İmam Tirmizi nin. Sıfatlar Hususundaki Mezhebi

Transkript

1 İmam Tirmizi nin Sıfatlar Hususundaki Mezhebi İmam Ebu İsa Muhammed İbni İsa Tirmizi (209H-274H) Cami'u Sünen Tirmizi 1

2 بسم هللا الرحمن الرحيم İmam Tirmizi de kendi dönemindeki hadis imamlarının çoğu gibi selef akidesine bağlıdır. Sıfatların Tevil edilmeyeceği, Teşbihe ve Tecsime saplanmaksızın olduğu gibi kabul edileceği kanaatindedir. Allah'ın arş üzerinde olduğunu ve dilediği şekilde dünya semasına ineceğini söylemektedir. Koyu işaretlediğimiz yerlerde bu husus açıkça görülecektir. ح د ث ن ا ال ق اس م ب ن م ح م د ق ال س م ع ت أ ب ا ه ر ي ر ة ي ق ول ق ال ر س ول ا لل صلى هللا عليه إ ن ا لل ي ق ب ل الص د ق ة و ي أ خ ذ ه ا ب ي م ين ه ف ي ر ب يه ا أل ح د ك م ك م ا ي ر ب ي أ ح د كم م ه ر. " وسلم " ح ت ى إ ن الل ق م ة ل ت ص ير م ث ل أ ح د ي قب ل الت وب ة ع ن ع ب اد و ت ص د يق ذ ل ك ف ي ك ت اب ا لل ع ز و ج ل وي أ خ ذ الص د ق ات )وه و ال ذ ي )ي م ح ق هللا الر ب ا وي ر ب ي الص د ق ا ت ) ) (...) Kasım bin Muhammed in, Ebu Hureyre (radiyallahu anh) dan işittiğine göre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: Allah sadakayı kabul eder, sağ eliyle alır ve onu sizin atınızın yavrusunu büyüttüğü gibi büyütür, öyle ki bir lokma büyüklüğünde bir sadakanın sevabı bile Uhud Dağı kadar oluverir. Allah ın kitabında bunun ölçüsü şudur: Bilmiyorlar mı ki, kulların tevbesini kabul eden Allah tır. Sadakaları da alıp kabul eden O dur. Ve iyi bilin ki, tevbeleri çok kabul eden ve kullarına acıyan da O dur. (et-tevbe 9/104); Allah faizli kazançları bereketten mahrum eder, ama karşılıksız yardımlar olan sadakaları kat kat artırarak bereketlendirir. (el-bakara 2/276) İmam Tirmizi bu hadisi naklettikten sonra şöyle demiştir:.ه ذ ا ح د يث ح س ن ص ح يح 2

3 ل و ق د ر و ي ع ن ع ائ ش ة ع ن الن ب ي ص ل ى ا لل ع ل ي ه و س ل م ن ح و ه ذ ا. و ق د ق ال غ ي ر و اح د م أ ه ل ال ع ل م ف ي ه ذ ا ال ح د يث و م ا ي ش ب ه ه ذ ا م ن الر و اي ات م ن الص ف ات و ن ز ول الر ب ت ب ا ر ن ك و ت ع ال ى ك ل ل ي ل ة إ ل ى الس م اء الد ن ي ا ق ال وا ق د ت ث ب ت الر و اي ات ف ي ه ذ ا و ي ؤ م ن ب ه ا و ال ي ت و ه م و ال ي ق ال ك ي ف ه ك ذ ا ر و ي ع ن م ال ك و س ف ي ان ب ن ع ي ي ن ة و ع ب د ا لل ب ن ال م ب ار ك أ ن ه م ق ال وا ف ي ه ذ األ ح اد يث أ م ر وه ا ب ال ك ي ف. و ه ك ذ ا ق و ل أ ه ل ال ع ل م م ن أ ه ل الس ن ة و ال ج م اع ة. و أ م ا ال ج ه م ي ة ف أ ن ك ر ت ه ذ الر و اي ات و ق ال وا ه ذ ا ت ش ب يه. و ق د ذ ك ر ا لل ع ز و ج ل ف ي غ ي ر مو م ن ك ت اب ه ال ي د و الس م و ال ب ص ر ف ت أ و ل ت ال ج ه م ي ة ه ذ اآلي ات ف ف س ر وه ا ع ل ى غ ي ر م ا ف س ر أ ه ل ال ع ل م و ق ال وا إ ن ا لل ل م ي خ ل ق آد م ب ي د. و ق ال وا إ ن م ع ن ى ال ي د ه اه ن ا ال ق و ة. و ق ا إ س ح اق ب ن إ ب ر اه يم إ ن م ا ي ك ون الت ش ب يه إ ذ ا ق ال ي د ك ي د أ و م ث ل ي د أ و س م ك س م أ و م ث ل س م. ف إ ذ ا ق ال س م ك س م أ و م ث ل س م ف ه ذ ا الت ش ب يه و أ م ا إ ذ ا ق ال ك م ا ق ال ا لل ت ع ال ى ي د و س م و ب ص ر و ال ي ق ول ك ي ف و ال ي ق ول م ث ل س م و ال ك س م ف ه ذ ا ال ي ك ون ت ش ب يه ا و ه و.ك م ا ق ال ا لل ت ع ال ى ف ي ك ت اب ه : }ل ي س ك م ث ل ه ش ي ء و ه و الس م ي ال ب ص ير { Bu hadis hasen sahihtir. Ayşe (radiyallahu anha) dan benzeri bir hadis daha rivayet edilmiştir. İlim ehlinden birden çok kimse bu hadis ve sıfatlar hakkında ve Allah'ın her gece dünyaya en yakın göğe nüzulu hakkındaki benzer rivayetler hakkında (doğruluğunu teyid eder biçimde) konuşmuşlardır. Şöyle demişlerdir: Bu tür rivayetler sabittir, tevil etmeksizin ve de nasıl olduğu söylenilmeden iman edilmelidir. Malik (ibni Enes), Süfyan ibni Uyeyne, Abdullah ibni Mübarek den de bu şekilde rivayet olunmuştur. Bu hadisler hakkında şöyle demişlerdir: Bunlar nasıl olduğu söylenilmeksizin nakledilmelidir. Bu, Ehl-i Sünnet ve l Cemaat den ilim ehli olanlarının görüşüdür. Cehmiyye Mezhebi ne gelince, onlar bu rivayetleri reddetmişler ve 3

4 bu Teşbih'tir demişlerdir. Allah, Kitabı nın pek çok yerinde Yed (el), Sem (işitme) ve Basar (görme) tabirlerini zikrediyor. Cehmiyye ise bu ayetleri yanlış yorumlamış ve ilim ehlinin yorumundan başka anlamlar ile yorumlamıştır. Onlar, Allah Adem i eliyle yaratmamıştır demişlerdir ve el in yalnızca güç manasında olduğunu şöylemişlerdir. İshak ibni İbrahim şöyle demiştir: Teşbih; bir kimse, el gibi el yada el e benzer el yahut işitme gibi işitme veyahut işitmeye benzer işitme dediğinde olur. Yani; bir kimse, işitmeye benzer işitme yahut işitme gibi derse işte bu Teşbih'tir. Bir kimse, tıpkı Allah ın dediği gibi el, işitme, görme der ve (işitmenin) nasıl olduğunu söylemez yahut işitme gibi veya işitmeye benzer demezse bu Teşbih değildir. Bu (kişinin söylediği) yalnızca aynı Allah ın demesi(gibi)dir: O'nun benzeri gibi olan hiçbir şey yoktur. O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir. (eş- Şura 42/11) (Tirmizi, Cami Sünen Tirmizi, 3/ , #662) ح د ث ن ا ال ح س ن ع ن أ ب ي ه ر ي ر ة ق ال ب ي ن م ا ن ب ي ا لل صلى هللا عليه وسلم ج ال س و أ ص ح اب ه إ ذ أ ت ى ع ل ي ه م س ح اب ف ق ال ن ب ي ا لل صلى هللا عليه وسلم " ه ل ت د ر ون م ا ه ذ ا ". ف ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ه ذ ا ال ع ن ان ه ذ ر و اي ا األ ر ض ي س وق ه ا لل ت ب ار ك و ت ع ال ى إ ل ى ق و م ال ي ش ك ر ون ه و ال ي د ع ون ه ". ث م ق ال " ه ل ت د ر ون م ا ف و ق ك م ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ف إ ن ه ا الر ق ي س ق ف م ح ف وظ و م و ج م ك ف وف ". ث م ق ال " ه ل ت د ر ون ك م ب ي ن ك م و ب ي ن ه ا ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ب ي ن ك م و ب ي ن ه ا م س ير ة خ م س م ائ ة س ن ة ". ث م ق ال " ه ل ت د ر ون م ا ف و ق ذ ل ك ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ف إ ن ف و ق ذ ل ك س م اء ي ن و م ا ب ي ن ه م ا م س ير ة خ م س م ائ ة ع ام ". ح ت ى ع د س ب س م و ات م ا ب ي ن ك ل س م اء ي ن ك م ا ب ي ن الس م اء و األ ر ض. ث م ق ال " ه ل ت د ر ون م ا ف و ق ذ ل ك ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ف إ ن ف و ق ذ ل ك ال ع ر ش و ب ي ن ه و ب ي ن الس م اء ب ع د م ا ب ي ن الس م اء ي ن 4

5 ". ث م ق ال " ه ل ت د ر ون م ا ال ذ ي ت ح ت ك م ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ال " ف إ ن ه ا األ ر ض ". ث م ق ال " ه ل ت د ر ون م ا ال ذ ي ت ح ت ذ ل ك ". ق ال وا ا لل و ر س ول ه أ ع ل م. ق ا ل " ف إ ن ت ح ت ه ا األ ر ض األ خ ر ى ب ي ن ه م ا م س ير ة خ م س م ائ ة س ن ة ". ح ت ى ع د س ب أ ر ين ب ي ن ك ل أ ر ي ن م س ير ة خ م س م ائ ة س ن ة ث م ق ال " ب ح ب ل إ ل ى األ ر ض الس ف ل ى ل ه ب ط ع ل ى ا لل " و ال ذ ي ن ف س م ح م د ب ي د ل و أ ن ك م د ل ي ت م ر ج ال ث م ق ر أ ( هو األ و ل و اآلخ ر و الظ اه ر و ال ب اط ن و ه و ب ك ل ش ي ء ع ل يم ). Hasan'ın Ebu Hureyre (radiyallahu anh) dan rivayetine göre, o şöyle demiştir: Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), ashabıyla birlikte oturmakta iken üzerlerine bir bulut geldi. Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem), bunun ne olduğunu biliyor musunuz? diye sordu. Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki: Bu buluttur! Bu bulutlar toprağın sulayıcılarıdır. Allah onları kendisine şükretmeyen kulluk yapmayan kimselere bile gönderiyor. Sonra üzerinizde ne var biliyor musunuz? diye sordu. Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Bunun üzerine şöyle buyurdu: O dünyamızın semasıdır, korunmuş bir tavan ve önüne geçilmiş bir dalgadır. Sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem): Bu gökle sizin aranızdaki mesafe ne kadardır? diye sordu. Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: Sizinle onun arasında beşyüz yıllık mesafe vardır. Sonra konuşmasına şöyle devam etti: Onun üstünde ne var biliyor musunuz? Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: Onun üzerinde iki gök daha vardır ki aralarındaki mesafe beşyüz senelik yoldur Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), yedi göğün hepsini saydı her iki göğün arası dünya ile dünya göğünün arası kadardır. Sonra şöyle buyurdu: Onun da üzerinde ne var biliyor musunuz? Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: Onun da üzerinde arş vardır, arş ile yedinci gök arasındaki mesafe iki gök arasındaki mesafe kadardır. 5

6 Sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), altınızda ne var biliyor musunuz? buyurdu. Ashab: Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: Altınızdaki yeryüzüdür. Sonra onunda altında ne var biliyor musunuz? buyurdu Allah ve Rasulü daha iyi bilir dediler. Şöyle buyurdu: O nun altında başka bir arz vardır ki ikisinin arasındaki mesafe beş yüz senelik yoldur. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), yedi arza kadar saydı ve her arzın arasında beş yüz yıllık mesafe olduğunu söyledi. Sonra şöyle buyurdu: Muhammed in canı elinde bulunan Allah a yemin olsun ki siz en alttaki dünyaya bir ip sarkıtmış olsaydınız o ip Allah a kadar ulaşırdı dedi ve el-hadid suresi 3. ayetini okudu. İmam Tirmizi bu hadisi naklettikten sonra şöyle demiştir: ه ذ ا ح د يث غ ر يب م ن ه ذ ا ال و ج ه. ق ال و ي ر و ى ع ن أ ي وب و ي ون س ب ن ع ب ي د و ع ل ي ب ن ز ي د ق ال وا ل م ي س م ال ح س ن م ن أ ب ي ه ر ي ر ة. و ف س ر ب ع ض أ ه ل ال ع ل م ه ذ ا ال ح د يث ف ق ال وا إ ن م ا ه ب ط ع ل ى ع ل م ا لل و ق د ر ت ه و س ل ط ان ه. ع ل م ا لل و ق د ر ت ه و س ل ط ان ه ف ي ك ل م ك ان و ه و ع ل ى ال ع ر ش ك م ا و ص ف ف ي ك ت اب ه Bu hadis bu şekliyle garibtir. Eyyub, Yunus ibni Ubeyd ve Ali ibni Zeyd in şöyle dedikleri rivayet edilmiştir. Hasan, Ebu Hureyre (radiyallahu anh) dan hadis işitmemiştir. Bazı ilim adamları bu hadisi şöyle tefsir etmişlerdir: İp ancak Allah ın ilmi, kudreti ve saltanatı üzerine iner. Çünkü Allah ın ilmi, kudreti ve saltanatı her yerde mevcuttur. Kendisi kitabında bildirdiği gibi arşın üzerindedir. (Tirmizi, Cami Sünen Tirmizi, #3298) ع ن أ ب ي ه ر ي ر ة ق ال ق ال ر س ول ا لل صلى هللا عليه وسلم " ي م ين الر ح م ن م أل ى س ح ا ء ال ي غ يض ه ا الل ي ل و الن ه ار ق ال أ ر أ ي ت م م ا أ ن ف ق م ن ذ خ ل ق الس م و ات و األ ر ض ف إ ن ه ل م ي غ ض 6

7 م ا ف ي ي م ين ه و ع ر ش ه ع ل ى ال م اء و ب ي د األ خ ر ى ال م يز ان ي ر ف و ي خ ف ض Ebu Hureyre (radiyallahu anh) dan rivayete göre, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: Rahman olan Allah ın eli dopdolu ve cömerttir. Gece, gündüz devamlı olarak vermesi onu eksiltmez. Görmez misiniz gökleri ve yerleri yarattığından beri neler vermiştir de buna karşın vermesi O nun elindekini eksiltmemiştir. O nun arşı su üzerindedir. Diğer elinde de kendisiyle alçaltıp yükselttiği mizan vardır. İmam Tirmizi bu hadisi naklettikten sonra şöyle demiştir: ذ ا ح د يث ح س ن ص ح ي ح. و ه ذ ا ال ح د يث ف ي ت ف س ير ه ذ اآلي ة : ( و ق ال ت ال ي ه ود ي د ا لل م غ ل ول ة غ ل ت أ ي د يه م و ل ع ن وا ب م ا ق ال وا ب ل ي د ا م ب س وط ت ان ي ن ف ق ك ي ف ي ش اء ) و ه ذ ا ح د ي ث ق د ر و ت ه األ ئ م ة ن ؤ م ن ب ه ك م ا ج اء م ن غ ي ر أ ن ي ف س ر أ و ي ت و ه م ه ك ذ ا ق ال غ ي ر و اح د م ن األ ئ م ة م ن ه م الث و ر ي و م ال ك ب ن أ ن س و اب ن ع ي ي ن ة و اب ن ال م ب ار ك إ ن ه ت ر و ى ه ذ األ ش ي ا ء و ي ؤ م ن ب ه ا و ال ي ق ال ك ي ف Bu, hasen sahih bir hadistir. Bu hadis Bir de Yahudiler: Allah ın eli bağlıdır (sıkıdır)! dediler. Söylediklerinden ötürü kendi elleri bağlansın ve lanete uğrasınlar! Hayır, O nun iki eli de açıktır, dilediği gibi verir. (el- Ma ide 5/64) ayetinin tefsiridir. Bu hadis hakkında alimler şöyle derler: Buna bize ulaştığı şekilde tefsir edilmeksizin ve de bu hususta vehimde bulunulmadan inanılır. Bu -aralarında (Süfyan es-)sevri, Malik ibni Enes, (Süfyan) İbni Uyeyne, İbn ul Mübarek in bulunduğu- birden çok imam tarafından söylenmiştir. Onlar bu tarz meselelerin nasıl diye sorulmadan inanılması gerektiği görüşündeydiler. (Tirmizi, Cami Sünen Tirmizi, # 3045) 7