YÜZÖLÇÜMÜ : km² İLÇE SAYISI : 4 KÖY SAYISI : 133 TOPLAM NÜFUS :

Transkript

1 30 HAKKARİ

2 HAKKARİ YÜZÖLÇÜMÜ : km² İLÇE SAYISI : 4 BELEDİYE SAYISI : 8 KÖY SAYISI : 133 TOPLAM NÜFUS :

3 R. TAYYİP ERDOĞAN KURUCU GENEL BAŞKANIMIZ

4 AHMET DAVUTOĞLU Genel BaşkanıMIZ ve başbakanimiz

5 AK Parti olarak, 13 yılda inşa ettiğimiz büyük dönüşüm sayesinde ülkemizin sorunlarını çözebileceğimizi, sadece birikmiş sorunları çözmekle kalmadan, yükselen, güçlü, itibarlı bir ülke olabileceğimizi sağladığımız demokratik istikrar ve eserlerimizle bütün dünyaya gösterdik öncesi çıkışı imkânsız görünen o girdaptan ülkemizi alarak, siyasi, ekonomik ve demokratik istikrarı inşa ettik. AK PARTİ olarak ilk kez milletimizin karşısına çıkarak Türkiye yi yönetme irademizi beyan ettiğimizde bize nereden kaynak bulacaksınız diyenlere cevaben kurucu genel başkanımız ve liderimizin ağzından milletimize tam bir güven ve sadakatle Kaynak Türkiye demiştik. Türkiye nin kaynaklarını Türkiye için kullanarak derin bir kriz içinde devraldığımız ülkemizi dünyada iddia sahibi, güçlü, saygın ve itibarlı bir konuma yükselttik. Elde ettiğimiz büyük tecrübe ve birikimle bugüne kadarki kazanımlarımızı koruyarak önümüzdeki dönemde ülkemizi daha ileri merhalelere taşımak konusunda kararlıyız. AK PARTİ kadrosu olarak ülkemizde demokrasi ve hukuk devletinin kökleşmesi, vatandaşlarımız ile hizmet üretecek olan devlet kurumlarımız arasında bir mesafe kalmaması için var gücümüzle, aşk ve heyecanla bundan sonra da çalışacağız. Milletin kurduğu, istikametini milletin belirlediği ve sadece millet eliyle kendini yenileyen bir parti olan AK Parti mizin üslubu milletimizin üslubudur. AK PARTİ meşakkatli ve uzun mücadelesi boyunca halkın tercihlerinden ve rızasından geriye doğru hiçbir adım atmamıştır, atmayacaktır. AK PARTİ sadece millete güç vermiş, milletten güç almıştır. AK Parti nin insan ve toplum odaklı siyaset tarzıyla ülkemizin nüfuzu artmış, vatandaşlarımız 81 vilayetimizde tarihte görmedikleri hizmete kavuşmuştur. AK PARTİ siyaseti sayesinde Cumhuriyetimizin birikim ve kazanımlarına büyük yenilikler eklenmiştir. 7 Haziran 2015 seçimlerinde partimizin temel misyonu demokrasinin çıtasını daha yükseğe çıkarmak, ekonomimizi büyütmek, kalkınma ve refahımızı daha ileri noktalara taşımak olacaktır. Seçim Beyannamemiz ve 2023 Sözleşmemiz Yeni Türkiye iddiamızın açık ispatıdır. Kesintisiz sürdüreceğimiz güven ve istikrar ortamında Türkiye ekonomisini daha da güçlendirecek, rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde demokratik standartları yükseltmeye devam edecek, eşit vatandaşlık temelinde gelecek hedeflerimize heyecanla koşacağız. Her alanda ülkemizi daha yüksek seviyelere taşıyacak, şehirlerimizi daha mamur, vatandaşlarımızı daha mutlu kılmaya çalışacağız. 7 Haziran seçimlerinde elde edeceğimiz gücü 13 yıllık iktidar tecrübemize ilave ederek vatandaşımıza hizmet için her alanda çıtayı yükselteceğiz. Türkiye ye kazandırdığımız kalıcı eserlerle, her şehrimizi, her vatandaşımızı aynı ölçüde sahiplenerek ve hepsinin hukukunu koruyarak 81 vilayetimize ve bütün bölgelerimize karşı şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da tereddütsüz adil olacağız. Bu siyasetimizle Türkiye ekonomisi üç misli büyüdüğü gibi şehirlerimiz de bayındır hale geldi. Hedefimiz adalet zemininde hakkaniyet terazisini daima millet adına doğru tutarak ülkemizi daha ileriye taşımaktır. Bu anlamda 7 Haziran seçimleri öncesi emanet elimizdeyken neler yaptığımızın dökümünü açıkça sunuyoruz. Biliyoruz ki, inşa ettiğimiz güven zemininin arka planında bize duyulan güven vardır. Bu güven, şükürler olsun ki her seçimde katlanarak büyümüştür. Efendisi değil hizmetkârı olduğumuz milletimizle birlikte, Cumhurbaşkanımız ve Kurucu Genel Başkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan öncülüğünde ilk adımları milletçe atılan bu kutlu yürüyüşte ülkemizin bahtı, yolu açık olsun diyerek bir kez daha aziz milletimizin desteğini, rızasını talep ediyoruz. Elinizdeki doküman bir seçim beyannamesi olduğu gibi aynı zamanda siyasi tarihimizde başka hiçbir iktidar partisinin yapmadığı bir hesap verme vesikasıdır. Dikkatle okumanızı ve kamuoyuna mal etmenizi istediğimiz bu belge/ kitap Onlar Konuşur Ak Parti Yapar iddiamızın açık ispatıdır. Biz eserlerimizle ve muhteşem bir birikimle seçime giderken siyasi rakiplerimizin içi boş hayaller satmaya çalıştığı ortaya çıkmıştır. Yine de eser ve hizmetlerimizin dökümünü milletimize tek tek anlatmak zorundayız. Zira 13 sene önce söylediğimiz gibi, gelecek için de kaynağımız Türkiye dir. Davamızı sahiplenen bütün kardeşlerimi muhabbetle selamlarken 7 Haziran seçimlerinin mutlu ve mesut yarınlar için ülkemize hayırlar getirmesini diliyorum. AHMET DAVUTOĞLU AK PARTİ GENEL BAŞKANI VE BAŞBAKAN

6

7 HAKKARİ, BİRÇOK TOPLULUĞUN İLGİSİNİ ÇEKMİŞ, BİRÇOK MİLLETE VATAN OLMUŞTUR. HAKKARİ 2015 TARİHÇE Hakkari ilinin ilçeleri; Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova dır. Anadolu Mezopotamya ve İran üçgeninde yer alan Hakkari konumu ve coğrafi yapısıyla birçok topluluğun ilgisini çekmiş ve birçok millete vatan olmuştur. Hakkari; Med, Pers, Selevkos, Abbasi, Selçuklu, Moğol, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Osmanlı hakimiyetini görmüştür. Tarihi bir Kent olan Yüksekova nın tarihi M.Ö.7000 lere değin uzandığı kesin olarak bilinmektedir. Geverok vadisinde kayalara kazılmış bini aşkın resim bulunmuştur. Bu resimler yapısal özellikleri nedeniyle Neolotik dönemle tarihlenmektedir. M.Ö de ise yörede Urartu uygarlığı yaşamıştır. Bu uygarlığın en kalıcı izleri ise İlçe sınırları içindeki ünlü ORDU yoludur. Bu yol, Urartu krallığının Van Gölü kıyısındaki merkezi Tuşba dan (Van İlinin eski ismi)başlayıp Cilo Dağlarına değin uzanmaktadır. Eski adı Gever olan Yüksekova Kanuni Sultan Süleyman ın egemenlik yıllarında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1.Dünya savaşında Ruslar Yüksekova yı işgal ettiler. Nasturi liderlerinden Marşimonu HOY a götürdüler. Onun aracılığı ile bütün Nasturileri ayaklandırarak Türk ordusuna karşı kullandılar te bölgedeki Müslüman halk Rus ve Nasturi zulmünden kaçarak dağıldılar. 5 Mayıs 1919 da yerli milis kuvvetleri ve şanlı ordumuz tarafından Yüksekova kurtarılınca isyancı Nasturiler, Urumiye (İran ın Yüksekova ya komşu olan ili) bölgesine çekildiler. 19.Yüzyıl da Van vilayetine bağlı Hakkari livasının kazası olan Yüksekova 1936 da ilçe konumuna getirilmiştir. İlçe Merkezinin eski adı Dize dir. Rusların 1853 yılında Türk lere savaş açması sonunda Dağistan daki Şeyh Şamil ile işbirliği yapan Şemdinlili Seyit Taha düşmana savaş ilan etmiştir yılında yapılan Ankara Antlaşması ile Musul ve Hakkari nin 5 bölgesi sınır dışı kaldı. Cumhuriyet döneminde bir süre Van Vilayeti içerisinde kaldı.4 Ocak 1936 tarihinde Hakkari tekrar Vilayet olunca Şemdinli de Hakkari ye bağlandı. HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

8 KAMU YATIRIMLARI DIŞ TİCARET VERGİ GELİRLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

9 HAKKARİ YE SON 13 YILDA 4,4 MİLYAR TL YATIRIM VE DESTEK SAĞLADIK Son 13 yılda, Hakkari ye yapılan bazı kamu yatırım ve desteklerinin sektörel bazda dağılımı şöyledir: EKONOMİ HAKKARİ ULAŞTIRMA ve HABERLEŞME: EĞİTİM: SAĞLIK: ADALET: ORMAN ve SU İŞLERİ: ENERJİ ve TABİİ KAYNAKLAR: ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK: TOKİ: İLBANK: GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK: AİLE ve SOSYAL POLİTİKALAR: GENÇLİK ve SPOR: KÜLTÜR ve TURİZM: VAKIFLAR: BİLİM, SANAYİ ve TEKNOLOJİ: TÜBİTAK: KOSGEB: KÖYDES: KALKINMA AJANSI: ÜNİVERSİTE: *2014 yılı sabit fiyatlarıyla toplam yatırım tahsis tutarı (Kaynak: İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları) 840 Milyon TL 263 Milyon TL 151 Milyon TL 3 Milyon TL 383 Milyon TL 69,9 Milyon TL 56 Milyon TL 756 Milyon TL 642 Milyon TL 156 Milyon TL 682,4 Milyon TL 51,2 Milyon TL 34,3 Milyon TL 900 Bin TL 15 Milyon TL 198 Bin TL 1,8 Milyon TL 146,4 Milyon TL 12,4 Milyon TL 128,2 Milyon TL HAKKARİ EKONOMİ 16 17

10 DIŞ TİCARET HACMİNDE GÖRÜLMEMİŞ ARTIŞ Farklı düzeylerdeki yatırımcılara verilen desteklerle Hakkari nin dış ticaret hacminde büyük artış sağlandı. Pazardaki çeşitlilik hem üreticinin hem tüketicinin yüzünü güldürüyor. İHRACAT 5,2 MİLYON DOLAR 2002 KATLANARAK ARTTI Yapılan yatırımlarla Hakkari üreten, ürettiğini dünyaya pazarlayan bir dünya markası olma yolunda ilerliyor. (Üretimi Hakkari de olup şirket merkezi Hakkari dışında bulunan ihracatçılar hariç) 5 MİLYON DOLAR MİLYON DOLAR 389,5 MİLYON DOLAR HAKKARİ DE KAZANÇ KATLANDI VERGİ GELİRLERİ ARTTI Üreten Hakkari, milli gelire vergileriyle de katkıda bulunuyor. Gerek yeni işletmelerin iş hayatına katılması gerekse mükelleflere sağlanan kolaylıklar sayesinde Hakkari nin ödediği vergiler arttı. 10,7 MİLYON TL 49 MİLYON TL EKONOMİ HAKKARİ HAKKARİ EKONOMİ 19

11 OKUL ÖNCESİ ÖĞRENCİ SAYISI EĞİTİM VE TEKNOLOJİ DERSLİK SAYISI KAMPANYA VE PROJELERİ ÖĞRETMEN SAYISI YÜKSEKÖĞRENİM OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ÜCRETSİZ DERS KİTABI DAĞITIMI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

12 HAKKARİ YE SON 13 YILDA 263 MİLYON TL EĞİTİM YATIRIMI YAPTIK Ruhen ve bedenen iyi yetişmiş nesiller yetiştirme hedefiyle eğitim alanında ilklere imza attık. Eğitime yapılan yatırımları geleceğimizin teminatı olarak değerlendirip öğrenci ve öğretmenlerimizin ihtiyaçlarını karşılamak üzere tedbirler aldık. Yeni binaların yapımının yanında, mevcut binalarda yürütülen yenileştirme çalışmalarıyla okullarımızdaki fiziki ortamı eğitim öğretime daha uygun hale getirdik. Fatih Projesi ile eğitimde teknolojiden üst düzeyde yararlanma hedefimizi gerçekleştirdik. 22 EĞİTİM HAKKARİ HAKKARİ EĞİTİM 23

13 OKUL VE DERSLİK SAYISI ARTTI, EĞİTİM KALİTESİ YÜKSELDİ Hakkari de okul öncesi eğitimden ortaöğretime okul sayısını 248 den 505 e yükselttik. OKUL SAYISI 248 OKUL OKUL SAYISI 505 OKUL KALABALIK DERSLİKLER TARİH OLUYOR Eğitimde kaliteyi artırmak amacıyla Hakkari ye yeni derslik inşa ettik. (yıkılıp yapılan derslikler dahil.) Mevcut derslikleri yeniledik. Öğrencilerin daha rahat şartlarda öğrenim görebilmesi için eğitimin her kademesinde derslik başına düşen öğrenci sayısını düşürdük. DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI İLKÖĞRETİM DERSLİK SAYISI DERSLİK DERSLİK SAYISI DERSLİK EĞİTİM HAKKARİ HAKKARİ EĞİTİM 25

14 ÖĞRETMEN ATAMALARI KATLANARAK ARTTI Okullaşma oranının artmasıyla ortaya çıkan öğretmen ihtiyacını gidermek için her kademede çok sayıda yeni öğretmen istihdam ettik. Hakkari de görev yapan öğretmen sayısını son on üç yılda den e çıkardık. OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE ÇIĞIR AÇTIK Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırdık. Okul öncesi eğitimin kapsamını genişleterek 3 ila 5 yaş arasında okullaşma oranını %2,38 den %37 ye yükselttik. %2,38 % TOPLAM ÖĞRETMEN SAYISI DERS KİTAPLARI ARTIK ÜCRETSİZ 2003 yılında uygulamaya koyduğumuz Ücretsiz Ders Kitabı projesiyle öğrenciler için kitap bulma derdine, veliler için kitap alma çilesine son verdik. Çocuklarımız artık sınıflarına girdiklerinde kitaplarını sıralarının üstünde buluyorlar yılları arasında Hakkari deki öğrencilerimize 17,2 Milyon TL maliyetle 10,2 milyon adet ders kitabını ücretsiz olarak dağıttık. 26 EĞİTİM HAKKARİ HAKKARİ EĞİTİM 27

15 ŞARTLI EĞİTİM YARDIMI İLE AİLELERİN YÜKÜNÜ HAFİFLETTİK Çocuklarımızın okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletmek için ciddi bir irade ortaya koyduk. İlk ve ortaöğretimdeki öğrencilerin eğitimine destek olmak amacıyla şartlı eğitim yardımını başlattık yılından bu yana annelerinin hesabına kız öğrenci başına ayda 60 TL, erkek öğrenci başına 50 TL yatırıyoruz yılında başlattığımız, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan karşılanan Şartlı Eğitim Yardımıyla Hakkari de her yıl ortalama öğrencinin ailesine destek veriyoruz. EĞİTİMDE YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER ÜRETTİK EĞİTİMLE TEKNOLOJİYİ TANIŞTIRDIK yılları arasında eğitimde ileri teknolojiyi yakalamak için; EĞİTİM HAKKARİ Okullara adet bilgisayar gönderdik, 165 sınıfa ADSL bağlantısı sağladık, Toplam 122 Bilişim Teknoloji Sınıfı kurduk. HAKKARİ EĞİTİM 28 29

16 KAMPANYA VE PROJELERİMİZLE EĞİTİM VE ÖĞRETİME CAN KATIYORUZ Gönül Köprüsü Projesi ne öğrencinin katılımı sağlandı. Ana Kız Okuldayız Kampanyası ile kursiyer sertifika aldı. Bilgisayarlı Eğitime Destek kampanyası ile 87 BT sınıfı kuruldu ve bilgisayar bağışlandı. Eğitime %100 Destek kampanyası ile 1 yeni bina, 16 yeni bina derslik yapıldı. Okul Sütü Projesi nden Hakkari ilinde öğrenci faydalandı. Hakkari de yılları arasında kişiye okuma ve yazma öğretildi. FATİH PROJESİ KAPSAMINDA HAKKARİ DEKİ OKULLARA 237 Akıllı Tahta 15 Çok Fonksiyonlu Yazıcı 15 Doküman Kamera Tablet Bilgisayar gönderdik. 30 EĞİTİM HAKKARİ HAKKARİ EĞİTİM 31

17 HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ NE YATIRIMLAR DEVAM EDİYOR 2011 yılında devlet üniversitesi olarak kurduğumuz Hakkari Üniversitesi bünyesinde: 5 Fakülte İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi, Mühendislik Fakültesi, Eğitim Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi 2 Enstitü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü 3 Yüksekokul Hakkari Meslek Yüksekokulu, Yüksekova Meslek Yüksekokulu, Hakkari Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu 1 Araştırma ve Uyulama Merkezi Seyyid Taha İslami Uygulama ve Araştırma Merkezi Hakkari Üniversitesi nde 2009 da 659 öğrenci öğrenim görürken 2014 itibariyle bu sayı ya ulaştı. Hakkari Üniversitesi ne kurulduğu 2003 yılından 2015 yılına kadar toplam 128,2 MİLYON TL YATIRIM ÖDENEĞİ GÖNDERİLMİŞTİR Dil-Mer ile Sürekli Eğitim Merkezi bulunmaktadır. 32 EĞİTİM HAKKARİ HAKKARİ EĞİTİM 33

18 SAĞLIK YATIRIMLARI TIBBİ CİHAZ KAPASİTESİ SAĞLIK TESİSLERİ HİZMET GÖSTERGELERİ SAĞLIK PERSONELİ 112 ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

19 SAĞLIĞA 151 MİLYON TL 2002 Yeni sağlık tesislerinin yapımı, hastanelerin tıbbi cihaz kapasitesinin artırılması, hasta yataklarının nitelikli hale getirilmesi gibi hizmetleri yürütebilmek için bütçeden sağlığa ayrılan payı yükselttik. Ambulans filomuzu genişlettik. Aile hekimliği, evde sağlık hizmeti, ilaca ulaşımın kolaylaşması, Alo 182 Randevu Sistemi gibi devrim niteliğinde yeniliklerle vatandaşımızın sağlık çilesine son verdik. Sağlık alanında getirdiğimiz yeni anlayışla, önleyici ve koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırdık. HAKKARİ Yİ SAĞLIK TESİSLERİYLE DONATTIK yılları arasında Hakkari nin merkez ve ilçelerinde son teknoloji cihazlarla donatılmış yeni sağlık tesisleri yaptık. Yapılan Sağlık Tesisleri; Hakkari D.H. (150 Yataklı) Yüksekova D.H. (150 Yataklı) (6 Daireli Lojmanı) Çukurca Merkez D.H.Bağlı Entegre İlçe H. (20 Yataklı) (6 Daireli Lojmanı) Yapılan Sağlık Ocakları, Aile Sağlığı Merkezleri (12 Adet) Merkez 4 Nolu S.O. Merkez Durankaya S.O. Yüksekova Merkez 1 Nolu S.O. Şemdinli Merkez S.O. Merkez Bağışlı ASM Konur ASM Şemdinli Derecik S.O. Çukurca S.O. Merkez 6 Nolu S.O. Büyükçiftlik ASM Merkez Geçitli ASM Merzan ASM 36 SAĞLIK HAKKARİ HAKKARİ SAĞLIK 37

20 SAĞLIK TESİSİ YATIRIMLARI HIZ KESMEDEN DEVAM EDİYOR YAPIMI DEVAM EDEN SAĞLIK TESİSLERİ Şemdinli D.H. (50 Yataklı) Merkez ADSM (20 Ünit) İHALE AŞAMASINDAKİ SAĞLIK TESİSLERİ Çukurca Akkaya Sağlık Evi Merkez Ördekli Sağlık Evi Merkez Akçalı Sağlık Evi Şemdinli Gelişen Sağlık Evi, Yüksekova Gürdere Sağlık Evi, Yüksekova Doğanlı Sağlık Evi PLANLANAN SAĞLIK TESİSLERİ Merkez D.H. Revize Ek Blok Yapımı Kadın Doğum Çocuk Ünitesi (100 Yataklı) Yüksekova Merkez 2 Nolu ASM Yüksekova Esendere ASM PROJE AŞAMASINDAKİ SAĞLIK TESİSLERİ Merkez ASM Şemdinli Derecik İlçe H. (20 yataklı) Şemdinli Durak ASM, 38 SAĞLIK HAKKARİ HAKKARİ SAĞLIK 39

21 YENİ HASTANELERLE SAĞLIĞINIZ EMİN ELLERDE İnsan hayatını her şeyden çok önemseyen sağlık politikamızla yeni hastaneler inşa ediyor, mevcut hastaneleri yeniden inşa ediyor, şehirlerin sağlık personeli ihtiyacını da gideriyoruz. HASTANELERİMİZİ SON TEKNOLOJİYLE DONATTIK HAKKARİ DEN MR ve BT (TOMOGRAFİ) İÇİN HASTA SEVK EDİLMİYOR 2002 yılında Hakkari de MR (Manyetik Rezonans) ve BT cihazı hiç yokken, 2014 yılı itibariyle 1 MR ve 3 BT cihazı ile vatandaşlarımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. Hastanelerimizde teknik donanım eksikliği kalmadı. Son teknolojiyi takip ederek tıbbi cihaz yenilemeleri ile cihaz eksikliği nedeniyle ileri merkezlere sevkler sona erdi. Hakkari deki Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 2002 yılında 1 USG (Ultrason),4 Hemodiyaliz Cihazı varken 2014 yılında 8 USG, 26 Hemodiyaliz Cihazı ile vatandaşlarımıza sağlık hizmeti sunuyoruz. Hastane Sayısı SAĞLIK BAKANLIĞI MR CİHAZI SAYISI SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI BT CİHAZI SAYISI BASAMAK SAĞLIK HİZMET BİRİMLERİ SAYISI TOPLAM SAĞLIK PERSONELİ SAYISI SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ULTRASON CİHAZI SAYISI HEMODİYALİZ CİHAZI SAYISI 40 SAĞLIK HAKKARİ HAKKARİ SAĞLIK 41

22 HASTANELERİMİZ ARTIK OTEL KONFORUNDA Hastanelerimizde koğuş sisteminden konforlu oda sistemine geçildi. Yoğun bakım yatak sayısı artırıldı, vatandaşımız nitelikli sağlık hizmetiyle tanıştı. Son on üç yılda yapılan yatırımlarla hastaneler otel konforuna kavuştu. Yatak Sayısı YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDEKİ YATAK SAYISINI ARTIRIYORUZ Yenidoğan Yoğun Bakım Yatak Sayısı SAĞLIK BAKANLIĞI Erişkin + Çocuk Yoğun Bakım Yatak Sayısı SAĞLIK BAKANLIĞI ÖZEL SEKTÖR TOPLAM Nitelikli Yatak Oranı SAĞLIK BAKANLIĞI Yoğun Bakım Yatak Sayısı %69 % SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI 42 SAĞLIK HAKKARİ HAKKARİ SAĞLIK 43

23 ARTIK HEPİMİZİN AİLE HEKİMİ VAR 2010 yılında yurt çapında uygulamaya koyduğumuz aile hekimliği ile birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirdik. Türkiye çapında görev yapan aile hekimi, aynı zamanda ailelerimize sağlık danışmanlığı hizmeti veriyor. HASTALARI EVİNDE TEDAVİ EDİYORUZ Yatağa bağımlı hastaların, hastanede yapılması zorunlu olmayan tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının ev ortamında yapılması ve hastanede kalış sürelerinin kısaltılması amacıyla 2010 yılında Evde Sağlık Hizmeti uygulamasını başlattık yılından bugüne Hakkari de hastanın evde bakım ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanmasını sağladık itibariyle Hakkari de 64 aile hekimi vatandaşımızın hizmetinde. 44 SAĞLIK HAKKARİ HAKKARİ SAĞLIK 45

24 HAKKARİ YE BİRİNCİ SINIF SAĞLIK HİZMETİ GETİRDİK 2002 yılında Hakkari deki sağlık kurum ve kuruluşlarına toplam müracaat sayısı 312 Bin iken 2014 yılında 1,2 Milyon a yükselmiştir yılında aşılama oranı %44 iken 2014 yılında bu sayıyı %100 e çıkardık. Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı 2002 yılında % 40 iken 2014 yılında bu oran % 93 e ulaştı. ACİL DURUM EKİBİMİZ HER AN HAZIR Acil durumlarda vatandaşımızın imdadına yetişmek için 112 acil servislerinde devrim niteliğinde yenilikler yaptık. Kar paletli ambulans, helikopter ve uçak ambulans, deniz ambulansı yatırımlarımızla hastalarımıza her koşulda ulaşabilmenin önünü açtık. Hakkari de 112 Acil İstasyon sayısını 1 den 15 e, 112 Acil Ambulans sayısını ise 1 den 38 e çıkardık. (6 adet Kar Paletli Ambulans) HASTALARI HELİKOPTER VE UÇAK AMBULANS İLE NAKLEDİYORUZ Hakkari de Helikopter Ambulans ile 219 hasta ileri merkezlere nakil edilmiştir. GECE GÖRÜŞLÜ HELİKOPTERLER HİZMETTE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI %40 SAĞLIK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYET ORANI %93 AŞILAMA ORANI %44 AŞILAMA ORANI % SAĞLIK HAKKARİ AMBULANS SAYISI 112 ACİL İSTASYON SAYISI HAKKARİ SAĞLIK 46 47

25 SPORCU SAYISI TESİSLEŞME BURSLAR YÜKSEKÖĞRENİM KREDİ VE YURTLAR KURUMU HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

26 HAKKARİ YE SON 13 YILDA 51,2 MİLYON TL GENÇLİK VE SPOR YATIRIMI YAPTIK Hakkarili gençlerimizin hizmetine sunduğumuz gençlik merkezleri ile şehrimizdeki spor tesislerinin yapım-onarım çalışmaları ve yükseköğrenim yurtlarına 34,6 Milyon TL, Hakkari yükseköğrenim gençliğinin kredi ve burs ihtiyaçlarına 16,6 Milyon TL ayırdık. GENÇLİK VE SPOR TESİSLERİNİ ARTIRDIK Hakkari de son 13 yılda yapılan yeni spor tesisleri ve bakım onarım çalışmaları: Hakkari Çukurca Gençlik Merkezi Hakkari Kapalı Yüzme Havuzu Hakkari Merkez Gençlik Merkezi Hakkari Merkez Merzan Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası+Soyunma Odası+500 Kişilik Tribün (ARAZİ TAHSİS İŞLEMLERİ DEVAM EDİYOR.) Hakkari Merkez Spor Salonu (1500 Kişilik) Hakkari Yüksekova Gençlik Merkezi Hakkari Şemdinli Merkez İlçe Futbol Sahası Hakkari Şemdinli İlçe Spor Salonu Hakkari Yüksekova İlçe Stadyumu Hakkari Yüksekova Sentetik Çim Yüzeyli Futbol Sahası 50 GENÇLİK VE SPOR HAKKARİ HAKKARİ GENÇLİK VE SPOR 51

27 TÜRKİYE SPOR YAPIYOR LİSANSLI SPORCU SAYIMIZ ARTIYOR Yapılan hamlelerle birçok spor dalında lisanslı sporcu sayısında rekor artış yakalandı yılında 278 bin olan lisanslı sporcu sayısı 2014 yılında 5 Milyona ulaştı yılında yaklaşık 3 bin olan lisanslı paralimpik sporcu sayısı 2014 te 35 bine ulaştı. Hakkari de 2002 yılında olan lisanslı sporcu sayısı 2014 yılında ye ulaştı Hakkari deki Lisanslı Sporcu Sayısı HAKKARİ DEKİ SPOR KULÜBÜ SAYISI ARTTI Verilen destek ve yapılan yatırımlar kulüp sayısına da yansıdı. Son on üç yılda spor kulübü sayımız arttı. Hakkari de 2002 de 16 olan spor kulübü sayısı 2014 yılında 69 a yükseldi Hakkari deki Spor Kulübü Sayısı 52 GENÇLİK VE SPOR HAKKARİ HAKKARİ GENÇLİK VE SPOR 53

28 HAKKARİ DE YAPILAN YURTLAR YURT/BLOK VE KAPASİTE SAYILARI 2002 yılında 504 yatak sayısı ile 1 yurtta (2 Blok) hizmet verilmekte iken, Mart 2015 itibarı ile 514 yatak sayısı ile 1 yurtta (2 Blok) hizmet verilmektedir. YAPILAN YURTLAR 2009 yılında Merkezde 252 yatak kapasiteli yurdu hizmete açtık. AÇILACAK YURTLAR 2015 yılında Merkez de 500 yatak sayısı ile hizmete açılacak. BESLENME YARDIMI 2002 yılında aylık 11 TL olan beslenme yardımını 22 kat artışla 2015 yılında aylık 240 TL ye yükselttik. 54 GENÇLİK VE SPOR HAKKARİ HAKKARİ GENÇLİK VE SPOR 55

29 DAHA ÇOK ÖĞRENCİYE DAHA FAZLA BURS İMKANI SAĞLADIK Kredi/Burslar; 2009 yılında 314 öğrenciye öğrenim kredisi/burs verilmekteyken, 2014 yılında 591 öğrenciye öğrenim kredisi, öğrenciye burs olmak üzere toplam öğrenciye burs/kredi vermekteyiz yılında öğrencilere ödenen öğrenim kredisi maliyeti TL iken, 2014 yılına kadar öğrencilere ödenen kredi/burs toplam maliyeti TL dir HAKKARİ DE Kredİ/BURS Alan Öğrencİ Sayısı 539 BİN TL 4,8 MİLYON TL 2014 HAKKARİ DE YILLIK ÖDENEN KREDİ/BURS MALİYETİ 2011 yılında üniversite harcını kaldırdık. Başarılı öğrencileri desteklemek amacıyla; ÖSYM sınavında her puan türü için ilk 100 öğrenciye, Amatör spor dallarında milli olmuş öğrencilere 3 kat daha fazla miktarda, yani 990 TL burs veriyoruz yılında aylık 45 TL olan kredi miktarını, 2014 yılında %633 artırarak aylık 330 TL ye; Yüksek Lisans öğrencilerine kredi miktarını 2 kat artırarak 660 TL ye, Doktora öğrencilerine ödenen kredi miktarını da 3 kat artırarak 990 TL ye çıkardık. BURS VE KREDİ DESTEĞİ 45 TL 330 TL YURTLARDA KONFORU ARTIRDIK Son 13 yılda ahşap mobilyalı, bazalı yatak sisteminde, 1 ve 3 kişilik, içerisinde banyo, tuvalet, mini buzdolabı bulunan yurtlar hizmete açtık. Yeni yurtlar aynı zamanda engelli öğrencilerin de ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilecekleri şekilde projelendirilirken, eski yurtlarda da engelli öğrencilere yönelik fiziki iyileştirmeler yapıldı. 56 GENÇLİK VE SPOR HAKKARİ HAKKARİ GENÇLİK VE SPOR

30 YURTLARIMIZ HAYAT BOYU ÖĞRENMENİN EN GÜZEL MEKANLARINA DÖNÜŞTÜ Yurtlarımızda gençlerimizin akademik, sosyal-kültürel, sportif ve manevi gelişimleri için her türlü imkan ve fırsatları seferber ediyoruz. Bu çerçevede; Geleceği inşa edecek gençlerimiz için Liderlik ve Kişisel Gelişim Seminerleri, Manevi değerlerimizden ilham alarak iç huzuru yakalamaları için isteğe bağlı Kur an-ı Kerim, Temel Dini Bilgiler ve Hz. Peygamberin Hayatı kursları, Akademik ve entelektüel gelişimleri için Edebiyat, Tarih, İlahiyat, Sinema, Mesnevi ve Safahat Okumaları Atölyeleri ile dil kursları, Milli ve manevi değerlerimizi anlamak ve yaşatmak için Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma, Kutlu Doğum Haftası, Mehmet Akif ve İstiklal Marşı gibi kutlama programları düzenliyoruz yılında eğitsel, sosyal-kültürel ve sportif faaliyetlere katılan öğrencilerimiz tüm Türkiye genelinde iken bu sayı 2014 yılı sonu itibarıyla yaklaşık % 268 artış göstererek a ulaşmıştır. Gençlerimize verdiğimiz değer doğrultusunda onlar için her türlü fırsatları oluşturmaya devam edeceğiz. 58 GENÇLİK VE SPOR HAKKARİ HAKKARİ GENÇLİK VE SPOR 59

31 HAVAYOLLARI KARAYOLLARI HABERLEŞME HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

32 13 YILDA HAKKARİ YE ULAŞTIRMA VE HABERLEŞMEDE 840 MİLYON TL YATIRIM YAPTIK Çağın ilerisinde bir anlayışla Türkiye yi ulaştırma ve haberleşme alt yapısında dünya standartlarının üstüne taşıdık. Bu büyük yatırımlardan Hakkari de payına düşeni aldı. Karayollarını yeniden yapılandırdık. Yeni nesil teknolojilere erişimin sağlanması için GSM ve internet yatırımlarına büyük bütçe ayırdık. PTT yi çağdaş bir anlayışla yeniden yapılandırdık. KARAYOLLARINI YENİDEN YAPILANDIRDIK Hakkari yi diğer şehirlere bağlayan devlet yollarını 216 kilometreye; ilçe, belde ve köyleri şehir merkezine ulaştıran il yollarını 382 kilometreye uzattık. Böylece Hakkari ye erişimi daha hızlı ve güvenli hale getirdik. Hakkari deki karayolu ağını 598 kilometreye ulaştırdık. 216 KM DEVLET YOLU 382 KM İL YOLU 598 KM TOPLAM YOL AĞI HAKKARİ ULAŞTIRMA 63

33 MEVCUT BÖLÜNMÜŞ YOLLARI ARTIRDIK YOL MEDENİYETTİR Hakkari nin yol ağını genişletirken ulaşımda güvenlik ve kolaylık amacıyla altyapı ve iyileştirme çalışmalarına hız kesmeden devam ettik. YOL STANDARTLARININ YÜKSELTİLMESİ ( ) Ülke geneline yayılan bölünmüş yol seferberliğinden Hakkari de üst düzeyde yararlandı. Şehirde 2002 yılı sonuna kadar 1 kilometre bölünmüş yol yapılmışken, yılları arasında 75 kilometre yeni bölünmüş yol yaparak Hakkari nin toplam bölünmüş yol mesafesini 76 kilometreye çıkardık. 1 KM 76 KM 76 km yol iyileştirme çalışması, km asfalt çalışması, 10 adet köprü-viyadük yapımı, 10 km kaza kara noktası yapımı, 71 km otokorkuluk yapımı çalışmaları tamamlandı ULAŞTIRMA HAKKARİ HAKKARİ ULAŞTIRMA 65

34 13 YILDA KARAYOLU UZUNLUĞUMUZU ARTIRDIK, YOLLARIMIZI MODERNLEŞTİRDİK DÖNEMİNDE YAPILAN KARAYOLU ÇALIŞMALARI Hakkari-Van Yolu Bölünmüş Yol (16,5km Bitümlü Sıcak Kaplamalı ve 93 km Sathi Kaplamalı) Derecik Yolu 8,5 km (1km Sathi Kaplamalı Bölünmüş Yol ve 7,5 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) Hakkari-Berçalan Yolu (1,5 km Sathi Kaplamalı Tek Yol) Hakkari-Çukurca Çığ Tüneli (413 m) (2 adet) Çukurca Kar Tüneli (316 m) (2 adet) Çukurca Tüneli-801 m kazı, destekleme ve nihai kemer beton kaplama çalışmaları Çukurca-Geçimli Köprüsü HAVAYOLU HALKIN YOLU OLDU HAKKARİ (YÜKSEKOVA) HAVALİMANI PROJESİ Proje Bedeli : 109 Milyon TL Coğrafi konumu nedeniyle ulaşımı zor olan bölgeye güvenli, kolay vesüratli ulaşım imkanı sağlayacak olan Hakkari (Yüksekova) Havalimanı,bölgesel kalkınmaya da önemli katkılar sağlayacaktır. Havalimanı, yolcu/yıl kapasiteli ve Hakkari il merkezine 65 km, Yüksekova ilçe merkezine iseyaklaşık 5 km mesafede inşa edilmektedir. Havalimanının 2015 yılında hizmete verilmesi planlanmaktadır. DEVAM EDEN KARAYOLU ÇALIŞMALARI Başkale-Hakkari ayrımı Yüksekova- Esendere yolu Yüksekova-Dağlıca yolu Üzümcü ayrımı-geçitli yolu 66 ULAŞTIRMA HAKKARİ HAKKARİ ULAŞTIRMA 67

35 MOBİL TEKNOLOJİLERDE TÜRKİYE YE ÇAĞ ATLATTIK Mobil teknolojilerde Türkiye ye çağ atlattık. İnşa ettiğimiz geniş bant internet alt yapısı sayesinde Hakkari de 2004 yılında 170 olan ADSL abone sayısı 2014 te ye ulaştı. Daha hızlı ve ekonomik internet bağlantısı için Hakkari de 2002 yılında 227 kilometre olan fiber optik kablo uzunluğunu 2014 te 908 kilometreye uzattık. MOBİL İLETİŞİM HAKKARİ DE; 212 okula Bilgi Teknoloji Sınıfı kurduk İnternet altyapısı olmayan 23 okula altyapı kurduk ADSL Abone Sayısı Fiber Optik Kablo Uzunluğu (km) Baz İstasyonu Sayısı Elektronik haberleşme altyapısı olmayan 39 yerleşim yerine telefon, internet ve cep telefonu altyapısı kurduk. HAKKARİ ULAŞTIRMA 69

36 PTT ÇAĞI YAKALADI PTT DE HİZMET ÇEŞİTLİLİĞİ ARTTI PTT lerde yapılan işlem çeşitliliği artırılarak 326 kurum ve kuruluş ile 454 ayrı iş ve işlem yapılabilir hale getirilmiştir. HAKKARİ DE PTT HİZMETLERİYLE İHTİYAÇ SAHİPLERİNE DESTEK OLUYORUZ Şartlı Eğitim Yardımı (ŞEY) kapsamında yapılan ödemeler ile Eşi Vefat Eden Kadınlara Yönelik Düzenli Nakdi Sosyal Yardım Ödemeleri PTT tarafından yapılmaktadır. Şubelerimize gelemeyecek durumda olan engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın ayağına PTT gitmektedir. Ödemelerini konutlarında teslim etmektedir. Toplam 106 çalışanı ile PTT Hakkarililerin hizmetindedir. Yeni konsepti ile 10 PTT Bank Hakkarililerin hizmetindedir. Hiçbir bankanın olmadığı 4 yerleşim yerinde sadece PTT Bank ile halka hizmet verilmektedir. 6 Pttmatik ile 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet sunulmaktadır. 70 ULAŞTIRMA HAKKARİ HAKKARİ ULAŞTIRMA 71

37 ÇOCUK HİZMETLERİ ENGELLİ HİZMETLERİ ALO 183-ALO 144 HİZMET BİRİMLERİ SOSYAL YARDIM ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLER HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

38 HAKKARİ YE SON 13 YILDA AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR KAPSAMINDA 682,4 MİLYON TL ÖDEME YAPTIK Etkin, verimli ve daha hızlı hizmet sunmak amacıyla sosyal yardım ve hizmet alanındaki bütün kurum ve kuruluşlarımızı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde tek çatı altında birleştirdik. Bakanlık çatısı altında; kadınları, çocukları, yoksulları, şehit yakınlarını, gazileri, yaşlıları ve engellileri kapsayan çalışmaları birbiriyle ilişkili ve bütüncül bir bakış ile gerçekleştiriyoruz. İHTİYACI OLANIN YANINDAYIZ Vatandaşlarımızın daha kaliteli bir hayat sürdürebilmesi için yeni ve kapsayıcı sosyal yardım ve sosyal destek programlarını hayata geçirdik. Engelli ve yaşlılara, eşi vefat etmiş kadınlara, muhtaç asker ailelerine yönelik düzenli sosyal yardım programlarını uygulamaya koyduk. Eşi vefat eden ve hiçbir sosyal güvencesi olmayan kadına, iki ayda bir olmak üzere, 500 TL maaş bağladık. Askerlerimizin gözü arkada kalmasın diye muhtaç durumda bulunan asker ailesine (evli ise eşi, bekar ise annesi) askerlik süresince 250 TL maaş bağladık. Çocuklarımızın düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve okula gitmesinin önündeki bütün engelleri kaldırdık. Ailelerin yükünü hafifletmek için ciddi bir irade ortaya koyduk. Anne adaylarının gebelik boyunca, yeni doğan bebeklerinin okul çağına kadar sağlık kontrollerini yaptırmaları, okula başladıktan sonra da eğitime devam etmelerini teşvik etmek için şartlı eğitim ve sağlık yardımını başlattık yılından bu yana annelerinin hesabına; Sağlık kontrollerinde çocuk başına 35 TL, ilköğretim erkek öğrenci başına 35 TL, ilköğretim kız öğrenci başına 40 TL, ortaöğretim erkek öğrenci başına 50 TL, ortaöğretim kız öğrenci başına 60 TL ödüyoruz yılında başlattığımız ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ndan karşılanan Şartlı Eğitim ve Sağlık Yardımları kapsamında yılları arasında Eğitim için öğrenciye, Sağlık için çocuğa ve anne adayına olmak üzere TL annelerin hesabına yatırılmıştır yılında bütün vatandaşlarımızı sağlık güvencesine kavuşturan Genel Sağlık Sigortası uygulamasını başlattık. Yoksul vatandaşlarımız için bu kapsamda Hakkari de kişiye 81 Milyon TL prim ödedik. 74 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR HAKKARİ HAKKARİ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 75

39 SOSYAL YARDIMLARDA DEV ARTIŞ YAPTIK Gıda, eğitim, sağlık, şartlı nakit transferi ile proje desteklerini içine alan sosyal yardımlar kapsamında Hakkari de 2003 yılında 2,6 Milyon TL kaynak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılırken; 2014 yılında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılan kaynak miktarını yıllık 151 Milyon TL ye çıkardık. 2,6 MiLYON TL MiLYON TL 2014 HAKKARİ YE YAPILAN YILLIK TOPLAM SOSYAL YARDIM MİKTARI 2007 yılında yürürlüğe koyduğumuz 2022 sayılı kanun kapsamında Hakkari de kişiye, yaşlılık aylığı kapsamında kişiye, engelli yardımları kapsamında kişiye ve 935 engelli yakınına toplam 23 Milyon TL nakdi yardım yaptık. İhtiyaç sahiplerinin eksiklerini gidermek için döneminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları eliyle vatandaşlarımıza 540 Milyon TL tutarında ayni ve nakdi yardım yaptık. ENGELLERİ BİRLİKTE AŞTIK 13 yıllık iktidarımız döneminde engelli vatandaşlarımızın haklarını güvence altına alacak anayasa değişiklikleri yaptık. Kamuda iş imkanı sağlamak, sınav merkezlerini engellilerin kullanabileceği hale getirmek, sosyal bakım ve rehabilitasyon merkezleri kurmak gibi köklü değişikliklere imza attık. Hem ülkeye ekonomik katkısı, hem de engellilerin toplumsal hayata tam ve etkin katılımının sağlanması amacıyla engellilerin istihdamını son 13 yılda görülmemiş derecede artırdık. 76 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR HAKKARİ HAKKARİ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 77

40 DÜNYADA BİR İLK: ENGELLİ MEMUR SEÇME SINAVI 2012 yılında engelli vatandaşlarımızın tüm hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak Engelli Memur Seçme Sınavı nı hayata geçirdik. Sınav, gerek yöntemi, gerek felsefesi, gerekse sonuçları itibarıyla dünyada bir ilk olma özelliğini taşıyor. Sınav, soruların hazırlanmasından, sürenin belirlenmesine, sınav salonlarının dizaynına kadar adayların engel gruplarına özel tedbirler alınarak gerçekleştiriliyor. Tekerlekli sandalye kullanan binlerce vatandaşımız sınav merkezlerine özel araçlarla ulaştırılıyor ve rahat koşullarda sınava girebilmeleri için azami hassasiyet gösteriliyor. KAMUDA ENGELLİ İSTİHDAMI YAKLAŞIK 6 KAT ARTTI Tüm Türkiye de 2002 yılı itibariyle engelli kontenjanında memur olarak çalışan engelli sayısı iken bu rakam 2014 yılı sonu itibariyle e ulaştı. Yapılan yasal düzenlemelerle Türkiye çapında çalışan engelli işçi sayısı e ulaştı. Hakkari de 2014 yılı itibariyle 128 engelli memur ve 51 engelli işçi istihdam ediliyor yılında engellilere Evde Bakım ve Rehabilitasyon hizmetini başlatarak engelli vatandaşlarımızın hayat kalitesini yükseltme yolunda önemli bir adım attık. ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİNDEN YARARLANAN KİŞİ SAYISI Hakkari de, başlangıç yılında 156 Bin TL olan evde bakım ödeneği 2014 yılında yıllık olarak 53,5 Milyon TL ye ulaştı yılları arasında Hakkari de engelli evde bakım ve rehabilitasyon hizmetleri için toplam 140,6 Milyon TL ödenek ayırdık ,5 MiLYON TL BiN TL TL ENGELLİ EVDE BAKIM HİZMETLERİ İÇIN KULLANILAN YILLIK ÖDENEK 78 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR HAKKARİ HAKKARİ AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR 79

41 AİLE SICAKLIĞI BÜTÜN ÇOCUKLARIMIZIN HAKKI Yetiştirme yurtlarından ziyade aile yanında bakım modelini tercih ettik. Evden uzaklaşan çocukların ailelerinin yanına dönüşünü sağladık. Ailesiyle yaşayıp himayeye muhtaç durumda bulunan çocukların bakımını sağladık. Çocukların güvenli, şefkatli ve sevgi dolu bir ortamda aile sıcaklığında daha sağlıklı gelişebilmeleri için koruyucu aile hizmetini yaygınlaştırdık. Aile yanında bakımın mümkün olmadığı durumlarda ise yuva ve yurtlarda gerçekleştirilen hizmet dönüşümü ile toplu bakım yerine, her çocuğa özel bakım ve koruma hizmeti verilen çocuk evleri yaygınlaştırılmıştır. Hakkari de 2002 yılında hiç çocuk evi yokken 2014 yılında 2 Çocuk Evi nde 12 çocuğa sıcak bir ev ortamında hizmet veriliyor yılından bugüne kadar koruma kararlı 4 çocuk ailesinin yanına döndürülmüş, ayrıca sosyal ve ekonomik desteklerle 162 çocuk korunma kararı alınmaksızın ailelelerinin yanında bakılmaktadır itibari ile Hakkari de 2 koruyucu aile yanında 9 çocuğa bakılıyor. Hakkari de çocuk hizmetleri için yapılan yıllık harcama Bu kapsamda 2006 yılından 2015 e kadar toplam olarak ŞEHİT YAKINLARI VE GAZİLERE VEFA BORCUNU ÖDEYEN BİR TÜRKİYE Şehit yakınlarına tanınan istihdam hakkını birden ikiye çıkardık. Bu hakkı kullanabilecekler içerisine şehidimizin eşi, çocuğu ve kardeşinin yanı sıra şehidin anne ve babasını da ekledik. Terör olayları sebebi ve etkisiyle sakatlanan veya hayatını kaybeden kamu görevlilerini Terörle Mücadele Kanunu kapsamına alarak mağduriyetlerini giderdik. Şehit olan erbaş ve erlerin anne ve babalarında aranan malullük ve muhtaçlık şartını kaldırdık. Vazife Malullerinin aylıklarında derece/kademe ilerlemesi yaparak aylıklarını artırdık. Vazife ve Harp Malullüğü kapsamındaki TSK mensubu ve güvenlik görevlilerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı sağladık. Hakkari de Şehit yakını, gazi, gazi yakını, vazife malulü, vazife malulü yakını ve sivil terör mağduru hak sahibi vatandaşlarımızdan 188 kişi kamuda işe yerleştirilmiş ve 200 kişiye ücretsiz seyahat kartı verilmiştir. 1,4 4,4 MİLYON TL yi aşıyor. MİLYON TL harcama yaptık. Alo 183 ve Alo 144 hatları hizmete girdiğinden bu yana, Hakkari de çağrıya cevap verdi. 80 AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR HAKKARİ 81

42 ORMAN SU İŞLERİ HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

43 HAKKARİ DE SON 13 YILDA 383 MİLYON TL ORMAN VE SU İŞLERİ YATIRIMI YAPTIK Ülkemizin orman varlığını koruyarak geliştirmek, orman köylülerini desteklemek, milli parklar ve diğer korunan alanların etkin yönetimini sağlayarak, halkımızın istifadesine sunmak, su kaynaklarını verimli kullanarak içmesuyu, sulama ve diğer ihtiyaçlara cevap vermek, enerjiye dönüştürmek ve hava tahminlerini daha isabetli yapabilmek için son 13 yılda Hakkari ye yapılan yatırımları artırdık. DOĞU ANADOLU PROJESİ (DAP) İLE BÖLGE KALKINIYOR Doğu Anadolu Projesi 14 ilde 41 proje demetinden oluşmaktadır. Hakkari de 14 şanslı ilden biridir. DAP kapsamında; 33 baraj, 6 içme suyu tesisi, 2 enerji projesi bulunmaktadır. MİLLİ EKONOMİYE DEV KATKI Sulama, içmesuyu ve enerji maksatlı 41 adet projeden oluşan DAP tamamlandığında milli ekonomiye yılda 1,4 Milyar dolar katkı sağlayacaktır. Proje ile kişiye doğrudan istihdam sağlanacaktır. DOĞUNUN MAKUS TALİHİ DAP İLE DEĞİŞİYOR Proje ile özellikle zirai arazilerin sulanmasıyla birlikte bölgede verim artışı ve buna paralel olarak kalkınma sağlanacaktır yılı sonuna kadar DAP kapsamında toplam hektar araziyi sulamaya açtık. Çalışmalar hızla devam etmekte olup, 2019 yılında sulanan alanı hektara yükselteceğiz. 84 ORMAN VE SU HAKKARİ HAKKARİ ORMAN VE SU 85

44 ŞEMDİNLİ NİN 2045 YILINA KADAR İÇMESUYU HAZIR Şemdinli İlçemizin içme suyu ihtiyacının karşılanmak için 2006 yılında kolları sıvayarak işe başladık. Tanyolu (Gelişim) kaynağından aldığımız suyu metre isale hattı döşeyerek Şemdinli ye ilettik yılında tesisi tamamlayarak Şemdinli nin 2045 yılına kadar içmesuyu ihtiyacını karşıladık. BEYYURDU VE ASLANDAĞ BARAJLARI Enerji maksatlı olarak Yüksekova ve Şemdimli ilçeleri arasında Bembo Çayı üzerine inşa edilmekte olan Beyyurdu ve Aslantaş Barajları %90 ın üzerinde tamamlanmıştır. DİLİMLİ BARAJI HIZLA YÜKSELİYOR İnşaat çalışmaları hızla devam eden Dilimli Barajı ile Yüksekova Ovasında dekar araziyi sulamaya açacağız. Ayrıca barajdan Yüksekova nın içmesuyu ihtiyacını karşılamak için yılda 18,4 milyon m 3 su vereceğiz. Baraj inşaatında sona gelinmiştir. Dilimli Barajı 30 Kasım 2014 tarihinde 114 tesisle birlikte hizmete alınmıştır. Sulama şebekesinin projeleri hazırlanmaktadır. 86 ORMAN VE SU HAKKARİ HAKKARİ ORMAN VE SU 87

45 TAŞKIN KORUMA TESİSLERİYLE TOPRAĞIMIZI KORUDUK Son 13 yılda inşa ettiğimiz 8 adet taşkın koruma tesisi ile Hakkari şehir merkezi ile Yüksekova ve Şemdinli ilçelerimizi taşkınlardan koruduk. Bu tesisler; KIRSAL KALKINMANIN ANAHTARI GÖL-SU Ülke genelinde başlattığımız 1000 Günde 1000 Gölet Projesi kapsamında Hakkari de 2 adet gölet işi bulunmaktadır. Planlama çalışmaları devam eden göletlerle toplam dekar araziyi sulamaya açacağız. Bu göletler; Salkımlı Göleti ve Sulaması Durankaya Göleti dir. Hakkari Merkez Şehir içi Dereleri Taşkın Koruma Tesisi, Hakkari Merkez Nahşivan Deresi Taşkın Koruma Tesisi Hakkari Merkez Taşbaşı Köyü Taşkın Koruma Tesisi, Hakkari Merkez Serink Deresi 1.Kısım Taşkın Koruma Tesisi, Şemdinli İlçe Merkezi Taşkın Koruma Tesisi, Yüksekova İlçe Merkezi Taşkın Koruma Tesisi, Şemdinli İlçe Merkezi 2.Kısım Taşkın Tesisi, Hakkari Merkez Küçük Babişk Deresi Islahı Ayrıca 1 adet taşkın koruma çalışması da devam etmektedir. HAKKARİ DE KORUNAN ALANLARA GÖZÜMÜZ GİBİ BAKTIK Kurduğumuz 1 adet mesire yeri ve 1 adet şehir ormanı ile vatandaşlarımıza rahat nefes alacakları alanlar oluşturduk 88 ORMAN VE SU HAKKARİ HAKKARİ ORMAN VE SU 89

46 HAKKARİ YE 1,2 MİLYON ORMAN KÖYLÜSÜNÜN YANINDAYIZ Orman köylerinde yaşayan aileye takriben 3,4 Milyon TL kredi verdik. FİDAN Hakkari ilinin ormanlık alanı dekar olup, yüzölçümünün % 20 si ormandır. Ağaçlandırma çalışmaları kapsamında; yılları arasında takriben dekar alanda çalışma yapılarak 1,2 milyon adet fidan dikilmiştir. HAVA DURUMU ARTIK ANLIK ÖĞRENİLİYOR Son 13 yılda 4 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu Kurduk. 90 ORMAN VE SU HAKKARİ HAKKARİ ORMAN VE SU 91

47 ÇEVRE ŞEHİRCİLİK HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

48 HAKKARİ YE SON 13 YILDA 56 MİLYON TL ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK YATIRIMI YAPTIK Halkımızın hayat kalitesini sağlıklı ve planlı bir biçimde yükseltmeyi ve çevresel şartlar konusunda refahı en üst seviyeye taşımayı hedefledik. Ülkemizi geliştirmek ve güzelleştirmek için yoğun şekilde çalışarak 13 yılda önemli düzenlemelere imza attık. Altyapı ve üstyapıda devrim niteliğindeki projeleri hayata geçirdik. Kaynaklarımızı verimli kullanarak temiz şehirler, yaşanabilir alanlar inşa ettik. ATIK YÖNETİMİNDE YENİ ANLAYIŞ Atıkların çevreye zarar vermesini önlemek için yenilikçi yollar geliştirdik. Hakkari ili sınırları içerisinde proje aşamasında 2 adet atık su arıtma tesisi bulunmaktadır. TURİZM İÇİN YATIRIMLARA ÖNEM VERDİK Hakkari deki turizm öncelikli belediyelere yapılan yardımları artırdık yılları arasında bu belediyelere toplam 586 Bin TL tahsis ettik. 94 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK HAKKARİ HAKKARİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 95

49 İLBANK A.Ş. DEN 642 MİLYON TL YATIRIM VE DESTEK 5779 sayılı Kanun kapsamında Hakkari Özel İdaresi hizmetlerinde kullanılmak üzere yılları arasında 126 Milyon TL kaynak transfer edilmiştir. Bu dönem içerisinde Hakkari belediyelerine ve İl Özel İdaresi ne cari, personel ve yatırım giderlerini karşılamak üzere 642 Milyon TL yi aşan ödenek tahsis edilmiştir yılları arasında İlbank A.Ş. tarafından Hakkari için; SUKAP kapsamında 2 adet iş için 78,4 Milyon TL Belediyelerin muhtelif işlerinde kullanılmak üzere 8 adet iş için 3,05 Milyon TL Köylerin muhtelif projelerinde kullanılmak üzere 3,1 Milyon TL Acil içme suyu ihtiyaçlarında kullanılmak üzere 5 adet iş için 608 Bin TL Özel önem ve çevre korumaya yönelik projeler kapsamında 2 adet iş için 1,1 Milyon TL Altyapı ve üstyapı kapsamında 22 adet iş için 25,7 Milyon TL olmak üzere toplam 112 Milyon TL yatırım ve destek sağlandı. ALTYAPI PROJELERİNE DESTEK Çevre katkı paylarından yerel yönetimlere ayrılan payı artırdık. Çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik yatırımlar kapsamında yılları arasında Hakkari için 2,4 Milyon TL ödenek ayırdık. Bu dönemde Hakkari deki belediyelere 8 adet çöp toplama aracı hibe ettik. Hakkari deki tüm belediyelere döneminde genel bütçeden ayrılan 404 Milyon TL lik payla birlikte İlbank A.Ş. nin bu dönemde Hakkari ye yaptığı yatırım ile sağladığı kredi ve destek miktarı 515 Milyon TL yi aştı. 96 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK HAKKARİ HAKKARİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK 97

50 TOPLU KONUT SOSYAL DONATI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

51 SON 13 YILDA HAKKARİ DE 756 MİLYON TL TOPLU KONUT VE SOSYAL DONATI YATIRIMI YAPTIK Kentsel ve kırsal alanda herkesin yeterli ve yaşanabilir konut sahibi olmasında öncü ve destekleyici rol üstlenen TOKİ, modern yaşamın gerektirdiği sosyal ve teknik özelliklere sahip, doğal ve kültürel değerlerle bütünleşmiş alanlarda alternatif modeller üreterek, öncelikle konutu olmayan dar gelirli insanların konut sahibi olmalarına destek oluyor. HAKKARİ YE KONUT TOKİ öncülüğünde yürütülen Planlı Kentleşme Konut Seferberliği kapsamında yılları arasında ülke genelinde yapılan 68,3 Milyar TL yatırımla; 531 bin konut tamamlandı konut ve sosyal donatının yapımına başlandı. 100 TOPLU KONUT HAKKARİ HAKKARİ TOPLU KONUT 101

52 BU KAPSAMDA HAKKARİ DE; Konut 4 Lise 3 Toplam Hastane 3 Ticaret Merkezi 3 Camii HAKKARİ nin çehresini değiştiren TOKİ PROJELERİ Yüksekova da 156 konut ile cami ve ticaret merkezinden oluşan sosyal donatılar. Çukurca da 48 konut, Gupsi de 192 konut ile ticaret merkezi ve camiden oluşan sosyal donatılar, Merkez de 352 konut ve sosyal tesis, Bağlar da 108 konut, Şemdinli de 64 konut, Günyazı Köyü nde 44 konut, 102 TOPLU KONUT HAKKARİ HAKKARİ TOPLU KONUT 103

53 KÖY YOLLARI İÇME SUYU SULAMA HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

54 YILLARI ARASINDA HAKKARİ DE 146,4 MİLYON TL KÖYDES YATIRIMI YAPTIK KÖYLERİMİZİN SU SORUNUNU ÇÖZÜYORUZ Köy ve köy altı yerleşimlerin sağlıklı içme suyuna kavuşabilmesi için görülmemiş bir hız ve istekle çalıştık. Hakkari de toplam 472 birimin içme suyu sorununu ortadan kaldırdık. Böylece, Hakkari nin mahalle ve köylerinin tamamına temiz içme suyu götürdük. Kırsal nüfusumuza daha kaliteli bir hayat sunmak amacıyla, Cumhuriyet tarihinin en büyük kırsal kalkınma hamlesini başlattık yılında hayata geçirilen KÖYDES Projesi kapsamında kırsal alanlarımızın içme suyu, altyapı, yol ve sulama ihtiyaçlarını karşılamak ve köylerimizin hayat standardını yükseltmek için yatırım seferberliği başlattık. TARIMDA KÖYDES BEREKETİ Köylerde daha verimli zirai üretimin önünü açmak için KÖYDES kapsamında yeni sulama alanları açtık. 106 KÖYDES HAKKARİ HAKKARİ KÖYDES 107

55 YOLU OLMAYAN KÖYÜMÜZ KALMADI YILLARI ARASINDA HAKKARİ DE Hakkari deki köy yol ağını asfalt ve betonla kapladık. Stabilize yol oranını %62 ye çektik KM KM ASFALT YOL YOL KM KM STABİLİZE YOL YOL 108 KÖYDES HAKKARİ HAKKARİ KÖYDES 109

56 BİLİM VE SANAYİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ AR-GE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ KALİTE KONTROL KOSGEB HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

57 SON 13 YILDA HAKKARİ YE 15 MİLYON TL BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ PROJE-YATIRIMI YAPTIK Kalkınan bir Türkiye için Ar-Ge ye, bilime, teknolojiye büyük önem verdik. Bilgi ve teknoloji üretmek, ürettiğimiz teknolojiyi dünya pazarına sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. SANAYİDE ÇARKLAR KESİNTİSİZ DÖNÜYOR Son 13 yılda, düşük teknoloji seviyesinden orta teknoloji seviyesine doğru tırmandık. Önümüzdeki 10 yılda ise yüksek teknolojiye geçiş yapacağız. Sanayi kuruluşlarına sağlanan kolaylıklarla Hakkari de sanayi büyüyor, Türkiye kalkınıyor HAKKARİ DE SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI FİRMA SAYISI 112 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ HAKKARİ HAKKARİ BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ 113

58 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE SANAYİ SİTELERİ İLE İSTİHDAM SAĞLADIK Hakkari ilinde Bakanlık kredi desteği ile 2002 yılı sonuna kadar 100 adet işyerinden oluşan 2 adet SS (Merkez Örnek), (Yüksekova SS) projesi tamamlanmış olup, bu projeler için 2015 yılı fiyatlarıyla TL kredi kullandırılmıştır. Bu SS lerden 400 kişi istihdam edilmektedir Hakkari de 2 Sanayi Sitesine 15 Milyon TL harcanmıştır. KALİTEYİ ve AR-GE Yİ ÖNEMSİYORUZ Gelişen dünyaya ayak uydurabilmek ve bir adım öne geçebilmek için üretimin her aşamasında kaliteye önem veriyoruz. Araştırma- Geliştirme (AR-GE) faaliyetleriyle iş gücü ve finans kaynaklarından tasarruf ediyor, ileri teknoloji üretimini hızlandırıyoruz. Hayata geçirdiğimiz kalite ve Ar-Ge yaklaşımıyla Hakkari de 1 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi bulunmaktadır. Kalite kontrol birimi bulunan firma sayısı 9 a yükseldi. KOSGEB HEDEF KİTLESİNİ BÜYÜTTÜK Hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ lerin de KOSGEB desteklerinden yararlanmasının önünü açtık. Bu kapsamda, yılları arasında Hakkari de 261 KOBİ ve girişimciye; 1,8 Milyon TL hibe desteği ile 6,5 Milyon TL kredi hacmi oluştu. 114 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ HAKKARİ HAKKARİ BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ 115

59 TÜBİTAK PROJE HİBE DESTEĞİ AKADEMİK ÇALIŞMALAR HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

60 HAKKARİ DE SON 13 YILDA TÜBİTAK ARACILIĞI İLE BİLİME VE YENİLİĞE 198 BİN TL YATIRIM YAPTIK Bilimin, geleceğimiz için önemini biliyor, ülkemizin bilim hayatını dünya standartlarına çıkaran atılımlarda bulunuyoruz. AR-GE faaliyetlerine destek verip teşvikler sağlıyoruz. Oluşturduğumuz yeni projelerle, yükselişimizi bilim alanında da sürdürüyoruz. Hakkari, bu görkemli ilerleyişin bir parçası oluyor ve kazanıyor. AR-GE PROJELERİNE TAM DESTEK Ülkemizdeki özel sektör kuruluşlarının AR-GE çalışmalarını desteklemek ve pazardaki rekabet gücünü artırmak için yaptığımız çalışmalara Hakkari de de hızla devam ettik. 118 TÜBİTAK HAKKARİ HAKKARİ TÜBİTAK 119

61 GELECEĞİN BİLİM İNSANLARINA DESTEK VERİYORUZ Bilimin, ülke refahına katkıda bulunması için araştırma enstitülerine, üniversite ve kamu kuruluşlarına olan desteklerimizi sürdürdük. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA DESTEKLERLE HER GÜN DAHA İYİYE Bilimin gelişmesi ve dünya standartları üzerinde teknoloji üretme hedefimizle TÜBİTAK ın 2002 yılında 164 milyon lira olan bütçesini, 2015 yılında 1 milyar 890 milyon liraya yükselttik. AKADEMİK ARAŞTIRMA DESTEĞİ TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB), 2002 yılında toplam 548 projeye 7 milyon lira destek verirken, bu rakamı 2015 yılında 2 bin 254 projeye ve 498 milyon liraya çıkardık. SANAYİ ARGE DESTEĞİ TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) ile piyasa rekabetini artırmak, ülkemizin sanayi çalışmalarını desteklemek için; 2002 yılında toplam 363 projeye 36,1 milyon lira olan desteği, 2015 yılında 2 bin 916 projeye ve 468 milyon liraya yükselttik. BURS VE BENZERİ DESTEKLER Yaptığımız destekler, bilim insanı sayımıza ve üretilen proje miktarımıza da yansıdı. TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB), 2002 yılında toplam 1001 projeye 2,6 milyon lira destek verirken, bu rakam iktidarımız süresinde yıldan yılda artarak 2015 yılında 25 bin 364 projeye, 135,5 milyon lira olarak gerçekleşti. 120 TÜBİTAK HAKKARİ HAKKARİ TÜBİTAK 121

62 ÇALIŞMA HAYATI SOSYAL GÜVENLİK İŞ VE MESLEK DANIŞMANLIĞI İŞSİZLİK SİGORTASI HEP BİRLİKTE YENİ TÜRKİYE HEP BİRLİKTE HAKKARİ

63 SOSYAL GÜVENLİĞE YENİ BİR YAKLAŞIM GETİRDİK Tüm sosyal güvenlik kurumlarını bir çatıda topladık, çileyi sona erdirdik. Çağın ihtiyaçlarına karşılık veremeyen sosyal güvenlik hizmetini ortadan kaldırıp modern ve dinamik bir sosyal güvenlik anlayışı getirdik. Bütün sosyal güvenlik kurumlarını bir çatı altında toplayarak Sosyal Güvenlik Kurumu nu kurduk. MESLEĞE YÖNLENDİRMEDE İŞ VE MESLEK DANIŞMANLARI Akılcı çözümlerle iş hayatına can veren yeni projelerimizden birisi de İş ve Meslek Danışmanlığı. İş arayanlara mesleğe yönlendirme ve iş bulma hizmeti sunan danışmanlarımız aracılığıyla verimli bir işgücü yaratıyoruz yılında 8 danışman ile kişiye bireysel danışmanlık hizmeti sunulmuştur. Hakkari de 2014 yılı itibariyle Aktif İş Gücü Programlarına kişi katılıp TL ödenek tahsis edilmiştir. KÜRESEL KRİZE RAĞMEN İŞSİZLİK AZALIYOR İSTİHDAM ARTIYOR Küresel olumsuzluklara rağmen ülkemiz, ekonomi ve istihdam alanındaki olumlu performansını önemli ölçüde devam ettirdi. İşsizlik oranındaki olumlu seyir, işgücüne katılım ve istihdam oranlarındaki artış yüzümüzü güldürüyor. Tüm Türkiye de yakalanan bu olumlu grafik Hakkari ye de yansıdı. İŞ HAYATINA YENİ ÇÖZÜMLER İş hayatını canlandırmak ve kayıtlı işsizleri işgücüne dahil etmek adına İşbaşı Eğitim Programını başlattık. İŞKUR a kayıtlı işsizlerin mesleki deneyim edinmeleri ve teorik eğitimini aldıkları mesleklerde uygulamayı görmesi, çalışma ortamına uyumunun sağlanması amacıyla Hakkari de düzenlediğimiz 191 İşbaşı Eğitim Programı (İEP) ile 22 kişi işe yerleşti. 124 ÇALIŞMA HAYATI VE SOSYAL GÜVENLİK HAKKARİ HAKKARİ ÇALIŞMA HAYATI VE SOSYAL GÜVENLİK 125