Merkezi Isıtma Sistemi Servis Bülteni

Transkript

1 Merkezi Isıtma Sistemi Servis Bülteni EĞİTİM NOTLARI Servis Yöneticiliği

2 1 AKIŞKAN TAŞIYICI BORULARIN BİNALARDAKİ DAĞITIM ŞEKİLLERİNE GÖRE MERKEZİ ISITMA SİSTEMLERİ :... 3 Alttan dağıtmalı alttan toplamalı merkezi ısıtma sistemleri...3 Üstten dağıtmalı alttan toplamalı merkezi ısıtma sistemleri...3 Üstten dağıtmalı üssten toplamalı merkezi ısıtma sistemleri TESİSAT SUYU SICAKLIKLARI / 70 C Isıtma Sistemleri / 55 C Isıtma Sistemleri / 30 o C Isıtma Sistemleri AÇIK GENLEŞME DEPOLARI Tesisat Şeması Gidiş emniyet borusu Dönüş emniyet borusu Haberleşme borusu Havalık boruları...11 Emnıyet Gıdış Ve Dönüş Boru Çapları Tablosu...14 Açık Genleşme Tankının Tesısata Bağlantısı...14 Tesisattaki Su Miktarının Hesabı...15 Açık Genleşme Kabı Büyüklüğünün Hesabı Açık Genleşme Deposunun Hacmi KAPALI GENLEŞME DEPOLARI Kapalı Genleşme Depolarının Üstünlükleri...19 Kapalı Genleşme Kabının Çalışması...19 Kapalı Genleşme Kabının Devreye Bağlanması Kapalı Genleşme Depolarının Kalorifer Tesisatına Montajında Dikkat Edilecek Hususlar:. 22 Kapalı Genleşme Kabının Büyüklüğünün Belirlenmesi Kalorifer Tesisatının Su hacmi ( V A ) Genleşme Hacmi ( V ) Su Ön Hacmi ( V v ) Statik Basınç ( Pst ) Kapalı Genleşme Kabının Ön - İlk-Basıncı ( P e1 ) Kapalı Genleşme Kabının Son Basıncı ( İşletme üst basıncı ) ( P e2 ) Kapalı Genleşme Kabının Adlandırılma Hacmi ( V n ) Emniyet ventili seçimi...28 Standart Uygulamalar İçin Kapalı Genleşme Deposu Seçim Çizelgesi...29 DEMİRDÖKÜM KAPALI GENLEŞME DEPOLARININ ÖZELLİKLERİ DemirDöküm ERM serisi kapalı genleşme Depolarının Boyutları ve Teknik Özellikleri Uygulamalar için DemirDöküm Kapalı Genleşme Deposu Seçim Çizelgesi * ÜÇ ve DÖRT YOLLU VANALAR ÜÇ YOLLU VANALAR Üç yollu vanaların özellikleri ve kullanma yerleri Avantajları...36 DÖRT YOLLU VANALAR Dört Yollu Vanaların Özellikleri ve Kullanma Yerleri SİRKÜLASYON POMPALARININ SİSTEMDEKİ YERİ VE POMPALARIN BORULARDAKİ BASINÇ DAĞILIMLARI Acık Genleşme Depolu Sistemlerde...39 Kapalı Genleşme Depolu Sistemlerde...40 Sonuç KAZAN DAİRELERİNDE HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ Doğal Havalandırma...41 Cebri Havalandırma...41 Doğal Havalandırma Doğal havalandırma hesabı Alt havalandırma hesabı (TS 7363) Üst havalandırma hesabı :...42 Cebri havalandırma Cebri havalandırma fan hesabı (Üflemeli brülörler çin) Alt havalandırma (Taze hava) : Üst havalandırma (Egzost havası) :...43 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 1

3 7.1.3 Cebri havalandırma fan hesabı (Atmosferik brülörlü kazanlar için) Alt havalandırma {Taze hava) Üst havalandırma (Egzost havası) BACALAR Türk Standartlarına Göre Kazan Dairelerinde Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar...49 Bacalarda Kaçınılması Gereken Hususlar...50 Baca Kesiti Hesabı ( Gaz Yakıtlı Kazanlar İçin) DEMİRDÖKÜM MERKEZİ SİSTEM KAZANLAR DEMİRDÖKÜM JET STREAM KAZANLAR GENEL ÖZELLİKLER DÜŞÜK SICAKLIK ISITMA SİSTEMİ SEVKİYAT ŞEKLİ MK KAZAN SEVKİYAT ŞEKLİ MD KAZAN SEVKİYAT ŞEKLİ KAZAN YERLEŞİMİ GENEL UYARILAR DUMAN GAZI VE SU SİRKÜLASYON PRENSİBİ TEKNİK ÖZELLİKLER MN KAZAN MD KAZAN MK KAZAN JETSTREAM KAZANLAR TESİSAT UYGULAMALARI KUMANDA SİSTEMLERİ P3 EKONOMİ PANELİ Elektrik bağlantısı Harici elemanlar P 3 PANO İLE TESİSAT ÖRNEKLERİ ATMOSFERİK BRÜLÖRLÜ DÜŞÜK SICAKLIK KAZANLARI TESLİM ŞEKLİ KAZAN MONTAJI...77 KAİDE BOYUTLARI KONTROL PANELLERİ KULLANILAN GAZ VALFLERİN TİPLERİ TEKNİK ÖZELLİKLER DEMİR DÖKÜM ÇELİK KAZANLAR KAZAN BRÜLÖR SİRKÜLASYON POMPASI SEÇİM TABLOSU...81 RIELLO DOĞALGAZ LPG YAKITLI LOW NOX BRÜLÖRLER BS1 BS2 BS3 BS4 RS 5 MODELLER Teknik Özellikler Boyutsal Özellikler Brülör ana parçaları Brülör ile birlikte verilen malzemeler Kapasite Sahası Gaz hattı elemanları Brülör Montaj Bilgileri Gaz Dönüşümü RS SERİSİ RİELLO BRÜLÖRLER RS MODELLER RS MODELLER Teknik özellikler Boyutsal özellikler Kapasite sahası Gaz hattı elemanları BRÜLÖRE AİT MONTAJ BİLGİLERİ Brülörün kazana montajı Gaz armatürü montajı Brülörün kablo bağlantıları GAZ DÖNÜŞÜMÜ GAZ YAKITLI ORANSAL BRÜLÖRLER GS3 GS5 MODEL BRÜLÖRLER BRÜLÖR GAZ ARMATÜRLERİ DemirDöküm Servis Yöneticiliği 2

4 1 AKIŞKAN TAŞIYICI BORULARIN BİNALARDAKİ DAĞITIM ŞEKİLLERİNE GÖRE MERKEZİ ISITMA SİSTEMLERİ : Binalarda yapılan sıcak sulu merkezi ısıtma sistemlerini,akışkan taşıyıcı boruların binadaki dağıtım şekillerine göre üç ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar; 1. Alttan dağıtmalı alttan toplamalı,şekil-1 ve Şekil-4 2. Üstten dağıtmalı alttan toplamalı,şekil-2 ve Şekil-5 3. Üstten dağıtmalı üstten toplamalı,şekil-3 ve Şekil-6'da verilen açık ve kapalı tip genleşme depolu merkezi ısıtma sistemleridir. Alttan dağıtmalı alttan toplamalı merkezi ısıtma sistemleri Bodrum katı tam olan binaların ısıtılmasında kullanılan sistemlerdir. Dağıtım borularının bodrum katında olması nedeniyle herhangi bir görüntü bozukluğu yaratmaz. Döşenmesi kolay ve işletme problemi yaratmayan en ideal sistemlerden biridir. Üstten dağıtmalı alttan toplamalı merkezi ısıtma sistemleri Bodrum katı tam olan binalarda kullanılmakla beraber dağıtıcı borular çatı arasına, toplayıcı borular ise bodrum katına döşeneceğinden tatbikatta bazı karışıklıklara sebep olabilir. Ayrıca gidiş-dönüş kolon boruları arasındaki çap farkları görüntü kirliliğine sebep olmaktadır. Çalışma prensibi üsten dağıtmalı üstten toplamalı sistemlere göre daha iyi olup, tatbikatta çok ender görülen bir sistemdir. Üstten dağıtmalı üssten toplamalı merkezi ısıtma sistemleri Yarım bodrumlu veya bodrumsuz binaların ısıtılmasında kullanılan sistemlerdir. Dağıtım borularının çatı arasında olması nedeniyle herhangi bir görüntü bozukluğu yaratmaz. Boruların çatı arasında döşenmesi oldukça zor ve bazı işletme problemleri çıkarabilen bir sistemdir. Bu sistemlerde pompa kapasitelerinin diğer sistemlere göre daha büyük seçilmesi gerekir. Zorunlu kalmadıkça uygulaması tercih edilmeyen bir sistemdir. Bu sistemlerde radyatör dönüşlerine geri dönüş debi ayar vanası takılması zorunludur. Aksi halde sistem gereği üst katın radyatörleri verimli olarak çalışır. Alt katlara doğru inildikçe radyatör devresinden geçen suyun debisi azalacağından radyatör ısıl verimleri de giderek düşer. Ayrıca diğer sistemlerde de radyatör dönüşlerine geri dönüş vanası kullanılmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 3

5 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 4

6 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 5

7 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 6

8 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 7

9 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 8

10 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 9

11 2 TESİSAT SUYU SICAKLIKLARI 90 / 70 C Isıtma Sistemleri Düşük sıcaklığın temelinde yatan ikinci amacın, radyatörler ile dağıtıcı borular arasında sistemler tarafından oluşan ısı kayıplarının asgari düzeye indirilmesidir. Aynı şartlardaki bir dağıtım sisteminin içinden geçen akışkanın sıcaklığına bağlı olarak yüzey sıcaklıkları da doğal olarak değişecektir. Akışkan sıcaklıkları nekadar yüksek olursa, yüzey sıcaklıkları ve buna paralel olarak ısı kayıpları da o kadar artar. Bu artış miktarları kapasite ile orantılı olarak büyür. Yüzey sıcaklıklarını düşürebilmek için akışkan sıcaklıklarını yani ısıtma tesisatında dolaşan suyun sıcaklığını düşürmek gerekir. Bu düşük sıcaklık sayesinde radyatörlerin bağlı olduğu dış duvarlar arasında meydana gelen radyasyon ve konveksiyon kayıpları ile izolesiz boru ve armatür aksamlarındaki ısı kayıpları da büyük ölçüde azaltılmış olacaktır. Duvarlar ince veya radyatörler niş içinde ise buradaki ısı kayıpları büyük ölçüde artar. Ancak düşük sıcaklık tekniği ile ısıtma sayesinde bütün bu ısı kayıpları da azami ölçüde aşağıya çekilmiş olur. 70 / 55 C Isıtma Sistemleri Bu sistem düşük sıcaklık kazanları için en ideal olan sıcaklıklardır. Bu sistemlerde tüm ısıtma sezonu boyunca baca gazı sıcaklıklarını yoğuşturmadan düşük tutmak mümkündür. Düşük baca gazı sayesinde kazan ısıl verimleri artmış olacaktır. Bu sistemde maksimum dönüş suyu sıcaklığı 55 C olup, bu sıcaklık gazların yoğuşma sıcaklığı olan 50 C üzerindedir. 70/55 C ısıtma sistemlerinde kullanılan boru, armatür ve pompa kapasiteleri 90/70 C'e göre % 25 oranında daha büyük, kullanılacak radyatör miktarı ise % 57 oranında daha fazladır. Radyatör, boru ve pompa donanımlarından oluşan bu artış miktarlarının yatırım tutarı, sağlanacak olan enerji tasarrufu ile mukayese edildiğinde azami 1 yıl içinde kendini amorte edebileceği görülmektedir. Bu nedenle en ekonomik düşük sıcaklık ısıtma sistemidir. 40 / 30 o C Isıtma Sistemleri Bu sıcaklıklarda yoğuşmalı tip kazanların kullanılması tavsiye edilir. Gidiş ve dönüş suyu sıcaklıkları, gazların yoğuşma sıcaklığı olan 50 o C nin altındadır. Gidiş dönüş su sıcaklığı arasındaki fark küçük olduğu için boru ve armatür kesitleri, pompa kapasiteleri ve radyatör miktarları büyük olur. 90 / 70 e göre boru ve armatür kapasiteleri ile pompa kapasiteleri 2 kat, radyatör miktarı ise 6 kat artmaktadır. Bu nedenle radyatörlü sistemler için uygun değildir. Yerden ısıtma sistemleri için daha uygundur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 10

12 3 AÇIK GENLEŞME DEPOLARI Tesisat Şeması Açık tip genleşme deposu atmosfere açık çalışır. Genleşen su hacmini toplamak üzere dağıtma sisteminin en yüksek noktasından biraz daha yüksek noktaya genleşme deposu yerleştirilir. Havalık boruları Emniyet dönüş Haberci borsu 1/2 Emniyet gidiş Gidiş emniyet borusu Kazanda genleşen su gidiş emniyet borusu vasıtası ile genleşme deposuna bağlanır Dönüş emniyet borusu Tesisattaki su soğuduğu zaman tesisatın eksilen suyu dönüş emniyet borusu vasıtası ile genleşme deposu tarafından tamamlanır Haberleşme borusu Genleşme deposunda herhangi bir nedenle su eksilmesi olup olmadığı haberci borusu tarafından kontrol edilir. Gerekiyorsa kazan soğuk iken su takviyesi yapılır Havalık boruları Sistemdeki havanın atılabilmesi için üst katlardaki gidiş boruları, çatıda birleştirilir ve genleşme deposu ile irtibatlandırılarak atmosfere atılır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 11

13 Genleşme deposu aynı zamanda sistemi atmosfere açtığından ısıtma tesisatındaki basıncın atmosfer basıncının üstüne çıkmasına engel olarak sistemin emniyetini sağlar. Genleşme deposu yeteri kadar yüksekte değilse, pompanın dönüşte olduğu sistemlerde üst kat radyatörlerinden hava emişi olur. Pompanın genelde gidişe konulması önerilir. Tesisatta bulunan her kazan için kapasitelerine göre ayrı genleşme deposu konulmalıdır. Yani iki kazanı tek bir genleşme deposuna bağlanmamalıdır. Her kazan ve genleşme deposu için gidiş ve dönüş emniyet boruları vardır Havalık borusu Emniyet gidiş Emniyet dönüş Haberci borusu DemirDöküm Servis Yöneticiliği 12

14 Emniyet gidiş ve dönüş boruları üzerine hiçbir kapayıcı ventil konulmamalıdır. Yanlış! DemirDöküm Servis Yöneticiliği 13

15 Emnıyet Gıdış Ve Dönüş Boru Çapları Tablosu ÇAP KAZAN KAPASİTESİ ( kcal/h ) Gidiş borusu halinde Dönüş borusu halinde , , ¼ 130, , ½ 280, , ,000 1,230, ½ 900,000 2,000, ,400,000 3,000, ,900,000 4,000, ,500,000 5,600, ,200,000 7,200,000 Not : Emniyet gidiş dönüş boruları 1 dan daha küçük olamaz Açık Genleşme Tankının Tesısata Bağlantısı a d havalık d havalık b c Kazan dairesine b c Kazan dairesine a d havalık a : Gidiş emniyet borusu b : Sirkülasyon hattı b c Kazan dairesine c : Dönüş hattı d : Taşma hattı DemirDöküm Servis Yöneticiliği 14

16 Suyun donmasını önlemek için ısı izolasyonu yapılmalıdır. Çok soğuk bir bölgede, boruların ve deponun içindeki suyun donmasını önlemek için bir sürkülasyon borusu monte edilmeli ve sıcak suyun bir miktar sürekli olarak sirkülasyon sağlanmalıdır. Genleşme deposunda taşma hattına yapılan bir loop ( Deve boynu ile soğuk havanın içeri girmesi engellenerek donma önlenir. Tesisattaki Su Miktarının Hesabı Kazan kapasitesi ( kw ) DemirDöküm Servis Yöneticiliği 15

17 Açık Genleşme Kabı Büyüklüğünün Hesabı Tesisattaki su ısınma sonucu genleşerek ; Vg = 0,08 x Vs ( litre) Vg = 0,08 x Vs ( litre) kadar artar. Vs = Sistemdeki su miktarı Vg = genleşen su miktarı 10 o C Vs Vg 90 o C Açık Genleşme Deposunun Hacmi İfadesinden hesaplanır. Vgdh = Genleşme Deposu Hacmi Qk = Kazan kapasitesi ( kcal/h) Örnek : Vgdh = 0,0025 x Qk ( litre ) 258,000 kcal/h kapasiteli bir kazanın kullanıldığı binada gerekli açık genleşme tankının büyüklüğünü bulunuz. Vgdp = 0,0025 * 258,000 = 645 litre olarak bulunur. Tesisattaki su miktarı Vs = 2800 lt grafikten Genleşen su miktarı Vg = 0,08*2800 = 224 lt DemirDöküm Servis Yöneticiliği 16

18 Genleşen su miktarı 224 lt olduğundan 600 lt standard büyüklükte tank seçimi yapılır. L3 D2 2 Kazandan Haberci 1/2 Kazana L1 D2 D1 s D1 L1 Hacim Ağırlık D1 D2 L1 L2 L3 s litre kg ¼ ¼ ¼ ¼ ½ ½ ½ ½ ½ ½ L3 d2 2 Kazandan Haberci 1/2 Kazana L1 D1 D2 s D1 L1 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 17

19 4 KAPALI GENLEŞME DEPOLARI Kalorifer tesisatına su genellikle şehir şebekesinden doldurulur. Doldurma anındaki sıcaklığı ise mevsim sıcaklıklarına bağlı olup genellikle 10 C civarındadır. Kalorifer kazanı çalıştığında tesisatın işletme sıcaklığına örneğin 55/45 C, 70/55 C veya 90/70 C göre kazan suyu ısınacaktır. Isınan suyun sıcaklığı örneğin 10 C doldurma sıcaklığından 90 C'ye çıkınca hacimsel genleşme söz konusu olup tesisattaki hacimsel büyüme genleşme kabı ile karşılanır. Suyun 10 C den 90 C ye kadar ısıtılması durumunda su hacmi % 3,5 oranında artar. % 3,5 10 o C 90 o C Ayrıca dış hava sıcaklığına göre muhtelif çalışma sıcaklıklarında daima hacim değişimleri söz konusudur. Genleşme kapları bu hacimsel değişimleri karşılar. Genleşme kaplarını, 1. Kapalı genleşme kapları -membranlı- (perdeli) 2. Acık genleşme kapları 3. Kapalı ve membransız genleşme kapları olmak üzere üç grupta toplayabiliriz, DemirDöküm Servis Yöneticiliği 18

20 Kapalı Genleşme Depolarının Üstünlükleri Kalorifer tesisatı kapalı sisteme dönüşüp su ile havanın teması bulunmayacağı için devreye oksijen girmeyecek özellikle çelik asıllı radyatör ve kazanların korozyonu önlenecektir. Devre kapalı olduğu için suyun buharlaşması olmayacak yani su azalmayacak ve ısı kaybı da olmayacaktır. Kazana su verilmesi sadece başlangıçta olacağından kazandaki kireçlenmeler en aza inecektir. Açık sistemlerde gerekli olan gidiş-dönüş emniyet borularına ihtiyaç kalmaz dolayısıyla maliyet azalır. Genleşme deposu sayesinde tesisattaki basınç dalgalanmaları minimum seviyeye inmiş olur. Kapalı genleşme deposu sayesinde tesisatın hava yapma şansı ortadan kalkmış olur. Kapalı Genleşme Kabının Çalışması Genleşme kabı yandaki şekilde görüldüğü gibi su bölgesi ve azot bölgesi olmak üzere iki bölümden oluşmuştur. Arada esnek fakat sızdırmaz EPDM, SBR veya benzer malzemeden yapılmış membran bulunur. Bu sebeple çoğu kez membranlı genleşme kabı olarak da adlandırılır. Silindirik, küresel, yassı dairesel ve yassı dikdörtgen şekillerde muhtelif büyüklüklerde imal edilirler. Aşağıdaki şekilde iç kesit durumları incelendiğinde kabın azot (N ) ile dolu olduğu membranın üst kısma kalkık bulunduğu görülüyor. Bu durum kapalı genleşme kabının baştaki halidir. Genleşme kabı kalorifer tesisatına bağlansın ve kalorifer tesisatına su doldurulsun. Suyun belirli hidrostatik basıncı ( kat yüksekliğine bağlı olarak ) sebebiyle membran biraz aşağıya İner ve üst boşluğu kalorifer suyu doldurur. Bu hacme, su ön hacmi V v olarak adlandırılır. Bu durumda su hidrostatik basıncı ile azot kısmı basıncı denge halindedir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 19

21 Üçüncü adım olarak kalorifer tesisatını çalıştıralım ve kazan çıkış suyunun sıcaklığı istenilen -ayar edilensıcaklığa yükselsin. V A hacminde olan kalorifer tesisatındaki suyun hacmi sıcaklık sebebiyle V e kadar artacaktır. Devre kapalı olduğu için de devrenin basıncı P e değerine yükselecektir. Dördüncü adım olarak kazan sıcaklığının azaldığını örneğin geceleyin kalorifer kazanının çalıştırılmadığını düşünelim. Suyun sıcaklığı azaldığı İçin hacmi dolayısıyla P e basıncı da küçülecektir. Bu halde azot kısmı genişleyecek membran denge durumuna uygun şekilde yukarıya yükselecektir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 20

22 Kapalı Genleşme Kabının Devreye Bağlanması Aşağıda kapalı genleşme kabının kalorifer tesisatına bağlanmasına dair çeşitli örnekler verilmiştir. DÎN 4807'ye göre kapalı genleşme kabının membranı ile temas eden suyun en fazla 70 C olması gerekmektedir. Bu sebeple kapalı genleşme kapları devrenin dönüş kısmına bağlanırlar. Sıcaklığın yüksek olması hallerinde sıcaklık kontrolü sistemlerinden yararlanılması gerekir. A şeklinde düşük sıcaklıkta çalışma için karıştırıcı vana bulunmayan bir devre görülüyor, B şeklinde İse dört yollu vanalı devre görülüyor, C şeklinde pompanın kazan çıkışında D şeklinde pompanın dönüşte olması hallerindeki bağlantılar verilmiştir. E şeklinde ise çıkıştaki pompadan hemen sonra kapalı genleşme kabının bağlantısı yapılmış olup yanlış bir uygulamadır. A B C D E DemirDöküm Servis Yöneticiliği 21

23 3 adet kapalı genleşme tankının sisteme bağlantısı Kapalı Genleşme Depolarının Kalorifer Tesisatına Montajında Dikkat Edilecek Hususlar: 1. Genleşme deposu, kazan dairesinde, kazana yakın bir yerde dönüş hattına bağlanmalıdır. 2. Statik yüksekliğin problem olduğu uygulamalarda, genleşme deposunu çatı katına yerleştirmek de mümkündür. 4. Kazan ile genleşme deposu arasına bir açma kapama vanası ve genleşme tankı çıkışına bir boşaltma vanası konulmalıdır. Ancak kazan ile depo arasına koyulan vana, işletme esnasında sürekli açık konumda olmalıdır. Hatta istenmeyen bir müdahale yapılamaması için bu vananın kilitlenebilir nitelikte olması önem taşımaktadır. 5. Emniyet ventili, kazan ile genleşme deposu arasındaki hat üzerinde ( kazan ile açma-kapama vanası arasına ) veya katkaloriferi gibi küçük güçler için direkt kazana bağlanmalıdır. 6. Emniyet ventili ile kazan arasına kesinlikle vana; çekvalf vb. gibi ekipmanlar takılmamalıdır. 7. Genleşme tankını tesisata bağlamadan önce, ön gaz basıncını statik basınca göre ayarlamak gerekir. 8. Genleşme depolarının gaz tarafları, azot veya helyum gibi inert gazlarla basınçlandırılmaktadır. İçerisinde oksijen ve su buharı ihtiva etmeyip yoğuşma ve korozyona sebebiyet vermediğinden dolayı, hava yerine azot veya helyum gazı tercih edilmektedir. Ancak, şantiye şartlarında ve kullanım esnasında gaz basıncını yükseltmek gerektiğinde genleşme deposuna, hava da basılabilir. 9. Genleşme deposu çatıya konulduğu taktirde, tank üzerindeki statik basınç ortadan kalktığından ön gaz basıncı sadece pompa basma yüksekliği kadar olmalıdır. Genleşme tankı çatı katına konulsa bile, emniyet ventili mutlaka kazan dairesinde, kazana yakın bir yere veya direkt kazan üzerine takılmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 22

24 Kapalı Genleşme Kabının Büyüklüğünün Belirlenmesi Kalorifer Tesisatının Su hacmi ( V A ) Bir kalorifer tesisatının su hacmi -V A - Radyatör vb. ısıtıcıların su hacimleri, Boruların su hacimleri, Kazanın su hacmi toplamından meydana gelir. Bu hesabın yapılması oldukça zaman alır. Genelde pratik değerlerden yararlanılır. Sistemdeki toplam su hacmi iki şekilde pratik olarak hesaplanabilir ; Bu yöntem için kazan kapasitesi, ısıtıcı tipi ve bu ısıtıcıya ait özgül ısı yayma gücü bilinmelidir. Oda ısıtıcısının cinsine göre 1000 kcal başına su hacmi -litre- Isıtıcı Eleman Cinsi F ( lt/1000 kcal/h) Konvektör 6 Fankoil 8,5 Panel radyatör 11 Döküm radyatör 15 Çelik radyatör 18 Döşemeden ısıtma 22 V A = Qk * F / 1000 F = bu ısıtıcıya ait özgül ısı yayma gücü bilinmelidir Qk = Kazan kapasitesi Örnek : Kcal / h kapasiteli bir kazan kullanılan bir kalorifer tesisatında panel radyatör kullanılmıştır. Sistemdeki yaklaşık su hacmini bulunuz. VA = 258,000 * 11 / 1000 = 2838 lt dir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 23

25 2. Yöntem Kalorifer tesisatının V A su hacmini aşağıda verilen diyagramdan yararlanarak tesisatın ısı gücü -kw- ve oda ısıtıcılarının cinsine göre de bulmak mümkündür. Yukarıdaki aynı örnek için kazan kapasitesi kw a çevirmek için 860 a bölünür. Qk = / 860 = 300 kw bulunur. Aşağıdaki grafikten 300 kw kazan için panel radyatör kullanımında tesisattaki su hacmi yaklaşık olarak VA = 2800 lt civarında bulunur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 24

26 4.1.3 Genleşme Hacmi ( V ) Kalorifer tesisatında genleşme hacmi, en büyük -maksimum- kazan suyu çıkış sıcaklığına göre V = n * V A formülünden yararlanılarak hesap edilir. Bu formüldeki ( n ) genleşme katsayısı aşağıdaki tablodan yararlanılarak bulunur. 10 C'deki tesisatı doldurma sıcaklığına göre en büyük kazan akış sıcaklıkları için ( n ) genleşme katsayısı. Kazan su sıcaklığı Su Hacmi genleşme miktarı ( % n ) 40 C 0, C 0, C 0, C 0, C 0, C 0, C 0, C 0, C 0,0599 Örnek : Yukarıdaki örnekte bulunan 2800 lt tesisat su miktarı 10 C de tesisata doldurulduğu düşünülerek 90/70 C çalışan tesisatta kalorifer suyu 90 C ye ulaştığı zaman genleşen suyun hacmi V = 0,0355 * 2800 = 99,4 lt olacaktır Su Ön Hacmi ( V v ) Kalorifer tesisatına su doldurulduğu zaman hidrostatik basınç sebebiyle kapalı genleşme kabında işgal ettiği hacım su ön hacmi ( V v ) olarak adlandırılır. Kapalı genleşme kaplarında su ön hacmi olarak, kalorifer tesisatının ( V A ) su hacminin en az %0.5 i alınır. Bu hacim 3 lt aşağı olamaz. V v = 0,005 * V A > 3 litre olmalıdır. Örnek : Yukarıdaki örnekte tesisat su hacmi Va = 2800 lt dir. Vv = 0,005 * 2800 = 14 lt bulunur. 3 lt den büyük olduğu için 14 lt uygundur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 25

27 4.1.5 Statik Basınç ( Pst ) Statik basınç, genleşme tankının tesisata bağlandığı nokta ile en üst kattaki radyatör grubu arasındaki yükseklik farkıdır. Kazan dairesine monte edilen genleşme depoları için bu yükseklik farkı bina yüksekliği kadar alınabilinir. Statik basınç Örnek : 5 katlı bir binada kazan dairesine monte edilen bir genleşme tankına uygulanan statik basınç ne kadardır. Her kat 3 metre yüksekliğinde kabül edilebilir. Bina yüksekliği 5 * 3 = 15 m dir ve Pst = 15 mss olarak bulunur. Bu basıncı bar cinsinden yazabilmek için 10 ile bölünür. 15 : 10 = 1,5 bar statik basınç değeri olarak bulunur Kapalı Genleşme Kabının Ön - İlk-Basıncı ( P e1 ) Genleşme Tankındaki Ön Gaz Basıncını İstenilen Değere Ayarlamak: Genleşme deposu tesisata bağlanmadan önce ön gaz basıncı statik basınca ve gidiş hattındaki sirkülasyon pompasının manometrik basma yüksekliğine göre ayarlanmalıdır. Bu işlem, genleşme deposu üzerindeki gaz doldurma ventili ( sibop ) üzerinden yapılır. Ventil üzerindeki iğneye basıldığında tüpteki gaz tahliye olmaya başlar ve gaz basıncı düşer. Basıncı kontro! etmek için, basınç saati ( manometre ) kullanılmalıdır. Basıncı yükseltmek gerektiğinde aynı ventil üzerinden (iğne basılı durumda iken ) hava basılabilir. Pe1 = Pst + P pompa Örnek : Yukarıdaki 5 katlı bina örneğine devam edecek olursak statik basınc 1,5 bar olarak hesaplanmıştı ve pomba basma basıncı 0,3 bar ise Pe1 basıncı ; Pe1 = 1,5 + 0,3 = 1,8 bar olarak bulunur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 26

28 4.1.7 Kapalı Genleşme Kabının Son Basıncı ( İşletme üst basıncı ) ( P e2 ) Kazan suyunun sıcaklığı arttıkça suyun genleşmesinin artması yanında kapalı genleşme kabındaki su hacmi de büyür. Bu büyümeye karşın azot bölgesinin hacmi küçülür fakat basıncı artar. İşletme üst basıncı genleşme kabı ön basıncının 1-1,5 bar üzeri alınabilir. P e2 = Pe1 + ( 1 1,5 bar ) Örnek : Yukarıdaki örnekte Pe1 = 1,8 bar bulunmuştu Pe2 = 1,8 + 1 = 2,8 bar olarak bulunur Kapalı Genleşme Kabının Adlandırılma Hacmi ( V n ) V genleşme hacmi litre V v su ön hacmi litre Pe, ilk basıncı bar Pe 2 son basıncı bar olmak üzere P e2 + 1 bar V n = ( V + v v ) P e2 - P e1 ifadesiyle belirlidir. Örnek = Örnekde daha önce bulunan değerler bu formülde yerine konulursa 2,8 + 1 Vn= ( 99,4 + 14) = 431 lt bulunur. 2,8-1,8 1 adet ERM 500 lt veya, biri 1adet ERM 300lt diğeri 1 adet ERM 110 lt olmak üzere 2 genleşme tankı kullanılabilir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 27

29 4.1.9 Emniyet ventili seçimi Emniyet ventili açma basıncı işletme üst basıncının 0,5 bar üzeri olmalıdır. Pev = Pe2 + 0,5 bar Pev = 2,8 + 0,5 = 3,3 bar olarak bulunur. 3,5 bar açma basıncı olan emniyet ventili seçilir. 258,000 kcal/h kapasiteli kazanımız için aşağdaki tablodan 3,5 bar lık efektif basınç için 1 çapında yaylı emniyet ventili seçilmiştir. Basınç (bar) ¾ 20 Yaylı Emniyet Ventili Seçimi ( Sistem Isı Gücünü Göre ) ¼ 32 ½ Emniyet ventili çapı X kcal /h , , , , SİSTEM ISI GÜCÜ Diyaframlı Emniyet Ventili Seçimi Emniyet Ventili Çapı Isıtma Gücü X 1000 Kcal/h DN 15 - ½ 45 DN 20 ¾ 90 DN DN 32 1 ½ 300 DN ½ 525 DN Diyaframlı emniyet ventilleri 3 barlık işletme basıncına kadar kullanılırlar DemirDöküm Servis Yöneticiliği 28

30 Standart Uygulamalar İçin Kapalı Genleşme Deposu Seçim Çizelgesi Kazan tipi Yakıt tipi Kazan kapasitesi Statik su yüksekliği ( mss ) kcl/h kw MNS Dogalgaz, Motorin, LPG N80 N110 N110* MN6 Doğalgaz, Motorin, LPG N80 N110 N140* AS180 AS200 A200 A MD4 Doğalgaz, Motorin, LPG N110 N200 N200«AS250 A200 A280 A MD5 Doğalgaz, Motorin, LPG N140 N200 N250* AS250 A200 A350 G MD6 Doğalgaz, Motorin, LPG N200 N250 N320«A280 A280 A560 G MÖ 7 Doğalgaz, Motorin, LPG N200 N250 N320* A280 A280 A560 G MD8 Doğalgaz, Motorin, LPG N250 N400 N400* A280 A400 A560 G600-6 G400-8 G G MD9 Doğalgaz, Motorin, LPG N280 N400 E325* A350 A560 G400-6 G600-6 G400-8 G G MD6 Fuel-oil N110 N200 N200* AS250 A200 A280 A MD7 F^e!-oil N140 N200 N250* AS250 A200 A350 G MD8 Fuel-oil N140 N250 N250' A200 A280 A350 G MD9 Fuel-oil N200 N250 N300* A280 A280 A560 G400-6 MK8 Doğalgaz, Motorin, LPG N320 E525 E525* A400 A560 G600-6 G600-6 G400-8 G600-8 G MK9 Doğalgaz, Motorin, LPG N400 E525 E640* Â560 A560 G600-6 G800-6 G G G MK10 Doğalgaz, Motorin, LPG N400 E640 E1000* A560 A700 G600-6 G800-6 G600-8 G G MK11 Doğalgaz, Motorin, LPG E525 E1000 E1000' A700 G600-6 G800-6 G G G G MK12 Doğalgaz, Motorin, LPG E525 E1000 E1000* A700 G600-6 G800-6 G G G G MK13 Doğalgaz, Motorin, LPG E640 E1000 E1000* A700 G800-6 G800-6 G G G G MK14 Doğalgaz, Motorin, LPG E640 E1000 A700 A600-6 G800-6 G G G800-8 G G MK15 Doğalgaz, Motorin, LPG E1000 E1000 A700 G800-6 G800-6 G G G G MK16 Doğalgaz, Motorin, LPG E 1000 E1000* G600-6 G800-6 G G G G G G MK17 Duğalgaz, Motorin, LPG E1000 E1000* G600-6 G800-6 G G G G G G MK18 Doğalgaz, Motorin, LPG E1000 E1000* G800-6 G G G G G G G MK19 Doğalgaz, Motorin, LPG E1000 E1000* G800-6 G G G G G G G MK20 Doğalgaz, Motorin, LPG G G G G G G G DemirDöküm Servis Yöneticiliği 29

31 Kazan Yakıt tipi Kazan kapasitesi Statik su yüksekliği ( mss ) tipi kcal/h kw MK8 Fuel-oil N200 N320 N400* A280 A320 A560 G MK9 Fuel-oil N250 N400 E525* A350 A560 G400-6 G600-6 G400-8 G G MK10 Fuel-oil N320 E525 E525* A400 A560 G600-6 G600-6 G400-8 G600-8 G MK11 Fuel-oil N400 E525 E640* A560 A560 G600-6 G800-6 G G G MK12 Fuel-oil N400 E640 E1000* A560 A700 G600-6 G800-6 G600-8 G G MK13 Fuel-oil E525 E1000 E1000* A700 G600-6 G800-6 G G G G MK14 Fuel-oil E525 E1000 E1000* A700 G600-6 G800-6 G G G G MK15 Fuel-oil E525 E1000 E1000* A700 G600-6 G800-6 G G G G MK16 Fuel-oil E640 E1000 E1000* A700 G800-6 G800-6 G G G G MK17 Fuel-oil E640 E1000 E1000* A700 G800-6 G800-6 G G G G MK18 Fuel-oil E640 E1000 A700 G600-6 G800-6 G G G800-8 G G MK19 Fuel-oil E1000 E1000 A700 G800-6 G800-6 G G G G G MK20 Fuel-oil E1000 E1000 A700 G800-6 G800-6 G G G G G CKY60 Doğalgaz,sıvı yakıt N80 N110 N110* AS180 AS250 A200 A CKY80 Doğalgaz,sıvı yakıt N110 N140 N200* AS180 A200 A280 A CKY100 Doğalgaz,sıvı yakıt N110 N200 N200* AS250 A200 A280 A _ CKY130 Doğalgaz,sıvı yakıt N140 N200 N250* A200 A280 A350 G CKY160 Doğalgaz,sıvı yakıt N200 N250 N320* A280 A280 A560 G CKY 200 Doğalgaz,sıvı yakıt N200 N320 N400- A280 A320 A560 G400-6 G400-8 G G CKY 250 Doğalgaz,sıvı yakıt N280 N400 E525* A350 A560 G400-6 G600-6 G400-8 G G CKY 320 Doğalgaz,sıvı yakıt N400 E525 E640' A560 A560 G600-6 G800-6 G G G CKY 360 Doğalgaz,sıvı yakıt N400 E640 E1000* A560 A700 G600-6 G800-6 G600-8 G G CKY 400 Doğalgaz,sıvı yakıt E525. E1000 E1000* A700 G600-6 G800-6 G G G G CKY 500 Doğalgaz,sıvı yakıt E640 E1000 E1000* A700 G800-6 G800-6 G G G G CKY 640 Doğalgaz,sıvı yakıt E1000 E1000 A700 G800-6 G800-6 G G G G G CKY 800 Doğalgaz,sıvı yakıt E1000 E1000* G800-6 G G G G G G G CKY 1000 Doğalgaz,sıvı yakıt G G G G G G G DemirDöküm Servis Yöneticiliği 30

32 DEMİRDÖKÜM KAPALI GENLEŞME DEPOLARININ ÖZELLİKLERİ DemirDöküm K a p a l ı Genleşme Depoları'nın basınçlandırılmasında sadece azot gazı kullanılmıştır. Dolayısıyla tank iç yüzünde oksijen ve su buharının sebep olduğu korozyonun önüne geçilmiş olur. Genleşme depolan, değiştirilebilir hijyenik membranlıdır. Suda kesinlikle koku yapmaz. Genleşme depoları, korozyona karşı elektrostatik toz boya ile kaplanmıştır. DemirDöküm Kapalı Genleşme Depolan, 50 It.'den 5000 It.'ye kadar geniş hacim aralığında tüketici hizmetine sunulmuştur. NOT: Sistemde seçilen işletme basıncına uygun bir basınç emniyet ventili mutlaka bulunmalıdır. ERM 500 ve ERM 5000 arası tüm kapalı genleşme depoları standart 16 barlık manometreleriyle birlikte temin edilmektedir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 31

33 DemirDöküm ERM serisi kapalı genleşme Depolarının Boyutları ve Teknik Özellikleri Membran EPDM (Değiştirilebilir tip ) Saç St 37-2 Özel saç (ED-6113) Boya Elektrostatik toz boya Maks. İşletme Basıncı 6/10 bar Maks. Çalışma Sıcaklığı 110 o C İmalat Standardı TS Tank Hacmi Maksimum Maksimum Model ( lt ) İşletme işletme Yükseklik Çap Bağlantı Basıncı (bar) Sıcaklığı ( mm ) ( mm ) R ( o C) ERM ERM ERM ERM ½ ERM ½ ERM ½ ERM ERM ERM ERM /2 ERM ERM ERM ERM DemirDöküm Servis Yöneticiliği 32

34 Kazan Tipi Yakıt Tipi" Uygulamalar için DemirDöküm Kapalı Genleşme Deposu Seçim Çizelgesi * Kazan Kapasitesi Statik Su Yüksekliği mss kcal/h kw MN54 D,M,L ERM80 ERM 80 _ MN69 D,M,L ERM110 ERM 110 ERM 200 ERM 200 ERM 110 ERM 200 MD4 D,M,L ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 MD5 D.M.L ERM 200 ERM 200 ERM 300 ERM 300 ERM 200 ERM 300 MD6 D,M,L ERM 200 ERM 300 ERM 300 ERM 300 ERM 300 ERM 300 MD7 D,M,L ERM 300 ERM 300 ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 80 ERM 300 ERM 300+ERM 50 MD8 D,M,L ERM 300 ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 110 ERM 300+ERM 200 ERM 300+ERM 80 ERM 300+ERM 110 MD9 D,M,L ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 110 ERM 500 ERM 500 ERM 500 ERM 500 MD6 F ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 M07 F ERM 200 ERM 200 ERM 200+ERM 50 ERM 200+ERM 50 ERM 200 ERM 200+ERM 50 MD8 F ERM 200 ERM 200+ERM 50 ERM 200+ERM 50 ERM 300 ERM 200+ERM 50 ERM 300 MD9 F ERM 200+ERM 50 ERM 200+ERM 50 ERM 300 ERM 300+ERM 50 ERM 200+ERM 80 ERM 300 MK8 D,M,L ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 110 ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 500 ERM 500 MK9 D.M.L ERM 500 ERM 500 ERM 500+ERM 80 ERM 500+ERM 200 ERM 500 ERM 500+ERM 80 MK10 D,M,L ERM 500 ERM 500+ERM 80 ERM 500+ERM 200 ERM 750 ERM 500+ERM 110 ERM 500+ERM 200 MK11 D.M.L ERM 500+ERM 50 ERM 500+ERM 200 ERM 750 ERM 750+ERM 110 ERM 500+ERM 200 ERM 750 lmk12 D,M,L ERM ERM ERM 750 ERM 750+ERM 80 ERM 750+ERM 200 ERM 750 ERM 750+ERM 80 MK13 D,M,L ERM ERM ERM 500+ERM 300 ERM 750+ERM 200 ERM 500+ERM 500 ERM 750+ERM 200 ERM 750+ERM 200 MK14 D,M,L ERM 750 ERM 750+ERM 110 ERM 500+ERM 500 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 200 ERM 750+ERM 300 MK15 D, M, L ERM ERM ERM 750+ERM 200 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 300 ERM 750+ERM 500 MK16 D,M,L ERM750+ERM 110 ERM 500+ERM 500 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 500 MK17 D,M,L ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 500 MK18 D,M,L ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 ERM 750+ERM 750 ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 MK19 Ü,M,L ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 ERM ERM ERM 750+ERM 750 ERM 750+ERM 750 MK20 D,M,L ERM ERM ERM 1000+ERM 300 ERM ERM ERM ERM ERM 750+ERM 750 ERM 1000+ERM 500 MK8 F ERM 300 ERM 300 ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 80 ERM 300 ERM 300+ERM 50 MK9 F ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 80 ERM 300+ERM 200 ERM300+ERE200 ERM 200+ERM 200 ERM 300+ERM 110 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 33

35 Kazan Tipi Yakıt Tipi" Kazan Kapasitesi Statik Su Yüksekliği kcal/h kw mss MK10 F ERM ERM ERM 300+ERM 200 ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 500 ERM 500 MK11 F ERM ERM ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 500+ERM 110 ERM 500 ERM 500+ERM 50 MK12 F ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 300+ERM 300 ERM 500+ERM 200 ERM 300+ERM 300 ERM 300+ERM 300 MK13 F ERM 500 ERM 300+ERM 300 ERM 500+ERM 200 ERM 750 ERM 500+ERM 200 ERM 500+ERM 200 MK14 F ERM ERM ERM 500+ERM 200 ERM 750 ERM 750+ERM 80 ERM 500+ERM 200 ERM 750 MK15 F ERM ERM ERM 500+ERM 200 ERM 500+ERM 300 ERM 750+ERM 200 ERM 750 ERM 500+ERM 300 MK16 F ERM ERM ERM 750 ERM 750+ERM 110 ERM 750+ERM 300 ERM 500+ERM 300 ERM 750+ERM 200 MK17 F ERM ERM ERM 750+ERM 80 ERM 750+ERM 200 ERM 1000+ERM 50 ERM 750+ERM 110 ERM 750+ERM 200 MK18 F ERM 750 ERM 750+ERM 200 ERM 1000 ERM ERM ERM 750+ERM 200 ERM 1000 MK19 F ERM ERM ERM 750+ERM 200 ERM 1000+ERM 50 ERM ERM ERM 1000 ERM 1000+ERM 50 MK20 F ERM ERM ERM 1000 ERM ERM ERM ERM ERM 1000+ERM 50 ERM ERM CK60 D.M.L ERM 80 ERM 110 ERM 110 ERM 110 ERM 110 ERM 110 CK80 D,M,L ERM 110 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 CK100 D,M,L ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 ERM 200 CK130 D,M,L ERM 200 ERM 200 ERM 200+ERM 50 ERM 200+ERM 50 ERM 200 ERM 20Û+ERM 50 CK160 D,M,L ERM 200 ERM 200+ERM 50 ERM 300 ERM 300 ERM 200+ERM 50 ERM 300 CK200 D,M,L ERM 200+ERM 80 ERM 300 ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 80 ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 50 CK250 D,M,L ERM 300+ERM 50 ERM 300+ERM 80 ERM 500 ERM 500 ERM 300+ERM 110 ERM 500 CK320 D,M,L ERM ERM ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 500+ERM 110 ERM 500 ERM 500+ERM 50 CK360 D,M,L ERM 500 ERM 500+ERM 50 ERM 500+ERM 110 ERM 500+ERM 200 ERM 500+ERM 80 ERM 500+ERM 110 CK400 D,M,L ERM 500+ERM 50 ERM 300+ERM 300 ERM 500+ERM 200 ERM 500+ERM 300 ERM 500+ERM 200 ERM 500+ERM 200 CK500 D,M,L ERM ERM ERM 750 ERM 750+ERM 110 ERM 750+ERM 200 ERM 750+ERM 50 ERM 750+ERM 110 CK640 D,M,L ERM ERM ERM 750+ERM 200 ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 1000 ERM ERM CK800 D,M,L ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 ERM ERM ERM 750+ERM 500 ERM 750+ERM 750 CK1000 D,M,L ERM ERM ERM ERM ERM ERM ERM ERM 2000 ERM ERM Not : Kapalı genleşme depoları için yaklaşık standat hacimler verilmiştir. Döküm radyatörler ve konforlu uygulamalr için bölümde açıklanan hesap yöntemi uygulanmalıdır. Ayrıca Püst = Pst+1 alınmıştır. Yüksek statik basınç değerlerinde eklenen değer 1 yerine. 1-2arasında alınabilmektedir. Kısaltmalar : D: Doğalgaz M:Motorin F:Fuel-Oil S: Sıvı Yakıt 1500+ERM DemirDöküm Servis Yöneticiliği 34

36 5 ÜÇ ve DÖRT YOLLU VANALAR Kazandan gelen sıcak su ile radyatörlerde ısı vererek soğumuş olarak dönen su üç ve dört yollu vanalarda ayar durumuna göre belirli oranlarda karışarak tekrar radyatörlere ( üç yollu ) veya hem radyatörlere hem de kazana (dört yollu) gitmektedir. Bu işleme göre üç veya dört yollu vanalara karışım vanalarıda denilmektedir. Ayrıca dağıtım işlemi özelliği olan devreler de vardır. Üç ve dört yollu vanalar manuel veya otomatik kumandalı olarak yapılabilir. Kalorifer tesisatında karışım vanalarının kullanılması aşağıdaki dört yönden önemlidir. 1. Özellikle çelik, büyük ölçüde ve az da olsa dökme demir kazanlarda radyatörlerde ısısına vererek kazana dönen soğumuş suyun giriş bölgesinde baca gazının sıcaklığının yoguşma noktasının altına düşmesi tehlikesi vardır. Baca gazındaki su buharı ile kükürt sebebiyle hasıl olan sülfirik asit yoğuşarak korozyon başlar. 2. Ayrıca kazana soğuk su girmesiyle ısıl gerilmeler ve sonuçta çatlamalar meydana gelir. 3. Bazı kalorifer tesisatında boylere yüksek sıcaklıkta, döşemeden ısıtma için düşük sıcaklıkta ve radyatörler için dış hava şartlarına gore orta sıcaklıkta su dolaşımı gerekebilir. 4. Bazı büyük binaların kuzeye ve güneye bakan taraflarında ısı ihtiyaçları çok fazladır. Kuzey ve güneye cephelerin tesisatlarına farklı sıcaklıkta su gönderilebilir. ÜÇ YOLLU VANALAR Üç yollu vanaların özellikleri ve kullanma yerleri 1. Karışım ( farklı sıcaklıklarda gelen iki suyu karıştırma) 2. Dağıtım ( gelen suyu iki ayrı devreye dağtma ) Olmak üzere iki gaye için kullanılır. Üç yollu vanalarda dikkat edilmesi gereken nokta vananın karışım ve dağıtım özelliklerine göre dolaşım pompalarının yerlerinin farklı olmasıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 35

37 5.1.2 Avantajları 1. Merkezi sistemde dolaşan suyun debisi sabit kalacaktır. 2. Isıtma ihtiyacının az olduğu sürelerde dahi borulardaki aşırı soğumalar olmayacağı için boru şebekeleri ani ısınmalardan ve gerilmelerden etkilenmeyecektir. 3. Üç yollu vana tam kapalı durumdan itibaren açmaya başlandığında, eşanjöre sıcak su girişi en kısa sürede etkin olacaktır. (Yani kontroldeki gecikme süresi en az olacaktır.) DÖRT YOLLU VANALAR Dört Yollu Vanaların Özellikleri ve Kullanma Yerleri Kazan çıkışındaki dört yollu vana üzerinden radyatör, döşemeden ısıtma boruları vb. ısıtıcı elemanlara giden su miktarı ayarı yapılır. Dört yollu vanalar karışım vanası olarak kulanılırlar ve bu sebeple de dört yollu karıştırıcılar diye de adlandırılırlar. Önceden de değinildiği gibi kazanlarda korozyon tehlikesini en aza indirmek için kazanın hiçbir yerinde sıcaklık 50 C'nin altına düşmemelidir. Kazana bu şartı sağlayacak şekilde dönüş suyunun sıcaklık ayarı dört yollu vana ile yapılır. Aşağıdaki şekilde dört yollu vana kullanılan bir ısıtma devresi görülüyor. Şekildeki ısıtma devresi iki alt devreden -kısımdan-oluşuyor. Birinci alt devre kazan devresi olarak adlandırılıp kazan, kazan çıkış ve dönüş boruları ile dört yollu vana bağlantılarından ibarettir. İkinci alt devre ise ısıtma devresi olarak adlandırılıp radyatör vb. ısıtıcı elemanlar, giriş ve çıkış boruları ile dört yollu vana bağlantılarından ibarettir. Dikkat edilirse dört yollu vanada hem kazana dönen su hem de ısıtıcıya giden su karışımı yapılmaktadır. Bu sebeple dört yollu vanalar ikili karıştırıcı olarak da adlandırılmaktadır. Yine aynı şekilde kazan çıkış suyu sıcaklığının 90 C olduğu kabul edilerek kazan ile ısıtma alt devrelerindeki sıcaklık değişimleri dört yollu vananın ayar durumuna göre verilmiştir. 2. ALT DEVRE 1. ALT DEVRE Dört yollu vana kullanılan devrelerde dolaşım pompası ısıtma alt devresinde genellikle dört yollu vana çıkışlarına konulur. Kazan alt devresinde dolaşım daha fazla doğal DemirDöküm Servis Yöneticiliği 36

38 dolaşım ağırlıklıdır. Bu sebeple dört yollu vananın ekseni ile kazanın alttan 1/3 su yüksekliği arasında 80 ile 100 cm arasında bir mesafe bulunması gerekir. Aşağıda bu mesafe H ile verilmiştir. H Kapalı genleşme kabı bulunan devrelerde yani kapalı ısıtma devrelerinde ısıtma alt devresinde soğuma sebebiyle hacim küçülmesi olur. Bu sebeple ısıtma devresinin rakor, fiting, vana gibi bağlantı yerlerinden devreye hava emilir. Bu mahzuru kaldırmak için Yandaki şekilde de görüldüğü gibi 3/8"lik boru ile kazan alt devresine kısa bağlantı sağlanır. 3/8"lik bu boruda takriben mm yükseklikteki bir cep ile suyun ters istikamette akışı önlenir. bir Eğer Yandaki şekilde görüldüğü gibi ısıtma devresine ek olarak kullanma sıcak suyu devresi yani boyler devresi var ise boyler dönüşüne enjektör konulmalıdır. Yine aynı şekilde bir binanın kuzeye ve güneye bakan bölümlerinde dört yollu vanalardan yararlanılması halinde ters akımların meydana gelmemesine dikkat edilmeli veya enjektör kullanılmalıdır. Dört yollu karıştırma vanasında üç yollu karıştırma vanasının yanısıra kazan dönüş suyu sıcaklığının yükseltilmesi de sağlanır. Bu işlem aşağıdaki şekilden görüldüğü gibi kazan çıkışındaki suyun bir kısmının kazan dönüşüne karıştırılması ile sağlanmaktadır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 37

39 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 38

40 6 SİRKÜLASYON POMPALARININ SİSTEMDEKİ YERİ VE POMPALARIN BORULARDAKİ BASINÇ DAĞILIMLARI Acık Genleşme Depolu Sistemlerde Açık genleşme depolu sıcak sulu sistemlerde pompanın dönüş veya gidiş hattında olması durumunda sistemde, pompanın yarattığı fark basınç dağılımı yandaki şekilde görülmektedir. Genleşme kabının sisteme bağlandığı nokta, statik veya durgun noktadır. Bu noktada pompanın yarattığı fark basıncı sıfırdır. Pompa gidişte, yani basma tarafında ise, pompanın çıkışından itibaren genleşme kabının sisteme bağlı olduğu noktaya kadar olan bütün tesisatta, pompanın yarattığı fark basıncı (+ ) pozitiftir. Pompa emişte ise, genleşme kabının sisteme bağlı olduğu noktadan pompanın emişine kadar olan bütün tesisatta, pompanın yarattığı fark basıncı ( - ) negatiftir. Pompanın çalışması halinde, sistemin herhangi bir noktasındaki basınç ise, söz konusu noktadaki suyun statik basıncı ile (+) ve / veya (-) fark basıncın toplamı kadardır. Açık genleşme depolu sistemlerde en kritik noktalar en üst kattaki radyatörlerdir. Pompanın gidişte olması halinde, pompanın çalışması ile bütün kolonlardaki su seviyeleri genleşme deposundaki su seviyesinin üstüne çıkar. Böylece hiç bir radyatör hava yapmaz. Pompanın dönüşte olması halinde ise, pompanın çalışması ile kolonlardaki su seviyeleri de düşer. Bu düşüş miktarı her kolonda farklı ölçülerdedir. Radyatör giriş branşman noktası, bu düşüş seviyesinin üstünde kalmışsa, radyatörden sıcak su sirküle edemeyeceği için o radyatör çalışmaz. Pratikte buna "radyatör hava yaptı" denir. Bu durumda yapılacak iş, çatı yüksekliğinin müsaade etmesi halinde, imbisat deposu ve bağlantı borularını yükseltmek, şayet bu yükseltme işi mümkün olamıyorsa, pompalar dönüşten gidişe alınmalıdır. Bazen en üst kattaki mutfak ve banyolardaki radyatörler yükseğe (tavana yakın yere) monte edilir. Böyle durumlarda hiç düşünmeden dönüşteki pompaların gidişe alınması gerekir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 39

41 Kapalı Genleşme Depolu Sistemlerde Bu sistemlerde, kapalı genleşme kabı kazan dairesinde olacağından ve genleşme kabı da pompanın emişine bağlandığı takdirde; sistem daima (+) pozitif basınç altında kalacağı için, hiçbir zaman tesisatta hava yapma olasılığı doğmaz. Sonuç En kritik noktalar en üst kattaki radyatörlerdir. Bu radyatörlerle açık genleşme deposu arasındaki su seviye farkı, pompa basıncından büyük olursa pompalar dönüşe de konabilir. Değilse, pompalar gidişe konulmalıdr. Büyük ve yaygın merkezi ısıtma sistemlerinde pompalar gidişe konulmalı ve bu sistemlerde mutlaka kapalı tip genleşme depolan kullanılmalıdır. Pompanın gidişte olmasının tek sakıncası, daha yüksek su sıcaklıkları ile çalışma zorunluluğudur. Ancak günümüzde sirkülasyon pompaları da 120 C sıcaklığa kadar problemsiz olarak çalışmaktadır. Yukarıdaki bazı olumsuzluklarla karşılaşmamak için POMPALARIN GİDİŞE KONMASI tavsiye edilir. Pompaların gidişte olması halinde yalnız açık imbisat deposu olan sistemlerde havalık borularından imbisata su gelmesi söz konusu oluyorsa, havalıkların daha yükseğe kaldırılması, daha küçük pompa veya by-pass vanasından ayarlanmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 40

42 7 KAZAN DAİRELERİNDE HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ Kazan dairesi havalandırması için gerekli hava miktarı ; Teorik yanma havası, Hava fazlalığı ve Kazan dairesinin havalandırılması İçin gerekli olan hava miktarının toplamıdır. Kazan dairesi havalandırılması, kazan dairesi sıcaklığının ısıtma sezonunda 32 C' yi aşmayacak şekilde olması göz önüne alınarak yapılmalıdır. (Eğer sistem yaz sezonunda da maksimum kapasiteye yakın değerlerde çalıştırılıyorsa ilave havalandırma gerekmektedir.) Yanma ve havalandırma için gerekli hava miktarı aşağıda belirtilen üç metottan biri ile sağlanır. Doğal Havalandırma Taze hava uygun boyutlardaki alt menfezler yolu ile sağlanır. Egzost havası daha küçük boyutlardaki üst menf'ezlerden atılır. Bunun için gerekli enerji sıcaklık değişimi ile sağlanır. Yarı Cebri Havalandırma Taze hava alt menfezlerden fan vasıtası ile cebri olarak sağlanır. Egzost gazı üst menfezlerden atılır. Cebri Havalandırma Taze hava alt menfezlerden fan vasıtası ile sağlanır ve egzost havası yine bir fan vasıtası ile üst menfezlerden atılır. Fanların seçiminde kazan dairesinde negatif basınç oluşmasına izin verilmemelidir. Cebri havalandırmada kazan dairesinde pozitif basınç sağlanmalıdır. Taze havanın tabii olarak çekilmesi ve egzost havasının fan ile atılması, kazan dairesinde negatif basınç yaratacağından ve dumanın akış yönünü değiştirebileceğinden dolayı sistem olarak kullanılamaz. Sıvı ve katı yakıtlı kazanların gaz yakıtlı kazanlar ile aynı yerde (kazan dairesinde) kullanılması durumunda, bu kazanlar da doğalgaz kazanı olarak kabul edilmelidir. Üst ve alt menfezler mümkün olduğu kadar üst ve alta yerleştirilmelidir. Böylece pratik olarak sistemin çalışması sağlanır ve by-pass (kısa devre) olayı önlenir. Doğal Havalandırma Doğal havalandırmanın yapılabilmesi için alt ve üst menfezlerin dış hava ile direkt temas etmesi sağlanmalıdır. Kazan dairesinin dış hava ile teması sadece üst menfez seviyesinde ise taze hava uygun boyutlarda kanal ile sağlanmalıdır. Projeye uygun olarak imal edilecek havalandırma menfez ve kanalları galvaniz veya DKP sac olacaktır. DKP sac olması halinde sac anti pas ve boya ile boyanacaktır. Alt ve üst havalandırma zorunlu haller dışında aynı eksen üzerinde olmalıdır. Doğal pis hava bacası kesit ve sızdırmazlık açısından uygunsa üst havalandırma olarak kullanılabilir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 41

43 7.1.1 Doğal havalandırma hesabı Alt havalandırma hesabı (TS 7363) 1000 kw a kadar toplam anma ısı gücü olan kazan dairelerinin doğrudan atmosferle irtibatlı besleme havası deliklerinin serbest en kesitleri aşağıdaki formülle hesaplanır. Aa = 3,75 ( Q br + 70) (cm2) Net alan Burada ; Aa : Serbest kesit alanı (cm2) Q br : Anma ısı yükü (Kw) Toplam anma ısı kapasitesi 1000 kw 'm üzerinde olan kazan dairelerinde, serbest net kesit hesabı bilinen havalandırma yöntemlerine göre hesaplanmalıdır (TS 3419). Toplam ısı kapasitesi 1000 KW 'tan küçük olması halinde, ise yanma havası ihtiyacı, her bir kw ı için 1,6 m3/h olacak şekilde hesaplanmalıdır. Dikdörtgen deliklerde kısa kenar en az 10 cm olmalıdır. Egzoz havalandırması için gerekli hava debisi ise 0,5/1 kw olacak şekilde hesaplanmalıdır. Izgara kafes vb.lerinin göz aralıkları en az 10mm x 10mm olmalıdır. Besleme havası delikleri mümkün mertebe havalandırma bacası girişinin karşı tarafında bulunmalıdır Üst havalandırma hesabı : Aü = Aa/2 (cm2) Net alan Net alan, havalandırma menfez kanatları arası kalan alanların toplamıdır. Kullanılacak havalandırma menfezlerinin boyutları net alanın 1.50 ile çarpılması ile hesaplanır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 42

44 Cebri havalandırma Doğal havalandırması mümkün olmayan kazan dairelerinin cebri olarak havalandırılması gerekir. Cebri havalandırma için gerekli minimum taze hava ve egzost havası miktarları aşağıdaki formüllerden hesaplanmalıdır. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus kazan dairesinde negatif basınç yaratılmamasıdır Cebri havalandırma fan hesabı (Üflemeli brülörler çin) Alt havalandırma (Taze hava) : Hava debisi = Q x 0.9 x 3.6 ( m3/saat ) Üst havalandırma (Egzost havası) : Hava debisi = Q x 0.6 x 3.6 (m3/saat) Q = Brülör kapasitesi (kw) Cebri havalandırma fan hesabı (Atmosferik brülörlü kazanlar için) Alt havalandırma {Taze hava) Hava debisi = Q x 1. 1 x 3.6 (m3/saat) Üst havalandırma (Egzost havası) Hava debisi = Q x 0.45 x 3.6 (m3/saat) Q = Kazan kapasitesi (kw) NOT: Her iki halde de üst havalandırma sisteminde, elektrik motoru kanalı gerisinde ve atık gazla doğrudan temas halinde ise elektrik motoru Ex-proof olacaktır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 43

45 8 BACALAR Baca, atık gazın çevreye çıkışını sağlama ve sıcak gazın kazanda istenilen hızda çalışabilmesi için gerekli çekişi sağlama işlevini yerine getirir. Baca açısından kalorifer kazanları üç grupta toplanabilir : Alçak basınç brülörlü sıvı ve gaz yakıtlı kazanlar (kapalı sistem), Yüksek basınç brülörlü sıvı ve gaz yakıtlı kazanlar (kapalı sistem), Atmosferik brülörlü gaz yakıt kazanları (açık sistem), Üflemesiz katı yakıt kazanları. Alçak basınç brülörlü kazanlarda, yakma havası, brülör ile sağlanır. Kazanda, kazanbaca bağlantı kanalında ve bacada, gazın dolaşımı baca çekişi ile sağlanır. Yüksek basınç brülörleri, karşı basınçlı kazanlarla kullanılır. Bu brülörler, yakma havasını temin etmenin yanında, kazandaki basınç kayıplarını da karşılar. Bu tip kazanlarda kullanılan bacalardan, sadece baca kanalı ve bacadaki kayıpları yenmesi istenir. DEMİRDÖKÜM 'ün kazanları bu tipte üretilmektedir. Atmosferik brülörlü kazanlarda brülör, hava temininin yanısıra, gazın kazanda dolaşımını sağlar. Bu tip kazan bacalarındaki doğal baca çekişi ile, kanal ve bacadaki kayıpların karşılanması istenir. Üflemesiz katı yakıt kazan bacaları, yakma havası teminin yanısıra; kazan, bağlantı kanalı ve bacadaki basınçları da karşılamalıdır. Bu basınç kayıpları doğal baca çekişi ile sağlanır. Baca kesit hesabı yapılırken kullanılan yakıt cinsinin önemi büyüktür. Çünkü, her yakıtın yanması için gerekli hava miktarı ile ortaya çıkan atık gaz miktarı farklıdır. Yakıt cinsine bağlı olarak baca kesit hesabı için birçok formül verilmiştir. Bu formüllerin kullanımı ile baca çapı hesabı oldukça uzun bir yol olduğundan diyagramlardan yararlanılması yoluna gidilmektedir. Sadece diyagramlardan yararlanarak, baca çapı hesabı için aşağıdaki şekiller verilmiştir: Baca seçiminde diyagram kullanımına ilişkin birkaç örnek aşağıda verilmiştir. ÖRNEK 1: 20,0000 kcal/h ısı yükü olan bir kazanda, 20 m 'lik bir etkin baca yaksekliği belirlenmişse, alçak basınç brülörlü bir doğal gaz kazanı için, grafiğe bakılarak 30 cm 'lik bir baca çapı belirlenir. ÖRNEK 2: kcal/h ısı yükü olan bir kazanda, 20 m 'lik bir etkin baca yüksekliği belirlenmişse ve yüksek basınç brülörlü bir sıvı yakıt kazanı kullanılacaksa grafiğe bakılarak 25 cm 'lik bir baca çapı belirlenir. ÖRNEK 3: kcal/h 'lik DEMİRDÖKÜM Serisi Dökme Dilimli MD 9 Kazanı Sıvı yakıt (6 nolu fuel-oil) ve yüksek basınçlı brülör kullanılacaktır. Baca yüksekliği 22 m ve kazan kapasitesi kcal/h değerlerinden yararlanarak grafikten, baca çapı ; 22.5 cm olacaktır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 44

46 Alçak basınçlı brülörlü sıvı yakıt ve doğal gaz kazanları baca çapları DemirDöküm Servis Yöneticiliği 45

47 Yüksek basınçlı brülörlü sıvı yakıt ve doğal gaz kazanları DemirDöküm Servis Yöneticiliği 46

48 Atmosferik brülörlü sıvı yakıt ve doğal gaz kazanları baca çapları DemirDöküm Servis Yöneticiliği 47

49 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 48 Kömür kazanları baca

50 Türk Standartlarına Göre Kazan Dairelerinde Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar 1. Her kazan için bağımsız bir baca öngörülmektedir. 2. Baca duvarlarında kesinlikle delikli tuğla kullanılmamalıdır. Dolu tuğla, ateş tuğlası ve asbetli çimentodan yapılmış özel biçimde prefabrike elemanlar kullanılmalıdır. 3. Baca iç yüzeylerinin sıvanmadığı durumlarda, baca duvarları sızdırmaz olacak şekilde ve iç yüzeyleri düzgün pürüzsüz bir şekilde örülmelidir. 4. Bacalar mümkünse dairesel kesitli yapılmalıdır. Bu olanak yoksa kare kesitli yapılabilir. 5. Kalorifer tesisatı bacasına, kendi ısı üreticinden başka soba, fırın, kurutma dolabı gibi tesisler kesinlikle bağlanmamalıdır. 6. Bacaların en alt noktasının sapma yapmış bacalarda ise uygun noktalarına sızdırmazlığı sağlanmış, en az 30 x 30 cm ölçüsünde birer temizleme kapağı öngörülmektedir. 7. Bacalar dış duvardan uzak ve çoğunlukla binanın orta noktalarına yani çatının en yüksek noktasına getirilmeli ve çatıdan en az 80 cm daha yüksek tutulmalıdır. Tek yöne eğimli düz teras çatılı binalarda, çatının en yüksek noktasından en az 100 cm daha yüksek olmalıdır. 8. Bacalar arasındaki ara duvar kalınlığı, sızdırmazlığı sağlamak kaydıyla en az 1/2 tuğla kalınlığında olmalıdır. Ara duvarın tam tuğla olması önerilir. 9. Bacalarda rastlanan sorunlardan önde geleni yoğuşmadır. Yoğuşma oluşan bacalarda, baca çökmelerinin yanında, kazanda ve kazan borularında korozyon problemleri ortaya çıkar. Korozyon oluşumunun başlıca nedenleri şunlardır: 10. Aynı bacaya birden fazla kazan bağlanması (ikinci kazanda hava olacağından baca daha çabuk soğur. 11. Bacanın izolasyonsuz olması ( Baca tuğlası değil de delikli tuğla ile örülen bacalarda, daha çabuk soğuma olmakta ve yoğuşma ortaya çıkmaktadır ). 12. Kazan kapasitesi ihtiyaçtan büyük seçilmişse, baca da kazana göre seçileceğinden büyük olacaktır. Bu durumda gaz debisi baca kesiti için küçük kalacak ve yoğuşma olacaktır. 13. Kazanın düşük kapasitede çalışması da yoğuşma nedenleri arasındadır. Düşük kapasitede; yakma havası ve atık gaz debisi düşük olacağından baca soğuyacak ve yoğuşma ortaya çıkacaktır. 14. Doğalgaz dönüşümlerinde de kömür ya da sıvı yakıta göre dizayn edilmiş bacanın, tekrar hesap yapılarak küçültülmesi gerekmektedir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 49

51 Bacalarda Kaçınılması Gereken Hususlar DemirDöküm Servis Yöneticiliği 50

52 Baca Kesiti Hesabı ( Gaz Yakıtlı Kazanlar İçin) 1200 kw a kadar kazanlarda F = k * Q / h F = Baca kesit alanı buradan Q = Kazan anma ısı gücü (cm2) (kcal/h) h = Baca yüksekliği (m) (Atık gazın bacaya girişi ile bacayı terk ettiği noktalar arası; k = Yakıt katsayısı Üflemeli brülörlerde k = 0,01 Atmosferik brülörlerde k = 0,012 alınacaktır. Kare ve dikdörtgen kesitli bacaların kesiti; daire kesitli bacalara göre % 30 daha fazla olmalıdır. Kare ve Dikdörtgen kesitli bacalarda ; 2 x Ax B F = A + B formülü kullanılmalıdır. Bacasında kesit problemi olan binalarda, cebri çekişil çelik baca uygulaması yapılarak, brülör ile baca vantilatörü motorunun çalışması sağlanmalıdır. (Brülör, otomatik kontrol sistemi ve debi şalteri ile müşterek çalışmalıdır.) Ayrıca ; (a) ve (b) maddelerinde istenen hızda akış sağlanamaması ve mevcut baca kesitinin kurtarmaması vb., durumlarında, ses problemi olması halinde, baca susturucusu ve baca izolasyon seti uygulaması istenecektir. Yanma ve atık gaz sıcaklığı Isı üreticisinin atık gaz ağızlarındaki atık gaz sıcaklığı, mamul standardına, anma ısıtma gücünde ve sürekli işletmede TS 2165 ve diğer ilgili baca standartları da göz önüne alınarak, en az 140 C derece en çok 200 C derece olmalıdır.. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 51

53 9 DEMİRDÖKÜM MERKEZİ SİSTEM KAZANLAR DemirDöküm Servis Yöneticiliği 52

54 DEMİRDÖKÜM JET STREAM KAZANLAR GENEL ÖZELLİKLER Düşük Sıcaklık Isıtması, Dökme dilimli, Karşı basınçlı, Yatay üç geçişli, Doğalgaz,Lpg ve Sıvı Yakıt ile kullanım, Sıcak su kazanlarıdır DÜŞÜK SICAKLIK ISITMA SİSTEMİ Düşük Sıcaklık Kazanları, ısıtma sistemlerinin verimini artırmak ve değişken sıcaklık taleplerine sorunsuz olarak cevap vermek amacıyla geliştirilmişlerdir. Standart sıcak sulu ısıtma sistemlerinde, sıcak su ihtiyacı ne olursa olsun genelde kazana dönen ve kazandan çıkan suyun sıcaklıkları yüksek olmaktadır (70/90 C gibi). Kazan içinde yoğuşma sonucu korozyona imkan vermemek için, dönüş suyu sıcaklığını yükseltmek gerekmektedir. Ayrıca yoğuşmayı azaltmak için hava fazlalık katsayısının da yüksek tutulması, baca gazlarının yükselmesi, yani daha fazla enerjinin bacaya atılması anlamına gelmektedir. Bu nedenlerle standart sıcak su kazanları, yüksek verimli olsalar dahi, pratikte çok daha düşük verimlerle işletilmektedirler. Düşük sıcaklık kazanlarında, kazan dönüş ve çıkış suyu sıcaklığı, ısıtma sisteminin ihtiyacına göre değişken olmakta ve böylece enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Bu tip kazanlarda, kazan suyu sıcaklıkları ve baca gazı sıcaklıkları düşürülmek, hava fazlalık katsayıları daha aşağılara çekilmek suretiyle kazan veriminin artırılması amaçlanmaktadır. Doğal gazın yanması sonucu meydana gelen baca gazı içinde bulunan su buharı 55 C'de yoğuşmaktadır. Aynı şekilde fuel-oil veya motorinin yanması sonucu oluşan baca gazı içinde bulunan su buharı da yaklaşık olarak 38 C'de yoğuşmaktadır. Kazana dönen veya kazan içinde bulunan suyun sıcaklığı düştüğünde, ısı transferinin etkisiyle bir süre sonra, suyun temas ettiği yüzey sıcaklığı da suyun sıcaklığına eşit olacaktır. Bu yüzeyin diğer tarafında ısıtıcı akışkan olan baca gazları bulunduğu için, soğuk yüzeyle temas halinde olan baca gazlarının sıcaklığı da yüzey sıcaklığına eşit olunca, gaz içindeki su buharı yoğuşmaya başlayacaktır. Bu şartlar devam ettiğinde de gaz pasajları içinde su birikmeye başlayacak, eğer kazan konstrüksiyonu elveriyorsa, biriken su bir süre sonra, kazanın altından akmaya başlayacaktır. Her ne kadar döküm kazan yüzey yapısı korozyona karşı dayanıklı ise de yoğuşma kazanda istenmeyen bir durumdur ve sistemdeki verimi düşürdüğü gibi, arıza oranını da artırmaktadır. Düşük sıcaklık kazanlarında, kazan dönüş suyu sıcaklıkları çalışma zamanının tümünde veya kısmen çok düşük olduğu için kazan içindeki yoğuşmanın kesinlikle önlenmesi veya en aza indirilmesi gerekmektedir. Genel olarak, C dönüş suyu sıcaklıklarında sürekli olarak yoğuşma yapmadan çalışabilen kazanlara Düşük Sıcaklık Kazanları denilmektedir. Sistemin duruş ve kalkış anlarına bağlı olarak bu sıcaklıklar kısmen daha düşük değerlere inebilmektedir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 53

55 Düşük Sıcaklık Kazanlarının sağladığı faydalar şöyle özetlenebilir: 1. Düşük baca gazı sıcaklığı ve düşük su sıcaklığı nedeniyle daha yüksek bir ısıl verime sahiptirler. 2. Kazan içinde zararlı yoğuşma oluşmadığı için, dönüş suyu sıcaklığını yükseltmeye yarayan by-pass pompasına gerek yoktur. Kazan çıkış suyu sıcaklığı, ısıtma sisteminin ihtiyacına göre değişken olabildiği için, çıkış suyu sıcaklığını düşürmek için kullanılan üç yollu vana gibi devre elemanlarına ihtiyaç gerektirmezler. Bu nedenle sistem hidrolik devresi ve kontrol sistemi daha basittir. 3. Düşük kazan sıcaklıkları nedeniyle, ısıl şok tehlikesi olmadan daha uzun ömürlü işletme imkanı sağlarlar. 4. Hidrolik devrenin ve kontrol elemanlarının basitliği nedeniyle, daha düşük bir ilk yatırım maliyetine sahiptirler. 5. Kazanlarda yoğuşmanın önlenmesi veya azaltılması ile müşteri memnuniyetsizliği de azaltılmış olmaktadır. Jetstream Prensibi... Düşük Sıcaklık Kazanı'nda, soğukdönüş suyu kazan içine yeni bir su dağıtım borusu vasıtasıyla jetlenmektedir. Soğuk su jeti, kazan alt kısmında bir vakum yaratmakta ve bu vakumun tesiriyle, kazan arka diliminin üst kısmında bulunan ve kazanı terketmek üzere olan sıcak suyun bir kısmı aşağıya doğru çekilmektedir. Yani arka dilimde (ve arka dilime komşu olan ara dilimde) bir ters sıcak su akışı meydana gelmektedir. Brülör alevi arka dilime çarptığı için, aşağıya yönlenen suyun sıcaklığının daha da artmasına neden olmaktadır. Bu sıcak su kazan alt kısmında soğuk dönüş suyu ile karışmakta ve soğuk suyun ısınmasına neden olmaktadır. Böylece, duman gazı üçüncü geçişlerine komşu olan su hacminin sıcaklığı yüksek olmakta, yoğuşma olasılığı ortadan kaldırılmaktadır. Aşağıda MD ve MK Jetsteram kazanlarının su sirkülasyon prensibi açıklanılmaktadır. Burada ( ) ile soğuk dönüş suyu, ile sıcak su -soğuk dönüş suyu karışımı ve ( ) ile de sıcak kazan suyunun akış yönlen gösterilmektedir. Şönt Pompasız Sistem... Şekilden de açıkça görüldüğü gibi Jetstream Kazanlar by-pass pompasının fonksiyonunu, kazan arka dilim/dilimlerinde gerçekleştirmektedirler ve bu nedenle ilave olarak bir by-pass pompası kullanmayı da gerektirmezler. Ayrıca, çıkış suyu sıcaklıkları istenildiği gibi ayarlanabildiği için, üç yollu vana kullanımı bir zorunluluk olmaktan çıkmıştır. Bu nedenle hidrolik devre daha basittir. Tesis ilk yatırım maliyeti yaklaşık olarak %5 oranında daha ucuz olmaktadır. By-pass debisinin miktarını da doğrudan kazana giren suyun miktarı tesbit etmektedir. Kazanda yoğuşmanın en aza indirilebilmesi için ideal su debisi kazan anma ısı gücüne göre belirlenen nominal su debisi olmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 54

56 Yoğuşmasız çalışma... Anma ısı gücünde, MN ve MD serisi kazanlar gaz yakıt ile 35 "C, sıvı yakıt ile 25 C, MK serisi kazanlar gaz yakıt ile 40 "C, sıvı yakıt ile 30 C C dönüş suyu sıcaklıklarında yoğuşma yapmadan çalışırlar. Arka dilim üst kısmında yoğuşma birikimini önlemek için kazan çıkış suyu sıcaklığının 50 C'nin altına inmemesine dikkat edilmelidir. Bahsi geçen sıcaklıklar kısmi olarak daha aşağılara indirilebilir. Yüksek verim ve enerji tasarrufu... Kazan anma ısı gücünde 180 C civarında olan baca gazı sıcaklığı, düşük sıcaklıkta çalışmada 130 C'ye kadar düşmektedir, bu da kazanlardan %93'ün üstünde ısıl verim alınmasını sağlamaktadır. Kısmi yüklerde %95'e kadar çıkar. Kazanlar, bu düşük baca gazı sıcaklığına rağmen yukarıda bahsi geçen tedbirlerle çok düşük dönüş sıcaklıklarında bile yoğuşma yapmazlar. MD ve MK Jetstream kazanlar, 1998 yılı Ekim ayı içinde İngiliz Standard Enstitüsü (BSI) tarafından test edilmiş ve "CE Mark" almaya hak kazanmışlardır. Esnek Döküm Teknolojisi... DemirDöküm'ün 50 yıllık tecrübesinin eseri %50 daha esnek döküm teknolojisi sayesinde ısıl gerilmelere karşı dayanımı artırılmış döküm kazan bloğu sorunsuz bir işletme sağlar. Kazanı her türlü çatlama riskine karşı korur. Uzun Ömür... Kazan içindeki su sıcaklık farklarının düşük olması nedeniyle kazanın termal şoklara maruz kalması engellenmiştir. Silis bakımından zengin döküm yüzey yapısı ise, kazanın korozyona maruz kalmasını engeller. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 55

57 TSE ve CE Belgeli... Türkiye'de üretilen ve Avrupa'ya ihraç edilen tek döküm kazan olan Jetstream Serisi Kazanlar, BSI ve DÎN CERTCO tarafından verilen CE Belgesine sahiptir, EN 303 standartlarına uygun olarak üretilmekledirler. Avrupa Topluluğu'nca benimsenmiş; - Verimlilik Direktifi (92/42/EEC), - Gaz Yakan Cihazlar Direktifi (90/396/EEC) - Basınçlı Cihazlar Direktifi (97/23/EC) (MK kazan) - Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi (89/336/EEC) uygunluk belgelerine sahiptirler. Kompakt ve optimum tasarım... DemirDöküm MN, MD ve MK Serisi Düşük Sıcaklık Kazanları, dökme dilimli, karşı basınçlı, yatay üç geçişli, doğalgaz, LPG ve sıvı yakıt yakan sıcak su kazanlarıdır. Karşı basınçlı tasarımları nedeniyle küçük boyutludur ve az yer kaplarlar. Yanma odası, duman gazı geçişleri ısıtma yüzeyleri ile bu geçişlere özel geciktirici tasarımı, hem ısıl verimin yüksek olmasını hem de kazanın düşük sıcaklıklarda yoğuşma yapmadan çalışmasını sağlar. Bu kazanın işletme ömrünü ve verimini artırdığı gibi, çevreye zarar veren atık gaz emisyonlarını (özellikle karbonmonoksit ve azotoksit) en düşük seviyelerde tutar. Kazan brülör kapısı, temizleme kapakları ve sac giydirme sistemi tasarımı, kazanın montaj, işletme ve bakım konularında hem pratiklik sağlar, hem de bu işlemler için gereken zamanı minimuma indirir. Patentli Tasarım... Jetstream Prensibi, daha önce denenmemiş bir teknoloji ve buluş özelliği taşıyarak, tarihli Resmi Patent Bülteni'nde TR A2 numarası ile yayınlanarak patent almaya hak kazanmıştır. Yüksek işletme basınçları... MN ve MD serisi kazanlar maksimum 4, MK serisi kazanlar ise 6 bar işletme basınçlarında çalıştırılabilirler. Demonte sevkiyat Kazan dilimleri demonte olarak, dış sac ve izolasyon malzemeleri bir ambalaj kutusu içinde sevkedilir. Monte edileceği yere, duvar yıktırmadan dilimler halinde taşınır. Kazan kullanılacağı yerde, DemirDöküm Yetkili Servisleri tarafından ücretsiz olarak kurulur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 56

58 9.1.3 SEVKİYAT ŞEKLİ MK KAZAN SEVKİYAT ŞEKLİ Sac Aksesuar sandığı Arka Dilim Grubu Ön Dilim Grubu MD KAZAN SEVKİYAT ŞEKLİ 1-Dilim Grubu 2-Aksesuar Sandığı DemirDöküm Servis Yöneticiliği 57

59 9.1.4 KAZAN YERLEŞİMİ Kazanların kazan dairesiiçindeki konumları sernis ve bakım işlemleri açısından önemlidir. Bu nedenle aşağıdaki şekilde belirtilen ölçülere uyulması tavsiye edilmektedir. Kazanlar, aşağıdaki ölçüleri verilen ve en az 300 dozluk düzgün bir beton kaide üzerine yerleştirilmelidir. Kaide boyutları (mm) Kazan Tipi MD 54 MD 69 Genişlik (W) Uzunluk (L) Yükseklik 100 Kaide boyutları (mm) Kazan Tipi MD4 MD5 MD6 MD7 MD8 MD 9 Genişlik (W) Uzunluk (L) Yük klik 150 Kaide boyutları (mm) KazanTipi MK8 MK9 MK10 MK11 MK12 MK13 MK14 MK15 MK16 MK17 MK18 MK19 MK20 Genişlik(W) Uzunluk (L) Yükseklik 200 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 58

60 9.1.5 GENEL UYARILAR kcal/h'ın altında kapasitelerde yakıt olarak fuel-oul seçilmemelidir d/dk4lık basınçlı (üflemeli) brülör kullanılmalıdır. Kazana monte edilecek brülörün namlusu teknik özellikler tablolarında belirtilen brülör bağlantı ağzı derinliğe uymalıdır. Kazanın maksimum işletme basıncının pompa (max. 0.5 bar) ile statik basınç (bodrum kat dahil bina yüksekliği) toplamına eşit veya bir miktar üzerinde olması gerekmektedir. Örnek: 16 katlı bir binanın statik basıncı bodrum kat dahil 17 katx3 m/kat=51 m=5,1 bar'dır. Pompa basıncı 0,5 bar ilave edilirse toplam 5,6 bar basınç oluşacaktır, işletme basınçları 6 bar olan kazanlar verilen örnek binada kullanılabilir. Kazanlar mutlaka bir duman kanalı yardımıyla en kısa mesafeden bacaya bağlanmalı, duman kanalı en az 10 cm. Kalınlıkta yanmaz izolasyon malzemesiyle yalıtılmalı ve üzeri saç ve benzeri bir malzeme ile kaplanmalıdır. Kural ve yönetmeliklere uygun olarak yapılacak açık ve kapalı ısıtma tesisatlarında kullanılabilirler. Baca hesabı ilgili standartlara göre yapılmalı, mevcut bacalarda da bacanın durumu kontrol edilerek aşırı soğutmaya, dolayısıyla yoğuşmaya sebep olabilecek durumlarda önlem alınmalıdır. (316 kalite paslanmaz çelik sacdan baca kılıfı geçirilmesi ve etrafının izole edilmesi gibi). MK 10 ve daha büyük kazanlarda homojen bir sıcaklık dağılımı için ön dilim ve ısıtma tesisatına gidiş borusu arasına l 1/2 çapında bir yardımcı boru ön dilime rakor ile bağlanmalıdır. P3 ekonomi paneli kullanıldığında, oda ünitesinin mutlaka kullanılması gerekmektedir. MN tipi kazanlar fuel-oil ile kullanılamaz. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 59

61 9.1.6 DUMAN GAZI VE SU SİRKÜLASYON PRENSİBİ Geciktiriciler Yanma kanatlarla ısı transfer yüzeyi artırılmış 1. geçişte (yanma odasında) gerçekleşmektedir. Yanma sonucu oluşan duman gazları, sırasıyla 2. ve 3. geçişlerden geçerek ısısını suya vermekte ve kazanı terketmektedir. Duman gazı kanallarında türbülans yaratan geciktiriciler sayesinde, ısı transfer oranı artmaktadır. Geciktiricilerin kolaylıkla sökülüp takılabilmesi, duman gazı geçişlerinin kolaylıkla temizlenmesini sağlar TEKNİK ÖZELLİKLER MN KAZAN işletme basıncı (pompa basıncı+statik basınç):max, 4 bar Yakıt cinsi: Doğalgaz, LPG, Motorin DemirDöküm Servis Yöneticiliği 60

62 MD KAZAN işletme basıncı (pompa basıncı+statik basınc):max, 4 bar/6 bar (özel sipariş) Yakıt cinsi: Doğalgaz, LPG, Motorin DemirDöküm Servis Yöneticiliği 61

63 MK KAZAN DemirDöküm Servis Yöneticiliği 62

64 9.1.8 JETSTREAM KAZANLAR TESİSAT UYGULAMALARI P3 Ekonomi Panelli, Boylerli, Üç Yollu Vaanalı Ve By-Pass Pompalı P3 ekonomi panelli, boylersiz ve by-pass pompalı devre şeması Standart ısıtma devresi ( P1 P2 P3 Ekonomi panalli) Yukarıda P3 ekonomi panelli örnek bir devre şeması verilmiştir. Ekonomi panelli devrede by-pass pompası ve üç yollu vana kullanılmamışsa, B1 gidiş suyu sensörü ile B7 dönüş suyu sensörü iptal edilmelidir. Kumanda panosu ayar parametrelerinde herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek yoktur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 63

65 9.1.9 KUMANDA SİSTEMLERİ P1-A: Tek kademeli brülörlere uygun bu pano standart olarak MN ve MD 4-5 serilerinde kullanılmaktadır (Kazan termostadı: C ayarlı, Emniyet termostadı: 110 o C). P2-A: iki kademeli brülörlere uygun olup MD 6-9 ve MK serilerinde standarttır. (Kazan termostadları: C ayarlı, Emniyet termostadı: 110 C). P3 Akıllı ekonomi paneli Otomatik kontrole uygun dış hava sıcaklık kompanzasyonlu bu kontrol paneli tek ve iki kademeli brülörler ile kullanılmaya uygun olup tüm Jetstream serisi kazanlar için opsiyonel olarak sunulmaktadır. P1-A, kazanla verilen standard panodur, P2-A ise çift kademeli brülörler için uygundur. Kazan termostatları C ayarlıdır, emniyet termostadı 110 C'ye set edilmiştir. P3 pano kullanımında, bu panolar ile ilgili kullanma kılavuzuna danışılmalıdır: 1. Kazan termostadı (brülör 1. kademe) 2. Kazan termostadı (brülör 2. kademe) 3. Brülör sayacı (1. kademe) 4. Brülör sayacı (2. kademe) 5. Brülör lambası (1. kademe) 6. Brülör lambası (2. kademe) 7. Kazan termometresi 8. Radyatör pompası anahtarı 9. Resirkülasyon pompası anahtarı 10. Boyler pompası anahtarı 11. By-pass pompası anahtarı 12. Otomatik kontrol ünitesi 13. Emniyet termostadı 14. Emniyet termostadı uyarı lambası 15. Otomatik / manuel anahtarı 16. Açma / kapama anahtarı DemirDöküm Servis Yöneticiliği 64

66 P3 EKONOMİ PANELİ Mikrokompüter kontrol fonksiyonu ile, kullanıcı tarafından istenen oda sıcaklığı cihaz tarafından otomatik olarak elde edilir. P3 ekonomi paneli, çalışma eğrisini kendisi seçer, dış ortam ve çevre koşullarına kendini otomatik olarak adapte eder. Türkiye'nin verimli ve sağlam kazanı DemirDöküm Kazan, P3 Ekonomi Paneli ile çok daha ekonomik çalışmakta, yakıt sarfiyatını azaltarak %40'a varan tasarruf sağlamaktadır. Demirdöküm P3 Ekonomi Paneli'nin kullanıcılara ekonomi, kolaylık ve konfor sağlayan başlıca özellikleri şu şekilde sıralanabilir. 1. Suyun sıcaklığını otomatik olarak ayarlar: Dış ve iç ortam sıcaklığına göre ısıtma sistemine giden suyun sıcaklığını otomatik olarak ayarlar. Brülörü çalıştırıp durdurarak kazan suyu sıcaklığını değiştirmek yerine, ekonomi panelinin kumanda ettiği bir motorlu karıştırıcı vana ile tesisatta dolaşan suyun sıcaklığını değiştirerek daha fazla ekonomi sağlar ve sistem daha sağlıklı çalışır. 2. Mikrokompüter kontrol fonksiyonlu: Dış ortam sıcaklığındaki günlük değişim değerlerini ve iç ortam sıcaklığını hafızasında tutarak, ısıtma eğrilerini otomatik olarak belirler ve uygular. Sık sık ayar yapma zahmetinden kurtarır. 3. Çok fazla tasarruf sağlar: P3 Ekonomi Paneli ile konfor sıcaklığının istendiği periyod programlanır. Cihaz mikrokompüter fonksiyonu ile ısıtma sisteminin programlanan süreden ne kadar önce çalışması ve durması gerektiğine kendisi karar verir. Bu özelliği olmayan paneller ile sadece çalıştırma ve durdurma zamanı ayarlanır. Bu nedenle mikrokompüter fonksiyonsuz cihazların çalışma süresi P3 Ekonomi Paneli'ne göre daha fazladır. 4. Boylerdeki su sıcaklığını kontrol eder: Isıtma sistemine giden suyun sıcaklığını kontrol ederken, aynı zamanda boylerde istenen sıcaklıkta su hazırlanmasını da kontrol eder. 5. Günlük ya da haftalık programlama yapılabilir: Isıtma ile boyler sirkülasyon pompası birbirlerinden bağımsız olarak günlük ve haftalık programlanabilir. 6. Dijital program saatli: Haftanın her günü için farklı olarak, 24 saat içinde 3 açma-3 kapama zamanı belirlenebilir. 7. Otomatik yaz/kış işletmesi: Ortalama dış hava sıcaklığının 17"C'nin üzerine çıkması halinde otomatik olarak ısıtmayı durdurarak yaz işletmesine, 17 C'nin altına düşmesi halinde ise tekrar otomatik olarak kış işletmesine geçer. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 65

67 8. Bina çevresindeki değişikliklere uyum sağlar: Zamanla bina çevresinde meydana gelebilecek yeni bina yapımı, bina çevresinde ağaç oluşması gibi değişikliklere otomatik olarak uyum sağlar 9. Oda ünitesi ile uzaktan kumanda yapılarak sistem 3 farklı konumda çalıştırılabilir: a- Kontrol ünitesinin uyguladığı otomatik program, b- 24 saat konfor (gündüz) sıcaklığı konum, c- 24 saat ekonomi (gece) sıcaklığı konumu. Oda ünitesi içindeki duyar eleman sayesinde ortam sıcaklığı sürekli olarak kontrol altında tutulur. 10. Telefon hattı ile uzaktan kumanda: istenirse kazana telefon hattı üzerinden kumanda etme olanağı da mevcuttur. 11. Gece için ekonomi çalışması yapar: Sistem, kontrol ünitesinin uyguladığı program dahilinde binanın dinamik ısıl karakterine göre en uygun saati kendisi tesbit eder ve gece için ekonomi çalışmasına geçer. 12. Baca gazı yoğuşma riskini düşürür: Isıtma veya sıcak su hazırlamada baca gazı yoğuşma riskini düşürecek şekilde kazanı çalıştırır. 13. Brülörü korur: Sık sık devreye girip çıkmasını önleyerek brülörü korur. 14. Pompaların sıkışmasını: otomatik olarak önler: Sistemin çalıştırılmadığı dönemlerde kullanılmayan pompaların sıkışmalarını önlemek için, sistemi otomatik olarak haftada bir kez 10 saniye çalıştırır. 15. Programlama yapılmasa da kendi programı ile çalışır: Kullanıcının isteği doğrultusunda programlama yapılmasa dahi fabrikada yüklenmiş standart programa göre sistemi en etkin şekilde çalıştırır güne kadar herhangi bir gün için tatil programı yapılabilir: Sistem tatilden dönüş gününde otomatik programa uygun olarak çalışmaya başlar. 17. Kontrol ünitesinin verileri elektrik kesintilerinde yok olmaz: Dijital program saati elektrik kesintilerinde 12 saat rezervlidir. 18. Dörtlü koruma fonksiyonuna sahiptir: Don tehlikesine karşı tesisat, bina, kazan ve boyler koruması vardır. 19. istenirse program haricinde direkt ısıtma yapar: Cihaz içindeki programlar bozulmadan program haricinde ısıtma yapar, kullanım suyu hazırlar. 20. Hızlı ısıtma sağlar: Ortam sıcaklığı istenen değere ulaşıncaya kadar kazan gidiş suyu sıcaklığım maksimumda tutarak hızlı ısıtma sağlar. 21. Bakterilere karşı korur: Boylerde bulunan kullanım suyu sıcaklığını haftada bir kez 2,5 saat süre ile 65 C'de tutarak bakterilere karşı koruma sağlar. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 66

68 22. Ekranlıdır: Yapılan işlemleri ve ölçülen tüm sıcaklıkları ekranda gösterir. 23. Manuel olarak da çalışabilir: Kontrol ünitesi dışında sistemin elle kumanda edilerek de çalışabilmesi için gerekli tüm komponentler P3 Ekonomi Paneli üzerindedir. Not: Jetstream Serisi kazanlar, arka dilim su dönüş bağlantısına yerleştirilen dönüş suyu jetleme borusunun yarattığı vakumun etkisiyle, kazan içindeki sıcak çıkış suyunu, kazana dönen soğuk suyla karıştırdıkları için, mevcut sistemlerde dönüş suyu sıcaklığını yükseltmek için kullanılan by-pass pompasının fonksiyonunu, kazan arka dilimi içerisinde icra ederler. Bu nedenle, Jetstream kazanlar, teknik özelliklerinde belirtilen minimum dönüş suyu sıcaklıklarının altında sürekli olarak çalıştırılmadıkları sürece yoğuşma yapmazlar ve tesisatta by-pass pompasına ihtiyaç gerektirmezler. RVA mikrokomputer ünitesi içeren P3 kumanda panolarında by-pass fonksiyonu bulunmamaktadır. 4 yollu motorlu vana kullanıldığında vananın kazana dönüş hattına çek valf konulmalıdır. P3 kontrol paneli ile birlikte verilen ekipmanlar Gidiş suyu sıcaklık sensörü Kazan suyu sıcaklık sensörü Boyler sıcaklık sensörü Oda termostat ünitesi Dönüş suyu sıcaklık sensörü Dış hava sıcaklık sensörü Elektrik bağlantısı Bütün elektrik bağlantıları yapılırken daha önceki uyarılar kısmındaki ikazlar dikkate alınmalıdır. Pompa ve motorlu vana role çıkışları 2 amper 220 V olup limiti aşan akım değerlerinde kontaktör kullanılmalıdır. Trifaze pompalar için termik koruma ve kontaktör kullanılmalıdır. Cihaz 220 V AC 50 Hz ve uygun topraklama ile çalışır. Tüm kullanılan kablolar en az 1mm 2 kesitli ve çok telli olmalıdır. Panoyla beraber verilen sensörler ideal sistem içindir. İhtiyacın dışında gereksiz sensör takılmamalıdır.(aksi halde sistem yanlış çalışacaktır.) Panoyu koruyan sigorta değerleri çeşitli sistemlere uymak üzere 10, 6, 6 amper olarak seçilmiştir. Tüm kablolar, pano arkasındaki ilgili rakorlardan geçirilmeli, rakorlar iyice sıkılmalı ve ilgili klemenslere bağlanmalıdır. Tüm kullanılan kablolar hasar görmeyecek şekilde döşenmeli kablo kanalı, spiral v.s. gibi koruyucular kullanılmalıdır. 1. kademe, 2. kademe, emniyet termostadı, termometre bulbları ve kazan sensörü kablo rakorundan teker teker geçirilerek kazan üst sacının altına geçirilir. Sensör ve bulb uçları kazana monte edilmiş duyar uç muhafazasına sıkı şekilde yerleştirilir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 67

69 Harici elemanlar Uygulama örnekleri kısmında hidrolik devrelere göre harici elemanlar ve sensörlerin bağlantıları görülmektedir. Elektrik bağlantıları yapılırken bu şemalara sadık kalınmalıdır. Uygulamaya başlamadan önce sistemin ihtiyacı olan sensörler belirlenmeli, gereksiz sensör bağlanmamalıdır. Gereksiz bağlanan sensör sistemin yanlış çalışmasına sebep olcaktır. Pompalar trifaze ise veya akım değeri 2 Amperi geçiyorsa kontaktör ve termik kullanılmalıdır. Motorlu vana kontak akım değerleri 2 Amperdir. W otomat : Gecikmeli tip seçilmeli, akım değeri devrenin çekeceği toplam akım değerine göre hesaplanıp bulunmalıdır. Tehlike anahtarı : Basıldığında kilitlenerek devrenin enerjisini kesen acil durum anahtarıdır. Akım değeri 16 A 220 VAC olmalıdır. Oda sensörleri : Oda ünitesi (sistem tipine göre gerekirse 2 adet ) ısıtma bölgelerinin en çok kullanılan ve ortalama sıcaklığın okunabileceği bir mahalin iç duvarına takılmalıdır. Bu mahalde ısı kaynaklarından uzağa takılmalı, perde veya kapı arkasına monte edilmemeli, direkt güneş ışığından uzak, yerden 1.5 metre yükseğe monte edilmelidir. Bu mahalin radyatörleri termostatik vana ile kontrol edilmemeli, ediliyorsa vana en yüksek değere ayarlanmalıdır. Kontrol ünitesi iki ayrı ısıtma bölgesine kumanda edebildiği için iki oda sensörü (A6 ve A7) bağlanabilmektedir. Dış hava sensörü : Binanın dış duvarı üzerine, aşağıdaki şematik yerleşimlere uygun olarak monte edilmelidir. Ana ısıtma bölgeleri değişik yönlerde veya tam olarak belirlenemiyorsa dış hava sensörünü kuzey veya kuzey batıya bakan duvara monte edilmelidir. Sabah güneşini görmemeli kolaylıkla ulaşılabilir olmamalıdır. Oda sensörü ve dış hava sensörü ile kontrol ünitesi arasındaki gerilim düşük voltajdır. Bu iki sensörün montajında kullanılacak olan kablo kesitleri aşağıda verilmiştir. 20 metreye kadar 0,75 mm 2 80 metreye kadar 1 mm metreye kadar 1,5 mm 2 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 68

70 Kazan ve Boyler sensörleri : Bu sensörler kazan ve boyler su sıcaklıklarını üniteye iletirler. Kazan sensörü B2, boyler sensörü ise B3 ile gösterilir. Sistem tipine göre ikinci boyler sensörü B31 bağlanabilir. Kazan sensörü için 1/8 duyar uç muhafazası, tespit sekmanı ile beraber verilmiştir. Boyler sensörü içinde boyler tipine göre iç çapı 6.2 mm olan bir duyar uç muhafazası temin edilmelidir. Bu muhafaza boylerin ortalama sıcaklığını okuyabilecek yere takılmalıdır. Baca gazı sıcaklığı sensörü :B8 sembolü ile gösterilen bu sensör eğer sisteme bağlanırsa, istendiğinde o ana kadar ölçülen en yüksek baca gazı sıcaklığı verir Brülör :Brülör bağlantıları P3 panonun 19 ile 26 nolu klemensleri arasında yapılır. 19 nolu klemense brülörün toprak bağlantısı 20 nolu klemense P3 panonun brülör roleleri faz beslemesi nolu klemense kazan termostadı 23 nolu klemense nötr bağlantısı nolu klemense 2.kademe termostadı bağlanır. Radyatör pompası : Hidrolik şemalarda Q2 olarak gösterilen radyatörlere sıcak su gönderen pompadır. Çift ısıtma bölgeli sistemlerde ikinci sirkülasyon pompası Q6 olarak tanımlanır. Boyler pompası : Hidrolik şemalarda Q3 olarak gösterilen boyler eşanjörüne sıcak su gönderen pompadır. Motorlu vana 1: Hidrolik şemalarda Y1 olarak gösterilen bu eleman 3 pozisyonlu olarak seçilmiştir. Elektrik bağlantıları P3 pano klemenslerine yapılır. Motorlu vana 2: İkinci ısıtma devresi için motorlu vana kullanılırsa Y5 olarak tanımlanır ve elektrik bağlantıları ünite üzerindeki yerlerine bağlanır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 69

71 P 3 PANO İLE TESİSAT ÖRNEKLERİ DemirDöküm Servis Yöneticiliği 70

72 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 71

73 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 72

74 İKİ BÖLGELİ ISITMA DemirDöküm Servis Yöneticiliği 73

75 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 74

76 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 75

77 ATMOSFERİK BRÜLÖRLÜ DÜŞÜK SICAKLIK KAZANLARI Atmosferik brülörlüdür, sessiz yanar. Gaz yakıt (doğalgaz veya LPG) ile çalışır. Elektronik ateşlemelidir. Çok uzun ömürlüdür. Dökme dilimlidir. (GG 20) Her türlü emniyet sistemine sahiptir. Kazanın tamamı, imalat hatalarına karşı 3 yıl garantilidir. (Sanayi Bakanlığı'ndan onaylı) TSE uygunluk belgelidir. AK serisi TS PR EN 656'yı ilk alan atmosferik brülörlü döküm kazandır. BS PR EN 656 standartlarına da uygun üretilmektedir. Baca sensörüne sahiptir. P3 Ekonomi Paneli ile ekonomi ve konfor sağlar. Kazan açık ve kapalı ısıtma sistemleri için dizayn edilmiş olup, 6 bar işletme basıncına kadar kullanılabilmektedir. Yüksek verim en az işletme giderleri: Kazan ısıl verimi %91, yanma verimi ise %94'tür. Brülörde fan olmadığı için ayrıca elektrik harcamaz. Ek bir enerji sarfiyatı yoktur. Tam güvenlik sistemi: Düşük basınç emniyeti, yüksek basınç regülatörü, dört manyetik ventil, çift iyonizasyon elektrodu ve kazan sıcaklığını kontrol eden 3 ayrı termostat ile kullanıcısına tam güven verir. Tam çevreci: DemirDöküm için özel olarak tasarlanmış brülörü ile tam çevrecidir. CO ve NOx emisyonları çok düşüktür. Bu sayede bitki örtüsü üzerinde çölleştirici etki önlenmektedir. Baca gazı sıcaklığı çok düşüktür. Ayrıca baca akım sigortasından aldığı sekonder hava sayesinde su buharı oranı düşüktür ve bacada yoğunlaşma önlenir. Sessiz çalışma: Brülörde fan olmadığı için, kazanın yanındayken bile çalıştığını anlamak zordur. Ses ile ilgili ek bir önlem almaya gerek kalmaz. Arızasız çalışma: Hareketli hiç bir parçası olmaması sayesinde periyodik bakımlar yaptırılarak uzun yıllar arızasız çalışma sağlanır. Çift kademeli brülör: P3 ekonomi paneli tarafından dış hava sıcaklığına bağlı ve otomatik olarak düşük ve yüksek kademe çalışabilen brülör sayesinde kazan gerektiği kadar yanar. Bu sayede brülör dur kalk sayısı minimum olur. Bu sayede yakıt sarfiyatı azalırken gaz yolu armatürlerinin de ömürleri uzamış olur. Esnek döküm teknolojisi: DemirDöküm buluşu %50 daha esnek döküm teknolojisi ile termal şoklara karşı direnci arttırılmış döküm kazan bloğu sorunsuz bir işletme sağlar. Kazanı her türlü çatlama riskine karşı korur. Silis bakımından zengin döküm yüzey yapısı, kazanın korozyona maruz kalmasını engeller, ömrünü uzatır. Düşük sıcaklık ısıtması: DemirDöküm AK serisi atmosferik brülörlü kazanlar, düşük kazan gidiş ve dönüş sıcaklıklarında bile yoğuşma yapmayan tasarımları itibariyle, düşük sıcaklık ısıtma sistemlerine uygundurlar. Montaj kolaylığı: Kazanlar dilimli olduğu için taşıması kolaydır. Kazan dairesi duvarlarını kırma ihtiyacı doğmaz DemirDöküm Servis Yöneticiliği 76

78 TESLİM ŞEKLİ Kazan dilimleri demonte durumda, nakliye çubukları ile birbirine bağlanarak blok halinde bir palet üzerinde, diğer parçalar (dış saclar, kumanda panosu, bağlama elemanları vb.) ise ambalaj kutuları içerisinde sevk edilmektedir KAZAN MONTAJI Dilimlerin birleştirilerek, dış saclar ve aksesuarları ile montajı DemirDöküm Kazan Yetkili Servisleri'nce yapılmaktadır. Türkiye'nin en yaygın ve uzman servis ağı her an hizmetinizdedir. KAİDE BOYUTLARI KONTROL PANELLERİ P2-A Kontrol Paneli ( standart ) Kazanla birlikte verilen standart, iki kademeli kumanda panosudur. (Kazan termostatları C, emniyet termostatı 110 o C) 1-Kazan termostatı (Brülörl. kademe) 2-Kazan termostatı (Brülör 2. kademe) 7-Kazan termometresi 13-Emniyet termostatı 14-Emniyet termostatı uyarı lambası P3 EKONOMİ PANELİ ( Opsiyonel ) Otomatik kontrole uygun, dış hava sıcaklık kompanzasyonlu, kumanda panosudur. (Tek ve çift kademeli brülöre uygun) DemirDöküm Servis Yöneticiliği 77

79 KULLANILAN GAZ VALFLERİN TİPLERİ Not : Gaz yolu armalürleri üzerinde filtre (50 mm), regülatör, gaz basıncı test nipeli, min. gaz basınç presostatı, emniyet ve selencid vanaları bulunmaktadır TEKNİK ÖZELLİKLER DemirDöküm Servis Yöneticiliği 78

80 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 79

81 DEMİR DÖKÜM ÇELİK KAZANLAR DemirDöküm CK serisi çelik kazanlar, doğalgaz, LPG, motorin ve fuel-oil (No.5) yakar. DemirDöküm CK serisi çelik kazanlar, karşı basınçlı-alev geri dönüşlü, yatay üç geçişli ve alev duman borulu, çelik gövdeli sıcak su kazanlarıdır. Dış gövdeleri prizmatiktir. Duman boruları içine yerleştirilmiş geciktiriciler sayesinde ısı transferi ve verim yüksek tutulmaktadır. Standart olarak 3 bar işletme basıncına göre tasarlanmıştır. İsteğe bağlı olarak 4 ile 10 bar arası işletme basınçları için üretim yapılmaktadır. DemirDöküm CK serisi kazanlar TS-EN 303 ve TS 497 uygunluk belgesine sahiptirler kcal/h kapasiteye kadar olan kazanlar standart olarak tek kademeli kumanda panosu (PI-A), kcal/h ve üstünde kapasiteli kazanlar ise çift kademeli kumanda panosu (P2-A) ile birlikte sevk edilebilmektedir. Yüksek verimlidir, net ısıl verim %93'tür. 2 yıl garantilidir. Karşı basınçlı olarak dizayn edildiğinden küçük boyutludur, fazla yer kaplamaz. Kazan brülör kapısındaki özel refrakter+izole beton uygulaması ile hem alev erezyonuna ve darbelere karşı direnç arttırılmış, hemde refrakterin düşük iletim katsayısı nedeniyle ısının kazan içinde tutularak yüksek verim elde edilmesi sağlanmıştır. Kazan silindirik gövdesi etrafına sanlan alüminyum folyo kaplı düşük yoğunluklu cam yünü izolasyon şiltesiyle dışarıya olan ısı kayıplanen aza indirgenmiştir. Kazanda sızdırmazlık malzemesi olarak, insan sağlığına ve çevreye hiç bir şekilde zarar vermeyen, yüksek sıcaklığa dayanıklı, cam ve seramik elyaf bazlı fitiller ve contalar kullanılmaktadır. Kazanların baca gazı sıcaklıkları C arasında değişmektedir. Kazan brülör kapaklarındaki yeni konstrüksiyon sayesinde, kısa ve uzun namlulu brülörler ile sorunsuz olarak kullanılabilirler. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 80

82 KAZAN BRÜLÖR SİRKÜLASYON POMPASI SEÇİM TABLOSU DemirDöküm Servis Yöneticiliği 81

83 DÖKÜM KAZAN DOĞALGAZ GAZ BRÜLÖRÜ DEMİRDÖKÜM RIELLO MOTORİN BRÜLÖRÜ SİRKÜLASYON POMPASI BY-PASS POMPASI 3 YOLLU TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ VANA TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE TİP KAPASİTE TİP KAPASİTE TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ ÇAP kcal/h kw GİRİŞ BASINCI kw GİRİŞ BASINCI kw kg/h kg/h m3/h mss m3/h mss DN MN mbar BS R 2000 G 103 3,5-8,7 CXL ,0 5,4 NXL 53-25P 2,0 3,5 32 MN mbar BS R 2000 G 103 3,5-8,7 CXL ,0 4,0 NXL P 2,7 2,3 40 MD mbar BS RG CXL ,5 5,0 CXL ,0 3,5 40 MD mbar BS RG4S CXL ,5 3,8 CXL ,1 4,0 50 MD mbar BS RG5D 8/12-25 SCX ,0 5,6 CXL ,3 4,5 50 MD mbar RS mbar RS /4" RG5D 8/12-25 SCX ,6 5,0 CXL ,4 3,8 65 MD mbar RS mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,5 6,0 SCX ,5 5, mbar RS /4" SXM ,8 MD mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,9 5,5 SCX ,6 5, mbar RS 38 2" SXM ,3 MK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,7 5,2 SCX ,1 5, mbar RS 38 2" SXM ,1 MK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,3 4,2 SCX ,8 4, mbar RS 38 2" SXM ,0 MK mbar RS /4" RL 50 12,5/25-50 SCX ,8 4,2 SCX ,6 3, mbar RS 50 2" SXM ,0 MK mbar RS /4" RL 50 12,5/25-50 SCX ,5 3,8 SCX ,3 2, mbar RS 50 2" MK mbar RS /2" RL 50 12,5/25-50 SCX ,8 6,0 SCX , mbar RS 70 DN65 MK mbar RS /2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,3 5,5 SCX ,5 2, mbar RS 70 DN65 MK mbar RS /2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,0 4,9 SCX ,1 2, mbar RS 70 DN65 MK mbar RS 100 2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,5 8,5 SCX mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,8 8,0 SCX ,5 1, mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,3 7,8 SCX , mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,7 7,2 SCX ,8 2, mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,3 7,0 SCX , mbar RS 130/M DN MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,0 6,2 SCX , mbar RS 130/M DN ÖNEMLİ UYARILAR: 1.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE DEBİ ESAS ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAHMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR.TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR. 2.NXL, CXL VE SXM SERİLERİ MONOFAZE, SCX VE DCX SERİLERİ TRİFAZEDİR. 3.BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. 4. EGO ŞARTNAMESİ GEREĞİ 1200 kw ÜZERİNDE GÜÇLERDE ORANSAL KONTROLLÜ BRÜLÖR KULLANILMALIDIR. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 82

84 DÖKÜM KAZAN LPG BRÜLÖRÜ SİRKÜLASYON POMPASI BY-PASS POMPASI 3 YOLLU TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ VANA MAKSİMUM MAKSİMUM TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ ÇAP kcal/h kw GİRİŞ BASINCI kw GİRİŞ BASINCI kw m3/h mss m3/h mss DN MN mbar BS 2 (LPG) CXL ,0 5,4 NXL 53-25P 2,0 3,5 32 MN mbar BS 2 (LPG) CXL ,0 4,0 NXL P 2,7 2,3 40 MD mbar BS 3 (LPG) CXL ,5 5,0 CXL ,0 3,5 40 MD mbar BS 4 (LPG) CXL ,5 3,8 CXL ,1 4,0 50 MD mbar BS 4 (LPG) SCX ,0 5,6 CXL ,3 4,5 50 MD mbar RS 5 (LPG) mbar RS 28 (LPG) 1 1/4" SCX ,6 5,0 CXL ,4 3,8 65 MD mbar RS 5 (LPG) mbar RS 28 (LPG) 1 1/4" SCX ,5 6,0 SCX ,5 5,8 65 SXM ,8 MD mbar RS 38 (LPG) 1 1/4" SCX ,9 5,5 SCX ,6 5,3 65 SXM ,3 MK mbar RS 38 (LPG) 1 1/4" SCX ,7 5,2 SCX ,1 5,2 65 SXM ,1 MK mbar RS 38 (LPG) 1 1/4" SCX ,3 4,2 SCX ,8 4,3 80 SXM ,0 MK mbar RS 50 (LPG) 1 1/4" SCX ,8 4,2 SCX ,6 3,5 80 SXM ,0 MK mbar RS 50 (LPG) 1 1/4" SCX ,5 3,8 SCX ,3 2,9 80 MK mbar RS 70 (LPG) 1 1/2" SCX ,8 6,0 SCX ,8 80 MK mbar RS 70 (LPG) 1 1/2" SCX ,3 5,5 SCX ,5 2,6 100 MK mbar RS 70 (LPG) 1 1/2" SCX ,0 4,9 SCX ,1 2,3 100 MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,5 8,5 SCX MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,8 8,0 SCX ,5 1,8 100 MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,3 7,8 SCX , MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,7 7,2 SCX ,8 2,6 125 MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,3 7,0 SCX , MK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,0 6,2 SCX ,9 125 ÖNEMLİ UYARILAR: 1.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE DEBİ ESASA ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR. TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR. 2.NXL, CXL VE SXM SERİLERİ MONOFAZE, SCX VE DCX SERİLERİ TRİFAZEDİR. 3.BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 83

85 ISI KAYBI DÖKÜM KAZAN YAKIT FUEL-OİL BRÜLÖRÜ MEME BÜYÜKLÜĞÜ (gph) SİRKÜLASYON POMPASI BY PASS POMPASI 3 YOLLU VANA ARALIĞI TİP KAPASİTE SARFİYATI TİP KAPASİTE ÇALIŞMA TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ VANA kcal/h kw kcal/h kg/h ŞEKLİ KADEME KADEME m3/h mss m3/h mss ÇAP DN MD ,5 EF1-VY(U) 6,5-20 Tek Kademeli 2,00 - CXL ,20 4,50 CXL ,40 3,00 40 SCX ,20 6, MD ,2 EF3-VY(U) Tek Kademeli 2,50 - CXL ,30 4,00 CXL ,20 3,00 50 SCX ,30 5, MD ,8 EF3-VY(U) Tek Kademeli 3,00 - SCX ,40 5,70 SCX ,90 7,00 50 SXM ,40 5,90 CXL ,90 4, MD ,5 EF3-VZY(U) İki Kademeli 2,50 1,00 SCX ,50 5,30 SCX ,60 6,10 50 SXM ,50 5,30 CXL ,60 4, MK ,4 EF3-VY(U) Tek Kademeli 4,00 - SCX ,70 5,00 SCX ,40 5,00 65 EF3-VZY(U) İki Kademeli 2,50 1,50 SXM ,70 5,00 CXL ,40 3, MK ,6 EF3-VY(U) Tek Kademeli 5,00 - SCX ,20 5,70 SCX ,10 5,50 65 EF3-VZY(U) İki Kademeli 3,00 2,00 SXM ,10 5, MK ,1 EF3-VZY(U) İki Kademeli 4,00 2,00 SCX ,10 5,00 SCX ,40 5,00 65 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 84 SXM ,40 5, MK ,6 EF5-VY(U) Tek Kademeli 6,50 - SCX ,90 4,50 SCX ,60 4,50 80 EF3-VZY(U) İki Kademeli 4,00 2,50 SXM ,60 4, MK ,1 EF5-VY(U) Tek Kademeli 7,50 - SCX ,80 4,50 SCX ,80 4,00 80 EF3-VZY(U) İki Kademeli 5,00 2,50 SXM ,80 3, MK ,5 EF5-VY(U) Tek Kademeli 7,50 - SCX ,60 4,00 SCX ,10 3,10 80 EF3-VZY(U) İki Kademeli 5,00 3, MK ,0 EF3-VZY(U) İki Kademeli 5,00 3,00 SCX ,50 6,60 SCX ,30 2, MK ,0 EF5-VY(U) Tek Kademeli 8,30 - EF5-VZY(U) İki Kademeli 6,00 3, MK ,5 EF5-VY(U) Tek Kademeli 9,50 - SCX ,30 6,20 SCX ,50 2,80 80 EF5-VZY(U) İki Kademeli 6,00 3, MK ,0 EF5-VY(U) Tek Kademeli 10,50 - SCX ,20 5,80 SCX ,80 2, EF5-VZY(U) İki Kademeli 7,00 3, MK ,5 EF5-VY/S(U) Tek Kademeli 11,00 - SCX ,00 5,30 SCX ,00 2, EF5-VZY(U) İki Kademeli 7,00 4, MK ,3 EF5-VY/S(U) Tek Kademeli 12,00 - SCX ,00 9,10 SCX ,30 2, EF5-VZY(U) İki Kademeli 8,30 4, MK ,0 EF5-VZY(U) İki Kademeli 8,30 4,50 SCX ,90 8,90 SCX ,60 2, MK ,0 EF5-VZY(U) İki Kademeli 8,30 4,00 SCX ,80 8,00 SCX ,90 1, MK ,6 EF7-VZY(U) İki Kademeli 9,50 4,00 ÖNEMLİ UYARILAR: 1.DEMİRDÖKÜM DÖKÜM KAZANLAR İLE UZUN NAMLULU FUEL-OİL BRÜLÖRÜ KULLANILMALIDIR. 2.BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. 3.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE ESAS ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAHMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR. TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR.

86 TİP ÇELİK KAZAN GAZ BRÜLÖRÜ MOTORİN BRÜLÖRÜ SİRKÜLASYON POMPASI BY-PASS KAPASİTE TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ POMPASI VANA GAZ GİRİŞ TİP KAPASİTE GAZ GİRİŞ TİP KAPASİTE TİP KAPASİTE TİP KAPASTE TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ ÇAP kcal/h kw BASINCI kw BASINCI kw kg/h kg/h m 3/ h mss m 3 /h mss DN CK mbar BS RG CXL ,5 5,0 NXL P 2,3 3,0 40 CK mbar BS RG CXL ,5 5,0 CXL ,0 3,5 40 CK mbar BS RG CXL ,5 4,5 CXL ,7 3,1 50 CK SXM RG4 SCX mbar BS S Trifaze 7,0 6,0 CXL ,7 4,8 50 Monofaze 7,0 6,0 CK SXM SCX mbar BS RG5D 8/12-25 Trifaze 8,5 5,5 CXL ,7 4,2 65 Monofaze 8,5 5,5 CK mbar RS mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,0 6,0 SCX Trifaze 7,3 5,8 65 SXM Monofaze 7,3 6,0 CK mbar RS mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,5 5,8 SCX Trifaze 8,3 5,4 65 SXM mbar RS /4" Monofaze 8,3 5,4 CK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,0 4,5 SCX Trifaze 10,7 4, SXM mbar RS 38 2" Monofaze 10,7 4,5 CK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,0 4,5 SCX Trifaze 12,0 3, SXM mbar RS 50 2" Monofaze 12,0 3,6 CK mbar RS /4" RL 50 12,5/25-50 SCX ,0 4,0 SCX ,3 3, mbar RS 50 2" CK mbar RS /2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,0 6,0 SCX ,7 2, mbar RS 70 DN65 CK mbar RS 100 2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,0 8,5 SCX ,3 2, mbar RS 100 DN65 CK mbar RS 100 2" RL / SCX ,0 7,0 SCX ,7 5, mbar RS 100 DN65 CK mbar RS 130 2" RL / SCX ,0 5,3 SCX ,3 8,1 150 CK DemirDöküm Servis Yöneticiliği mbar RS 130/M DN mbar RS 190 2" ÖNEMLİ UYARILAR: 1.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE DEBİ ESAS ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAHMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR.TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR. 2.NXL, CXL VE SXM SERİLERİ MONOFAZE, SCX VE DCX SERİLERİ TRİFAZEDİR. 3. CK 1250 SERİSİ KAZANDA MAKSİMUM DEBİ SCX SERİSİ POMPALAR İLE SAĞLANAMAYACAĞINDAN, DCX VE DX SERİSİ POMPALAR PARALEL ÇALIŞTIRILMALIDIR. BU KAZAN İÇİN KULLANILAN İKİZ POMPALARIN, HER İKİ MOTORU DA ÇALIŞTIRILMALIDIR. 4. BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. 5. EGO ŞARTNAMESİ GEREĞİ 1200 kw ÜZERİNDE GÜÇLERDE ORANSAL KONTROLLÜ BRÜLÖR KULLANILMALIDIR. 3 YOLLU DCX ,5 8,0 SCX ,6 3,0 150

87 ÇELİK KAZAN LPG BRÜLÖRÜ SİRKÜLASYON POMPASI BY-PASS POMPASI 3 YOL TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ VANA MAKSİMUM MAKSİMUM TİP KAPASİTE GAZ GİRİŞ TİP KAPASİTE GAZ GİRİŞ TİP KAPASİTE TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ ÇAP kcal/h kw BASINCI kw BASINCI kw m 3/ h mss m 3 /h mss DN CK mbar BS 2 (LPG) CXL ,5 5,0 NXL P 2,3 3,0 40 CK mbar BS 3 (LPG) CXL ,5 5,0 CXL ,0 3,5 40 CK mbar BS 3 (LPG) CXL ,5 4,5 CXL ,7 3,1 50 CK mbar BS 4 (LPG) SCX Trifaze 7,0 6,0 CXL ,7 4,8 50 SXM Monofaze 7,0 6,0 CK mbar BS 4 (LPG) SCX Trifaze 8,5 5,5 CXL ,7 4,2 65 SXM Monofaze 8,5 5,5 CK mbar RS 5 (LPG) mbar RS 28 (LPG) 1 1/4" SCX ,0 6,0 SCX Trifaze 7,3 5,8 65 SXM Monofaze 7,3 6,0 CK mbar RS 5 (LPG) mbar RS 28 (LPG) 1 1/4" SCX ,5 5,8 SCX Trifaze 8,3 5,4 65 SXM Monofaze 8,3 5,4 CK mbar RS 38 (LPG) 1 1/4" SCX ,0 4,5 SCX Trifaze 10,7 4,5 80 SXM Monofaze 10,7 4,5 CK mbar RS 50 (LPG) 1 1/4" SCX ,0 4,5 SCX Trifaze 12,0 3,9 80 SXM Monofaze 12,0 3,6 CK mbar RS 50 (LPG) 1 1/4" SCX ,0 4,0 SCX ,3 3,0 80 CK mbar RS 70 (LPG) 1 1/2" SCX ,0 6,0 SCX ,7 2,6 100 CK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,0 8,5 SCX ,3 2,0 100 CK mbar RS 100 (LPG) 2" SCX ,0 7,0 SCX ,7 5,4 125 CK mbar RS 130 (LPG) 2" SCX ,0 5,3 SCX ,3 8,1 150 CK mbar RS 190 (LPG) 2" DCX ,5 8,0 SCX ,6 3,0 150 ÖNEMLİ UYARILAR: 1.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE DEBİ ESAS ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAHMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR.TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR. 2.NXL, CXL VE SXM SERİLERİ MONOFAZE, SCX VE DCX SERİLERİ TRİFAZEDİR. 3. CK 1250 SERİSİ KAZANDA MAKSİMUM DEBİ SCX SERİSİ POMPALAR İLE SAĞLANAMAYACAĞINDAN, DCX VE DX SERİSİ POMPALAR PARALEL ÇALIŞTIRILMALIDIR. BU KAZAN İÇİN KULLANILAN İKİZ POMPALARIN, HER İKİ MOTORU DA ÇALIŞTIRILMALIDIR. 4. BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 86

88 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 87

89 DÖKÜM KAZAN GAZ BRÜLÖRÜ DEMİRDÖKÜM RIELLO MOTORİN BRÜLÖRÜ SİRKÜLASYON POMPASI BY-PASS POMPASI 3 YOLLU TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ TEK KADEMELİ İKİ KADEMELİ VANA TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE GAZ TİP KAPASİTE TİP KAPASİTE TİP KAPASİTE TİP DEBİ BASINÇ TİP DEBİ BASINÇ ÇAP kcal/h kw GİRİŞ BASINCI kw GİRİŞ BASINCI kw kg/h kg/h m3/h mss m3/h mss DN MN mbar BS R 2000 G 103 3,5-8,7 CXL ,0 5,4 NXL 53-25P 2,0 3,5 32 MN mbar BS R 2000 G 103 3,5-8,7 CXL ,0 4,0 NXL P 2,7 2,3 40 MD mbar BS RG CXL ,5 5,0 CXL ,0 3,5 40 MD mbar BS RG4S CXL ,5 3,8 CXL ,1 4,0 50 MD mbar BS RG5D 8/12-25 SCX ,0 5,6 CXL ,3 4,5 50 MD mbar RS mbar RS /4" RG5D 8/12-25 SCX ,6 5,0 CXL ,4 3,8 65 MD mbar RS mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,5 6,0 SCX ,5 5, mbar RS /4" SXM ,8 MD mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,9 5,5 SCX ,6 5, mbar RS 38 2" SXM ,3 MK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,7 5,2 SCX ,1 5, mbar RS 38 2" SXM ,1 MK mbar RS /4" RL 38 10/20-38 SCX ,3 4,2 SCX ,8 4, mbar RS 38 2" SXM ,0 MK mbar RS /4" RL 50 12,5/25-50 SCX ,8 4,2 SCX ,6 3, mbar RS 50 2" SXM ,0 MK mbar RS /4" RL 50 12,5/25-50 SCX ,5 3,8 SCX ,3 2, mbar RS 50 2" MK mbar RS /2" RL 50 12,5/25-50 SCX ,8 6,0 SCX , mbar RS 70 DN65 MK mbar RS /2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,3 5,5 SCX ,5 2, mbar RS 70 DN65 MK mbar RS /2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,0 4,9 SCX ,1 2, mbar RS 70 DN65 MK mbar RS 100 2" RL 70 21,5/40-70 SCX ,5 8,5 SCX mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,8 8,0 SCX ,5 1, mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,3 7,8 SCX , mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,7 7,2 SCX ,8 2, mbar RS 100 DN65 MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,3 7,0 SCX , mbar RS 130/M DN MK mbar RS 100 2" RL / SCX ,0 6,2 SCX , mbar RS 130/M DN ÖNEMLİ UYARILAR: 1.SİRKÜLASYON POMPALARI KAZAN KAPASİTESİNE GÖRE DEBİ ESAS ALINIP, TESİSAT DİRENCİ TAHMİN EDİLEREK SEÇİLMİŞTİR.TESİSAT KAYIPLARININ NORMALDEN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLEN YERLERDE MUTLAKA DETAYLI HESAP YAPILARAK BASINÇ KAYIPLARI BELİRLENMELİDİR. 2.NXL, CXL VE SXM SERİLERİ MONOFAZE, SCX VE DCX SERİLERİ TRİFAZEDİR. 3.BRÜLÖR SEÇİMLERİ MAKSİMUM KAZAN GÜCÜNE GÖRE YAPILMIŞTIR. 4. EGO ŞARTNAMESİ GEREĞİ 1200 kw ÜZERİNDE GÜÇLERDE ORANSAL KONTROLLÜ BRÜLÖR KULLANILMALIDIR. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 88

90 RIELLO DOĞALGAZ LPG YAKITLI LOW NOX BRÜLÖRLER DemirDöküm/Riello gaz ve çift yakıtlı brülörleri, yeni tasarımları ve üstün kalite normlarına uygun üretimlerinin yanısıra,standartların altındaki gaz emisyonları neticesinde yanmada optimizasyon sağlayan teknolojileri sayesinde,yenilikçi çözümleri ile karakterize edilen bir seriyi kapsamaktadır. Düzenli yanarlar, sessiz çalışırlar, ekonomiktirler ve çevreyi kirletmezler. Brülör başlığı, hava ile yakıtı en uygun oranda karıştırarak yakar. Çevreye saygılıdır. Brülörler üzeindeki her komponentin kolay ulaşılabilir olması, bakım zamanını azaltır, servis verebilme kolaylığı sağlar. Sekonder ve primer hava ayarı, iyi bir yanış ve emisyon elde edilmesini sağlar. Otomatik hava kapama klapesi sayesinde kazanın çabuk soğuması ve ısı kaybı önlenir. Ses seviyesi çok düşüktür. Tüm dış elektriksel bağlantıların soket ile yapılması, montaj hatalarını engeller d/d hızlı elektrik motorları ve yüksek performanslı fanları ile, özellikle karşı basınçlı kazanlar ile kullanılmaları tavsiye edilmektedir. Montaj ve bakım kolaylığı; DemirDöküm/Riello brülörleri karakterize eden özelliklerdir. Tiplere göre kayar-kelepçeli flanşla veya doğrudan montaj, her türlü kazanda sorun çıkmadan işletme imkanı verir. Kayar kızak sistemi, tüm montaj, ayar ve bakım operasyonlarının daha çabuk ve kolay yapılmasını sağlar, yanma başlığına brülörü sökmeden ulaşma imkanı verir. Bakım ve servis gerektiren parçaların kolay ulaşılabilir olması, servis süresini ve işçiliğini azaltır. Brülörlerin gerekli tüm kumanda üniteleri, brülör üzerinde monte edilmiş durumdadır. Tüm gaz ve çift yakıtlı brülörler, TSE ve CE belgeli olup, Alman Gaz Enstitüsü DVGVV uygunluk onaylıdır. Gaz yolu armatürlerinde sektörün en seçkin firmalarından DUNGS markalı A sınıfı ürünler kullanılmaktadır. Tüm brülörlerde kullanılan gaz armatürleri 360 mbar gaz giriş basıncına kadar sorunsuz olarak çalışabilmektedir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 89

91 DemirDöküm/Riello Gaz ve Çift Yakıtlı Brülörleri kw kapasite aralığında, tek kademeli, çift kademeli, oransal veya çift yakıtlı (gaz yakıt + motorin) olarak üretilmektedir. BS Serisi Tek Kademeli Gaz Yakıtlı Low NOx Brülörler'in, ( kvv) yanma başlıkları, alevin her noktada en ideal şekilde kontrol edilebilmesine imkan verecek şekilde dizayn edilmiştir. Bu, yanmamış gaz ve NO miktarını minimuma indiren özel bir türbülatör kullanımıyla elde edilir. Yeni fan tasarımı ve yalıtımlı akustik dış kaplama, brülör ses seviyesinin çok düşük olmasını sağlar. Yanma başlığı ile aynı eksende bulunan motor-fan tasarımı sayesinde, emsallerine göre %30 daha az hacim kaplarlar. GS Serisi Tek Kademeli Brülörler (11-58 kw) özellikle, ev ısıtmasında kullanılmak üzere geliştirilmişlerdir. Standart olarak doğal gaz veya LPG yakmaya uygun olarak satılan bu ürünler, sıvı yakıtlı kat kaloriferlerinin gaz dönüşümü gibi küçük boyut, sessiz çalışma ve kolay montajın önem kazandığı uygulamalarda kullanılır. RS 5 Serisi Tek Kademeli Brülör, ( kW) aynı kapasitedeki brülörlere nazaran, daha küçük, daha ekonomik ve daha sessiz olarak geliştirilen yeni bir modeldir. RS 28 serisi brülöre eşdeğer kapasiteye ve benzer komponentlere sahiptir. RS Serisi Çift Kademeli Gaz Yakıtlı Brülörler, ( kw), gelişmiş gaz-hava regülasyonuna imkan veren servomotor sistemiyle donatılmıştır. Daha fazla statik basınç üreten özel fan kanat tasarımı sayesinde, brülör ses seviyesi emsallerine kıyasla % 50 daha düşüktür. Kayar kızak sistemi, montaj, ayar ve bakım işlemlerini kolaylaştırır. RS/M Serisi Gaz Yakıtlı Oransal Brülörler ( kw), iki kademeli progresif olarak çalıştırılabilmelerinin yanısıra; sıcaklık ve basınç probları ile verilen RVVF40 modülasyon ünitesi ilavesiyle, tam modülasyonlu olarak kullanılırlar. Maksimum yükte birinci ve ikinci kademe arasındaki modülasyon oranının 6:1 olması, yüksek verim ve daha düşük yakıt tüketimi sağlar. RS/M Serisi Brülörler, kısa zaman aralığında ani yük değişimlerine ihtiyaç duyulan proses, buhar, boya veya soğutma sistemleri gibi kontrol esnekliği gereken yerlerdeki uygulamalar için ideal ürünlerdir. RLS Serisi Çift Yakıtlı Brülörler, kw kapasite aralığında altı farklı modelden oluşmaktadır. Doğalgaz/LPG ve motorin yakıtlı bu brülörlerin tümü çift kademe çalışmaktadır. RS Serisi Brülörlerde bulunan tüm özellikler bu tiplerde de mevcuttur. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 90

92 Sevk şekli ve yakıt dönüşümü; DemirDöküm/Rlello Gaz ye Çift Yakıtlı Brülörler, standart olarak doğalgazlı üretilmektedir: brülör ve gaz armatürü ayrı ayrı sevk edilmektedir. LPG kullanılması halinde ise, doğal gazlı brülöre ilave olarak LPG dönüşüm kiti de sağlanmaktadır. Bu nedenle, LPG yakıtlı brülöre sonradan yapılacak doğal gaz dönüşümü için ilave masraf yapılması gerekmemektedir. Brülörün LPG dönüşümü ilk çalıştırma esnasında, Yetkili Servislerimiz tarafından bir kereye mahsus olmak üzere ücretsiz olarak yapılmaktadır BS1 BS2 BS3 BS4 RS 5 MODELLER 1. izolasyonlu bağlantı flanşı 2. Yanma başlığı ayar vidası 3. Yanma havası ayarı 4. Hava presostadı 5. Motor 6. Altı uçlu gaz armatür bağlantı soketi 7. Kontrol kutusu 8. Alev gözetleme camı 9. Reset düğmesi 10. Gaz giriş bağlantısı 11. Yanma başlığı 12. Elektrod ünitesiı DemirDöküm Servis Yöneticiliği 91

93 Teknik Özellikler 20 o C ortam sıcaklığında, 1013 mbar atmosferik basınçta, 0 m yükseklikte (deniz seviyesinde) ölçülen karakteristik özellikleridir. Çalışma Şekli Elektrik Motoru Alev Kontrolü üzerinde hazır) : Tek kademeli : 2800 d/d : iyonlaşma çubuğu ile Kumanda Ünitesi : RBL 566 SE (Brülör BRÜLÖR TİPİ BS1 BS2 BS3 BS4 KAPASİTE Kw kcal/h DOĞALGAZ 8250 kcal/m 3 Max 360 mbar Elektrisel Besleme Tek faz 230 V 50 Hz MOTOR 0,64 A 0,67 A 1,4 A 2,0 A 2750 devir/dakika KONDANSATÖR 4 mf 4 mf 6,3 mf 8 mf Ateşleme trafosu primer 230 V - sekonder 8000 V - 0,2 A Harcanan güç 0,15 KW 0,18 KW 0,35 KW 0,53 KW Boyutsal Özellikler BS tipi Riello gaz brülörlerinin boyutsal ölçüleri aşağıdaki tabloda milimetre cinsinden verilmiştir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 92

94 Brülör ana parçaları 1. Hava basınç sivici 2. Gaz valfinin 6 lı soketi 3. Beyin, 7 li soketi ile birlikte 4. Arıza lambalı reset butonu 5. Brülör montaj flanşı ve contası 6. Hava damperi ayar vidası 7. Gaz mekanizması montaj plakası 8. Hava basınç sivici test nipeli Brülör ile birlikte verilen malzemeler Riello gaz brülörleri doğalgazlı ve LPG li olarak sipariş edilebilmektedir. Doğalgazlı olarak sipariş edildiğinde Brülör ve Gaz valfi olmak üzere, iki ayrı ambalaj ile sevk edilmekte; LPG li sipariş edildiğinde ise bunlara ilave olarak üçüncü bir ambalaj içerisinde LPG dönüşüm kiti verilmektedir. Brülörler daima doğalgazlı olarak sevk edilmekte ve servis tarafından LPG dönüşümüyapılmaktadır. Brülör ambalajı içinden çıkan malzemeler aşağıdaki gibidir. Flanş ve flanş contası Brülör namlusunu brülör flanşına sabitlemek içincıvata ve somun Brülör flanşı montaj cıvataları Kapasitör (sadece BS tipi brülörlerde verilmektedir) 7 li soket DemirDöküm Servis Yöneticiliği 93

95 Kapasite Sahası BS tipi brülörlerin tiplerine göre belirlenmiş brülör çıkış gücü ve kazan karşı basıncına karşı brülörlerin kapasite sahalarını gösteren grafikler aşağıdaki şekildedir. Brülörlerin minumum ve maksimum çalışma kapasiteleri kazan karşı basıncına göre değişmesi bu grafikler yardımıyla anlaşılabilmektedir. BS 1 BS 2 BS 3 BS 4 BS 4 tipi brülörlerlerde C alanında çalışılması halinde ( kw arasında) yandaki şekilde gösterildiği gibi brülör kapağı içinde alt bölümde bulunan izolasyon tabakası çıkarılarak hava girişi arttırılmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 94

96 Gaz hattı elemanları BS serisi brülörlerin gaz hattında bulunması gereken elemanların bağlantı sırası aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. Kesik çizgi içerisinde gösterilen elemanlar ürün ile birlikte verilen monoblok gaz yolu armatürünün bünyesinde bulunmaktadır Brülör Montaj Bilgileri Brülörün kazana montajı Brülör bağlantı flanşının kazan flanşına monte edilebilmesi amacıyla flanş contası (3) şablon olarak kullanılarak namlu ve montaj vidaları için uygun delikler delinir. 4 adet civata (4) ve somun (2) ile, flanş contası, flanş ile kazan arasına yerleştirilerek monte edilir. Üst taraftaki 2 civata gevşek bırakılır. Brülör flanşı, brülör namlusu üzerine yerleştirilerek, 6 nolu civata sıkılmak sureti ile namluya sabitlenir. Daha sonra gevşek bırakılan 2 civata da sıkılarak montaj işlemi tamamlanır. (Resim 2) Gerekli olduğu takdirde flanş contasının delikleri genişletilebilir. (Resim 3) DemirDöküm Servis Yöneticiliği 95

97 Not : Montaj için verilen cıvatalar ya beraberindeki somunlarla kullanılacak ya da kazan flanşına klavuz çekilecektir. Brülör yanma başlığı kazan kapı kalınlığını tamamen geçecek şekilde monte edilmelidir. Brülör namlusunun A mesafesi aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. (Resim 4) Gaz valfi ve kabloların montajı Gaz armatürünün brülör üzerine montajı gaz tesisatına göre sağa veya sola doğru yapılabilir. Buna bağlı olarak gerekirse yandaki şekilde görülen kapama parçası (1) ile kablo tutucusunun yeri değiştirilebilir Gaz Dönüşümü Riello gaz brülörleri doğalgaza uygun olarak sevk edilmektedir. Ürün siparişi LPG li olarak verildiğinde brülör ile beraber teslim edilen LPG dönüşüm kiti kullanılarak servis tarafından dönüşüm yapılır. LPG kiti şu parçalardan oluşur, Distribütör (meme grubu) 1 adet Yapışkanlı etiket 1 adet Kullanma kılavuzu 1 adet Hava konisi 1 adet ( Yalnızca BS 4 modellerde çıkmaktadır. ) DemirDöküm Servis Yöneticiliği 96

98 RS SERİSİ RİELLO BRÜLÖRLER RS MODELLER 1-Servomotor 2-Hava/Gaz karışım regülatörü 3-Kayar-kızak sistemi 4-Yanma başlığı ayar vidası 5-Yanma başlığı 6-Elektrod 7-Brülör bağlantı flanşı 8-Kelebek gaz valfi 9-Yanma havası girişi 10-Plastik kapak 11-Hava presostadı 12-Diagnosik panel / isteğe bağlı 13-Yanma başlığı sabitleme civatc 14-Alev gözetleme camı 15-Hava klapesi 16-Fan 17-Dış bağlantı soketleri 18-Manuel anahtarı 19-Kontrol kutusu (beyin) RS MODELLER 1- Kayar - kızak sistemi 2- Yanma başlığı ayarı 3- Elektrodlar 4- Alev hissedici prob 5- Yanma konisi 6- Brülör bağlantı flanşı 7- Kelebek vana skalası 8- Yanma havası girişi 9- Kelebek vana 10- Hava/gaz oranı ayarı 11- Hava klapesi 12- kontrol kutusu 13- Led veya diagnostik panel 14- Ateşleme trafosu 15- Motor 16- Kızak sistemi uzatma parçaları 17- Servomotor 18- Hava basıncı ölçüm noktası 19- Gaz basıncı ölçüm noktası 20- Hava presostadı 21-Birinci/ikinci kademe seçim düğmesi 22-On/off anahtarı 23- Klemens DemirDöküm Servis Yöneticiliği 97

99 24- Alev gözetleme camı Çalışma Şekli : Saz ve sıvı yakıt ile çift kademeli Elektrik Motoru : 2800 d/d Alev Kontrolü : Servomotor kumandalı hava klapesi ile Kumanda Ünitesi : Gaz yakıtlı brûlörlerde iyonlaşma elektrodu ile çift yakıtlı brülörlerde ise ultraviyole alev duvar elemanı ile sağlanmaktadır Teknik özellikler ** Motorin Kullanıldığında Referans Şartlar: 20 C ortam sıcaklığında, deniz seviyesinde ve 1013 mbar atmosferik basınçta Çift yakıtlı brülörlerde sirkülasyon fanı ve motorin ponpasının tahriki için farklı elektirik motorları kullanılmaktadır. Motorin yakıt ünitesinde, birinci ve ikinci kademe selenoid valflerine ilave olarak üçüncü bir emniyet valfi de bulunmaktadır. RLS Serisi Brülörler, standart olarak LPG dönüşüm kiti ile birlikte sevk edilir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 98

100 BRÜLÖR TİPİ 2. KADEME KAPASİTE 1. KADEME DOĞALGAZ ÇALIŞMA ŞEKLİ BESLEME + % 10 MOTOR RS 28 RS 38 RS 50 RS 70 RS 100 RS 130 RS 190 KW Mcal/h KW Mcal/h kcal/h Çalışma basıncı = maksimum 360 mbar iki kademeli monofaze 230V 50hz trifaze 400 V 50 hz 2,1 A 1,2 A 1,4 A 2,8 3,4 5,1 9,1 250 W 450 W 650 W dev/dak 8 mf /450 V 230 V -1x8 kv 1 A - 20 ma 370 W 560 W 750 W 1400 W 1800 W 2600 W 5400 W ,5 83,1 IP 44 MOTOR KONDANSATÖRÜ V1-V2 ATEŞLEME TRAFOSU I1-I2 TOPLAM GÜÇ TÜKETİMİ GÜRÜLTÜ SEVİYESİ ELEKTRİKSEL KORUMA * Tablodaki değerler deniz seviyesinde, 1013 mbar atmosfer basıncında, 20 o C ortam sıcaklığında geçerlidir Boyutsal özellikler DemirDöküm Servis Yöneticiliği 99

101 Kapasite sahası Brülörlerin kapasite eğrileri 20 o C ortam sıcaklığı, 1013 mbar atmosferik basınçta yanma başlığı ayarları için verilmiştir. Brülörlerin minumum güçleri aşağıda verilen değerlerin altına inmemelidir. RS 28 için minimum 81 kw RS 38 için minimum 105 kw RS 50 için minimum 116 kw RS 190 için minumum 470 kw RS 70 için minimum 200 kw RS 100 için minimum 250 kw RS 130 için minimum 370 kw 2.kademede ayarlanan değer kapasite sahası bölümünde verilen grafiklerde A ile gösterilen bölgede kalmalıdır. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 100

102 RS 130 brülör için B bölgesinde çalışılması durumunda yandaki şekilde gösterilen ayarın yapılması gerekir Gaz hattı elemanları 1. Gaz giriş borusu 2. Küresel vana 3. Titreşim sönümleme elemanı 4. Manometre 5. Filtre 6. Regülatör 7. Minumum gaz presostadı 8. Emniyet selenoidi 9. Ayar selonoidi 10. Gaz armatürü bağlantı flanşı 11. Gaz ayar klapesi 12. Gaz kaçak kontrol cihazı 13. Brülör 14. Gaz armatürü/brülör adaptörü P1.Yanma başlığındaki basınç P2.Regülatör çıkışındaki basınç P3.Filtreden önceki basınç DemirDöküm Servis Yöneticiliği 101

103 BRÜLÖRE AİT MONTAJ BİLGİLERİ Brülörün kazana montajı Kazan ön kapısı üzerinde bulunan kazan flanşına yandaki şekilde verilen A ölçüsünde delik açınız. (Brülör tipine göre) Brülör ile birlikte verilen flanş contası bu amaç için şablon olarak kullanılabilir. C ile gösterilen deliklere M8 cıvata için delik açınız. Daha sonra yanma başlığını brülörden ayırınız. 14 numaralı vidayı sökerek kırmızı renkli plastik kapağı ( 15 numara ) çıkarınız. 5 numaralı skala ile 4 numaralı hareket kolu arasındaki bağlantıyı çözünüz. Kayar-kızaklar (3) üzerindeki vidaları (2) sökünüz. 1 no.lu uzatma parçasını takarak, brülör gövdesini 100 mm kadar geri çekiniz.(rs 70,100,130 için) Elektrodların kablo bağlantılarını sökünüz ve brülörü kayar-kızaklar üzerinde tamamen çekiniz. 9 numaralı brülör flanşını kazan montaj flanşına araya brülör ile beraber verilen izolasyon contasını koyarak 4 adet cıvata ile sabitleyiniz. Şekil 5 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 102

104 Gaz armatürü montajı Gaz armatürü gaz giriş ağzına (1), brülörle birlikte sağlanan flanş (2), conta (3) ve cıvatalar kullanılarak monte edilir. (şekil 10) Gaz valflerinin montajı brülöre mümkün olduğunca yakın yapılmalıdır. Aksi takdirde 3 saniyelik emniyet süresi içinde alev oluşamaz ve brülör arızaya geçer. Brülörün kablo bağlantıları Brülöre bağlanacak tüm kablolar 1,2,3,4,5,6 numaralı kablo rakorlarından geçirilmelidir. Bu kablolar daha sonra 7 numara ile gösterilmiş olan 7 li, 6 lı, 4 lü soketlere bağlanmalıdır. Nötr ile fazın yerleri kesinlikle değiştirilmemelidir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 103

105 GAZ DÖNÜŞÜMÜ Riello gaz brülörleri fabrikasyon olarak doğalgaz a ayarlıdır. LPG ile kullanılacaksa sipariş LPG olarak verilmeli ve ürün ile birlikte ayrı bir paket ile teslim edilen LPG dönüşüm seti kullanılmalıdır. Yandaki şekilde görülen işaretli malzeme dönüşüm sırasında değişmesi gereken distribütör (meme gurubu komple ) malzemesidir. Şekil 11 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 104

106 GAZ YAKITLI ORANSAL BRÜLÖRLER *Referans Şartlar : 20 C ortam sıcaklığında, deniz seviyesinde ve 1013 mbar atmosferik basınçta Çalışma Şekli Elektrik Motoru Alev Kontrolü Kumanda Ünitesi : Oransal : 2800 d/d : Servomotor kumandalı hava klapesi ile : iyonlaşma elektrodu ile RS/M Serisi Brülörlerin oransal olarak çalıştırılabilmesi için modülasyon kiti RVVF 40 ile birlikte uygulamanın tarzına bağlı olarak, basınç veya sıcaklık prafalarının da sipariş edilmesi gerekir. RWF 40 kiti, brülör üzerindeki yerine monte edilmiş olarak sevk edilir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 105

107 GS3 GS5 MODEL BRÜLÖRLER GS 3 ve GS 5 serisi brülörler, fabrika çıkışında doğalgaza ayarlanmışlardır. Standart olarak LPG dönüşüm kiti de brülör ile birlikte ücretsiz olarak verilmektedir. LPG kullanılacak yerlerde, brülörün yakıt dönüşümü DemirDöküm Yetkili Servislerince bir defaya mahsus olmak üzere ücretsiz yapılacaktır. GS serisi brülörler, düşük ses seviyesi, kompakt boyutları, kolay montaj ve kullanım özellikleri ile özellikle sıvı yakıtlı kat kaloriferlerinin gaz dönüşümü için idealdir. DemirDöküm Servis Yöneticiliği 106

108 BRÜLÖR GAZ ARMATÜRLERİ 1- Filtre 2- Stabilizatör 3- Minimum basınç presostadı 4- Emniyet ventili 5- Selenoid ventil DemirDöküm Servis Yöneticiliği 107

109

110 NOT : Kazan gücüne göre belirlenen blülör için iki farklı çapta gaz armatürü opsiyonu mevcutsa, gaz giriş basıncının 21 mbar olduğu bölgeler için aynı brülöre karşılık gelen armatürden büyük çaplı olan, gaz giriş basıncının 300 mbar olduğu bölgelerde ise, küçük çaplı armatür tercih edilmelidir. 21 mbar giriş basıncında küçük çaplı armatürler,istenen gaz debisini geçirmeye yeterli olmayabilir. Örneğin; çift kademeli gaz brülörü RS 50,21 mbar gaz giriş basıncında MBD 420 2' gaz armatürü ile 300 mbar gaz giriş basıncında ise MBD / 4" armatürü ile birlikte sipariş verilmelidir DemirDöküm Servis Yöneticiliği 109

111 DemirDöküm Servis Yöneticiliği 110