KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOLOJİ ANA BİLİM DALI

Transkript

1 KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOLOJİ ANA BİLİM DALI ŞEKEROBA-TÜRKOĞLU ARASINDA KALAN BÖLGENİN FLORİSTİK YÖNDEN İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Kod No : Bu Tez Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oy Birliği İle Kabul Edilmiştir. Yrd.Doç.Dr. Ahmet İLÇİM DANIŞMAN Doç.Dr. Şengül KARAMAN ÜYE Yrd.Doç.Dr. Mürüvvet ILGIN ÜYE Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Özden Görücü Bu çalışma K.S.Ü. araştırma fonu tarafından desteklenmiştir. Proje No : Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ndaki hükümlere tabidir. 1

2 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... ÖZET.... ABSTRACT..... ÖNSÖZ..... ÇİZELGELER DİZİNİ.. ŞEKİLLER DİZİNİ.... SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ GİRİŞ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR.. 3. MATERYAL VE METOT COĞRAFİ ÖZELLİKLER Araştırma Alanının Coğrafi Konumu ve Yeryüzü Şekilleri Araştırma Alanının Jeolojik Özellikleri Araştırma Alanının Toprak Özellikleri İKLİM ÖZELLİKLERİ Araştırma Sahasının İklimi Rasat İstasyonlarının Genel Özellikleri Yağış Nem ve Rüzgar Sıcaklık Biyoiklim Yorumu BULGULAR ve TARTIŞMA Araştırma Alanının Florası Araştırma Alanının Florasına İlişkin İstatistikler TARTIŞMA SONUÇ ve ÖNERİLER Sonuç Öneriler... KAYNAKLAR... ÖZGEÇMİŞ... I 2 I II III IV V VI VII

3 KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOLOJİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖZET ŞEKEROBA- TÜRKOĞLU ARASINDA KALAN BÖLGENİN FLORİSTİK YÖNDEN İNCELENMESİ Danışman : Yrd.Doç.Dr. Ahmet İLÇİM Yıl : 2006 Sayfa : 101 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Ahmet İLÇİM : Doç. Dr. Şengül KARAMAN : Yrd. Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN Bu araştırma yılları arasında Şekeroba-Türkoğlu (Kahramanmaraş) arasında kalan alanların florasını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma alanı Kahramanmaraş il sınırları içerisinde yer almaktadır ve grid sisteminde C6 karesi üzerinde bulunmaktadır. Araştırma alanında 46 familya ve 186 cinse ait 376 takson tespit edilmiştir. Bunlardan 9 tanesi C6 karesi için yeni kayıttır. Araştırma sırasında teşhis edilen taksonlardan 36 tanesi endemik olup, endemizm oranı %9.57 dir. Bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise şöyledir: Akdeniz Elementleri %17.28, İran Turan Elementleri %14.62, Avrupa-Sibirya Elementleri ise %3.72. Sahada en çok taksona sahip olan familyalar; Fabaceae (60 tür), Compositae (45 tür), Caryophyllaceae (36 tür) şeklindedir. En fazla tür içeren cinsler ise; Trifolium (14 tür), Vicia (11tür), Minuartia (10 tür) şeklindedir. Anahtar Kelimeler: Flora, Şekeroba- Türkoğlu Bölgesi, Sistematik II 3

4 UNIVERSITY OF KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES DEPARTMENT OF BIOLOGY MSc THESIS ABSTRACT THE FLORISTIC INVESTIGATION OF AREAS BETWEEN ŞEKEROBATÜRKOĞLU (KAHRAMANMARAŞ) Supervısor: Assist. Prof. Dr. Ahmet İLÇİM Year : 2006 Pages : 101 JURY : Assist. Prof.Dr. Ahmet İLÇİM : Assoc.Prof.Dr. Şengül KARAMAN : Assist. Prof.Dr. Mürüvvet ILGIN This investigation was carried out on the flora of areas between ŞekerobaTürkoğlu. The research area is located in the Kahramanmaras province and on the C6 square by grid system. In the area, 443 taxa found which are in 46 families and 186 genera. Twelwe of these taxa are new record for the C6 square. 36 of these taxa are endemic and rate of endemism is %9.57. The distribution of taxa by the fitogeographic sections is as follows; %17.28 is Medit Element, %14.62 is Irano Turanien Element, %3.72 is Europea Siberia Element. The families which have the most taxa in research area are as follows : Fabaceae (60 spp.), Compositae (45spp.), Caryophyllaceae(36 spp.), Labiate (35 spp.). Containing the number of species the major genera in this area are as follows: Trifolium (14 spp.), Vicia (11 spp.), Minuartia (10 spp.), Salvia (9 spp.). Following of the determined taxa are rarely distributed and they must be covered: Keywords: Flora, Şekeroba-Türkoğlu Forests, Systematic III 4

5 ÖNSÖZ Bu çalışma ile her gün daha da genişlemekte olan ülkemiz florasına katkı yapmak amaçlanmıştır. Çalışmalarım esnasında her türlü yardımını gördüğüm, değerli zamanını aldığım, tez danışmanım sayın Yrd.Doç.Dr.Ahmet İLÇİM e,fikir ve önerileriyle bana ışık tutan sayın Doç.Dr. Metin DIĞRAK a teşekkürü bir borç bilirim. Tezin oluşumu sırasında yardımlarını gördüğüm tüm Orman Bölge Müdürlüğü ve Meteoroloji İl Müdürlüğü personeline de ayrıca teşekkür ederim. Çalışmalarım sırasında benden desteğini hiç esirgemeyen Gülşen ve Yaşar Kerkez e ve her zaman yanımda olan Aileme özellikle Anneme teşekkür ederim Şubat 2006 KAHRAMANMARAŞ Hacer BAŞARAN IV 5

6 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge Bitki Toplama İstasyonları Çizelge 5.1. Çalışma Alanı Çevresindeki Meteoroloji İstasyonlarının Coğrafi Konumu ve veri Özellikleri... D.M.İ nin Akdeniz Bölgesi İçin Kullandığı a ve b Değerleri... En yüksek sıcaklık 0 C Çalışma alanı çevresindeki meteoroloji istasyonlarının ortalama sıcaklık 0 C değerleri... Çizelge Çizelge Çizelge Sayfa Çizelge Çizelge Çizelge Ortalama yüksek sıcaklık 0 C... En düşük sıcaklık 0 C... Ortalama düşük sıcaklık 0 C Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Çizelge Taksonların Fitocoğrafik bölgelere göre dağılılmı... Baskın familyalara göre cins sayısının dağılımı Baskın familyalara göre tür sayısının dağılımı... En fazla tür içeren cinsler... Takson sayılarının karşılaştırılması... Endemik takson sayılarının oranlarının karşılaştırılması... Baskın fitocoğrafik bölgelerin karşılaştırılması Baskın fitocoğrafik bölgelerin karşılaştırılması(tür sayısına göre)... Baskın cinslerin karşılaştırılması.. En çok cins içeren familyaların karşılaştırılması. Çizelge C6 Karesi için yeni kayıtlar 97 V

7 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa Şekil Araştırma Alanının Konumu ve Ulaşım Haritası 7 VI 7

8 SİMGELER ve KISALTMALAR cm D.S.İ. E Euro.-Sib. Ir.-Tur. K.S.Ü. KSUH m Medit. mm N S subsp. var. W C ø ó þ : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Santimetre Devlet Su İşleri Doğu Avrupa-Sibirya Elementi İran Turan Elementi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi K.S.Ü. Herbaryumu Metre Akdeniz Elementi Milimetre Kuzey South Alt tür Varyete Batı Santigrad Derece Sonraki özellik grubu (Floristik Liste) Cinse ait tek tür (Floristik Liste) Kültür bitkisi (Floristik Liste) Floristik Listede Kullanılan Bazı Otör Kısaltmaları Bal. Boiss. Bornm. D. Haradj. Hand.-Mazz. Hausskn. Hub.-Mor. L. Sint. : : : : : : : : : : B. Balansa P.E.E. Boissier J.F.N. Bornmüller P.H. DAVIS M. Haradjian H.F. von Handel-Mazzetti C. Haussknecht A. Huber-Morath Carl Von Linneus P.E.E. Sintenis VII 8

9 I. GİRİŞ Türkiye coğrafik konumu, jeomorfolojik yapısı ve değişik iklim tiplerinin etkisi altında bulunması nedeniyle zengin bir flora ve vejetasyon çeşitliliğine sahiptir. Bunun en önemli göstergelerinden birini biyolojik çeşitlilik oluşturmaktadır. Avrupa ve asya kıtalarının sahip olduğu topraklar bütünü üzerinde yapılan fitocoğrafik sınıflandırmalar sonucu Türkiye; üç farklı fitocoğrafik bölgeye ayrılmıştır. Bu bölgeler; Avrupa- Sibirya, Akdeniz ve İran Turan bölgeleridir. Ülkemiz gerek fitocoğrafik açıdan gerekse de biyolojik çeşitlilik açısından köprü özelliği taşıdığından dolayı endemizm oranıda çok yüksektir.yaklaşık olarak 10,000 tür içeren ülkemiz florasında son çalışmalara göre yaklaşık olarak 3000 endemik takson bulunduğu tespit edilmiştir.(~%33) Yukarıda saydığımız özelliklerden dolayı ülkemiz coğrafyası, çok sayıda yerli ve yabancı bilim adamlarının ilgi odağı olmuştur.türkiye de floristik çalışmalar, ilk defa Fransız Botanikçi Tournefort la başlamıştır. Daha sonra 1842 yılında İsviçreli Boisser in Anadoluda yaptığı geziler Türkiye florasının araştırılmasında bir başlangıç oluşturmuştur. Boisser 1867 ve 1888 yıllarında 5 cilt ve bir de ek olarak hazırladığı "Flora Orientalis" adlı eserinde bu gezilerden toplanan ve çeşitli Avrupa Ülkeleri nin herbaryumlarında bulunan bitkileri toplu olarak yayınlamıştır. Türkiye florası üzerinde geniş kapsamlı ilk çalışma editörlüğünü P.H. Davis in yaptığı "Flora of Turkey and East Aegean Islands" adlı 10 ciltlik ( ) eserle ortaya konmuştur (Davis 1988). Bu kitabın tamamlanmasından günümüze kadar ülkemizde yaklaşık olarak 200 yeni tür tespit edilmiştir.(özhatay ve ark.1994:çenet 1998 den)ayrıca son 25 yıldır yerli botanikçilerin yapmış olduğu ciddi çalışmalar ülkemiz florasına büyük katkıda bulunmuştur. Tüm bu çalışmalara rağmen, her geçen gün floramıza Türk Botanikçeler tarafından sürdürülen revizyonlar ve bölgesel floristik çalışmalar sayesinde yeni türler ve hatta yeni cinsler kazandırılmaktadır. Bunda ülkemizde endemizm oranının yüksek olması, iklimsel özelliği, coğrafik yapısının kendine özgü olması ve geçiş bölgesi olması çok önemli bir 9

10 faktördür. Bütün bu özellikler Türkiye nin floristik açıdan diğer ülkelere oranla daha zengin bir bitki örtüsüne sahip olduğunu göstermektedir. Bu flora çalışmasına konu olan şeker oba-türkoğlu arasında yapılmış olup C6 karesi içerisinde yer almaktadır. Ayrıca bölge Anadolu Diyagonali üzerinde olup AkdenizGüneydoğu-İç anadolu kesişme noktaları arasında yer alır.bölgenin vejetasyonu yakın geçmişteki antropojenik etkenlerle (otlatma, tarım arazisi açma, usulsüz kesim, yangın) büyük ölçüde tahrip görmüş olmasına rağmen tamamıyla korunabilmiş bölgeleride içermektedir. Araştırma alanı olarak Şekeroba-Türkoğlu Bölgesinin seçilmesinin en önemli nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: 1. Akdeniz ve İran-Turan fitocoğrafik bölgeleri arasında yer alması 2. Daha önce aynı bölgede hiçbir floristik çalışmanın yapılmamış olması. 3. Anadolu Diyagonali'nin üzerinde yer alması. 4. "Endemik bitkilerin yoğun olduğu bir bölge olması" (Zohary, 1973). 5. Antropojenik faktörler tarafından tahrip edilen alanlarla, korunmuş alanları aynı alanda içeriyor olması. Bu bilgilerin ışığı altında araştırmamızın temel amaçlarını şöyle sıralayabiliriz: 1. Şekeroba - Türkoğlu arasında kalan dağlık bölgenin florasını büyük ölçüde ortaya koymak. 2. Vejetasyonun genel özelliklerini belirtmek. 3. Bölge florasının yakın çevre florası ile olan uyum veya faklılıkları ortaya koymak. 4. Daha önce çalışılmamış olan bölge florasını ortaya koymak. 5. Bölgede yapılan flora çalışması sonucunda yeni taksonlara ulaşmak ve/veya çok eski kayıtlı taksonları güncellemek. 10

11 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Çalışma alanında floristik yönden daha önceden yapılmış herhangi bir çalışmaya literatür taramasında raslanmamıştır. Bunun yanı sıra floristik çalışmalarla temel kaynak olarak kullanılan P.H.Davis in Flora of Turkey and the East Aegean Island adlı eserinde Türkiye Florası na ilişkin kayıtlar bulunmaktadır.yakın çevre florası ile ilgili yapılan bazı çalışmalar ise aşağıda verilmiştir. ÇENET, M., 1998, İmalı Deresi Civarının(Türkoğlu-K.Maraş) Floristik Yönden Araştırılması, Gazi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara v ÇENET, M. yapmış olduğu çalışması sonucunda İmalı Deresinde 63 Familya ve 263 cinse ait 491 tür bulmuştur. Ayrıca bunlardan 49 tanesi alan için endemik olup endemizm oranı % 9.98 dir. DUMAN, H., 1985, Engizek Dağı (Kahramanmaraş) Vejetasyonu, Gazi Üniversitesi Doktora Tezi, Ankara, 146s v DUMAN H. Yapmış olduğu çalışması sonucunda Engizek Dağından 967 takson elde etmiştir. Bunlardan 197 takson B6 ve C6 kareleri için yeni kayıttır. KARA C., 1995, Yukarı Ceyhan Vadisi Florası (Kahramanmaraş), Dumlupınar Üniversitesi Yüksek Lisans tezi,kütahya, 136s. v KARA C. Yapmış olduğu çalışmasında Yukarı Ceyhan Vadisinde 68 Familya ve 262 cinse ait 412 tür bulmuştur. Ayrıca bunlardan 28 tanesi alan için endemik olup endemizm oranı % 6.70 tir. VAROL Ö., 1997, Çimen Dağı (Kahramanmaraş), Vejetasyonu, Dumlupınar Üniversitesi Doktora tezi, Kütahya, 168s. v VAROL Ö. Yapmış olduğu çalışma sırasında Çimen Dağında 67 familya ve

12 cinse ait 524 tür bulmuştur. Ayrıca bunlardan 68 tanesi endemik olup endemizm oranı % 12.7 dir. VAROL Ö., 2003, Başkonuş Dağı (Kahramanmaraş) Florası, Turkish Journal of Botany 27: v VAROL Ö. Yapmış olduğu çalışma sırasında Başkonuş Dağında 67 familya ve 268 cinse ait 520 tür bulmuştur. Ayrıca bunlardan 55 tanesi endemik olup endemizm oranı %10.42 dir. YILDIZ Ö., 2001, Berit Dağı (Kahramanmaraş) Florası, Turkish Journal of Botany 27: s. v YILDIZ Ö. Yapmış olduğu çalışma sırasında Berit Dağında 97 familya ve 462 cinse ait 1165 tür bulmuştur. Ayrıca bunlardan 200 tanesi endemik olup endemizm oranı % dır. UYGUN C., 2004 Ayvalı Barajı, Kapıçam Ormanları Arasında Kalan Havzaların (Kahramanmaraş) Floristik Yönden İncelenmesi, Sütçü İmam Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.115s. v UYGUN C. Yapmış olduğu çalışma sırasında Kapıçam Ormanlarında 72 familya ve 258 cinse ait 443 tür bulunmuştur. Ayrıca bunlardan 45 tanesi endemik olup endemizm oranı % dir. 12

13 3.MATERYAL ve METOT Tez materyalini, yılları arasında çalışma alanından toplanan bitki örnekleri oluşturmaktadır. Bitki örnekleri vejetasyon döneminde çiçekli ve meyveli olarak toplanmıştır. Toplanan örnekler herbaryum tekniklerine göre kurutma kartonları aracılığıyla kurutulmuştur. Ayrıca örneklerin zarar görmemesi için ve nemlenmelerini önlemek için özel kurutma kartonları kullanılmış ve gün aşırı değiştirilmiştir. Toplanan örnekler öncelikle familya seviyesinde incelenmiş, daha sonra da cins ve tür seviyesinde teşhisi yapılmıştır. Ayrıca bazı türlerin alt taksonları da teşhis edilmiştir. Tezde familya, cins, ve tür sırası Türkiye Florası adlı eserdeki düzenleme sırasına göre yazılmıştır. Ancak tezdeki familya cins ve türlerdeki numaralandırma tarafımdan yapılmıştır. Örneklerin birer adedi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Herbaryumu (KSUH) nda saklanmaktadır. Örnekler toplanırken toplamanın yapıldığı alanla ilgili temel bilgilerde not alınmış ve teşhis edilen örneklerin ekotip olması ya da yeni kayıt olması ihtimali değerlendirilmiştir. Örneklerin isimlendirilmelerinde sadece geçerli isim ve otör isimleri kullanılmış, sinonimleri dikkate alınmamıştır. Teşhiste temel olarak P.H.Davis in Flora of Turkey and the East Aegean Island adlı 10 ciltlik eserinin hepsinden çalışılan familyalara göre ayrı ayrı yararlanılmıştır. Araştırma sahası Davis'in ( ) Türkiye Florasında kulllanılan Grid sistemine göre C6 karesi içerisine girmektedir. Ayrıca bitkilerin karakterlerinin belirlenmesinde Bitki Terimleri Sözlüğü adlı eserden yararlanılmıştır. Bitki isimleri ile verilen ve BAŞARAN-XXX şeklindeki sayılar KSUH a aittir. Bitkilerin flora yazımında ise temel isimlendirme kuralları kullanılmış olup Tür isimleri ve alt tür/varyete isimleri italik, otör ve belirtme isimleri ise normal punto ile yazılmıştır. Bitki örneklerinin hangi tarihte, kim tarafından toplandığı toprak özelliği ve lokaliteleri ile ilgili bilgiler açık şekilde belirtilmiştir. Araştırma alanı için Harita Genel Komutanlığının 1/ (Gaziantep N 37 b1, N37 b2, N 37 b3, N 37 b4 Paftaları),!/ ölçekli Topoğrafya haritaları kullanılmıştır. 13

14 Ayrıca Kahramanmaraş, Göksun ve Elbistan Meteorloji İstasyonlarına ait iklim verilerini (Meteororloji Bülteni, 1984) gösteren aylık ve yıllık yağış sıcaklık ortalamaları, mevsimlik yağış miktarı ve yağış sıcaklık oranları verilmiştir. Çalışma alanına yakın Kahramanmaraş, Göksun ve Elbistan iklim diyagramları, Koppen ve Thornwahite'nin iklim sınıflandırması ile kuraklık indisi formülünde ise De'Martonne ve Gottmann metodundan faydalanılmıştır. Ayrıca Emberger'in Akdeniz Bölgesi için geliştirdiği, Yağış-Sıcaklık emsali ve kurak devreyi tespit etmek amacıyla kullandığı formüllerden faydalanılmıştır (Akman, 1993). Çalışma alanının büyük topraklarına ait bilgiler Topraksu Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ''Kahramanmaraş İli Toprakkaynağı Envanter Rapuru''ndan alınmıştır. Alanın jeolojisi ile ilgili bilgiler ve alanın jeoloji haritası Maden Tekik Arama Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı ''Türkiye Jeoloji Haritası'' Hatay Paftasından faydalanılarak hazırlanmıştır (Pamir, H.N., 1975). Çizelge 3.1. Bitki Toplama İstasyonları Sıra No Toplama İstasyonu Adı Çakıroğlu köyü civarları Kanlıkoz mevkii Kar kuyusu tepesi ve etekleri Akçalı köyü etrafı Parsaklı dere İncirli pınar Çakmaklı mahallesi Beyoğlu kasabası üstleri Karakaya tepesi civarları Kaledibi köyüne giderken 40. kmler Han dere çevresi Yemişencik tepesi ve etekleri Ağzı büyük tepesi ve Bağ tepenin kuzey ve doğu etekleri Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz civarları 14 Rakım Aralığı (m) m 1100m sırtları

15 4. COĞRAFİ ÖZELLİKLER 4.1. Araştırma Alanının Coğrafi Konumu ve Yeryüzü Şekilleri Araştırma sahası Şekeroba-Türkoğlu arasında kalan alanı içermektedir. Türkoğlu İlçesi Akdeniz Bölgesi'nin Doğu Akdeniz Bölümünde yer alan bir ilçedir. İl merkezine uzaklığı 22 km. dir. İlçe merkezi Akdeniz'den yaklaşık 100 km. iç kesimde ve yine yaklaşık olarak denizden yüksekliği 495 m. dir. Coğrafi konumu ise Kuzey enlemi ve Doğu boylamındadır. Şekil Araştırma Alanının Konumu ve Ulaşım Haritası 15

16 Türkoğlu İlçesi Akdeniz Bölgesi nin doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesine yakın, güneyinde Gaziantep İli ne bağlı Nurdağı İlçesi, batısında Adana İline bağlı Bahçe ve Düziçi İlçeleri, kuzeyinde Kahramanmaraş İli Merkez İlçesi ve doğusunda Pazarcık İlçesi ile sınır komşusudur. Hatay - İslahiye - Kahramanmaraş oluğunda Kahramanmaraş ı güneyde Hatay ve Adana ya bağlayan Karayolu üzerindedir. Doğusu ve güneyi ovalık, batısında ise Nur Dağları uzanmaktadır. Türkoğlu İlçe Merkezi adı geçen Nur Dağları nın doğusundaki dağların uzantısının oluşturan İmalı Dağı nın doğu eteklerinde kurulmuş bir yerleşim merkezidir. Türkoğlu İlçe merkezi nufusu ise 2000 yılı D.İ.E. verilerine göre dir. Çalışma alanının büyük bir kısmı Çalılık ve maki vejetasyonudur, çok az bir kısmı ise step vejetasyonudur. İlçenin batısındaki dağlık kesimde toplu halde bulunan menengiç (Pistacia terebenthus) ağaçlarından aşılama suretiyle antepfıstığı (Pistacia vera) ağacı elde edilmektedir. Daha yukarı kesimde ise Pinus v e Quercus ağaçları seyrek olarak yer almaktadır. Ağaçlandırma sahasına % 90 oranında Pinus brutia (Kızılçam), % 10 oranında Pinus pinea (Fıstık çamı) ve Cedrus libani (Lübnan sediri) dikimi gerçekleştirilmiştir. İlçenin doğusunda ve güneyindeki ovalık yerlerde pamuk, buğday, mısır, arpa, soya fasulyesi ve kırmızı biber yetiştirilmektedir. İlçede belli başlı akarsu bulunmamakla beraber, doğu sınırından geçen Aksu Çayı ndan çevre kasaba ve köylerin tarım arazileri sulanmaktadır Araştırma Alanının Jeomorfolojik Özellikleri Akdeniz ve İran-Turan fitocoğrafik bölgelerin geçiş kuşağında bulunan araştırma alanı, Anadolu Diyagonali'nin güneyinde iki kola ayrıldığı bölgede yer almaktadır (Davis,1976). Türkiye Florasında kullanılan enlem ve boylamlara göre kareleme sisteminde C6 Karesine giren çalışma alanımız tümü ile Kahramanmaraş İli sınırları içinde bulunur. Türkoğlu İlçesi ve çevresi Arabistan Yarımadasın'dan itibaren kuzeye doğru devam eden ve Ahır Dağlar ında sona eren bir graben sisteminin içinde bulunmaktadır. Türkoğlu 16

17 Ovası'nda Hatay'dan itibaren İslahiye - Türkoğlu hattı boyunca Maraş Merkez Ovası'na kadar devameden fay grubu graben çatısını teşkil etmektedir. Bu esas graben sistemi içinde tali horstlar ve grabenler vardır. Graben Kahramanmaraş İli kuzeyindeki şaryaj hattında son bulmaktadır. Türkoğlu İlçe Merkezi ve Ovası bu graben sistemi içinde yer almaktadır. Türkoğlu İlçe Merkezi ve Türkoğlu Ovası Nur Dağları'nın bir bölümünü oluşturan İmalı Dağı'nın doğu eteklerindedir. Nur Dağları'nın doğusunda dört büyük Maraş ovasından biri olan Türkoğlu Ovası, Kahramanmaraş'ın güneyinde bir zincirin halkaları gibi sıralanmış olan Narlı, Gavur ve Maraş Merkez Ovalarından biridir. En eski formasyolar Palezoik yaşlı şist ve mermerlerdir.bunlar daha sonra metamorfizmaya uğramışılardır. Üst Kratase de mağmatik faaaliyetler ve metemorfizma sonucu serpantinler teşekkül etmiştir. Serpantinler şist ve mermerleri kesmişlerdir. Mesazoik sonunda saha yükselmiş ve su üstüne çıkmıştır. Paleosen sonu ve Eosen başında meydana gelen transpresyon sonucu orta Eosen de denizin derinleşmesiyle kalkerler oluşmuştur. Üst Eosen sonunda meydana gelen yükselmeler sonucu su üstüne çıkmış ve deniz bu bölgeden tamamen çekilmiştir. Neosen de saha karasal fasiyestedir. Neosen sonundaki çökmeler sebebiyle ovalar meydana gelmiştir. Bu devrede faylar boyunca volkanizma faaliyeti sonucu fay hatlarından çıkan bazalt lav akıntıları yayılmıştır. Narlı ve Gavur Ovası nda olduğu gibi ova Pilosen den Kuaterner e kadar göl durumundadır. Ovada Pilosen konglomeraları hariç Aksu Çayı göl çökellerini aşındırmış ve bu günkü ova oluşmuştur. Araştırma sahasının iki tarafında farklı iki birim yer almaktadır. İlçenin batısı tepelik alanlar ve sırtlarla çevrili iken, doğusu ovalık arazi ile çevrilidir. Yükseklikleri ovadan 495 m den başlayarak batıda zaman zaman 1650m yi bulan bu dağlık sahalar Nur Dağları nın kuzey kısmıdır. Yükseklik batı ve kuzeybatıya doğru gittikçe artarak devam etmektedir. Bu dağlık sahanın en yüksek yeri Ulu Ziyaret Tepesi olup 1649 m dir. Araştırma sahasındaki dağlık alanlar Nur Dağları kütlesi ve tepelik saha oluşturmaktadır. Nur Dağları Güneydoğu Toros Dağları nın güneyinde kuzey- güney yönlü uzanan Antitoros Dağları özelliği taşımaktadır. 17

18 4.3. Araştırma Alanının Toprak Özellikleri Araştırma bölgesinde toprak oluşumuna etki eden başlıca faktörler; iklim, anakaya, topoğrafya, bitki örtüsü ve diğer canlılardır. Bu faktörlerin değişik oranlarda etkili olduğu yerlerde, farklı toprak tipleri meydana gelmiştir. Nitekim araştırma sahasında koluvyal topraklar, kırmızı kahverengi topraklar, alüvyal topraklar ve tarıma uygun organik toprak gruplarının geniş yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Türkoğlu İlçe Merkezinde ve Şekeroba civarında nadassız kuru tarım yapmaya elverişli koluvyal topraklar yer almaktadır. Şekeroba ve Türkoğlu nun doğusunda ve güney doğusunda alüvyal araziler ile sulu tarıma elverişli organik topraklar yer alır. Organik topraklar kurutulan bataklık araziden elde edilen topraklardır. Bu topraklar çok verimli olup, ülkemizde korunmasına gerek duyulan tarım topraklarını oluşturur. Ovada bu toprakların yaş bakımından çok genç olanları mevcut olduğu gibi, yüzlerce senelik olanlar vardır. Topraklar genel olarak kumlu, açık renkli ve asitlidir. Ağır geçirgen, fakat drenajları iyi olan bu topraklar her nevi mahsul yetiştirmeye müsaittir. Bununla birlikte ilçe merkezinin batısında, dağlık sahaya doğru toprak çeşitlerinde büyük değişiklikler görülmektedir. İlçe merkezi batısında parçalı topoğrafyaya sahip, su ve rüzgar erezyonu gibi tehditleri de içeren verimsiz araziler bulunmaktadır. Bu araziler taşlı tuzlu alkali, bir bünyeye sahip olan yedinci sınıf toprakları oluşturur. Araştırma sahasında, eğimli yamaçlardan yüzeysel akışlarla veya akarsularla taşınan değişik büyüklükteki materyalin, eğimin azaldığı alanlarda birikmesiyle oluşan ve belli katlara sahip olmayan koluvyal topraklara da rastlanmaktadır. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere araştırma sahasında yer alan farklı tipteki toprakların yayılış alanı ve özelliklerini belirleyenen önemli iki faktör, ana kaya ve topoğrafyadır. İklim, bitki örtüsü ve hidroğrafik unsurların da toprak oluşumuna çeşitli dereceden etkileri olmuştur. Ancak bu toprak oluşum faktörleri bölge toprakları için değişik problemlerde ortaya koymaktadır. Örneğin batıda dağlık alanlardaki yamaçların eğim faktörü dolayısıyla meydana gelen erozyon olayı toprak oluşumunu engellerken, ırmak kenarlarında yer tutan topraklar çok azda olsa bazı devrelerde taşkınlara maruz kalmaktadır. Beşeri unsurlarında, sahadaki toprak unsurları üzerinde çeşitli etkileri olmaktadır. Nitekim eğimi fazla olan yamaç alanlardaki mera alanlarında tarımsal faaliyetlerde bulunulması toprak erezyonunu artırmaktadır. 18

19 5. İKLİM ÖZELLİKLERİ 5.1. Araştırma Sahasının İklimi Araştırma alanının tabii bitki örtüsü, vejetasyon yapısı ve meteorolojik veriler bölgenin Akdeniz ikliminin tesiri altında olduğunu göstermektedir. Biyolojik olararak da Akdeniz iklimi şöyle tarif edilir: Fotoperyodizmi günlük ve mevsimlik, yağışları soğuk ve nisbeten soğuk mevsimlere toplanmış, kurak mevsimi yaz olan ve maksimum bir sıcaklıkla 0 (25 C 'den fazla) uyuşan tropikal dışı bir iklimdir (İklim ve Biyoiklim, Akman, 1990). Akdeniz Havzası nın kışın alçak basıncın etkisi altında bulunması ve Kuzey Avrupa üzerinden gelen Atlantik hava akımına maruz kalması sebebiyle bol yağış almaktadır. Atlas okyanusundan gelen Basra Körfezine doğru yönelen hava akımları soğuk enlemlerden sıcak enlemlere doğru uzanırken, ısınarak kuru bir karakter kazanır. Bu nedenle yaz ayları hemen hemen yağışsız ve kuraktır" (Erinç, 1988). Akdeniz iklimleri üzerine çalışan Akman, Daget ve Emberger gibi araştırıcılar, çok geniş bir alana hitap eden Akdeniz ikliminin kıyı şeridinden iç kısımlara gidildikçe tedrici olarak farklılaştığını dikkate alarak bu iklim tipini bir çok alt biyoiklim katlarına ayırmışlardır (Akman, 1981). Araştırma alanımızda tabii yayılış gösteren Pinus brutia, Quercus coccifera, Q. cerris, Styrax officinalis, Arbutus unedo gibi maki elemanı bitkiler, alanda Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğünü gösteren indikatörlerdir. Türkiye deki Akdeniz ikliminin sınırlarının çizimi için Zohary, Pinus brutia nın dağılışının batı ve kuzey sınırını kullanmış; bu ağacı gerçek Akdeniz iklimi şartlarının göstericisi olarak kabul etmiştir (Zohary, 1973). Ancak meterolojik veriler de bir bölgenin ikliminin belirlenmesinde son derece önemlidir. Çalışma alanımızın iklimini tesbit etmek için en yakın istasyonlar seçilmiştir. Bu amaçla Kahramanmaraş, Elbistan ve Göksun istasyonlarından faydalanılmıştır. (Çizelge 5.1. ). 19

20 Çizelge 5.1. Çalışma Alanının Çevresindeki Meteoroloji İstasyonlarının Coğrafi Konumu ve Veri Özellikleri İSTASYON K.MARAŞ ELBİSTAN GÖKSUN Yükseklik (m) Rasat Başlangıcı Enlem N / E / N / N Boylam E / E / E / E Yapılan Rasatlar Sıcaklık ve Yağış Sıcaklık ve Yağış Sıcaklık ve Yağış 5.2. Rasat İstasyonlarının Genel Özellikleri Araştırma alanı çevresinde yer alan Kahramanmaraş, Göksun ve Elbistan meteoroloji istasyonları hem sıcaklık hem de yağış rasadı yaptıkları için iklim değerlendirilmesinde bu istasyonların verileri göz önüne alınmıştır. (Çizelge 5.2.1). Burada araştırma alanı çevresinde yer alan istasyonların üçü de düşük irtifalarda kurulmuştur. Bu açıdan çalışma alanımızın yüksekliği 500 m den başlayıp 1649m ye kadar çıktığı dikkate alınırsa alanın iklimini tam olarak yansıttığı kabul edilebilir. Çizelge D.M.İ'nin Akdeniz Bölgesi İçin Kullandığı a ve b Değerleri Aylar Yıllık a b Yağış Bir coğrafi bölgenin alacağı yağış miktarı esas olarak coğrafik unsurlara bağlıdır. Başka bir deyişle, yağışın aylara dağılışı başta havadaki yoğunlaşma şartlarının yıl içerisindeki durumuyla, sonra da; yüksek yerler, çukur alanların uzanış tarzları, bakı şartları ve denizden uzaklıklarıyla ilgilidir. Kış mevsiminde polar ve tropikal hava kütleleri Akdeniz üzerinde etkili olur. Akdeniz yağış rejimi taşıyan Kahramanmaraş ta toplam yağış 662.2mm, Göksun da 595.3mm, Elbistan da 386mm dir. Bu istasyonların en fazla yağış aldığı aylar sırasıyla Ocak, 20

21 Aralık, Şubat; Göksun da Aralık, Ocak, Mart; Elbistan da; Mart, Aralık ve Ocak aylarıdır. Bu istasyonların hepsinde en az yağış Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında görülmektedir. Kahramanmaraş ta yağışın en fazla olduğu ay 133.1mm ile Aralık ayıdır. Bunu 119.4mm ile Ocak ayı takip eder. Göksun da yağışın en fazla olduğu ay 97.2mm ile Aralık ve 94.9mm ile Ocak ayıdır. Elbistan da ise yağışın en fazla olduğu ay 61.2mm ile Mart ve sonra Ocak ayıdır İstasyonların yağış rejimleri şöyledir: Kahramanmaraş ve Göksun da K.I.S.Y. Elbistan da ise I.K.S.Y. şeklindedir. Yağış rejimi tipi olarak Doğu Akdeniz yağış rejimi tipinin I. ve II. alt tipine girmektedir Nem ve rüzgar Çalışma alanımız çevresindeki istasyonlarda yapılan rasatlara göre, yıllık ortalama nisbi nem % arasında değişmektedir. Ortalama nisbi nemin en yüksek olduğu aylar Kahramanmaraş ta Aralık ayında % 73, Elbistan da Aralık ta % 82, Göksun da Aralık, Ocak ve Şubat ta % 81, en düşük olduğu aylar ise Kahramanmaraş ta Haziran ve Ağustos ta % 48, Elbistan da Temmuz da % 46, Göksun da Temmuz ve Ağustos ta % 53 tür. Rüzgar evoporasyon ve neme önemli derecede etki eder. Alandaki en hızlı rüzgarlar Kahramanmaraş ta Kuzey doğudan 44.1m./sec. hızla, Elbistan da Güney ve Güney batıdan 28.9m./ sec. hızla, Göksun da Kuzeydoğudan 26m./sec. hızla eser Sıcaklık Yıllık ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu istasyon C ile K.Maraş tır. Yıllık ortalama sıcaklık Göksun da C Elbistan da ise C dir (Çizelge ). Çizelge En Yüksek Sıcaklık 0 C İSTASYON K.MARAŞ YIL A 39.6 Y 42.6 L 42.6 A R YILL 42.6 IK ELBİSTAN GÖKSUN

22 Aylara göre Ocak - Ağustos ayları arasında sıcaklıkta devamlı artış Ağustos dan itibaren devamlı düşüş gözlenir. Kasım ayından Nisan ayı sonuna kadar olan değerde aylık ortalama sıcaklıkların yıllık ortalamaya göre düşük oldukları, buna karşılık Mayıs-Ekim sonu arasında da yüksek oldukları gözlenmiştir. (Çizelge ). Çizelge Çalışma Alanı Çevresindeki Meteoroloji İstasyonlarının Ortalama Sıcaklık 0 C Değerleri İSTASYON YIL A Y 5 L 6 A 7 R 8 YILLIK K.MARAŞ ELBİSTAN GÖKSUN Ortalama yüksek sıcaklıklar Temmuz ve Ağustos aylarında görülmekte olup Ağustos ayı için bu sıcaklıklar Kahramanmaraş ta C, Elbistan da C, Göksun da C dir (Çizelge 5.5.3). Çizelge Ortalama Yüksek Sıcaklık 0 C İSTASYON YIL A 1 K.MARAŞ Y L 6 A R 8 YILLIK ELBİSTAN GÖKSUN Ortalama düşük sıcaklıklar tüm istasyonlarda Ocak ve Şubat aylarında -9 0 C, Elbistan v e Göksun da en düşük sıcaklık Ocak ayında ölçülmüş olup bu değer Elbistan da C, Göksun da C dir. (Çizelge 5.3.4). 22

23 Çizelge En Düşük Sıcaklık 0 C İSTASYO YI N L A Y L R 7 8 YILLIK K.MARAŞ ELBİSTA N 6 A GÖKSUN Ortalama düşük sıcaklık ise Aralık, Şubat ve Mart aylarında gözlenmiş olup bu değerlerin ortalaması sırasıyla Kahramanmaraş ta 10.8, Elbistan da 2.5 ve son olarak Göksun da C dir. (Çizelge ) Çizelge Ortalama Düşük Sıcaklık 0 C İSTASYON YIL A Y 6 L A 7 R 8 YILLIK K.MARAŞ ELBİSTAN GÖKSUN Çalışma bölgesi Köppen in iklim sınıflamasına göre "yazları sıcak ve kurak, kışı soğuk" Akdeniz iklim tipine girmektedir. Bu iklim tipi, yıllık ortalama sıcaklığın 18 0 C den az ve en sıcak ayın ortalama sıcaklığının 18 0 C den fazla olması ile karekterize edilir (Erinç, 1988). Bölgenin iklimini karekterize edecek özellikler DE Marton-Gottman ve Emberger in formülünden faydalanılmıştır (Akman, 1990). 23

24 De Marton - Gottman Metodu ; P 12P I: + T + 10 t + 10 I : Kuraklık indisi P : Yıllık yağış miktarı (mm.) T : Yıllık ortalama sıcaklık (C) p: En kurak ayın yağışı t : En kurak ayın ortalama sıcaklığı De Martonne nin kuraklık indisine göre; K.Maraş I : 25.0, Elbistan I : 19.9, Göksun I : 30.7 olup, K.Maraş "yarı nemli" Elbistan "yarı kurak", Göksun "nemli" bölgeler arasına girmektedir. Emberger metoduna göre Akdeniz bölgesi : 2000P Q: M2-m2 Q: Yağış sıcaklık emsali P: Yıllık yağış (mm.) M: Yılın en sıcak ayının Max. sıcaklığı () m: Yılın en soğuk ayının Min. sıcaklığı (). formülüne göre Kahramanmaraş "Az yağışlı, serin" Akdeniz biyoiklim katına; Elbistan "Yarı kurak, çok soğuk" Göksun ise "Akdeniz biyoiklim" katına girer Biyoiklim Yorumu Araştırma alanı, makro iklim bakımından Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Çalıştığımız alanın etrafındaki Elbistan ve Göksun daki istasyonların iklim verilerine bakıldığında bölgenin Akdeniz ikliminin tesiri altında olduğu anlaşılır. Akdeniz iklimleri kış yağmurları ve ekstrem yaz kuraklığı ile karekterize olunur. Araştırma alanı çevresine ait Kahramanmaraş, Elbistan ve Göksun metoroloji istasyonlarının iklim diyagramlarında kış yağışlarının ve yaz kuraklığı süresinin çok bariz olduğu görülülr. K.Maraş, Elbistan ve Göksun istasyonlarının yükseklikleri sırasıyla 549m, 1150m ve 1340m dir. Buna göre çalışma alanımızı oluşturan Türkoğlu ve çevresinin yüksekliği 500m. den başlayarak 1649m ye kadar çıkmaktadır. Yağışın yüksekliğe bağlı olarak arttığı sıcaklığın da buna parelel olarak azaldığı düşünülürse çalışma alanımız olan Türkoğlu- Şekeroba ve çevre istasyonların verilerini yaklaşık olarak yansıtmaktadır. 24

25 6. BULGULAR ve TARTIŞMA 6.1. Araştırma Alanının Florası DIVISIO : PTERIDOPHYTA 1.EQUISETACEAE Cins sayısı 1 Tür Sayısı 3 Varyete/Alt Tür Sayısı - 1.EQUISETUM L. (Tür Sayısı : 2) 1. Equisetum hyemelal.,kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m., Sukenarı., BAŞARAN-1 ð Kınlar tabanda siyahımsı bir banda sahip, dişler erken dökülür; gövde sert, pürüzlü 1. hymale ð Kınlar tabanda siyahımsı bantlı değil, dişler erken dökülmez; gövdeler yumuşak ve pürüzsüzø 2. E. fluvialile L., Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, , 1100m, Meşe Altları., BAŞARAN-2 ð Gövdeler 6-8 derin oluklu; dişler 1 damarlı 4.palustre ð Gövdeler oluklu; dişler damarlı değil 3.fluvialile 3. E. ramossimum Desf. Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m.,Su kenarı,geniş Yayılışlı., BAŞARAN-3 ð Gövdeler yeşil; kozalak köruçlu 4.palustre ð Gövdeler puslu yeşil; başak kısa sivri uçlu 2.ramossimum DIVISIO : SPERMATOPHYTA SUBDIVISIO :GYMNOSPERMATOPHYTA 2.PİNACEAE Cins sayısı 2 Tür Sayısı 2 Varyete/Alt Tür Sayısı - 1. CEDRUS L. (Tür Sayısı : 1) 1.Cedrus libani Karkuyusu Tepesi ve Çevresi, , m.,Sulak Alanlar., BAŞARAN-4ó 25

26 2.PINUS L. (Tür Sayısı : 1) 1.Pinus pinea L.,Eşekçibeli Tepesi ve Etekleri, , m., Meşelik ve Açık Alanlar, Medit Elementi., BAŞARAN-5 ð Taç (tepe) şemsiye biçimli; tohumlar kanatsız 5. pinea ð Taç düzensiz şekilli; tohumlar kanatlı ø 3. CUPRESSACEAE Cins sayısı 1 Tür Sayısı 1 Varyete/Alt Tür Sayısı 1 1. JUNİPERUS L. (Tür Sayısı : 1) 1. Juniperus oxycedrus L. Subsp. oxycedrus, mescitlikoz deresi ve mescitli koz sırtları, , m., Geniş Yayılışlı., BAŞARAN-6 ð Kozalaklar 6-8mm, yapraklar 1-5mm genişliğinde ssp.oxycedrus ð Kozalaklar mm, yapraklar 2-5mm genişliğinde ssp.macrocarpa DIVISIO : ANGİOSPERMAE SUBDIVISIO : ANGIOSPERMOPHYTINA CLASSIS : DICOTYLEDONOPSIDA 4. RANUNCULACEAE Cins sayısı 4 Tür Sayısı 9 Varyete/Alt Tür Sayısı 1 1. NIGELLA L. (Tür Sayısı :3) 1.Nigella arvensis L. var. glauca Boiss., Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m., Meşe Altları,C6 Kahramanmaraş, Geniş yayılışlı., BAŞARAN-7 ð Çanta meyve oblong, gaga dik veya bazen ayrılmış uzun saçak şeklinde var.caudata ð Çanta meyve linear-oblong, gaga ve foliküllerin serbest parçaları genişce ayrılmış, ters mızrak şeklinde, saçaklı var.glauca 2.N.orientalis L., KodamazıTepesi, ,920m.,Orman dikimi yapılmış,korunmuş alanlar., BAŞARAN-8 26

27 ð Taç yaprakların alt dudakları kısaca iki parçalı; foliküller dişicik borusundan az miktar daha uzun 1.orientalis ð Taç yaprakların alt dudakları iki uzun ipliksi eklenti şeklinde durur; foliküller genellikle dişicik borusunun katı kadarø 3.N. unguicularis (Lam.) Spenner Monogr., Akçalı Köyü İçersi, , 600m, Yol Kenarları., BAŞARAN-9 ð Taç yapraklar çanak yaprakların 3-4 katı, uzunca uzanmış mahmuzlu; taç yaprak kolunun alt dudağı yumurtamsı, tabanda yüreksi, iki parçalı 12.unguicularis ð Taç yapraklar çanak yaprakların 2 katı, uzanmamış mahmuzlu; taç yaprak kolunun alt dudağı dikdörtgenimsi, tabanda incelmiş, dikdörtgenimsi-çizgisel loblu ø 2.CONSOLİDA (DC.) S.F.GRAY. (Tür Sayısı :1) 1.Consolida axilliflora (DC) Schröd., KanlıKoz Pınarı ve Çevresi, ,1100m, Meşe Altları.,BAŞARAN-10 ð Taç yapraklar uçurtma şeklinde, lateral loblar triangular ve kör uçlu ð Taç yapraklar haç şeklinde, lateral loblar genişce ovat-oblong 15.axilliflora 16.cruciata 3. RANUNCULUS P. H. Davis (Tür Sayısı :4) 1.Ranunculus arvensis L., Akçalı dan Çakmak mahallesine giderken yol kenarı ve meşelikler, , 650m,Geniş yayılışlı., BAŞARAN-11 ð Akenler tüysüz, genellikle dikenli, iğne benzeri gagadan daha kısa değil 63.arvensiz ð Akenler kısa ince tüylü, yumrucuklu, uzun- akrepsi gagadan daha kısa 64.pinardii 2.R. pinardii (Stev) Boiss., Ağzıbüyük tepe ve bağ tepenin kuzey ve doğu etekleri, 28.05ç1998, m, step, İr. Tur.Elementi., BAŞARAN-12 ð Akenler tüysüz, genellikle dikenli, iğne benzeri gagadan daha kısa değil 63.arvensiz ð Akenler kısa ince tüylü, yumrucuklu, uzun- akrepsi gagadan daha kısa 64.pinardii 27

28 3.R.muricatus L., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , m.,sulak Kenarı,Geniş yayılışlı., BAŞARAN-13 ð Çiçek kümesi sapı taşıyıcı yapraktan kısa veya çok uzun,akenler murikat 61.muricatus ð Çiçek kümesi sapı taşıyıcı yapraktan uzun, mueikat, tuberkulat veya gagacıklı ø 4.R.cuneatus Boiss., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , m, sulak Kenarı., BAŞARAN-14 ð Merkez yaprak segmentleri bazen kuneat,genellikle üç yarıklı, meyvenin baş kısmı 1015x8-10 mm 36.cuneatus ð Merkez yaprak segmentleri kuneat,üçten daha fazla dişli, meyvenin baş kısmı 8-13x58mmø 4.CERATOCEPHALUS Moench. (Tür Sayısı :1) 1.Ceratocephalus falcatus (L.) Pers.,Han tepe ve etekleri, , m.,Kızılçam Orman Altı., BASARAN-15 ð Aken gagası yukarıda kıvrık; aken gaga dahil 7-10mm 1.falcatus ð Aken gagası düz; aken gaga dahil 5-6 mm ø 5.PAPAVERACEAE Cins sayısı 4 Tür Sayısı 8 Varyete/Alt Tür Sayısı 1 1.FUMARIA L. (Tür Sayısı :1) 1.Fumaria vaillantii Loiss., Kanlıkoz mevkii, , m., Kızılçam ve Meşe Toplulukları., BAŞARAN-367 ð Yaprak segmentleri şişmiş; çiçekler pembe 13.vaillantii ð Yaprak segmentleri zayıf; çiçekler beyaz 14.parviflora 2.ROMERİA Medik (Tür Sayısı :1) 1.Romeria hybrida (L.) DC. Subsp. hybrida, akçalı köyü üstleri, Kızılyar tepesi etekleri, , , Pinus Ormanı, Geniş Yayılışlı., BAŞARAN-16 ð Taç yapraklar menekşe rengi; sapçık(filament) genişlememiş; kapsül en az tepe yakınında kıllı, stigmaların ötesinde 4 seta yok 28 1.hybrida subsp.hybrida

29 ð Taç yapraklar kırmızı; sapçık (filament) genişlemiş; kapsül dişicik tepelerinin ötesinde ve arasındaki 4 seta dışında tüysüzø 3.PAPAVER L. (Tür Sayısı :5) 1.Papaver rhoeas L., akçalı köyü üstleri, Kızılyar tepesi etekleri, , , Ağzı büyük tepesi ve Bağ tepenin kuzey ve doğu etekleri, , m, Kayalık ve Kırmızı Toprak., yemişencik tepesi ve etekleri , m, meşe toplulukları altı., BAŞARAN-17 ð Taç yapraklar uzunluğundan daha geniş; çiçek kümesi sapı genellikle sert kıllı; alt yaprakların en uç segmenti yan segmentlerinden daha uzun 22.rhoeas ð Petallerin uzunluğu genişliğine eişt yada daha uzun;çiçek kümesi sapı baskılanmış ince kıllı; alt yaprakların en uç segmenti yan segmentlere eşitø 2.P.clavatum Boiss&Hausskn., Kanlıkoz mevkii, , m, Kızılçam ve meşe toplulukları, Endemik., BAŞARAN-18 ð Kapsül ter konik- topuz biçimli; tomurcuklar dikdörtgenimsi-eliptik 30.stylatum ð Kapsül tüpsü; tomurcuklar yumurta biçimli 31.clavatum 3.P.tauricola Boiss.,Han tepe ve etekleri, , m,Kızılçam Orman Altı., BAŞARAN-19 ð Tomurcuklar tüysüz, Gövde yapraklarının terminal yaprakçıkları tüysüz 11.acrochaetum ð Tomurcuklar truncu-kahverengi tüylü, Gövde yaprakları sert kıllı 10.tauricola ð 4.P.dubium L., akçalı köyü üstleri, Kızılyar tepesi etekleri, , , BAŞARAN-20 29

30 ð Yapraklar 1(-2) pinnat, segmentler ovat, oblong veya triangular ð Yapraklar 2-3 pinnat, segmentler linear 28.dubium 29.arenarium 5.P.argemone L., Kanlıkoz mevkii, , m, Kızılçam ve Meşe Toplulukları., BAŞARAN-21 ð Gövdeler tırmanıcı ve dik; çiçekler 1.5-3cm, petaller bir çilli 32.argemone ð Gövdeler kalkık uçlu; çiçekler 3-5cm, petaller iki çilli 33.virchowii 4.HYPECOUM L. (Tür Sayısı :1) 1.H.imberbe Sibth&Sm.,Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, , m,Meşe altları., BAŞARAN-22 ð Dış taç yapraklar zayıfça üç loblu, yan loblar orta lobdan daha küçük; çiçek sapı genellikle meyvenin altında kalınlaşmamış 1.procumbens ð Dış taç yapraklar barizce üç loblu, yan ve orta loblar yaklaşık olarak aynı büyüklükte; çiçek sapı genellikle tohumun altında kalınlaşmış 2.imberbe 6.CRUCIFERAE (BRASSICACEAE) Cins sayısı 5 Tür Sayısı 8 Varyete/Alt Tür Sayısı 1 1.ALYSSUM L. (Tür Sayısı :3) 1.Alyssum meniocoides Boiss., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-23 ð Dişicik borusu 0.5-1mm; petaller düz, mm ð Dişicik borusu 1-1.8mm; Petaller çökük uçlu ve iki loblu, 4-6.5mm 30 2.meniocoides 3.aureum

31 2.A.minus L. var minus (L.) Roth.,Çakıroğlu Köyü, , 1100m.,BAŞARAN-24 ð Dişicik borusu mm; Meyve tüyleri eşit ışınlı ð Dişicik borusu 1-2mm; Meyve tüyleri eşit ışınlı değil var.minus var.micranthum 3.A.alyssoides (L.) L., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları, BAŞARAN-25 ð Meyve eş şekilli baskılanmış yıldızsı tüylü; tohumlar kanatlı;dişicik borusu 0.5-1mm 7.alyssoides ð Meyve iki şekilli tüylü baskılanmış yıldızsı ve eşit olmayan ışınlı yıldızsı tüylü;tohumlar kanatsız;dişicik borusu (1-)1.5-2mm 8.dasycarpus 2.THALASPI L. (Tür Sayısı :2) 1.Thalaspi oxyceras (Boiss.) Hedge, Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-26 ð Dişicik tepesi tekil; gözde yaprakları tabanda zıpkınsı; taç yapraklar yaklaşık 2mm uzunluğunda 21.ceratocarpon ð Dişicik tepesi iyi gelişmiş bir dişicik borusunun üstünde; gövde yaprakları yuvarlanmış Yakacıklı; taç yapraklar yaklaşık 5mm 22.oxyceras 2.T. densiflorum Boiss.&Kotschy.,Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-27 ð Tepe kanatları akut 11.densiflorum ð Tepe kanatları kıvrılmış 10.violascens 31

32 3.PELTARİA Jacq. (Tür Sayısı :1) 1.Peltaria anustifolia DC., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-28ó 4.IBERIS L. (Tür Sayısı :1) 1.Iberis acutiloba Bertol.,Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-29 ð Yapraklar pinnatifit, meyve akut, dar kanatlı,tohumlar daima zamklı 4.acutiloba ð Yapraklar basit, meyve akut, kanatlı, tohumlar her zaman zamklı değilø 5.HESPERİS L. (Tür Sayısı :1) 1.Hesperis pendula DC.,Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m.,Meşe Altları., BAŞARAN-30 ð Petaller yeşilimsi, meyve kısa salgı bezli ve beyazımsı 1-2 funkat tüylü 20.pendula ð Petaller kahverengi veya sarımsı, meyve uzun, basit ve turuncu-kahverengi tüylü 21.campicarpa 7.CAPPARACEAE Cins sayısı 1 Tür Sayısı 1 Varyete/Alt Tür Sayısı 1 1.CAPPARIS L. (Tür Sayısı :1) 1.Capparis spinosa var. Spinosum., Çakıroğlu Köyü, , 1100m.,BAŞARAN-31 ð Yapraklar yuvarlak- yumurtamsı, 30-40(-45)x20-35(40)mm Var.spinosum ð Yapraklar yuvarlak, 16-20(-25)x15-18mm Var.aegypti 8.VIOLACEAE Cins sayısı 1 Tür Sayısı 3 32 Varyete/Alt Tür Sayısı -

33 1.VIOLA L. (Tür Sayısı :3) 1.Viola alba L.Karkuyusu Tepesi ve etekleri, , 1350m, Dere kanarı., BAŞARAN32 ð Yapraklar sivri uçlu; sürünücü gövdeler köksüz; kulakçıklar çok sayıda uzun salgı tüysüz saçaklı 4.alba ð Yapraklar küt uçlu; sürünücü gövdeler sonlarında köklenmiş; kulakçıklar az sayıda salgı tüylü saçaklı 1.odorata 2.V. acculta Lehm.,Çakıroğlu Köyü Üstleri, ,1360m,Meşe,Kayın, Karaçam Ormanı,BAŞARAN-33 ð Çanak yapraklar taç yapraklarla eşit veya aşıyor; çanak yaprak eklentileri taç yaprak mahmuzunu aşıyor 13.acculta ð Çanak yapraklar taç yapraklardan daha kısa; Taç yaprak mahmuzu çanak yaprak eklentilerini aşıyor 14.modesta 3.V. modesta Fenzl., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları, Yemişencik Tepesi ve etekleri, , m,Meşe Toplulukları., BAŞARAN-34 ð Çanak yapraklar taç yapraklarla eşit veya aşıyor;çanak yaprak eklentileri taç yaprak mahmuzunu aşıyor 13.acculta ð Çanak yapraklar taç yapraklardan daha kısa; Taç yaprak mahmuzu çanak yaprak eklentilerini aşıyor 14.modesta 9.CARYOPHYLLACEAE Cins sayısı 11 Tür Sayısı Varyete/Alt Tür Sayısı 16

34 1.ARENARIA L. (Tür Sayısı :1) 1.Arenaria rotundifolia subsp.rotundifolia Bieb.,Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m.,Meşe Altları., BAŞARAN-35 ð Yaprak ayası tüysüz, petioller siliat, petaller sepallerden daha kısa 6.rotundifolia ð Bitki salgı bezli, tüylü veya tüysüz, petioller siliat değil, petaller sepallere eşit veya daha uzun 5.balansae 2.AGROSTEMMA L. (Tür Sayısı :2) 1.Agrostemma githago L., Ağzı büyük tepesi ve Bağ tepenin kuzey ve doğu etekleri, , m, Kayalık ve Kırmızı Toprak., akçalı köyü üstleri, Kızılyar tepesi etekleri, , , BAŞARAN-36 ð Çanak yaprak dişleri çanak yaprak tüpünden daha uzun ve taç yapraklarla eşit yada aşmış; çanak yaprak tüpü uzamış ince sık tüylü 1.githago ð Çanak yaprak dişleri çanak yaprak tüpünden ve taç yapraklardan kısa, çanak yaprak tüpü baskılıanmış ince sık tüylü 2.gracilis 2.A.gracilis Boiss.,Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , , BAŞARAN-37 ð Çanak yaprak dişleri çanak yaprak tüpünden daha uzun ve taç yapraklarla eşit yada aşmış; çanak yaprak tüpü uzamış ince sık tüylü 1.githago ð Çanak yaprak dişleri çanak yaprak tüpünden ve taç yapraklardan kısa, çanak yaprak tüpü baskılıanmış ince sık tüylü 2.gracilis 3.ANKYROPETALUM Fenzl. (Tür Sayısı :1) 1.Ankyropetalum reuteri Boiss & Hausskn., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , ,başaran-38 ð Çiçekcik sapı 1cm veya az, kaliks dişli ve petalın merkez lobunda, petal çengelleri memecikli 2.reuteri 34

35 ð Çiçekçik sapı 1-2cm, kaliks dişli,düz ve petalin merkez lobunda, petal çengelleri tüysüz 3.gypsophilodes 4.CERASTİUM L. (Tür Sayısı :3) 1.Cerastium anomalum Waldst&Kit.,Çakıroğlu köyü ve üstleri, ,1380m, Meşe Toplulukları Altı., BAŞARAN-39 ð Çiçek sapları dik- uzanmış, çanak yaprak kümelerinden daha uzun, taç yapraklar çoğunlukla ortaya kadar iki parçalı, çanak yaprakları aşıyor 2.anomalum ð Çiçek sapları katıca dik, çanak yaprak kümelerinden daha kısa yada aynı uzunlukta; taç yapraklar belli belirsiz 2 parçalı, yaklaşık olarak çanak yapraklarla eşit uzunlukta 3.kotschyi 2.C. fontanum Baumg subsp. trivale (Link) cullen., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları, Çakıroğlu Köyü Üstleri, ,1380m Meşe Toplulukları Altı,BAŞARAN-40 ð Petaller sepal sayısına eşit, 5-7mm, çengeller tüysüz ssp.trivale ð Petaller sepallerin iki katı kadar uzun, (10-)12-18mm, çengeler seyrek tüylü 16.purpurascens 3.C. brachypetalum Pers. Subsp.roeseri (Boiss & Heldr)., Çakıroğlu Köyü Üstleri, ,1380m Meşe Toplulukları Altı., BAŞARAN-41 ð Meyve oluşturan çiçekçik sapı ya kaliks ile aynı yada daha kısa; petaller sepallerin yarısı kadar veya enaz onun kadar uzunø ð Meyve oluşturan çiçekçik sapı kaliksten uzun; petaller sepaller kadar uzun ssp.roeseri 5.DIANTHUS L. (Tür Sayısı :6) 1.Dianthus floribundus L., Akçalı köyü üstleri, Kızılyar tepesi etekleri, , m., Pinus Ormanı., BAŞARAN-42 35

36 ð Brakteoller çanak yaprak uzunluğunun 1/3 ü kadar; çanak yapraklar silindirik 29. floribundus ð Brakteoller çanak yaprak uzunluğunun yaklaşık yarısı kadar; çanak yapraklar alt yarımda en geniş ø 2.D. calocephalus Boiss., Akçalı dan Çakmaklı Mah.ne giderken Parsaklı dere, İncirli pınar sırtları, , m., BAŞARAN-43 ð Brakteoller çanak yaprak uzunluğunun 1/3-1/4 ü kadar 62. calocephalus ð Brakteoller çanak yaprak uzunluğunun yarısı kadar yada eşit ø 3.D. micranthus Boiss & Heldr.,Kanlı Koz Pınarı ve Çevresi, ,1100m.,Meşe Altları., BAŞARAN-44 ð Brakteler 6, kaliks uzunluğu genişliğinin üç katı kadar 6.anatolicum ð Brakteler 4, kaliksin genişliği uzunluğunun üç katından az 8.micranthus 4.D. masmenaeus Boiss., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , , BAŞARAN-45 ð Kapitulumun alt dallarından her biri enaz 7 çiçekli 50.pseudarmena ð Kapitulumun alt dallarından her biri enaz 2-3 çiçekli 45.masmenaeus 5.D. zonatus Fenzl. var. zonatus., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , , BAŞARAN-46 ð Brakteoller, kaliks uzunluğunun yarısından daha az Var.zonatus ð Brakteoller,kaliks uzunluğundan yarısından daha fazla veya yarısı kadarø 6.D. balensae Boiss., Çakıroğlu köyü ve üstleri, ,1380m, Meşe Toplulukları Altı., BAŞARAN-47 ð Petaller beyazımsı,brakteoller basık,bitki 25cm den daha fazla 18.lactiflorus ð Petaller pembe,brakteoller basık değil,bitki 25cm ye kadar 28.balensae 36

37 6. HOLESTEUM L. (Tür Sayısı :2) 1.Holosteum umbellatum L. var. umbellatum., Kanlıkoz Mevki, , m,Kızılçam ve Meşe toplulukları., BAŞARAN-48 ð Kapsüller mm, erkek organlar 10; bitki yükselici gövdeli var. Glutinosum ð Kapsüller 4-6 mm; erkek organlar 5; bitki dik gövdeli var. Umbellatum 2.H. umbellatum L. var. glutinosum (Bieb) Gay., Çakıroğlu köyü, ,1360m, Meşe Toplulukları Altı., BAŞARAN-49 ð Kapsüller mm, erkek organlar 10; bitki yükselici gövdeli var. Glutinosum ð Kapsüller 4-6 mm; erkek organlar 5; bitki dik gövdeli var. Umbellatum 7. MINUARTIA L. (Tür Sayısı : 9) 1.Minuartia globulosa (Lab.)Schinz&Thell., Mescitlikoz deresi ve mescitlikoz sırtları, , , BAŞARAN-50 ð Çanak yaprak kümesi tabanda kesik uçlu; çanak yapraklar çizgisel üç açılı, çizgisel kenarlı; çiçek kümesi tek çatallı; en az birkaç çiçek uzamış veya bükülmüş 22. globulosa ð Çanak yapraklar kümesi tabanda yuvarlak; çanak yapraklar mızraksıdan çizgiselmızraksıya, düz kenarlı değil; çiçek kümeleri genellikle iki çatallı; çiçeklerin tümü dik ø 2.M. montana L. Subsp.wiesneri (Stopf) McNeil., Ağzıbüyük tepe ve bağ tepenin kuzey ve doğu etekleri, , m, Kayalık ve Kırmızı Toprak., BAŞARAN-51 ð Kaliks tabanı yuvarlağımsı, kapsül 4-12 tohumlu,tohumlar kahverengi,tüberkulat 23.montana ð Kaliks tabanı gibbos-truncat,kapsül 2-3 tohumlu,tohumlar parlak saman renkli,hemen hemen düz 26.sclerantha 37