mekanik özellikleri grafit elyaflarda olduğu gibi elyaf ekseni doğrultusunda çok iyi iken elyaflara dik doğrultuda çok zayıftır. Aramid elyaflar düşük ağırlık, yüksek çekme mukavemeti ve düşük maliyet özelliklerine sahiptirler. Darbe direnci yüksektir, gevrekliği grafitin gevrekliğinin yarısı kadardır Bu nedenle kolay şekil verilebilir. Doğal kimyasallara dirençlidirler, ancak asit ve alkalilerden etkilenirler. Her iki kevlar da 2344 MPa değerinde çekme mukavemetine sahiptirler ve kopma uzamalan % 1.8'dir. Kevlar 49'un elastik modülü Kevlar 29'unkinden iki kat fazladır. Kevlar elyafin yoğunluğu cam ve grafit elyafların yoğunluklanndan daha düşüktür. Kevlar 49/epoksi kompozitlerinin darbe mukavemeti grafit/epoksi kompozitlere oranla yedi kat, bor/epoksi kompozitlere oranla dört kat daha iyidir. Uçak yapılarında, düşük basma mukavemetleri nedeniyle, karbon elyaflarla birlikte hibrid kompozit olarak kumanda yüzeylerinde kullanılmaktadırlar. Aramid elyaflar elektriksel iletkenliğe sahip değildirler. Basma mukavemetlerinin iyi olmamasının yanı sıra kevlar/epoksi kompozitlerinin nem absorbe etme özellikleri kötüdür. 2.5.MATRİS MALZEMELERİ Kompozit yapılarda matrisin üç temel fonksiyonu vardır. Bunlar, elyafları bir arada tutmak, yükü elyaflara dağıtmak ve elyafları çevresel etkilerden korumaktır. İdeal bir 25

26 matris malzemesi başlangıçta düşük viskoziteli bir yapıda iken daha sonra elyafları sağlam ve uygun bir şekilde çevreleyebilecek katı forma kolaylıkla geçebilmelidir. Kompozit yapılarda yükü taşıyan elyafların fonksiyonlarını yerine getirmeleri açısından matrisin mekanik özelliklerinin rolü çok büyüktür. Örneğin matris malzemesi olmaksızın bir elyaf demeti düşünüldüğünde yük bir ya da birkaç elyaf tarafindan taşınacaktır. Matrisin varlığı ise yükün tüm elyaflara eşit olarak dağılımını sağlayacaktır. Kesme yükü altındaki bir gerilmeye dayanım, elyaflarla matris arasında iyi bir yapışma ve matrisin yüksek kesme mukavemeti özelliklerini gerektirir. Elyaf yönlenmelerine dik doğrultuda, matrisin mekanik özellikleri ve elyaf ile matris arasındaki bağ kuvvetleri, kompozit yapının mukavemetim belirleyici önemli hususlardır. Matris elyafa göre daha zayıf ve daha esnektir. Bu özellik kompozit yapıların tasarımında dikkat edilmesi gereken bir husustur. Matrisin kesme mukavemeti ve matris ile elyaf arası bağ kuvvetleri çok yüksek ise elyaf ya da matriste oluşacak bir çatlağın yön değiştirmeksizin ilerlemesi mümkündür. Bu durumda kompozit gevrek bir malzeme gibi davrandığından kopma yüzeyi temiz ve parlak bir yapı gösterir Eğer bağ mukavemeti çok düşükse, elyaflar boşluktaki bir elyaf demeti gibi davranır ve kompozit zayıflar. Orta seviyede bir bağ mukavemetinde ise elyaf veya matristen başlayan enlemesine doğrultuda bir çatlak elyaf/matris ara yüzeyine dönüp elyaf doğrultusunda ilerleyebilir. Bu durumda kompozit sünek malzemelerin kopması gibi lifli bir yüzey sergiler. Kompozit malzemelerin üretiminde kullanılan matris malzeme tipleri epoksi, polyester, vinylester ve fenolik reçinelerdir. Yüksek mukavemet gerektirmeyen durumlarda en çok kullanılan matris malzemesi polyester reçinesidir. Gelişmiş kompozitlerin üretiminde ise genellikle epoksi reçinesi kullanılmaktadır. Matris iyileştirilmesi çalışmaları özellikle yüksek sıcaklıkta kullanıma uygun ve düşük nem duyarlılığına sahip yapıların üretilmesi doğrultusundadır. Tablo.3'te baza matris malzemelerinin önemli özellikleri verilmiştir. Tablo.3: Bazı matris malzemelerinin özellikleri. Özellikler Epoksi Oda Sıc. Kürlenmiş Epoksi Yük. Sıc. Kürlenmiş Epoksi Gli i Polyster Fenolik 26

27 Özgül ağırlık (g/cm 3 ) Elastik modül (GPa) Çekme muk. (MPa) Kop. Uzaması (%) Maks. işlem sıc. ( C) Epoksi Reçine Matrisler Epoksiler iki ya da daha fazla epoksit içeren bileşenlerden oluşurlar Polifenol'ün epikloridin ile bazik şartlarda reaksiyonu sonucu elde edilirler. Viskoz ve açık renkli bir sıvı halindedirler. Epoksilere uygulanan kür işlemleri ile yüksek sıcaklıklara dayanımları C seviyelerine arttırılabilir. Saydam ve yapışkan hal amorf polimerlerin karakteristiğidir. Tüm polimerler düşük sıcaklıkta saydamlaşırlar ve yüksek sıcaklıkta kauçuklaşırlar. Geçişin meydana geldiği sıcaklık aralığına "cam geçiş sıcaklığı" adı verilir. Cam geçiş sıcaklığı, maksimum çalışabilme sıcaklığının bir ölçüsüdür. 100 C'de uygulanan bir kür işlemi ile maksimum çalışma sıcaklığı C arttırılabilir C arasında uygulanacak bir kür ile C arasında uygulanan maksimum çalışma sıcaklığı sağlanabilir. Kür işlemleri uygun katalizörlerin kullanılması ile hızlandırılabilir. Epoksilerin avantaj ve dezavantajları aşağıdaki gibi özetlenmiştir: Avantajları: 1- Yüksek aşınma direncine sahiptirler. 2- Uçucu değildirler ve kimyasal dirençleri yüksektir. 3- Düşük ve yüksek sıcaklıklarda sertleşebilme özelliğine sahiptirler. 4- Elyaf yapılarla yüksek bağ mukavemeti sağlarlar. Dezavatajları: 1- Polyesterle karşılaştırıldığında pahalıdır. 2- Polyestere oranla yüksek viskoziteye daha az uygundur. 27

28 Epoksiler avantajlarının çokluğu ve tüm elyaf malzemelerle kullanılabilir yapılar olmaları nedeniyle, uçak yapısında tabakalı kompozit yapılar olarak yaygın bir kullanım alanına sahiptirler. Genellikle karbon elyaflar/a birlikte kullanılırlar Polyester Reçine Matrisler Polyester matrisler dibazik asitlerin, dihidrik alkoller (glikol) ya da dihidrik fenollerle karışımının yoğuşması ile şekil alırlar. Polyesterin ana tipleri, polyester bileşeninin doymuş asitle ya da alternatif malzeme olarak glikolle modifikasyonu temeline dayanır. Ayrıca kür işlemi ile matrisin esnekliği iyileştirilerek kopma gerilmesi arttırılabilir. Polyester matrislerin avantaj ve dezavantajlan aşağıdaki gibi özetlenebilir: Avantajları: 1- Takviyelerin neminin kolayca dışarı atılabilmesine izin veren düşük viskoziteye sahiptirler. 2- Düşük maliyetlidirler. 3- Çeşitli uygulamalar için geniş bir sınır içinde kolay imal edilebilirler. 4- Çevresel dayanımları iyidir. Dezavantajları: 1- Kür sırasındaki yüksek egzotermik reaksiyon zayıf elyaf/matris bağ mukavemetine neden olur. 2- Sistem gevrekleşmeye eğilimlidir. 3- Çok seyreltik alkalilere bile zayıf kimyasal direnç gösterir. Polyester reçinelerin, epoksi reçinelere göre elyaf/matris arası bağ mukavemetinin daha düşük olması nedeniyle, uçak yapılarındaki kullanım alanları küçük uçaklarla ve planörlerle sınırlıdır. 28

29 Vinylester Reçine Matrisler Polyesterlere benzerler. En önemli avantajları elyaf ve matris arasında iyileştirilmiş bir bağ mukavemetine sahip olmalarıdır. Polyesterde glikolun bir kısmının yerine doymamış hidrosilik bileşenlerin kullanılması ile elde edilirler Fenolik Reçine Matrisler Fenol, alkalin şartlar altında formaldeitle yoğuştuğunda polimerizasyon oluşur. Polimerizasyon asidik şartlar altında yapılır. Fenolik reçinelerin en büyük avantajı yüksek sıcaklık dirençleridir. En önemli dezavantajlan ise, diğer matris malzemelerine göre mekanik özelliliklerinin düşük olmasıdır. Bu nedenler uçak yapılarında tercih edilmezler Metal Matrisler Kompozit malzemelerde, matris malzemesi olarak mukavemetli ve hafif metaller kullanılır. En yaygın olanları alüminyum, titanyum ve magnezyumdur. Takviye olarak da berilyum, molibden, çelik ya da tungsten elyaflar kullanılır. Ayrıca SiC kaplı bor elyaflar ve grafit elyaflarda kullanılır. Bu kompozitlerde de diğerlerinde olduğu gibi elyaflar yapıya mukavemet ve tokluk kazandırırken metal matris de elyafları bir arada tutar, gerilmeleri ve yükleri şekil değiştirerek karşılar. Bu kompozitler, yüksek sıcaklık dayanımlarının mükemmelliği nedeniyle, uçak motorlarında kullanılmaktadırlar. Ancak metal matrisli kompozitlerm üretiminde kimi problemler söz konusudur. İnce elyaf yapılar kompozit üretiminde ergimiş matris malzemesinin içine yerleştirilir. Reçine matrislerin ergime sıcaklıklan elyaflarınkinden düşüktür. Ancak, metal matrislerin ergime sıcaklıklan yüksek olduğundan problemler yaşanır. Yüksek sıcaklık elyaflara zarar verebilir. Bu nedenle metal matrisler için farklı yöntemler kullanılmalıdır. Elektriksel kaplama işleminde elyafların üzeri metal ile kaplanır. Plazma spreyi ise bir başka kaplama yöntemidir. Metal plazma haline getirilerek elyafların üzerine sprey şeklinde kaplanabilir. 29

30 2.6. POLİMER MATRİSLİ KOMPOZİTLER (PMK) Polimerler, metal ve seramiklere göre çok daha fazla komplekstirler. Matris olarak kullanılan polimerler ucuz ve kolaylıkla çalışılabilir malzemelerdir; Diğer taraftan düşük modüle ve düşük kullanım sıcaklığına sahiptirler. Termoset ve termoplastikler olarak iki gruba ayrılan polimer matrisler genelde sürekli fiber takviyeli olarak kullanılırlar. Bunlardan en önemli olanları sürekli fiberlerle takviye edilen polyester ve epoksi reçine matrisleridir. Epoksi reçine matrisli kompozitlerinin en önemli uygulamalarından biri havacılık uygulamalarıdır. Polimer matrisli kompozitlerle çalışırken göz önüne alınması gereken en önemli faktörlerden biri sıcaklık, diğeri ise nemdir. Özellikle bu iki faktörün beraber etkin olduğu şartlarda polimer matrisli kompozitlerin mekanik özelliklerinde hidrotermal etkilerden dolayı düşüşler meydana geldiği belirtilmektedir. Polimer matrisli kompozitlerin üretilmesinde en çok bilinen ve en fazla kullanılan metotlardan bazıları; elle sıvama, tel sarma, kese kalıplama işlemi, pultrüzyon metodu, sıvı akış tekniği, takviyeli reaksiyon enjeksiyon kalıplama, ekstrüzyon ve termo oluşum metottadır. Polimerlerde kullanılan takviye malzemelerinden en önemli olanlarının cam fiber, kevlar fiber, boron fiber ve karbon fiberler olduğu rapor edilmektedir Polimerler Polimerler yapısal olarak, metal ve seramiklerden çok daha karmaşık yapılara sahiptirler. Diğer taraftan polimerler daha düşük mukavemet ve daha düşük kullanım sıcaklığı sergilerler. Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalan polimerlerde ve değişik çözücü şartlarında kullanılan polimer malzemelerde polimer özelliklerinde bozulmalar meydana gelir. Kovalent bağlarından dolayı polimerler genelde çok zayıf iletkenlik gösterirler. Bunun yarımda metallere göre kimyasal maddeler karşısında daha yüksek dirence sahiptirler. Yapısal olarak polimerler çok uzun ve büyük zincir yapılı moleküllerdir. Dolayısıyla makromoleküller olarak da adlandırılabilirler. Molekül zincir şekillerinin farklılığı göz önüne alındığında ortaya dört değişik polimer yapısı çıkmaktadır. Bunlar: 1- Lineer Polimerler 2- Dallanmış Polimerler 3- Zincir Yapılı Polimerler 4- Merdiven Yapılı Polimerler 30

31 - Termoplastikler: Termoplastikler ergitilip herhangi bir şekilde katılaştırıldıklarında tekrar ergitilip kullanılabilme özelliğine sahiptirler. Isıtıldıklarında akıcı hale gelir ve istenen kalıbın şeklini kolayca alabilirler. Termoplastik molekülleri lineerdir ve çapraz bağlanmazlar. Üç boyutlu bir zincir yapısı teşkil etmeyen moleküller yan zincirler veya gruplar ihtiva ederler. Rijit bir yapıya sahip değildirler. Kompozit malzeme üretiminde en çok kullanılan termoplastikler, polietilen, polisitren ve polimetümetakrilattır (PMMA). Kompozit malzeme üretiminde kullanılan termoplastik malzemeler kabaca iki grupta değerlendirilmektedirler. Bunlar; i) Endüstriyel Termoplastikler: Kısa (1-3 mm) fiber takviyeli kompozitler ii) Yüksek Performanslı Termoplastikler: Yüksek kullanım sıcaklığı, yüksek mukavemet ve yüksek maliyetlidirler. Örnek: Polietereterketon (PEEK) - Termosetler: Bu tür polimer malzemelerin bağ yapılan genelde çapraz ve üç boyutlu şebeke yapısı göstermektedir. Ergitilip soğutulduğunda katılaşma anında çapraz bağlar ilerler ve dolayısıyla katılaşma tamamlandığında tekrar ergitilemezler. Termosetlerde polimerizasyon sırasında molekülün reaktif olan kısmı moleküller arasındaki zincir yapıyı teşkil eder. Isıtıldıkları zaman akıcı özellikler göstermeleri için kısmen polimerleşmiş durumda kalıplanırlar. Kalıplama sırasında polimerleşme ilerleyerek plastik geniş ölçüde çapraz bağlanmaya geçer ve akıcılık özelliğini kaybeder. Kısmen polimerleşmiş durumdaki termoset polimerlere reçine (rezin) adı verilir. Reçinenin son duruma getirme işlemine ise pişirme veya sertleştirme (Curing) denilir. Kompozit malzeme imalinde en çok kullanılan malzemeler reçinelerdir. Ekonomik ve gelişmiş özelliklere sahip parçalar termoset plastikler kullanılarak kolaylıkla yapılabilirler. Deniz araçlarının imalinde, otomotiv sanayiinde, inşaat sektöründe, depo, tank, boru ve mobilya imalinde bu malzemeler ekonomik olduğundan dolayı ve aranan özellikleri taşıdıklarından dolayı büyük önem kazanmışlardır. Termoset plastikler içinde en çok bilinen ve dolayısıyla en çok kullanılanları aşağıda verilmektedir. a-)polyesterler: Polyesterler bir asitle bir alkolün yoğunlaşma polimeridir. Polyesterlerin özellikle bir takviye malzemesi ile birlikte kompozit malzeme olarak kullanım alanları oldukça çoktur. Su depolan, yakıt tanklan, inşaat malzemeleri, otomobil karoserleri, 31

32 kotralar, kayıklar, absorbsiyon kuleleri, yıkama kuleleri, spor araçları, uçak ve helikopterlerin değişik parçaları. b-)epoksi Reçineler: Pişmemiş reçine iki ucunda birer epoksi grubu bulunan polimer molekülleri zincirinden meydana gelir. Zincir uzunluğunu değiştirmekle pişmemiş reçine düşük viskoziteli bir sıvıdan yüksek ergime noktalı katıya kadar çeşitli kıvamlarda elde edilebilir. Epoksi grupları çok reaktiftir ve sertleştirici olarak da kullanılacak çok çeşitli maddeler mevcuttur. Sertleştiricinin cinsini ve reçine zincirinin uzunluğunu değiştirmekle epoksi reçinelerin özelliklerini değiştirmek mümkündür. Epoksi reçineler metaller, cam, porselen, taş, beton, lastik, doğal organik maddeler ve plastikler gibi birçok malzeme ile kolayca yapışabilirler. Bundan dolayı kompozit malzeme üretiminde bu reçinelerin yeri büyüktür. Takviye edilmiş epoksi reçineler (PMK) polyesterlerin uygulama alanlarında kullanılmakla birlikte bu malzemeler yüksek dielektrik sabitine ve ark direncine sahiptir. Dolayısıyla daha çok elektrik endüstrisinde kullanılırlar. Mukavemetleri polyesterlere göre daha yüksek ve daha pahalıdır. Polyester malzemelerin kullanıldıkları alanlarda daha yüksek özellikler verecek şekilde kullanılırlar. c-)fenolik Reçineler: Fenolik reçineler plastik ailesinin en eski ve geniş üyesidir. Bunlar bağ yapılarına göre termoset veya termoplastik olabilirler. d-)furan Reçineler: Reaksiyondan viskoz koyu kahverengi bir şurup elde edilir. Bu şurup ısı ve katalizör ile sertleştirilecek olursa çok yüksek kimyasal dirençli katı ve erimeyen ürünler üretilebilir. e-)silisyum Reçineleri: Si reçineleri C arasında hiçbir özelliğim kaybetmeden kullanılabilirler. Hatta bazı katkı ve ilaveler sonucunda C ye kadar kullanılabilirler. Yüksek sıcaklıkta yüksek mekanik ve dielektrik özelliklere sahiptirler. Si reçinelerinden elde edilen tabaka yapılı malzemeler uçaklarda ve uzay endüstrisinde kullanılırlar. Spesifik mukavemetlerinin yüksekliği yanında ısıl özellüderinin yüksekliği maliyetlerinin yüksek olması dezavantajlarım elimine etmektedir. f-)alkid Reçineleri: Alkid reçineleri genellikle örtü boyalan olarak kullanılabilecek ürünler veren yağ ve yağ asitleri ile poliasit ve poliollerin yoğunlaşması ürünü olan polimerlerdir. g-)amino Reçineler: Amino reçine hammaddelerinin bilhassa alkid reçineleriyle karışımları son yıllarda örtü boyalan sanayiinde önemli bir yer işgal etmektedir. 32

33 PMK Malzemelerde Kullanılan Takviye Malzemeleri a) Karbon Fiberler Karbon elementi g/cm 3 yoğunluğu ile oldukça hafif bir elementtir. Bunun yanında karbon, çok değişik kristal yapılarında bulunabilmektedir. Takviye amaçlı kullanılan karbon fiberler hegzegonal yapıda olan grafit kristalleri halindedir. Karbon fiberlerde fiber çaplan 7-8 μ m, sürekli veya kısa olabilir. Bu fiberler petrol veya kömürden üretilirler. En önemli karbon fiberleri PAN (polyakrilonitril) fiberlerdir. PAN fiberleri iki şekilde üretilmektedirler. PAN I: Yüksek modül, düşük mukavemet,pan II : Düşük modül, yüksek mukavemet b) Cam Fiberler Fiber üretimi amacıyla çok değişik bileşimde cam mineraller loulanılmaktadır. Bunlardan en önemlisi bir kısmı oksit, kalsiyum, bor, sodyum, demir ve alüminyum içeren silika (SiO^dır. En önemli cam fiberler Tablo.4'de verildiği gibi E, C ve S camı olmaktadır. Bileşen E Camı C Camı S Camı Sİ Aİ20 3,Fe CaO MgO Na 2 0, K Ba BaO Tablo.4.: Cam fiber üretiminde kullanılan cam çeşitleri ve bileşimleri (% ağırlıkça) E camlarında E harfi, elektriksel özellikli camı ifade eder. E camlan iyi mukavemet, modül ve elektriksel özelliklerinden dolayı kullanılır ve fiber üretimi oldukça kolaydır. C camlarında C harfi, korozyona dayanımı temsil eder. C camlan kimyasal korozyona karşı oldukça dirençlidirler. Ancak mekanik özellikleri E camına göre daha kötüdür. Bunun yanında maliyeti de yüksektir. S camlarında S harfi, yüksek mukavemet ve modülü temsil eder. S camı, hem E hem de C canımdan daha yüksek maliyete sahip olmasına rağmen çok daha yüksek mukavemet 33

34 ve elastik modül özellikleri sergiler. Bunun yanında yüksek sıcaklıkta bile mukavemetini muhafaza edebilir. c) Aramid (Kevlar) Fiberler Kevlar (Aramid, p-fenoleneterfatalamid), karbon, hidrojen, oksijen ve azotun aromatik organik bir bileşimidir. Aramid fiberler, Kevlar 29 (yüksek mukavemet, düşük yoğunluk) ve Kevlar 49 (yüksek mukavemet, düşük yoğunluk ve yüksek modül) ismi altında üretilip kullanılmaktadır. Özellik Kevlar 29 Kevlar 49 Yoğunluk ( g/cm ) Fiber Çapı (um ) Çekme Gerilmesi ( GPa ) Uzama ( % ) Young Modülü ( GPa ) Tablo.5: Kevlar 29 ve Kevlar 49 fiberlerinin özellikleri PMK malzemelerin üretiminde kullanılan fiberler genelde sürekli karakterdedirler. Karbon ve Kevlar fiberler genelde sürekli fiber takviyeli PMK malzemelerin takviye edilmesinde kullanılmakta iken özellikle cam fiberler yapısal PMK malzemelerde kısa olarak kullanılmaktadırlar. Karbon fiberlerin de özellikle yüksek aşınma dayanımı ve ısı üretiminin istendiği kompozit malzemelerde kısa olarak matris içine dağıtıldıklan ifade edilmektedir. Fiberlerin kısa olarak kullanılmasının diğer nedenleri ise maliyettir. Kısa fiberler sürekli olanlara göre dana ucuz olarak üretilebildikleri gibi kompozit malzeme üretiminde matris içine daha kolay dağılabilirler. Kompozit malzemeden anizotropik özellikler beklenmiyorsa kısa fiber takviyeli kompozitler daha optimum özellikler sergilemektedirler. Polimer matrisli kompozit malzemelerde kullanılan sürekli fiberler metal matrisli kompozitlerin üretiminde kullanılan fiberlere sürekli olmaları açısından benzerlerken, fiberlerin matris malzemesi ile kullanımı takviye yön ve şekilleri açısından farklıdır Polimer Matrisli Kompozitlerin Mekanik Özellikleri Polimer malzemelerin çeşitli yüksek modül ve yüksek mukavemet gösteren takviye fazlan ile takviye edilip üretilmesi ile mukavemet ve elastik modül değerleri 2-3 ve hatta bazı durumlarda 5-10 kata kadar yükselmektedir. 34

35 Sistem Polyester-Cam Epoksi-PAN I Epoksi-Kevlar 49 Young Modülü ( GPa) Kayma Modülü ( GPa ) Çekme Mukavemeti (MPa) Kayma Mukavemeti (GPa) Poisson Oranı Tablo.6: Hacimce % 50 Fiber Takviyeli PMK Malzemelerin Özellikleri Polimer matrisli kompozit malzemelerde metal matrisli kompozit malzemelere benzer şekilde, takviye malzemesi ve polimer arasında uygun bir kimyasal veya mekanik bağın olması gerekmektedir. Bağ yapışırım zayıf olduğu PMK malzemelerde yük yükleme sırasında fiberler matristen sıyrılarak (fiber pull-out) yükü taşımazlar. Bunun yanında matris fazı güneş ışınlanndan veya nemden hasar görerek kompozitin mekanik özelliklerinin düşmesine yol açabilmektedir. PMK malzemeler MMK malzemelere göre korozyona karşı daha dayanıldı ve hafiftirler. Bu sebeple genellikle sulu ortamlarda ve uzay araçlarında metallerden daha çok kullanılırlar Polimer Matrisli Kompozitlerin Uygulama Alanları PMK malzemelerin uygulama alanlan 4 ana grupta toplanmaktadır. Bunlar; - Otomobil endüstrisi -Uzay ve uçak sanayi -Yapısal bileşenler -Spor araçları PMK malzemeler yüksek spesifik özellikleri ve iyi korozyon dirençlerinden dolayı metallere göre tercih edilmektedirler. PMK malzemelerin en önemli dezavantajları, yüksek sıcaklık mukavemetlerinin düşük olması ve bu paralelde yüksek sıcaklıkta çalışamamalarıdır. Son yıllardaki çalışmalar PMK malzemelerin çalışma sıcaklıklarını yükseltme üzerinde yoğunlaşmıştır. Kevlar ve cam fiber takviyeli PMK malzemeler bugün en çok kullanılan kompozit malzeme grubunu teşkil etmektedirler. Uçaklar ve helikopterlerin çok önemli bileşenlerinde PMK malzemeler başarıyla kullanılmaktadırlar. Black Hawk helikopterlerinin dizaynında kevlar, grafit, cam ve bor fiber takviyeli polimer matrisli 35

36 kompozit malzemelerin kullanıldığı kısımlar mevcuttur. Ayrıca S-72X1 helikopterlerinin pervane sistemi polimer matrisli kompozitlerden dizayn edilmiştir. PMK malzemeler günlük hayatta da her yerde karşımıza çıkmaktadırlar. Elle sıvama yöntemiyle üretilen cam fiber takviyeli polimer su tankları ve yine PMK malzemelerden üretilen müzik seti kolonları, radyo ve televizyon parçaları her yerde karşımıza çıkmaktadırlar. Bunun yanında PMK malzemeler yeni ve gelişmiş köprü dizaynlarında, elektronik sanayiinde çeşitli parçaların imalinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar. PMK malzemelerin kullanım alanları son yıllarda önemli ölçüde otomotiv sanayiinde de kullanım yeri bulmuştur. Yarış arabalarının yüksek mukavemet gerektirmeyen akşamlan yıllardır PMK malzemelerden inşa edilmektedir. Bununla beraber büyük otomobil firmaları otomobil karoserlerinin PMK malzemelerden üretilmesi çalışmalarını yoğunlaştırmıştır. Bundan birkaç yıl önce Ford firması otomobilin motor dışındaki bileşenlerinın tamamına yakın kısmını PMK malzemelerden yapmıştır. Ford firmasının yakın gelecekte otomobillerinin tamamını kompozitlerden üretme yoluna gideceği bildirilmektedir SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİTLER (SMK) Seramik malzemeler çok sert ve kırılgandırlar- Bunun yanında yüksek sıcaklıklarda bile yüksek elastik özellikler gösterirlerken kimyasal olarak merttirler ve ayrıca düşük yoğunluk gibi özellikler sergilemektedirler. Seramik malzemeler termal şok direncinin ve tokluğunun düşük olduğu malzemelerdir. Dolayısıyla kullanımları sırasında ani hasar sergilediklerinden faciaya yol açacak özelliktedirler. Seramik malzemelerin seramik fiberler ile takviye edilmesi durumunda, mukavemet yükselmekte ve tokluklar da artmaktadır. Bu uygulamayla monolitik seramiklere oranla tokluk 20 kata kadar arttırılabilmektedir. Alümina ve Zirkonya esaslı seramik kompozitler üzerindeki son yıllardaki çalışmalar, bu malzemelerin sadece roket başlığı, uzay araçları gibi uygulamalarda değil aynı zamanda insan vücudunda da kullanılmaya başlanmasına sebebiyet vermiştir. Seramik matrisli kompozitlerde proses parametreleri ile oynayarak mikro çatlaklar oluşturulmaktadır. Bu çatlaklar gerilme konsantrasyonlarının yoğunlaşmasını engelleyerek gerilmeleri absorbe etmektedirler. Seramik matrisli kompozitlerin üretimleri iki aşamalı bir prosestir. Birincisi takviye malzemelerinin matris içine verilmesi ve ikincisi ise matrisin yoğunlaştırılmasıdır. Üretim metotlarının bazıları, viskoz infiltrasyon, sıcak izostatik presleme, infiltrasyon, toz 36

37 metalürjisi içerisinde sayılabilen tüm metotlar, kimyasal reaksiyon, sol-jel ve polimer piroliz metotlarıdır SMK Malzemelerde Matris Malzemeleri a) Oksit Olmayan Matris Malzemeleri Karbürler : Silisyum karbür (SiC), ticari olarak bilinen ve yüksek modül, mukavemet özellikleri gösteren bir seramiktir. Yıllardır bilinen ve kullanılan SiC, diğer seramiklerle beraber kompozit formunda gaz türbinlerinde ve roketlerde yaygın olarak kullanılmışlardır. Silisyum karbürün en önemli özelliği, tüm çevre şartlan ve 2000 C ye kadar tüm sıcaklıklarda gevrekliğini kaybetmemesidir. SiC matrisli kompozitlere bilinen en eski örnek, bu seramiğin Sİ 3 N 4 partikülleri ile takviye edilmiş şeklidir. SiC matrisi monolitik ve ince partiküller halinde matris malzemesi olarak kullanılırken fiber veya wisker halinde de loıuanılmaktadır. Sic fiberlerinin matris olarak kullanıldığı kompozit sistemlere en iyi örnek SiC ve grafit fiberlerinin birlikte kullanılmasıdır. SiC dışında seramik matrisli kompozitlerde kullanılan bir diğer karbür ise TiC'dir. TiC yüksek ergime sıcaklığına ve düşük oksidasyon direncine sahiptir. Bu seramik malzemeye ilave edilen çeşitli diğer seramiklerle oksidasyon direncinin arttırılmasına çalışır. B 4 C fiberleri veya partikülleri seramik matrisli kompozitlerin üretiminde kullanılan ve eşsiz elastik modül ve mukavemet değerine sahip bir seramiktir. Matrisli veya takviyeli seramik kompozitler, aşınmaya dayanıklılık isteyen çeşitli yapısal uygulamalarda ve askeri araçlarda zırh olarak kullanılmaktadır. Borürler : TiB 2 borür matrisli kompozitlerin uygulamada bilinen en önemli yeri.,alüminyum rafinasyonu sırasında eriyik alüminyum ve cürufla temas eden elektrot olarak kullanılmasıdır. Bu kompozitlerde dispersiyon, yani takviye edici faz olarak en fazla TiC, WC, A1N, SiC ve ZrC kullanılır. Stabilize edilmemiş (kararsız) Zr0 2 ' de TiB 2 esaslı matris malzemelerinde takviye fazı olarak kullanılmakta ve böylece TiB 2 ün mukavemet ve tokluğu arttırılmaktadır. Bu kompozitlerde mekanik özelliklerin 37

İki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir.

İki malzeme orijinal malzemelerden elde edilemeyen bir özellik kombinasyonunu elde etmek için birleştirilerek kompozitler üretilir. KOMPOZİTLER Kompozit malzemeler, şekil ve kimyasal bileşimleri farklı, birbiri içerisinde pratik olarak çözünmeyen iki veya daha fazla sayıda makro bileşenin kombinasyonundan oluşan malzemelerdir. İki

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller Kompozit malzemeler İki veya daha fazla malzemeden üretilirler Ana fikir farklı malzemelerin özelliklerini harmanlamaktır Kompozit: temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya

Detaylı

Genel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir

Genel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir Genel olarak bir kompozit malzeme, her iki bileşene ait özelliklerin birleşimiyle daha iyi özellikteki kombinasyonlarının elde edildiği çok fazlı bir malzeme olarak düşünülebilir. Bu birleşik etki prensibine

Detaylı

MMM291 MALZEME BİLİMİ

MMM291 MALZEME BİLİMİ MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme

Detaylı

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI a) Kullanış yeri ve amacına göre gruplandırma: 1) Taşıyıcı malzemeler: İnşaat mühendisliğinde kullanılan taşıyıcı malzemeler, genellikle betonarme, çelik, ahşap ve zemindir. Beton, çelik ve ahşap malzemeler

Detaylı

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER

METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER Prof.Dr.Ahmet Aran - İ.T.Ü. Makina Fakültesi METAL MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER METAL MATRİSLİ KOMPOZİTLER KARMA MALZEMELER METAL MATRİSLİ KARMA MALZEMELER MMK ÜRETİM YÖNTEMLERİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ Metal,

Detaylı

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ

1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ 1/26 KARBON-KARBON KOMPOZİTLERİ Karbon-Karbon Kompozitlerin Genel Özellikleri Yüksek elastik modül ve yüksek sıcaklık mukavemeti (T > 2000 o C de bile mukavemet korunur). Sürünmeye dirençli Kırılma tokluğu

Detaylı

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ. Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Doç.Dr. Salim ŞAHİN MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ Günümüzde 70.000 demir esaslı malzeme (özellikle çelik) olmak üzere 100.000 den fazla kullanılan geniş bir

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı KOMPOZİT MALZEME TAKVİYE + MATRİKS Kompozit malzemeler 2 Kompozit malzemeler iki yada daha fazla bileşenden

Detaylı

KOMPOZĐT MALZEMELER 6.KOMPOZĐT MALZEMELER

KOMPOZĐT MALZEMELER 6.KOMPOZĐT MALZEMELER KOMPOZĐT MALZEMELER 6.KOMPOZĐT MALZEMELER Birbirlerinin zayıf yönünü düzelterek üstün özellikler elde etmek amacıyla bir araya getirilmiş değişik tür malzemelerden veya fazlardan oluşan malzeme sistemine

Detaylı

İLERİ YAPI MALZEMELERİ DERS-6 KOMPOZİTLER

İLERİ YAPI MALZEMELERİ DERS-6 KOMPOZİTLER İLERİ YAPI MALZEMELERİ DERS-6 KOMPOZİTLER Farklı malzemelerin üstün özelliklerini aynı malzemede toplamak amacıyla iki veya daha fazla ana malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilmesi ile elde

Detaylı

İÇERİK Kompozit malzemeler

İÇERİK Kompozit malzemeler İÇERİK Kompozit malzemeler Kullanım alanları Avantaj ve dezavantajları Sınıflandırılması KOMPOZİT MALZEMELER İki veya daha fazla malzemenin makro- düzeyde bir araya getirilmesiyle oluşturulan ve yeni özelliklere

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan) Kompozitler Kompozitler İki veya daha fazla malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilerek daha üstün özellikli malzeme oluşturulmasıdır. Cam takviyeli plastikler, beton, araba lastiği gibi örnekler

Detaylı

SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ

SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ SERAMİK MATRİSLİ KOMPOZİT MALZEMELER ve ÜRETİMİ Seramik Matrisli Kompozitler Seramik malzemeler, yüksek sıcaklığa dayanıklı ve hafif oldukları (d= 1,5-3,0 gr/cm3) için oldukça çekicidir. Seramik matrisli

Detaylı

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan) Kompozitler Kompozitler İki veya daha fazla malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilerek daha üstün özellikli malzeme oluşturulmasıdır. Cam takviyeli plastikler, beton, araba lastiği gibi örnekler

Detaylı

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010

METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 METALİK MALZEMELERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ BAHAR 2010 WEBSİTE www2.aku.edu.tr/~hitit Dersler İÇERİK Metalik Malzemelerin Genel Karakteristiklerİ Denge diyagramları Ergitme ve döküm Dökme demir ve çelikler

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

MMM 2011 Malzeme Bilgisi

MMM 2011 Malzeme Bilgisi MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley

Detaylı

Prof. Dr. Hatem AKBULUT KOMPOZİT MALZEMELER. Prof. Dr. Hatem AKBULUT

Prof. Dr. Hatem AKBULUT KOMPOZİT MALZEMELER. Prof. Dr. Hatem AKBULUT KOMPOZİT MALZEMELER Kompozitlerin Tarihçesi 10000 M.Ö. 2000 M.Ö. 1940 lar 1960 lar Saman ve Çamur Kontraplak Cam Fiber Takviyeli Polimerler (GFRP) Karbon Fiber Takviyeli Polimerler (CFRP) 1971 1970 ler

Detaylı

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ

MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ MALZEME SEÇİMİNİN ÖNEMİ VE MÜHENDİSLİK MALZEMELERİ Bir fikre ya da ihtiyaç duyulan bir pazara ait ürünün nasıl üretileceğine dair detaylı bilgilerin ortaya çıkma sürecidir. Benzer tasarımlar Müşteri istekleri

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Tanım:

Kompozit Malzemeler. Tanım: Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Kompozit Malzemeler Tanım: Kompozit Malzemeler En az 2 farklı malzemenin birbiri içerisinde fiziksel olarak karıştırılmasıyla elde edilen yeni

Detaylı

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,

Detaylı

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

SÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.

BA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler. MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.

Detaylı

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK

ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım

Detaylı

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem

Detaylı

Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük haya6a sıkça karşılaş9ğımız ürünlerden biri, gazlı içecek kaplarıdır. Gazlı içecekler alüminyum

Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük haya6a sıkça karşılaş9ğımız ürünlerden biri, gazlı içecek kaplarıdır. Gazlı içecekler alüminyum Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük haya6a sıkça karşılaş9ğımız ürünlerden biri, gazlı içecek kaplarıdır. Gazlı içecekler alüminyum (metal) kutularda (üs6e), cam (seramik)(ortada) ve plasek

Detaylı

Ayrıca, bu kitapta sunulan bilgilerin İnşaat Mühendislerine de meslek yaşamları boyunca yararlı olacağı umulmaktadır.

Ayrıca, bu kitapta sunulan bilgilerin İnşaat Mühendislerine de meslek yaşamları boyunca yararlı olacağı umulmaktadır. Önsöz Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, İNŞ 2023 Yapı Malzemesi I (3+0) dersinde kullanılmak üzere hazırlanan bu kitap, İNŞ 2024 Yapı Malzemesi II dersinde kullanılan

Detaylı

1. Giriş Malzeme Türleri

1. Giriş Malzeme Türleri 1. Giriş Malzemeler, mühendislik ürün ve sistemlerinin imalinde kullanılan ve mekanik, fiziksel ve kimyasal olarak arzu edilen özelliklere sahip katılardır. Malzemeler insanlık tarihinde her zaman önemli

Detaylı

KATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT

KATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT KATI YALITIM MALZEMELERİ KALSİYUM SİLİKAT Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi KALSİYUM SİLİKAT Yüksek mukavemetli,

Detaylı

Kompozit Malzemeler. Polimer kompozit malzemeler reçine (Matrix) ve takviye (Reinforcement) bileşenlerinden oluşur.

Kompozit Malzemeler. Polimer kompozit malzemeler reçine (Matrix) ve takviye (Reinforcement) bileşenlerinden oluşur. Kompozit Malzemeler Kompozit malzeme tanımı, temel olarak iki veya daha fazla malzemenin bir arada kullanılmasıyla oluşturulan ve meydana geldiği malzemelerden farklı özelliklere sahip yeni tür malzemeleri

Detaylı

MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARI)

MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARI) MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARI) Bölüm 10. Kompozitler Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR KOMPOZITLER Kompozit, temel olarak birbiri içinde çözünmeyen ve birbirinden farklı şekil ve/veya malzeme

Detaylı

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Esasını makromoleküllü organik maddelerin oluşturduğu yapay veya doğal maddelerin kimyasal yoldan dönüştürülmesiyle elde edilirler. Organik

Detaylı

ALUPAM A.Ş. ALUPAM İLERİ TEKNOLOJİK MALZEMELER A.Ş. BURSA-2013

ALUPAM A.Ş. ALUPAM İLERİ TEKNOLOJİK MALZEMELER A.Ş. BURSA-2013 ALUPAM İLERİ TEKNOLOJİK MALZEMELER A.Ş. BURSA-2013 ALUPAM A.Ş. 2013 yılı başlarında ileri teknolojik malzemelerin tasarım ve imalatını yapmak amacıyla kurulmuştur. Alüminyum ve alaşımları ile yapılan çalışmalarına

Detaylı

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Malzeme Seçiminin Temelleri... 1 1.1 Giriş... 2 1.2 Malzeme seçiminin önemi... 2 1.3 Malzemelerin sınıflandırılması... 3 1.4 Malzeme seçimi adımları... 5 1.5 Malzeme seçiminde dikkate

Detaylı

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik

Detaylı

PLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

PLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER PLASTİKLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Mekanik Özellikler -Çekme dayanımı - Elastiklik modülü -Uzama değeri -Basma dayanımı -Sürünme dayanımı - Darbe dayanımı -Eğme dayanımı - Burulma dayanımı - Özgül ağırlık

Detaylı

MALZEME BİLİMİ. 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO. Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu

MALZEME BİLİMİ. 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO. Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu MALZEME BİLİMİ 2014-2015 Güz Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Ford Otosan Ġhsaniye Otomotiv MYO Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu Bilgisi DERSĠN ĠÇERĠĞĠ, KONULAR 1- Malzemelerin tanımı 2- Malzemelerinseçimi 3- Malzemelerin

Detaylı

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION)

PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) PÜSKÜRTME ŞEKİLLENDİRME (SPRAY FORMING / SPRAY DEPOSITION) Püskürtme şekillendirme (PŞ) yöntemi ilk olarak Osprey Ltd. şirketi tarafından 1960 lı yıllarda geliştirilmiştir. Günümüzde püskürtme şekillendirme

Detaylı

Kompozit Malzemeler Takviye Elemanları ve Özellikleri

Kompozit Malzemeler Takviye Elemanları ve Özellikleri Kompozit Malzemeler Takviye Elemanları ve Özellikleri Takviye Elemanları Parçacık takviye elemanları, süreksiz takviye elemanları ve sürekli (fiber) takviye elemanları olarak sınıflandırmak mümkündür.

Detaylı

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir"

Akımsız Nikel. Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir Akımsız Nikel Eğitimi Akımsız Nikel Çözeltideki tuzları kullanarak herhangi bir elektrik akım kaynağı kullanılmadan nikel alaşımı kaplayabilen bir prosestir" Akımsız Nikel Anahtar Özellikler Brenner &

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 9 Polimerik Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 9 Polimerik Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 9 Polimerik Malzemeler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Polimerik malzemelerin kullanımı her yıl ortalama % 7 büyümektedir. Yıllık tüketimleri yaklaşık 120

Detaylı

CETP KOMPOZİTLERİN DELİNMELERİNDEKİ İTME KUVVETİNİN ANFIS İLE MODELLENMESİ MURAT KOYUNBAKAN ALİ ÜNÜVAR OKAN DEMİR

CETP KOMPOZİTLERİN DELİNMELERİNDEKİ İTME KUVVETİNİN ANFIS İLE MODELLENMESİ MURAT KOYUNBAKAN ALİ ÜNÜVAR OKAN DEMİR CETP KOMPOZİTLERİN DELİNMELERİNDEKİ İTME KUVVETİNİN ANFIS İLE MODELLENMESİ MURAT KOYUNBAKAN ALİ ÜNÜVAR OKAN DEMİR Çalışmanın amacı. SUNUM PLANI Çalışmanın önemi. Deney numunelerinin üretimi ve özellikleri.

Detaylı

MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI

MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 KOMPOZİT ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Farklı malzemelerden yapılmış, elle birbirinden ayrılması mümkün olmayan ambalajlara, kompozit ambalaj adı

Detaylı

MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Farklı üretim yöntemleriyle üretilen ürünler uygulama koşullarında üzerlerine uygulanan kuvvetlere farklı yanıt verirler ve uygulanan yükün büyüklüğüne bağlı olarak koparlar,

Detaylı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Fırın Ön hadde Nihai hadde Soğuma Sarma Hadde yolu koruyucusu 1200-1250 ºC Kesme T >

Detaylı

Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır.

Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır. YORULMA 1 Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır. Bulunan bu gerilme değerine malzemenin statik dayanımı adı verilir. 2 Ancak aynı

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

MALZEME BİLİMİ Bölüm 1. Malzeme Bilimi ve Mühendisliğine Giriş Hazırlayan Doç. Dr. Özkan Özdemir

MALZEME BİLİMİ Bölüm 1. Malzeme Bilimi ve Mühendisliğine Giriş Hazırlayan Doç. Dr. Özkan Özdemir MALZEME BİLİMİ Bölüm 1. Malzeme Bilimi ve Mühendisliğine Giriş Hazırlayan Doç. Dr. Özkan Özdemir BÖLÜM 1. HEDEFLER Malzeme Bilimi ve Mühendislik Alanlarını tanıtmak Yapı, Özellik ve Üretim arasındaki ilişkiyi

Detaylı

MMM291 MALZEME BİLİMİ

MMM291 MALZEME BİLİMİ MMM291 MALZEME BİLİMİ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme

Detaylı

Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri

Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri Grup 1 Pazartesi 9.00-12.50 Dersin Öğretim Üyesi: Y.Doç.Dr. Ergün Keleşoğlu Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Davutpaşa Kampüsü Kimya Metalurji Fakültesi

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER

Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I GİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter KAYNAK KİTAP: Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik

Detaylı

Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması

Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması Malzeme Nedir? Genel anlamda ihtiyaçlarımızı karşılamak ve belli bir amacı gerçekleştirmek için kullanılan her türlü maddeye malzeme denir. Teknik anlamda

Detaylı

NEDEN HONEYCOMB? Altıgen petek hücre yapısı sayesinde panellere uygulanan kuvvet veya enerjilerin homojen dağılımını sağlar.

NEDEN HONEYCOMB? Altıgen petek hücre yapısı sayesinde panellere uygulanan kuvvet veya enerjilerin homojen dağılımını sağlar. www.panelium.com.tr KULLANIM ALANLARI NEDEN HONEYCOMB? Altıgen petek hücre yapısı sayesinde panellere uygulanan kuvvet veya enerjilerin homojen dağılımını sağlar. matris malzemelerinin arasına yerleştirilen

Detaylı

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER

SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER SİLİSYUM ESASLI İNTERMETALİK BİLEŞİKLER İntermetalikler içerisinde silisyum içeriğine sahip olan ileri teknoloji malzemeleri Silisitler olarak adlandırılmaktadır. Silisitler, yüksek sıcaklıklarda yüksek

Detaylı

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Metalurji Mühendisliğine Giriş. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Metalurji Mühendisliğine Giriş Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Seramik bir veya birden fazla metalin, metal olmayan element ile birleşmesi sonucu oluşan inorganik bileşiktir. Seramik grubuna oksitler, nitrürler,

Detaylı

DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR

DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR KURŞUN ve ALAŞIMLARI DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR 1 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Romalılar kurşun boruları banyolarda kullanmıştır. 2 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Kurşuna oda sıcaklığında bile çok düşük bir gerilim

Detaylı

ASBESTSİZ CONTALAR TEMEL ÖZELLİKLER TEKNİK ÖZELLİKLER. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.

ASBESTSİZ CONTALAR TEMEL ÖZELLİKLER TEKNİK ÖZELLİKLER. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ASBESTSİZ CONTALAR TEMEL ÖZELLİKLER Asbestsiz contalar; NBR bağlayıcılı aramid, sentetik, mineral fiberden oluşmaktadır. Asbest kullanımının artık tamamen ortadan kalktığı bugünlerde,

Detaylı

ZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride)

ZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride) Seramik, sert, kırılgan, yüksek ergime derecesine sahip, düşük elektrik ve ısı iletimi ile iyi kimyasal ve ısı kararlılığı olan ve yüksek basma dayanımı gösteren malzemelerdir. Malzeme özellikleri bağ

Detaylı

Met.ve Malz. Müh. Giriş

Met.ve Malz. Müh. Giriş Met.ve Malz. Müh. Giriş Malzemelerin karakteristik özellikleri ve ait olduğu özellik grupları Mühendislik Malzemeleri ve Özellikleri Mühendislik malzemeleri genel olarak benzer özellikler, benzer üretim

Detaylı

MALZEME TASARIMI VE SEÇİMİ PROF. DR. MUHARREM YILMAZ

MALZEME TASARIMI VE SEÇİMİ PROF. DR. MUHARREM YILMAZ MALZEME TASARIMI VE SEÇİMİ PROF. DR. MUHARREM YILMAZ KAYNAKLAR TASARIM Ürün Tasarımdır. TASARIM Tasarım Bilgi topluluğu Makine ve parçaya yönelik Avantaj Tasarımda amaç Daha verimli Daha ucuz Üretim Kolaylığı

Detaylı

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri

Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik Kalıplarının Üretiminde Kullanılan Takım Çelikleri ve Üretim Prosesleri Nurettin ÇALLI Fen Bilimleri Ens. Öğrenci No: 503812162 MAD 614 Madencilikte Özel Konular I Dersi Veren: Prof. Dr. Orhan KURAL İTÜ Maden Fakültesi Konu: Yüksek Hassasiyetli Yağ Keçelerinin Takviye Bilezik

Detaylı

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA)

TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) TERMOKİMYASAL YÜZEY KAPLAMA (BORLAMA) Deneyin Amacı: Demir esaslı bir malzemenin borlanması ve borlama işlemi sonrası malzemenin yüzeyinde oluşan borür tabakasının metalografik açıdan incelenmesi. Teorik

Detaylı

AD: HEDEF AYMAK NUMARA: G KONU: İNŞAAT ÇELİKLERİ

AD: HEDEF AYMAK NUMARA: G KONU: İNŞAAT ÇELİKLERİ AD: HEDEF AYMAK NUMARA: G1850.100030 KONU: İNŞAAT ÇELİKLERİ İNŞAAT ÇELİKLERİ Beton, sıkıştırmada yeterince güçlü, ancak gerilimde zayıf bir yapı malzemesidir. Bu nedenle beton, çelik ile takviye edilir,

Detaylı

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır.

PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Plastik Şekil Vermenin Temelleri: Başlangıç iş parçasının şekline bağlı olarak PŞV iki gruba ayrılır. PLASTİK ŞEKİL VERME (PŞV) Metallerin katı halde kalıp olarak adlandırılan takımlar yardımıyla akma dayanımlarını aşan gerilmelere maruz bırakılarak plastik deformasyonla şeklinin kalıcı olarak değiştirilmesidir

Detaylı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;

Detaylı

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

Dökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici

Detaylı

Plastik Parçanın Performansı Etkilenir:

Plastik Parçanın Performansı Etkilenir: Mekanik Özellikler -Çekme dayanımı - Darbe dayanımı -Uzama - Elastiklik modülü -Basma dayanımı - Özgül ağırlık -Sürünme - Su absorbsiyonu -Kesme dayanımı - Sürtünme katsayısı -Makaslama dayanımı - Modül

Detaylı

15 yıllık kompozit malzemelerdeki deneyimimizi, 2007 yılı itibari Fiberpull çatısı altında topladık.

15 yıllık kompozit malzemelerdeki deneyimimizi, 2007 yılı itibari Fiberpull çatısı altında topladık. 15 yıllık kompozit malzemelerdeki deneyimimizi, 2007 yılı itibari Fiberpull çatısı altında topladık. Fabrikamız 2000 m 2 si kapalı olmak üzere toplam 10.000 m 2 alanda kurulmuştur. Ülkemizde gelişen sanayimiz

Detaylı

Hexapan Honeycomb Hakkında

Hexapan Honeycomb Hakkında www.hexapan.com Hexapan Honeycomb Hakkında Üretimimiz temel olarak termoplastik HoneyComb Core ve termoplastik HoneyComb Sandwich panellerdir. Hafiflik, yüksek basma dayanımı ve çevreye dost olması gibi

Detaylı

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK

AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM PARAMETRELERİNİN MEKANİK DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK DÖKÜMCÜLÜK İSTENEN BİR ŞEKLİ ELDE ETMEK İÇİN SIVI METALİN SÖZ KONUSU

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Laminanın Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 2 Laminanın Makromekanik

Detaylı

Sistem Donanım Metal : Başlıca Faliyet / Üretim Konuları. Çelik Izgara

Sistem Donanım Metal : Başlıca Faliyet / Üretim Konuları. Çelik Izgara Sistem Donanım Metal : Başlıca Faliyet / Üretim Konuları Çelik Izgara Sistem Donanım Ltd. Şti.,ızgara döşeme, geçit ızgara, kanal ızgara, hendek ızgara, platform ızgara ve çelik yapılar, inşaat metal kalas,

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE

Detaylı

YAPI MALZEMESİ OLARAK BETON

YAPI MALZEMESİ OLARAK BETON TANIM YAPI MALZEMESİ OLARAK BETON Concrete kelimesi Latinceden concretus (grow together) ) kelimesinden gelmektedir. Türkçeye ise Beton kelimesi Fransızcadan gelmektedir. Agrega, çimento, su ve gerektiğinde

Detaylı

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir. Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 8 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net BÖLÜM IV METALLERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ GERİLME VE BİRİM ŞEKİL DEĞİŞİMİ ANELASTİKLİK MALZEMELERİN ELASTİK ÖZELLİKLERİ ÇEKME ÖZELLİKLERİ

Detaylı

İzolatör başlıca beş kısımdan oluşur: Gövde: İletkenin ve mesnet demirinin tutturulduğu kısımdır. Tutturma yuvası: İzolatör demirinin izolatöre

İzolatör başlıca beş kısımdan oluşur: Gövde: İletkenin ve mesnet demirinin tutturulduğu kısımdır. Tutturma yuvası: İzolatör demirinin izolatöre 6. İZOLATÖRLER İzolatörler, hava hattı iletkenlerini direkler üzerinde taşımaya ve/veya faz iletkenlerini topraktan yalıtmaya yararlar. Bir izolatör aşağıdaki temel özellikleri taşımalıdır: Elektriksel

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

PLASTİK MALZEMELERİN İŞLENME TEKNİKLERİ

PLASTİK MALZEMELERİN İŞLENME TEKNİKLERİ PLASTİK MALZEMELERİN İŞLENME TEKNİKLERİ HADDELEME (Calendering) İLE İŞLEME TEKNİĞİ HADDELEMEYE(Calendering) GİRİŞ Bu yöntem genellikle termoplastiklere ve de özellikle ısıya karşı dayanıklılığı düşük olan

Detaylı

Yaşantımızı kolaylaştıran çoğu teknolojinin gelişimi, uygun malzemelerin üretilebilirliği ile yakından ilişkilidir.

Yaşantımızı kolaylaştıran çoğu teknolojinin gelişimi, uygun malzemelerin üretilebilirliği ile yakından ilişkilidir. Üç farklı malzeme türünden imal edilen ve günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ürünlerden biri, konserve kaplarıdır. Hazır gıdalar teneke (metal) kutularda (solda) ve cam (seramik)(yukarıda) ve plastik

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MEM-317 MALZEME KARAKTERİZASYONU KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Volkan KILIÇLI ANKARA 2012 KIRIK YÜZEYLERİN İNCELENMESİ

Detaylı

Vermiküler/Silindirik Grafitli Dökme Demir COMPACTED GRAPHITE CAST IRON

Vermiküler/Silindirik Grafitli Dökme Demir COMPACTED GRAPHITE CAST IRON Vermiküler/Silindirik Grafitli Dökme Demir COMPACTED GRAPHITE CAST IRON Ferrit Silindirik grafitler (Ferrit + Perlit) Matrix Grafit küreleri Silindirik, Gri ve Küresel grafitli dökme demirler arası özelliklere

Detaylı

mayatech ÜRÜN KATALOĞU mayatech kompozit profiller

mayatech ÜRÜN KATALOĞU mayatech kompozit profiller 1 ÜRÜN KATALOĞU t 0 312 467 10 12-13 e info@mayaglobal.com.tr w www.mayaglobal.com.tr a Tunus Cadesi Mimoza Apt. No:70/9 Kavaklidere-Ankara-Türkiye mayatech 2 mayatech kompozit profiller MAYA TECH 15 yıllık

Detaylı

Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok

Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok Bir cismin içinde mevcut olan veya sonradan oluşan bir çatlağın, cisme uygulanan gerilmelerin etkisi altında, ilerleyerek cismi iki veya daha çok parçaya ayırmasına "kırılma" adı verilir. KIRILMA ÇEŞİTLERİ

Detaylı

Şekil 1. Sarkaçlı darbe deney düzeneği

Şekil 1. Sarkaçlı darbe deney düzeneği DARBE DENEYİ Giriş Ani darbelere karşı dayanımı yüksek olan malzeme seçimi için, malzemenin kopmaya karşı olan direnci darbe testi ile ölçülmelidir. Malzemenin ani darbelere karşı dayanımı tokluğu ile

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 3 Laminanın Mikromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 3 Laminanın Mikromekanik

Detaylı

EFALON. Geliştirilmiş PTFE. EFALON un sizin için değiştirebileceğimiz özelliklerini keşfedin. Harika bir mühendislik malzemesi

EFALON. Geliştirilmiş PTFE. EFALON un sizin için değiştirebileceğimiz özelliklerini keşfedin. Harika bir mühendislik malzemesi EFALON un sizin için değiştirebileceğimiz özelliklerini keşfedin Harika bir mühendislik malzemesi EFALON Geliştirilmiş PTFE Efalon Polikim in tescilli markasıdır. Genel Özellikler Politetrafluoroetilen,

Detaylı

MMU 420 FINAL PROJESİ

MMU 420 FINAL PROJESİ MMU 420 FINAL PROJESİ 2016/2017 Bahar Dönemi İnce plakalarda merkez ve kenar çatlağının ANSYS Workbench ortamında modellenmesi Giriş Makine mühendisliğinde mekanik parçaların tasarımı yapılırken temel

Detaylı

ZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride)

ZnS (zincblende) NaCl (sodium chloride) CsCl (cesium chloride) Seramik, sert, kırılgan, yüksek ergime derecesine sahip, düşük elektrik ve ısı iletimi ile iyi kimyasal ve ısı kararlılığı olan ve yüksek basma dayanımı gösteren malzemelerdir. Malzeme özellikleri bağ

Detaylı

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir - 2008 MAKİNA * ENDÜSTRİ Prof.Dr.İrfan AY Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU Öğr. Murat BOZKURT * Balıkesir - 2008 1 PLASTİK ŞEKİL VERME YÖNTEMLERİ METALE PLASTİK ŞEKİL VERME İki şekilde incelenir. * HACİMSEL DEFORMASYONLA

Detaylı

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1

ÇİNKO ALAŞIMLARI :34 1 09.11.2012 09:34 1 Çinko oda sıcaklıklarında bile deformasyon sertleşmesine uğrayan birkaç metalden biridir. Oda sıcaklıklarında düşük gerilimler çinkonun yapısında kalıcı bozunum yaratabilir. Bu nedenle

Detaylı

KOMPOZİT MALZEMELERİN TERMAL ANALİZİ

KOMPOZİT MALZEMELERİN TERMAL ANALİZİ T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KOMPOZİT MALZEMELERİN TERMAL ANALİZİ Bitirme Projesi Orkun Övez Nalçacı Projeyi Yöneten Yrd. Doç. Dr. Dilek Kumlutaş Haziran

Detaylı

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR.ÖMER KADİR

Detaylı

MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ

MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ MALZEME SEÇİMİ ve PRENSİPLERİ 1 MEKANİK ÖZELLİKLER Bu başlıkta limit değeri girilebilecek özellikler şunlardır: Young modülü (Young s modulus), Akma mukavemeti (Yield strength), Çekme mukavemeti (Tensile

Detaylı