TAG 2 Arkeolojik Şeyler 5-6 Şubat 2015

Transkript

1 Arkeolojik Şeyler TEORİK ARKEOLOJİGRUBU HaberBülteni

2 TAG 2 Arkeolojik Şeyler 5-6 Şubat 2015 Türkiye Teorik Arkeoloji Grubu nun ilk toplantısı 9-10 Mayıs 2013 tarihlerinde İzmir, Ege Üniversitesi nde 69 konuşmacının katılımları ile gerçekleştirilmişti. İlk toplantı Türkiye de arkeolojinin pratik uygulamalarında karşılaşılan sorunlara odaklanmış ve bu konuda bir tartışma ortamı yaratma hedefine ulaşmıştır. 1. TAG Türkiye toplantısının bildirilerini içeren kitap yayınlanmıştır. 1.Değişen Arkeoloji: 1. Teorik Arkeoloji Grubu - Türkiye Toplantısı Bildirileri Yazar/Editör: Çilingiroğlu, Çiler N. Pınar Özgüner (eds.) Yayıncı: Ege Yayınları 2.TAG Türkiye 2. Toplantısı Posteri TAG Türkiye nin ikinci toplantısı ise 1,5 yıl aradan sonra 5-6 Şubat 2015 tarihinde İstanbul, Mimar Sinan Üniversitesi nde gerçekleştirilmiştir. İkinci TAG Türkiye toplantısı düzenleyicileri bu sefer teorik arkeoloji bağlamında daha hızlı bir yol kat etmeyi amaçlayarak dünyada teorik arkeolojinin gündemde olan konularından birine odaklanmayı seçmiş ve böylece ikinci toplantının konusu Arkeolojik Şeyler olarak belirlenmiştir. Arkeolojik şeyler etrafında şekillenen tartışmalar konunun arkeolojinin önümüzdeki yıllardaki kavramsal gelişiminde önemli bir yer edineceğinin göstergesi olmuştur. İtiraf etmek gerekirse Arkeolojik Şeyler başlığı Türkiye arkeolojisinin kuramsal tartışmalar bağlamında bulunduğu nokta açısından oldukça riskli bir seçimdi. Zira Türkiye Arkeolojisi uzun yıllar boyunca kuram ile arasına lüzumsuz bir mesafe koyarak pek te gerçekliği olmayan bir iddia ile Alman ekolü ya da gerçek/bilimsel arkeoloji olarak adlandırdığı maddi kültür odağından

3 çıkamamış bir arkeolojinin çerçevesinde şekillenmiştir. Kuram genellikle arkeolojinin yanı sıra var olan bir çalışma alanı olarak algılanmış, arkeoloji bağlamında ise son derece yanlış bir yaklaşımla yazılı belgenin olmayışından dolayı Tarihöncesi dönemlerle ilgilenenlerin tekelinde olduğu düşünülmüştür. Oysa dünyada arkeoloji uzun süredir kuram ile bağdaşık bir biçimde uygulanmakta ve üretmektedir. Arkeolojik bilginin üretimi ve yorumlanmasında dahası arkeoloji biliminin gelişmesinde kuram anahtar bir rol üstlenmektedir. Her ne kadar belirli bir rahatsızlıktan ötürü uygulandığının farkında olunmasa da kuram arkeoloji pratiğinin içerisinde; verdiğimiz kararların, yaklaşımın, bilgi, teknoloji ve metodların kullanılması, yorumlaması aşamalarında bizimledir. Türkiye'de arkeologların kuram rahatsızlığı kuramı ve kuramla ilgilenenleri ötekileştirme alışkanlığından bir türlü vazgeçemediği için kuramsal arkeolojinin tam olarak neyi temsil ettiği ne yazık ki pek çok meslektaşımız tarafından bilinmemektedir. Bunun en önemli göstergesi kuramsal arkeoloji eğitimine önem verilmemesi ve konuya ilişkin toplantıların azlığıdır. TAG Türkiye, İngiltere de bundan 37 yıl önce TAG toplantıları adı altında İngiltere'de Cambridge ve Oxford gibi üniversitelerde kuramdan uzak, hiyerarşik bilimsel atmosfere tepki olarak doğmuştur. Uzun yıllardır pek çok ülkede sürdürülen kuramsal tartışmaların kat ettiği mesafeyi göz önünde bulundurarak Türkiye arkeolojisi adına bir misyonu üstlenmiş ve kuramsal arkeoloji çerçevesinde güncel seviyeyi bir nebze olsun yakalamayı hedeflemiştir. TAG toplantılarının en önemli amaçlarından biri kuramın genel olarak arkeolojinin uygulama aşamasından yorumlama aşamasına dek sirayet edeceği bir bilimsel ortamın yaratılmasıdır. TAG Türkiye nin 2. Toplantısı Kenan Eren, Güneş Duru ve Elif Koparal ın organizasyonu ve toplam 38 konuşmacının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Sempozyumun açılışı Ian Hodder (Stanford Üniversitesi) tarafından "Entangled: An Archaeology of the Relationships between Humans and Things" başlıklı konuşma ile açılmış ve toplam sekiz oturumda, 32 konuşma ile tamamlanmıştır. Ian Hodder "Entangled: An Archaeology of the Relationships between Humans and Things" başlıklı konuşmasını yaparken

4 TAG teması olarak belirlediğimiz Arkeolojik Şeyler; Thing/Şeyler teorisini tartışmayı açan isimlerden biri olan Ian Hodder'ın toplantının açılış konuşmacısı olarak aramızda olması verimli bir tartışma ortamının oluşmasına da büyük katkı sağlamıştır. Diğer konuşmacılar Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Hitit Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Trakya Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Muğla Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Alman Arkeoloji Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi, Bilgi Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi, Uludağ Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Hebrew Üniversitesi İsrail, University College London İngiltere, Scuola Pisa İtalya, Ecole Pratiquedes HautesEtudes Fransa, Texas Tech ABD, Technion- Israel Institute of Technology, Israil olmak üzere çok farklı ülkelerden ve üniversitelerden katılım sağlamışlardır. İki gün süren sempozyumun dinleyici sayısı ise 200 e ulaşmıştır. Konuşmaların bir kısmı seçilen temayla birebir bağıntılı iken bir kısmı da Türkiye de kuramsal arkeoloji adına kat edilmesi gereken çok uzun bir yolun varlığını ve bu tür toplantıların tüm engellere karşın sürdürülmesi gerektiğini düşündürmüştür. Yine de TAG'da sunulan bildirilerin alışılmış olandan farklı olarak, arkeolojik kazılardan elde edilen verilerin yorumlanmaksızın tanıtıldığı yaklaşımlardan uzaklaşmaya başlamış olması sevindiricidir. Sempozyumun sona ermesinin ardından bir sonraki TAG toplantısının nerede yapılacağını ve organizasyonun kimler tarafından üstlenileceğini belirlemek amacı ile seçim yapılması planlanmıştır. Bilindiği üzere ilk TAG toplantısının sonunda alınan bir kararla Düzenleyici Komite nin en az 3 en fazla 5 olmak üzere akademisyenlerden oluşması ve komitede bir de öğrenci temsilcisi olması kararlaştırılmıştır. Ancak ne yazık ki aday sayısının yetersizliğinden dolayı umut edilen bir seçim ortamı oluşmamıştır. Bu nedenle TAG Türkiye 3. Toplantısının

5 gerçekleştirilmesi için Düzenleme Komitesi nde akademisyen düzeyinde en az üç katılımcının yer alması gerekmektedir. TAG Türkiye 3. Toplantısı Düzenleme Komitesi nde yer almak isteyen akademisyenlerin adresine yazmasını rica ederiz. Halihazırda Ulusal Komite görevimiz devam ettiğinden bu sayede TAG Türkiye 3. Toplantısı nın Düzenleme Komitesi ni atamamız mümkün olacaktır. İkincisini düzenlediğimiz "Arkeolojik Şeyler" temalı toplantıya gösterilen yoğun ilgi TAG'ın devamlılığın ne derece önemli olduğunu göstermektedir. Zira arkeoloji bölümlerinin ve öğrencilerinin sayıca Türkiye'den çok daha fazla olduğu Amerika Birleşik Devletleri'nde katılımcı sayısı 200 civarındadır. Bu nedenle TAG'ın ikinci yılında almış olduğu ivmenin devam ettirilmesi oluşan ilginin sürekliliği ve zaman içerisinde daha nitelikli bir zemine oturması açısından önemlidir. Yeni komitenin bütün bu dinamikleri dikkate alarak, kuramsal arkeolojinin anlaşılması, yaygınlaştırılması ve özellikle de arkeoloji eğitiminde daha fazla yer bulmasını amaçlayan bir anlayışta hareket etmesi ihtiyacın ötesinde bir zorunluluktur. Komitede yer almak isteyen meslektaşlarımızın bu motivasyonla yükselen ilgi ve heyecanı karşılıksız bırakmayacaklarından şüphemiz yoktur. Toplantıya katılan ve destek veren herkese bir kez daha teşekkür ediyoruz. Bir sonraki TAG'a konuşmak, tartışmak, yeni bir arkeolojiyi hep birlikte oluşturmak üzere... Kenan Eren- Güneş Duru- Elif Koparal