MÜKELLEF HİZMETLERİ TAHSİLAT GRUP MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 - HİZMETE ÖZEL - İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI MÜKELLEF HİZMETLERİ TAHSİLAT GRUP MÜDÜRLÜĞÜ 6183 SAYILI KANUN İLE İLGİLİ OLARAK UYGULAMA BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI AMACIYLA DAHA ÖNCE YAPILAN TAMİMLERİN GÜNCELLENMESİ VE BİRLEŞTİRİLMESİ Tahsilat Müdürlüğü I tarihinde güncellenmiştir.

2 II

3 İÇİNDEKİLER SAYILI KANUNA GÖRE SORUMLULUK MİRASÇILAR MİRASIN KABUL EDİLMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER MİRASIN REDDEDİLMESİ DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER DİĞER HUSUSLAR SAYILI KANUNUN 35 VE MÜKERRER 35 İNCİ MADDELERİNİN UYGULAMASI ANONİM ŞİRKETLERDE KANUNİ TEMSİLCİLERİN 6183 SAYILI KANUNUN MÜKERRER 35 İNCİ MADDESİ KAPSAMINDA SORUMLULUĞU LİMİTED ŞİRKETLERDE KANUNİ TEMSİLCİ VE ORTAKLARIN 35 VE MÜKERRER 35 İNCİ MADDELERİ KAPSAMINDA SORUMLULUĞU DİĞER HUSUSLAR YMM LER HAKKINDA YAPILACAK TAKİP İŞLEMLERİ İHTİYATİ TAHAKKUK VE İHTİYATİ HACİZ İŞLEMLERİ İHTİYATİ HACİZ İŞLEMLERİ İHTİYATİ TAHAKKUK/HACİZ DOSYALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR İPTAL DAVALARI İPTAL DAVASI İPTAL DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME İPTAL DAVASINDA MUHATAP DAVANIN AÇILMA SÜRESİ İPTAL DAVASININ KONULARI İPTAL DAVASININ KOŞULLARI BORÇLUNUN GEÇERSİZ SAYILAN TASARRUFLARI BORÇ ÖDEMEYİ ENGELLEYEN TASARRUFLAR İPTAL DAVASININ SONUÇLARI BORCU YOKTUR İŞLEMLERİ VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMU GÖSTEREN YAZI SAYILI KANUNUN 22/A MADDESİNE GÖRE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR III

4 SAYILI KAMU İHALE KANUNU KAPSAMINDAKİ İHALELERE İSTEKLİ OLARAK KATILACAK OLANLARA VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR MÜKELLEFLER TARAFINDAN BORCU YOKTUR YAZISI TALEP EDİLEN HALLERDE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR MUHASEBE BİRİMLERİ TARAFINDAN BORCU YOKTUR YAZISI TALEP EDİLEN HALLERDE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMUNU GÖSTERİR BELGENİN TANZİMİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEKLER TAKAS TECİL TECİL VE TAKSİTLENDİRME TUTAR İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ VE BAZI İDARİ/TRAFİK PARA CEZALARI İÇİN TUTAR VE SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ YÜKSEK ÖĞRENİM KREDİ BORCU, YÜKSEK ÖĞRENİM HARÇ KREDİSİ İÇİN TUTAR VE SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ BORÇLULARIN TECİL VE TAKSİTLENDİRME BAŞVURULARI TECİL TAKSİTLENDİRMEDE TEMİNAT BORÇLUNUN ÇOK ZOR DURUM HALİNİN TESPİTİ SÜRELİ RED TECİL EDİLMEYECEK ALACAKLAR TECİL VE TAKSİTLENDİRMEDE VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMUNU GÖSTERİR BELGE VERİLMESİ TALEPLERİ TECİLİN GEÇERLİ SAYILMASI (GÜNLEME) TECİL VE TAKSİTLENDİRMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR HACİZ HACİZ VARAKASI E-HACİZ MAAŞ HACİZLERİ ÇALIŞAN MAAŞ HACZİ EMEKLİ MAAŞ HACZİ MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASI IV

5 MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASI MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASININ BAZI İL VEYA İLLERLE SINIRLI OLARAK YAPILMASI MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASININ YURT GENELİNDE YAPILMASI MAL VARLIĞI ARAŞTIRMALARI KAPSAMINDA ARAŞTIRMA YAPILACAK BİRİMLER BANKALAR VE MERKEZ KAYIT KURULUŞU A.Ş.: KARA VASITALARI: DENİZ TAŞITLARI : HAVA ARAÇLARI : GAYRİMENKULLER: POSTA ÇEKİ HESABI: İŞ MAKİNALARI: PATENT, MARKA VE DİĞER GAYRİ MADDİ HAKLAR: ÜÇÜNCÜ ŞAHISLAR NEZDİNDE BULUNAN MAL, HAK VE ALACAKLAR: FİİLEN TUTANAK TANZİMİ SURETİYLE HACZEDİLEBİLECEK SAİR MENKUL MALLAR: MAL VARLIĞI ARAŞTIRMALARINDA VERGİ DAİRELERİNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR TAHSİL GÜÇLÜĞÜ BULUNAN ALACAKLARLA İLGİLİ YAPILACAK İŞLEMLER ARAÇ HACİZLERİ VE SATIŞI ARAÇLARA KAYDİ HACİZ TATBİKİ YAKALAMA TALEPLERİ ARACIN YAKALANARAK MUHAFAZA ALTINA ALINMASI ARAÇLARIN SATIŞI SATIŞ SONRASI İŞLEMLER DİĞER HUSUSLAR GAYRİMENKULLERİN HACZİ VE SATIŞI GAYRİMENKUL SATIŞ İHALESİ ÖNCESİ ALACAKLI VERGİ DAİRESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER GAYRİMENKUL SATIŞ KOMİSYONUNUN OLUŞUMU İHALEYE KATILACAKLARDA İSTENİLECEK BELGELER İHALEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR AÇIK ARTIRMANIN YAPILACAĞI YER, TARİH VE SAAT V

6 9.6- GAYRİMENKUL SATIŞ KOMİSYONUNUN GÖREVLERİ AÇIK ARTIRMADA UYULACAK KURALLAR VE SATIŞ ŞEKLİ SATIŞ BEDELİNİN TAHSİLİ TAPU TESCİL İŞLEMLERİ VE MÜŞTERİNİN GAYRİMENKULU ALMAKTAN VAZGEÇMESİ İHALENİN YAPILAMAMASI GAYRİMENKUL SATIŞ SÜRECİ GAYRİMENKULLERİN TEFERRUĞU VE GERİ VERİLMESİ NİYABETEN GAYRİMENKUL SATIŞI KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINA GİREN GAYRİMENKULLERDE HACZİN DURUMU HACİZ KALDIRMA İŞLEMLERİ BİLİRKİŞİ HİZMET ALIM İŞLEMLERİ VERGİ KANUNLARI UYARINCA KURULAN KOMİSYONLARCA/TAHSİL DAİRESİNCE BİLİRKİŞİ MÜTALAASINA BAŞVURU KARARININ ALINMASI HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER BİLİRKİŞİ ÜCRETİNİN İDARE TARAFINDAN KARŞILANMASI DURUMUNDA HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER BİLİRKİŞİ ÜCRETİNİN MÜKELLEF TARAFINDAN KARŞILANMASI DURUMUNDA HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER TERKİN İŞLEMLERİ VE ACİZ HALİ İFLAS İFLAS İŞLEMLERİ İFLAS ERTELEME VE İHTİYATİ TEDBİR VUK A TABİ OLMAYIP 6183 SAYILI KANUNA GÖRE TAHSİLİ GEREKEN ALACAKLAR YİYECEK BEDELLERİ DİĞER ALACAKLAR EMANET HESAPLARININ TASFİYESİ EKLER VI

7 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Tahsilat Grup Müdürlüğü SAYI : [ /288-A] KONU : 6183 Sayılı Kanun Uygulaması. İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI TAMİMLERİ SERİ NO : A SIRA NO: GRUP MÜDÜRLÜĞÜNE 6183 Sayılı Kanunun uygulamasına yol göstermek amacıyla Başkanlığımız (Mükellef Hizmetleri Tahsilat Grup Müdürlüğü) tarafından 6183 Sayılı Kanun, tebliğler, iç genelgeler, özelgeler ve Başkanlığımız uygulama tamimleri incelenerek, vergi dairelerinin tek bir kaynaktan bilgilenmelerinin sağlanması, bununla birlikte uygulamada tereddüt edilen hususlara şeffaf ve anlaşılır çözümler getirilerek mükellef hizmet kalitesinin arttırılması ve uygulama birliğinin sağlanması açısından tek bir metinde birleştirilmiştir Sayılı Kanun uygulamalarına yönelik konusu itibariyle 14 ana başlık altında incelenmiştir. Bu başlıklar sırasıyla; 6183 Sayılı Kanuna Göre Sorumluluk, İhtiyati Tahakkuk ve Haciz İşlemleri, İptal Davaları, Borcu Yoktur İşlemleri, Takas, Tecil, Haciz, Araç Hacizleri ve Satış, Gayrimenkullerin Haczi ve Satışı, Haciz Kaldırma İşlemleri, Bilirkişi Hizmet Alım İşlemleri, Terkin İşlemleri ve Aciz Hali, İflas, VUK a Tabi Olmayıp 6183 Sayılı Kanuna Göre Tahsili Gereken Alacaklar olarak düzenlenmiştir. Metinde sık kullanılan terimlere ilişkin kısaltmalar ekte bulunmaktadır.. 1

8 SAYILI KANUNA GÖRE SORUMLULUK 1.1- MİRASÇILAR (1) Borçlu mükelleflerin ölümü halinde, mirası reddetmemiş mirasçılar hakkında yapılacak takibat işlemleri ile mirasın reddedilmiş olunması durumunda yapılacak takibat işlemlerinde, uygulama birliğinin sağlanması açısından, aşağıdaki şekilde işlem tesis edilecektir MİRASIN KABUL EDİLMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER (1) Bilindiği üzere, A Seri, 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin III- Borçlunun Ölümü ve Ölüm Halinde Takibin Geri Bırakılması başlıklı bölümünde konuya ilişkin olarak; 6183 Sayılı Kanunun 7 nci maddesinde; borçlunun ölümü halinde mirası reddetmemiş mirasçılar hakkında bu Kanun hükümlerinin tatbik edileceği ve borçlunun ölümünden önce başlanılmış olan işlemlere devam edileceği açıklanmıştır. Borçlunun ölümünden önce 6183 Sayılı Kanun çerçevesinde başlatılmış takip işlemlerinin tereke üzerinde devam ettirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, Kanunun 50 nci maddesi gereğince tereke hakkındaki takip işlemleri ölüm günü dâhil 3 gün süre ile durdurulacak, 3 üncü günün bitiminden itibaren takip işlemlerine devam edilecektir. Terekenin bir mahkeme veya iflas dairesi tarafından tasfiyesini gerektiren hallerde ise takip işlemleri durdurulacak, terekenin tasfiyesini yürüten mercie takibi gereken amme alacakları bildirilecektir sayılı Türk Medeni Kanununun 590 ve 619 uncu maddeleri gereğince defter tutmaya karar verilmesi halinde, defter tutma işlemlerinin devam ettiği süre içinde terekeye dâhil mal varlıklarının satışı yapılamayacaktır. 2. Borçlunun ölümü halinde mirası reddetmemiş mirasçılar hakkında 6183 Sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır Sayılı Kanunun 50 nci maddesi uyarınca, mirasçılar, mirası kabul veya reddetmemişlerse bu hususta 4721 sayılı Kanunda belirlenmiş süreler geçinceye kadar haklarındaki takip durdurulacaktır sayılı Kanunun 606 ncı maddesinde; mirasın 3 ay içerisinde ret olunabileceği hükme bağlanmış olup, bu süre içerisinde mirasın kabul edildiğine ilişkin bir bilgi edinilmeden mirasçılar hakkında takip yapılmasına imkân bulunmamaktadır. Ancak; 4721 sayılı Kanunun 610 uncu maddesi uyarınca, mirası ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetiminde olmayan veya miras bırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine maleden mirasçı mirası reddedemeyeceğinden, mirası ret hakkından mahrum olan bu mirasçılar hakkında mirası ret süresi beklenilmeden takip işlemlerine devam edilmesi gerekmektedir. 3. Mirasçıların sorumluluğu; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun 12 nci ve 4721 sayılı Kanunun 681 inci maddesinde düzenlenmiştir. 213 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde, Ölüm halinde mükelleflerin ödevleri, mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılarına geçer. Ancak, mirasçılardan her biri ölünün vergi borçlarından miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar. hükmüne yer 2

9 verilmek suretiyle ölen kişinin vergi borçlarından her mirasçının kendi miras hissesi nispetinde sorumlu olması esası getirilmiştir. Bu itibarla, ölen amme borçlusundan aranılan amme alacaklarının 213 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklar olması halinde mirasçılar hakkında yapılacak takiplerde mirasçıların sorumlu oldukları tutarların 213 sayılı Kanunun anılan maddesi uyarınca tespit edilmesi gerekmektedir sayılı Kanunun 641 ve 681 inci maddelerinde ise; mirasçıların tereke borçlarından dolayı müteselsilen sorumlu oldukları düzenlenmiştir. Ancak, bu sorumluluk mirasın paylaştırılmasından itibaren geçecek 5 yıllık sürede geçerli olup, bu sürenin bitiminden sonra mirasçılar miras hisseleri oranında miras bırakanın borçlarından sorumlu olacaklardır. Miras bırakandan aranılan amme alacaklarının 213 sayılı Kanun kapsamında olmayan alacaklardan olması halinde mirasçılar hakkında yapılacak takipte 4721 sayılı Kanunun hükümleri esas alınacaktır. Buna göre, mirasçılar müteselsil sorumluluğun sona erdiği tarihe kadar borcun tamamından müteselsilen, bu tarihten itibaren ise miras hisseleri oranında sorumlu tutularak takip edilecektir. açıklamalarına yer verilmiştir. (2) Buna göre, 213 sayılı Kanun kapsamındaki alacaklar için mirasçılar murisin vergi borçlarından miras hisseleri oranında sorumlu olacaklarından, vergi dairesince veraset ilamının tetkiki ile varislerin hisse oranlarının tespit edilmesi ve bu tespitten sonra mirasçıların her birine hisseleri oranında ödeme emri düzenlenerek tebliğ edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan VUK kapsamında olmayan alacaklar için mirasçıların tereke borçlarından dolayı müteselsil olarak sorumlu oldukları tabiidir MİRASIN REDDEDİLMESİ DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER (1) Konu ile ilgili olarak A Seri, 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin III- Borçlunun Ölümü ve Ölüm Halinde Takibin Geri Bırakılması başlıklı bölümünün 5 ve 6 ncı maddelerinde; sayılı Kanunun 631 inci maddesi uyarınca, amme borçlusunun mirasının Devlete geçmesi halinde, Devlet deftere yazılan borçlardan, sadece miras yoluyla edindiği değerler ölçüsünde sorumlu olacaktır. 6. Mirasın mirasçılar tarafından reddedilmesi ve amme alacağının tereke varlığından alınamaması halinde, amme alacağı zamanaşımı süresi sonunda terkin edilecektir. denilmektedir. (2) 4721 sayılı TMK nın 612 nci maddesinde de; En yakın yasal mirasçıların tamamı tarafından reddolunan miras, Sulh Mahkemesince iflas hükümlerine göre tasfiye edilir. Tasfiye sonunda arta kalan değerler, mirası reddetmemişler gibi hak sahiplerine verilir. hükmü bulunmaktadır. (3) Yargıtay 2 nci Hukuk Dairesi tarafından verilen tarih ve E.No:2010/15137, K.No:20977 sayılı kararda; Bu yasal düzenleme uyarınca, mirasın birinci derecedeki mirasçıların tamamı tarafından reddi halinde miras ikinci derecedeki mirasçılara geçmez. Tereke tasfiye olunur, borçlar ödendikten sonra geriye kalan kısım varsa ret vaki olmamış gibi birinci derece mirasçılarına verilir. denilmek suretiyle hüküm verilmiştir. (4) Diğer yandan, resmi tasfiye yetki ve görevi murisin son ikametgâhının bulunduğu yer Sulh Mahkemesine aittir. Tasfiye, sulh mahkemesince veya atayacağı bir ya da birkaç 3

10 tasfiye memuru tarafından yapılır. Yargıtay 2 nci Hukuk Dairesinin aynı kararında; Mahkeme, en yakın tüm mirasçıların mirası reddettiğini belirlediği anda iflas usulü ile tasfiyeye geçmelidir. Esasen, ilgililerin bu yolda işlem yapılması için sulh hâkimine müracaatını engelleyen bir hüküm de yoktur ve muristen alacaklı olanların, bir an önce tasfiye icrasında hukuki yararları açıktır. Buna göre; mirasın en yakın tüm mirasçılar tarafından reddedildiği, kendisinin ise alacaklı olduğu iddiasıyla tasfiye isteyen davacının isteğinin, mirasçı olmadığından ve sıfat yokluğundan bahisle reddi doğru değildir. denilmek suretiyle, muristen alacaklı olanların mirasın tasfiyesi yönünde sulh mahkemesine müracaatının mümkün olduğu ifade edilmektedir. (5) Bu itibarla, mirasın reddi halinde, mirasın devlete kalması söz konusu olmayıp, bu halde terekenin tasfiye edilmesi ve borçlar ödendikten sonra ret yokmuş gibi mirasçılara verilmesi gerekmekte olup, alacaklı vergi dairesinin TMK nın 633 üncü maddesindeki süre sınırlaması ile bağlı olmaksızın, mirasın resmi tasfiyesi için Muhakemat Müdürlüğü aracılığı ile Sulh Mahkemesine başvuruda bulunması mümkün bulunmaktadır. (6) Yine Yargıtay 2 inci Hukuk Dairesinin tarihli, E.No:2010/9652, K.No: 2011/12532 sayılı kararıyla; Sulh Hukuk Hakiminin, en yakın yasal mirasçılarının tamamının mirası reddettiklerini belirlemesi halinde her hangi bir başvuruya gerek olmadan, kendiliğinden, resmi tasfiye yoluna gitmesi gerekir. denilmektedir. (7) Buna göre; mahkeme res en resmi tasfiye yoluna gitmemiş ise, yukarıdaki Yargıtay kararında açıklandığı üzere, muristen alacaklı olanların mirasın tasfiyesi yönünde sulh mahkemesine müracaatı imkân dâhilinde bulunduğundan, eğer resmi tasfiyeye başlanmasında alacaklı vergi dairesinin yararı varsa tasfiyenin mahkemeden talep edilmesi için murise ilişkin bilgiler ile borç bilgisinin Muhakemat Müdürlüğüne gönderilmesi, bu yolla terekenin resmi tasfiyesinin talep edilmesi gerekmektedir. Murisin mal varlığının bulunmaması nedeniyle resmi tasfiyenin talep edilmemesi veya resmi tasfiyeye geçilmesinden sonra murisin malvarlığının bulunmaması nedeniyle alacağın tahsil edilmesine olanak bulunmadığının tespit edilmesi durumunda 5 yıllık zamanaşımı süresi sonunda terkin cetveli düzenlenerek GİB e bildirilmesi gerekmektedir. (8) Bununla birlikte mirası ret hakkını kullanan mirasçıların tereke malları üzerinde sonradan herhangi bir tasarrufta bulunması mirası kabul olarak nitelendirilmeyecek ve tasarruf işlemi sonucunda elde edilen kazanımlar 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunun 77 nci maddesi hükmüne dayanılarak genel hükümlere göre tahsil edilecektir. Muhakemat Müdürlüğüne genel hükümlere göre alacağın tahsil edilmesine yönelik yazılacak yazılara mirasçıların tereke üzerinden yapmış olduğu tasarrufa ilişkin bilgi ve belgelerin ekleneceği tabiidir DİĞER HUSUSLAR (1) Ölüm halinde mükellefe ait ödenmemiş idari para cezalarının terkin edilip edilmeyeceği hususu ile ilgili olarak; Anayasası nın 38 inci maddesinin yedinci fıkrasında Ceza sorumluluğu şahsidir denilmektedir. (2) Anayasanın bu hükmüyle şahısların işledikleri idari veya adli suçlara istinaden gerek adli gerekse idari merciler tarafından verilen cezaların yalnızca o kişiye yönelik infaz edilmesi gerektiği hüküm altına alınmaktadır. (3) Bu nedenle, idari para cezalarının düzenlendiği özel kanunlara bakılarak, bu kanunda cezaya muhatap olan kişilerin ölümü halinde idari para cezalarının mirası reddetmemiş mirasçılarından takip edilip edilmeyeceği yönünde ayrıca bir hüküm bulunmaması 4

11 koşuluyla, Anayasa nın 38 inci maddesinde yer verilen Cezaların Şahsiliği ilkesi gereğince, bu idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilmesi icap etmektedir. (4) Diğer taraftan tüzel kişilere yönelik olarak verilen adli veya idari para cezalarının tüzel kişiliğin mal varlığından tahsil edilememiş olması nedeniyle, 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre sorumlu tutulan ortaklar ve/veya kanuni temsilcilerin ölümü halinde, cezaya tüzel kişiliğin muhatap olması nedeniyle, mirası reddetmemiş mirasçılardan bu alacakların takibine devam edilecektir SAYILI KANUNUN 35 VE MÜKERRER 35 İNCİ MADDELERİNİN UYGULAMASI (1) Amme alacaklarının takip ve tahsil usulüne ilişkin esasların düzenlendiği 6183 Sayılı Kanun ile kanuni temsilci, ortak gibi amme borçlusuyla birlikte amme alacağının ödenmesinden sorumlu olan şahısların sorumluluk esasları da hüküm altına alınmıştır. (2) Tüzel kişilikler için, alacağın öncelikle tüzel kişiliğin malvarlığından tahsil edilmesi esas olmakla birlikte şayet alacak, tüzel kişiliğin mal varlığından tahsil edilemiyor veya tahsil edilemeyeceği anlaşılmış ise ortak ya da kanuni temsilcilerden tahsil yoluna gidilmektedir ANONİM ŞİRKETLERDE KANUNİ TEMSİLCİLERİN 6183 SAYILI KANUNUN MÜKERRER 35 İNCİ MADDESİ KAPSAMINDA SORUMLULUĞU (1) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle değişen fıkra) Kanuni temsilcilerin sorumluluğu ile ilgili düzenlemeler 6183 Sayılı Kanunun mükerrer 35 inci maddesinde hükme bağlanmıştır. 1 (2) Buna göre, 6183 Sayılı Kanunun mükerrer 35 inci maddesi ile tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıf ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacaklarının, kanuni temsilcilerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerin şahsi mal varlıklarından bu kanun hükümlerine göre tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. (3) Söz konusu hükümler, tüzel kişilerin mal varlıklarından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarının doğduğu ve ödenmesi gerektiği dönemde, şirketi temsil yetkisi bulunan şahısları müştereken sorumlu tutarak takip ve tahsiline imkân vermektedir. (4) Bununla birlikte, TTK nın 587 inci maddesinde tescil ve ilan edilecek hususlar belirtilmiş ve şirket müdürlerinin ad ve soyadları, ikametgâhları ile şirketin ne suretle temsil edileceği de tescil ve ilan edilecek hususlar arasında sayılmıştır. (5) TTK nın 36 ncı maddesi gereğince de bu tescil ilan tarihinden itibaren hüküm ifade edecektir. (6) Şirketi temsil yetkisi verilen kişiler ile bu kişilerin herhangi bir nedenle söz konusu görevi bırakmaları halinde ise temsil selahiyetini kaybettikleri tarihin Ticaret Sicil Gazetesinden tespit edilmesi icap etmektedir. (7) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle değişen fıkra) A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin VIII. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu başlıklı bölümünün 3. maddesinde; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 323 üncü maddesinde, idare meclisinin şirketi temsile salahiyetli kimseleri tescil edilmek üzere ticaret siciline 5

12 bildireceği, temsil salahiyetine müteallik kararın noterlikçe tasdik edilmiş suretinin de sicil memuruna verilmesinin şart olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hükme göre; a. Temsil salahiyetine ilişkin noter tasdikli yetkili organ (yönetim kurulu veya genel kurul) kararı, b. Şirketi temsil salahiyeti verilen kişilerin kimler olduğu, hususlarının ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmiş olması gerekmektedir. Aynı Kanunun 38 inci maddesi gereğince de bu tescilin ilan tarihinden itibaren hüküm ifade edeceği tabiidir sayılı Türk Ticaret Kanununun 371 ve 373 üncü maddelerinde de aynı esaslar benimsenerek düzenleme yapılmıştır. 2 (8) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle değişen fıkra) 4 üncü maddesinde; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa ilişkin yukarıda yer verilen açıklamalar dikkate alınarak, bir anonim şirketin kanuni temsilcileri; a. Öncelikle şirket esas sözleşmesinde yönetim kurulu üyelerinden birinin veya birden fazlasının şirketi temsile yetkili kılınıp kılınmadığı, b. Şirketi temsile yetkili üye esas sözleşmede belirlenmemiş ise sözleşmede yönetim kurulu veya genel kurula, yönetim kurulu üyesi olması şartıyla murahhas üyeleri veya şirkette pay sahibi olmayan sorumlu müdürleri temsilci olarak belirleme konusunda yetki verilip verilmediği, c. Esas sözleşmede temsilci belirleme konusunda yetkisi bulunan organ tarafından bu yetki çerçevesinde temsil salahiyetinin; yönetim kurulu üyelerinden biri veya birkaçına ya da yönetim kurulu üyelerinden en az biri ile birlikte şirketin sorumlu müdürü veya müdürlerine devredilip devredilmediği hususlarına göre belirlenecektir sayılı Türk Ticaret Kanununa ilişkin yukarıda yer verilen açıklamalar dikkate alındığında anonim şirketlerde kanuni temsilcilerin tespitinde de aynı esaslar dikkate alınacak olup 6102 sayılı Kanunun yönetim kuruluna verdiği yetki çerçevesinde temsil yetkisinin devredilip devredilmediği konusu da araştırılacaktır. Bu hususların varlığı, ticaret sicili kayıtlarına ve ilanın yapıldığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesine bakılarak tayin olunacaktır. denilmektedir. 3 (9) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle değişen fıkra) Aynı bölümün 5 inci maddesinde ise; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 319 ve müteakip maddeleri ile 6102 sayılı Kanunun 370 ve müteakip maddelerine göre temsil yetkisi murahhas azalara veya müdür olarak üçüncü kişilere bırakılmamış ise yönetim kurulu üyeleri kanuni temsilci sıfatını taşımaktadır. Yapılacak tespit sonucunda; şirketi temsil salahiyetinin murahhas üye veya üyeler ile müdür olarak üçüncü kişilere bırakıldığının anlaşılması halinde amme alacağının 6

13 bunlardan takip ve tahsiline gidilmesi, bu durumda diğer yönetim kurulu üyeleri hakkında işlem yapılmaması icap etmektedir. Şirket esas sözleşmesinde bu şekilde bir görevlendirmeye ilişkin herhangi bir kayıt bulunmaması halinde, 6762 sayılı Kanunun 317 nci maddesi, 6102 sayılı Kanunun 365 inci maddesi hükmü göz önüne alınacak, yönetimde bulunan tüm üyelerin müşterek ve müteselsil sorumlulukları dikkate alınarak haklarında 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35 inci maddesi uyarınca işlem yapılacaktır. Diğer taraftan, 6102 sayılı Kanun 1/7/2012 tarihinde yürürlüğe girmiş olup amme alacağının ödenmesinden müşterek ve müteselsil sorumluluğu bulunan kanuni temsilcilerin tespitinde amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği tarihte yürürlükte bulunan ilgili Kanun hükümleri dikkate alınacaktır. denilmektedir. 4 (10)Diğer taraftan anonim şirketlerde, şirketi temsil ve ilzam etmek üzere özel bir görevlendirme yapılmamışsa tüm yönetim kurulu üyeleri kanuni temsilci sıfatını taşıyacak ve 6183 Sayılı Kanunun Mükerrer 35 inci maddesine göre müşterek ve müteselsil sorumlu olacaklardır LİMİTED ŞİRKETLERDE KANUNİ TEMSİLCİ VE ORTAKLARIN 35 VE MÜKERRER 35 İNCİ MADDELERİ KAPSAMINDA SORUMLULUĞU (1) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle değişen fıkralar) Bilindiği üzere, 6183 Sayılı Kanunun Limited Şirketlerin Amme Borçları başlıklı 35 inci maddesi ile limited şirket ortaklarının şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olacakları ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulacakları hüküm altına alınırken, konu hakkında ayrıntılı açıklamalar Seri: A, Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliği nin Limited Şirketlerin Amme Borçları başlıklı bölümünde yer almaktadır. (2) Anılan Tebliğ in söz konusu bölümünün 3 üncü maddesinde; 6102 sayılı Kanunun 595 inci maddesinde ortaklık payının devri düzenlenmiş ve madde hükmüne göre ortaklık payının/esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemlerin yazılı şekilde yapılacağı ve tarafların imzalarının noterce onaylanacağı, şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için ortaklar genel kurulunun onayının şart olduğu ve devrin bu onayla geçerli olacağı, başvurudan itibaren üç ay içinde genel kurul reddetmediği takdirde devre onay vermiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, ortaklık payının devri; tescil ve ilan edilmese de noter tasdikli devir sözleşmesi, şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse ortaklar genel kurulunun onayı bu onayın bulunmadığı halde üç aylık sürenin geçmesi ile hüküm ifade etmektedir. Bu durumda ortaklık payının devredildiği tarih olarak noter tasdikli devir sözleşmesi tarihinin esas alınması gerekmektedir. Diğer taraftan, ortaklık payının noter tasdikli devir sözleşmesi ile devredilmesine rağmen devrin genel kurul tarafından reddedilmesi halinde, ortaklık payı devredilmemiş sayılacak ve ortağın ortaklık sıfatı devam edecektir. Bu itibarla, limited şirket ortaklarının kimliği ve şirketteki sermaye hisselerine ilişkin bilgiler; şirketin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilen ana sözleşmesinde, bu sözleşmede yapılan değişikliklerde, pay devrinin tescil ve ilan edilmemiş olduğu hallerde ise 6102 sayılı Kanunun 594 üncü maddesine göre tutulan pay defterinde ya da devrin 7

14 genel kurul tarafından onaylanmış veya onaylanmış sayılması halinde noter tasdikli devir sözleşmesinde yer almaktadır. Diğer taraftan, 6102 sayılı Kanun 14/2/2011 tarihinde yayımlanmış ve istisnai düzenlemeleri hariç olmak üzere 1/7/2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Aynı tarihte yürürlüğe giren 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ile de yeni Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin yürürlüğe girmesi ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Yapılan düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, amme alacağının ödenmesinden 6183 sayılı Kanun un 35 inci maddesi çerçevesinde sorumluluğu bulunan ortakların tespitinde amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği tarihte yürürlükte bulunan ilgili Kanun hükümleri dikkate alınacaktır. Aynı şekilde ortaklık payının devri ile ilgili olarak da payın devredildiği tarihte yürürlükte olan Kanun hükümlerinin uygulanacağı tabiidir. denilmektedir. (3) Aynı Tebliğ in söz konusu bölümünün 8 inci maddesinde ise;.6102 sayılı Kanuna göre, limited şirketin kanuni temsilcisi, şirket sözleşmesi ile tayin edilmiş müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortak veya tüm ortaklar ya da üçüncü kişiler olabilecektir. Ancak üçüncü kişilere şirketin yönetim ve temsilinin verilebilmesi için ortaklardan en az birinin şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekmektedir. denilmektedir. (4) Yine Tebliğ in 11 inci maddesinin 5 inci fıkrasında ise; Anayasa Mahkemesinin maddenin iptaline ilişkin kararının gerekçesinde, 5766 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önceki dönemlere ilişkin amme alacaklarının ödenmesine dair ikincil sorumluluk düzenlemelerinde alacağın doğduğu tarihteki düzenlemelerin esas alınması gerektiği belirtildiğinden, limited şirketlerin 5766 sayılı Kanunun yayımlandığı 6/6/2008 tarihinden önceki zamanlara ilişkin borçlarından sorumlu tutulacak ortakların tespitinde alacağın doğduğu dönem esas alınacaktır. ifadesi yer almaktadır. Buna göre tarihinden önceki borçlar için limited şirket ortakları hakkında yapılacak takiplerde 6183 sayılı Kanun un 35 inci maddesinin 5766 sayılı Kanun ile değiştirilmeden önceki haline göre işlem yapılması gerekmektedir. 5 (5) ( tarih Seri A 344 seri numaralı tamimle numarası değişen fıkra) Bununla birlikte limited şirket ortakları, hisse devir sözleşme tarihlerinin tarihinden önce olması halinde, hisselerini devrettikleri tarihe kadar doğmuş ve ödenmesi gereken şirket borçlarından 6183 Sayılı Kanunun 35 inci maddesinin tarihinde değişmeden önceki şekline göre sermaye miktarı ile sorumlu tutulacaklardır DİĞER HUSUSLAR (1) Tüzel kişilerin amme borçlusu olduğu durumlarda, borcun tüzel kişilik mal varlığından kısmen ya da tamamen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması hallerinde kanuni temsilciler hakkında takip yapılabilmesi için yeterli şartların oluştuğu kabul edilerek, takip işlemlerine kanuni temsilciler adına 6183 Sayılı Kanunun 55 inci maddesine göre düzenlenecek ödeme emri tebliği suretiyle başlanılacaktır. (2) Amme borçlusunun birden fazla kanuni temsilcisi bulunduğu takdirde, ilgili kanunlara göre kanuni temsilcilerin sorumluluk şekline bakılacak ve müşterek ve müteselsil sorumluluğu olanlar hakkında tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaşılan amme alacağının tamamı için her birine ayrı ayrı ödeme emri düzenlenmek ve tebliğ edilmek suretiyle takibe geçilecektir. 8

15 (3) 6183 Sayılı Kanunun 35 ve Mükerrer 35 inci maddelerinde yer verilen sorumluluklar ile VUK un 10 uncu maddesinde düzenlenen sorumluluk nedeniyle yapılacak takiplerde ortak ve kanuni temsilcilerin takibinde bir öncelik sıralaması söz konusu olmadığından, ortaklar ve kanuni temsilciler hakkında yapılacak takiplere aynı anda başlanılabileceği tabiidir. (4) Kanuni temsilcilerin ve limited şirket ortaklarının 6183 Sayılı Kanun gereği sorumlu oldukları borç tutarları tespit edilirken vergilendirme dönemlerinin takip ve tahsilat işlemleri açısından bölünmesine imkan bulunmamaktadır. Bu nedenle kanuni temsilcilik veya limited şirket ortaklıklarının devirlerinde her bir vergi türü için ayrı ayrı değerlendirilmek üzere devrin yapıldığı vergilendirme dönemine isabet eden vergilerin hem devredenden hem de devralandan takip ve tahsil edilmesi gerekmektedir YMM LER HAKKINDA YAPILACAK TAKİP İŞLEMLERİ (1) Yeminli mali müşavirlerin müşterek ve müteselsil sorumlulukları kapsamında haklarında yapılması gereken takibat işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir. (2) VUK un mükerrer 227 nci maddesinde; Maliye Bakanlığı: d. Yukarıdaki fıkra hükümlerine göre beyannameyi imzalayan veya tasdik raporunu düzenleyen meslek mensupları, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza, gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar denilmektedir. e sayılı Kanunun 12 nci maddesinde; Yeminli malî müşavirler gerçek ve tüzelkişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin malî tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelediğini tasdik ederler. Yeminli malî müşavirlerin tasdik edecekleri belgeler, tasdik konuları ile tasdike ilişkin usul ve esaslar; gerçek ve tüzel kişilerin mükellefiyet şekilleri, iş kolları ve ciroları, döviz kazandırıcı işlemleri, ithalat ve ihracatları, yatırımın miktarları ve nevileri ile belgelerin ibraz edileceği merciler esas alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir. Kanunları gereğince, kamu kurum ve kuruluşlarına verilen tasdik edilmiş mali tablolar, kamu idaresinin yetkili memurlarınca, tasdikin kapsamı ölçüsünde incelenmiş bir belge olarak kabul edilir. Ancak, çeşitli kanunlarla kamu idaresine tanınan teftiş ve inceleme yetkilerinin kullanılmasına ve gerektiğinde tekrarına ait hususlar saklıdır. Yeminli malî müşavirler yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumludurlar. Yaptıkları tasdikin doğru olmaması halinde, tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Yeminli malî müşavirler yaptıkları tasdikin kapsamını düzenleyecekleri raporda açıkça belirtirler. 9

16 Bu Kanun hükümlerine göre meslek icra edenlerin vergi kanunları ve diğer kanunlardaki sorumlulukları saklıdır. hükmü yer almaktadır. f. Söz konusu madde ile yeminli mali müşavirlere getirilen, Müşterek ve Müteselsilen sorumluluğun usul ve esaslarını belirleyen 18 seri numaralı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel Tebliği nin B/2 bölümünde ise; Müşterek ve Müteselsil sorumluluğu vergi inceleme raporu ile tespit edilen yeminli mali müşavirler nezdinde yapılacak takibat, vergi ve ceza tahakkukunun kesinleşmesinden sonra başlatılacaktır. Vergi dairelerince yapılacak olan takibat, tahakkuku kesinleşen vergi ve cezaların tahsiline yönelik olacaktır. Bununla birlikte, yeminli mali müşavirin bilgi ve rızası dışında, mükellefin tek taraflı tasarrufu sonucu kesinleşen ve yeminli mali müşavir tarafından ödenen vergi ve cezalar için mükellefe rücu hakkı saklıdır. Sorumluluğu tespit edilen yeminli mali müşavirle ilgili takibat ise yeminli mali müşavirin bağlı bulunduğu vergi dairesince yerine getirilecektir denilmektedir. g. 1996/1 sıra numaralı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu İç Genelgesi nin 6 ncı bendinde; Yeminli mali müşavirin bağlı bulunduğu vergi dairesi, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından bildirilen vergi ve cezanın tahsili için bu vergi dairesi adına takibat yapılacaktır denilmek suretiyle konuya açıklık getirilmiştir. h. Ayrıca mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından bildirilen ifadesinden de ödeme emri ile bildirileceğinin anlaşılması gerekmektedir. i. Bu durumda, kamu alacağının tahsiline yönelik olarak müşterek ve müteselsil sorumluluğu belirlenen yeminli mali müşavirler adına takibata, ödeme emri düzenlenmek suretiyle başlanılması gerekmekte olup, söz konusu ödeme emrinin asıl mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesince düzenlenerek yeminli mali müşavire tebliğ edilmek üzere ve takibat işlemlerinin yerine getirilmesi amacıyla yeminli mali müşavirin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderilmesi gerekmektedir. 10

17 2- İHTİYATİ TAHAKKUK VE İHTİYATİ HACİZ İŞLEMLERİ 2.1- İHTİYATİ HACİZ İŞLEMLERİ (1) Vergi Daireleri İşlem Yönergesinin 126 ncı maddesinde belirtildiği gibi ileride tahakkuk edecek olan veya tahakkuk etmiş ve henüz vadesi geçmemiş bulunan ya da vadesi geçtiği halde ödeme emri tebliğ edilmemiş olan amme alacağının tahsil güvenliğini sağlamak üzere yapılan hacze İHTİYATİ HACİZ denilmektedir. a Sayılı Kanunun uygulamasında ihtiyati tahakkuk/haciz, idari bir tasarruf niteliğinde olan icrai bir karara dayanılarak res en uygulanır. Anılan Kanunun 13 üncü maddesi ile hükme bağlanmıştır. (2) İhtiyati haczin amacı amme alacağını teminat altına almak maksadıyla tahsil dairelerince mükellefin menkul, gayrimenkul malları ile diğer hak ve alacaklarının kaçırılmasına engel olunmasıdır. Mükellefin kaçması, kaçma ihtimalinin olması, hileli yollara sapma olasılığı görülmesi, talep edildiği halde mal beyanında bulunulmaması veya noksan bildirimde bulunması, inceleme altındaki işlemlerle ilgili malvarlıklarını elden çıkarması vb. hallerde ihtiyati haciz uygulamasına gidilmesi gerekmektedir. (3) İhtiyati haciz uygulamasından beklenen faydanın elde edilebilmesi için, işlemlerin gecikmeksizin tamamlanması, ihtiyati haciz kararlarının hazırlanması ve uygulanması aşamalarında gizlilik içerisinde hareket edilerek borçlunun malvarlığını kaçırmasına engel olunması gerekmektedir. İhtiyati hacizde borçlu mamelekine dahil kıymetlerin biri veya bir kısmı üzerine borçlunun zilyetliği kaldırılarak idare tarafından el konulur. İhtiyati haciz kat i hacze dönüştürülmediği sürece ihtiyaten haczedilen mallar satılarak paraya çevrilemez. Ancak ihtiyaten haczedilen malların bozulması, çürümesi gibi nedenlerle korunmasının mümkün olmadığı veya beklediği zaman önemli bir değer düşüklüğüne uğrayacağının anlaşılması hallerinde, bu mallar derhal paraya çevrilerek, elde edilen tutarlar teminat olarak muhafaza edilecektir. (4) Acele ve süreli olması nedeniyle ihtiyati tahakkuk/haciz taleplerinin Uygulama Grup Müdürlükleri aracı kılınmaksızın, vergi dairesi müdürlüklerince elden Tahsilat Müdürlüğüne teslim edilmesi gerekmektedir. (5) Başkanlık Makamının tarihli oluru ile bundan böyle haciz varakaları ve mükellefin borç durumu hakkında düzenlenen tablonun ihtiyati tahakkuk/haciz talep dosyası ekinde gönderilmemesi, Başkanlık Makamınca verilen ihtiyati tahakkuk/haciz emrinden sonra haciz varakalarının vergi dairesince tanzim edilmesi uygun görülmüştür. (6) Başkanlığımızdan ihtiyati tahakkuk/haciz oluru alınması talep edilen dosyalarda izlenmesi gereken işlem aşamaları; a. İhtiyati tahakkuk/haciz talepleri bildirilirken dayanağı vergi inceleme raporu, takdir komisyonu kararı, vergi inceleme elemanı yazısı vb. belgelerin bir örneğinin üst yazı ekinde Müdürlüğümüze gönderilmesi, b. Tüm ihtiyati tahakkuk/haciz talep dosyalarında, ihtiyati tahakkuk/haciz talep sebebiyle ilgili ayrıntılı bilgilerin yer aldığı ihtiyati tahakkuk/haciz işlem kontrol formunun (Ek-2.1) eksiksiz şekilde doldurularak yazı ekinde gönderilmesi, 11

18 c. Tarh ve tebliğ işlemleri yapılarak tahakkuk etmiş henüz vadesi geçmemiş bulunan ya da vadesi geçtiği halde ödeme emri tebliğ edilmemiş olan amme alacağı için 6183 Sayılı Kanunun 13/3 üncü maddesine dayanan ihtiyati haciz talep gerekçelerinin ihtiyati tahakkuk/haciz işlem kontrol formunda açıkça belirtilmesi, d. Ek-2.2 veya Ek-2.3 e uygun olarak düzenlenen ihtiyati tahakkuk/haciz talebi üst yazılarının Uygulama Grup Müdürlükleri aracı kılınmaksızın derhal elden kurye ile Müdürlüğümüz Tahsilat 1 servisinde kontrol ettirilerek Müdürlüğümüz Evrak Kayıt servisine teslim edilmesi, kontrolü yapılan ihtiyati tahakkuk/haciz talep evraklarında eksiklikler veya hataların tespit edilmesi halinde düzenlenen ihtiyati tahakkuk/haciz talebi iade tutanağı (Ek-2.4) ile birlikte ihtiyati tahakkuk/haciz talep evraklarının kuryeler tarafından iade alınarak ivedilikle vergi dairesi müdürlüğüne intikalini sağlamaları, e. Başkanlık Makamından alınan Gizli ibareli ihtiyati tahakkuk/haciz onay yazısı ilgili vergi dairesine öncelikle faks ile gönderilecek olup, buna istinaden mükellef hakkındaki işlemlerin ivedi olarak başlatılması, ihtiyati haciz kararına ilişkin belgelerin Müdürlüğümüzden aynı gün veya en geç ertesi gün itibarıyla bekletilmeksizin teslim alınması, (7) İhtiyati tahakkuk/haciz kararı hakkında onay Müdürlüğünüze ulaştığında; a. İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz kararı alınması istenilmişse amme alacağı derhal tahakkuk ettirilerek haciz varakalarının düzenlenmesi, b. Sadece ihtiyati haciz kararı alınması istenildiğinde ise haciz varakalarının bekletilmeksizin düzenlenmesi, c. Düzenlenen haciz varakalarının, miktarına göre müdür yardımcısı/müdür tarafından başkan adına imzalanıp mühürleri tamamlanarak E-VDO ortamında onay işleminin yapılması ve bu işlemlere müteakip derhal amme alacağının teminat altına alınmasına ilişkin işlemlere başlanılması, gerekmektedir İHTİYATİ TAHAKKUK/HACİZ DOSYALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1) Vergi inceleme raporu veya takdir komisyonu kararı olmaksızın istenilen ihtiyati tahakkuk/haciz olur taleplerinin iyi değerlendirilmesi, ihtiyati tahakkuk/haciz yoluna başvurulması durumunda bu takibin sonuç verebileceği kanaatine varılmış olması, (2) Vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından gönderilen yazı veya raporlara istinaden ihtiyati haciz talep edilmesi halinde; yazı veya rapor da dikkate alınarak 6183 Sayılı Kanunun 13 üncü maddesindeki bentlerden uygun olanın/olanların belirlenmesi, (3) Mükellef hakkında ihtiyati haciz kararı alınması talep edilirken, amme alacağı tahakkuk etmemişse ihtiyati tahakkuk kararı alınmasının da talep edilmesi, (4) Vergi dairelerince anonim şirket ortakları veya yönetim kurulu üyelerinin tamamı hakkında ihtiyati haciz kararı alınması talep edilmekle beraber anonim şirketlerde sadece kanuni temsilciler hakkında ihtiyati haciz talep edilmesi gerekmektedir. Amme alacağının tüzel kişiliğin mal varlığından kısmen veya tamamen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması halinde; kanuni temsilciler şirketin ödenmemiş borçlarından müştereken ve müteselsilen sorumludur. Temsil yetkisi murahhas üyelere veya pay sahibi olmayan müdürlere bırakılmamış ise, yönetim kurulu üyeleri kanuni 12

19 temsilci sıfatını taşımaktadırlar ve amme alacağının ödenmesinden yönetim kurulu üyeleri şahsi mal varlıklarıyla sorumludurlar. Bu nedenle anonim şirketlerin kanuni temsilcileri hakkında da ihtiyati haciz talep edilmesi halinde; kanuni temsilcilerinin adı soyadı ve unvanlarının, TC kimlik/vergi kimlik/yabancı kimlik numaralarının vergi dairesi ihtiyati haciz talep yazısında açıkça belirtilmesi, (5) Limited şirketlerde, şirket ortağı hakkında şirketin toplam borcu kadar ihtiyati haciz talep edilmektedir; ancak limited şirketlerde borcun doğduğu ve borcun vadesinde şirket ortaklarının kimler olduğunun tespiti ile ayrıca 6183 Sayılı Kanunun 35 inci maddesi dikkate alınarak şirket ortaklarının hisseleri oranında ihtiyati haciz talep edilmesi, şirket müdürü hakkında ise şirketin toplam borç tutarı kadar ihtiyati haciz kararı talep edilerek vergi dairesi ihtiyati tahakkuk/haciz talep yazısında şirketin kanuni temsilcisi ve ortaklarının adı soyadı ve unvanlarının, TC kimlik/vergi kimlik/yabancı kimlik numaralarının ve ortaklarının hisse oranları ile hisse oranlarına düşen borç miktarının ( adresinden ticaret sicil gazetesindeki ortak ve kanuni temsilci bilgilerinin kontrol edilerek) belirtilmesi, (6) Kollektif şirketlerde, şirketin borç ve taahhütlerinden dolayı birinci derecede şirket tüzel kişiliği sorumludur. Kollektif şirketlerde tüzel kişilik adına dolaysız vergiler yönünden (gelir vergisi) ihtiyati tahakkuk ve/veya ihtiyati haciz kararı talep edilmemesi; ancak dolaylı vergiler yönünden (KDV, ÖTV vs.) tüzel kişilik adına ihtiyati tahakkuk ve/veya ihtiyati haciz kararı alınmasının talep edilmesi, (7) Komandit şirketler, adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket (eshamlı komandit şirket) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Adi komandit şirketlerde şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyeceği anlaşılan vergi borçlarından komandite ortak sınırsız ve müteselsilen sorumludur; komanditer ortak ise şirkete koyduğu veya koymayı yüklendiği sermaye kadar sorumludur. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde ise komandite ortağın şirketin borcundan kollektif şirket gibi, komanditer ortağın ise anonim şirket ortakları gibi değerlendirilmesi, (8) Dernek ve vakıflara ait veya bağlı olarak faaliyet gösteren ve tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin faaliyetleri nedeniyle tarh edilecek vergilerin muhatabı anılan iktisadi işletmeler olup ihtiyati tahakkuk ve/veya ihtiyati haciz uygulamalarında söz konusu tüzel kişiliğin nevine göre işlem yapılması; ancak bu işletmelerin ayrı bir tüzel kişiliklerinin olmaması halinde tarhiyatın muhatabının iktisadi işletmenin ait veya bağlı olduğu dernek veya vakfın sorumlu olduğunun bilinmesi, dolayısıyla ihtiyati tahakkuk ve/veya ihtiyati haciz uygulamalarında söz konusu dernek veya vakıf adına işlem yapılması, ayrıca dernek ve vakıfların kanuni temsilcileri hakkında ihtiyati haciz uygulanabileceği, (9) Kooperatifler hakkında ihtiyati tahakkuk/haciz talep edilirken kanuni temsilcileri adına da ihtiyati haciz talep edilmesi, (10) Adi şirketlerin tüzel kişiliği bulunmadığından ortaklık adına dolaysız vergiler yönünden (gelir vergisi, gelir geçici vergi) ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz kararı talep edilmemesi; ancak dolaylı vergiler yönünden (KDV, ÖTV vs.) ortaklık adına ihtiyati haciz kararı alınmasının talep edilmesi, (11) Vergi inceleme elemanlarınca gönderilen ihtiyati tahakkuk/haciz talep yazısı veya inceleme raporuna istinaden ihtiyati tahakkuk/haciz talep edilmesi durumunda yazıda veya raporda yer alan hususların dikkate alınarak işlemlerin ivedi yerine getirilmesi, 13

20 (12) Vergi dairesi tarafından mükellef kurum hakkında ihtiyati haciz talep edilmesi durumunda ihtiyati haciz tutarının teminat altına alınamaması halinde 6183 Sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin ilgili maddeleri dikkate alınarak şirketin kanuni temsilcisi ve ortakları hakkında da ivedi ihtiyati haciz talep edilmesi, (13) Tüzel kişilerde kanuni temsilciler adına veya gerçek kişiler adına ihtiyati tahakkuk/ihtiyati haciz talebinde ad-soyadlarının veya unvanlarının doğru şekilde yazılmasına dikkat edilmesi, (14) İhtiyati tahakkuk/haciz talep yazısında belirtilen ihtiyati tahakkuka/hacze konu toplam tutar ile olur alındıktan sonra dairece tanzim edilecek haciz varakalarında yer alacak tutarlar toplamının aynı olması hususuna dikkat edilmesi, (15) Vergi inceleme elemanlarınca ihtiyati tahakkuk/haciz talep edilmesi halinde; vergi dairesince ihtiyati tahakkuk/haciz ile ilgili yapılan işlemler (teminat alınması, ihtiyati haczin kaldırılması vs.) hakkında ilgili inceleme elemanına azami 15 (on beş) gün içerisinde yazı ile bilgi verilmesi, gerekmektedir. (16) Seri: A, Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliği nin III. İhtiyati Tahakkuk bölümünün 4 üncü fıkrasında yer aldığı üzere Gelir Vergisi (geçici vergi dahil), Kurumlar Vergisi (geçici vergi dahil), Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Şans Oyunları Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Bu vergilerin gecikme faizi ve vergi aslına bağlı vergi cezalarına ihtiyati tahakkuk kararı alınabilmektedir. Bunların dışındaki vergi ve cezalara (Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası.) ihtiyati tahakkuk talebinde bulunulmaması gerekmektedir. (17) İhtiyati tahakkuk/işlem aşamalarını belirten tablo ekte yer almaktadır. (Ek-2.5) 14

21 3- İPTAL DAVALARI 3.1- İPTAL DAVASI (1) 6183 Sayılı Kanunun 24 ve müteakip maddelerinin uygulanma amacı, amme alacağını ödemeyen borçlunun malı bulunmadığı ya da borca yetmediği takdirde, amme alacağının tamamının veya bir kısmının tahsiline imkan bırakmamak amacı ile borçlu tarafından yapılan tek taraflı hukuki muamelelerle, borçlunun amacını bilen ve bilmesi lazım gelen kimselerle yapılan bütün muamelelerin hükümsüzlüğünü sağlamak ve bu yol ile amme alacağını tahsil etmektir İPTAL DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ (1) 6183 Sayılı Kanunun düzenlediği iptal davası, alacaklıya (amme idaresine) alacağını tahsil olanağı sağlayan nispi nitelikte ve yasadan doğan şahsi bir davadır. Bu dava, alacağın tahsilini sağlayan şeyin aynı ile ilgili olmadığından dava sabit olduğu takdirde davacı amme idaresi, bu davaya konu teşkil eden mal üzerinde cebri icra ile hakkını almak yetkisini elde eder ve davanın konusu gayrimenkul ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın tashihine mahal olmadan o gayrimenkulün haciz ve satışını isteyebilir. Bu nedenle açılan dava sonucunda mahkemece tasarrufların iptaline karar verilmesi durumunda ayrıca tapu kayıtlarının iptali ve amme borçlusu adına tescil işlemi yapılmasına gerek bulunmaksızın satış işlemlerine başlanılması gerekmektedir. (2) Yargıtay 15.HD. E:2002/531,K:2002/1173 ve tarihli kararı; Bu tür davalardan maksat borçlunun, mevcudunu azaltmaya yönelik tasarrufların butlanına hükmettirmektedir. Dava sabit olduğu takdirde, alacaklı, davaya konu mal üzerinde cebri satış yoluyla hakkını almak yetkisini elde eder. Davanın konusu taşınmaz olduğu takdirde, tapu kaydının iptaline gerek kalmadan, o taşınmazın haciz ve satışı istenebilir. Dolayısıyla tasarrufun iptali davaları ayn a ilişkin olmayıp, şahsi niteliktedirler şeklindedir İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME (1) Anılan Kanunun 24 üncü maddesinde Amme borçlusunun bu Kanunun 27, 28, 29 ve 30 uncu maddelerinde yazılı tasarruf ve muamelelerinin iptali için umumi mahkemelerde dava açılır ve bu davalara diğer işlere takdimen umumi hükümlere göre bakılır." şeklindedir. (2) Bu maddede sözü edilen umumi mahkeme, iptali istenilen dava konusu tasarrufun değerine göre değişen Sulh Hukuk veya Asliye Hukuk mahkemesi olup iptal davası alacaklı kamu idaresi veya alacağın tahsilini üstlenen tahsil dairesi tarafından açılır İPTAL DAVASINDA MUHATAP (1) 6183 Sayılı Kanunun 25 inci maddesinde ise kamu alacağından kaynaklanan iptal davalarının kimlere karşı açılacağı düzenlenmiştir. (2) Anılan madde hükmüne göre, iptal; borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimselerle, bunların mirasçılarına ve suiniyet sahibi diğer üçüncü şahıslara karşı istenir. Bu maddeye göre kamu alacağından dolayı haklarında iptal davası açılabilecek olanlar (davalılar) şunlardır: 15

22 a. Asıl borçlu ile iptal konusu işlemi yapan kimseler b. Asıl borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılanlar c. Asıl borçlu ile iptal konusu işlemi yapan kimselerin mirasçıları d. Asıl borçlu ile kötü niyetli üçüncü kişilerdir (3) Yukarıda belirtilen dört halde de iptal davasının hem borçlu (bu tip davalardan etkilenmesi nedeniyle) hem de lehlerine tasarruf yapılan kimseler veya mirasçılar aleyhine açılması gerekmektedir. (4) İptali istenen tasarruf, davalılar ile vergi borçlusu arasında oluşmuş bir hukuki işlemden kaynaklandığından 6183 Sayılı Kanuna göre iptali istenen tasarrufu oluşturan tarafların hepsinin davalı olarak gösterilmesi zorunludur. (5) Diğer taraftan iflas halinde iflas masası, mirasın resmi tasfiyesinde de tasfiye memurları davaya muhatap olurlar. Borçlu iflas etmiş olduğundan, iptal davasında davalı olarak gösterilmesi mümkün değildir DAVANIN AÇILMA SÜRESİ (1) 6183 Sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde "27, 28, 29 ve 30 uncu maddelerde sözü gecen tasarrufların vukuu tarihinden beş yıl geçtikten sonra mezkûr maddelere istinaden dava açılamaz." denilmektedir. (2) Anılan Kanunun ivazsız tasarrufların hükümsüzlüğüne ilişkin 27 nci maddesinde ve hükümsüz sayılan diğer tasarruflarla ilgili 29 uncu maddesinde iki yıllık süreler öngörülmüştür. Burudaki iki yıllık süre iptale tabi tasarrufları sınırlamakta, 26 ncı maddede belirtilen beş yıllık sure ise iptal davasının açılması için öngörülen süredir. Diğer bir ifadeyle anılan kanun maddesi uyarınca kamu alacağından dolayı en geç tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde iptal davası açılması gerekmekte olup bu süre hak düşürücü süredir İPTAL DAVASININ KONULARI (1) 6183 Sayılı Kanunun 24 üncü maddesinde bu amaçla yapılan düzenleme ile iptale konu tasarruflar, ivazsız tasarruflar, ivazsız sayılarak hükümsüz sayılan tasarruflar, geçersiz sayılan tasarruflar olarak üç grupta toplanmış olup bunlar da; İvazsız tasarruflarla bağışlama sayılan tasarruflar Kanunun 27 nci ve 28 inci maddelerinde düzenlenmiştir. Hükümsüz sayılan diğer tasarruflar ödeme güçlüğü içinde iken yapılan tasarruflardır. Bunlar 29 uncu maddede düzenlenmiştir. Sonuncu grupta ise kamu alacağının tahsiline olanak bırakmamak amacı ile kamu alacağını ödemeyen kişilerce yapılan tasarruflar olup bu işlemler 30 uncu maddede düzenlenmiştir İPTAL DAVASININ KOŞULLARI (1) Tarh ve tebliğ edilmek suretiyle kesinleşmiş vergi, resim, harç ve diğer mali yükümlülüklerin mevcut olması, 16

23 (2) Tahsil dairesinin tüm kanun hükümlerini uygulamasına rağmen alacağını tahsil edememesi veya alacağın tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması ve kamu alacağının teminata bağlanmamış olması. (3) İvazsız tasarrufun, amme alacağının ödeme müddetinden geriye doğru iki yıl içinde yapılmış olması. (4) İptali istenen tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açılması gerekmektedir BORÇLUNUN GEÇERSİZ SAYILAN TASARRUFLARI (1) Bu gruba giren tasarruflar, ivazsız tasarruflardan ve genelde verilmesi alışılmış hediye yada hibe ölçüsünü aşan bağışlamalardan ibaret olup bu işlemler 6183 Sayılı Kanunun 27 ve 28 inci maddelerinde düzenlenmiştir. (2) Anılan Kanunun 27 nci maddesinde "Amme alacağını ödememiş borçlulardan, müddetinde veya hapsen tazyikine rağmen mal beyanında bulunmayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veyahut beyan ettiği malların borcuna kifayetsizliği anlaşılanların ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar hükümsüzdür." hükmünü ihtiva etmektedir. Anılan madde aşağıdaki unsurları içermektedir: a. Borçlu kamu alacağını kısmen veya tamamen ödememiş olacaktır. b. Usulen veya hapsen tazyikine rağmen mal beyan edilmemiş veya beyan edilen mal borcu karşılamamış bulunacaktır. c. İvazsız tasarruf, amme alacağının ödeme müddetinden geriye doğru iki yıl içinde yapılmış olacaktır. Yukarıda sayılan unsurların hepsi birlikte var olmalıdır. Bu şartlardan birisinin yokluğu borçlunun ivazsız tasarrufunun hükümsüz sayılmasını engellemektedir. Madde hükmü çerçevesinde ivazsız tasarruf ve bağışlamaların, geçersiz sayılması amacıyla iptal davası açılabilmesi için birinci koşul kamu alacağının kesinleştikten sonra istenebilir hale gelmesi ve cebri kovuşturma ile takip işlemleri sonucunda tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gerekmektedir. İptal davası açılması için ikinci koşul, borçlunun ivazsız tasarruf ve bağışlamalarının ödeme süresinin başladığı tarihten itibaren iki yıl içinde yapılmış olmasıdır. Ödeme süresinin başlamasından sonra yapılan karşılıksız işlemler ile bağışlamalar ise iptal konusu olup hükümsüzdür. (3) Maddede yer alan bağışlama terimi, bir kimsenin karşılığında bir ivaz taahhüt edilmeksizin malının tamamını veya bir kısmını diğer bir kimseye temlik etmesidir. İvazsız tasarruf ise karşılık alınmadan yapılan bir işlem olup, borçlunun karşılıksız olarak alacağından vazgeçmesi, bir mal vermeyi taahhüt etmesi, miras hissesinden feragat etmesi gibi işlemleri ifade etmektedir. (4) Bu madde ile güdülen amaç kamu alacağını korumak ve tahsil etmek olduğuna göre bu maddeye dayanılarak dava açıldıktan sonra borçlu borcunu karşılayacak miktarda mal bildiriminde bulunursa dava sebebi ortadan kalkar. (5) Kanunun 28 inci maddesinde, 27 nci maddenin uygulanması bakımından aşağıdaki tasarruflar bağışlama hükmündedir. 17

24 Üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar (bu derece dâhili) sıhrî hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarruflar Kendi verdiği malın, akdin yapıldığı sıradaki değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler. Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartıyla irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler. (6) 27 nci maddede bağışlama olarak kabul edilen bazı tasarrufların hükümsüz olacağı kabul edilmiştir. 27 nci maddenin uygulanması bakımından 28 inci maddede bağışlama olarak kabul edilen ve bu gerekçeyle hükümsüz olan tasarruflar bir bir sayılmaktadır. Dolayısıyla bunların bağışlama ile ilgili hukuki şartlara sahip olup olmadıklarına bakılmaksızın mahkemelerce hükümsüzlüğüne karar verilebilecektir. Anılan maddede sayılan tasarruflar mutlak surette iptale tabi olduğundan alacaklıyı zarara uğratma kastı ile bu tasarrufların iyi veya kötü niyetle yapılıp yapılmadıklarının araştırılmasına da gerek bulunmamaktadır. (7) Kötü niyetli borçluya karşı kamu alacağını korumak amacına yönelik olarak getirilen diğer önlemler, kanunun 29 uncu maddesinde belirtilmektedir. Anılan maddede kamu alacağını ödemeyen borçlulardan süresinde veya hapsen tazyikine rağmen mal beyanında bulunmayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veya beyan ettiği malların borcuna kifayetsizliği anlaşılanların ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları tasarruflardan aşağıda belirtilenler hükümsüzdür: a. Borçlunun teminat göstermeyi evvelce taahhüt etmiş olduğu haller müstesna olmak üzere borçlu tarafından mevcut bir borcu temin için yapılan rehinler b. Borca karşılık para veya mutat ödeme vasıtalarından gayri bir suretle yapılan ödemeler c. Vadesi gelmemiş bir borç için yapılan ödemeler (8) Bu madde ile zorunluluk bulunmadığı halde, borçlunun alacaklısına rehin vermesi, nakit ödeme yerine mal temlikinde bulunması özellikle henüz ödeme günü gelmemiş bir borcu ödemesi, tasarrufun bir kısım alacaklarını diğerlerine üstün tutarak onları kayırmak amacıyla yapıldığını gösterdiğinden hükümsüz sayılmıştır. Söz konusu madde uyarınca üçüncü kişiler iyi niyetli olsalar dahi yani borçlunun kastını bilmeseler dahi iptal davasına konu olan tasarruf iptal edilecektir. (9) Borçlu tarafından yapılan tasarrufun kamu alacağının ödeme süresinin başladığı tarihten başlamak üzere geriye doğru iki yıllık süre içinde gerçekleşmiş olması zorunludur. Maddenin uygulama koşullarını özetlemek gerekirse; a. Kesinleşmiş bir kamu alacağının varlığı gerekir. b. Borçlunun mal beyanında bulunmamış ya da malı bulunmadığını bildirmiş veya varlığını bildirdiği malın borcuna yetmediği anlaşılmış olmalıdır. Maddede sayılan tasarrufların amme alacağının ödeme süresinin başlamasından geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme gününün başlamasından sonra yapılmış bulunmalıdır 18

25 3.9- BORÇ ÖDEMEYİ ENGELLEYEN TASARRUFLAR (1) Kanunun 30 uncu maddesinde Borçlunun, malı bulunmadığı veya borca yetmediği takdirde amme alacağının bir kısmının veya tamamının tahsiline imkân bırakmamak maksadıyla borçlu tarafından yapılan tek taraflı muamelelerle borçlunun maksadını bilen ve bilmesi lazım gelen kimselerle yapılan bütün muameleler tarihleri ne olursa olsun hükümsüzdür." hükmünü ihtiva etmektedir. (2) Anılan madde ile getirilen korunma hükmü diğer korunma hükümlerinden farklı olarak kötü niyete dayalı bütün işlemlerin tarihleri ne olursa olsun iptale konu olduğunu vurgulamaktadır. Ancak kamu borçlusu ile muamelelerde bulunan kişilerin kötü niyetli olduklarının alacaklı tahsil dairesi tarafından ispatı gerekmektedir. Bu üçüncü kişilerin borçlunun eşi, usul ve füruu ve üçüncü dereceye kadar sıhri hısmı olup olmaması durumu değiştirmemektedir. (3) Tek taraflı muameleler, karşı tarafın irade beyanına lüzum kalmaksızın sadece kamu borçlusunca yapılan hukuki tasarruflardır. Örneğin haksız bir ödeme emrine itiraz etmemek, poliçede protesto çekmemek, davada kabul veya çekinme, sulh gibi muamelelerdir. (4) Diğer taraftan, maddedeki tasarrufların geçersizliği 26 ncı maddedeki dava zamanaşımı süresi ile sınırlıdır. Yani anılan maddedeki beş yıllık dava zamanaşımı süresi dolmuşsa dava açılamaz İPTAL DAVASININ SONUÇLARI (1) 6183 Sayılı Kanunun 31 inci maddesi, iptal davasının kabul edilmesi halinde alacaklı kamu idaresi yararına ne gibi sonuçlar doğuracağını düzenlemektedir. (2) Madde hükmüne göre; 27, 28 ve 30 uncu maddelerde sözü edilen tasarruf ve muamelelerden faydalananlar elde ettiklerini, elden çıkarmışlarsa takdir edilecek bedelini bu Kanun hükümleri dairesinde vermeye mecburdurlar. Bunlar karşılık olarak verdikleri şeyden dolayı alacaklı amme idaresinden bir talepte bulunamazlar." (3) Madde esas itibarıyla üçüncü kişilerin hakları ile uymaya zorunlu oldukları hususları düzenlemektedir. Anılan madde hükmüne göre. 27,28,29 ve 30 uncu maddeler uyarınca hükümsüz sayılan tasarruf ve muameleler, alacaklı kamu idareleri tarafından iptal ettirildikleri takdirde bunlardan faydalanan üçüncü kişiler elde ettikleri şeyleri aynen iade etmek durumundadır. Ancak o şeyleri ellerinden çıkarmış olanlar bu şeylerin takdir edilecek bedellerini 6183 Sayılı Kanun hükümleri dairesinde vermek yani ödemek mecburiyetindedir. (4) Alacaklı kamu idaresi iptal davasının kesinleşmesi ile üçüncü kişilerde bulunan taşınır mala derhal haciz uygulayarak satışı yoluna gidebilir. Ancak, davanın konusu taşınmaz ise taşınmazın mülkiyeti üçüncü kişiye geçmiş ve tapu kütüğüne yazılmış olduğundan alacaklı kamu idaresinin alacağının temini için taşınmaz tapusunun iptalini istemesi mümkün olmayıp üçüncü kişi üzerindeki kaydın düzeltilmeksizin taşınmazın haciz ve satışını isteyebilmesi mümkündür. Bu itibarla yapılan açıklamalara göre, a. İptal davalarının ancak muaccel borçlar nedeniyle açılabileceği, 19

26 b. Borçlunun muaccel borcunu karşılayacak mal varlığının bulunması halinde iptal davasına başvurulmayacağı, c. İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanan kamu alacakları kesinleşmediğinden iptal davasına konu olmayacağı, d. Anonim veya limited şirketlerden aranılan amme alacağının şirketin mal varlığından tahsil edilememesi ve tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması halinde şirketin kanuni temsilcisi ve ortaklarından da tahsil edilememesi veya edilemeyeceğinin anlaşılmasını müteakip bu kişiler tarafından yapılan tasarrufların 6183 Sayılı Kanunda belirtilen şartlar dâhilinde iptal davasına konu edilebileceği sonucuna varılmaktadır. (5) Borcu bulunup da yapılan malvarlığı araştırması neticesinde bulunan malları amme alacağını kısmen veya tamamen karşılamaya yetmeyen mükelleflerin yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınmak şartıyla tespit edilen tasarruflarının iptali istenilmek şartıyla, amme alacağının takip ve tahsili yoluna gidilmesi gerekmektedir. (6) Diğer taraftan Muhakemat Müdürlüğünden alınan bilgiler neticesinde; vergi daireleri tarafından 6183 Sayılı Kanunun 24 ve devamı maddeleri uyarınca tasarrufların iptali davası açılması istenildiği halde talep yazısı dışında bilgi ve belge gönderilmediğinden eksik bilgi ve belgelerle dava açılması hak kayıplarına ve davaların uzamasına neden olabilecektir. (7) Buna göre, 6183 Sayılı Kanun, 659 sayılı KHK ve 6100 sayılı HMK ile birlikte değerlendirildiğinde; Başkanlığımıza bağlı vergi dairesi müdürlüklerinin tasarrufun iptali davası açılması için öncelikle; a. Ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları bağışlamalar ve ivazsız tasarruf olup olmadığı; ivazlı tasarruf dahi olsa üçüncü dereceye kadar(bu derece dahil) kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar(bu derece dahil) sıhri hısımlar arasında yapılıp yapılmadığının araştırılması, b Sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında bir talep söz konusu ise, borçlunun malı bulunmadığı veya borca yetmediği takdirde amme alacağının bir kısmının veya tamamının tahsiline imkan bırakmamak maksadıyla borçlu tarafından yapılan tek taraflı muamelelerle, borçlunun maksadını bilen veya bilmesi lazım gelen kimselerle yapılıp yapılmadığının araştırılarak; özellikle, iptali istenilen tasarrufun tarafları arasında uzun süreli ticari ilişki bulunup bulunmadığı, borca karşılık para veya mutad ödeme vasıtalarından biri ile ödeme yapılıp yapılmadığı gibi hususların araştırılması gerekmektedir. İptal davası açılmasına yönelik talep yazılarında; belirtilen hususlar hakkında ayrıntılı açıklamalara yer verilecek, vergi borcu miktarı tam ve doğru olarak yazılacaktır. Hak kayıpları ve davaların uzamasını engellemek amacıyla; davalıların ikametgâh bilgileri, nüfus kayıt örnekleri, en son tapu kayıtlarının ve aşağıda sayılan tüm belgelerin en az üç suretinin yazıyla birlikte Muhakemat Müdürlüğüne (zamanaşımı süreleri ve taşınmazın üçüncü bir kişiye satılma ihtimalide göz önünde bulundurularak) ivedilikle gönderilmesi sağlanacaktır. Yazıya eklenmesi gereken belgeler aşağıda belirtilmiştir. a. Mükellefin takip dosyasındaki vergi borcuna ilişkin ödeme emri ve haciz bildirisi. 20

27 b. Ödeme emirlerine karşı vergi mahkemesinde dava yoluna gidilmişse takibin kesinleştiğine dair (kesinleşmiş mahkeme kararlarının) tüm belgeler. c. Tüzel kişinin borcu nedeniyle, 6183 Sayılı Kanunun Mükerrer 35 inci maddesine göre tüzel kişiliğin temsilcisinin yaptığı tasarrufun iptali istenmişse, tüzel kişinin takip dosyası ile birlikte temsilci adına gönderilen ödeme emri ve haciz bildirisi.6183 Sayılı Kanunun 27 nci maddesi kapsamında, borçlunun müddetinde veya hapsen tazyikine rağmen mal beyanında bulunup bulunmadığı ya da malı bulunmadığını bildiren veya beyan ettiği malların borcuna yetersiz kalıp kalmadığına ilişkin bilgi ve belgeler. Diğer taraftan konu ile ilgili olarak A Seri I Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde ve Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü nün ve BAHUM İGY 016 Sıra No.lu İç Genelgesinde gerekli açıklamalara yer verilmiştir. (8) ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) Bilindiği üzere 6183 sayılı Kanun un İhtiyati Haciz başlıklı 13 üncü maddesinde; İhtiyati haciz aşağıdaki hallerden herhangi birinin mevcudiyeti takdirinde hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun karariyle, haczin ne suretle yapılacağına dair olan hükümlere göre, derhal tatbik olunur: 7- İptali istenen muamele ve tasarrufun mevzuunu teşkil eden mallar, bu mallar elden çıkarılmışsa elden çıkaranın diğer malları hakkında uygulanmak üzere, bu kanunun 27, 29, 30 uncu maddelerinin tatbikini icabettiren haller varsa. Buna göre iptal davasına konu olan menkul veya gayrimenkul mallarla ilgili olarak iptal davası açılması halinde yukarıdaki Kanun maddesi hükmüne göre ilgilileri hakkında ihtiyati haciz kararı alınması gerekmektedir. 21

28 4- BORCU YOKTUR İŞLEMLERİ 4.1- VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMU GÖSTEREN YAZI (1) Bilindiği gibi, mükelleflere vergi borcunun olup olmadığına dair yazı mükellefin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine müracaatı üzerine vergi dairelerince bilgisayar ortamında düzenlenerek verilmekte veya şifre almış olan İnternet Vergi Dairesi kullanıcıları tarafından elektronik ortamda talep edilmesi üzerine söz konusu yazı sistem tarafından otomatik düzenlenmektedir. (2) Mükelleflere aşağıda sayılan nedenler çerçevesinde vergi borcu yoktur yazısı verilmektedir: a Sayılı Kanunun 22/A maddesine göre, b. Kamu İhale Genel Tebliği nin 17 nci maddesine göre, c. Mükelleflerin kendi talepleri üzerine, d. Muhasebe birimleri tarafında talep edilmesi durumunda SAYILI KANUNUN 22/A MADDESİNE GÖRE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (1) 5766 sayılı Kanun ile 6183 Sayılı Kanuna eklenen 22/A maddesinde; 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde ; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğu getirmeye, bu kapsama girecek amme alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağını ve maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. hükmü yer almaktadır. (2) Bu madde ile Maliye Bakanlığına verilen yetki, şimdilik 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemeler için kullanmıştır. Söz konusu yetkiye istinaden A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde de açıklandığı gibi; a tarihinden itibaren uygulanmak üzere 4734 sayılı Kanun kapsamına giren kurumların bu kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları TL üzeri ödemeler, b. ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle değişen bent) tarihinden itibaren uygulanmak üzere kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle kurumların ilgililere yapacakları ödemeler sırasında, (1/11/2013 tarihinden itibaren 1.000,- liranın üzerinde yapılacak ödemeler sırasında) 7 22

29 c. ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen bent) 01/11/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları başlıklı (8) sayılı tarifenin; III- Maden arama ruhsatnameleri, işletme ruhsatnameleri, işletme imtiyazları bölümüne konu; Maden arama ruhsatnamesinin verilmesi, bu ruhsatnamelerin birleştirilmesi, devir ve intikallerine, Maden işletme ruhsatnamesinin verilmesi, bu ruhsatnamelerin birleştirilmesi, süresinin uzatılması, devir ve intikallerine, İşletme iznine ilişkin yapılacak işlemler sırasında, VI- Meslek erbabına verilecek tezkere, vesika ve ruhsatnamelerden alınacak harçlar bölümünün 16 numaralı alt bölümüne konu, silah taşıma ve bulundurma vesikaları ile yivsiz tüfek ruhsatnameleri (10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentleri ile 21/3/1991 tarihli ve 91/1779 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde sayılanların talepleri hariç) talepleri üzerine yapılacak işlemler sırasında, (Ancak, eğitim ve öğretime yönelik olarak öğrenim bursu ve öğrenimle ilgili diğer adlarla ya da 6183 Sayılı Kanunun 105 inci maddesinde sayılan tabii afetlere maruz kalanlara verilen Devlet yardımları, teşvikler ve destekler ile bütçelerine mahalli idarelerin katkıda bulunduğu kuruluşların proje ve faaliyetleri karşılığında mahalli idarelere sağladığı destekler ile 6183 sayılı Kanunun 70 inci maddesi gereğince haczedilemeyen ödemeler nedeniyle yapılacak ödemelerde bu zorunluluk aranılmayacaktır.) hak sahiplerinin ve ilgililerin Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğu getirilmiştir. Buna göre; ilgililere yapılacak ödemelerden önce 6183 Sayılı Kanunun 22/A maddesinin verdiği yetkiye istinaden vadesi geçmiş borç olarak değerlendirilmek üzere madde kapsamına giren amme alacaklarının türlerinden; mükelleflerin yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim, banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiler ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizlerinden oluşan borçları her halükarda ilgili kurum ve kuruluşa bildirilecek, borç tutarının TL yi aşması durumunda ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından vergi borcu olarak kabul edilecektir. (3) Sonuç olarak; 22/A maddesi kapsamında tahsil dairesince tanzim edilecek Vadesi Geçmiş Borç Durumunu Gösteren Belgeler de sadece; a. Yıllık Gelir Vergisi b. Yıllık Kurumlar Vergisi c. Katma Değer Vergisi d. Özel Tüketim Vergisi e. Özel İletişim Vergisi f. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergileri 23

30 g. Gelir ve Kurumlar Vergisine İlişkin Tevkifatlar ve Geçici Vergiler h. Bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizlerinden oluşan, mükellefin faal ve terk tüm tahsil dairelerindeki tutarı ne olursa olsun var olan borç bilgisine yer verilecektir. Belirlenen vergi türleri dışında var olan borç bilgisine yer verilmeyecektir. (4) A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler İle İşlem Yapanların Sorumlulukları başlıklı bölümünün 3 numaralı bendinde de belirtildiği üzere bu belgeler tanzim edildiği tarihten itibaren 15 gün süre ile geçerli kabul edilecektir SAYILI KAMU İHALE KANUNU KAPSAMINDAKİ İHALELERE İSTEKLİ OLARAK KATILACAK OLANLARA VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (1) 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin 4 üncü fıkrasının (d) bendinde; Türkiye nin veya kendi mevzuatının hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi borcu olan isteklilerin ihale dışı bırakılacağı belirtilmekte, Kamu İhale Genel Tebliği nin 17 nci maddesinin 4 üncü fıkrasının 1 ve 2 nci bentlerinde ise; Yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri, gelir ve kurumlar vergisine ilişkin tevkifatlar ve geçici vergiye ilişkin vergi asılları ile bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizleri bağlamında toplam TL yi aşan tutarlardaki borçlar vergi borcu olarak kabul edilecektir. İsteklinin; a. Beyan üzerine alınan veya maktu olarak belirlenip ödemesi belirli tarihlerde yapılan vergilerde ödeme vadesi geçmiş olup ödeme yapılmamış ise kesinleşmiş vergi borcu olduğu, b. Vergi borcunun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunmadığı durumlarda kesinleşmiş vergi borcu olduğu, c. Re sen, ikmalen veya idarece yapılan tarhiyatlara karşı vergi yargısında dava açılmışsa bu dava üzerine tahsil edilebilir hale gelmiş ve süresinde ödenmemiş alacak bulunmadığı sürece kesinleşmiş vergi borcu olmadığı, d. Re sen, ikmalen veya idarece yapılan tarhiyatlara karşı dava açma süresi geçirilmediği sürece, kesinleşmiş vergi borcu olmadığı, e. Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak vergi idaresi tarafından taksitlendirilmiş veya tecil edilmiş vergi borçlarının, vadesindeki ödemeler aksatılmadığı sürece, kesinleşmiş vergi borcu olmadığı, kabul edilecektir. açıklamalarına yer verilmiştir. 24

31 (2) Buna göre, ihalelere katılmak üzere vergi borçlarının olup olmadığına dair belge almak için mükelleflerin gelir ve kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine yapacakları müracaat üzerine kendilerine detaylı borç durumlarını gösteren belge verilecektir. Borç tutarı yukarıda belirtilen vergi türlerinden TL nin altında bile olsa borç bilgisine yer verilecektir. (3) Sonuç olarak; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında tahsil dairesince tanzim edilecek Vadesi Geçmiş Borç Durumunu Gösteren Belgeler de sadece; a. Yıllık Gelir Vergisi b. Yıllık Kurumlar Vergisi c. Katma Değer Vergisi d. Özel Tüketim Vergisi e. Özel İletişim Vergisi f. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergileri g. Gelir ve Kurumlar Vergisine İlişkin Tevkifatlar ve Geçici Vergiye İlişkin Vergi Asılları h. Bu vergi türlerine ait vergi ziyaı cezaları, gecikme zam ve faizlerine ait, mükellefin faal ve terk tüm tahsil dairelerindeki tutarı ne olursa olsun var olan borç bilgisine yer verilecektir. Belirlenen vergi türleri dışında var olan borç bilgisine yer verilmeyecektir MÜKELLEFLER TARAFINDAN BORCU YOKTUR YAZISI TALEP EDİLEN HALLERDE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (1) Mükelleflerin yukarıda belirtilen nedenler dışında vergi borçlarının bulunup bulunmadığına dair belge almak için yapacakları müracaat üzerine, vergi dairesince bu talepler, nakil gelinen veya terk olunan veya varsa başka vergi türlerinden dolayı mükellefiyet kaydı bulunan diğer vergi dairelerine iş emri olarak gönderilecek ve bu vergi dairelerinden alınan cevaplar üzerine vergi borçlarının olup olmadığına dair belge düzenlenerek mükellefe verilecektir. Bu belgelerde vergi türü ayrımı yapılmayacaktır. (2) ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) Gelir İdaresi Başkanlığının tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere; 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında geri alınan sürücü belgelerinin iade edilebilmesi için sürücü belgesi geri verilecek olan kişi hakkında trafik kurallarına aykırılık dolayısıyla 2918 sayılı Kanun hükümlerine göre verilmiş olan tüm trafik idari para cezalarının ödenmiş olması gerekmektedir. Buna göre, 2918 sayılı Kanun un bahse konu maddesi uyarınca alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin etkisi altında araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, anılan Kanuna göre maliki oldukları araçlar hakkında 2918 sayılı Kanunun 116 ncı maddesi kapsamında uygulanmış olan trafik idari para cezaları ile şahıslarına verilmiş olan trafik 25

32 idari para cezalarının tamamı ödenmeden, bu kişilere trafik idari para cezası borcu bulunmadığına dair yazının verilmemesi gerekmektedir. Diğer taraftan, söz konusu alacakların gerek 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi gerekse diğer kanunlar kapsamında taksitlendirilmiş olması durumunda trafik idari para cezası borcu bulunmadığına dair yazının verilebilmesi için kalan taksitlerin ödenmesi gerektiğinden, trafik idari para cezalarının 5326 sayılı Kabahatler Kanunu nun 17 nci maddesi kapsamında taksitlendirilmiş olması durumunda da bu taksitlerinde tamamı ödenmeden trafik idari para cezası borcunun bulunmadığına dair yazının verilmemesi gerekmektedir. Bu itibarla, 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereğince geri alınan sürücü belgesinin iade edilebilmesi için vergi dairesine müracaat edilerek trafik idari para cezası borcunun bulunmadığına dair yazıyı talep eden kişilere, maliki oldukları araçlar ve şahısları adına 2918 sayılı Kanun hükümlerine göre verilmiş olan tüm trafik idari para cezalarının ödenmiş olması halinde trafik idari para cezası borcu bulunmadığına dair yazı verilmesi gerekmektedir. (3) ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) Ayrıca yıllık gelir, yıllık kurumlar, katma değer, özel tüketim, özel iletişim ve banka ve sigorta muameleleri vergileri bakımından mükellefiyet kaydı bulunmayanlar tarafından vadesi geçmiş borcu bulunmadığına dair yazı talep edilmesi halinde başvurdukları vergi dairesince söz konusu vergilerden mükellefiyet kayıtlarının olmadığına ilişkin belgenin düzenlenerek mükellefe verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda ayrıca vadesi geçmiş borcunun bulunmadığına dair yazı düzenlenmeyecektir MUHASEBE BİRİMLERİ TARAFINDAN BORCU YOKTUR YAZISI TALEP EDİLEN HALLERDE VERİLECEK YAZILARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (1) Tahsilatın hızlandırılması amacıyla yayımlanan 1993/6 Seri no.lu Tahsilat İç Genelgesi nde, borçlu mükelleflerin kamu kurum ve kuruluşlarından hak ve alacağı bulunup bulunmadığı hususunda alacaklı vergi dairesi ile saymanlıklar arasında işbirliğinin sağlanabilmesi için yapılacak işlemler belirtilmiştir. Saymanlıklar tarafından mükelleflere yapılacak; vergi dairesi ile ödemeyi yapacak saymanlığın aynı il sınırları içinde olması durumunda TL yi aşan, farklı il sınırları içinde de TL yi aşan ödemelerden önce Seri No: 2002/1 Tahsilat İç Genelgesi nde de belirtildiği üzere hak sahibinin bağlı bulunduğu vergi dairesi ile irtibat kurularak mükelleflerin vergi borcu bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmekte olup türü ve tutarı dikkate alınmaksızın borcun bulunması halinde vergi dairesi tarafından düzenlenen haciz bildirilerine istinaden mükellefin alacağından gereken miktarda mahsup yapılarak vergi dairesi hesabına aktarılmaktadır. Sonuç olarak TL ve TL lik sınır ödemeyi yapacak olan saymanlık tarafından dikkate alınacağından mükellefe ait borç tutarına; belirtilen tutarların altında bile olsa mutlaka düzenlenecek haciz bildirilerinde veya yazılarda yer verilecektir. 26

33 4.6- VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMUNU GÖSTERİR BELGENİN TANZİMİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR (1) A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin Tecil, Tehir, Gecikme Zammı başlıklı dördüncü bölümünün 9 uncu maddesinin e bendinde; (Seri: A Sıra No: 2 Tahsilat Genel Tebliğ ile değişik bölüm) Tecilin, tecil ve taksitlendirme şartlarının borçlu tarafından kabul edilmesiyle hüküm ifade ettiği hususu da dikkate alınarak, tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak yapılan tecillere uygulanmak üzere, tecil edilen borç tutarının %10 u ödenmedikçe ilgili tahsil dairesine borcu bulunmadığını gösteren yazının verilmemesi tecil şartı olarak belirlenmiştir. Kendilerine tecil ve taksitlendirme yetkisi verilmiş olanlar, yaptıkları tecil ve taksitlendirme işlemlerinde getirilen bu şartı da ihtiva eden örneği ekte yer alan talimat yazısını kullanarak tecil talebini sonuçlandıracaklar ve bu talimatta yer alan hususları borçluya tebliğ edeceklerdir. denilmektedir. Buna göre 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre borcu tecil ve taksitlendiren mükelleflere talep ettikleri vergi borcu olmadığına ilişkin yazının, tecilli borcun %10 unu ödemeleri şartıyla verileceğinden, bu şartı yerine getirmemiş olan mükelleflere elektronik ortamda verilecek yazıda borcun %10 unun gösterilmesi, ancak borca karşılık yapılan ödemenin tecilli tutarın %10 unu karşılamadığı durumlarda, yapılan ödeme tutarı ile borcun %10 u arasındaki fark kadar tutarın verilecek yazıda borç olarak belirtilmesi gerektiği 2008/11 Seri No.lu Uygulama İç Genelgesi nde açıklanmıştır sayılı Kamu İhale Kanunu gereğince talep edilen borcu yoktur yazılarında da her bir vergi türünün %10 una isabet edecek tutarda borcun belirtilmesi gerektiği tabiidir. GİB den alınan tarih ve sayılı yazıda; Buna göre, internet vergi dairesi ve vergi dairelerinden vergi borcu yoktur yazı taleplerine ilişkin yazılımlarda, mükellef tarafından belirtilen borç sorgulama tarihi itibarıyla yapılan tecil nedeni ile vadesi gelmemiş tahakkukların olması durumunda ilgili vergi dairesine iş emri indirilmesini sağlayan düzenlemeler yapılarak, tarihinde kullanıma açılmıştır. Bu durumda tecilli borcun %l0 unun ödenmesi kontrolünün vergi dairesince yapılması gerekmektedir. açıklamasına yer verilmiştir. Tecil işlemi yapıldıktan sonra borcu yoktur talep edilmesi durumunda; borcu yoktur yazısı talep edilen tarihin tecil tarihinden sonraki bir tarih olması halinde tecil edilen tutarın %10 luk kısmının ödenme tarihinin hiçbir önemi bulunmamaktadır. Tecil tarihinden önceki bir tarihli borcu yoktur yazısı talebinde ise o tarihteki mevcut borç bilgisinin tamamına yazılarda yer verileceği tabiidir. (2) Vadesi geçmiş borç bulunmakla birlikte yargı mercilerince yürütmenin durdurulmasına karar verildiği hallerde borç durumunu gösterir belgenin hazırlanması ile ilgili olarak A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler İle İşlem Yapanların Sorumlulukları başlık bölümünün 3 üncü maddesinde; Vadesi geçtiği halde ödenmemiş borç bulunmakla birlikte, yargı mercilerince amme alacağının takibinin durdurulmasına karar verilmesi veya takibin kanunen durdurulması gereken diğer hallerde kapsama giren tür ve tutarda borç bulunmasına rağmen vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge ödeme/işlem yapılmasına muvafakat edildiğini belirten bir ifadeyle tanzim edilerek borçluya verilecektir açıklamasına yer verilmiştir. Buna göre vadesi geçtiği halde ödenmemiş borç bulunmakla birlikte yargı mercilerince amme alacağının takibinin durdurulmasına karar verilmesi veya takibin kanunen 27

34 durdurulması gereken diğer hallerde kapsama giren tür ve tutarda borç bulunmasına rağmen, mükelleflere verilecek vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgenin, borç tutarı ile birlikte ödeme/işlem yapılmasına muvafakat edildiği belirten bir ifadeyle tanzim edilmesi gerekmektedir. (3) Vadesi geçmiş borçlara ilişkin mahsup talebi bulunan mükelleflere verilecek vadesi geçmiş borç durumunu gösteren belgenin hazırlanması ile ilgili olarak GİB Başkanlığının tarih ve 1685 sayılı yazısı ile tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere; İlgili mevzuat uyarınca gerekli bilgi ve belgelerin mükellef tarafından tamamlanması durumunda, vergi dairesince gerekli mahsup işlemleri henüz tamamlanmamış olsa bile mükelleflere verilecek olan vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgelerde, bu borçların vadesi geçmiş borç kapsamında değerlendirilmemesi gerekmektedir. (4) 4734 sayılı Kanun kapsamında ilgililere yapılacak ödemelerde alacağın temlik edilmiş olması durumu ile ilgili olarak GİB tarih ve sayılı yazısında; 4734 sayılı Kanun kapsamında hak sahiplerine yapılacak ödemelerde alacağın temlik edilmiş olması halinde ödeme esnasında vadesi geçmiş vergi borç durumunu gösterir belgenin alacağı temellük edenden değil; temlik edenden aranılması gerekmektedir. denilmektedir. Buna göre geçerli bir temlik işleminden sonra alacağın temlik tarihinden itibaren bu alacağın temlik edilene geçmesi nedeniyle hak ediş ödemesi esnasında istenecek vadesi geçmiş vergi borcuna dair belgenin temlik alacaklısı yerine temlik edenden aranılması gerekmektedir. Temlik edilen alacak üzerinde haciz şerhi bulunması halinde söz konusu alacak hakkında 2004 sayılı İcra İflas Kanunu ve 6183 Sayılı Kanun hükümleri dikkate alınarak işlem yapılacağı tabiidir. (5) İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemlerinin söz konusu olduğu durumlarla ilgili olarak A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler İle İşlem Yapanların Sorumlulukları başlık bölümünün 3 üncü maddesinde;...tahsil dairelerince vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge tanzimi sırasında borçlunun, belirlenmiş alacak türlerinden vadesi geldiği halde ödenmemiş bir borcu bulunup bulunmadığı araştırılacak ve vadesi geçtiği halde ödenmemiş borçlar, tür ve tutarları ile birlikte istenilen belgede gösterilecektir denilmektedir. Bu itibarla İhtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemlerinin söz konusu olduğu durumlarda henüz tahakkuk etmiş bir amme alacağından bahsedilemeyeceğinden bu alacakların mükelleflere verilecek borç durumu gösterir belgede vadesi geçmiş borç olarak yer almalarına imkan bulunmamaktadır. (6) 6183 Sayılı Kanunun 22/A maddesiyle yapılan düzenleme çerçevesinde, hak sahibi ve ilgililerden istenmesi gereken vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramaksızın işlem tesis eden kurum ve kuruluşlara borçlu mükellefin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesince idari para cezası kesilecek ve bu cezalar hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Bununla ilgili olarak A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği nin V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler İle İşlem Yapanların Sorumlulukları başlık bölümünün 5 inci maddesinde; Vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan bu Tebliğ ile zorunluluk getirilen ödeme/işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara, borçlunun bağlı bulunduğu takibe selahiyetli tahsil dairesince, iki bin lira idari para cezası tatbik edilecektir. Bu madde 28

35 hükmüne göre verilen idari para cezasının, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir. İdari para cezasına karşı tebliğ tarihini takip eden otuz gün içinde idare mahkemesinde dava açılması mümkündür. Bu idari para cezaları hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanacaktır. açıklamasına yer verilmiştir. (7) Diğer taraftan vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge düzenlenirken söz konusu talebi veya iş emrini alan vergi dairesince; a. Tarhiyatı kesinleştiği halde (ihtilaflı veya ihtilafsız) tahakkuku verilmemiş vergi borcu bulunup bulunmadığının araştırılması, b. Borcun bulunması durumunda ivedilikle tahakkuklarının verilmesi ve VUK un 371 ve 376 ıncı maddeleri uyarınca tesis edilen işlemlerde bir ihlal halinin bulunması durumunun da değerlendirilmesi, c Sayılı Kanunun 48 inci maddesi ile diğer özel Kanunlarda yer alan hükümler uyarınca yapılan tecil bulunması durumunda söz konusu tecillerin ilgili mevzuat gereğince ihlal edilip edilmediğinin kontrol edilmesi, gerekmektedir. (8)Bundan böyle vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge veya iş emrine istinaden cevabi yazı düzenlemesi esnasında bu hususa da dikkat edilmesi ayrıca vergi borcu olmadığına ilişkin yazı taleplerinde, ilgili mevzuatında özel bir düzenleme olması halinde bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak detaylı açıklamalar E-VDO duyuru ekranında yer almakta olup duyurulardaki işlemlerin yapılmasında ve belirtilen sürelere uyulmasında gerekli özen gösterilecektir. Mükelleflerin mağduriyetlerinin ve gecikmelerin önlenmesi bakımından vergi borcu olup olmadığına ilişkin yazılar ile ilgili işlemlerin süratli bir biçimde yerine getirilmesi büyük önem arz etmektedir UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEKLER Örnek 1- Mükellef A tarihinde bağlı bulunduğu Beyazıt Vergi Dairesi Müdürlüğüne müracaat ederek tarafına borç durumunu gösterir belgenin verilmesini talep etmiştir. Daire tarafından yapılan tetkikler neticesinde mükellefin 2012/6 dönemine ilişkin vadeli Gelir Stopaj Vergisi borcunun bulunduğu tespit edilmiştir. A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliğinin V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları başlıklı kısmının 3 üncü maddesinde belirtildiği üzere; Tahsil dairelerince vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge tanzimi sırasında borçlunun, belirlenmiş alacak türlerinden vadesi geldiği halde ödenmemiş bir borcu bulunup bulunmadığı araştırılması ve vadesi geçtiği halde ödenmemiş borçlar, tür ve tutarları ile birlikte istenilen belgede gösterilmesi gerekmekte olup vadeli borcun, mükellefin borç durumunu gösterir belgeyi talep tarihi itibarıyla vadesi geçmiş borç olarak sayılmasına imkan bulunmadığından mükellefe borcu yoktur yazısının verilmesi gerekmektedir. 29

36 Örnek 2- (% 10 luk ödemenin belge tarihinden önce yapılması durumunda) Mükellef B, tarihinde bağlı bulunduğu Küçükyalı Vergi Dairesi Müdürlüğüne müracaat ederek vadesi geçmiş TL tutarındaki borcunu 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereğince 10 taksit olarak taksitlendirmiş ve ilk taksitini tarihinde ödemiştir. Mükellef tarihinde tekrar Daireye gelerek tarafına tarihi itibarıyla borç durumunu gösterir belgenin verilmesini talep etmiştir. Seri: A Sıra No: 2 Tahsilat Genel Tebliğinde; tecilin, tecil ve taksitlendirme şartlarının borçlu tarafından kabul edilmesiyle hüküm ifade ettiği hususu da dikkate alınarak, tarihinden itibaren yapılacak müracaatlara dayanılarak yapılan tecillere uygulanmak üzere, tecil edilen borç tutarının %10 u ödenmedikçe ilgili tahsil dairesine borcu bulunmadığını gösteren yazının verilmemesi tecil şartı olarak belirlenmiş olup örneğimizde, taksitlendirilen borcun %10 undan fazlasının ödenmiş olması nedeniyle mükellefe borcu yoktur yazısı verilmesi gerekmektedir. Örnek 3- (% 10 luk ödemenin belge tarihinden sonra yapılması durumunda) Pendik Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi olan C, tarihinde Daireye müracaat ederek borçlarını 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında 8 taksit olarak tecil ettirmiş ve herhangi bir ödemede bulunmamıştır. Mükellef tarihinde tekrar Daireye gelerek taksitlendirmesinin 3 taksitini ödemiş ve tarafına tarihi itibarıyla borcu yoktur yazısının verilmesini talep etmiştir. Bir önceki örneğimizde de açıklandığı gibi mükellefin borcu yoktur yazısını talep ettiği tarih itibarıyla tecil edilen borcun %10 undan fazla bir ödeme yapılmış olması nedeniyle tarafına borcu yoktur yazısı verilmesi gerekmektedir. Örnek 4- Mükellef D Anadolu Kurumlar Vergi Dairesi Müdürlüğüne olan TL tutarındaki borçlarını tarihinde Daireye müracaat ederek 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereğince 5 taksit olarak taksitlendirmiş ve taksitlendirilen tutarın %10 ununu ödemiştir. Mükellef daha sonra tarihinde tekrar Daireye gelerek tarihi itibarıyla tarafına borcu yoktur yazısı verilmesini talep etmiştir. Seri: A Sıra No: 2 Tahsilat Genel Tebliğinde tecil edilen borç tutarının %10 u ödenmedikçe borcu yoktur yazısının verilmeyeceği belirtilmiş ve örneğimizde de tecil edilen borcun %10 u ödenmiş olmasına rağmen borcu yoktur yazısı talep edilen tarihin borcun tecil edildiği tarihten önce olması nedeniyle mükellefe borcu yoktur yazısı talep ettiği tarihteki mevcut borç durumunu belirterek belge verilmesi gerekmektedir. Örnek 5- Maslak Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi olan E nin tarihinde Daireye müracaat ederek TL gelir vergisinden ve bu vergiye ait TL tutarında vergi ziyaı cezası ile TL tutarındaki gelir vergisi stopajından kaynaklanan toplam TL lik borcunu 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında 10 taksit olarak tecil ettirmiş ve ilk taksiti için TL tutarında ödemede bulunmuştur. Mükellef tarihinde internet üzerinden yaptığı başvuru ile tarafına aynı gün itibarıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gereğince borç durumunu gösterir belge verilmesini talep etmiştir Sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre borcunu tecil ve taksitlendiren mükelleflere talep ettikleri vergi borcu olmadığına ilişkin yazının, tecilli borcun %10 unu ödemeleri şartıyla verileceğinden, bu şartı yerine getirmemiş olan mükelleflere elektronik ortamda 30

37 verilecek yazıda borcun %10 unun gösterilmesi, ancak borca karşılık yapılan ödemenin tecilli tutarın %10 unu karşılamadığı durumlarda, yapılan ödeme tutarı ile borcun %10 u arasındaki fark kadar tutarın; 4734 sayılı Kanun gereğince talep edilmesi nedeniyle her bir vergi türünün %10 unu dikkate almak suretiyle verilecek yazıda borç olarak belirtilmesi gerektiğinden mükellefe verilecek borç durumunu gösteren belgede; yapılan ödeme tutarı olan 3000.TL ile borcun %10 luk kısmını oluşturan TL tutarı arasında farkın gelir vergisinden TL, vergi ziyaı cezasından TL ve stopajdan TL olacak şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Örnek 6- Mükellef Z tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gereğince borcu yoktur yazısı almak için bağlı bulunduğu Küçükçekmece Vergi Dairesi Müdürlüğüne müracaat etmiş ve Daire tarafından yapılan tetkikler neticesinde mükellefin vadesi geçmiş TL özel usulsüzlük cezası borcunun bulunduğu tespit edilmiştir. Özel usulsüzlük cezası Kamu İhale Genel Tebliği nin 17 nci maddesin 4 üncü fıkrasındaki borç sayılacak vergi ve ceza türleri arasında yer almadığından söz konusu tutar mükellefe verilecek borç durumunu gösterir belgede belirtilmeyecektir. 31

38 5- TAKAS (1) Bilindiği üzere: 6183 Sayılı Kanunun geçici 8 inci maddesinde, 31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil tarihli ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tâbi iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, tarihli ve 4389 sayılı Kanuna tâbi faaliyeti devam eden kamu bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bunlara ait tüzel kişilerin veya bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşların, Devlete ait olan ve bu Kanun kapsamına giren borçlarına karşılık, mülkiyeti bu idarelere ait ve üzerinde herhangi bir takyidat bulunmayan taşınmazlarından merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince ihtiyaç duyulanlar ile 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun ek 3 üncü maddesi kapsamında değerlendirilecek olanlar, tarihli ve 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre oluşturulacak komisyon tarafından takdir edilecek değeri üzerinden, borçlu kurumun da uygun görüşü alınarak bütçenin gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin Maliye Bakanlığınca satın alınabilir. Bu idarelerin satın alınan taşınmazlarının tapu işlemlerine esas olan ve yukarıda belirtilen şekilde tespit edilen değerine eşit tutarda Devlete ait olan ve bu Kanun kapsamına giren borçları terkin edilir. Bu madde hükmü, yukarıda sayılan kuruluşlar dışında kalan, borcunu ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen ve vergi dairelerine bu Kanun kapsamına giren borcu bulunan diğer mükelleflerin (tüzel kişiliği bulunanların ortaklarına ait olanlar dahil) taşınmazları için de uygulanabilir. hükmü yer almaktadır Sayılı Kanunun Geçici 8 inci maddesinden yararlanabilecek mükellefler; a. Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil tarihli ve 233 sayılı KHK hükümlerine tabi iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, b sayılı Bankacılık Kanuna göre faaliyeti devam eden kamu bankaları, c. Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri, bunlara ait tüzel kişiler veya bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar, d. Yukarıda sayılanlar dışında kalıp da borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen diğer mükellefler, olarak sayılmıştır. (2) 6183 Sayılı Kanun kapsamına giren borçlara karşılık olmak üzere satın alınacak taşınmazların; a. Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil tarihli ve 233 sayılı KHK hükümlerine tabi iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, 5411 sayılı Kanuna göre faaliyeti devam eden kamu bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri, bunlara ait tüzel kişiler veya bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarının mülkiyetinde bulunması, 32

39 b. Yukarıda sayılanlar dışında kalıp borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen diğer mükelleflerin tüzel kişilik olmaları halinde, tüzel kişiliğin mülkiyetinde ya da ortaklarının mülkiyetinde bulunması, c. Taşınmazların üzerinde, amme borçları dolayısıyla vergi dairesi tarafından konulanlar hariç olmak üzere, herhangi bir takyidatın bulunmaması, d. İmar planı geçen bölgeler içinde inşa edilmiş ve kamu hizmetlerinin sunulmasına elverişli bina halinde bulunması ya da bina inşaasına elverişli arsa veya tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun EK 3 üncü maddesi kapsamında değerlendirilebilecek arazi ve arsa (üzerindeki bina ve müştemilat dahil) olması, gerekmektedir. (3) 6183 Sayılı Kanunun Geçici 8 inci maddesinden yararlanmak isteyen mükellefler bir dilekçe ile bağlı bulundukları vergi dairesine başvuracaklardır. Birden fazla vergi dairesine borcu bulunan mükellefler, başvuru tarihi itibarıyla yıllık gelir ve kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları yer vergi dairesine başvuruda bulunacaklar, bu başvurularında, borçlarının olduğu diğer vergi dairelerini de belirteceklerdir. (4) Borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen diğer mükelleflerin tüzel kişilik olmaları halinde, borçlarının terkinine yönelik olarak taşınmazını teklif eden ortaklar, başvurularını tüzel kişilikle birlikte tüzel kişiliğin bağlı bulunduğu vergi dairesine dilekçe ile yapacaklardır. Tüzel kişiliğin borcunun yanı sıra şahsi borcunun da aynı taşınmazla terkinini talep eden ortaklar bu hususu dilekçelerinde ayrıca belirteceklerdir. (5) Mükellefler, kanun kapsamındaki borçlarına karşılık olarak önerdikleri taşınmazların; a. Tapu senetlerinin bir örneğini, b. Taşınmazı tanıtıcı dokümanları, (imar durumunu ve binalar için yapı durumunu gösterir belge, takyidat durumunu da gösterir tapu kayıt örneğini, broşür, fotoğraf vb.) dilekçe ekinde vergi dairesine vereceklerdir. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler başvuru tarihinden önceki geçici vergi dönemini kapsayan bilançolarını, diğer mükellefler ise yazımız ekinde yer alan formu (Ek-5.1) dilekçelerine ekleyeceklerdir. (6) Vergi dairesi, mükellefin talep dilekçesi üzerine, a Sayılı Kanun kapsamına giren borçlarını tespit eder. b. Bir liste ile mükellefin başvuru dilekçesini ve ekli belgeleri, önerilen taşınmazlara, hizmetlerinin yerine getirilmesinde merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince ihtiyaç duyulup duyulmadığının tespit edilmesi amacıyla, bir üst yazı ile Tahsilat Müdürlüğü vasıtasıyla Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğüne aktarılacaktır. c. Milli Emlak Müdürlüğü tarafından önerilen taşınmazlara merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince ihtiyaç duyulduğunun bildirilmesi üzerine; vergi daireleri mükellefin amme borçlarını ödemede "Çok Zor Duruma" düşüp düşmediğinin tespit edilmesi amacıyla dosyayı incelemeye sevk edecektir. 33

40 (7) Gerek tüzel kişiliğin gerekse şahsi borçlarının terkini için kendi mal varlığında bulunan taşınmazı teklif eden ortakların bu taleplerinin değerlendirilmesinde tüzel kişiliğin ve ortağın çok zor durumda olma şartı ayrı ayrı aranılacağından, inceleme her iki mükellef için de ayrı ayrı yapılacaktır. (8) İnceleme sonucunda, mükelleflerden birinin çok zor durumda olduğunun tespiti halinde, talep çok zor durumda olan mükellefin borçları açısından değerlendirilecektir. Ancak, sadece tüzel kişiliğin borçlarına karşılık maliki olduğu taşınmazı teklif eden ortak için ayrıca çok zor durumda olma şartı aranılmayacaktır. Borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen diğer mükelleflerin tüzel kişilik olmaları halinde, borçlarının terkinine yönelik olarak taşınmazını teklif eden ortaklar, başvurularını tüzel kişilikle birlikte tüzel kişiliğin bağlı bulunduğu vergi dairesine dilekçe ile yapacaklardır. Tüzel kişiliğin borcunun yanı sıra şahsi borcunun da aynı taşınmazla terkinini talep eden ortaklar bu hususu dilekçelerinde ayrıca belirteceklerdir. (9) Borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğü inceleme raporu ile tespit edilen diğer mükelleflerin tüzel kişilik olmaları halinde, borçlarının terkinine yönelik olarak taşınmazını teklif eden ortaklar, başvurularını tüzel kişilikle birlikte tüzel kişiliğin bağlı bulunduğu vergi dairesine dilekçe ile yapacaklardır. Tüzel kişiliğin borcunun yanı sıra şahsi borcunun da aynı taşınmazla terkinini talep eden ortaklar bu hususu dilekçelerinde ayrıca belirteceklerdir. (10) Amme borcunu ödemede çok zor durumda olup olmadıklarının tespitine yönelik incelemeler vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından yapılacaktır. Söz konusu incelemeler 1 ay içinde tamamlanacaktır. Yapılan inceleme sonucunda mükellefin amme borçlarını ödemede çok zor duruma düştüğünün tespit edilmesi halinde; a. Vergi dairesi kıymet takdir işlemlerinin başlatılması amacıyla durumu bir yazı ile Milli Emlak Dairesi Başkanlığına/Milli Emlak Müdürlüğüne iletilmek üzere Başkanlığımız Tahsilat Müdürlüğüne bildirecektir. b. Taşınmazların kıymet takdir işlemleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 6 ncı maddesine göre oluşturulacak komisyonlar tarafından yapılacaktır. (11) Yapılan inceleme neticesinde düzenlenen raporda borçlarını ödemede çok zor duruma düşmediği belirtilen mükelleflerle ilgili olarak herhangi bir işlem yapılamayacağı bir yazı ile mükellefe ve Milli Emlak Dairesi Başkanlığına/Milli Emlak Müdürlüğüne iletilmek üzere Başkanlığımız Tahsilat Müdürlüğüne bildirecektir. (12) Milli Emlak Genel Müdürlüğünden taşınmazın alımının uygun görüldüğünün bildirilmesi üzerine Milli Emlak Dairesi Başkanlıkları/Milli Emlak Müdürlükleri/Mal Müdürlükleri tapu işlemlerini yürüterek, taşınmazların Hazine adına tescil ettirilmesini sağlayacaktır. (13) Tescil işlemi sonucunda düzenlenen tapu senedinin bir örneği Tahsilat Müdürlüğü vasıtasıyla mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine gönderilecektir. (14) Taşınmaza ait tapu senedinin bir örneğinin vergi dairelerine gelmesi üzerine, taşınmazın Hazine adına tapuya tescil ettirildiği tarih itibarıyla mükellefin tüm borçları hesaplanarak, taşınmaza takdir edilen değer esas alınmak suretiyle terkin işlemleri yapılacaktır. Toplam borcun tespitinde gecikme zammı, taşınmazın Hazine adına tescil edildiği tarihe kadar hesaplanacaktır. (15) Söz konusu terkin işlemi için Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığına çağrı açılıp yetki alınmak sureti ile kaydi tahsilât şeklinde E-VDO sistemine giriş yapılacaktır. 34

41 (16) Taşınmazın değerinin mükellefin tüm borçlarını karşılayacak tutarda olmaması halinde, terkin işlemi mükellefin talebine göre, talebi bulunmaması halinde 6183 Sayılı Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrasına göre sırasıyla; a. Ödeme süresi başlamış henüz vadesi geçmemiş, b. İçinde bulunulan takvim yılı sonunda zaman aşımına uğrayacak, c. Aynı tarihte zaman aşımına uğrayacak alacaklarda her birine orantılı olarak, vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı, d. Ödemenin, alacak aslı ile fer'ilerinin tamamını karşılamaması halinde mahsup alacağın asıl ve fer'ilerine orantılı olarak, işlem yapılacaktır. Kalan kısım hakkında 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil işlemleri sürdürülecektir. (17) Önerilen taşınmazın değerinin, mükellefin toplam borçlarından daha yüksek tutarda olması halinde oluşan fark mükellefe red ve iade edilmeyeceği gibi taşınmazın Hazine adına tescil tarihinden sonra doğacak borçlarına da mahsup edilmeyecektir. Ancak bu durumda bulunan mükelleflerin oluşan farkı, taşınmazın Hazine adına tescilinden önce, ortaklık ilişkisi bulunan veya en az bir ortağı aynı olan mükelleflerin borçlarından terkinini talep etmeleri mümkündür. Bu takdirde, borçlarından terkin talebinde bulunulan mükelleflerin de aşağıda belirlenen esaslar çerçevesinde, a. Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil tarihli ve 233 sayılı KHK hükümlerine tabi iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, b sayılı Bankacılık Kanuna göre faaliyeti devam eden kamu bankaları, c. Büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri, bunlara ait tüzel kişiler veya bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar. hariç, Çok Zor Durumda olmaları gerekmektedir. (18) Gayrimenkul Takas Talepleri işlem Aşamalarına ilişkin tablo ekte yer almaktadır. (Ek-5.2) 6- TECİL 6.1- TECİL VE TAKSİTLENDİRME (1) 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesinde, Amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veya haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla, alacaklı amme idaresince veya yetkili kılacağı makamlarca; amme alacağı 36 ayı geçmemek üzere ve faiz alınarak tecil olunabilir. hükmü yer almaktadır. 35

42 (2) 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesine ilişkin açıklamalar, son tebliğlerle güncellenmiş Seri: A Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinin Birinci Kısım Dördüncü Bölüm I.Tecil alt başlıklı bölümünde yapılmıştır. Söz konusu madde hükmünün verdiği yetkiye istinaden çıkarılan tarihli ve 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesi ile tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan borçluların bu taleplerinin süratle incelenerek karara bağlanması ve kamu alacaklarının daha etkin bir şekilde tahsil edilmesi amacıyla tecil ve taksitlendirme işlemlerinde uyulması gereken usul ve esaslar belirlenmiştir TUTAR İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ (1) Tutar itibarıyla GİB, Başkanlığımız ve Başkanlığımıza bağlı Vergi Dairesi Müdürlüklerine tanınan tecil ve taksitlendirme yetkisi 2008/3 Seri No.lu Tahsilât İç Genelgesinde aşağıdaki gibi belirlenmiştir; a. GİB için TL nin üstü (Bu tutar hariç) b. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı için TL ye kadar (Bu tutar dahil) c. Başkanlığımıza bağlı Vergi Dairesi Müdürlükleri için TL ye kadar (Bu tutar dahil) 6.3- SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ (1) 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesinde amme alacağının 36 aya kadar tecil olunabileceğine hükmedilmiştir. Ancak, 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesiyle Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklar yapılacak tecil ve taksitlendirmelerde, tecil müracaat tarihinden itibaren azami 24 aylık süre aşılmayacak şekilde tecile yetkili kılınmıştır. Yine aynı Tahsilat İç Genelgesiyle Vergi Dairesi Başkanlıkları ve Defterdarlıklara; 24 ayı aşmamak koşuluyla kendilerine bağlı her bir vergi dairesi için farklı tecil yetkisi belirleyebilme imkanı verilmiştir. (2) 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesinin II nci maddesinin Başkanlığımıza verdiği yetki uyarınca Başkanlık Makamından alınan tarihli olura istinaden Başkanlığımıza bağlı vergi daireleri müracaat tarihinden itibaren azami 18 aya kadar tecil ve taksitlendirme yapmaya yetkili kılınmıştır. (3) Tecil ve taksitlendirme işlemlerinde, tecil süreleri tespit edilirken öncelikle borçluların taleplerinin dikkate alınması, ancak 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesinin V- Borçlunun Çok Zor Durum Halinin Tespiti başlıklı bölümünde yer alan oranlar ile tespit edilmiş azami tecil sürelerinin aşılmaması ve Seri: A Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinin (Güncel hali) tecile ilişkin bölümünde yer alan açıklamalara dikkat edilmesi gerekmektedir MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ VE BAZI İDARİ/TRAFİK PARA CEZALARI İÇİN TUTAR VE SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ (1) 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesinin III üncü maddesi ile motorlu taşıtlar vergisi, motorlu taşıtlar vergisine ait gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre verilen trafik para cezaları, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa göre verilen idari para cezaları, 5539 sayılı Karayolları Genel 36

43 Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca tahsili gereken geçiş ücreti ve idari para cezalarından olan alacakların ve bunlara ilişkin fer ilerinin tecil taleplerini; tecili talep edilen alacağın tutarına bakılmaksızın değerlendirerek sonuçlandırmaya ve tecil müracaat tarihinden itibaren azami 30 ayı aşmayacak şekilde süre vermeye vergi daireleri yetkili kılınmıştır. Motorlu taşıtlar vergisi ve yukarıda belirtilen idari para cezaları için herhangi bir tutar sınırlaması olmaksızın 30 ayı geçmeyecek şekilde tecil yapılabilecektir YÜKSEK ÖĞRENİM KREDİ BORCU, YÜKSEK ÖĞRENİM HARÇ KREDİSİ İÇİN TUTAR VE SÜRE İTİBARIYLA TECİL VE TAKSİTLENDİRME YETKİSİ (1) 2012/1 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesi ile yüksek öğrenim kredi borcu, yüksek öğrenim harç kredisi ve bu alacaklara ait gecikme zammının tecil ve taksitlendirme taleplerini; tecili talep edilen alacağın tutarına bakılmaksızın değerlendirerek sonuçlandırmaya ve tecil müracaat tarihinden itibaren azami 30 ayı aşmayacak şekilde süre vermeye vergi daireleri yetkili kılınmıştır. Yukarıda belirtilen alacaklar için herhangi bir tutar sınırlaması olmaksızın 30 ayı geçmeyecek şekilde tecil yapılabilecektir BORÇLULARIN TECİL VE TAKSİTLENDİRME BAŞVURULARI (1) Mükelleflerin, 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden borçlarının tecil ve taksitlendirilmesi taleplerini yazılı olarak bizzat ya da kanuni temsilcileri veya özel olarak vekalet verdikleri kişiler aracılığıyla Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu (Ek-6.1) ile yapmaları gerekmektedir. (2) Mükelleflerce tecil ve taksitlendirme formunun eksiksiz ve okunaklı bir şekilde tanzim edilmesi sırasında; a. Mükellefin tüm borçları için tecil talep etmesi durumunda talep formunda vergi aslının yanı sıra gecikme zammı ve faizleri ile kesinleşmiş vergi cezalarına mutlak suretle yer vermesinin sağlanması, b. Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan borçluların, formun ilgili bölümlerini doldurmaması durumunda borçluya gerekli uyarıda bulunularak, ilgili bölümleri doldurmaması halinde tecil ve taksitlendirme talebinin reddedileceğinin bildirilmesi, c. Kamu kurum ve kuruluşlarının tecil taleplerinde Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu aranılmaması, dilekçe ve ödeme planının istenilmesi, d. Tecil talebinde bulunan mükelleflerin tecil müracaat tarihinden, taleplerinin sonuçlandırılmasına kadar belli bir süre geçebilmektedir. Bu süre içerisinde borçluların taleplerinde önerdikleri taksit tutarlarını düzenli olarak ödemeleri, tecil taleplerinin kabul edilmesi halinde önerilen taksit tutarlarından süresi geçen ve ödenmemiş kısmını derhal ödemeleri gerektiğinin özellikle hatırlatılması (Derhal ödenecek tutarlara, tecil müracaat tarihinden derhal ödenmesi gereken tutarın ödendiği tarihe kadar geçen süre için tecil faizi hesaplanacaktır.), e. Tecil taksitlendirilmesi talep edilen borç takipli borç olup hacizli gayrimenkul ve menkul malların satış aşamasında bulunması halinde, borcun taksitlendirildiğine 37

44 ilişkin yazı onaylanana kadar satış işlemine devam edileceğinin mükelleflere hatırlatılması gerekmektedir. (3) Borcun tutarına bağlı kalınmaksızın tecil ve taksitlendirme formunun (kamu kurum ve kuruluşları için tecil dilekçesi) mükellefin borçlu bulunduğu vergi dairesince alınması, TL ye kadar ( TL dahil) olan tecil taleplerinin vergi dairelerince değerlendirilerek sonuçlandırması, tecil ve taksitlendirmeye konu borç tutarı TL nin üzerinde ise en geç 3 gün içerisinde form ve ekleriyle birlikte Başkanlığımıza gönderilmesi; tecili uygun görülmeyen mükelleflere taleplerinin reddedildiğine ilişkin yazının tebliğ edilmesi gerekmektedir TECİL TAKSİTLENDİRMEDE TEMİNAT (1) Tecil ve taksitlendirme talep eden mükelleflerden alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilecek borçlarının toplamının TL yi (bu tutar dahil) aşmaması şartıyla tecil edilecek borçlar için teminat aranılmayacaktır. Teminat aranılmaksızın yapılacak tecil ve taksitlendirmelerde, TL lik sınır alacaklı amme idarelerinin her bir tahsil dairesine olan tecile konu borç toplamları dikkate alınarak belirlenecektir. (2) Tecil ve taksitlendirilecek amme alacaklarının toplam tutarının TL yi aşması durumunda, gösterilmesi zorunlu olan teminat tutarı TL yi aşan kısmın yarısı olacaktır. (3) Her bir tahsil dairesince borçlunun tecil edilen borç toplamı TL yi aşmadığı takdirde borçludan herhangi bir teminat göstermesi istenmeyecektir. Mükellefin daha sonraki dönemlerde yeni bir tecil talep etmesi durumunda; a. Yapılan önceki teciller tamamen ödenmiş ise ve yeni talep edilen tecil tutarı TL yi aşmıyorsa herhangi bir teminat istenilmeyecektir. b. Yapılan ilk tecilin ödememe nedeniyle ihlal olması halinde, ihlal edilen borç tutarı ile yeni oluşan ve tecil talep edilen borç tutarı toplamı TL yi aşmadığı sürece teminat aranılmayacak, aşması durumunda ise aşan tutarın yarısı kadar teminat istenilecektir. c. Yapılan ilk tecilin mükellef tarafından düzenli olarak ödendiği ve oluşan yeni bir borç için yeni bir tecil talep edilmesi durumunda ise ilk yapılan tecilli borcun tutarına yeni borcun tutarı eklenmesi ile oluşan tutar toplamı TL yi aşmadığı takdirde borçludan herhangi bir teminat göstermesi istenilmeyecek, aşması durumunda ise aşan tutarın yarısı kadar teminat istenilecektir. Söz konusu ekleme işleminde ilk tecile ilişkin yapılan ödemeler mahsup edilmeyecektir. (4) Teminat kabulünde; a Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan öncelikle likidite değerleri yüksek veya satış kabiliyeti olan değerlerin teminat olarak gösterilmesinin sağlanması ve gösterilen teminat üzerinde (gayrimenkul ve menkul) takyidat araştırmasının yapılması, b. Borçlunun malları üzerine haciz tatbik edildikten sonra borcun tecil edilmesi halinde, borçlunun daha önce haczedilmiş mallarının, tecil ve taksitlendirilen borçları için değeri tutarınca teminat olarak kabul edilmesi gerekmektedir. 38

45 (5) Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan mükellefler tarafından teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin değerlerinin belirlenmesinde ise; a. DASK poliçesi ibraz edilmesi halinde poliçede bulunan değerin dikkate alınması, b. Mükellef tarafından söz konusu gayrimenkulle ilgili olarak SPK lisanslı Gayrimenkul Değerleme Şirketlerince hazırlanan değerleme raporlarının ibraz edilmesi durumunda anılan raporda afaki değerlemelere yer verilmemesi ve gayrimenkulün bulunduğu yerdeki rayiç değerine uygun olması kaydı ile raporda belirtilen değerin dikkate alınması, c. DASK poliçesi ve gayrimenkul değerleme raporunun ibraz edilmediği durumda ise gayrimenkulün tapu değeri ile emlak vergisi tarhına esas değerleri istenilerek düşük olanına itibar edilmesi, d. Rayiç değer konusunda mükellefler ile ihtilafa düşülmesi halinde satış komisyonundan rayiç değer takdiri istenilmesi, bu durumda bulunan mükelleflerin tecil ve taksitlendirme taleplerinin bekletilmeksizin işleme konulması, e. Zorunlu ve istisnai haller dışında tecil ve taksitlendirme taleplerinde teminat olarak gösterilen gayrimenkuller için bilirkişiler vasıtası ile değerleme talep edilmemesi, f. Tutar olarak vergi dairesi yetkisini aşan tecil ve taksitlendirme taleplerinde zorunlu teminat olarak menkul mal gösterilmesi durumunda, haciz tutanağının, araçlara ilişkin kasko değerini gösterir belgenin ve haciz şerhinin işlendiğini gösterir POL-NET kayıtlarının birer fotokopisinin, gayrimenkul gösterilmesi durumunda; tapu fotokopisi, emlak beyanı, DASK poliçesi, değerleme raporu vs. birer fotokopisinin, Başkanlığımıza gönderilmesi, g. Tecil ve taksitlendirme talepleri reddedilen veya kabul edilip de tecil şartlarını ihlal eden borçlular tarafından teminat olarak gösterilen malların 6183 Sayılı Kanunun ilgili hükümleri gereğince satışa çıkarılıp amme alacağının tahsilinin sağlanması, gerekmektedir. (6) Teminat alınması, teminat iadesi ve haciz kaldırma işlemlerinde Seri: A Sıra No:2 Tahsilat Genel Tebliğinin ilgili bölümünde belirtilen hususların dikkat edilmesi gerektiği de tabiidir BORÇLUNUN ÇOK ZOR DURUM HALİNİN TESPİTİ (1) Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan borçluların çok zor durumda olup olmadıklarının tespitinde; aşağıda belirtilen likidite oranları kullanılacak ve bu oranlar sonucunda tespit edilen çok zor durum derecesine uygun olarak tecil süreleri belirlenecektir. (2) Bilanço esasına göre defter tutan borçluların çok zor durum halinin tespitinde kullanılacak, Likidite Oranı = Dönen Varlıklar Stoklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar formülü, 39

46 (3) İşletme hesabı esasına göre defter tutan borçluların çok zor durum halinin tespitinde kullanılacak, Likidite Oranı = ile bulunacaktır. (4) Buna göre vergi dairelerince; Kasa+Banka+Kısa Vadeli Alacaklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar formülü, a. Likidite oranının 1 den büyük olması durumunda borç tecil edilmeyecektir. b. Likidite oranının 1 veya 1 den küçük ve 0,5 den büyük olması durumunda 12 aya kadar tecil yapılabilecektir. c. Likidite oranının 0,5 veya 0,5 den küçük olması durumunda ise borçlar 18 aya kadar tecil edilebilecektir. (5) Amme borçlusunun çok zor durumda olup olmadığının tespitinde; vergi dairesine olan borçları kısa vadeli borç olarak değerlendirileceğinden, işletme hesabı esasına göre defter tutan borçluların tecil talepleri değerlendirilirken, borçlu tarafından vergi dairesine olan borcunun kısa vadeli borçlara dahil edilip edilmediğine dikkat edilmesi gerekmektedir. a. Tecil taleplerinin değerlendirilmesi ve taksit sürelerinin tespitinde; borçlu tarafından daha kısa bir süre önerilmemiş olması halinde, amme alacağının aylık taksitler halinde taksitlendirilmesi, borçlunun talep dilekçesinde belirttiği taksit süresinden daha uzun taksit süresi verilmemesi, taksit tutarları belirlenirken ödemesiz aya yer verilmemesi ve taksit tutarlarının mutlaka eşit olma şartının aranılmaması, b. Gayri faal veya faaliyetini terk etmiş olan, tasfiye ve iflas halinde bulunan mükellefler ile gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret, diğer kazanç ve iratları nedeniyle mükellefiyeti bulunanların tecil ve taksitlendirme talepleri değerlendirilirken likidite oranı aranılmayacak, tecil ve taksitlendirme talep formundaki beyanlarına göre değerlendirilerek azami 18 aya kadar tecil yapılabilecektir. c. Bilanço ya da işletme hesabı esasına göre defter tutan borçluların belirlenen oran analizlerine göre borcunun tecil edilmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmakla birlikte, tecil müracaat tarihinden itibaren geriye dönük dört ay içerisinde 6183 Sayılı Kanunun 105 inci maddesinde yer alan tabii afetlere maruz kaldıklarını belgelendirmeleri durumunda borçlarının azami 18 ay süre ile tecil edilmesi, d. Tecil süresinin tespitinde, borçlunun öteden beri borç ödemede iyi niyetli olup olmadığı, borç miktarının az veya çok oluşu, daha önce tecil edilen borçlarını tecil şartlarına uygun ödeyip ödemediği, mükellefiyeti terk edenlerin diğer mükellefiyetleri, şirket ortaklığı olup olmadığı ve ödeme gücü gibi kriterlerin göz önünde bulundurulması, e. Kamu kurum ve kuruluşlarının beyanlarına göre çok zor durum halinin tespitinde yukarıda açıklanan zor duruma ilişkin oran analizlerine bağlı kalınmaksızın değerlendirme yapılması gerekmektedir. 40

47 6.9- SÜRELİ RED (1) 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesinin ikinci fıkrasında Borcunun tecilini talep eden ancak talepleri uygun görülmeyerek reddedilen borçlular, söz konusu borçlarını reddin tebliği tarihinden itibaren idarece 30 gün kadar verilebilecek ödeme süresi içinde ödedikleri takdirde bu amme alacağı ödendiği tarihe kadar faiz alınmak suretiyle tecil olunur. hükmü yer almaktadır. (2) Madde hükmüne göre, tecil ve taksitlendirme işleminde olduğu gibi süreli ret uygulaması da ihtiyaridir. (3) Süreli ret uygulamasında, amme alacağı aylık taksitler halinde ödeme planına bağlanmamakta ancak amme alacağının verilen sürede ödenmiş olması halinde müracaat tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için tecil faizi hesaplanmaktadır. (4) Tecil talebi reddedilen borçlulara tecile yetkili makamca 30 güne kadar verilecek süre azami süre olup 2008/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesine göre, Başkanlığımız yetkisinde bulunan tecil taleplerinden uygun görülmeyerek süreli reddedilenler için azami 15 gün, Vergi Dairesi yetkisinde bulunan tecil taleplerinden uygun görülmeyerek süreli reddedilenler için azami 7 gün süre verilerek, ödeme süresi içinde ödeme yapıldığı takdirde ödendiği tarihe kadar tecil faiz alınmak suretiyle tecil yapılabilecektir. (5) Borçlunun tecil talebinin süre verilerek reddedilmesi ve borcun verilen süre içerisinde ödenmemesi durumunda, borç 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre cebren takip ve tahsil edilecektir TECİL EDİLMEYECEK ALACAKLAR (1) Katma Değer Vergisi, Geçici Vergi, Özel Tüketim Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Harçlar (İkmalen Tarhiyata Dayanan Tapu Harçları hariç), Fonlar, Ecrimisil, Eğitime Katkı Payı ve Eğitime Katkı Payına ait gecikme zammı ile sınırlı uygulama süresine sahip ek vergiler, 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun kapsamında tahakkuk eden vergiler, 6111 sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerine göre matrah/vergi artırımında bulunan mükelleflerin bu Kanun kapsamında tahakkuk eden vergileri mükelleflerin çok zor durumda olup olmadıklarına bakılmaksızın hiçbir şekilde tecil edilmeyecektir. Tecili uygun görülmeyen bu alacakların Başkanlığımıza tanınan tecil ve taksitlendirme yetkisi kapsamında süre verilerek reddedilmesi de mümkün değildir. (2) ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) Diğer taraftan tarihli e-vdo duyurusuyla 6183 sayılı Kanun un 48 inci maddesine göre tecil edilebilecek ve edilemeyecek alacaklar listesinin sıkça sorulan sorular kısmına (Soru 16) eklendiği belirtilmiştir. İlgili dokümana, e-vdo merkezi sorgulamalar uygulaması içinden yardımcı uygulamalar / mevzuat / vedop / sıkça sorulan sorular ( linkinden ulaşılabilecektir. 41

48 6.11- TECİL VE TAKSİTLENDİRMEDE VADESİ GEÇMİŞ BORÇ DURUMUNU GÖSTERİR BELGE VERİLMESİ TALEPLERİ (1) Bu konuda 4- Borcu Yoktur İşlemleri başlıklı bölümün 4.6- Vadesi Geçmiş Borç Durumunu Gösterir Belgenin Tanzimi Sırasında Dikkate Alınması Gereken Hususlar başlıklı kısmının 1 inci maddesinde yer alan açıklamalara göre işlem tesis edilecektir TECİLİN GEÇERLİ SAYILMASI (GÜNLEME) (1) Tecil ve taksitlendirilmiş borçların tecil şartlarına uygun ödenmemesi durumunda, tecil ihlal edilmiş sayılacaktır. Tecil şartlarını ihlal eden borçluların, tecilin geçerli sayılması için tecile yetkili makamlara yapacakları başvuru üzerine bu makamlarca gerekli değerlendirme yapıldıktan sonra tecilin geçerli sayılmasına karar verilebilecektir. (2) Daha evvel tecil edilen bir borca karşılık yapılan ödemelerin tecilli sayılması ve kalan tutarın da belirlenen bir plan dahilinde ödenmesine izin verilmesi anlamına gelen tecilin geçerli sayılması uygulamasında, tecil faizi geçerli sayılan tecil için yapılmış ilk müracaat tarihi esas alınarak hesaplanacaktır. (3) Tecilin geçerli sayılması durumunda da tecile yetkili makamlarca, borçlunun ilk müracaat tarihinden itibaren verilebilecek azami süreyi geçmeyecek şekilde ödeme süresi verilmesi gerekmektedir. (4) Söz konusu tecilin vergi dairesi müdürlüğü tarafından yapılması halinde, vergi dairesi müdürlüğü; vergi dairesi başkanlığı tarafından yapılması halinde, vergi dairesi başkanlığı; GİB tarafından yapılması halinde ise GİB günleme işlemine yetkilidir. Bu nedenle günleme dilekçeleri vergi dairesine geldiğinde, tecil işlemi daire tarafından yapılmışsa işlemin dairece değerlendirilmesi, vergi dairesi başkanlığı veya GİB tarafından yapılmış ise en geç 3 gün içinde Başkanlığımız Tahsilat Müdürlüğüne gönderilmesi gerekmektedir. Ayrıca Başkanlığımıza gönderilen bu dilekçelerin işlemlerinin sonuçlandırılması zaman alacağından, amme alacağının tahsilini sürüncemede bırakmamak adına günleme yapmak isteyen mükellefin günlenmesi gereken taksit tutarının tecil faizi ile birlikte emaneten tahsilatının yapılmasına özen gösterilmelidir TECİL VE TAKSİTLENDİRMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1) Tutar itibariyle vergi dairesi yetkisini aşan tecil ve taksitlendirme taleplerine ilişkin tecil ve taksitlendirme talep formlarının tarh ve takip dosyaları dikkate alınarak değerlendirilmesine müteakip ekte yer alan yazı (Ek-6.2) eksiksiz ve okunaklı bir şekilde tanzim edilerek, vergi dairesi görüşü de belirtilmek suretiyle Başkanlığımıza gönderilecektir. (2) Başkanlığımıza gönderilecek tecil ve taksit taleplerinde; a. Tecili talep edilen borçların, nev i (vergi türlerinin adının açıkça belirtilmesi), tutarı ve vade tarihleri ile tecil müracaatının borcun vade tarihinden sonra yapılması halinde bu borçlara karşılık tecil müracaat tarihi (bu tarih hariç) itibarıyla hesap edilecek gecikme zammı tutarlarının ayrı ayrı tespit edilerek genel toplamının yazılması, (Ek-6.3) 42

49 b. Tecili mümkün olmayan borçların nev i, miktar, vade tarihi, yılı ve her birinin ayrı ayrı gecikme zamları belirtilmek suretiyle genel toplamlarının yazılması, (Ek-6.4) c. Tecil ve taksitlendirme kapsamına giren borç listesinde gecikme zammı dahil belirtilen borç miktarı ile Tecil ve Taksitlendirme Talep Formundaki borç miktarının aynı olmasının sağlanması, d. Formun ekleri ile birlikte (Ek-6.1, Ek-6.2, Ek-6.3 ve Ek-6.4) mükellefin müracaatından itibaren en geç 3 gün içerisinde eksiksiz doldurularak bekletilmeksizin imzalı ve tasdikli olarak Başkanlığımıza gönderilmesi, e. Tecil ve taksitlendirme talep formunda eksiklik olması halinde, Başkanlığımız tarafından yeniden düzenlenmek üzere Vergi Dairesine iade edilecek formlarda, eksikliklerin tamamlanması konusunda azami hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir. (3) Tecil ve taksitlendirmeye ilişkin tayin edilecek şartların borçlu tarafından kabul edilmesi esastır. Kabul işlemi yazılı olarak yapılabileceği gibi, hazırlanan ödeme planlarının vergi dairesinde kalan nüshalarına imza atılmak suretiyle de yapılabilecektir. Borçlu tarafından kendisine bildirilen tecil ve taksitlendirme şartları kabul edilmediği takdirde tecil veya taksitlendirme yapılmayacaktır. (4) Buna göre; a. Mükellefin tecil-taksitlendirme talebinin dairenizce uygun görülmemesi halinde bu durumun mükellefe bir yazı ile ivedi bildirilmesi, (Ek-6.5 ve Ek-6.6) b. Taksitlendirilen borçlarını zamanında ödemeyen mükelleflere borçlarını 7 gün içerisinde ödemeleri gerektiği aksi takdirde 6183 Sayılı Kanunun 56 ncı maddesi gereğince borçlarına karşılık gösterdikleri teminatın paraya çevrilerek cebren tahsile devam olunacağının yazı ile bildirilmesi, (Ek-6.7) (5) Tecil faizi oranı yıllık olarak belirlenmekte olup 21/10/2010 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) uygulanmakta olan yıllık tecil faiz oranı %12 dir. Tecil faizi; basit faiz usulü uygulanarak ve müracaat tarihinden ödeme tarihine (bu tarihler dahil) kadar geçen günler için, ödenecek taksit tutarları üzerinden hesaplanacaktır. Amme borçlusunun, vade tarihinden önce ya da vade tarihinde yaptığı müracaatlar üzerine tecil edilen amme alacaklarına uygulanacak tecil faizinin hesaplanmasında, vade gününe faiz alınması söz konusu olamayacağından, vade gününü takip eden tarih esas alınacaktır. (6) Tecil faizi borcun tamamı üzerinden değil, her taksit için öngörülen tutar üzerinden hesaplanacaktır. (7) Taksitlerin hesaplanan tecil faiziyle birlikte tahsil edilmesi gerekmektedir. Taksit tutarları ile hesaplanan tecil faizlerinin tam olarak ödenmemesi, tecilin ihlal nedenidir. Tecil yetkisini kullanan tarafından uygun görülen ödeme planında taksitlerin ödeme süresi sadece ay olarak belirtilmiş olması durumunda, taksitlerin ayın ilk iş gününden son iş gününe kadar ödenmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, ayın son iş günü taksitlerin ödenmemesi halinde tecilin ihlal edilmiş olacağı tabiidir. (8) Tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan amme borçlusunun tecil edilen borçlarını taksit ödeme sürelerinden önce ödemesi mümkündür. Bu durumda, erken ödenen tutara, tecil 43

50 müracaat tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar (bu tarihler dahil) geçen süre için tecil faizi hesaplanacaktır. (9) Tecil edilen ancak tecil şartlarına uygun ödenmeyen amme alacağının gecikme zammı uygulanmayan alacaklardan oluşması halinde bu alacaklar için ödenen tecil faizi borçlulara ret ve iade edilmeyeceği gibi borçlarına da mahsup edilmeyecektir. Ancak, tecil edilen amme alacağının bir kısmının gecikme zammı uygulanabilecek, bir kısmının da gecikme zammı uygulanamayacak alacaklardan oluşması ve bu tür tecillerin ihlal edilmiş olması halinde, ödenen tecil faizlerinden, gecikme zammı uygulanabilecek alacağa isabet eden kısmı ödenmesi gereken gecikme zammından mahsup edilecektir. (10) Tecili uygun görülmeyen vergi asıllarının, tecil edilen gecikme zamlarının hesaplandığı süreden sonra tahsil edilmesi halinde, daha önce hesaplanan gecikme zammı miktarı dikkate alınarak tahsil edildikleri tarihe kadar geçen süre için ayrıca gecikme zammı hesaplanması gerekmektedir. (11) Tecil ve taksitlendirme işlem aşamaları ekte bulunmaktadır. (Ek-6.8) 44

51 7- HACİZ 7.1- HACİZ VARAKASI (1) 6183 Sayılı Kanunun 64 üncü maddesinde, haciz işlemlerinin dayanağı olan haciz varakalarının, alacaklı amme idaresinin, mahalli en büyük memuru veya tevkil edeceği memur tarafından tasdik edileceği hüküm altına alınmıştır. (2) tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 33 üncü maddesine istinaden; Başkanlık Makamından alınan tarihli olur ile Vergi daireleri iş ve işlemlerinde zamanın daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla; cebri takibatın en önemli aşamalarından birini teşkil eden haciz işlemleri dayanağı haciz varakalarından miktar itibariyle TL'ye kadar olan amme alacağına ilişkin haciz varakalarının Vergi Dairesi ilgili Müdür Yardımcısı, TL ve üzen amme alacağına ilişkin haciz varakalarının ise Vergi Dairesi Müdürünce imzalanması uygun görülmüştür. (3) Yetkili makam tasdik yetkisi devretmiş olduğundan devrolunan makam tarafından haciz varakalarının tasdiki de mümkündür. Haciz varakalarının, yetki devrolunan makamın mührü bulunması halinde bu makamın mührüyle, aksi takdirde devreden makamın mührüyle mühürlenmesi gerekmektedir E-HACİZ (1) 6183 Sayılı Kanunun 79 uncu maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amme borçlarının bankalar nezdinde bulunan her türlü mal, hak ve alacaklarına elektronik ortamda haciz tatbik edilebilmesi için banka genel müdürlükleri arasında haciz protokolü imzalanmıştır. Söz konusu protokolün yürürlüğe girmesi ile birlikte e-haciz uygulaması başlatılmış olup vergi dairelerince tatbik edilecek e-haciz işlemlerinde aşağıda belirtilen hususlara göre gerekli özen ve hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. (2) Öncelikle mükelleflerin; a. Mahsup, düzeltme, KDV ve ÖTV Kanunları gereğince tecil-terkin talepli vergi borçları, b Sayılı Kanun, 6111 sayılı Kanun ve diğer mevzuat gereğince tecilli borçları, c. Ödeme emrinin dava konusu edilmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilen borçları, d. Alacağın tahsilinin ilgili Kanun uyarınca takibi mümkün olmayan borçlar, dışındaki diğer vergi borçlarına e-haciz tatbik edilmesi sağlanmalıdır. Bu tespitlerin yapılmasında; gerektiğinde ilgili diğer servislerle irtibata geçilmesi ve gerekli bilgi alış verişinin en doğru şekilde yapılması hususunda gerekli hassasiyet gösterilmelidir. (3) E-haciz işlemlerinden sorumlu icra servisi personelinin konu hakkında bilgilendirilerek E-VDO Yönetim Bilgi Sisteminin etkin olarak kullanılması sağlanmalıdır. Bu noktada personelin Yönetim Bilgi Sisteminde Raporlar-İstatistikler/Liste ve İcmal Talepleri/Mükellef Hesap Kartı menüsünde yer alan; 45

52 a. Gelen Evrak sekmesinden mükellefin mahsup veya düzeltme talebini ihtiva eden dilekçesinin bulunup bulunmadığının, b. KDV-ÖTV-Muhtasar ve Diğer Tecil sekmesinden mükellefin tecil işlemlerinin olup olmadığının, c. Düzeltme sekmesinde KDV, Gelir Stopaj, Geçici Vergi gibi vergi nevilerinden reddiyat düzeltmelerinin bulunup bulunmadığının, d. Emanet sekmesinden mükellefin emanet hesaplarında alacağının bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve bu kontroller sonucunda mükellefin mevcut vergi borçlarının düzeltme veya mahsup talepli olabileceğine ilişkin bilgilere ulaşılması halinde ilgili servislerden bilgi alınarak hatalı e-haciz uygulanmaması hususunda gerekli araştırmalar titizlikle yapılmalıdır. (4) Mükelleflere e-haciz işlemi uygulanırken kotanın etkin bir şekilde kullanılması açısından, sırasıyla; a. Zamanaşımının son yılında borçları bulunan idari gayri faal ve terk mükelleflere, b TL üzeri ve zamanaşımının son yılında borçları bulunan faal mükelleflere, c TL altında ve zamanaşımının son yılında borçları bulunan faal mükelleflere, d. İdari gayri faal ve terk mükelleflerin tamamına, e. Faal mükelleflerin ise TL üzerinde borçları bulunanlara, haciz tatbik edilecektir. (5) Faal mükelleflere e-haciz tatbik edilmeden önce görüşmeye davet edilerek öncelikli olarak vergi borçlarının (yasal şartların varlığı dikkate alınmak suretiyle) tecil kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte faal mükelleflere aşağıda belirtilen hususların varlığı halinde e-haciz işlemi tesis edilecektir: a. Davete icabet etmeyenlere, b. Görüşme sonucunda herhangi bir mutabakata varılamayanlara, c. Borçları tecil taksitlendirme yapılanlardan 2 taksitini ödemeyenlere. (6) E-haciz işlemlerinin doğru, eksiksiz ve etkin bir şekilde uygulanarak, herhangi bir aksaklığa meydan verilmemesi ve sorumluluğun tesisi açısından icra servisinde görevli 3 personelin belirlenerek (mümkün olmaması durumunda en az 2 personel) isimlerinin Başkanlığımıza bildirilmesi, belirlenen personelin yıllık, sıhhi izin vb. gibi durumlarda gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. (7) Etkin bir kovuşturma için e-haciz kotalarının tamamının kullanılması noktasında azami gayret gösterilmesi, aynı mükellefe makul bir süre geçmeden e-haciz kotalarının doldurulması maksadıyla birden fazla e-haciz uygulanmamasına dikkat edilmelidir. (8) E- haciz işlemlerinin hızlı, etkin, verimli bir şekilde kullanılması sadece çok sayıda e- haciz işlemi tatbik etmekle sağlanamaz. Etkin bir e-haciz işlemi için e-haciz tatbikinden sonraki işlemlerin de zamanında ve etkin olarak yerine getirilmesi ile sağlanmış olacaktır. Bu nedenle e-haciz işlemlerinde; 46

53 a. Banka geri dönüşlerinin görevli personel tarafından her gün düzenli olarak takip edilmesi, b. Hesapta para bulunması ve DHA (diğer hak ve alacak ) bildiriminin sıfır olması halinde para isteme yazılarının derhal hazırlanması, c. İstanbul içindeki yüksek tutarlara ilişkin para isteme yazılarının mutlak suretle memur eliyle bankaya tebliğinin sağlanarak EFT işlemlerinin hızlandırılmasının sağlanması, d. EFT masrafını karşılamayacak kadar küçük tutarların İstanbul içinde memur eliyle diğer illerde niyabeten tahsilinin sağlanması, e. Hesaptan paranın çekilmesi işleminin tamamlanmasından sonra e-haczin kaldırılması, kalan borç bulunması halinde yasal prosedürün uygulanarak e-haciz işleminin yenilenmesi, gerekmektedir. (9) E-haciz tatbik işleminden sonra banka cevaplarının gelmesi üzerine bahse konu cevaplarda para tutarı bulunan ancak DHA bildirimi de bulunan (1,2,3 ) durumlarda ise para tutarının büyüklüğü ve vergi dairesince herhangi bir tereddüt hasıl olması halinde (banka tarafından haciz tatbik etmekten kaçınılması) söz konusu mevduat hareketlerini ve DHA şerhlerinin dayanağı olan icra müdürlüğü haciz bildirisi, kredi sözleşmesi, kredili hesap sözleşmesi, çek sözleşmesi vb. bilgi ve belgelerin istenerek tetkik edilmesi, bahsi geçen bilgi ve belgelerde diğer hak ve alacak şerhini gerektirmeyecek bir hususun bulunduğunun anlaşılması durumunda, bu durum bankanın haciz tatbik etmekten kaçınmak gayesiyle rehin hakkını kötüye kullandığı varsayılacağından, ilgili kurum veya kuruluşlar hakkında 6183 Sayılı Kanunun 79 uncu maddesi uyarınca dava açılması gerekmektedir. (10) GİB in tarihli duyurusu ile ihtiyati ve teminat haciz bildirilerinin de elektronik ortamda gönderilmesini sağlayan değişikliğinin yapıldığı belirtilmiştir. Konu hakkında gerekli işlemlerin ilgili duyuruda belirtildiği şekilde yapılması gerektiği tabiidir. (11) ( tarih Seri A 344 sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) GİB in tarihli ve sayılı yazısında belirtildiği üzere; 5018 sayılı Kanun a ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin (Ek-7.1) banka hesaplarında bulunan tutarlar Devlet malı hükmünde olduğundan bu idarelerin çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilecek (örneğin bu idareler adına kayıtlı araçlar için kesilen trafik idari para cezaları gibi) ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takibi gereken kamu borçlarından dolayı banka hesaplarına anılan Kanun hükümleri uyarınca haciz tatbiki mümkün bulunmamaktadır MAAŞ HACİZLERİ ÇALIŞAN MAAŞ HACZİ 9 (1) Mükellefin borcundan dolayı maaşına konulan icra takiplerine ait sıralamada vergi dairesi haczinden önce icra müdürlüğünün haczi olması durumunda 6183 sayılı Kanun un 21 inci maddesi hükmüne göre söz konusu hacze iştirak edilerek haciz sonucu tahsil edilen tutarların garameten pay edilmesi gerektiği tabiidir. 47

54 Bilindiği üzere sıra listesi hazırlama yetkisi icra müdürlüklerinde bulunmaktadır. Bu nedenle garameten taksim taleplerinin maaşı ödemekte olan işverenle değil haciz işlemini tesis eden icra müdürlüğü ile irtibata geçilerek 6183 sayılı Kanun un 71 inci maddesi gereği haczedilen tutardan anılan Kanun un 21 inci maddesine göre garameten taksim sonucu hesaplanacak tutarın tahsilinin sağlanması gerekmektedir EMEKLİ MAAŞ HACZİ 10 (1) Bilindiği gibi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun; a. 93 üncü maddesinde; "Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez. Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir " hükmü, b. Geçici 1 inci maddesinde; "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve bu Kanunla mülga 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabi olanlar, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında kabul edilir..." hükmü, c. Geçici 4 üncü maddesinde; "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanuna göre; aylık, tazminat, harp malûllüğü zammı, diğer ödemeler ve yardımlar ile 08/02/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ek ödeme verilmekte olanlara, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanunda kendileri için belirtilmiş olan şartları haiz oldukları müddetçe bunların ödenmesine devam olunur. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçiliği sona erenlerden tahsis talebinde bulunacaklar ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsis talebinde bulunanlardan işlemleri devam edenler hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır sayılı Kanuna göre iştirakçi olup bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak çalışmaya başlayanlardan vazife malûllüğü kapsamına girenler hakkında, bu Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrasına göre işlem yapılır. Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 48

55 önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır... Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır... " hükümleri yer almaktadır. (2) Söz konusu madde hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun konu ile ilgili maddelerinin yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 tarihi itibarıyla, kendisine 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa göre emekli aylığı bağlanmış olanlar ile bu tarihten önce devlet memuru olarak atananlara bağlanacak emekli aylıkları hakkında 5434 sayılı Kanun hükümlerinin (5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılanlar dahil) uygulanması gerektiği sonucuna varılmaktadır. (3) Buna göre, 5510 sayılı Kanunun konu ile ilgili maddelerinin yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 tarihinden sonra devlet memuru olarak atanmış olanlara bağlanacak emekli aylıkları 5510 sayılı Kanunun 93 üncü maddesi kapsamındayken, bu tarihten önce devlet memuru olarak atanmış olanlar ile kendilerine 5434 sayılı Kanuna göre emekli aylığı bağlananlar hakkında 5510 sayılı Kanunun 93 üncü maddesi hükmünün tatbiki mümkün bulunmamaktadır. (4) Diğer taraftan, 6183 Sayılı Kanunun 70 inci maddesinde; "Aşağıda gösterilen mallar haczedilemez: 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları, iştirakleri ve mahalli idarelerin malları hariç olmak üzere Devlet malları ile hususi kanunlarında haczi caiz olmadığı gösterilen mallar... " hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, özel kanunlarında haczedilemeyeceğine ilişkin hüküm bulunan mal, hak ve alacakların 6183 Sayılı Kanun kapsamında haczi de mümkün değildir. (5) Bu itibarla, özel kanun niteliğinde olan 5434 sayılı Kanun kapsamında bağlanan aylıkların haczedilmeyeceğine ilişkin bu Kanunda herhangi bir hükmün bulunmaması nedeniyle, 6183 Sayılı Kanunun uygulamasında 1 Ekim 2008 tarihinden önce devlet memuru olarak atananlara bağlanmış veya bağlanacak olan emekli aylıklarının haczedilmesi mümkün bulunmaktadır. (6) Öte yandan, 6183 Sayılı Kanunun 71 inci maddesinde; "Aylıklar, ödenekler, her çeşit ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama bağlı olmayan nafakalar, emeklilik aylıkları, sigorta ve emeklilik sandıkları tarafından bağlanan gelirler kısmen haczolunabilir. Ancak haczolunacak miktar bunların üçte birinden çok dörtte birinden az olamaz. hükmüne yer verilmiştir. (7) Bu hükme göre, 1 Ekim 2008 tarihinden önce devlet memuru olarak atananlara 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanmış veya bağlanacak olan emekli aylıklarına, aylık 49

56 sahibinin amme borçları nedeniyle 6183 Sayılı Kanunun 71 inci maddesi göz önünde bulundurularak haciz tatbik edilmesi mümkün bulunmaktadır. (8) Diğer taraftan, Türk bankacılık sisteminde hesapların işleyişiyle ilgili olarak "maaş hesabı" adı altında ayrıca bir hesap düzeni yer almamaktadır Sayılı Kanunun 71 inci maddesinde yer alan hüküm emekli maaşlarına tatbik edilecek hacizlere ilişkin bir kısıtlama olup, emekli maaşlarının yattığı banka hesaplarında bulunan tutarların haczine yönelik bir kısıtlama getirmemektedir. Dolayısıyla, haciz bildirisi gönderildiği anda, emekli maaşlarının yatırıldığı hesapta, hesap sahibinin o ayki maaş tutarından daha yüksek bir tutar bulunmakta ise, bu tutarın mevduat olarak değerlendirilmesi ve tamamının haczedilmesi gerekmektedir. (9) Bu itibarla, a. Haciz tatbik edilen hesapların emekli maaş hesabı olduğunun iddia edilmesi durumunda öncelikle alınan emekli maaşının hangi Kanun (506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu veya 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Sağlık Sigortası Kanunu) kapsamında bağlandığının ve ödenen emekli aylığı tutarının belirlenmesi için borçlunun kimlik bilgileri bildirilerek Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından bilgi talep edilmesi, b. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından alınan cevabi yazıdan emekli aylığı bağlanan borçlunun 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Sağlık Sigortası Kanunu ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu hükümleri uyarınca emeklilik işleminin tesis edildiği durumlarda haczin kaldırılması, c. Haciz kaldırırken; haciz tatbik edildiği tarihteki emekli maaşından daha yüksek bir tutarın mevcut olması halinde o ayki maaş tutarını aşan kısmın mevduat olarak kabul edilerek bankadan tahsil edildikten sonra haczin kaldırılması, d. Söz konusu maaşın 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa göre bağlanmış olması durumunda bu maaş tutarına ayrıca 6183 Sayılı Kanunun 71 inci maddesine göre kısmi haciz tatbik edilmesi mümkün olduğundan Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bildirilen emekli aylığının kanunda belirtilen oranlar dikkate alınarak hesap edilen kısmının bankada haczedilen tutardan düşülmesi, bulunan tutarın para çekme yazısı ile tahsil edilmesi, bu şekilde tahsil edildikten ve Sosyal Güvenlik Kurumuna haciz bildirisi gönderilip emekli aylığına kısmi haciz tatbik edildikten sonra hesap üzerindeki haczin kaldırılması, e. Ayrıca Türk bankacılık sisteminde hesapların işleyiş ile ilgili olarak " Maaş Hesabı" adı altında bir hesap düzeni yer almamaktadır, borçlunun da hangi Kanun hükümlerine göre emekli olduğu bilgisi de banka kayıtlarında yer almadığından emekli aylığının yattığı bankadan bilgi talep edilmemesi borçlu tarafından ibraz edilen başka yazılara itibar edilmeyerek yukarıda 1 inci maddede belirtilen şekilde bilgi taleplerinin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından (vergi dairesi hizmet binasına en yakın hizmet biriminden) yapılması, gerekmektedir. 50

57 7.4- MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASI MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASI (1) Vadesinde ödenmeyen amme alacakları 6183 Sayılı Kanunun cebri icraya ilişkin hükümleri gereğince; borçlu mükelleflerin amme borcuna yetecek miktardaki menkul ve gayrimenkul malları ile her türlü hak ve alacakları tespit edilerek bunların paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edilmektedir. (2) 6183 Sayılı Kanunun Haciz başlıklı 62 nci maddesinde; Borçlunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesince haczolunur. Maliye Bakanlığı amme alacaklarının takibinde haczolunacak malların tespiti amacıyla yapılacak mal varlığı araştırmasının şekli, alanı ve kapsamı ile araştırma yapılacak amme alacaklarının türü ve tutarını belirlemeye yetkilidir. Bu yetki alacaklı amme idaresi itibarıyla da kullanılabilir. hükmü yer almaktadır. (3) Vergi Daireleri İşlem Yönergesinin Mal Araştırması başlıklı 335 inci maddesinde Borçlu, malı olmadığını bildirir veya borçlunun bildirdiği ya da tahsildar veya icra memurunun saptadığı malların borcu karşılamayacağı anlaşılırsa ya da adres araştırmasına rağmen yeni adres tespit edilmezse Bakanlıkça belirtilen esaslar çerçevesinde malvarlığı araştırması yapılır. denilmektedir. (4) 6183 Sayılı Kanunun 62 nci maddesinin 2 nci fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden tahsil dairelerinin işgücü ve zaman kaybını önlemek, kırtasiye ve posta masraflarını azaltmak amacıyla Devlete ait amme alacaklarının takip ve tahsili için yapılacak mal varlığı araştırmalarının usul ve esasları Seri: A Sıra No:5 Tahsilât Genel Tebliğinde (Seri: A Sıra No:1 Tahsilât Genel Tebliğinin Amme Alacaklarının Cebren Tahsili başlıklı ikinci kısmın Cebren Tahsil ve Takip Esasları başlıklı birinci bölümün Haciz başlıklı dördüncü alt bölümünün Mal Varlığı Araştırması başlıklı alt bendi yeniden düzenlenmiştir.) düzenlenmiştir. (5) Borçlu mükelleflere yönelik olarak yapılacak malvarlığı araştırmalarına; öncelikle vergi dairesindeki bilgilerin araştırılması ile başlanır. Bilgisayar (E-VDO) kayıtlarından ve tarh dosyasındaki beyanname ve ekleri, mal bildiriminde yazılı menkul, gayrimenkul, alacak ve hakları veya varsa borçlunun vermiş olduğu taksitlendirme talep formunda gösterilen teminatlara ilişkin bilgiler incelenerek gerekli tespitler yapılır. Ayrıca borçlu adına kayıtlı taşıtlar için (kara, hava) ilgili vergi dairesi veya bu araçların sicilinin tutulduğu kuruluşlardan, deniz taşıtları için E-VDO Yönetim Bilgi Sistemi Deniz Taşıtları Sorgulama ekranından, gayrimenkuller için E-VDO Yönetim Bilgi Sistemi TAKBİS sorgulama ekranından, banka hesapları için ise E-VDO E-Haciz modülü aracılığıyla ve mükellefin hak ve alacakları içinde Bs bildirimlerinden olası alacaklarının bulunup bulunmadığına ilişkin tespit ve araştırmalar yapılacaktır. (6) Haciz bildirisi düzenlenmek suretiyle haczedilecek mallara (bankalar nezdindeki hak ve alacaklar, tapu, trafik siciline kayıtlı mallar v.b.) ilişkin araştırmalar, bu kayıtlara elektronik ortamda ulaşılamaması halinde en fazla 50 amme borçlusunun borçlarını içerecek listeler şeklinde düzenlenmiş haciz bildirilerinin tebliği suretiyle yapılacaktır. Haciz bildirileri alacaklı tahsil dairelerince veya alacaklı dairenin bulunduğu ilde bu konuda görevlendirilmiş dairelerce doğrudan ilgili idareye tebliğ edilecektir. 51

58 (7) Borçlu hakkında bilgisayar kayıtlarında yapılan araştırmada borçlunun başka vergi dairesinde faal mükellefiyet kaydının olması durumunda ilgili vergi dairesinden niyabeten borcun tahsilinin istenmesi, borç tahsil edilemez veya edilemeyeceğinin anlaşılması halinde mal varlığı araştırmasına başlanılması gerekmektedir. (8) Amme alacağını vadesinde ödemeyen mükellefler hakkında yapılacak mal varlığı araştırması, takibe konu amme alacaklarının tür ayrımı yapmaksızın fer ileri ile birlikte toplam tutarı TL ve üzerindeki miktarlar için yurt çapında, bu miktarın altındaki amme alacakları için bazı il veya illerle sınırlı olarak yapılması gerekmektedir. Ancak, mal varlığı araştırmasının elektronik ortamda yapılabilmesi durumunda takip konusu tüm amme alacakları için tutar sınırı olmaksızın yurt çapında mal varlığı araştırması elektronik ortamda yapılacaktır. (9) Alacaklı tahsil daireleri, haciz bildirisi düzenlenmek suretiyle haczedilebilecek mallardan elektronik ortamda araştırması yapılabilecek olanları, elektronik ortamda araştıracak, yetki alanlarına bağlı kalmaksızın doğrudan haciz bildirisi tebliğ etmek suretiyle haczedebileceklerdir. Bu mallar için ayrıca yazılı ortamda malvarlığı araştırması yapılmayacaktır. (10) Maliye Bakanlığına bağlı tahsil daireleri, haciz bildirisi düzenlenmek suretiyle haczedilebilecek mallardan elektronik ortamda haczi mümkün olanları yetki alanlarına bağlı kalmaksızın, elektronik ortamda haciz bildirilerinin tebliği ile ilgili kurulan sisteme göre, doğrudan ya da elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı aracılığıyla haciz bildirisi tebliğ etmek suretiyle haczedebileceklerdir MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASININ BAZI İL VEYA İLLERLE SINIRLI OLARAK YAPILMASI (1) Takibe konu amme alacaklarının tür ayrımı yapmaksızın fer ileri ile birlikte toplam tutarının TL altında olan amme alacakları için amme borçlusunun; a. Bağlı olduğu tahsil dairesinin bulunduğu, b. Birden fazla tahsil dairesinde kayıtlı olması halinde (mükellefiyetini terk ettiği iller dahil) bu dairelerin bulunduğu, c. Tahsil dairesince bilinen ikametgâh ve iş yeri adreslerinin bulunduğu, ayrıca gerçek kişilerin nüfusa kayıtlı olduğu, d. Mal varlığının bulunduğu yönünde bilgi edinilen, Il veya illerlede mal varlığı araştırması bu bölümde belirtilen usullerle yapılacaktır. (2) Takip konusu amme alacağı TL nin altında kaldığı sürece yurt çapında mal varlığı araştırması yapılmayacaktır MAL VARLIĞI ARAŞTIRMASININ YURT GENELİNDE YAPILMASI (1) Amme borçlusunun menkul ve gayrimenkul malları ile her türlü hak ve alacaklarından borcuna yetecek tutarda olan kısmının tespiti ve haczi için yurt çapında yapılacak mal varlığı araştırmasının, tür ayrımı yapılmaksızın fer ileri ile birlikte toplam tutarı 5.000,- lira ve üzerindeki amme alacakları için yapılması uygun görülmüştür. Takip konusu amme alacağı belirlenen tutarın altında kaldığı sürece yurt çapında mal varlığı araştırması yapılmayacaktır. Ancak, mal varlığı araştırmasının elektronik ortamda 52

59 yapılabilmesi durumunda takip konusu tüm amme alacakları için tutar sınırı olmaksızın yurt çapında mal varlığı araştırması elektronik ortamda yapılacaktır. (2) Yurt çapında mal varlığı araştırmasının amme borçlusunun haczi kabil mal varlığının tespit edilerek haczedilmesini sağlamak amacıyla yapıldığı dikkate alınarak; alacaklı tahsil dairelerince bu araştırmaların bulundukları illerde doğrudan veya bu konuda görevlendirilmiş dairelerce, diğer illerde ise aynı nev iden tahsil daireleri aracılığı ile 6183 sayılı Kanunun haczin tatbik şekline ilişkin hükümlerine göre yapılması gerekmektedir. Alacaklı tahsil daireleri, ivedilik arz eden durumlarda, bulundukları illerin dışında tespit ettikleri ve haciz bildirisi düzenlenmek suretiyle haczedilmesi gereken malları doğrudan haczedebileceklerdir MAL VARLIĞI ARAŞTIRMALARI KAPSAMINDA ARAŞTIRMA YAPILACAK BİRİMLER BANKALAR VE MERKEZ KAYIT KURULUŞU A.Ş.: (1) Maliye Bakanlığına bağlı tahsil daireleri, bankalar ve Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdindeki hak ve alacakların haczi için tanzim edilen haciz bildirilerinin ilgili kurumlara tebliği hususunda 6183 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine ilişkin olarak bu Tebliğde yapılan açıklamalara göre işlem yapacaktır. (2) Ödeme müddeti içerisinde ödenmeyen amme alacaklarının cebren tahsilini temin etmek ya da alacağın tahsil güvenliğini sağlamak amacıyla tahsil dairelerince alınan haciz ve ihtiyati haciz kararları üzerine, 6183 sayılı Kanunun 79 uncu maddesi hükmüne dayanılarak borçlunun bankalar nezdindeki hak ve alacaklarının da haczi yoluna gidilmektedir. (3) 6183 sayılı Kanunun 79 uncu maddesinde tahsil dairelerince düzenlenen haciz bildirilerinin, alacaklı tahsil dairelerince ya da alacaklı amme idaresi vasıtasıyla, posta yerine elektronik ortamda tebliğ edilebilmesine ve bu tebligatlara elektronik ortamda cevap verilebilmesine imkan verilmiş, elektronik ortamda yapılacak tebliğe ve cevapların elektronik ortamda verilebilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Bakanlığımız yetkili kılınmıştır. (4) Bu kapsamda 6183 Sayılı Kanun un 79 uncu maddesinin verdiği yetkiye istinaden tarihli E-VDO duyurusu ile bankalar ve Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde elektronik ortamda haciz (e-haciz) uygulamasına geçilmiştir. Ayrıca tarihli E-VDO duyurusu ile de ihtiyati ve teminat haciz bildirilerinde elektronik ortamda bankalara gönderilmesini sağlayan E-Haciz İht/Tem Düzenleme fonksiyonu kullanıma açılmıştır. (5) Diğer taraftan, alacaklı tahsil dairelerince, bankalar ve Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdindeki hak ve alacakların haczi için düzenlenen ve elektronik ortamda tebliğ edilen haciz bildirileri, Bakanlığımız ile bu konuda protokol yapmamış bankalara, amme borçlusu sayısı sınırlaması olmaksızın bir yazı ekinde liste şeklinde tebliğ edilecektir. (Protokol yapılan bankalara ilişkin liste ektedir. Ek-7.2) (6) Elektronik ortamda haciz bildirisi tebliği sistemine dahil olan banka genel müdürlükleri ve şubeleri ile Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş.'ne zorunlu olmadıkça (çok ivedilik taşıyan durumlar ile sistemin işletilememesi hali) haciz bildirileri posta yoluyla veya memur eliyle tebliğ edilmeyecektir. 53

60 KARA VASITALARI: (1) Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı trafik birimlerinin birbirleri ile bilgisayar ağ bağlantısı bulunduğundan, amme borçlusunun, Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıtlı taşıtlarının haczi için alacaklı tahsil dairesinin bulunduğu yerdeki şube veya bürodan araştırma yapılması yeterli olacaktır. Ancak, motorlu taşıtların haczi için düzenlenen haciz bildirilerinin, 6183 sayılı Kanunun 77 nci maddesine ve/veya 2918 sayılı Kanunun 5 inci maddesine istinaden Emniyet Genel Müdürlüğü ile yapılan protokoller sonucunda, elektronik ortamda tebliğ edilmesi elektronik ortamda motorlu taşıtların sicillerine erişilerek haciz konulabilmesi halinde, trafik şube veya bürolarından yazılı ortamda mal varlığı araştırması yapılmayacaktır. (2) İl genelinde araştırmalar için ayrıca Nakil Vasıtaları Vergi Dairesi Müdürlüklerinden de faydalanılabilecektir DENİZ TAŞITLARI : (1) Amme borçlusu adına kayıtlı; deniz taşıtlarının haczi için düzenlenen haciz bildirileri, Uluslararası Gemi Siciline ve Milli Gemi Siciline kayıtlı deniz taşıtlarında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bağlı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğüne, Bağlama Kütüğüne kayıtlı deniz taşıtları için belediyelerde ve liman başkanlıklarında ayrı ayrı kayıt tutulduğundan, belediye ve/veya liman başkanlığına gönderilecektir. Ancak, amme borçlusunun sahip olduğu deniz taşıtlarının tescil kayıtlarındaki bilgilere elektronik ortamda ulaşılabilmesi halinde araştırmalar elektronik ortamda yapılacak ve tespit edilen varlıkların sicil/kütük kayıtlarına haciz konulmak üzere alacaklı tahsil dairesince tanzim edilen haciz bildirileri ilgili idareye doğrudan tebliğ edilecektir. (2) Bu kapsamda, tarihli E-VDO duyurusu ile Uluslararası Gemi Siciline, Milli Gemi Siciline ve Bağlama Kütüğüne kayıtlı gemi, deniz ve iç su araçlarına ilişkin tahsil dairelerince yapılacak malvarlığı sorgulamalarının elektronik ortamda yapılabilmesi amacıyla Başkanlığımız ile Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü arasında tarihinde Veri Erişim, Paylaşım ve Kullanılması esaslarını belirleyen protokol imzalanarak yürürlüğe girmiş olup, buna istinaden Gelir İdaresi Başkanlığınca ilgili programlar da hazırlanarak tarihi itibariyle kullanıma açılmıştır. (3) Söz konusu elektronik ortamda sorgulamaya, Yönetim Bilgi Sistemleri (YBS) aracılığıyla Tahsilat menüsü altında Malvarlığı Sorgulama / Deniz Taşıtları Sorgulama adımı kullanılarak erişilebilmektedir. (4) Bu sorgulama için öncelikle sorgulanacak kişinin gerçek veya tüzel kişi olduğunun seçilmesi gerekmektedir. Ekrana gelecek Sorgulanacak Mükellef Türü bölümünde Gerçek seçilmesi halinde TC Kimlik Numarası veya Vergi Kimlik Numarasından birisi yazılarak ya da soyadı ve adı bilgileri yazılarak gerçek kişilere ait bilgilere; Tüzel seçilmesi halinde ise Vergi Kimlik Numarası girilmek suretiyle tüzel kişilere ait bilgilere erişim sağlanabilecektir. Tüzel kişiler için unvan bilgisi ile sorgulama imkanı verilmemekte olup sadece Vergi Kimlik Numarası ile sorgulama mümkün olabilmektedir. 54

61 (5) Söz konusu menü için hali hazırda TAKBİS (Tapu Kadastro Bilgileri Sorgulama) yetkisi olan tüm merkez ve taşra personeli yetkilendirilmiştir. (6) Bununla birlikte, yapılacak elektronik sorgulama neticesinde tespit edilen gemi, deniz ve iç su araçlarının sicil/kütük kayıtlarına haciz konulmak üzere alacaklı tahsil dairesince tanzim edilecek haciz bildirilerinin doğrudan kağıt olarak tebliğ edilmesi gerekmektedir. (7) Bakanlığımız ile Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol çerçevesinde sicil kayıtlarındaki bilgilere elektronik ortamda ulaşıldığından, Bakanlığımıza bağlı tahsil daireleri tarafından, amme borçlusuna ait deniz taşıtlarına yönelik malvarlığı araştırmaları elektronik ortamda yapılacaktır. (8) Deniz vasıtalarının gemi siciline kayıtlı olanlarının taşınmaz mal olarak kabul edilmesi, kayıtlı olmayanların ise taşınır mal olarak değerlendirilmesi gerekmektedir HAVA ARAÇLARI : (1) Amme borçlusu adına kayıtlı; hava araçlarının haczi için düzenlenen haciz bildirileri, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına bağlı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne gönderilecektir. Ancak, amme borçlusunun sahip olduğu hava araçlarının tescil kayıtlarındaki bilgilere elektronik ortamda ulaşılabilmesi halinde araştırmalar elektronik ortamda yapılacak ve tespit edilen varlıkların sicil/kütük kayıtlarına haciz konulmak üzere alacaklı tahsil dairesince tanzim edilen haciz bildirileri ilgili idareye doğrudan tebliğ edilecektir GAYRİMENKULLER: (1) Amme borçlusu adına kayıtlı gayrimenkullere yönelik mal varlığı araştırmaları, tapu sicil müdürlüklerine haciz bildirisinin tebliği suretiyle yapılacaktır. Bu kayıtlara elektronik ortamda ulaşılabilmesi durumunda malvarlığı araştırması elektronik ortamda yapılacak ve tespit edilen gayrimenkul kayıtlarına haciz konulmak üzere alacaklı tahsil dairesince tanzim edilen haciz bildirileri ilgili tapu sicil müdürlüğüne doğrudan tebliğ edilecektir. (2) Bakanlığımız ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol çerçevesinde sicil kayıtlarındaki bilgilere elektronik ortamda ulaşıldığından, Bakanlığımıza bağlı tahsil daireleri tarafından, amme borçlusuna ait gayrimenkullere yönelik malvarlığı araştırmaları elektronik ortamda yapılacaktır. (3) Mal varlığı araştırması kapsamında ihtiyaç duyulan bilgileri temin amacıyla Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile GİB arasında düzenlenmiş olan tarihli protokole istinaden mal varlığı araştırması kapsamında vergi dairelerince tapu müdürlüklerinden kağıt ortamında bilgi ve belge talep edilmesi yerine elektronik ortamda veri paylaşımı amacıyla Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığınca web servisi hazırlanmış olup bu web servisi aracılığıyla Tapu Kadastro Bilgi sistemine (TAKBİS) elektronik ortamda bağlanılarak mükelleflerin gayrimenkul bilgilerinin sorgulanabilmesi imkanı getirilmiştir. Bu uygulamaya tarihli E-VDO duyurusuyla başlanılmış olup bu tarih itibariyle borçlu mükelleflere ait her türlü bina, 55

62 arsa, arazi gibi taşınmaz mallarına yönelik mal varlığı araştırmasının E-VDO sisteminden yapılması gerekmektedir. (4) Amme borçlusunun her türlü bina, arsa, arazi gibi taşınmaz mallarına yönelik mal araştırmasının öncelikle E-VDO sistemi TAKBİS sorgulama bölümünden yapılarak kontrol edilecek (söz konusu sorgulama yapılırken olası yanlışlıklara sebebiyet verilmemesi için mükellefin hem T.C Kimlik numarası hem de mükellefin kimlik bilgileri ile sorgulama yapılması hususuna dikkat edilecektir), mükellefe ait taşınmazların tespit edilmesi halinde doğrudan İlgili Tapu Müdürlüklerine taşınmazı tanımlayıcı unsurlar belirtilerek düzenlenen haciz veya ihtiyati haciz bildirisi tebliği yapılacaktır POSTA ÇEKİ HESABI: (1) Amme borçlusunun PTT'ye bağlı birimler nezdindeki posta çeki hesaplarında yer alan varlıklarının, ülke genelinde tek bir merkezden sorgulanması mümkün olduğundan, bu varlıkların araştırılması alacaklı tahsil dairesinin bulunduğu yerdeki PTT merkezine haciz bildirisinin tebliği suretiyle yapılacaktır. Söz konusu bilgilere elektronik ortamda ulaşılabilmesi halinde gerekli araştırma elektronik ortamda yapılacak, tespit edilen varlıklar alacaklı tahsil dairelerince doğrudan haciz bildirisi düzenlenmek suretiyle haczedilebilecektir. PTT ile 6183 sayılı Kanun un 79 uncu maddesine istinaden protokol yapılarak posta çeki hesaplarında yer alan varlıkların haczi için düzenlenen haciz bildirilerinin elektronik ortamda tebliğinin sağlanması durumunda elektronik ortamda tebligat yapılarak cevapları elektronik ortamda alınacaktır İŞ MAKİNALARI: (1) 2918 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde iş makinesi türünden araçların tescillerinin ne şekilde yapılacağı belirtilmiştir. Madde hükmüne göre gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine ait olan iş makinelerinin tescil kayıtları ilgisine göre ziraat odalarında, ticaret odasında, sanayi odasında veya ticaret ve sanayi odasında tutulmaktadır. Amme borçlusuna ait iş makinesi bulunup bulunmadığına ilişkin araştırmaların ilgili odalardan yapılması gerektiğinden, bu nev'iden malların haczi için yapılacak araştırmanın amme borçlusunun; a. Bağlı olduğu tahsil dairesinin bulunduğu, b. Birden fazla tahsil dairesinde kayıtlı olması halinde (mükellefiyetini terk ettiği iller dahil) bu dairelerin bulunduğu, c. Tahsil dairesince bilinen ikametgah ve iş yeri adreslerinin bulunduğu, ayrıca gerçek kişilerin nüfusa kayıtlı olduğu, d. Mal varlığının bulunduğu yönünde bilgi edinilen, il veya illerdeki odalardan yapılması uygun görülmüştür. (2) Ancak, amme borçlusunun sahip olduğu iş makinelerinin tescil kayıtlarındaki bilgilere elektronik ortamda ulaşılabilmesi halinde araştırmalar elektronik ortamda yapılacak ve tespit edilen iş makinelerinin kayıtlarına haciz konulmak üzere alacaklı tahsil dairesince tanzim edilen haciz bildirileri ilgili odalara doğrudan tebliğ edilecektir. 56

63 PATENT, MARKA VE DİĞER GAYRİ MADDİ HAKLAR: (1) Amme borçlusunun menkul ve gayrimenkulleri dışında sahip olabileceği patent, marka, tasarım veya telif hakkı ya da maden işletme, radyo ve televizyon yayın hakkı gibi haklarına yönelik mal varlığı araştırmaları faaliyetleri nedeniyle bu haklara sahip olabilecek amme borçluları ile bu haklara sahip oldukları yönünde bilgi edinilen amme borçluları için yapılacaktır. Bu konuda yapılacak araştırma, alacaklı tahsil dairelerince doğrudan hakların kayıtlarının tutulduğu yerlere haciz bildirilerinin tebliği suretiyle yapılacaktır ÜÇÜNCÜ ŞAHISLAR NEZDİNDE BULUNAN MAL, HAK VE ALACAKLAR: (1) Amme borçlusunun, yukarıda belirtilenler dışındaki üçüncü şahıslar nezdinde bulunan ve 6183 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine göre haczedilmesi gereken mal, hak ve alacaklarının haczine yönelik mal varlığı araştırması ise alacaklı tahsil dairelerince amme borçlusunun mal, hak ve alacağının bulunabileceği yönünde bilgi edinilen üçüncü şahıslara 6183 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine istinaden düzenlenen haciz bildirilerinin doğrudan tebliğ edilmesi suretiyle yapılacaktır FİİLEN TUTANAK TANZİMİ SURETİYLE HACZEDİLEBİLECEK SAİR MENKUL MALLAR: (1) Alacaklı tahsil dairelerince amme borçlusunun fiilen tutanak tanzimi suretiyle haczedilebilecek sair menkul malları sadece borçlunun tahsil dairesince bilinen ikametgâh ve iş yeri adreslerinde, mal varlığının bulunduğu yönünde bilgi edinilen yerlerde yapılacak ve tespit edilebilecek malların haczi için 6183 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenmiş olan niyabeten takip hükümleri göz önünde bulundurulacaktır MAL VARLIĞI ARAŞTIRMALARINDA VERGİ DAİRELERİNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1) Mal varlığı araştırması listeleri hazırlanırken gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin vergi sicil numaraları, T.C. kimlik numaraları, adı, soyadı/ unvanı ve kimlik bilgileri (baba adı, doğum yeri ve tarihi), kanuni temsilcileri ile ortaklarının kimlik bilgileri okunaklı ve eksiksiz olarak yazılmalıdır. (2) Mal varlığı araştırmaları için hazırlanacak listelerin okunaklı, amme borçluların kimlik bilgilerinin tam ve amme borçlusunun tüzel kişi olması halinde ortak ve kanuni temsilcilerinin de ayrı birer kişi olarak değerlendirilerek 50 kişilik listenin oluşturulmuş olması gerekmektedir. (3) 2007/4 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesi uyarınca; borçlu mükellefler hakkında mal varlığı araştırmaları yapılması esnasında mükellefin tespit edilen menkul ve gayrimenkul mal varlığına haciz konulması nedeniyle mükellefin borcunu ödemesi veya cebri icra yoluyla borcun tahsil edildiği durumlarda malvarlığı araştırmasının durdurulması işlemi yapılmadan önce; E-VDO sorgulaması yapılarak ilimiz veya yurt genelinde başka bir vergi dairesinde mükellefiyeti, şirket ortaklıkları olup olmadığı ve borcunun bulunup bulunmadığı araştırılmalı, varsa mükellefin borçlu bulunduğu dairelerle yazışmalar yapılarak söz konusu borçların tahsili sağlanacak ya da vergi dairelerinden alınacak cevaptan sonra malvarlığı araştırmasının durdurulması ve konulan hacizlerin kaldırılmasına ilişkin yazı gönderilecektir. 57

64 (4) Vergi Dairelerince, Tapu Müdürlüklerinde ve taşıtların sicillerinin tutulduğu kuruluşlarda iş ve işlemlerin süratle yapılması, yazılara süratle cevap verilmesi ve mükellefin mağduriyetine neden olunmaması için gönderilen haciz kaldırma yazılarında mutlaka taşınmazın ada, parsel, pafta bilgileri ve araçların plaka bilgileri belirtilmelidir. (5) Borçlu mükellef hakkında mal varlığı araştırmasına başlanması, 6183 Sayılı Kanunun Amme Alacaklarının Korunması başlığı altında sayılan Teminat İsteme (Md ), İhtiyati Haciz (Md.13-16), İhtiyati Tahakkuk (Md.17-20), Diğer Korunma Hükümleri ( Md ) nin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği gibi mal varlığı araştırması yapılan mükellefler hakkında bu maddelere göre işlem yapmayı gerektirir durumların varlığının tespiti halinde mal varlığı araştırmasının tamamlanması beklenilmeden gerekli işlemlerin en kısa sürede tesis edilmesi gerekmektedir. (6) Amme borçlusu anonim veya limited şirket için mal varlığı araştırması yapılması durumunda oluşturulacak listelerde sadece anonim veya limited şirkete ilişkin bilgilere yer verilmesi, şirket ortak ve/veya kanuni temsilcilerine ilişkin bilgilere kesinlikle yer verilmemelidir. (7) Amme alacağının anonim veya limited şirketten tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda şirket ortak ve/veya kanuni temsilciler adına 6183 Sayılı Kanunun 35 ve mükerrer 35 inci maddelerinde yer verilen sorumluluk hükümleri çerçevesinde yine aynı Kanunun 55 inci maddesine göre düzenlenecek ödeme emri ile takibe geçilmiş ve malvarlığı araştırması yapılması aşamasına gelinmiş olması durumunda ise oluşturulacak olan mal varlığı listelerinde hem şirket hem de şirket ortak ve/veya kanuni temsilcilere ilişkin bilgilere birlikte yer verilmesi gerekmektedir. (8) Mal varlığı araştırmasını talep eden tahsil daireleri tarafından, takip edilen amme borçlusu hakkında daha evvel haciz varakası düzenlenerek onaylatılmadan mal varlığı araştırması talep edilemeyeceği tabiidir TAHSİL GÜÇLÜĞÜ BULUNAN ALACAKLARLA İLGİLİ YAPILACAK İŞLEMLER (1) GİB tarafından yayımlanan 2006/3 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesinde; kesinleştiği halde süresinde ödenmemiş olan amme alacaklarının tahsilini hızlandırarak Hazineye intikalini sağlamak amacıyla Türkiye genelinde tahsili gereken amme alacaklarından, gerçekte tahsil edilebilecek tutarın tespit edilebilmesi ve vergi daireleri ile illerin amme alacaklarının tahsiline yönelik gerçek performanslarının görülebilmesi zorunluluk arz etmektedir. (2) Bu nedenle, vergi dairelerinin tahsil güçlüğü bulunduğu anlaşılan amme alacakları dışındaki alacaklarının tahsilatındaki performanslarını görebilmek amacıyla, E-VDO kapsamındaki vergi dairelerinde Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar adı altında bir program kullanıma açılmıştır. (3) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereğince yapılan tüm takip işlemlerine rağmen tahsili mümkün olmadığı kanaatine varılan amme alacakları, aşağıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar olarak tanımlanmaktadır. Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar, vergi dairelerinin muhasebe sistemi ile ilişkilendirilmeyerek bilgisayar ortamında 58

65 izleneceğinden, bu Genelge kapsamında, otomasyonlu vergi dairelerince işlem yapılacaktır. (4) Tahsil Güçlüğü bulunan alacakların girişine imkan veren program; Diğer Hizmet Birimleri/Yardımcı Uygulamalar/Merkezi İşlemler/Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacakların Girişi başlığı altında, (5) Kaldırılmasına imkan veren program; Diğer Hizmet Birimleri/Yardımcı Uygulamalar/Merkezi İşlemler/Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar/Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacakların Kaldırılışı başlığı altında bulunmaktadır. (6) Ayrıca, Diğer Hizmet Birimleri/Yardımcı Uygulamalar/Merkezi Sorgulamalar/Vergi Dairesi Bazında Sorgulamalar/Vergi Dairesi Bazında En Borçlu Mükellefler Sorgulaması başlığı altında Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar görülmeyecektir. (7) Diğer Hizmet Birimleri/Yardımcı Uygulamalar/Merkezi Sorgulamalar/Vergi Dairesi Bazında Sorgulamalar/Vergi Dairesi Bazında Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar Sorgulaması başlığı altında izlenebilecektir. (8) Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar kapsamında aşağıdakiler yer almaktadır. a. Borçlunun ve borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişilerin iflas etmesi (iflasın kapanması). b. Borçlunun iflas etmesi ve borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişiler hakkında yapılan tüm araştırmalara rağmen borcu karşılayacak mal varlığına rastlanamaması. c. İflasına karar verilen borçludan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması ve borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişiler hakkında yapılan tüm araştırmalara rağmen borcu karşılayacak mal varlığına rastlanamaması. d. Mal varlığı araştırmasına rağmen borçlunun haczedilecek malının bulunamaması ya da haczedilen malların satış bedelinin borcu karşılamaması ve borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişilerin iflas etmesi ya da iflas masasından alacağın tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması. e. Mal varlığı araştırmasına rağmen borçlunun ve borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişilerin, haczedilecek malının bulunamaması ya da haczedilen malların satış bedelinin borcu karşılamaması. f. Borçlunun aciz halinin tespit edilmiş olması. g. Borçlunun ölümü üzerine mirasçılarının mirası reddetmesi ve terekenin borcu karşılamaması. h. Borçlunun yurt dışında bulunması ve yurt içindeki mallarının borcu karşılamaması. i. Borçlunun bulunamaması ve mal varlığına rastlanamaması (borçlu ile birlikte borçtan sorumluluğu bulunan kişiler dahil); j. Mükellefiyeti re sen terk ettirilen ve mal varlığı bulunmayanlar, 59

66 k. Sahte belge düzenlemek ve bu şekilde haksız kazanç temin etmek amacıyla mükellefiyet tesis ettirmiş ve mal varlığı bulunmayan kişiler. (9) Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler: a Sayılı Kanun hükümleri uyarınca yapılan tüm takip işlemlerine rağmen tahsil imkanı bulunmadığı kanaatine varılan ve yukarıda belirtilen hallerden biri nedeniyle Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar olarak tanımlanan bu tür alacaklar her bir mükellef itibarıyla tespit edilecektir. Bu tespitler, mükelleflerin takip dosyalarından ve icra servisinde bulunan belgelerden yapılarak ekli form iki örnek düzenlenecektir. b. Bu formda amme alacağının, hangi gerekçeyle Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar olarak tanımlandığı ilgili sütununda işaretlenecek ve formun değerlendirme bölümünde de bu husus özet gerekçeleri ile belirtilecektir. Hazırlanan formlar, vergilendirme ve kovuşturma bölümlerinin ilgili servis şefleri ve müdür yardımcıları ile vergi dairesi müdürü tarafından imzalanacaktır. (Ek-7.3) 12 c. Düzenlenen formlar, bilgisayarda Yardımcı Uygulamalar/Merkezi İşlemler/Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar menüsünden vergi dairesi müdürünün görevlendireceği personelin şifresiyle sisteme aktarılacak ve bir örneği takip dosyasında diğer örneği ise İcra Servisinde açılacak olan Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar Dosyasında saklanacaktır. d. Takipli amme alacaklarının Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar olarak tespiti, yapılacak takip sonucuna bağlı olduğundan, belli bir zaman sınırlaması olmaksızın söz konusu tespitler üzerine bilgisayara giriş yapılabilecektir. e. Öte yandan, Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar olarak tanımlanan bir alacağın tahsil kabiliyetinin oluştuğunun anlaşılması halinde, takip işlemlerine derhal başlanılacak ve durum vergi dairesi müdürünün onayı ile tespit edilerek bilgisayarda Yardımcı Uygulamalar/Merkezi İşlemler/Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar menüsünden vergi dairesi müdürünün görevlendireceği personelin şifresiyle sisteme aktarılacak, daha önce düzenlenen formlara bu husus not edilecektir. (10) Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklar programı sürekli olarak izleneceğinden, programın amaçlanan hedefler dışında kullanılmaması ve her bir mükellef hakkında yapılacak olan bilgi girişinin sağlıklı olması için programın kullanılmasında gerekli titizliğin gösterilmesi icap etmektedir. 60

67 8- ARAÇ HACİZLERİ VE SATIŞI (1) 6183 Sayılı Kanunun 77 nci maddesinde Her türlü menkul mallar cins ve nevileri, vasıfları, alametleri, sayı ve miktarları ve tahmin edilen değerleri haciz zaptında tesbit edilmek suretiyle haczolunur. Resmi sicile kayıtlı olan menkul malların haczi, sicillerine işlenmek üzere sicilin tutulduğu daireye tebliğ edilmek suretiyle de yapılır. hükmü yer almaktadır. Her türlü menkul malın fiili haciz yapılmak suretiyle cebri takibe başlanılması esas olmakla birlikte resmi sicile kayıtlı olan araç, iş makinesi deniz taşıtı hava taşıtı vb. malların haczinin resmi siciline haciz şerhinin işlenmesi suretiyle yapılabilmektedir. (2) Seri:A, Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinin İkinci Kısım İkinci Bölüm I. Menkul Malların Haczi ve Satışı alt başlıklı bölümünde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin (d) bendi hükmüne göre, motorlu taşıtların her türlü satış ve devirlerinin noter satış senedine dayanması gerekmektedir. Aynı Kanun hükümlerine göre, Emniyet Genel Müdürlüğü nezdinde motorlu araçların sicil kayıtları tutulmakta olup, noter satış senedi ile mülkiyeti devredilen araçların sicil kayıtları mülkiyetin karinesi olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, amme alacağının takip ve tahsili için borçluların sahip oldukları motorlu taşıtların trafik kayıtlarına haciz bildirisi ile haciz tatbik edilmesi hukuken geçerli bir haciz işlemidir. Bununla birlikte, noter satış senedi ile satılan araçların noter satış senedi tarihinden sonra eski malikinin borçlarından dolayı sicil kayıtlarına haciz tatbik edilmesine imkan bulunmamaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı trafik şube ve bürolarına kayıtlı araçların sicillerine haciz tatbikiyle yetinilmemelidir. Söz konusu araçların çalınması, kaybolması ve hasar görmesi ihtimalini ortadan kaldırmak ve amme alacağının biran evvel tahsilini sağlamak amacıyla, 6183 Sayılı Kanunun 78 inci maddesi uyarınca fiili haczinin gerçekleştirilmesi ve 82 nci maddesi uyarınca gerekli muhafaza tedbirlerinin alınması gerekmektedir. hükmü yer almaktadır. (3) Araçların haczi ve satışında yapılacak işlemler ana başlıklar itibarıyla aşağıda belirtilmiştir: a. Kaydi haciz yapılması, b. Vergi dairesince uygun görülen araçlar için yakalama talebinin iletilmesi, c. Aracın yakalanarak muhafaza altına alınması, d. Satış işlemleri, e. Satış sonrası işlemler, f. Diğer hususlar. 61

68 8.1- ARAÇLARA KAYDİ HACİZ TATBİKİ (1) Amme borcunu vadesinde ödemeyen mükelleflere yapılacak ödeme emri tebligatından sonra (haciz varakasının düzenlenip onaylanması kaydıyla) E-VDO yönetim bilgi sisteminden borçlunun adına kayıtlı araç bulunup bulunmadığı araştırılarak bulunması halinde haciz bildirisi düzenlenerek il plaka koduna bakılmaksızın söz konusu haciz bildirisini İstanbul İl Emniyet Müdürlüğüne (en yakın trafik tescil şube müdürlüklerine) gönderilerek kaydi haciz işlemi gerçekleştirilecektir YAKALAMA TALEPLERİ (1) Trafik tescil şube müdürlüklerinden kaydi haciz şerhinin işlendiğine ilişkin bildirimin alınması üzerine araç üzerinde rehin, haciz vb. şerhlerin bulunup bulunmadığı E-VDO Liste ve Raporlar bölümünün Takip İşlemleri/E-Haciz Emniyet Listeleri/EGM Plaka Bazında Mahrumiyet Kurum Bilgisi sorgulama ekranından kontrol edilecektir. (2) Söz konusu şerhlerin arasında mahkemece konulmuş ihtiyati tedbir ve satılamaz şerhleri bulunması halinde bu şerhi koyan mahkemeden söz konusu tedbirin devam edip etmediğinin sorularak alınan cevapta şerhin devam etmesi durumunda söz konusu araç için yakalama tedbirinin istenilmemesi gerekmektedir. Ancak mahkemeden alınan cevabi yazıda şerhin devam etmediğinin bildirildiği durumda ise aşağıdaki şartlara göre yakalama talebi değerlendirilecektir. (3) Vergi dairesi haczinden önce rehin ve/veya haciz şerhinin bulunması durumunda rehin ve/veya haciz şerhinin tesis ettirenlerden söz konusu şerhlerinin devam edip etmediği, ediyorsa borç durumu, borç miktarı ve satışa muvafakat edilip edilmediği hususlarına ilişkin bilgi talep edilecek, bu bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda aracın kasko değeri göz önünde bulundurulmak suretiyle satışı halinde vergi dairesine pay kalacağı kanaatine varılması şartıyla araç hakkında yakalama tedbiri talep edilebilecektir. (4) İcra Müdürlüklerinden istenilen bilgi taleplerine süresi içerisinde cevap verilmemesi halinde cevap verme görevini yerine getirmeyenler hakkında suç duyurusunda bulunulacağı ihtarı ile birlikte yeniden bilgi talep edilmesi, bu taleplerin İstanbul içi İcra Müdürlükleri nezdinde icra memurları aracılığıyla elden takibinin sağlanması suretiyle işlemlere hız kazandırılması gerekmektedir. (5) Buna rağmen cevap vermemek veya yasal düzenlemeye aykırı uygulama yapmak suretiyle ammenin zarara uğramasına sebebiyet verildiğinin tespiti durumunda ise zararın giderimi konusunda ilgililer aleyhine gereğinin yapılması uygun olacaktır. (6) Vergi Dairesi Müdürlüğünün takyidat sıralamasında, haczinden önce herhangi bir rehin ve/veya haciz şerhinin bulunmaması durumunda ise (yukarıdaki 3 üncü fıkra dahil) (Ek- 8.1) da yer alan yazı örneğinin borçlu kişiye tebliğ edilmesi, söz konusu yazılı tebligata rağmen vergi dairesine müracaatta bulunmayan veya ödeme yapmayan mükellef hakkında yakalamalı haciz talebinde bulunulacaktır. (7) Yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar, araç kiralama şirketleri ve satılan malları aracı ile adresine teslim eden toptancılar, perakendeciler vb. ticari faaliyetini sahibi bulunduğu araçlar vasıtasıyla gerçekleştiren mükelleflere yakalamalı haciz şerhi talep edilmeden önce 6183 Sayılı Kanunun 62 nci maddesinde belirtildiği üzere Tahsil dairesi alacaklı amme idaresi ile borçlunun menfaatlerini mümkün olduğu kadar telif etmekle mükelleftir. hükmünün de göz önünde bulundurularak mükelleflerin ticari faaliyetlerinin engellenmemesi amacıyla ticari faaliyetinin devamı sürecince amme 62

69 alacağının tahsil kabiliyetini artıracağı hususunun da göz önünde bulundurularak nihai değerlendirmenin ilgili tahsil dairelerince yapılması gerekmektedir. (8) Araçların trafikten men taleplerinde yukarıda ifade edilen hukuki durum ve uygulama aşamalarına eksiksiz riayet edilecek ve söz konusu taleplerde gecikmeye mahal vermeksizin gerekli özen gösterilecektir ARACIN YAKALANARAK MUHAFAZA ALTINA ALINMASI (1) Vergi Dairelerinin yakalama şerhine istinaden trafik ekiplerince trafikten men edilerek yedi emin veya trafik vakfı otoparklarına teslim edilen araçlardan 1 iş günü içerisinde teslim alınması yönünde vergi dairelerine bilgi verilmesi, verilen bilgi üzerine araçların vergi dairelerince teslim alınmaması halinde ise, konunun Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesi gerektiği hususları İstanbul Emniyet Müdürlüğünün tarih ve sayılı yazılarında belirtilmiştir. (Ek-8.2) (2) Trafikten men edilerek otoparka çekilen araçların vergi dairelerince teslim alınması yönünde Emniyet Müdürlüklerince bildirimde bulunulması halinde en geç ertesi iş günü fiili haciz yapılarak aşağıda belirtilen kıstaslara göre aracın Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezine çekilmesi ya da otopark işletmecisine yediemin sıfatıyla teslim edilerek herhangi bir gecikmeye mahal verilmemesi sağlanacaktır. (3) Emniyet Müdürlüğü dışında otopark işletmecileri, mükellef, diğer kamu kurumları ve ihbarcı gibi üçüncü şahıslar tarafından aracın muhafaza altına alındığının ya da herhangi bir mahalde terk olarak bırakıldığının bilgisinin alındığı durumlarda, en geç ertesi iş günü fiili haciz yapılarak aşağıda belirtilen kıstaslara göre aracın Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezine çekilmesi ya da otopark işletmecisine yediemin sıfatıyla teslim edilerek herhangi bir gecikmeye mahal verilmemesi sağlanacaktır. (4) 2 ve 3 üncü fıkrada bildirilen araçların il dışında bulunması halinde aracın bulunduğu ilde görevli tahsil dairesinden en geç takip eden iş günü içerisinde niyabeten satış işlemlerinin başlatılması istenilecektir. (5) Niyabeten satış yapılmasını talep edecek tahsil daireleri tarafından yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır. a. Söz konusu aracın çekildiği otoparkın bulunduğu yer vergi dairesinden, ekinde haciz varakalarının olduğu bir yazı ile aracın fiili haczi ve niyabeten satışı istenilecektir. b. Fiili haciz ve satış talebini içeren yazı ekinde satışı istenen araca ilişkin; motorlu taşıtlar vergisi borç bilgileri ile trafik tescil ve denetleme şube müdürlüğünden alınan araca ilişkin tescil bilgileri ve araç takyidat listesi de gönderilecektir. c. Araç satışının yapılacağı vergi dairesine; satış günü bildirilebileceği gibi dairelerince uygun görülen zamanda satış yapılabileceği hususu da bildirilecektir. d. Alacaklı vergi dairesine ulaşan haciz tutanağı gıyapta tanzim edilmiş ise borçluya tebliğ edilecektir. (6) Söz konusu araca ilişkin satış istem yazısı ve ekindeki araca ilişkin bilgi ve belgeler aracın satışını niyabeten yapacak olan vergi dairesine ulaştığında ilgili vergi dairesi; a. Gelen yazı üzerine aracın fiili haczi yapılacak ve haciz tutanağı aracın niyabeten satışını isteyen vergi dairesine gönderilecektir. 63

70 b. Söz konusu aracın değer takdiri ile ilgili işlemleri yaparak aracın satış gününü belirleyecektir. c. Aracın yakalanıp muhafaza altına alındığı otoparktan araç satış günü itibariyle borç miktarının bildirilmesi istenecektir. d. Satış ilanını yapacaktır. e. Satış gününü ve yerini uygun bir süre önce adi posta ile borçluya bildirecektir. f. Aracın satış işlemini gerçekleştirerek satış bedelini tahsil edecektir. g. Trafik tescil ve denetleme şube müdürlüğüne aracın alıcı adına devir ve tescili için yazı yazacak ve söz konusu yazının ekinde satış tutanağının bir nüshasını gönderecektir. h. Satış tutanağının bir örneği borçluya tebliğ edilecektir. i. Niyabeten yaptığı araç satışı sonucunda tahsil ettiği bedelden yapılan masrafları ve aracın aynından doğan borçları ayırdıktan sonra artan parayı 2007/4 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesinde yapılan açıklamalar doğrultusunda dağıtımının yapılması için gerekli evrakla beraber ilgili icra müdürlüğüne veya ilgili vergi dairesine gönderecektir. (7) Aracın vergi dairesince teslim alınması esnasında Haciz Tutanağı ile fiili haciz yapılarak, 6183 Sayılı Kanunun 81 inci maddesi gereğince değer biçilecektir. Haczedilen araca değer biçilirken aracın çalışıp çalışmadığı, parçalarının üzerinde bulunup bulunmadığı, markası, modeli vb. özellikleri göz önünde bulundurularak kasko değeri, internet sitelerinde yer alan değerleri ile ikinci el piyasa fiyatlarına bakılmak suretiyle rayiç değere en yakın değerin belirlenmesine özen gösterilecektir. (8) Fiili haciz esnasında düzenlenecek haciz tutanağında bulunması gereken zorunlu bilgiler dışında aşağıdaki bilgilere de mutlak surette yer verilecek ve tutanak ekine trafikten men tutanağının bir örneği ile araca ait en az 5 adet fotoğrafın (ön, arka, sağ, sol ve araç içi ile motor bloğu ve varsa hasarlı bölgelere ait resim) eklenmesi suretiyle haciz sırasında bulunanlara mutlak surette imzalattırılacaktır. Buna göre, aracın çalışıp çalışmadığı ve aşağıdaki unsurların araçta bulunup bulunmadığı hususlarına özellikle yer verilecek olup geneli itibariyle araç hakkında lüzumlu diğer bilgilere de yer verilecektir. a. Araç ruhsatı, (bulunması halinde icra memuru tarafında haciz tutanağında belirtilerek teslim alınması) b. Anahtarı, (bulunması halinde icra memuru tarafında haciz tutanağında belirtilerek teslim alınması) c. Lastikleri, jantların çelik olup olmadığı ve yedek lastiği, d. Oto ses ve görüntü sistemi, e. Navigasyonu, f. Hava yastıkları, 64

71 g. Kapalı kasa kamyonetlerde yanlarının camlı olup olmadığı, ön sıranın arka kısmında emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve aracın iç kısmının her tarafında araçların konfor ve iç döşemelerinin, şoför ve öndeki yolcu bölümünde sabit panel bariyerinin bulunup bulunmadığı. (9) Fiili haciz tutanağının mutlak surette borçluya ve araç sahibine de imzalattırılması gıyaben yapılan hacizlerde borçlu ve araç sahibine tebliğ edilmesi, tebliğ edilemediği durumlarda ise haciz tutanaklarında yer alan muhammen bedel dikkate alınarak Vergi Usul Kanununun 104 üncü maddesi hükmüne göre ilanen tebliğ edilmesi gerekmektedir. (10) Vergi dairelerince haczedilerek satışa çıkarılan borçlu mükelleflere ait araçların, ağır hasarlı olması veya çalışamaz durumda bulunması, hususi araçlarda 13 yaşından büyük ve ticari araçlarda ise 15 yaşından büyük olması durumlarında; satış işlemlerinin yerinde (aracın bağlı bulunduğu otoparkta ya da ilgili vergi dairesi otoparkında) ve vergi dairesi müdürlüğünce yapılması uygun görülmüştür. Söz konusu araçlar için Müdürlüğümüzden onay talebinde bulunulmaksızın, gereksiz otopark ücret artışına sebebiyet verilmemesini teminen ivedi bir şekilde satış işlemlerine başlanılması gerekmektedir. (11) İhalelere daha fazla sayıda katılımın sağlanabilmesi amacıyla gerek Başkanlığımız internet sitesinde yayınlanabilmesi gerekse Tahsilat Grup Müdürlüğüne ait satış ilan panolarında ilan edilebilmesi için satış ilanı, internet satış formu ile aracın fotoğraflarının satışın yerinde yapılmasını gerektiren nedenler belirtilerek Müdürlüğümüze yazı ekinde gönderilecektir. Satış işleminin yapılmasını müteakip Başkanlığımız internet sayfasının güncellenmesi gerektiğinden satış sonuçlarından bilgi verilmesi hususuna gerekli özen gösterilecektir ARAÇLARIN SATIŞI (1) Vergi borçlarını vadesinde ödemeyen mükelleflerle ilgili yürütülen cebri takibat çalışmaları kapsamında haczedilen araçların satış işlemleri iki şekilde yapılmaktadır: a. Başkanlık Makamının tarihli olurlarına istinaden, fiilen haczedilen araçların bir merkezde muhafaza altına alınarak, Müdürlüğümüz koordinatörlüğünde satılması için Güneşli Araç Satış Merkezi ünvanı ile Evren Mah. Gülbahar Sok. No:43 Güneşli/İSTANBUL adresinde tarihinden itibaren Güneşli Araç Satış Merkezince, b. Başkanlık Makamının tarihli olurları ile vergi dairelerince haczedilerek satışa çıkarılan borçlu mükelleflere ait araçların bazı durumlarda da vergi dairelerince, (aracın bulunduğu otoparkta ya da ilgili vergi dairesi otoparkında) satışı yapılmaktadır. (2) Başkanlığımıza intikal eden olaylardan; gerek yedi emin otoparklarına gerekse Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezine getirilen araçların satış işlemlerinin tamamlanması sürecinde birtakım sorunlar yaşandığı anlaşılmıştır. Yaşanan sorunların çözümlenmesi ve uygulama birliğinin sağlanabilmesi amacıyla araç satışlarında dikkat edilecek hususlar hakkında aşağıda belirtilen açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. (3) Vergi dairelerince haczedilerek satışa çıkarılan borçlu mükelleflere ait araçların; a. Ağır hasarlı olması, b. Çalışamaz durumda bulunması, 65

72 c. Hususi araçlarda 13 yaşından büyük olması, d. Ticari araçlarda ise 15 yaşından büyük olması durumunda bulunan araçlar YERİNDE (aracın bağlı bulunduğu otoparkta ya da ilgili vergi dairesi otoparkında) ve vergi dairesi müdürlüğünce yapılması uygun görülmüştür. Söz konusu araçlar için Müdürlüğümüzden onay talebinde bulunulmaksızın, gereksiz otopark ücret artışına sebebiyet verilmemesini teminen ivedi bir şekilde satış işlemlerine başlanılması gerekmektedir. (4) 3 üncü fıkrada belirtilenler dışındaki araçların tamamı Güneşli Ortak Araç Satış Merkezinde muhafaza altına alınarak satılacaktır. (5) Güneşli Araç Satış Merkezine teslim edilen ve satışa çıkarılacak araçların, muhafaza altına alındığı tarihten itibaren oluşabilecek otopark yeri sorununu engellemek ve amme alacağının süratle tahsilini sağlamak amacıyla alacaklı Vergi Dairesince en geç 10 gün içinde satış ilanları (Ek-8.3) ve araç bilgi formunun (Ek-8.4) hazırlanarak Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir. Satışa çıkarılan araca ilişkin olarak uygulanacak olan KDV oranının belirlenmesi önem arz ettiğinden KDV oranlarının uygulanması ile ilgili olarak yaşanan sorunların giderilmesi amacıyla, mevzuat gereği hem binek araçlar hem de ticari özellikte olabilecek araçlar için Trafik Tescil Şube Müdürlüklerinden yazılı olarak bilgi alınması ve oranlar ile ilgili tereddüt oluşması halinde KDV Grup Müdürlüğünden görüş alınarak oranın tespit edilmesi gerekmektedir. (6) Yerinde satışa çıkarılacak araçların, muhafaza altına alındığı tarihten itibaren oluşabilecek otopark ücreti artışını engellemek ve amme alacağının süratle tahsilini sağlamak amacıyla alacaklı Vergi Dairesince en geç 10 gün içinde satış ilanları (Ek-8.3) ve araç bilgi kütüğünün (Ek-8.4) hazırlanarak Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir. Satışa çıkarılan araca ilişkin olarak uygulanacak olan KDV oranının belirlenmesinde yukarıda belirtilen hususların dikkate alınacağı tabiidir. (7) Satış Gününün ve Saatinin Belirlenmesi: Birinci ve ikinci satış tarihlerinin Müdürlüğümüzce belirlenmesi uygulamasına son verilmiştir. Satış İlanı ve Araç Bilgi Formunun düzenlenerek Tahsilat Müdürlüğüne gönderilmesi için hazırlanan yazının tanzim tarihi dikkate alınarak, Güneşli Araç Satış Merkezinde satış yapılacak araçlar için tanzim tarihini takip eden on beşinci günden sonra gelen ilk Perşembe günü birinci satış tarihi olarak belirlenecektir Sayılı Kanunun 87 nci maddesinde, haczedilen menkul malların ilk artırma tarihinden başlayarak 15 gün içinde uygun görülen zamanlarda satışa çıkarılacağı belirtildiğinden ikinci satış tarihinin birinci satış tarihinden sonraki Perşembe günü olarak belirlenmesi gerekmektedir. (8) İlk artırma tarihinin resmi tatile denk gelmesi durumunda takip eden ilk Perşembe günü dikkate alınacak ikinci artırma tarihinin resmi tatile denk gelmesi durumunda ise sonra gelen Perşembe günü dikkate alınarak birinci ve ikinci satış tarihi belirlenecektir. (9) Yerinde satış yapılacak araçlar için Satış İlanı ve Araç Bilgi Formunun düzenlenerek Tahsilat Müdürlüğüne gönderilmesi için hazırlanan yazının tanzim tarihini takip eden on beşinci gününden sonra gelen haftada vergi dairelerince belirlenen gün birinci satış tarihi olarak tespit edilecektir. İlk artırma tarihini takip eden on beş gün içerisinde yine vergi dairelerince uygun görülen tarih ikinci satış tarihi olarak belirlenecektir. (10) Belirlenen birinci ve ikinci satış tarihlerinin tamamı için satış saati 10:30 olarak ilan edilecektir. Satış ilanı ve araç bilgi formlarının hazırlanan yazının tanzim tarihinde Tahsilat Müdürlüğüne fakslanması ve aynı gün içerisinde aracsatisilani@ivdb.gov.tr mail 66

73 adresine de iletilmesi gerekmektedir. Yazı aslı ve ekleri en kısa sürede Tahsilat Müdürlüğüne de intikal ettirilecektir. (11) Satış ilanı metni sadece satışı yapan vergi dairesi ilan tahtasına asılacak, İstanbul il genelinde satışa çıkarılan tüm araçlar Tahsilat Müdürlüğü tarafından ve web adreslerinde duyurulacaktır. İnternet sitemizde duyurulan araç listesi, vergi dairelerinde bulunan Tahsilat Müdürlüğü İlan Panosu sorumluları tarafından her Pazartesi günü bir örneği alınarak Tahsilat Müdürlüğü İlan Panosuna asılmak suretiyle duyurulacaktır. (12) Başkanlığımıza intikal eden şikâyetlerden; yed-i emin otoparklarında satışa sunulan araçların, otopark görevlilerince satış öncesi ihaleye katılmak isteyen kişilere gösterilmediği anlaşıldığından, konu ile ilgili olarak bu ve benzeri sebeplerle, vergi dairelerine müracaat eden kişilerin, ihaleye çıkarılan araçları görmelerinin sağlanması ile bu ve benzeri şikâyetlerinin dikkate alınarak (sözlü veya yazılı) yedi emin otopark sahiplerinin bu konuda uyarılması, ihale öncesi ve ihale esnasında tereddüt ve şikâyetlere yol açmayacak şekilde tüm tedbirlerin alınması gerekmektedir. (13) Gerek tahsil dairesinin gerekse mükellef menfaatinin en iyi şekilde temin edilebilmesi için satış işlemleriyle ilgili takip masraflarının arttırılmaması sağlanacak ve belediyelerden tellaliye hizmeti alınmayacaktır. (14) Araç satışlarında ihaleye katılmak için 6183 Sayılı Kanunda öngörülmüş teminat alınacağına dair bir hüküm yer almamaktadır. Bu nedenle ihaleye katılacak isteklilerden teminat alınmaması gerekmektedir. (15) Pazarlık sürecinden sonra muammen bedeli 2 nci el piyasa fiyatlarına göre yüksek olması nedeni ile belli bir süre içerisinde satılamayan araçlar için tekrar fiyat değerlemesi yapılarak haczin yenilenip yeniden satışa sunulması, bu şekilde de satılamayacağı kanaatine varılan araçların ise 6183 Sayılı Kanunun 87 nci maddesi gereğince borçlu mükellefe iade edilmesi gerekmektedir SATIŞ SONRASI İŞLEMLER (1) Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezince aracın satışı sonucunda (Ek-8.5) te yer alan Araç Satış Tutanağı dört nüsha tanzim edilecek, satış tutanağının 3 nüshası aracı satın alan kişiye verilerek satış bedelinin vergi dairesine ödenmesi sağlanacaktır. Araç satış tutanağının ilgili kısımlarının vergi dairesince doldurularak araç bedelinin tahsil edilerek, aracın alıcıya teslim edilmesinde herhangi bir sakınca olmadığına dair bir üst yazı ekinde Güneşli Araç Satış Merkezine gönderilmesi gerekmektedir. (2) Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 37 nci maddesinde Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle; icra müdürlükleri, vergi dairesi müdürlükleri, milli emlak müdürlükleri ile diğer yetkili kamu kurum veya kuruluşları tarafından satışı yapılan araçların satış tutanağının bir örneği aracın kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşuna üç işgünü içerisinde gönderilir. Aracı satın alanlar gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili trafik tescil kuruluşundan bir ay içerisinde adlarına tescil belgesi almak zorundadırlar. Alıcıların tescil belgesi almak için süresinde başvurmamaları halinde, bu araçlar alıcıları adına re sen kayıt ve tescil edilir düzenlemesi uyarınca vergi dairesi müdürlüğünce onaylanan araç satış tutanağının onaylı bir sureti yazı ekinde satış gününü takip eden 3 iş günü içerisinde aracın kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşuna gönderilecektir. 67

74 (3) Vergi dairelerinin borçlu mükelleflerine ait mallarına 6183 Sayılı Kanun uyarınca haciz konulmakta ve haczedilen mallar 84 üncü ve müteakip maddeleri uyarınca satılarak paraya çevrilmektedir. Hamal, nakliye, çilingir, çekici, otopark, yedieminlik ücreti vb. takip masrafları da 74 üncü madde gereğince öncelikli olarak satıştan elde edilen bedelden ödenmektedir. (4) Belirtilen takip masrafları geneli itibariyle birer hizmet alımı olup; 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin bölümünde KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında söz konusu idare, kurum ve kuruluşlar tarafından (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır şeklinde düzenleme sonucu bu tür hizmetler KDV tevkifatı kapsamına alınmıştır. (5) Başkanlığımıza bağlı vergi dairelerince haczedilerek satılan araçlara ilişkin yapılan takip giderlerinin anılan Kanunun 7 nci. maddesi uyarınca ödenmesinde; a. Otopark, çekici ücreti, vb. takip giderlerinin tahsil edilen satış bedeli üzerinden ödenmesi durumunda (117 seri no.lu KDV Genel Tebliği uyarınca fatura tutarının TL üzerinde ise tevkifat uygulanacak TL nin altında kalan hizmet alımlarında tevkifat yapılmayacaktır.) 5/10 oranında tevkifat uygulanması, tevkif edilen ve genel bütçe ödenekleri dışındaki bir kaynaktan ödenen KDV tutarlarının alınan hizmetlere ait faturanın düzenlenme tarihini içine alan vergilendirme dönemine ait 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek satış bedelinden ödemesi yapılacaktır. b. Otopark, çekici ücreti vb. takip giderlerinin genel bütçeden karşılanması halinde yapılan tevkifatın muhasebe işlem fişinde gösterilerek bütçeye irat kaydedilmesi ayrıca 2 No.lu KDV beyannamesinin verilmemesi gerekmektedir. c. Otopark, çekici ücreti, vb. takip giderlerinin ödenmesi sırasında ödeme yapılacak kişinin vergi borcunun olup olmadığı araştırılarak, olması durumunda 6183 Sayılı Kanun 23 üncü maddesi uyarınca mahsup yapılarak kalan tutarın otopark işletmecisinin banka hesabına ödenmesi gerekmektedir. (6) 6183 Sayılı Kanunun 85 inci maddesinde Satılan mal, bedeli alınmadan teslim edilmez. Tahsil dairesi, mal bedelinin ihale gününü takip eden günden itibaren üç gün içinde ödenmesi için mühlet verebilir. hükmüne yer verilmiş olup Vergi Daireleri İşlem Yönergesinin satış bedelinin tahsili ve vezneye yatırılması başlıklı 355 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında da alıcının satış bedelini ödemek için süre istemesi halinde kendisine ihale gününü izleyen günden itibaren en çok 3(üç) günlük süre verilebilir. Verilen süre tutanakta belirtilir ve satış bedelinin bu süre içerisinde vergi dairesi veznesine yatırılması istenir. denilmektedir. (7) Yine aynı kanunun 3 üncü maddesinde tahsil dairesi terimi Alacaklı amme idaresinin bu kanunu tatbik etmekle vazifeli idaresini, servisini, memur veya memurlarını ifade ettiği belirtilmiştir. (8) Gerek Güneşli Araç Satış Merkezinde gerekse Vergi Daireleri otoparklarında yapılan araç satışlarında alıcının satış bedelini ödemek için mühlet talep etmesi halinde; satışın Güneşli Araç Satış Merkezinde yapılması halinde Güneşli satış komisyonu tarafından vergi dairelerince yapılması halinde de vergi dairesi satış komisyonu tarafından değerlendirilecek kanunda bildirilen azami sürenin verilmesi hususunda satış komisyonu 68

75 tarafından gerekli hassasiyet gösterilecektir. Satış tutanağında süre verilip verilmediği hususuna da mutlak surette yer verilecektir. (9) Güneşli Araç Satış Merkezi veya vergi daireleri otoparklarında yapılan araç satış ihalelerine katılarak araç satın alan kişilerden aracın hasarlı olduğu, motor-şase numaralarının değiştirildiği vb. gerekçelerle Tüketici Koruma Yasasına göre ayıplı mal satıldığı belirtilerek satışın iptalini ve satış bedelinin mağdur olana iadesi gibi talepler gelmektedir. Oysa 6183 Sayılı Kanununun 81 inci maddesi gereğince haciz tutanağı ile haczedilen aracın fiziki özellikleri itibari ile kıymet takdiri yapılmakta olup, bu özellikleri dikkate alınarak satış ilanında söz konusu özellikler belirtilerek satışa çıkarılmaktadır. Güneşli Araç Satış Merkezi ve vergi daireleri otoparkı ilan panolarında asılı bulunan Açık Artırmada Uyulacak Kurallar ilanının Satışla İlgili Kurallar kısmında; Alıcı satışın tamamlanması ve satış tutanağının imzalanmasından sonra satışın iptalini isteyemez. Araç mevcut durumu ile satışa sunulmakta olup, alıcının aracı yerinde bizzat görerek satışa katıldığı kabul edildiğinden; alıcı tarafından hiçbir şekilde itiraz edilemez. Bu konuda yapılan itirazlar reddedilir. hususları yer almaktadır. (10) Bahsi geçen ilanda belirtilen kurallar gereği araç satışı esnasında satışa iştirak eden alıcıların aracın çalışıp çalışmadığına dair garanti verilmediği dış görünümleri itibariyle satıldığı duyurulduğundan alıcılarda bunları kabul edip satışa girip girmemekte serbest olduklarından satışın iptali, satış bedelinin iadesi gibi taleplerin yerine getirilmesi mümkün bulunmamaktadır. (11) Yapılan ihaleler sonrasında alıcının herhangi bir kusuru bulunmamakla beraber adına tesciline mani bir durum bulunması halinde GİB den alınan tarih ve B.07.1.GİB [ ] sayılı yazıda da belirtildiği üzere olayın yargı mercilerine intikal ederek ihalenin iptali talebi ile bir dava açılmamış olması koşuluyla; a. Taşıtın satışının ihale yoluyla, yani tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla yapılmış olması nedeniyle bu aracın geri alınması için alıcıdan bu taşıtı satın aldığı bedel üzerinden iade etmek istediğine yönelik bir dilekçenin alınması, b. Adı geçene satış bedelinin herhangi bir yasal faiz hesaplanmadan iade edilmesi, c. Söz konusu araç üzerindeki mevcut haczin kaldırılmayarak kamu alacağının takibine devam edilmesi, takibat giderlerinin artmasını engellemek amacıyla aracın borçlu mükellefe iade edilmesi (araç ilgili mevzuatı uyarınca emniyet müdürlüğüne teslim edilmesini gerektiren durumlar hariç), d. Araç ile ilgili olarak bugüne kadar yapılan masrafların da takip gideri olarak borçluya yükletilmesi, hususlarına riayet edilerek satış işlemi iptal edilebilecektir. (12) Haczedilen menkul malların satışı yapıldıktan sonra müşterinin malı almaktan vazgeçmesi halinde Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca izlenecek yöntem ve vergi kodu hususlarında (Ek-8.6) da örneği bulunan GİB tarih ve 9349 sayılı yazısında belirtilen hususlar doğrultusunda işlem yapılacaktır. (13) Otopark ücretinin tespiti ile ilgili olarak GİB in tarih ve sayılı yazısında; Başkanlığımız yetki alanı içerisindeki otopark ücret tarifelerinin araştırılarak takip masraflarını en az düzeyde tutacak bir ücretin belirlenmesi, otopark ücretinin haczedilen aracın satışını müteakip ödeneceği ve toplam otopark ücretinin aracın tespit edilen değerinin belli bir yüzdesinin (örneğin %30) geçemeyeceği hususlarına sözleşmelerde yer verilmesinin uygun olacağı, otopark ücretinin belirlenmesi esnasında 69

76 ilgili yazı ekinde yer alan Adalet Bakanlığına ait Depo ve Garajlarda Muhafaza Edilen Mahcuz Mallar İçin Alınacak Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ den yararlanılmasının mümkün olacağı belirtilmiştir. Ayrıca Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 122 nci maddesinde Ulaşım koordinasyon merkezlerince ve trafik komisyonlarınca il veya ilçenin özelliğine göre yukarıda belirtilen şartlara ek olarak başkaca şartlar da belirlenebilir. Ayrıca, belirlenen otoparklara hangi bölgelerden çekilen, trafikten men edilen veya muhafaza altına alınması gereken araçların götürüleceği belirlenir ve o bölgedeki fiyat uygulamaları da dikkate alınarak çekme, kurtarma ve götürme ücreti ile otopark ücretleri tespit edilerek karara bağlanır. hükmü yer almaktadır. (14) Bu durumda otopark ücretlerinin aracın satış bedelinin %30 unu geçmemek kaydıyla UKOME tarafından karara bağlanan ücret tarifesi üzerinden hesaplanarak ödenebilecektir. (Ek-8.7: UKOME otopark ücret tarifesi) (15) Vergi daireleri tarafından satılan araçların trafik sicil kayıtlarında yer alan haciz şerhlerinin kaldırılmasına ilişkin olarak; a. Sadece vergi dairesinin haczinin bulunması durumunda aracın bağlı olduğu Trafik Tescil Şube Müdürlüğüne, b. Vergi Dairesi dışında icra Müdürlüğü ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının haczinin bulunması durumunda ise hem aracın bağlı olduğu Trafik Tescil Şube Müdürlüğüne hem de Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığına haciz kaldırma yazılarının gönderilmesi gerekmektedir. (16) GİB den alınan tarih ve sayılı yazısı ile satış bedeli üzerinden ödenecek olan aracın aynından doğan vergileri kapsamında; erişme kontrollü karayolundan kaçak geçiş ücreti ve idari para cezalarının aracın kayıtlı bulunduğu şirket ya da şahıstan tahsili gerekmekte olup, alıcı adına söz konusu geçişlere ilişkin herhangi bir tahsilat yapılmaması gerekmektedir DİĞER HUSUSLAR (1) Borçlu mükelleflerin üzerlerine kayıtlı araçların trafikten men edilerek otoparklara çekildiği, bilahare vergi dairesi icra memurlarınca aracın teslim alınması için gidildiğinde, otopark yetkililerince Emniyet Müdürlüğünün talimatı üzerine aracın mükelleflere iade edildiği bilgisinin alınması durumunda ilgili Trafik tescil şube müdürlüğü ile yazışma yapılmak suretiyle bilgi talep edilmesi, alınan cevabi yazıya göre işlem tesisi edilmesi gerekmektedir. (2) Uygulama birliğinin sağlanabilmesini teminen ekte yer alan haciz kaldırma yazısı örneğinin kullanılması ve sahte haciz kaldırma yazılarını engellemek amacıyla Vergi Dairesi Müdürünün geçici veya sürekli olarak görev yerinin değişmesi durumlarında göreve başlayan Vergi Dairesi Müdürüne ilişkin bilgilerin (isim, imza ve mühür örneğinin) müteakip gün içerisinde Trafik Tescil Müdürlüğüne bildirilmesi gerekmektedir.( Ek-8.8: Haciz kaldırma yazısı) (3) Hacizli araçlar hakkında yapılacak teminat değişikliği taleplerinde; 6183 Sayılı Kanunun 62 nci maddesinin ilk fıkrasında; Borçlunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesince haczolunur. hükmü, ilgili maddenin son fıkrasında da Tahsil dairesi alacaklı amme idaresi ile borçlunun menfaatlerini mümkün olduğu kadar telif etmekle 70

77 mükelleftir hükmü yer almaktadır. Bu nedenle teminat değişikliği taleplerinde teminat olarak sunulan malın; a. Değerinin mükellefin borcunu karşılayacak tutarda olması, b. Araca göre daha likit olması veya takyidat olduğu halde varlığın değerinin takyidat tutarından artan kısmının amme alacağını karşılayacak tutarda olması şartlarıyla hacizli araçlar için yapılacak teminat değişikliği taleplerine olumlu karşılık verilebilecektir. (4) Satış işleminin yapılmasından sonra, aracın motor ve şasi numaralarının trafik tescil kayıtları ile karşılaştırıldığında birbirleri ile uyumsuz olduğu, araca ait motorun çalıntı olduğu, motor ve şasi numaralarının silinmiş olduğu veya okunamadığı gibi gerekçelerle alıcı adına tescilin yapılamamasını önlemek ve daha sağlıklı işlem tesis edebilmesi amacıyla dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir; a. Fiili haciz esnasında aracın motor ve şasi numaralarının ruhsatta belirtilen motor ve şasi numarası ile karşılaştırılarak düzenlenecek olan haciz tutanağında araca ait motor ve şasi numarasına mutlaka yer verilmesi, aracın bağlandığı esnada araç ruhsatının bulunmaması halinde ise daha sonra trafik tescil kayıtlarından, Nakil Vasıtaları Vergi Dairesi kayıtlarından veya borçlu mükelleften temin edilmesi, b. Araçların ilgili otoparklardan teslim alınması veya Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezine teslim edilmesi esnasında ekte yer alan Hacizli Araç Teslim Alma Tutanağının (Ek-8.9) düzenlenmesi ve motor ve şasi numaralarına formun ilgili kısmında mutlaka yer verilmesi, c. Araçların ilgili otoparklardan teslim alınması esnasında gıyapta düzenlenen fiili haciz tutanağının borçlu mükellefe tebliğinin mutlaka sağlanması, d. Aracın satış işlemleri tamamlandıktan sonra tanzim edilecek olan Araç Satış Tutanağında motor ve şasi numaralarının yazılması gerekmektedir. (5) Damga Vergisi Kanuna göre; İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları binde 5,69 nispetinde Damga Vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. İşlem Yönergesinin Satış Tutanağının Düzenlenmesi başlıklı 354 ncü maddesinde; Satış işleminin gerçekleşmesi halinde SATIŞ TUTANAĞI dört örnek olarak düzenlenir denilmektedir. Buna göre; gayrimenkul ve menkul malların satış ve devrine ilişkin satış tutanaklarından her bir nüsha için binde 5,69 nispetinde Damga Vergisi tahsil edilecektir. (6) Güneşli Araç Satış Merkezi veya vergi dairelerinin otoparklarına teslim edilen araçlardan henüz satışa çıkarılmayan, satışa çıkarıldığı halde satışın ertelenmesini veya satışın yapılmamasını gerektirecek (Tecil-Taksit, Mahsup, Tahsil, mahkeme kararı vb.) durumlarda konu hakkında Güneşli Araç Satış Merkezine ve Tahsilat Grup Müdürlüğüne ivedi olarak yazı ile bilgi verilecektir. (7) Uygulamada 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre icra yolu ile satışı yapılan ve muayene süresi geçmiş bulunan araçların fenni muayene ücretlerine ait ödenmesi gereken aylık %5 fazlaların ne şekilde, kimin tarafından ödeneceği hususlarında tereddüt yaşandığı anlaşılmıştır. Konu ile ilgili olarak GİB den alınan tarih [ ] sayılı yazıda cebri icra yoluyla satılan ancak muayene süresi geçen aracın muayene ücretinin %5 fazlaları araç muayenesi yapılırken muayeneyi yaptırandan tahsil edilecektir. hususu belirtilmiştir. Yine aynı yazıda haczedilen araçların cebri icra 71

78 yoluyla satışına ilişkin hazırlanacak ilanlarda aracın muayene ücretinin %5 fazlalarının alıcı tarafından ödeneceği hususuna yer verilmesinin ileride doğabilecek ihtilafların önlenmesi bakımından büyük önem arz ettiği belirtilmiştir. Bu itibarla araç satışlarına ilişkin olarak hazırlanacak ilanlarda aracın fenni muayene süresinin geçmiş olması durumunda muayene ücreti ile muayene ücretine ilişkin aylık %5 fazlaların alıcı tarafından ödeneceğine dair bir açıklamaya mutlak suretle yer verilmesi gerekmektedir. 72

79 9- GAYRİMENKULLERİN HACZİ VE SATIŞI (1) 6183 Sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde; gayrimenkullerin satış komisyonlarınca açık artırma ile satılacağı, gayrimenkul satış komisyonunun il ve ilçelerde en büyük mal memurunun veya tevkil edeceği zatın reisliği altında belediye meclisi tarafından kendi azası arasından seçilmiş bir zat ile alacaklı amme idaresinin selahiyetli bir memurundan ve gayrimenkulün bulunduğu yer tapu sicil muhafızından veya tevkil edeceği zattan teşekkül edeceği bildirilmiştir. Yine tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 5345 sayılı GİB in Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 33 üncü maddesinde ise; Diğer mevzuatta Gelirler Genel Müdürü ne yapılmış olan atıflar ilgisine göre Gelir İdaresi Başkanlığı na; Gelirler Genel Müdürlüğü ne yapılmış atıflar Gelir İdaresi Başkanı na; Başkanlığın görev alanına giren konularda mülki idare amirlerine, mahallin en büyük memuruna, ilin en büyük mal memuruna, defterdara ve defterdarlığa yapılmış atıflar ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına, vergi dairesi başkanlığı bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü veya müdürlüğüne; gelir müdürlüğüne, takdir komisyonu başkanı veya başkanlığına, tahsil dairesine, malmüdürü ve müdürlüğüne yapılmış atıflar ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına veya ilgili müdür veya müdürlüğüne yapılmış sayılır. denilmektedir. (2) Konu ile ilgili olarak GİB alınan tarih ve sayılı yazıda; Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde 6183 Sayılı Kanunun 90 ıncı maddesine göre oluşturulacak satış komisyonları, ilin veya ilçenin en büyük mal memuru başkanlığında toplanmayacak; satış komisyonu başkanlığı görevi, ilgisine göre vergi dairesi başkanı veya yetki devrettiği kişi, ilçede vergi dairesi müdürü tarafından yerine getirileceği, Diğer taraftan, vergi dairesi başkanlığının yetki alanı içerisinde bulunan büyük şehir belediyeleri sınırları içerisindeki vergi dairelerine yönelik olarak hizmet etmek üzere birden fazla satış komisyonu kurulabileceği tabiidir denilmektedir. (3) Başkanlık Makamının ve tarihli olurları ile Malmüdürleri başkanlığında kurulan gayrimenkul satış komisyonlarının 5345 sayılı GİB in Teşkilat ve Görevleri hakkındaki kanunun 33 üncü maddesi gereğince; bundan böyle gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki vergi dairesi müdürlüklerinde kurulması ve gayrimenkul satış komisyonu başkanlığı görevinin ise gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki vergi dairesi müdürü tarafından yürütülmesi ile birlikte ekli listede (Ek-9.1) yer alan 48 Vergi Dairesi Müdürünün Gayrimenkul Satış Komisyonu Başkanı olarak görevlendirilmesi uygun görülmüştür. (4) Gayrimenkul malların haczi ve satışı Seri:A, Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinin 3 üncü bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır GAYRİMENKUL SATIŞ İHALESİ ÖNCESİ ALACAKLI VERGİ DAİRESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER (1) Alacaklı vergi dairesi, gayrimenkulün bulunduğu yer Vergi Dairesi Müdürlüğünden ilgili gayrimenkulün rayiç değer takdirinin yapılmasını ister. (2) Rayiç değer tespit raporunun gayrimenkul satış komisyonunca alacaklı Vergi Dairesine gönderilmesi üzerine vergi dairesi; a. Satış ilanını hazırlar, 73

80 b. Alacaklı tahsil dairesi satışa çıkarılan gayrimenkul için satış ilanı ve satış şartnamesi düzenler. Vergi Dairesi Başkanlığından olur alınmaksızın 1 ve 2 nci satış tarihini belirler. Artırma tarihinden en az 15 gün önce başlamak şartıyla gayrimenkulün değeri TL üzeri ise Ankara ve İstanbul; TL altı ise sadece İstanbul da yayımlanan mahalli gazetede satış ilanının aralıkla iki defa ilan edilmesi sağlanır. Fatura bedeli, Basın İlan Kurumuna ödenir. Alacaklı vergi dairesi satış günü belirlemeden önce gayrimenkul satış komisyonu başkanlığı ile irtibat kurar. c. Alacaklı vergi dairesi satış ile ilgili bilgileri internet ortamında yayımlanmak üzere, ilgili forma uygun düzenlenecek bilgileri (Ek-9.2) Tahsilat Müdürlüğüne gönderir. d. ( tarih Seri A 344 Sıra numaralı tamimle değişen bent) Gayrimenkul satış ilanının bir örneğinin Vergi Usul Kanunu nun tebliğe ilişkin hükümleri ile tarih Seri A 284 Sıra No lu Başkanlığımız (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü) tamiminin IV. Bölümündeki esaslara göre borçluya mutlaka tebliğ edilmesi gerekmektedir. 13 e. İlgililerin tapu kaydında adres bilgisinin bulunmaması veya tapu kaydında adres bilgisi bulunduğu halde tebliğ yapılamaması durumunda; gayrimenkul satış ilanı ilgililere tebliğ hükmündedir GAYRİMENKUL SATIŞ KOMİSYONUNUN OLUŞUMU (1) Komisyonun Oluşumu: Gayrimenkul satış komisyonu 1 başkan ve 3 üyeden oluşur. a. Komisyon Başkanı: Gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki Vergi Dairesi Müdürü olmak üzere, b. Belediye Meclisi tarafından kendi azası arasından seçilmiş bir zat, c. Gayrimenkulün bulunduğu yer tapu sicil muhafızı veya tevkil edeceği bir zat, d. Alacaklı amme idaresinin salahiyetli bir memuru komisyonu oluşturur. (2) İlimiz genelinde; mesafe olarak birbirine uzak olan vergi dairelerinde; Gayrimenkul satış komisyonuna alacaklı vergi dairesinden katılması gereken üye yerine; Gayrimenkul Satış Komisyonu olarak görevlendirilen ilgili vergi dairesinden, Gayrimenkul Satış Komisyonu başkanınca seçilecek personelin, Gayrimenkul Satış Komisyonu üyesi olarak görevlendirilmesi Başkanlık Makamından alınan tarihli olur ile uygun görülmüştür İHALEYE KATILACAKLARDA İSTENİLECEK BELGELER (1) Açık artırma usulü ile yapılacak satışa katılacak gerçek veya tüzel kişilerin gayrimenkul satış komisyonuna; a. İhaleye Katılım Formunu (Ek-9.3) eksiksiz olarak tanzim ederek aşağıda belirtilen belgeleri ibraz etmeleri şarttır. b. Teminat yatırıldığına dair makbuz. 74

81 c. Nüfus cüzdanının fotokopisi. d. Başkası adına vekil olarak satışa katılması halinde, noterden onaylı vekâletname örneği İHALEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR (1) İhaleye katılım belgelerini ibraz edenler haricinde başkasının ihale salonuna girmesine müsaade edilmeyecektir. (2) Alıcı, satışın tamamlanması ve Satış Tutanağının imzalanmasından sonra satışın iptalini komisyondan isteyemez AÇIK ARTIRMANIN YAPILACAĞI YER, TARİH VE SAAT (1) Açık artırmaya çıkarılan gayrimenkul satış ilanı ve satış şartnamesinde belirtilen yer, tarih ve saatte gayrimenkul satış komisyonunca satışa çıkarılır GAYRİMENKUL SATIŞ KOMİSYONUNUN GÖREVLERİ (1) Gayrimenkul satış komisyonu gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki Vergi Dairesi satış komisyonu başkanlığınca toplanır. (2) Gayrimenkulün adres itibariyle bağlı bulunduğu gayrimenkul satış komisyonu başkanlığı tarafından, gayrimenkulün değer tespitine yönelik bilirkişiden hizmet alımına ilişkin karar alınır ve bu karar ilgili harcama birimine gönderilir. (3) Bilirkişi tarafından tanzim edilen gayrimenkul rayiç değer raporunun Satış Komisyonu Başkanlığına gelmesi üzerine gayrimenkul satış komisyonu başkanlığı yapan vergi dairesi müdürünce takdir edilen gayrimenkul rayiç değerinin onayı için satış komisyonu üyelerine toplantı davet yazısı yazar, (4) Bilirkişi raporuna istinaden gayrimenkul satış komisyonu başkanlığınca gayrimenkule rayiç değer biçilerek alacaklı vergi dairesine gönderir. (5) Gayrimenkul satış komisyonu gayrimenkulün ilan edildiğine dair ilan tutanağı düzenler. (Ek-9.4) (6) Vergi dairesince belirlenen gün ve saatte komisyonca satış başlatılır AÇIK ARTIRMADA UYULACAK KURALLAR VE SATIŞ ŞEKLİ (1) Açık artırmada aşağıdaki kurallara uyulur. a. Açık artırmaya Satış Komisyonu Başkanı tarafından satışa ilişkin gerekli açıklamalar yapılıp, işlemlerin tamamlandığı ve satış düzeninin sağlandığı anlaşıldıktan sonra başlanır. b. Gayrimenkul, artırma sonunda Tellal 3 defa bağırdıktan sonra en çok artırana ihale olunur. Şu kadarki, artırma bedeli gayrimenkul için biçilmiş olan değerin %75 ini bulmak zorundadır. Şayet arttırma sonunda belirlenen değer, amme alacağına dair rüçhan hakkı olan alacakların tutarından fazla değere çıkmadığı ve yapılmış veya yapılacak masrafları karşılamadığı takdirde en çok arttıranın taahhüdü baki kalmak şartı ile artırma 7 gün daha uzatılarak 7 nci günü aynı saatte gayrimenkul en çok artırana ihale edilecektir. İhale bedelinin rüçhanlı alacaklarla birlikte masrafları da aşması şarttır. 75

82 c. İhale kararının bir örneği borçluya veya vekil veya mümessiline ve gayrimenkulün Tapu Sicilinde hakkı kayıtlı bulunanlardan adresi belli olanlara tebliğ olunur. (2) Gayrimenkul açık artırma sonunda en yüksek bedeli verene satılır. Satış, Komisyon kararının alıcıya duyurulması ile alıcının satış sözleşmesi yerine geçen ve idarece hazırlanmış örneğe uygun 4 örnek Satış Komisyon Kararı (Ek-9.5) düzenlenir. Gayrimenkul satış komisyonu ihale kararı örneğini vergi dairesine gönderir. (3) İhaleyi kazanan kişi satış tutarını, KDV ve diğer masrafları alacaklı Vergi Dairesi veznesine yatırır. Diğer illere ait satış taleplerinde ise bu bedeller satış işlemini yapan Vergi Dairesi veznesine yatırılır. Satış bedelinin ödenmesi için mühlet talep edildiği hallerde, verilebilecek mühlet gayrimenkul satış komisyonlarınca takdir edilir. a. İhaleyi kaybedenlerin yatırmış oldukları teminat tutarı iade edilir. b. Gayrimenkul satış komisyonu kararı kesindir SATIŞ BEDELİNİN TAHSİLİ TAPU TESCİL İŞLEMLERİ VE MÜŞTERİNİN GAYRİMENKULU ALMAKTAN VAZGEÇMESİ (1) Gayrimenkul satış bedelini kendisine gayrimenkul ihale olunan kişi alacaklı Vergi Dairesi Müdürlüğüne yatırır. Alacaklı Vergi Dairesi, gayrimenkulün aynından doğan borcu ve ipotek, rehin, haciz olması durumunda 6183 Sayılı Kanunun 21 (2007/4 seri no.lu tahsilat iç genelgesi) ve 69 uncu maddesine göre işlem yapar. Tapu müdürlüğüne alıcı adına tapu tescilinin yapılması için yazı yazar. (2) Gayrimenkul kendisine ihale olunan kimse, derhal veya verilen mühlet içinde parayı vermezse ihale kararı feshedilir ve gayrimenkul satış komisyonunca hemen 7 gün müddetle arttırmaya çıkarılır. Bu artırmayı alakadarlara tebliğe hacet olmayıp yalnız ilanla iktifa olunur ve en çok artırana ihale edilir. (3) Birinci defa kendisine ihale edilen kimse, iki ihale arasındaki farktan ve diğer zararlardan mesuldür. İhale farkı ve geçen günlerin faizi ayrıca hükme hacet kalmaksızın teminattan mahsubu yapıldıktan sonra bakiyesi tahsil dairesince tahsil olunur. Faiz %5 ten hesap olunur. Aradaki farkın amme alacağını aşan miktarını, bundan mesul olan şahıstan tahsil edebilmek üzere malı satılan amme borçlusuna dairece bir vesika verilir İHALENİN YAPILAMAMASI (1) Artırmada istekli çıkmadığı veya teklif edilen bedel rüçhanlı alacakla, masrafları aşmadığı takdirde teferruğ edilinceye kadar gayrimenkul üzerindeki haciz devam eder. (2) Tahsil dairesine herhangi bir istekli müracaat ettiği takdirde bu müracaat alacaklı amme idaresince uygun görülmek şartıyla satış için 7 günlük ilan yapılarak gayrimenkul 6183 Sayılı Kanunun 95 inci madde hükümleri dairesince en çok artırana ihale olunur. Gayrimenkul teferruğ edilinceye kadar bir istekli çıkmadığı takdirde, tahsil dairesi mahcuz malı uygun gördüğü zamanlarda satışa çıkarabilir. (3) ( tarih Seri A 344 Sıra numaralı tamimle eklenen fıkra) Ayrıca Gayrimenkul Satış Komisyonu, satış için toplandığında komisyon üyelerinin eksik olması durumunda satış iptal edilir. Yeniden satış ilanı düzenlenir ve satış tarihi belirlenir. 76

83 9.10- GAYRİMENKUL SATIŞ SÜRECİ (1) Gayrimenkul satış işlemlerini yapan vergi dairelerinin, uygulamada etkinlik ve süratin sağlanabilmesini teminen aşağıdaki hususlara ve yazışma düzenine uyulması hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir. a. Alacaklı vergi dairesi gayrimenkulün bağlı bulunduğu Tapu Müdürlüğü nezdinde ilgili gayrimenkule haciz bildirisi ile haciz şerhi koyulmasını sağlar. İlgili Tapu Müdürlüğü nezdinde takyidat araştırması (Ek-9.6) ve ilgili belediye başkanlığı nezdinde emlak vergi borcu araştırması yapar. (Ek-9.7) b. Tapuya haciz bildirisi gönderilirken her gayrimenkule ayrı ayrı haciz bildirisi ile haciz talep edilmesi ve mükellefin kimlik bilgilerine ayrıntılı olarak yer verilmesi. c. Gayrimenkul üzerinde rehin, ipotek vb. takyidatın bulunması halinde, ipotek ve rehin şerhi bulunanlar ile irtibata geçilerek devam edip etmediğinin sorulması. d. Alacaklı vergi dairesi, gayrimenkulün bulunduğu yer Vergi Dairesi Satış Komisyonu Başkanlığından ilgili gayrimenkulün rayiç değer takdirinin yapılmasını ister. (Ek-9.8) e. Vergi Dairesi Satış Komisyonu Başkanlığı, gayrimenkulün değer tespitine yönelik bilirkişiden hizmet alımına ilişkin alınan kararı ilgili harcama birimine (vergi dairesi müdürlüğüne) gönderir. Vergi Dairesince görevlendirilen bilirkişiye rayiç değer tespit raporunu teslim eder. (Gayrimenkulün birden fazla bağımsız bölümden oluşması durumunda her bir bölüm için ayrı ayrı rayiç değer tespitinin yapılması sağlanacaktır) (Ek-9.9, Ek-9.10 ve 9.11) f. Bilirkişi tarafından tanzim edilen değerleme raporu Vergi Dairesi Müdürlüğüne teslim edilir. Vergi dairesince söz konusu rapor vergi dairesi satış komisyonu başkanlığına gönderilir. g. Vergi dairesi satış komisyonu başkanı, komisyon üyelerine toplantıya davet yazısını düzenleyerek gönderir. (Ek-9.12 ve Ek-9.13) h. Vergi dairesi satış komisyonu başkanlığınca takdir edilen rayiç değer alacaklı vergi dairesine gönderir.(ek-9.14) i. Alacaklı vergi dairesi gayrimenkul satış komisyonunca onaylanan gayrimenkul rayiç değer takdir kararını mükellefe tebliğ eder, (Ek-9.15) j. Alacaklı vergi dairesi satış ilanı ve satış şartnamesini düzenler.(ek-9.16 ve Ek-9.17) 1 ve 2 nci satış gününü belirler. Artırma tarihinden en az 15 gün önce başlamak şartıyla; gayrimenkulün değeri TL üzeri ise Ankara ve İstanbul; TL altında ise İstanbul da yayımlanan mahalli gazetede satış ilanını aralıkla iki defa ilan edilmesini sağlar.(vergi Dairesi satış ilanının yayımlanmasını bizzat Basın İlan Kurumundan Vergi Dairesi Başkanlığını aracı kılmaksızın isteyecektir) Alacaklı daire, satış günü verilirken gayrimenkul satış komisyonu başkanlığı ile irtibat kurar. Belirlenen satış gün ve saatin uygunluğunu tespit eder. (Ek-9.18 ve Ek-9.19) k. Satış ilanının bir örneği borçluya, vekil veya mümessiline ve gayrimenkulün Tapu Sicilinde hakkı kayıtlı bulunanlardan adresi belli olanlara tebliğ olunur. (Ek-9.20) l. Alacaklı vergi dairesi satış ile ilgili bilgileri internet ortamında yayımlanmak üzere ilgili forma uygun düzenleyerek (internet formu) Tahsilat Müdürlüğüne gönderir. (Ek-9.2) 77

84 m. Alacaklı vergi dairesi gayrimenkul satış komisyonu başkanlığına, satışa ait belgeleri gönderir. Satış komisyonu başkanı satış tarihini satış komisyon üyelerine bildirerek komisyonun belirtilen tarih ve saatte toplanmasını sağlar. (Ek-9.21 ve Ek-9.22) n. İhaleye katılacak olanlar, teminatı gayrimenkul satış komisyonunun toplandığı Vergi Dairesi veznesine yatırır. İhaleye katılım formu ekinde nüfus cüzdanı fotokopisi vb. belgeleri komisyona ibraz eder. (Ek-9.3 ve Ek-9.4) o. Satış komisyon başkanı satış saatinde ihaleyi başlatır. İhaleye katılanları satış komisyon kararına (forma) yazar ve imzalatır. İhale üzerinde kalan kişi formda belirtilerek satış komisyon kararı gayrimenkul satış komisyonu tarafından onaylanır. (Ek-9.5) p. İhaleyi kazanan kişi satış tutarını, KDV yi ve diğer masrafları alacaklı vergi dairesi veznesine yatırır, diğer illerden talep edilen satışlarda ise bu tutarlar satışı yapan vergi dairesine yatırır. q. Gayrimenkul üzerinde vergi dairesinden başka üçüncü kişilerin takyidatlarının bulunması halinde satıştan elde edilen bedelden takip masrafları (Cebren takip ve tahsil işlemleri sırasında yapılan zor kullanma, ilan, haciz, nakil ve muhafaza giderleri gibi her türlü giderler) ile aynından doğan vergiler düşülerek 2007/4 Tahsilat İç Genelgesinde belirlenen hususlara göre işlem yapılacaktır. r. Alacaklı daire tapu müdürlüğüne yazı yazarak gayrimenkulü ihalede alan kişi üzerine tescil edilmesini sağlar. (Ek-9.23) s. 11 inci bölümdeki esaslara göre gayrimenkul rayiç değer tespiti yapan bilirkişiye ücretinin ödenmesi sağlanır. t. İhale kararının bir örneği borçluya, vekil veya mümessiline ve gayrimenkulün Tapu Sicilinde hakkı kayıtlı bulunanlardan adresi belli olanlara tebliğ olunur. (Ek-9.24) GAYRİMENKULLERİN TEFERRUĞU VE GERİ VERİLMESİ (1) İkinci arttırma tarihinden başlayarak bir yıl içinde gayrimenkul en az bir kere daha satışa çıkarılır. Satılmasına imkan bulunmadığı takdirde alacaklı amme idaresinin talebi üzerine satış komisyonu kararıyla amme idaresince teferruğ edilebilir. Teferruğ bedeli, biçilen değerin %50 sidir. Bu işlem tamamlandığında teferruğ bedelinden Takip ve Teferruğ masrafları düşüldükten sonra borca mahsup edilir. İlgili gayrimenkul Teferruğ kararından itibaren bir yıl müddetle satışa çıkarılamaz. Teferruğ tarihinden itibaren bir yıl içinde borcun ödenmesi durumunda gayrimenkul sahibine geri verilir. Biçilen rayiç bedelin %75 ini verecek talip çıkarsa alacaklı amme idaresi teferruğdan vazgeçer NİYABETEN GAYRİMENKUL SATIŞI (1) Başkanlığımıza intikal eden konulardan; ilimiz yetki alanı içinde bulunup vergi borçları nedeniyle haczedilen gayrimenkullerin satış işlemlerinin Başkanlığımıza bağlı vergi dairelerinden talep edilmesi durumunda satış ilanı ve satış şartnamesinin hangi vergi dairesi müdürlüğü tarafından düzenleneceği hususunda tereddüde düşüldüğü anlaşılmıştır. (2) Bilindiği üzere 6183 Sayılı Kanunun 5 inci maddesinde Takibat, alacaklı amme idaresinin mahalli tahsil dairesince yapılır. Borçlu veya malları başka mahallerde bulunduğu takdirde, tahsil dairesi borçlunun veya mallarının bulunduğu mahalde 78

85 yapılacak takipleri o mahaldeki ayni neviden amme idaresinin tahsil dairelerine niyabeten yaptırır. hükmü yer almaktadır. (3) 6183 Sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde ise Gayrimenkuller, satış komisyonlarınca açık artırma ile satılır. Satış komisyonu, il ve ilçelerde en büyük mal memurunun veya tevkil edeceği zatın reisliği altında belediye meclisi tarafından kendi azası arasından seçilmiş bir zat ile alacaklı amme idaresinin selahiyetli bir memurundan ve gayrimenkulün bulunduğu yer tapu sicil muhafızı veya tevkil edeceği zattan teşekkül eder. denilmektedir. Bu itibarla Başkanlık Makamından alınan tarihli olur ile 6183 Sayılı Kanunun 90 ıncı maddesine göre malmüdürleri başkanlığında kurulan gayrimenkul satış komisyonlarının, 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 33 üncü maddesi gereğince bundan böyle; gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki vergi dairesi müdürlüklerinde kurulması ve satış komisyonu başkanlığı görevinin ise gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki vergi dairesi müdürü tarafından yürütülmesi uygun görülmüştür. (4) Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere, haczedilen gayrimenkulün alacaklı tahsil dairesinin bulunduğu mahalden başka bir yerde bulunması halinde alacaklı tahsil dairesinin talebi üzerine niyabeten gayrimenkul satış işlemlerinin gayrimenkulün bulunduğu mahalli tahsil dairesince yerine getirilmesi gerekmektedir. (5) Buna göre niyabeten satışı yapılacak gayrimenkule ilişkin satış ilanı ve satış şartnamesinin düzenlenmesi ve satışının gerçekleştirilmesi işlemlerinin gayrimenkulün bulunduğu mahallin tahsil dairesince yerine getirilmesi ve satış sonucunda masraflar düşülerek (bilirkişi ücreti, gazete ilan bedeli vs.) kalan tutarın saymanlık aracılığıyla alacaklı vergi dairesine, ihale kararının bir örneğinin ise ilgili vergi dairesine iletilmek üzere Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINA GİREN GAYRİMENKULLERDE HACZİN DURUMU 14 (1) Gelir İdaresi Başkanlığından alınan tarih ve sayılı yazıda; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Tespit, taşınmaz devri ve tescil başlıklı 3üncü maddesinde, (1) Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmenlikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde masrafları kendilerine ait olmak üzere, öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından, Bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuç Bakanlığa veya idareye bildirilir. Bakanlık, riskli yapıların tespitini süre vererek maliklerden veya kanuni temsilcilerden isteyebilir. Verilen süre içinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler Bakanlıkça veya idarece yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini süre vererek idareden de isteyebilir. Bakanlıkça veya İdarece yaptırılan riskli yapı tespitlerine maliklerce veya kanuni temsilcilerine on beş gün içinde itiraz edebilir. Bu itirazlar, Bakanlığın talebi üzerine üniversitelerce, ilgili meslek disiplini öğretim üyeleri arasından görevlendirilecek dört ve Bakanlıkça, Bakanlıkta görevli üç kişinin iştiraki ile teşkil edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır. Bakanlık veya İdare tarafından yapılan tespit işleminin masrafı ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa 79

86 payları üzerine, masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya idareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verir. (2) Bu itibarla, bağımsız bölüm üzerinde bulunan haklar ve her türlü şerhler, anılan Kanun uyarınca riskli olduğu tespit edilmesi üzerine yıkılacak olan ve arsa vasfına dönüşen gayrimenkul üzerindeki maliklerin hisse paylarında devam edeceği hükme bağlandığından, arsa vasfı kazanacak gayrimenkul üzerinde amme borçlusu adına ayrılacak hisse payında haczin devam ettirilmesi, yıkılacak binanın yerine yeniden bir bina inşa edilmesi durumunda yapılacak binada malik adına isabet edecek bağımsız bölüm üzerine kamu haczinin yeniden işlenmesi için ilgili tapu müdürlüğüne bildirimde bulunulması gerekmektedir. denilmektedir. 80

87 10- HACİZ KALDIRMA İŞLEMLERİ (1) Bilindiği üzere, 6183 Sayılı Kanunun Haciz başlıklı 62 nci maddesinde; Borçlunun, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarı tahsil dairesince haczolunur. Maliye Bakanlığı amme alacaklarının takibinde haczolunacak malların tespiti amacıyla yapılacak mal varlığı araştırmasının şekli, alanı ve kapsamı ile araştırma yapılacak amme alacaklarının türü ve tutarını belirlemeye yetkilidir. Bu yetki alacaklı amme idaresi itibarıyla da kullanılabilir. hükmü yer almaktadır. Söz konusu madde hükmünün Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden Devlete ait amme alacaklarının takip ve tahsilinde yapılacak mal varlığı araştırmalarının usul ve esasları Seri: A Sıra No:1 Tahsilât Genel Tebliğinde belirlenmiştir. (2) Öte yandan, 2007/4 Seri No.lu Tahsilat İç Genelgesi nin 2 inci bölümünde; Amme borçlusunun mal varlığına haciz tatbik eden vergi dairesince borçlunun diğer vergi dairelerine de borcunun (kanuni temsilci ve ortak sıfatı olmasından kaynaklı sorumluluğu da dikkate alınarak) olup olmadığının bilgisayar kayıtlarından araştırılması gerekmektedir. Bilgisayar kayıtlarından bu yönde bir tespitin olması halinde, bu vergi dairelerine olan alacakların da tahsilini sağlamak amacıyla durum alacaklı diğer dairelere bildirilecektir. denilmektedir. (3) Buna göre, borcu bulunan mükellefe ait tespit edilen ve haciz konulan mal varlığına ilişkin borcun tahsilini müteakip vergi dairelerince yapılan yazışmaların kısa sürede sonuçlandırılması ve mükellef mağduriyetine neden olunmaması açısından vergi dairelerince haciz kaldırma işlemlerinin aşağıda belirtilen şekilde yapılması gerekmektedir: a. Borçlu mükelleflerin E-VDO kayıtlarından ilimizde veya yurt genelinde süreksiz vergi daireler dahil başka bir vergi dairesinde mükellefiyeti, kanuni temsilcilik veya şirket ortaklığı sıfatından kaynaklanan başka borcunun bulunup bulunmadığının araştırılması, b. Yapılan sorgulamalar neticesinde, mükellefin borçlu bulunduğu vergi dairelerinin tespit edilmesi halinde ilgili vergi dairelerine borcun tahsili veya hacze iştirak edilmesine dair yazı yazılması, c. Hacizlerin kaldırılmasına yönelik ilgili vergi daireleriyle yapılan yazışmaların ivedilikle sonuçlandırılması ve azami 3 günlük sürenin aşılmaması, 3 günlük süre içerisinde ilgili vergi dairelerinden cevap alınamaması veya yazışmaların sonuçlandırılamaması durumunda hacizlerin kaldırılması, d. Konuya ilişkin yazışmalardaki gecikmelerden dolayı amme alacağının tahsil edilememesi veya teminat altına alınamaması durumundan ilgili vergi dairelerinin sorumlu olacağı, 81

88 e. Borçlu mükellefin bağlı bulunduğu vergi daireleriyle yapılan haciz kaldırma yazışmalarında; hacizlerin kaldırılmasında sakınca bulunup bulunmadığı hususunun açıkça belirtilmesi, f. Haciz kaldırılacak araç veya gayrimenkule ait yapılmış olan tüm takip giderleri tahsil edildikten sonra haciz kaldırılmasına dikkat edilecektir. 82

89 11- BİLİRKİŞİ HİZMET ALIM İŞLEMLERİ (1) tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 22 ve 33 üncü maddeleri uyarınca; GİB den alınan gün ve sayılı yazı üzerine; Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde 6183 Sayılı Kanunun 90 ıncı maddesine göre oluşturulacak gayrimenkul satış komisyonlarına ilişkin, Başkanlık makamından alınan tarih ve sayılı olur gereğince; gayrimenkul satış komisyonlarının gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki Vergi Dairesi Müdürlüklerinde kurulması ve gayrimenkulün bulunduğu mahaldeki Vergi Dairesi Müdürünün ise satış komisyonu başkanı olarak görevlendirilmesi uygun görülmüştür. (2) Bilindiği üzere; 6183 Sayılı Kanunun 91 inci maddesinde satışa çıkarılacak gayrimenkullere bilirkişinin mütalaası alınmak suretiyle satış komisyonu tarafından rayiç değer biçilir denilmektedir. VUK un mükerrer 266 ncı maddesinde ise rayiç bedel bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım satım değeridir şeklinde tanımlanmıştır. (3) Bilirkişiden hizmet alımı yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlarla ilgili GİB in tarih ve sayılı yazısı gereğince bilirkişilerden yapılacak hizmet alımlarında aşağıdaki gibi hareket edilmesi gerekmektedir. (4) 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun Tanımlar başlıklı 3 üncü maddesinin (k) bendinde Harcama birimi, Kamu İdaresi Bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim olarak tanımlanmış olup; aynı Kanunun Harcama Talimatı ve Sorumluluk başlıklı 32 nci maddesinde Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur. hükmü yer almaktadır. (5) VUK un 72 nci maddesinin birinci fıkrasında matrah ve servet takdirleri ile vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir eden takdir komisyonları, ikinci ve üçüncü fıkralarında ise arsaya ve araziye ait asgari ölçüde birim değer tespiti yapan takdir komisyonları düzenlenmiştir. Bu komisyonların yetkilerini düzenleyen 75 inci madde de ise Komisyon, servetleri, sınai hakları ve telif haklarını, imtiyazları, madenleri, mücevheratı, eski eserleri ve sanat eserlerini değerlemede bilirkişiye müracaat edebilir hükmü yer almaktadır. (6) 6183 Sayılı Kanunun 81 inci maddesinde haczedilen menkul malların borçlunun müracaatı üzerine ya da tahsil dairesince gerek görülmesi halinde bilirkişiden alınacak mütalaaya göre yeniden değerlerinin tespit edileceği, 91 inci maddesinde ise satışa çıkarılacak gayrimenkullere bilirkişinin mütalaası alınmak suretiyle gayrimenkul satış komisyonunca rayiç değer biçileceği hüküm altına alınmıştır. (7) Gerekli hallerde bilirkişi mütalaasına başvurabilecek olan komisyonların/tahsil dairelerinin bilirkişiyi görevlendirme gibi yetkisi bulunmamaktadır. Ancak bu komisyonlar/tahsil daireleri bilirkişi mütalaasından faydalanmaya yönelik karar alacaktır/alabilecektir. 83

90 (8) 5018 Sayılı Kanununun 3 üncü maddesinde belirtildiği üzere Vergi Dairesi Müdürlüğü de bir Harcama Birimi olduğundan, komisyonların bilirkişi mütalaası alımına yönelik kararları doğrudan komisyonun ilişkili olduğu Vergi Dairesi Müdürlüğüne iletilecektir. Örnek (1): Beyazıt Geçici Takdir Komisyonu Başkanlığı karara bağlanacak herhangi bir hususla ilgili bilirkişi mütalaası alınmasına karar vermiş ise bu karar ilişkili olduğu Vergi Dairesi olan Beyazıt Vergi Dairesi Müdürlüğüne iletilecektir. Örnek (2): Küçükyalı Vergi Dairesi Satış Komisyonu satış işlemine başlamadan gayrimenkulün değer tespiti için bilirkişi mütalaası talebini ilişkili olduğu Vergi Dairesi Müdürlüğü olan Küçükyalı Vergi Dairesi Müdürlüğüne iletecektir. (9) Komisyon ve Tahsil dairelerinin bilirkişi mütalaasına ilişkin başvuru kararlarının alınması ve Harcama Biriminin işlemleri aşağıdaki şekilde yerine getirilecektir VERGİ KANUNLARI UYARINCA KURULAN KOMİSYONLARCA/TAHSİL DAİRESİNCE BİLİRKİŞİ MÜTALAASINA BAŞVURU KARARININ ALINMASI (1) VUK uyarınca kurulan komisyonların görev alanına giren ve söz konusu komisyonlar tarafından bilirkişiye müracaat edilmesinin kararlaştırıldığı durumlarda, bilirkişi ücreti mükelleften talep edilmeyecek ve idaremiz bütçesinden ödenecektir. Komisyonların görev alanına girmekle beraber mükellef tarafından bedel takdiri talebinde bulunulmuş ve komisyon tarafından da bilirkişi mütalaasına ihtiyaç duyulmuş ise bilirkişi ücretinin mükellef tarafından karşılanması gerektiği kendisine bildirilecek ve bu husus mükellefin ve komisyon başkanının karşılıklı imzalarıyla tutanağa bağlanacaktır. (2) Ayrıca takdir komisyonu tarafından yapılacak söz konusu takdir işlemi sırasında, başvuru sahibi mükellef tarafından konuya ilişkin olarak lisanslı denetçilere düzenlettirilmiş olan bir ekspertiz raporu bulunması halinde, bu rapordaki bilgilerden de yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Örnek (1): Mükellefin beyannamesini kanuni süresi geçtiği halde vermemesi nedeniyle vergi dairesi tarafından ilgili dönem matrahının takdiri için konunun takdir komisyonuna sevk edilmesi ve komisyon tarafından da bilirkişiye müracaat edilmesinin kararlaştırılması halinde, konu komisyonun görev alanına girdiğinden ve mükellefin bu konuya ilişkin herhangi bir talebi olmadığından, bilirkişi ücreti mükelleften talep edilmeyecek ve idaremiz bütçesinden ödenecektir. Örnek (2): Mükellefin stoklarında bulunan mallara ilişkin değer düşüklüğü nedeniyle emsal bedel tespitinin yapılması örneğinde, söz konusu tespit de takdir komisyonunun görev alanına girmektedir. Fakat bu durumda, emsal bedel tespiti mükellef tarafından talep edilmiş olup, komisyon tarafından da bilirkişiye müracaat edilmesinin kararlaştırılması halinde ise bilirkişi ücretinin mükellef tarafından karşılanması gerekmektedir. (3) 6183 Sayılı Kanuna göre satışa çıkarılan gayrimenkul ve menkul malların rayiç bedellerinin tespiti için başvurulacak bilirkişi mütalaasına ilişkin ücret öncelikle idaremiz bütçesinden ödenecektir. Söz konusu bu ödeme 6183 Sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan Takibat giderleri terimi: Cebri icradan mütevellit muameleler sırasında yapılan zor kullanma, ilan, haciz, nakil ve muhafaza giderleri gibi her türlü giderleri, ifade eder. hükmü gereği takip gideri niteliğindedir ve aynı Kanunun 74 üncü maddesinde yer alan Haczedilen her türlü mallar satılarak paraya çevrilir. Satıştan elde 84

91 edilen bedelden, takip masrafları ve takip edilen amme alacağı düşüldükten sonra hükmü gereği satış bedelinden düşülmek suretiyle amme borçlusuna yansıtılacaktır. (4) Gerek 213 sayılı VUK gerekse 6183 Sayılı Kanun uyarınca kurulan komisyonlarca/tahsil dairelerince, bilirkişi belirlemesi yapılmayacak; ancak ihtiyaç duyulma nedenleri, rapor teslim süresi ve yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, bilirkişi ücretinin mükellef tarafından mı, yoksa idare tarafından mı karşılanacağı ve varsa diğer hususları ihtiva eden bir karar alınacak ve komisyonun/tahsil dairesinin bu kararı bilirkişiden hizmetin alınması ve akabinde de ücretin ödenmesi için ilgili harcama birimine intikal ettirilecektir HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER BİLİRKİŞİ ÜCRETİNİN İDARE TARAFINDAN KARŞILANMASI DURUMUNDA HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER (1) Komisyon/tahsil dairesi tarafından bilirkişi hizmeti alınmasına ilişkin alınan kararın harcama birimine gelmesi üzerine harcama birimince (ilgili vergi dairesi müdürlüğü) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre anılan Kanunda belirtilen ihale usulleri ve alım yöntemlerinden duruma uygun olanının uygulanması suretiyle komisyon/tahsil dairesi kararında belirtilen hususlar da dikkate alınarak bilirkişi hizmeti yüklenicisi belirlenecektir. (2) Takdir komisyonları tarafından bilirkişi mütalaası taleplerinde ise Ticaret Odası ya da ilgili meslek kuruluşundan konusunda uzman kişiler yazılı olarak talep edilmek suretiyle belirleme yapılabilecektir. (3) Bilirkişi hizmeti yüklenicisinin belirlenmesini müteakiben bilirkişiden raporunun hazırlanarak komisyona/tahsil dairesine tevdi edilmesi istenecek, komisyonca/tahsil dairesince raporun bilirkişiden alınması esnasında teslime ilişkin tutanak düzenlenecek ve bu tutanak hizmet alımını yapan harcama birimi olan vergi dairesi müdürlüğüne derhal intikal ettirilecektir. Teslim tutanağını alan harcama birimince de bütçenin Etüt-Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri ekonomik kodundan gerekli ödeme işlemi yapılacaktır. (4) 6183 Sayılı Kanun uyarınca bilirkişi mütalaasına başvurulması halinde ödenen bilirkişi ücreti, takip gideri niteliğinde olduğundan ödemeye ilişkin belgenin bir örneği, söz konusu ücretin amme borçlusundan takip ve tahsilini sağlamak üzere ilgili tahsil dairesine gönderilecektir. (5) Diğer taraftan bilirkişiler, görevlerini komisyonla/tahsil dairesiyle ilişki içinde yerine getirecek ve gerektiğinde komisyona/tahsil dairesine incelemelerindeki gelişmeler hakkında bilgi verecektir BİLİRKİŞİ ÜCRETİNİN MÜKELLEF TARAFINDAN KARŞILANMASI DURUMUNDA HARCAMA BİRİMİNCE YAPILACAK İŞLEMLER (1) Bilirkişi ücretinin mükellef tarafından karşılanması gerektiği durumunda harcama birimi komisyonun bilirkişi hizmeti alınmasına ilişkin talebi üzerine, 4734 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda bilirkişi hizmeti alacağı yükleniciyi ve bedelini belirleyecektir. Harcama birimi bu belirlemeyi yaptıktan sonra, mükellefe bu hizmetten faydalanması için ödemesi gereken bedeli, harcama biriminin bulunduğu yerdeki muhasebe birimine (Saymanlığa) yatırması gerektiğini yazı ile bildirecektir. 85

92 Mükellefin ödeyeceği bu tutar, ilgilisine daha sonra ödenmek üzere genel bütçe detaylı hesap planına göre muhasebe birimlerince Bilirkişilik Ücretleri yardımcı hesabına kaydedilecektir. Mükellefin bu bedeli, tam olarak yatırıp söz konusu alındıyı harcama birimine vermesinden sonra bilirkişi yüklenicisinden raporunu hazırlayarak komisyona tevdi edilmesi istenecek, komisyonca raporun bilirkişiden alınması esnasında teslime ilişkin tutanak düzenlenecek ve bu tutanak hizmet alımını yapan harcama birimine derhal intikal ettirilecektir. Teslim tutanağını alan harcama birimince de ödemeye ilişkin hazırlanan muhasebe işlem fişi üzerinde gerekli kesintileri de yaparak bilirkişiye ödenmek üzere saymanlığa gönderilecektir. (2) Gayrimenkul satış işlemlerini yapan vergi dairelerinin, uygulamada etkinlik ve süratin sağlanabilmesini teminen aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir; a. Vergi daireleri tarafından değer tespitinden önce takyidat olup olmadığının araştırılması, takyidat bulunması halinde haciz koyan kurumlarla yazışma yapılarak haczin devam edip etmediğinin ve haciz tutarının tespiti, b. Bilirkişilere gönderilen gayrimenkul satış dosyalarının eksiksiz şekilde oluşturulması, i. Amme borçlusu gerçek kişi ise Baba adı, Ana adı, Doğum yeri ve tarihi gibi ayırt edici bilgilerin yazılması, ii. Amme borçlusu tüzel kişilik ise kurum unvanın açık ve noksansız yazılması, c. Satış dosyası oluşturulduktan sonra ivedilikle bilirkişi görevlendirmesinin yapılması, i. Bilirkişilere; bilirkişi olarak görevlendirildiğini gösteren ekte örneği yer alan yazının verilmesi, (Ek-11.2) ii. Bilirkişilere değer tespitinin sonuçlanması için VUK un 14 üncü maddesi Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunları ile belli edilir. Kanunda açıkça yazılı olmayan hallerde 15 günden aşağı olmamak şartıyla bu süreyi, tebliği yapacak olan idare belgeler ve ilgiliye tebliğ eder. hükmünün göz önünde tutularak makul bir süre verilmesi, iii. Bilirkişilere görevlendirme yazısı yazılırken, söz konusu yazıya görevlerinin zamanında yerine getirilmemesi durumunda Vergi Dairesi Başkanlığınca meslek odalarına bu konuda bilgi verileceğini içeren ekte örneği yer alan görevlendirme yazısının tanzim edilmesi, (Gerçek kişiler için: Ek-9.9 ve Tüzel kişiler için Ek-9.10) iv. Bilirkişiler için tanzim edilecek görevlendirme yazısı ile birlikte yazımız ekinde bulunan gayrimenkul rayiç değer tespit raporu örneğinin (Ek-11.3) görevlendirilen bilirkişiye tevdi edilmesi, v. Bilirkişi olarak görevlendirilen ilgililerin görevlerini zamanında yerine getirmediklerinin tespiti halinde durumun Meslek Odalarına bildirilmek üzere Başkanlığımıza bildirilmesi, 86

93 vi. vii. viii. İl dışından gelen rayiç değer tespitinin yapılması için görevlendirilen bilirkişinin ücretinin, alacaklı vergi dairesi ile irtibata geçilerek ilgili vergi dairesine bildirilerek ödemenin yapılmasının sağlanması, İncelenmesi gereken dosyanın bir mükellefe ait olması ve takdiri gereken haczedilmiş gayrimenkullerin de aynı mükellefe ait aynı yerde birbirine bitişik birden fazla parselde bulunması halinde ayrı ayrı rapor düzenlenmesi gerekmediğinden bilirkişiye dosya başına ücret ödenmesi, Bilirkişilere yapılan ödemelerde ilgili vergi dairesinin hangi gayrimenkul rayiç değer tespiti için ödemede bulunulduğunun açıkça belirtilmesi, d. İl dışında gayrimenkulü tespit edilen mükellefler için, rayiç değer tespitinin Başkanlığımız aracı kılınarak yapılması gerekmektedir. 87

94 12- TERKİN İŞLEMLERİ VE ACİZ HALİ (1) Bilindiği üzere; 6183 Sayılı Kanunun 102 nci maddesinde Hazine alacağı vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur. denilmektedir. (2) 6183 Sayılı Kanunun 102 nci maddesi uyarınca, gerek özel kanunlarında ödeme süresi gösterilmiş gerekse özel kanunlarında ödeme süresi gösterilmemiş olduğu için ödeme süresi 37 nci maddeye göre tayin ve tespit edilmiş bütün amme alacaklarının (para cezaları ile ilgili açıklamalar çerçevesinde bu cezalar hariç) zamanaşımının tayininde (Kanunun 104 üncü maddesine göre zamanaşımının durması hali hariç olmak üzere), vade tarihinin rastladığı takvim yılını takip edecek olan takvim yılının başı esas alınacaktır. (3) Zamanaşımına uğramış amme alacaklarının terkin işlemleri alacaklı amme idarelerince, tayin edilmiş mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılacaktır. (4) Vergi dairelerince borcunu ödemeyen mükellefler hakkında; İşlem Yönergesinin Mal Araştırması başlıklı 335 inci maddesinde Borçlu malı olmadığını bildirir veya borçlunun bildirdiği ya da tahsildar veya icra memurunun saptadığı malların borcu karşılamayacağı anlaşılırsa ya da adres araştırmasına rağmen yeni adres tespit edilemezse Bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesince mal varlığı araştırması yapılır. hükmü uyarınca, mal varlığı araştırması yapılmaktadır. (5) Amme borçlusu hakkında yapılan takip sonunda, borçlunun haczi caiz malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı takdirde borçlu 6183 Sayılı Kanunun 75 inci maddesi uyarınca aciz halinde sayılır. Borçlunun aciz hali, yapılan takip aşamalarıyla bakiye borç tutarı bir aciz fişinde gösterilerek tespit olunur. (6) İşlem Yönergesinin 335 inci maddesinin (b) bendi gereği üç örnek Aciz Fişi düzenlenmesi ve aynı Yönergenin 343 üncü maddesi gereği yılda iki defadan az olmamak üzere borçlunun durumunun zamanaşımı süresi içerisinde sürekli olarak izlenmesi gerekmektedir. (7) GİB den alınan tarih ve B.07.0.GEL.0.37/ sayılı yazıda özetle 6183 Sayılı Kanunun 54 ve 100 üncü maddelerinde tüzel kişilerden aranılan kamu alacağının bu kişilerin malvarlığından tahsil imkanı bulunmaması halinde iflaslarının istenebileceği hükme bağlandığından, aciz fişinin gerçek kişi mükellefler için tatbiki, tüzel kişiler hakkındaki takibatın ise 6183 Sayılı Kanunun 54 üncü madde uyarınca başlatılması, İcra ve İflas Kanunun 171 ve müteakip maddeleri gereğince iflas yoluyla takip işlemlerine göre devam ettirilmesi gerekmektedir. Tüzel kişi mükellefler hakkında Aciz Fişi düzenlenmesine imkan bulunmadığı belirtilmiştir. Bu nedenle tüzel kişi mükellefler hakkında aciz fişi düzenlenmeyecektir. (8) Kanuni temsilcilerin sorumluluğunu düzenleyen VUK un 10 uncu maddesi ve 6183 Sayılı Kanunun mükerrer 35 inci maddesi gereğince kanuni temsilciye başvurulması için tüzel kişiliğin aciz halinin aciz fişi ile tespiti gerekmemektedir. Kamu alacağının tüzel kişilikten tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması hali yeterlidir. (9) 6183 Sayılı Kanunun 75 inci maddesine göre aciz hali tespit edilen amme borçlusundan aranılan amme alacaklarına aciz fişinin tanzim edildiği tarihe kadar (bu tarih hariç) 88

95 gecikme zammı tatbik edilecek, bu tarihten sonra tatbik edilmeyecektir. Aciz hali devam ettiği müddet içerisinde, vade tarihi aciz halinin tespit edildiği tarihten önce veya sonra olan amme alacaklarına gecikme zammı uygulanmayacaktır. (10) Aciz hali tespit edilen amme borçlusu hakkında zamanaşımı süresince yapılan takip sırasında amme alacağını karşılayacak değerde mal edindiğinin tespit edilmesi veya borçlunun edindiği malları kendisinin bildirmesi ve bildirilen malların amme alacağını karşılayacak değerde olması halinde, aciz hali ortadan kalkacağından, mal edinme tarihinden itibaren (bu tarih dahil) gecikme zammı işlemeye devam edecektir. (11) 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile terkin işlemlerinin yerine getirilmesi görevi Tahsilat ve İhtilaflı İşler Dairesi Başkanlığına verilmiştir. (12) Vergi dairelerince; tahsiline imkan kalmamış ve zamanaşımına uğrayan alacaklara ait terkin cetvelleri ile birlikte Yönetim Dönemi Hesabının kullanılması konusunda azami dikkat ve titizliğin gösterilmesi gerekmektedir. Bu nedenle; a. Borcunu ödeyemeyen veya ilk tespitlere göre (E-VDO, POLNET sorgulamaları vs.) herhangi bir malvarlığına sahip olmayan borçlu mükellefler hakkında malvarlığı araştırmasına geçilerek, sonucundan malvarlığı bulunmayanlar hakkında Aciz Fişi düzenlenmesi, b. Aciz Fişi düzenlenen borçlu mükellefler hakkında yılda en az 2 kere olmak üzere mükellefin durumunun izlenmesi, c. Daha önceki yıllara ait olup yukarıda yazılı şekilde işlemleri tamamlamış mükellef dosyalarının tespit edilmesi, d. Zamanaşımı süresinin dolmasıyla terkin işlemelerinin ivedi tamamlanması, e. Terkin cetvellerinde; amme alacaklarının nevi ve tutarlarının, açık bir şekilde yazılması, gerekmektedir. (13) 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu 79 uncu maddesinde İdare hesaplarında kayıtlı olup, zaruri veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkanı kalmayan kamu alacaklarından merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler yetkilidir. Bu tutarı aşan kamu alacaklarından silinmesi öngörülenler merkezi yönetim bütçe kanununa ekli cetvelde gösterilir. denilmektedir. (14) 5018 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 510 uncu maddesinde düzenlenen yönetim dönemi hesabı defter, cetvel ve tablolar ile bu Yönetmelik uyarınca düzenlenmesi gereken yıl sonu sayım tutanaklarının, mahsup dönemi sonu itibarıyla görev başında bulunan muhasebe yetkilisi tarafından yönetim dönemi hesabı adı altında oluşturulacak bir dosya ile en geç mahsup dönemini izleyen bir ay içerisinde Sayıştay Başkanlığına gönderileceği ve yönetim dönemi hesabının hangi defter, cetvel ve tablolardan oluşacağı sayılarak Bütçe gelirleri tahakkuk artıklarından 89

96 zamanaşımına uğramış olanlara ilişkin ayrıntı cetveli (Örnek:47) de yönetim dönemi hesabını oluşturan cetveller arasında yer almıştır. (15) Yönetmeliğin 510 uncu maddesinin (5) numaralı fıkrasının (a) bendinde, bütçe gelirleri tahakkuk artıklarından zamanaşımına uğramış olanlara ilişkin ayrıntı cetveline, yönetim dönemi hesabı verilen mali yılın sonuna kadar zamanaşımına uğramış tahakkuk artıklarının mükellefler ve gelir çeşitlerine göre ayrıntılı olarak kaydedileceği düzenlenmiştir. Buna göre, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde, Bütçe gelirleri tahakkuk artıklarından zamanaşımına uğramış olanlara ilişkin ayrıntı cetveli ne yer verildiğinden 6183 Sayılı Kanunun 102 nci maddesine göre zamanaşımına uğramış alacaklar ile ilgili olarak belirtilen cetvelin kullanılması gerekmektedir. (16) Tahsili vergi dairelerine verilmiş bulunan vergi, resim, harç ve diğer devlet alacakları ile cezaların zamanaşımına uğraması ve bu nedenle takip ve tahsiline imkan olmaması halinde bu alacakların ayrıntılı hesaplarını çıkarmak, yönetim dönemi hesabını vermek ve terkinlere izin istemek üzere, her bütçe yılı sonunda takip dosyalarındaki bilgiler dikkate alınmak suretiyle yapılan takibat sonucu tahsil edilemeyeceği anlaşılan ve Aciz Fişi tanzim edilen amme alacakları ile zamanaşımına uğramış amme alacaklarının terkini ile ilgili işlemler İşlem Yönergesinin 131 inci maddesi dikkate alınarak aşağıda yer aldığı şekilde yapılması gerekmektedir: (Ek-12.1) a Sayılı Kanunun 102 nci Maddesi gereğince yapılacak terkinlerde Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ekinde yer alan (Ek-12.2) numaralı Bütçe Gelirleri Tahakkuk Artıklarından Zamanaşımına Uğramış Olanlara İlişkin Ayrıntı Cetveli nin düzenlenmesi gerekmektedir. (Ek-12.3) Bütçe Gelirleri Tahakkuk Artıklarından Zamanaşımına Uğramış Olanlara İlişkin Ayrıntı Cetveli düzenlenirken; i. Söz konusu cetvelin, tahsil daireleri tarafından yönetim dönemi hesabı vermek ve gerekli terkin iznini almak üzere düzenlenmesi ve terkin izninin alınması için GİB e gönderilmesi icap etmektedir. ii. iii. iv Sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde zamanaşımının kesilmesi düzenlenmiş olup, anılan madde hükmüne göre zamanaşımının kesilmesi halinde, amme alacağının zamanaşımı süresinin hesabında, zamanaşımının kesildiği tarihin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılının başı esas alınacaktır Sayılı Kanunun 104 üncü maddesinde ise zamanaşımının işlememesi halleri düzenlenmiş olup, borçlunun yabancı memlekette bulunması, hileli iflas etmesi veya terekenin tasfiyesi dolayısıyla zamanaşımının 6183 Sayılı Kanunun 104 üncü maddesi gereğince işlememesi halinde, terkin cetvelinin zamanaşımının tayinine esas olan tarih sütununda, yukarıda açıklandığı şekilde, amme alacağının normal zamanaşımı başlangıç tarihi gösterilmekle beraber, cetvelin açıklama sütununa zamanaşımını durduran sebeple durma süresi (hangi tarihten hangi tarihe kadar durduğu) belirtilecektir. Zamanaşımı işlemeyen alacaklarda, zamanaşımının durmasından önce veya sonra zamanaşımı kesilmişse, cetvelin zamanaşımı kesilmiş ise son 90

97 defa kesildiği tarih sütununda aynı zamanda zamanaşımının kesildiği tarih de gösterilecektir. v Sayılı Kanunun 102 nci maddesi genel olarak zamanaşımı süresini beş yıl olarak kabul etmiş ise de para cezalarının özel kanunlarındaki zamanaşımı hükümlerini mahfuz tutmuştur. Dolayısıyla, bunlara ait zamanaşımı sürelerinin tayininde yukarıda yapılan açıklamalar uyarınca işlem yapılacak, para cezalarına ait zamanaşımı başlangıcının diğer amme alacaklarında olduğu gibi, takvim yılı esasına bağlı olarak gösterilmesinin mümkün olmadığı hallerde, terkin cetvelinin zamanaşımının tayinine esas olan tarih sütununda para cezalarının kesinleştiği tarih gösterilecektir. vi Sayılı Kanunun 103 üncü maddesinde 11 fıkra halinde gösterilen hallerden birinin meydana gelmesiyle para cezalarında da zamanaşımı kesilecektir. Bu şekilde zamanaşımı kesildiği takdirde, ait olduğu sütunda para cezasının kesinleştiği tarihe göre tespit edilecek olan zamanaşımının tayinine esas olan tarih gösterilmekle beraber terkin cetvelinin zamanaşımı kesilmiş ise son defa kesildiği tarih sütununda da ayrıca zamanaşımının son kesildiği tarih gösterilecektir. b. Cetvele kaydedilen alacaklarla ilgili takip yaprakları yerinden çıkarılarak dizi pusulalarına bağlanması, c. İcmal Cetveli ile zamanaşımına uğramış gelirler terkin cetvelinin birer örneği ve dizi pusulasına bağlanan takip yaprakları yönetim dönemi hesabı ile birlikte Sayıştay a, terkin cetvelinin iki örneği ise terkine izin alınmak üzere Vergi Dairesi Başkanlığı vasıtası ile GİB e gönderileceğinden, cetvellerin diğer örneklerinin dosyada muhafaza edilmesi, d. Bakanlıkça gönderilen terkin iznine ilişkin yazı ile cetvelin bir örneğinin alınması üzerine; terkine izin veren Başkanlık yazısının tarih ve numarası terkin cetvellerinin üzerine kaydedilmesi, e. Bakanlıkça gönderilen Terkin iznine dayanılarak düzeltme fişi ile terkine izin verilen alacak türleri tahakkuktan terkin edilecek, düzeltmenin dayanağı olarak Başkanlık yazısının tarih ve sayısının belirtilmesi, f. Düzeltme Fişinin ekine Terkin cetvelinin bir örneği eklenerek muhasebe kayıtları yapılmak üzere Muhasebe Kayıt Servisine bir servis notu ekinde gönderilmesi, gerekmektedir. (17) Aciz hali ile ilgili iş ve işlemlerin yapılması ile vergi dairelerinde birikmiş ve gereksiz iş yoğunluğuna sebep olan takip dosyalarının işlemden kaldırılması sağlanacak, bu sayede hem yıllardır tahsil edilemeyen ve gecikme zammı ile birlikte yüksek tutarlara ulaşan amme borçlularına ilişkin takibat çalışmalarına katkı ve performans analizlerinin daha sıhhatli yapılması sağlanacak olup, işgücü ve çalışma zamanının rasyonel kullanımı ile verimlilik arttırılacaktır. 91

98 13-İFLAS 13.1-İFLAS İŞLEMLERİ (1) İflas yoluyla takibe 6183 Sayılı Kanunun 100 üncü maddesinde yer verilmiş ve amme alacaklarının tahsili için İcra ve İflas Kanunu hükümleri dairesinde amme borçlusunun iflası istenilebileceği, iflas dairelerinin de amme alacaklarının iflas masasına geçirilmesini temin için, hakkında iflas açılan kimseleri ve tasfiye şekillerinden (basit ve adi tasfiye şekilleri) hangisinin uygulanacağının, bulunduğu yerdeki amme idarelerine zamanında bildirmeye mecbur oldukları düzenlenmiş, İcra ve İflas Kanununda da iflas yoluyla takip ayrıntılı olarak açıklanmıştır. (2) İflas muameleleri, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu hükümlerine göre yürütüldüğünden, alacaklı tahsil daireleri iflas yoluyla takip taleplerini yetkili birimleri aracılığı ile dava açarak yapabileceklerdir. Amme borçlusunun, iflasının açılmasına karar verilmesi halinde, iflasın açıldığı andan itibaren tahsil dairelerince takip ve tahsilat yapılması mümkün bulunmamaktadır. (3) İcra ve İflas Kanununun 179 ve devamı maddelerinde iflas ertelenmesine ilişkin hükümler düzenlenmiştir. (4) Bu düzenlemelere göre, İcra ve İflas Kanununda öngörülen şartlar çerçevesinde, amme borçlusunun iflasının ertelenmesine karar verilmesi halinde, alacaklı tahsil dairelerince erteleme kararı devam ettiği sürece takip yapılamayacaktır. Ancak iflas ertelemesi, iflasın açılması hükmünde olmadığından, amme alacaklarına gecikme zammı uygulamasına devam edilecektir. Seri: A Sıra No:1 Tahsilât Genel Tebliğinde Amme borçlusunun iflasının açılmasına karar verilmesi halinde, iflasın açıldığı tarih, mahkeme kararında gösterilmektedir. Dolayısıyla, iflasın açıldığı tarihe kadar (bu tarih hariç) gecikme zammı tatbik edilecek, bu tarihten sonra tatbik edilmeyecektir. İflasın devam ettiği müddet içerisinde vade tarihi iflas tarihinden önce ya da sonra olan amme alacaklarına gecikme zammı uygulanmayacaktır. İflasın kapanma ile sonuçlanması halinde, amme alacağına herhangi bir nedenle gecikme zammı tatbik edilmesi mümkün bulunmamaktadır. İflasın kaldırılması halinde, iflasın açılması ile tatbiki durdurulan gecikme zammı, iflasın kaldırılma tarihinden itibaren (bu tarih dahil) işlemeye devam edecektir. denilmektedir. Buna göre iflasın açılma tarihi ile iflasın kaldırılması tarihi arasındaki ara dönem için gecikme zammı hesaplanmamasına dikkat edilmelidir. a. İflas açılışı kararının vergi dairesine bildirilmesi halinde; i. E-VDO sicil kayıtlarının hukuki durum bölümüne iflas açılış tarihinin (iflas tarihi) işlenmesi, ii. Müflisten hazine alacağının olması durumunda; toplam alacak miktarının belirtilerek alacağı kanıtlamaya yarayacak bilgi ve belgelerden (borç listesi, tahakkuk fişi, ödeme emri, haciz varakası, harç tahsil müzekkereleri vb.) onaylı iki suret (ayrılmış suretler olarak) Muhakemat Müdürlüğüne ivedi olarak gönderilmesi, 92

99 b. İflasın kapanması, iflasın kaldırılması, iflasın ertelenmesi, iflasın bozulmasına ilişkin kararların vergi dairesine bildirilmesi halinde E-VDO sicil kayıtlarının hukuki durum bölümüne iflasın kapanması, iflasın kaldırılması, iflasın ertelenmesi, iflasın bozulması karar tarihlerinin işlenmesi ve hukuki duruma uygun olarak işlem tesis edilmesi gerekmektedir. (5) Ayrıca İflas halindeki tüzel kişiliklerle ilgili olarak; a. İflas işlemleri devam eden mükellefler için Muhakemat Müdürlüğünden mükelleflerin iflas masasınca tespit edilen mal varlığı ile iflas masasına kayıt ettirilen borç tutarları ve nevilerinin, bu bilgiler ışığında amme alacağının tahsil edilip edilemeyeceğine ilişkin görüşünün yazı ile sorulması, alınacak cevaba göre amme alacağının tamamen veya kısmen tahsil edilemeyeceği kanaatine varılması durumunda 6183 Sayılı Kanunun 35 ve mükerrer 35 inci maddesi uyarınca cebri kovuşturma işlemlerine başlanılması, b. İflası kapanan mükelleflerde ise iflas idaresince yapılan dağıtım üzerine amme alacağının tamamen tahsil edilememesi halinde ise amme alacağının mükelleften tahsil imkânı kalmadığından; ortak ve/veya kanuni temsilcileri adına 6183 Sayılı Kanunun 35 ve mükerrer 35 inci maddesi uyarınca cebri kovuşturma işlemlerine ivedilikle başlanması gerekmektedir. (6) Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında mükelleflerin takibinde aşağıda belirtilen hususlara önemle dikkat edilmesi gerekmektedir: a. Tüm yollar tüketilmeden iflas yoluna başvurulmaması, b. İflas yoluna başvurulması durumunda bu takibin sonuç verebileceği kanaatine varılmış olması, c. İflas kararı verilen şirketin iflas tarihi itibarı ile bilançolarındaki varlıkları tüzel kişiliğin malvarlığı olarak addedilebileceğinden, tüzel kişilik mal varlığının borcu karşılayıp karşılamayacağına yönelik tespitte, iflas eden şirketin iflas tarihindeki bilançosu dikkate alınarak, varlıkların borcu karşılayıp karşılamayacağının anlaşılması halinde; kanuni sorumlular ve ortaklar nezdinde takibin süratle yapılabilmesini teminen gerekli tedbirlerin ivedilikle alınması, d. İflas açılma ve kapanmaların günü gününe E-VDO ortamında işlenmesi, e. İflaslı mükelleflerin kaydı için Muhakemat Müdürlüğüne bildirimde bulunurken zamanaşımlı olanların zamanaşımlıdır ibaresiyle belirtilmesi, f. Muhakemat Müdürlüğüne gönderilen iflas masasına alacak kaydetme istemlerinde alacağı kanıtlamaya yarayacak belge olmaksızın alacağın kaydedilmesinin istenmemesi alacağı kanıtlayan onaylı ikişer adet belgenin Muhakemat Müdürlüğüne mutlaka gönderilmesi, g. Alacağın doğru ve net hesaplanması, h. Alacağın gecikme zammının 6183 Sayılı Kanunun 52 inci maddesi gereğince iflas tarihine kadar hesaplanarak alacak kaydının istenilmesi, i. Alacak kayıtlarının birinci alacaklar toplantısından sonra bildirilmesi durumunda iflas müdürlüklerine kayıt için TL ile TL arasında 93

100 değişen tutarda masraf alınmaktadır. Bu bağlamda geç kayıt masrafı altında kalan alacakların (örneğin 20.- TL, 50.- TL, TL gibi) mümkünse zamanaşımına uğratılmamak kaydıyla toplanarak gönderilmesinin sağlanması veya çok düşük miktarda kalan alacakların Bütçe Kanundaki terkin miktarı dikkate alınmakla birlikte tahsilinden vazgeçilip geçilemeyeceğinin yeniden değerlendirilmesi, j. Müflislere yapmak zorunda olunan ödeme emri tebliğlerinin görevleri olmaması ve gereksiz zaman kaybına sebep olmaması için Muhakemat Müdürlüğüne gönderilmemesi, k. İflasın kaldırıldığı veya kapatıldığı bildirilen dosyalarla ilgili olarak müflisin vergi borucunun kalıp kalmadığı hususunda Muhakemat Müdürlüğüyle yazışma yapılmaması, l. Müflisin borcuna ilişkin belgelerin Muhakemat Müdürlüğüne gönderilmesi gerektiğinden Tahsilat Müdürlüğüne gönderilmemesi hususuna dikkat edilmesi gerekir. m. Borçlunun iflasını gerektirecek durum bulunup bulunmadığı konusunda gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılması, n. İflas eden şirketin kanuni sorumlularının, başka bir şirkette süren ortaklıkları gibi diğer mükellefiyetleri ile şahsi malvarlıklarındaki değişimlerin tedbiren izlenmesi, o. İkmalen resen ve idarece tarh olunan vergilerden dava konusu yapılmaksızın kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar geçen süre için 6183 Sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi hesaplanması, iflas tarihinden itibaren gecikme zammı hesaplanmaması, p. İflasla ilgili tüm yazılara süresinde ve eksiksiz cevap verilmesi gerekmektedir İFLAS ERTELEME VE İHTİYATİ TEDBİR (1) Bilindiği üzere, İcra ve İflas Kanununun Erteleme Tedbirleri başlıklı 179/a maddesinde İflasın ertelenmesine karar veren mahkeme, şirketin veya kooperatifin malvarlığının korunması için gerekli her türlü tedbiri iyileştirme projesini de göz önünde tutarak alır. Hükmü yer almaktadır. (2) 179/b maddesinin 1 inci fıkrasında ise Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 Sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur; bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez. hükümleri yer almaktadır. (3) Bununla birlikte, aynı Kanunun 179/b maddesinin 4 üncü ve 5 inci fıkralarında; Erteleme süresi azami bir yıldır. Bu süre kayyımın verdiği raporlar dikkate alınarak mahkemece uygun görülecek süreler ile uzatılabilir; ancak uzatma süreleri toplamı dört 94

101 yılı geçemez. Kayyım, mahkemenin belirleyeceği sürelerde iflâsı ertelenenin faaliyetleri ve işletmenin durumu konusunda düzenli olarak mahkemeye rapor verir. (4) İflasın ertelenmesi talebinin reddi ya da erteleme süresi sonunda iyileşmenin mümkün olmadığının tespiti üzerine mahkeme, şirketin veya kooperatifin iflasına karar verir. Erteleme süresi dolmamakla birlikte, mahkeme kayyımın verdiği raporlardan şirketin veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olmadığı kanaatine varırsa, erteleme kararını kaldırarak şirketin veya kooperatifin iflasına karar verebilir. denilmektedir. (5) Söz konusu madde ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin, borçlarının aktiflerinden fazla olduğunun belirlenmesi durumunda iflasına karar verilebileceği; ancak iflasın ertelenmesi kararı verilmesi halinde, borçlunun normal faaliyetine devam edebileceği ve bu şekilde alacaklılarının haklarını alamama tehlikesinin ortadan kaldırılmaya çalışıldığı belirtilmektedir. Borçlu şirket veya kooperatifi idare ve temsile yetkili kimseler veya alacaklılardan biri, şirket veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak, iflasın ertelenmesini talep edebileceklerdir. Bu durumda borçlunun durumunu düzeltebilmesi için, bir proje dahilinde belirli bir sürenin mahkeme tarafından borçlu şirkete verilmesi öngörülmektedir. Böylece, mali durumunun düzeltilmesi mümkün olan şirket veya kooperatifin faaliyetlerine devam etmesi sağlanmak istenmektedir. (6) Mahkeme, iflasın ertelenmesi kararını, kendisine sunulan iyileştirme projesini göz önünde tutarak, şirketin veya kooperatifin mali durumunun iyileşeceği kanaatine varması halinde verebilecektir. İyileştirme projesinin ciddi ve inandırıcı olduğunu gösteren bilgi ve belgelerin de mahkemeye sunulması gerekmektedir. Mahkeme gerek gördüğü takdirde, şirketi idare ve temsille görevlendirilmiş kişileri ve alacaklıları da dinleyebilir. Ciddi ve inandırıcı bilgi ve belgelerin nelerden ibaret olduğu, borçlu ve alacaklıların dinlenmesinden nasıl bir gayenin elde edileceği tümüyle mahkemenin takdirine bırakılmıştır. (7) İflasın ertelenmesi talebinin reddi ya da erteleme süresi sonunda iyileşmenin mümkün olmadığının tespiti üzerine mahkeme, şirketin veya kooperatifin iflasına karar verir. Erteleme süresi dolmamakla birlikte, mahkeme kayyımın verdiği raporlardan şirketin veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olmadığı kanaatine varırsa, erteleme kararını kaldırarak şirketin veya kooperatifin iflasına karar verebilir. (8) İflasın ertelenmesi kurumu, bütün alacaklıların çıkarlarını dengeli bir şekilde korumayı amaçlamaktadır, iflasın ertelenmesinden beklenen faydanın gerçekleşmesi, başlamış olan takiplerin durmasına bağlıdır. Takiplerin duracağının kabul edilmemesi halinde, mali durumun düzelmesi neredeyse imkansızlaşır. Bu amaçla, erteleme karan üzerine borçlu aleyhine amme alacağına ilişkin olarak 6183 Sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dâhil olmak üzere hiçbir takip yapılamayacak ve önceden başlamış olan takipler de duracaktır. (9) Bununla birlikte, Seri: A Sıra No:1 Tahsilât Genel Tebliğinin İflas Yoluyla Takip ve Konkordato başlıklı dördüncü bölümünün 3 üncü maddesinde; 2004 sayılı Kanunun 4949 sayılı Kanunla değişik 179 ve devamı maddelerinde iflas ertelemesine ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre, 2004 sayılı Kanunda öngörülen şartlar çerçevesinde, amme borçlusunun iflasının ertelenmesine karar verilmesi halinde, alacaklı tahsil dairelerince erteleme kararı devam ettiği sürece takip yapılamayacaktır. Ancak iflas ertelemesi, iflasın açılması hükmünde olmadığından, amme alacaklarına gecikme zammı uygulanmasına devam edilecektir. denilmektedir. 95

102 (10) Mezkur Kanun maddesi ve Tebliğ hükmüne istinaden, hakkında iflasın ertelenmesi kararı bulunan amme borçluları hakkında erteleme kararının devamı müddetince cebri takibat yapılması mümkün bulunmamaktadır. (11) Erteleme süresince zamanaşımı ve hak düşüren süreler de işlemeyecektir. 96

103 14- VUK A TABİ OLMAYIP 6183 SAYILI KANUNA GÖRE TAHSİLİ GEREKEN ALACAKLAR YİYECEK BEDELLERİ (1) Bilindiği üzere yiyecek bedelleri 2548 Sayılı Cezaevleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar Ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanunun 2 nci maddesi ile hüküm altına alınmıştır. (2) Her mahkum cezaevinde bulunduğu müddetçe yiyecek bedelini ödemeğe mecburdur. Bu yiyecek bedelleri cezaevleri idarelerince altı ayda bir bordro yapılarak tahakkuk ettirilir. Mahkumiyetleri altı aydan aşağı olan mahkumlara ait bordrolar salıverilecekleri tarihten bir hafta evvel yapılır. Bordrolar mahkumlara da tebliğ olunur. (3) Tahakkuk ettirilen yiyecek bedelleri mahkumlar tarafından ödenmezse, Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından kendilerinin ikametgahı belediyeleri ve belediye teşkilatı olmayan yerlerde bağlı bulundukları kaymakam veya nahiye müdürlükleri marifetiyle borçlarını ödemeğe muktedir olup olmadıkları tahkik olunur. (4) İktidarları anlaşıldığı halde borçlarını ödemeyenlerden Cumhuriyet Başsavcılığının yazısı ile bildirilmesi üzerine Maliye dairelerince Tahsili Emval Kanunu hükümleri tatbik olunarak borçları tahsil olunur. (5) Yukarıdaki açıklamalar ışığında, 2548 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 6183 Sayılı Kanunun 2, 5, 37 ve 116 ncı maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; tarihinde yürürlüğe giren 2548 Sayılı Cezaevleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanunun uygulanabilmesine olanak tanıyan Tahsili Emval Kanunu, 6183 Sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırıldığından ve 6183 Sayılı Kanunun 2 nci maddesi uyarınca; muhtelif kanunlarda Tahsili Emval Kanununa göre tahsil edileceği bildirilen kamu alacaklarının, 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacağı ve adı geçen Kanunun 5 inci maddesinde, bu takibatlarda yetkili dairenin, o mahaldeki aynı neviden amme idaresinin tahsil daireleri olduğu bildirildiğinden, hükümlü ve tutuklulara ait bordroların, Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla mahallindeki Vergi Dairesi Müdürlüklerine gönderilmesinin ve takibatın bu dairelerce yapılmasının uygun olacağı anlaşılmaktadır. (6) 6183 Sayılı Kanunun 39 uncu maddesinde belirtildiği üzere Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmemiş amme alacakları, borçlunun ikametgahının bulunduğu yer tahsil dairesine ödenir. Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmiş olsun olmasın borçlunun alacaklı tahsil dairesindeki hesabı bildirmek şartıyla bu yerin belediye sınırları dışındaki tahsil dairelerine de ödeme yapılabilir. Ayrıca A Seri, 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği I/9 bendinde belirtildiği üzere 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı olarak alınacak Harçlar ve Mahkumlara ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun hükümlerine göre, mahkumlardan tahsili gereken Yiyecek Bedellerinin ödeme süresine ilişkin anılan Kanunda bir hüküm bulunmadığından, bu alacakların süresinde ödenmemesi halinde gecikme zammına tabi olduğu da belirtilmek suretiyle, borçlularına alma haberli bir yazı tebliği ile 6183 Sayılı Kanunun 37 nci maddesine göre 1 aylık ödeme süresi verilmesi gerekmektedir. denilmektedir. 97

104 Sonuç olarak; (7) Başkanlık Makamından alınan 19/11/2009 tarihli Olur gereğince Yiyecek Bedeli Tahsilatlarının muhatap şahsın adres itibarıyla bağlı bulunduğu Vergi Dairesi Müdürlüklerince takip ve tahsil edilmesi gerekmektedir DİĞER ALACAKLAR (1) Başkanlığımızca 6183 Sayılı Kanun kapsamına giren ve E-VDO bilgisayar sisteminde vergi türü tanımlanmış diğer tüm alacaklara ilişkin mevzuat tek tek taranmış ve bu tarama sonucunda idari para cezalarına ilişkin tablo (Ek-14.1) ile kapsama giren diğer alacaklara ait özet bilgiye ilişkin tabloda (Ek-14.2) gerekli açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu alacakların tahsilinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında tabloda belirtilen tebliğ, iç genelge ve genel yazılara göre işlem tesis edileceği tabidir. (2) 6183 Sayılı Kanunun 102 nci maddesinde "Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur. Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olur. hükmü yer almaktadır sayılı Kanunun Yerine getirme zamanaşımı başlıklı 21 inci maddesinde ise; "(1) Yerine getirme zamanaşımının dolması halinde idarî para cezasına veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karar artık yerine getirilemez. (2) Yerine getirme zamanaşımı süresi; yıldır. a) Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde yedi, b) Yirmibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde beş, c) Onbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde dört, d) Onbin Türk Lirasından az idarî para cezasına karar verilmesi halinde üç, (3) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin zamanaşımı süresi on yıldır. (4) Zamanaşımı süresi, kararın kesinleşmesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar. (5) Kanun hükmü gereği olarak idarî yaptırımın yerine getirilmesine başlanamaması veya yerine getirilememesi halinde zamanaşımı işlemez." hükmü bulunmaktadır. (3) Bu hükümlerle birlikte değerlendirildiğinde, Kabahatler Kanunu kapsamındaki idari para cezalarının tahsil zamanaşımı süresi, Kanunun 21 inci maddesine göre tespit edilecektir. Ancak, 6183 Sayılı Kanunun 103 ve 104 üncü maddelerinde düzenlenen 98

105 tahsil zamanaşımını kesen haller ile tahsil zamanaşımının işlememesi halleri ayrıca dikkate alınacaktır. (4) 5326 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (5) numaralı fıkrasında yer alan "Kanun hükmü gereği olarak idarî yaptırımın yerine getirilmesine başlanamaması veya yerine getirilememesi halinde zamanaşımı işlemez." hükmü, idari para cezalarının kesinleşme sürecinde geçen sürenin zamanaşımını durduran bir neden olarak düzenlendiğinden, bu hükmün de tahsil zamanaşımının işlemeyeceği haller olarak dikkate alınması gerektiği tabiidir. (5) Diğer taraftan, 6183 Sayılı Kanun kapsamında takip ve tahsil edilmemekle birlikte 5326 sayılı Kanun hükümlerine tabi idari para cezaları hakkında da anılan Kanunun 21 inci maddesinde düzenlenen zamanaşımı hükümleri dikkate alınacaktır. 15- EMANET HESAPLARININ TASFİYESİ 15 (1) Emanet hesaplarının tasfiyesi ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığının tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere; Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanunu nun 120 nci maddesinde; Vergi hatalarının düzeltilmesine, ilgili vergi dairesi müdürü karar verir. Bu hatalar düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir. Hatanın mükellef aleyhine yapılmış olması halinde, fazla vergi aynı fişe dayanılarak terkin ve tahsil olunmuş ise mükellefe reddolunur. Düzeltme fişinin bir nüshası, reddedilecek miktarla müracaat edeceği muhasebe ve müracaat süresi zikredilmek suretiyle mükellefe tebliğ edilir. Mükellef tebliğ tarihinden başlayarak bir yıl içinde parasını geri almak üzere müracaat etmediği takdirde hakkı sakıt olur. hükmü yer almaktadır. Buna göre, bütçe gelirlerinden ret ve iadeler vergi daireleri tarafından düzeltme fişi kullanılmak suretiyle yapılmakta ve düzeltme fişine istinaden de muhasebe işlem fişi ile mükellefin emanet hesaplarına alınmaktadır. Düzeltme fişinin Mükellef nüshasının mükellefe tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde parasını geri almak üzere mükellef tarafından müracaat edilmediği takdirde, bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, vergi dairelerinin düzeltme fişine dayanılarak emanete alınanlar dışında, vergi dairesi veznesine emaneten yatırılan tutarlar ile bankalara yapılan ödemelerden ve başka muhasebe birimlerinden gönderilen tutarlardan çeşitli nedenlerle emanete alınanlar da bulunmaktadır. Konu ile ilgili olarak Muhasebat Genel Müdürlüğünden görüş istenilmiş olup, alınan cevabi yazıda, 2 No.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genelgesinde yer alan emanetler kapsamına girmeyen ve yukarıda belirtilen diğer emanetlerin, emanete alındığı tarihten itibaren beş yıl içinde ilgilisince iade veya mahsup talep edilmemesi halinde bütçeye gelir kaydedilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir. Buna göre, vergi dairesi veznesine emaneten yatırılan tutarlardan, bankalara yapılan ödemelerden ve başka muhasebe birimlerinden gönderilen tutarlardan çeşitli nedenlerle 99

106 emanete alınanların, emanete alındığı tarihten itibaren beş yıl içinde yapılan araştırmalara rağmen ilgilisine iade edilememesi veya mahsubunun yapılamaması durumunda bu tutarların, Vergi Daireleri İşlem Yönergesinde konu ile ilgili yapılan açıklamalara göre bütçeye irat kaydedilmesi gerekmektedir Sayılı Kanunun uygulamasında süreklilik arz eden hususlara yukarıda yer verilmiştir. Bu genel tamimin yayınlanması ile birlikte daha önce aynı konuda yayınlanmış tamimler uygulamadan kaldırılmıştır. 4811, 6111 sayılı Kanun gibi uygulaması belirli bir süreyle sınırlı kanunlar ile diğer hususlara ilişkin daha önce hazırlanmış olan tamimlerin ise uygulamasına devam edilecektir. Ayrıca bundan böyle uygulamada süreklilik arz edecek hususlar hakkındaki değişiklikler artık bu tamim değiştirilerek yapılacaktır. Bilgi edinilmesini ve gereği ile iş bu yazımızın Grup Müdürlüğünüze bağlı birimlere duyurulmasını rica ederim. Mustafa DAKIN Vergi Dairesi Başkanı DAĞITIM : Gereği : Bilgi: 11 Uygulama Grup Müdürlüğü Diğer Birimler 100

107 EKLER Kısaltmalar 2.1 İhtiyati tahakkuk/haciz işlem kontrol formu 2.2 İnceleme raporu/inceleme elemanı yazısına istinaden ihtiyati tahakkuk/haciz talep yazısı örneği. 2.3 Vergi dairesince ihtiyati tahakkuk/haciz talep yazı örneği. 2.4 İhtiyati tahakkuk/haciz talebi iade tutanağı 2.5 İhtiyati tahakkuk/haciz işlem aşamaları Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflerin Dışındaki Mükelleflere İlişkin Mali Durum Bildirim Formu 5.2 Gayrimenkul Takas Talepleri işlem Aşamaları 6.1 Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu (2 Sayfa) 6.2 Tecil-Taksitlendirme Talep Yazısı 6.3 Tecil-Taksitlendirme Kapsamına Giren Borç Listesi 6.4 Tecil-Taksitlendirme Kapsamına Girmeyen Borç Listesi 6.5 Tecil-Taksitlendirme Ret Yazısı 6.6 Süreli Ret Yazısı 6.7 Tecil-Taksitlendirme İptal Yazısı (Tecil İhlal Yazısı) 6.8 Tecil ve Taksitlendirme İşlem Aşamaları sayılı Kanun a ekli (I) nolu cetvel (2 sayfa) Protokol Yapılan Bankalara İlişkin Liste (1 sayfa) Tahsil Güçlüğü Bulunan Alacaklara İlişkin Tespit Formu Araç İsteme Yazısı 8.2 İEM nün tarih ve sayılı yazıları (2 Sayfa) 8.3 Satış İlanı Yazısı 8.4 Vergi Dairesi Müdürlüklerince Otoparklarda Satışa Çıkarılan Araçlara Ait İnternet Formu 8.5 Güneşli Hacizli Araçlar Satış Merkezince Satılan Araca Ait Satış Tutanağı 8.6 GİB in tarih ve 9349 sayılı yazısı (2 Sayfa) 8.7 UKOME Otopark Ücret Tarifesi 101

108 8.8 Haciz Kaldırma yazısı 8.9 Hacizli Araç Teslim Alma Tutanağı Sayılı Kanun Gereğince Satışa Çıkarılan Gayrimenkule Ait İnternet Bilgi Formu 9.2 Gayrimenkul Satış Komisyonları Listesi (2 Sayfa) 9.3 İhaleye Katılım Formu 9.4 Satış Komisyonu İlan Tutanağı 9.5 Satış Komisyonu Karar Örneği 9.6 Takyidat Araştırması Yazısı 9.7 Emlak Vergisi Borcu Araştırma Yazısı 9.8 Kıymet Takdiri Yazısı 9.9 Bilirkişi Görevlendirme Yazısı (Gerçek Kişiler İçin) 9.10 Bilirkişi Görevlendirme Yazısı (Tüzel Kişiler İçin) 9.11 Teslim ve Tesellüm Tutanağı 9.12 Satış Komisyonu Davet Yazısı (Tapu Sicil Müdürlüğü) 9.13 Satış Komisyonu Davet Yazısı (Belediye Başkanlığı) 9.14 Değer Tespit Kararı 9.15 Gayrimenkul Değer Takdir Kararının Mükellefe Tebliğ Yazısı 9.16 Gayrimenkul Satış İlanı 9.17 Gayrimenkul Mal Satış Şartnamesi (2 Sayfa) 9.18 Gayrimenkul Satış İlanı Hakkında Basın İlan Kurumuna Yazılacak Yazı (İstanbul) 9.19 Gayrimenkul Satış İlanı Hakkında Basın İlan Kurumuna Yazılacak Yazı (İstanbul ve Ankara) 9.20 Gayrimenkul Satış İlanının Mükellefe Tebliğ Yazısı 9.21 Satış Komisyonu Toplantı Davet Yazısı (Tapu Sicil Müdürlüğü) 9.22 Satış Komisyonu Toplantı Davet Yazısı (Belediye Başkanlığı) 9.23 Gayrimenkul Tescil Yazısı 9.24 Gayrimenkulün Satışının Yapıldığına Dair Tebliğ Yazısı 11.1 Bilirkişi Tanıtım Belgesi 11.2 Gayrimenkul Rayiç Değer Tespit Raporu (10 Sayfa) 102

109 12.1 Aciz Fişinin Tanzimi 12.2 Bütçe Gelirleri Tahakkuk Artıklarından Zamanaşımına Uğramış Olanlara İlişkin Ayrıntı Cetveli 12.3 Zamanaşımına Uğramış Gelirlerin Terkininde İzlenen Süreç 14.1 İdari Para Cezalarına İlişkin tablo (7 Sayfa) VUK a Tabi Olmayıp 6183 Sayılı Kanuna Göre Tahsili Gereken Diğer Alacaklar (6 Sayfa)

110 KISALTMALAR Anayasa : 2709 Sayılı 1982 Tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 6183 Sayılı Kanun : 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun VUK : 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu KDV : 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ÖTV : 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu İYUK : 2577 Sayılı İdari Yargılama Kanunu TMK : 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu TTK : 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu HMK : 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu KHK : Kanun Hükmünde Kararname GİB : Gelir İdaresi Başkanlığı 104

111 Ek-2.1 İHTİYATİ TAHAKKUK/HACİZ İŞLEM KONTROL FORMU Adı-Soyadı / Unvanı : MÜKELLEFİN Vergi Kimlik Numarası Faal olup olmadığı Kanuni temsilcileri / ortaklarının adsoyadları : : Nevi ( İhtiyati Tahakkuk/Haciz ) Nedeni (6183 Sayılı Kanunun İlgili Maddesi/Bendi) : : İHTİYATİ TAHAKKUK/HACİZ İHTİYATİ TAHAKKUK/HACZE KONU İHBARNAME DÜZENLENDİ İSE Mükellef Hakkında Önceden İhtiyati Tahakkuk/Haciz Talebi Olup Olmadığı Dayanağın düzenlenme tarihi (Vergi İnceleme Raporu, Takdir Komisyonu Kararı) Vergi İnceleme Raporu/Takdir Komisyonu Kararı yoksa ihtiyati tahakkuk/haciz isteme nedeni Tebliğ edilip edilmediği, tebliğ edildi ise tebliğ usulu ve tebliğ tarihi, tebliğ edilemedi ise nedeni : : : : İHTİYATİ HACZE KONU ÖDEME EMRİ İLE İLGİLİ TEBLİĞ DURUMU İhtiyati hacze konu ödeme emri düzenlenmiş ise tebliğ edilememe nedeni : TAHAKKUK ETMİŞ ANCAK HENÜZ VADESİ GEÇMEMİŞ/ VADESİ GEÇTİĞİ HALDE ÖDEME EMRİ TEBLİĞ EDİLMEMİŞ AMME ALACAKLARI İÇİN İHTİYATİ HACİZ İSTENİLME NEDENİ HAKKINDA KISA VE SOMUT AÇIKLAMA (Bu bölüm tarhiyat aşamasında olan alacaklar için doldurulmayacaktır.) : MÜKELLEFİ/KANUNİ TEMSİLCİSİ/ORTAKLARI İHTİYATİ TAHAKKUK/HACZE KONU VERGİ BORCUNUN NEV'İ DÖNEMİ MİKTARI TOPLAM TUTAR (TL) :./../201.. Düzenleyen./../201.. Servis Sorumlusu./../201.. Müdür Yardımcısı İmza İmza İmza NOT: Formda yer alan tüm bölümler eksiksiz doldurulacaktır. İhtiyati tahakkuk/hacze konu vergi borcunun mükellefi/kanuni temsilcisi/ortakları kısmı bunların herbiri için ayrı ayrı doldurulacaktır. 105

112 Ek-2.2 GİZLİ T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Vergi Dairesi Müdürlüğü Sayı : Konu : İhtiyati Tahakkuk-İhtiyati Haciz İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞINA (Mükellef Hizmetleri Tahsilat Grup Müdürlüğü) Dairemiz.....vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi.. hakkında (İnceleme elemanı adı-soyadı/unvanı) tarafından düzenlenen../ / tarih ve sayılı inceleme raporu/yazısına istinaden adı geçen..(şirket/şahıs) adına toplam TL tutarında vergi, ceza ve faiz hesaplanmıştır. Bu nedenle amme alacağının korunması için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun...maddesi gereğince.. adına Başkanlığınızca toplam......tl ihtiyati tahakkuk verilmesi ve aynı kanunun. maddesi gereğince..(adı geçen şirket unvanı; şirket kanuni temsilcisi, şirket ortakları adı-soyadı) hakkında ihtiyati haciz kararı alınması hususunu olurlarınıza arz ederim.. Vergi Dairesi Müdürü GİZLİ Vergi Dairesi Adresi Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. Telefon:. Faks:

113 Ek-2.3 Sayı : Konu : İhtiyati Tahakkuk-İhtiyati Haciz GİZLİ T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Vergi Dairesi Müdürlüğü İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞINA (Mükellef Hizmetleri Tahsilat Grup Müdürlüğü) Dairemiz.....vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi. hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun.....maddesi gereğince.. adına Başkanlığınızca toplam tl ihtiyati tahakkuk verilmesi ve aynı kanunun. maddesi gereğince..(adı geçen şirket unvanı; şirket kanuni temsilcisi, şirket ortakları adı-soyadı) hakkında ihtiyati haciz kararı alınması hususunu olurlarınıza arz ederim.. Vergi Dairesi Müdürü GİZLİ Vergi Dairesi Adresi Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. Telefon:. Faks:

114 Ek-2.4 İHTİYATİ TAHAKKUK/HACİZ TALEBİ İADE TUTANAĞI DOSYA NO: GÖNDEREN DAİRE : YAZININ TARİH SAYISI :.. MÜKELLEFİN UNVANI / ADI- SOYADI : MÜKELLEFİN VERGİ KİMLİK NUMARASI : İHTİYATİ TAHAKKUK/HACZİN GELDİĞİ TARİH /SAAT İHTİYATİ TAHAKKUK/HACZİ GETİREN KURYENİN ADI SOYADI :. :. YAPILAN KONTROL SONUCU İHTİYATİ TAHAKKUK / HACİZ DOSYASINDA BELİRLENEN EKSİKLİK VE HATALAR TESLİM ALAN./../2012 TESLİM EDEN..././

115 Ek-2.5 İhtiyati Haciz/Tahakkuk İşlem Aşamaları 109

116 Ek-5.1 Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflerin Dışındaki Mükelleflere İlişkin Mali Durum Bildirim Formu...Vergi Dairesi Müdürlüğüne sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında bulunan borçlarımın aynı Kanunun Geçici 8 inci maddesine göre terkini için çok zor durumda olduğumun tespitinde aşağıda belirtilen verilerin gerçeği yansıttığını kabul eder ve bu verilerden hareketle çok zor durumda olduğumun tespitinin yapılmasını arz ederim. T.C. Kimlik No. : Vergi Kimlik No. : Adı ve Soyadı/Unvanı : Adres : Tarih-İmza-Kaşe Mali Durumu Gösterir Değerler(*): Kasa Banka Kısa Vadeli Alacaklar Kısa Vadeli Borçlar Kısa Vadeli Alacaklar Hakkında Bilgi: Borçlunun Adı Kısa Vadeli Borçlar Hakkında Bilgi: Kısa Vadeli Alacağın Türü Ödeme Vadesi Tutarı (Lira) Kısa Vadeli Borcun Türü Ödeme Vadesi Tutarı (Lira) Alacaklının Adı Banka Bilgileri: Banka Şubesi Hesap Numarası Tutarı (Lira) Bu bölümde yer alan değerler toplam olarak belirtilecektir. Ayrıca, ayrıntılı bilgilere aşağıdaki bölümlerde yer verilecektir. 110

117 Ek-5.2 Gayrimenkul Takas Talepleri Aşamaları 111

118 Örnek No. : 2304-a Ek-6.1 (Sayfa 1) TECİL VE TAKSİTLENDİRME TALEP FORMU Adı Soyadı / Unvanı : Vergi Kimlik Numarası (*) : Vergi Dairesi : Adres : Telefon : I- Borçlunun Durumu : Bilanço Esasına Göre Defter Tutan İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan MSİ/GMSİ/Ücret/Diğ.Kaz. Gayrifaal/İşi Terk Diğer II- Tecil ve Taksitlendirme Talebinde Bulunulan Borcun : Tüm Borçlarımın Taksitlendirilmesini İstiyorum Aşağıda Belirttiğim Borçlarımın Taksitlendirilmesini İstiyorum Türü Vadesi Tutarı Toplam III-Tecil ve Taksitlendirme Talebinde Bulunulan Borcun Ödeme Planı : Aylık Eşit Taksitler Halinde Aşağıda Yazmış Olduğum Ödeme Planı Dahilinde IV- A- Bilanço Esasına Göre B-İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Borçlular : Defter Tutan Borçlular : Hazır Değerler : Kasa : Stoklar : Banka : Dönen Varlıklar : Kısa Vadeli Alacaklar : Kısa Vadeli Yab. Kay. : Kısa Vadeli Borçlar : (*) T.C. Vatandaşı Olan Gerçek Kişilerde T.C. Kimlik Numarası Yazılacaktır. 112

119 Ek-6.1 (Sayfa 2) V- Kısa Vadeli Alacaklar Hakkında Bilgi : Borçlunun Adı Kısa Vadeli Alacağın Türü Vadesi Tutarı VI- Kısa Vadeli Borçlar Hakkında Bilgi : Alacaklının Adı Kısa Vadeli Borcun Türü Vadesi Tutarı VII- Çok Zor Durum Hali İle İlgili Olarak Belirtilmek İstenen Hususlar :... Vergi Dairesine yukarıda türü, vadesi ve miktarı belirtilmiş olan toplam.lira borcumuz bulunmaktadır. Yukarıda gerçeğe uygun olarak verilen bilgiler kapsamında borcumuzu ödemede çok zor duruma düşmüş bulunmaktayız. Bu borcumuzun gösterilen ödeme planına göre..ay süre ile 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi gereğince taksitlendirilmesini talep ederiz. Tarih ve Yetkili İmza AÇIKLAMALAR: 1- III numaralı bölümde borçlu, borcunu aylık eşit taksitler halinde ödemeyi talep etmemesi halinde mali durumuna göre ödemek istediği taksit sayısı ve tutarlarını belirtecektir. 2- IV-A bölümü bilanço esasına göre defter tutan borçlular tarafından en son geçici vergilendirme dönemine ilişkin bilanço, IV-B bölümü işletme hesabı esasına göre defter tutan borçlular tarafından alacak ve borç bilgilerinin tespitinde bir yıllık süre esas alınarak doldurulacaktır. Bu bölümün doldurulmaması durumunda tecil talepleri reddedilecektir. 3- IV numaralı bölümde işletme hesabı esasına göre defter tutan borçlular "kısa vadeli borçlar"ına vergi borçlarını da dahil edeceklerdir. 4- V ve VI numaralı bölümler bilanço/işletme hesabı esasına göre defter tutan borçlular tarafından doldurulacaktır. 5- VII numaralı bölümde borçlunun, çok zor durum haline neden olan mali nedenler ve diğer hususlara yer verilecektir. 113

120 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı.. Vergi Dairesi Müdürlüğü Ek-6.2 (Sayfa 1) Sayı :. Konu : Tecil ve Taksitlendirme talebi Hk. BAŞKANLIK MAKAMINA (Tahsilat Grup Müdürlüğü) Dairemiz vergi mükelleflerinden..hesap numarasında kayıtlı.. nın tecil ve taksitlendirme talebi ile ilgili dilekçesi üzerine istenilen bilgiler aşağıda maddeler halinde gösterilmiştir. 1- Mükelleften aranılan amme alacağı ve tahsilat durumu şöyledir. MİKTARI SIRA NO NEV'İ* YILI / DÖNEMİ VADE TARİHİ Genel Toplam * Vergi türlerinin adlarının açıkça yazılması. ** Vergi türleri itibarıyla gecikme zammının ayrı ayrı hesaplanması. (Liste eklenebilir - Örnek Liste EK 3) VERGİ ASLI GECİKME ZAMMI** TOPLAM 2- Amme alacağının tahsili için takibata geçilmiştir. a)ödeme emri tarihinde gönderildi. b)satış aşamasındadır. tarihinde satışı var. c)haciz yapılmıştır. d)son 5 yıl tahakkuk eden vergilerini kendi rızasıyla ödedi/ödemedi, cebri icra takip yoluyla ödedi. 3- a) Çok zor halinin tayin ve takdiri için ödevliden alınan tecil ve taksitlendirme formu ekte sunulmuştur. b)mali durum bildirgesi verilen sürede daireye tevdi edilmediğinden işlem yönergesine göre talebin öncelenmeksizin reddi gerekmektedir Sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre; a) lira değerinden menkul/gayrimenkul mal teminatı göstermiştir./ göstereceğini ifade etmektedir. Gösterilen teminat yeterlidir./değildir. b)teminat göstermiştir. 114

121 5- Mükellef a)11 nci madde hükmüne göre şahsi kefil göstermektir. b)gösterilen kefil kabule şayandır./değildir. Ek-6.2 (Sayfa 2) 6- a)başkaca borcu yoktur. b)ayrıca ayından/yılından lira tecilli/tecil görmemiş borcu bulunmaktadır. c)borç ödemede hüsniyet sahibidir./ değildir. Taahhütlerine sadık kalmamıştır. d)taksitlendirmeyi alışkanlık haline getirdiği talebin zor durum halinden öte bir alışkanlığın etkisiyle yapıldığı, bu sebeple talebinin uygun görülmedi. 7- Borçlunun işi: 8- a) Borçlunun adresi:.. b)borçlunun i :. 9- Borçlunun faaliyetinin devam edip etmediği: 10-a)Tecil sistemi uygun görülmemektedir. b)tecil isteminin teklif olunan ödeme planına göre kabul edilmesi c)aylık..:eşit taksit ödenmesi. d)amme alacağının def aten ödenmesi uygun görülmektedir. 11- Mükellefin daha önce Başkanlığımızca tecil ve taksitlendirme yapılan borçları: a) taksit ödenmiştir. b) Tahsil c) İhlal 12- Vergi borçlarına ilişkin Tarhiyatın nedeni: a)beyan b)inceleme raporu veya Takdir komisyona kararı 13- Mükellefin kaçıncı defa tecil talebinde bulunduğu: ( ). Vergi Dairesi Müdürü EKLER: 1. Tecil-Taksitlendirme kapsamına giren borç listesi 2. Tecil-Taksitlendirme kapsamına girmeyen borç listesi 3. Tecil ve Taksitlendirme talep formu 4.Çok zor durum halini gösteriri bilanço, tecil için gösterilen teminatlara ilişkin belgeler ( Dask Poliçesi, Değerleme Raporu, tapuya haciz konulduğuna ilişkin tapu yazısı, takyidatları gösterir tapu dökümü, haciz tutanağı, kasko poliçesi v.s ) Vergi Dairesi Adresi.. Telefon:.Dahili: Faks: Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. 115

122 MÜKELLEFİN Ek-6.3 VERGİ KİMLİK NUMARASI :.... AD-SOYAD/UNVANI :.... GECİKME ZAMMININ HESAPLANDIĞI TARİH :.... TECİL-TAKSİTLENDİRME KAPSAMINA GİREN BORÇ LİSTESİ SIRA NO NEV'İ (Vergi Türlerinin adlarının açıkça yazılması) YILI / DÖNEMİ VADE TARİHİ VERGİ ASLI MİKTARI GECİKME ZAMMI* TOPLAM Genel Toplam * Vergi türleri itibarıyla gecikme zammının ayrı ayrı hesaplanması. 116

123 MÜKELLEFİN Ek-6.4 VERGİ KİMLİK NUMARASI :.... AD-SOYAD/UNVANI :.... GECİKME ZAMMININ HESAPLANDIĞI TARİH :.... TECİL-TAKSİTLENDİRME KAPSAMINA GİRMEYEN BORÇ LİSTESİ SIRA NO NEV'İ (Vergi Türlerinin adlarının açıkça yazılması) YILI / DÖNEMİ VADE TARİHİ VERGİ ASLI MİKTARI GECİKME ZAMMI* TOPLAM Genel Toplam * Vergi türleri itibarıyla gecikme zammının ayrı ayrı hesaplanması. 117

124 Ek-6.5 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı.Vergi Dairesi Müdürlüğü Sayı :. Konu: Tecil Taksitlendirme Talebinin Reddi Hk (Mükellefin Adı-Soyadı/Unvanı) (Adresi) İlgi: tarih ve sayılı dilekçeniz. İlgi tarih sayılı dilekçenizle; dairemize olan borçlarınızdan dolayı 6183 Sayılı Kanunun 48. maddesi gereği Tecil Taksitlendirme talebinde bulunduğunuz, ancak... nedeniyle, istemiş olduğunuz taksit talebiniz reddedilmiştir. Bilgilerinize tebliğen rica ederim.. Vergi Dairesi Müdürü Vergi Dairesi Adresi.. Telefon:. Faks:.. Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. 118

125 Ek-6.6 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı.Vergi Dairesi Müdürlüğü Sayı :. Konu: Tecil Taksitlendirme Talebinin Reddi Hk (Mükellefin Adı-Soyadı/Unvanı) (Adresi) İlgi: tarih ve sayılı dilekçeniz. İlgi tarih sayılı dilekçenizle; dairemize olan borçlarınızdan dolayı 6183 Sayılı Kanunun 48. maddesi gereği Tecil Taksitlendirme talebinde bulunduğunuz, ancak... nedeniyle, istemiş olduğunuz taksit talebiniz reddedilmiştir. İlgi yazımızın tarafınıza tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde borcunuzu ödemeniz halinde müracaat tarihiyle ödeme tarihiniz arasında borcunuza tecil faizi hesaplanacağı hususunu Bilgilerinize tebliğen rica ederim.. Vergi Dairesi Müdürü Vergi Dairesi Adresi.. Telefon:. Faks:.. Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. 119

126 Ek-6.7 Sayı : Konu: Tecilin ihlali Hk. T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı.Vergi Dairesi Müdürlüğü (Mükellefin Adı-Soyadı/Unvanı) (Adresi) İlgi: tarih ve sayılı dilekçeniz. Dairemizce yapılan tetkikte.vergi kimlik numarasında kayıtlı olduğunuz, vadesi geçmiş vergi borçlarınız için 6183 sayılı A.A.T.U.H.K nun 48. Maddesine istinaden.tarih ve sayılı dilekçeniz ile Tecil-Taksitlendirme talebinde bulunduğunuz tespit edilmiştir. Talebiniz üzerine tarih ve.sayılı Tecil- Taksitlendirme dosyası hazırlanarak tarafınıza tebliğ edilmiştir. Ancak ödemelerinizin süresinde yapılmaması nedeniyle Tecil-Taksitlendirme talebiniz iptal edilmiştir. Bu nedenle aynı kanunun 56.maddesi gereğince karşılığında teminat gösterdiğiniz amme alacağını yazımızın tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde ödemeniz gerekmektedir. Aksi taktirde göstermiş olduğunuz teminatınız paraya çevrilecek veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacaktır. Bilgilerinize tebliğen rica ederim..... Vergi Dairesi Müdürü Vergi Dairesi Adresi.. Telefon:. Faks:.. Ayrıntılı bilgi için irtibat:.. 120

127 Ek-6.8 TECİL VE TAKSİTLENDİRME İŞLEM AŞAMALARI 121