İZMİR SAAT KULESİ: KONAK YALI CAMİ

Transkript

1 İZMİR SAAT KULESİ:İzmir Konak Meydanı nda eski Sarkışla önünde bulunmakta olan saat kulesi sultan II.Abdülhamit in tahta çıkışının 25. yılında eski sadrazamlardan ve dönemin İzmir valisi Kıbrıslı Kamil Paşa tarafından hicri 1307(1901)yılında yaptırılmıştır.kıbrıslı Kamil Paşa nın oğlu Bahriye Mirlivası Sait Paşa ve Belediye Reisi Eşref Paşa dan oluşan komisyon kulenin yapımını üstlenmiştir.kulenin ilk ismi Hamidiye Kulesidir. Kule kaidesi beyaz mermerden,diğer bölümleri ise kesme taştan yapılmıştır.dört basamaklı,haç biçiminde bir platform üzerinde 25 m.yüksekliğinde, sekizgen kaideli ve dört katlı bir yapıdır.sekizgen kaidesi üzerinde sütunlu bir galeri ile onun da üzerinde köşeleri pahlamış kare prizma şeklinde gövde bulunmaktadır.kulenin 12 küçük sütun üzerine oturan dördüncü katı ana gövdeden çok daha dardır ve üzerini ay şeklinde alem olan metal bir kubbe örtmektedir.bu bölümde günümüzde çalışmayan saatin çanı bulunuyordu.ancak bu bölüm 1974 yılında meydana gelen depremle yıkılmış ve 1976 yılında yapı onarılmıştır.saat kulesinin içi beş kollu yıldızların bulunduğu baklava dilimleriyle doldurulmuştur.günümüzde Topkapı sarayı müzesinde bu saat kulesinin gümüş bir maketi bulunmaktadır. KONAK YALI CAMİ: İzmir Konak meydanında Hükümet konağı nın önündeki bu camiyi Mehmet Paşa nın kızı Ayşe Hanım 1754 yılında yaptırmıştır. Depremde zarar gören camiyi 1.dünya savaşı sırasında Rahmi Bey hicri 1336(1920 yılında onarmıştır.)bu onarımın kitabe giriş kapısı üzerinde bulunmaktadır. Klasik Osmanlı mimari üslubunu yansıtan yapı sekizgen plandadır.

2 HÜKÜMET KONAĞI: yılları arasında inşa edilen Hükümet Konağı, İzmir için mimari özelliğinden çok Kurtuluş savaşındaki yeri ve önemi nedeniyle önem arz eden bir yapıdır.9 Eylül 1922 de Türk ordusunun İzmir e gelişiyle Hükümet Konağına çekilen Türk Bayrağı adeta zafer ile özdeşleşen görüntüsüdür. Bu nedenle Konak 1970 de yandıktan sonra 1971 yılında açılan yeni konağın mimari projesi yarışmasında, yapının bayrağı çekilmiş olduğu balkonlu bölümün korunması öngörülmüştür.1970 lerin ortalarında tümüyle yıkılan Konak, uzun yıllar süren tartışmalar sonucunda 1980 yılından sonra cepheleri orijinaline çok yakın bir şekilde yeniden inşa edilmiştir. DEVLET TİYATROSU İzmir Devlet Tiyatrosu 14 Nisan 1957 tarihinde Konak ta Halk Eğitim Merkezi binasında kurulmuştur. Tiyatro perdelerini Yağmurcu adlı oyunla açmıştır. Binanın yapımına 1925 yılında başlanmıştır. Mimarı Necmettin Emre dir. Devlet Tiyatrosu nun İzmir deki varlığı 1944 yılında başlar. Devlet Tiyatroları oluşumunun öncülüğünü ve çekirdeğini oluşturan Devlet Konservatuarı Tatbikat Sahnesi nin ilk İzmir turnesi bu yıllarda gerçekleşir. İzmir Belediyesi nin iş birliği ile kurulan İzmir Devlet Tiyatrosu 14 Nisan 1957 tarihinden itibaren geçici kadrosuyla her gece düzenli olarak temsil vermeye başlamıştır. Oyunlar, Ankara da seçilip, Ankara nın sanatçıları ile çalışıldıktan sonra turne kapsamında İzmir e gelmiştir. Bölge Tiyatroları yasası çıkarılana kadar, Salih Canar, Melek Ökte ve Ragıp Haykır Turne başkanı sıfatıyla görevlerini sürdürmüşlerdir yılında yasanın çıkmasıyla yerleşik kadroyla hizmet verilmeye başlanmıştır. Yerleşik kadroya geçildiğinde turne başkanı olarak görev yapan Ragıp Haykır, 1978 yılına kadar İzmir Devlet Tiyatrosu Müdürü olarak görevini sürdürmüştür. Ragıp Haykır dan sonra sırasıyla, Suat Taşer, Çetin Köroğlu, Fikret Tartan, Cengiz Yılmaz, Erol Aksoy, Bayazıt Gülercan, Önder Alkım, Mustafa Şekercioğlu, Metin Oyman, Hülya Savaş Akdoğan, Yaşar Ürük müdürlük yapmışlardır. Konak

3 Sahnesi nin yanında 1986 yılında açılan Karşıyaka Ragıp Haykır Sahnesi ile ikinci sahnesine kavuşan tiyatromuz, halen Konak, Karşıyaka Ragıp Haykır, Karşıyaka Oda Tiyatrosu başta olmak üzere pek çok sahnede, çeşitli il ve ilçelerde turne kapsamında temsiller vermeye devam etmektedir.

4 MİLLİ KÜTÜPHANE Adres: Milli Kütüphane Cad. No:39 Konak / İZMİR İzmir Milli Kütüphanesi, İzmirli avukat Kadızade İbrahim Bey'in öncülüğü ile 1911 yılında kurulmak istenmiş, mali yetersizlikler sonucunda kütüphanenin açılışı bir yıl sonraya kalmıştır.23 Haziran 1912 tarihinde Beyler Sokağı'nda Salepçizade konağının selamlık bölümünde hizmete giren kütüphanenin bugünkü binasına taşınması ise uzun yıllar almıştır. Kütüphanenin açılışından kısa bir süre sonra valilik, kütüphane ve ona gelir sağlamak amacıyla planlanan sinemanın tesisi için arsa bulunmuş, hatta duvar inşaatının bitirilmesini sağlamıştı. O dönemde sinemanın yanındaki bina patinaj salonu olarak düşünülmüş,kütüphane için ise Bahribaba Parkı'nda bir yer ayrılmıştı.bu yapı da temel üstüne inşa edilmişti.ancak, Balkan Savaşı, Dünya Savaşı ve işgal yılları inşaatın durmasına neden olmuştu. 1922'den sonra özellikle sinemanın inşası ele alındı ve o zamana kadar birikmiş olan TL ve sinemanın işletmesinin altı yıllık kira karşılığı TL'nı üstlenen İpekçi kardeşlerin yardımı ile Milli Sinema ( Elhamra Sineması ) 1926 yılında hizmete açıldı. Bu arada, Bahribaba parkında kütüphane arsası Belediyece kamulaştırılmıştır, elde edilen gelir ile yangın yerinde alınan arsaların satışı sonucunda toplanan TL ile de kütüphanenin inşaatına geçilmişti. Milli Kütüphane 29 Ekim 1933'de Cumhuriyet'in onuncu yıl şenliklerinde hizmete açıldı. Neo-Klasik tarzdaki Milli Sinema ve Milli Kütüphane'nin projeleri Vali Rahmi (Arslan) Bey tarafından 1909'da Sanayi-i Nefise Mektebi'nden (daha sonraki Güzel Sanatlar Akademisi) mezun olmuş olan kolordu mimarı Tahsin Sermet'e yaptırılmıştı. Yıllarca Milli Kütüphane'ye bağlı olarak çalışan ek bina, Elhamra Sineması olarak İzmirlilerin belleğine yerleşti. 1980'den sonra İzmir Devlet Opera ve balesi'ne verildi.kütüphaneye Milli Ünvanının Verilmesi:Kütüphanenin 98 yıllık geçmişi ve kurulduğu yıldaki işlevi açısından Milli ünvanının verilmesine karşın, bu sıfat resmi olarak,zamanın İçişleri Bakanının tarih ve sayılı istemi ile 3512 sayılı Cemiyetler yasasının 16 ncı maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile tarihinde kabul edilmiştir.15 Şubat 1978 tarihinde Milli Kütüphane Vakfı kurularak Milli Kütüphane Derneğinin tüm malları Vakfa devredilmiştir. İzmir Milli Kütüphanesi, sinema salonu ile iş hanının belirli bir kısmı birlikte İzmir Milli Kütüphane Vakfının malıdır ve onun yönetimindedir. Vakfın geliri, İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ile İş hanında alınan kira gelirleridir.

5 ELHAMRA SİNEMASI İzmir'in Konak ilçesi Milli Kütüphane Caddesi'nde bulunan tarihi bir sinemadır. Sinema, 1912'de kurulan İzmir Milli Kütüphanesi'ne maddi kaynak sağlamak için kurulmuştur yılında açılan sinemanın mimarı Neo-Klasik Türk mimarisinin öncülerinden Mimar Tahsin Sermet Bey'dir. Dünyanın ilk sesli filmi The Jazz Singer İzmir'de ilk kez bu salonda gösterilmiştir.bina, İzmir Devlet Opera ve Balesi için 1980 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kiralanıp, restore edilmiştir. Hâlâ İzmir Devlet Opera ve Balesi Elhamra Sahnesi olarak kullanılmaktadır. TARİHİ ASANSÖR: Mithat Paşa caddesi ile Halil Rıfat paşa arasında yükseklik farkı sebebiyle kolay ulaşım sağlanmasına yönelik 1907 yılında Musevi işadamı Nesim Levi tarafından yaptırılmıştır.asansör ilk yapıldığı yıllarda su gücü ile çalıştırılmış, sonrasında talep görmemesi ve çeşitli nedenlerle el değiştirmesi ile bir süre kapalı kalmış,ancak 1985 yılında belediyenin girişimleriyle elektrikli motorla donatılarak tekrar işler hale getirilmiş, 1992 yılında da restore edilerek, günümüzde halen restoran, bar,cafe olarak kullanılmaktadır.

6 DARİO MORENO SOKAĞI: Deniz ve martı sordular seni neredesin.nasıl derim terk etti, bırakıp gitti Dario Moreno Dario Moreno( )İzmir Mezarlık başında doğmuş, babasının küçük yaşta kaybetmiş, yetimhanede 4 yaşına kadar kalmış sonrasında Yahudi ilkokulunu bitirmiştir. Gençlik yıllarında farklı işlerde çalışmış, gitar merakı onu müzisyenlik yönünde farklı bir ufuk açmıştır. İlk konserini Konak vapur iskelesinde gazinoda vermiş,müzisyenliği ilerletince de annesi Madam Roza ile birlikte Mithat Paşa caddesi üzerinde bulunan bu günkü adı Dario Moreno Sokağı olarak bilinen sokağa taşınmışlardır.halk arasında bu sokağın çevresi Asansör olarak anılır.dario Moreno nun şöhreti İzmir Palas Otelinde iyice parlamıştır. (302 sokakta müze evi vardır.)

7 ANADOLU APARTMANI (İzmir in İlk Apartmanı) Adres: Mithatpaşa Caddesi No: 907 Faik Bey semtinde, 1905 yılında inşa edilen tarihi yapı, 16 daireli bir apartmandır. Mısırlı bir iş adamının 1905 yılında başladığı inşaatın mimarının bir İtalyan olduğu bilinmektedir. Yapının en önemli özelliği, inşasının başladığı dönemde Anadolu'da, İstanbul dışındaki ilk "apartman" olmasıdır. Döneminin mimari özellikleri açısından oldukça iddialı çizgiler taşıyan yapı, göz alıcı hatları ve konforu ile dikkat çeker. Ancak inşaat başladığı hızda sürdürülemez ve gerek parasal, gerekse o dönemde ülkenin yaşadığı politik ortamdaki çarpıklıkların yarattığı sıkıntılar nedeniyle yapının önemli bölümü uzun bir dönem yarım kalır.cumhuriyet sonrası yapı, iş adamı Mustafa Ragıp Devres tarafından satın alınır ve eksikleri tamamlanır. Apartmana o günler için

8 oldukça anlamlı bir ad olan "Anadolu" adı verilir. Bu son derece zarif yapı ilerleyen yıllarda bakımsızlıktan dolayı harap bir hale döner. NOTRE DAME LOURDES KATOLİK KİLİSESİ(KİLİSE SOKAĞI): Göztepe semtinde 81.sokakta yer alan kilise yapısal özelliklerini hala korumakta olup,hatta bulunduğu sokak halk arasında Kilise sokağı adı ile anılmaktadır. LATİFE HANIM KÖŞKÜ: Adres:Mithat paşa Caddesi No: Köprü/İZMİR Uşakizade Köşkü, Uşakizade Sadık bey tarafından İzmir Göztepe semtinde 1860 yılında yaptırılmıştır. Uşakizade ailesi, yazlık ev inşa etmek üzere İzmir in en serin yerini araştırmış ve burada, bodrum dahil üç katlı olan bu köşkü yaptırmıştır.köşkün bodrum katında kiler ve görevli odaları,birinci katta iki salon,yemek odası yer almaktadır.gazi Mustafa Kemal Paşa ilk defa İzmir in kurtuluşunun altıncı gününde 14 eylül 1922 de Uşakizadelere ait bu köşke gelmiştir.bu gelişinde 16 gün kalan Gazi,köşkü Başkomutanlık karargahı olarak kullanmıştır.bu süreçte bir çok yerli ve yabancı devlet adamı ve gazeteci,köşkte Gazi Mustafa Kemal i ziyaret etmiştir.annesi Zübeyde Hanımın 14 ocak 1923 te vefatı üzerine İzmir e gelen Mustafa Kemal bu köşkte 29 ocak 1923 yılında Latife Hanım la Göztepe deki bu köşkte kıyılan nikahla evlenmiştir.uşakizade

9 köşkünde üçüncü kalışında İzmir İktisat kongresinin açılışı sebebiyle olmuştur.yanına eşi Latife Hanımı da alarak Ankara ya Çankaya Köşküne dönmüştür.köşke dördüncü gelişi iki bakan konuğuyla birlikte olmuştur.son gelişi olan beşinci gelişinde (2 ocak şubat 1924)53 gün kalmış bir dinlenme gezisi niteliğindedir.onun Cumhurbaşkanı olarak ilk kez gelişi bakımından önem arz eder.toplam bu köşkte 91 gün kalmıştır.

10 HALİL RIFAT PAŞA KÖŞKÜ Adres: Halil Rıfat Paşa Caddesi 431, Izmir Mektupçu Köşkü, İzmir'in Halil Rıfat Paşa Caddesindeki tarihi köşk. Mektupçu isminin yıllarca posta idaresinin konuk evi olarak kullanılmasından ve Mektupçu semtinde bulunmasından kaynaklandığı sanılmaktadır. (Osmanlı Devleti'nde kaza ve vilayetlerde Mektupçu adında günümüzde yazı işleri müdürünün görevlerini yapan idareciler bulunmaktaydı.atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın İzmir'deki evi olarak da bilinen köşk, yılları arasında Çamlaraltı Koleji'nin ilkokul bölümü olarak kullanılmıştır.1970'li yıllarda geçirdiği yangınlar ve bakımsızlık sebebiyle günümüzde harabe durumda bulunan köşk, Konak Belediyesi tarafından koruma altına alınmıştır. KONAK BELEDİYESİ İSMET PAŞA SEMT MERKEZİ:Konak Belediyesi tarafından kadın, çoçuk ve gençlerin sosyal hayata entegrasyonunu sağlamak amacıyla faaliyet gösteren 3000 nin üzerinde insan sirkülasyonunun yaşandığı merkez 2005 yılından beri hizmet vermektedir.öncesinde nikah salonu olarak kullanılan binanın büyük bir spor salonu bulunmaktadır. KONAK BELEDİYESİ GÜLTEPE SEMT MERKEZİ:Yine Konak Belediyesince faaliyet gösteren merkezin zemin katında büyük bir nikah salonu bulunmakta olup, üst katında kadın, çocuk ve gençlere yönelik sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştirilmektedir.bina daha önceleri de Belediye başkanlık binası olarak kullanılmıştır.

11