HERKES İÇİN KALİTELİ EĞİTİM

Transkript

1 HERKES İÇİN KALİTELİ EĞİTİM EĞİTİM REFORMU GİRİŞİMİ 2011 bankalar caddesi minerva han no 2, kat 5 karaköy istanbul t +90 (212) f +90 (212) erg.sabanciuniv.edu

2 Eğitim Reformu Girişimi (ERG) çalışmalarını iki öncelikli amaç doğrultusunda sürdürüyor. Bunlardan ilki, kız ve erkek tüm çocukların hakları olan kaliteli eğitime erişimlerini güvence altına alacak ve Türkiye nin toplumsal ve ekonomik gelişimini üst düzeylere taşıyacak eğitim politikalarının oluşmasına katkıda bulunmaktır. ERG nin katkıda bulunduğu diğer başlıca alan ise eğitime ilişkin katılımcı, saydam ve yenilikçi politika üretme süreçlerinin yaygınlaşmasıdır. ERG, bu amaçlara yönelik olarak araştırma, savunu ve eğitim çalışmalarını herkes için kaliteli eğitim vizyonu doğrultusunda sürdürüyor. eğitim reformu girişimi

3 2 herkes için kaliteli eğitim

4 içindekiler direktör ün mesajı 4 destekçiler 6 kurumsal kapasite 8 herkes için kaliteli eğitim faaliyetleri 12 araştırma 16 savunu 24 eğitim 28 basında erg 31 finansal bilgiler 32 yayınlar 34 eğitim reformu girişimi

5 direktör ün mesaj prof. dr. üstün ergüder eğitim reformu girişimi direktörü Eğitim Reformu Girişimi (ERG) aslında bir yönetişim projesidir yılında ERG yi kurmak için Açık Toplum Vakfı, Anne Çocuk Eğitim Vakfı ve Sabancı Üniversitesi yle bir araya geldiğimizde eğitim alanında ivedi olarak ihtiyaç duyulan değişimin, ilgili kararların sadece kamu tekelinde olduğu mevcut düzende gerçekleşemeyeceğinin farkındaydık. Bir yandan eğitimle ilgili olarak sivil toplum kuruluşları ve özel sektör dahil olmak üzere farklı paydaşların yer alacağı bir diyalog süreci başlatmak önemliydi, diğer yandan bu süreci veri temeline oturtmak gerekiyordu. Dolayısıyla, ERG de ilk günden itibaren eğitimdeki tüm aktörlere eşit mesafede durmayı ve herkesle diyaloga girmeyi seçtik. Nitekim bu seçimimizin bir sonucu olarak zaman içerisinde ERG nin kamuoyu nezdinde bağımsız, tarafsız ve nesnel bir duruşa sahip olmasını sağladığımıza inanıyorum de sekizinci yılımızı tamamladık. ERG olarak eğitimimiz adına önemli işlere imza attık. Geçen yıl altı politika raporu/notu, beş araştırma raporu ve bir çeviri yayın yayımladık, çalışmalarımızı farklı iletişim kanalları aracılığıyla yaygınlaştırdık. Eğitim İzleme Raporu 2010, 18 Ekim - 15 Aralık 2011 döneminde web sitemizden 2422 kere indirildi. Yeni yasama dönemi başındaki savunu çalışmalarımızda bir ay içerisinde TBMM Başkanı, Milli Eğitim Bakanı ve TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanı da dahil 17 milletvekili ile görüşerek eğitimin önemli sorunlarına ve yapılması gerekenlere dikkat çektik. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı ve yerel çalıştaylarıyla beraber 2000 öğretmene daha ulaştık. Etkinliklerimizle ilgili bu sayıların arkasındaki hikayeler raporumuzun ilerleyen sayfalarında sizi bekliyor. 4 herkes için kaliteli eğitim

6 Ben yaptıklarımızın içeriğinden ziyade etkinliklerimizi nasıl gerçekleştirdiğimize dair önemli gördüğüm bir noktaya dikkat çekmek istiyorum. Bu nokta, ERG nin bir yönetişim projesi olarak yarattığı değere iyi bir örnek oluşturuyor. Değinmek istediğim ERG nin oluşmasına katkıda bulunduğu ve içinde yer aldığı işbirlikleri. UNICEF ve MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ile ortaklaşa gerçekleştirdiğimiz İlköğretim Araştırma Projeleri eğitim politikası alanında örnek bir beraberlik oldu. Kamu kendi belirlediği öncelikler doğrultusunda politika zorluklarını belirledi; uluslararası bir kuruluş bunun çözümü için kaynaklarını kullanarak kolaylaştırıcılık rolünü üstlendi ve ulusal bir girişim olarak ERG, akademisyenleri de harekete geçirerek kamuya politika zorluklarının anlaşılması ve çözülmesi için teknik destek verdi. Benzer örneklerin yaygınlaşmasının Türkiye de veri temelli katılımcı politika geliştirme süreçlerinin gelişmesine ve yerleşikleşmesine katkı yapacağına kuşkum yok. Bir diğer işbirliği örneği ise Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı ile ortaklaşa gerçekleştirdiğimiz Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi ydi. Orada da, özel eğitim gibi uzmanlık gerektiren bir alanda yenilikçi bir müdahalenin geliştirilmesi için bu alanda saha bilgisi ve deneyimi olan bir sivil toplum kuruluşu, politika alanında deneyimli bir girişim olan ERG ve böyle bir araştırma-geliştirme projesine ortak olarak gerekli desteği sağlayan İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü arasında örnek bir işbirliği gelişti. Sabancı Vakfı Toplumsal Hibe Programı nın sağladığı uzak görüşlü destek de bu işbirliğinin gerçekleşmesini mümkün kıldı. Proje kapsamında yapılan nitelikli ölçme ve değerlendirme çalışmalarıyla kamu politikalarını iyileştirmeye yönelik bulgulara ve önerilere ulaşıldı de Türkiye de genel seçimler yapıldı ve iktidar partisi üçüncü dönemine başladı. Yeni Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer, göreve gelir gelmez üç önemli girişimde bulundu: Bakanlık ın yeniden yapılandırılması; FATİH projesiyle eğitimde çok ciddi bir teknoloji yatırımı ve bununla beraber öğrenme ortamlarında radikal bir değişikliğe gidilmesi; ulusal öğretmen stratejisinin geliştirilmesi. ERG olarak hem bu gelişmeleri hem de meslek eğitimi ya da özel eğitim gibi diğer izlediğimiz alanlarda süregelen girişimleri izlemeye gayret ediyoruz. Bildiğiniz gibi 2012 de eğitim gündemine hiç beklenmeyen sürpriz bir yasa teklifi ve o teklifin ülke açısından oldukça gerilimli geçen yasalaşma süreci damgasını vurdu. Tüm bu gelişmelerle ilgili değerlendirmelerimizi, başta Eğitim İzleme Raporu 2011 olmak üzere, yıl içerisinde yayımlamaya devam edeceğimiz dokümanlarımızdan takip edebileceksiniz. Son olarak, ERG den değerli desteklerini esirgemeyen kurumsal destekçilerimiz, Yürütme Kurulu nda ERG ye yön veren üyelerimiz ve beraber çalışmaktan büyük zevk aldığım yetkin ekibimizle beraber 2013 te ERG nin 10. yılını kutlamaya hazırlanıyoruz. Tüm ERG ailesi adına, çalışmalarımızı takip ederek, katkı yaparak ve görüşlerini, eleştirilerini, övgü ya da teşekkür mesajlarını cömertçe paylaşarak bize destek olan herkese tekrar tekrar şükranlarımı sunuyorum. eğitim reformu girişimi

7 Türkiye Vodafone Vakfı olarak temel hedefimiz, Türkiye nin daha eğitimli, donanımlı ve üretken bir toplum olmasına katkıda bulunmak. Bireylerin, sosyal hayata fiziksel ya da zihinsel engellerinden, ekonomik statülerinden bağımsız olarak erişebildiği bir toplumun inşası için öncelikle toplumdaki herkesin kaliteli eğitime eşit şekilde erişmesi gerekiyor. ERG, ülkemizde toplumsal ve ekonomik gelişimi teşvik edecek eğitim reformu politikalarıyla, bu yolda farklı paydaşları bir araya getiren öncü bir oluşum. Biz, Türkiye yi sürdürülebilir geleceğe taşımak yolunda ERG nin oluşturduğu bu sinerjinin, ülkemiz için çok değerli fırsatlar yarattığına inanıyoruz. Hasan Süel - Türkiye Vodafone Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ERG, çalışmalarını Sabancı Üniversitesi nin ev sahipliğinde ve Türkiye nin önde gelen vakıfları, vakıf üniversiteleri ve şirketlerinin desteği ile sürdürüyor. kurumsal destekçiler ERG, 2003 yılında üç kurumun desteğiyle başlayan çalışmalarını 2011 yılında üç üniversite, beş özel kurum ve on vakfın desteğiyle sürdürdü. ERG nin her yıl genişleyen ve çeşitlenen destekçi ağı, kamu dışı aktörlerin Türkiye de eğitim politikalarına yaklaşımında yaşanan olumlu dönüşümü gözler önüne seriyor herkes için kaliteli eğitim

8 Eğitim, bir memleketin kalkınması, demokrasinin yerleşmesi, hukuk nizamının kurulması, vatandaşların beceri ve teknik bilgileri elde etmesi için gerekli bir metottur. Aynı zamanda eğitim; milletler arası bir yarıştır. Günümüze kadar eğitim konusunda pek ciddi araştırmalar yapılmamıştır. Eğitim Reformu Girişimi nin ve benzeri kuruluşların çalışmaları ile eğitimle ilgili araştırmalar ortaya çıkmaktadır. Ben ERG yi destekliyorum. Araştırmalarının hayata geçirilmesi için eğitime yön veren kadroların bu fikirlere değer vermesi gerekiyor. Bugün MEB yeni bir düzen kurma cabasındadır. Bunun ne netice vereceğini önümüzdeki yıllarda göreceğiz. Asım Kocabıyık - Borusan Holding Kurucu ve Onursal Başkanı 2012 proje destekçileri Türkiye de Eğitim Finansmanı ve Yönetişimi Araştırması Herkes için Kaliteli Eğitim için Eğitim Politikalar n Etkileme ve Diyalog Geliştirme Meslek Eğitiminde Kalite için şbirliği hibe desteği ile Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi lköğretim Araşt rma Projeleri Eğitimde yi Örnekler Yerel Çal ştaylar eğitim reformu girişimi

9 erg yürütme kurulu prof. dr. üstün ergüder ERG Direktörü ve Sabancı Üniversitesi Emeritus Öğretim Üyesi candan fetvac Aydın Doğan Vakfı Yürütme Kurulu Başkanı neyyir berktay Sabancı Üniversitesi Bireysel ve Akademik Gelişim Merkezi Direktörü ayla göksel Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı prof. dr. ipek gürkaynak Gürkaynak Yurttaşlık Enstitüsü Eşbaşkanı prof. dr. tosun terzioğlu Sabancı Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Emeritus Öğretim Üyesi mine narin Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı Kurucu Başkanı ethem sancak Hedef Alliance Holding Yönetim Kurulu Başkanı zerrin koyunsağan Sabancı Vakfı Genel Müdürü Türkiye de, katılımcı bir anlayışla, bağımsız bilgi ve politika üretme kapasitesinin güçlendirilmesinin toplumsal gelişim için büyük önem taşıdığını düşünüyorum. ERG, böyle bir çalışma anlayışı dahilinde oluşturduğu yapı ile, yenilikçi görüşleri gündeme taşıyarak ve politika üreterek, eğitim alanındaki yaklaşımlara ve uygulamalara çeşitlilik ve derinlik getiriyor. Bu çerçevede, ERG nin herkes için kaliteli eğitim misyonu ile ülkemize gerek şimdiki, gerekse gelecekteki katkılarını çok önemsiyor ve böyle bir yapının Yürütme Kurulu nda yer almaktan büyük mutluluk duyuyorum. oya ünlü k z l Koç Holding A.Ş. Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Direktörü Oya Ünlü Kızıl 8 herkes için kaliteli eğitim

10 erg ekibi 1- Çiğdem Polat Boyacı İdari İşler Asistanı 2- Çiğdem Tongal Eğitim Programları Sorumlusu 3- Işık Tüzün Koordinatör Yardımcısı 4- İpek Dübüş İdari İşler Yöneticisi 5- Üstün Ergüder ERG Direktörü 6- İrem Aktaşlı Proje Asistanı 7- Batuhan Aydagül ERG Koordinatörü 8- Betül Keleş Araştırma Asistanı 9- Ebru İlhan* Proje Uzmanı 10- Aytuğ Şaşmaz Proje Uzmanı 11- Alper Dinçer Proje Uzmanı 12- Yaprak Sarıışık** Araştırma Asistanı 13- Betül Keklik Kapucu İdari İşler Asistanı * Mart 2012 itibariyle ERG ekibinden ayrıldı. ** Nisan 2012 de ERG ekibine katıldı. ERG, değerli katkıları için geçmiş Yürütme Kurulu üyeleri Hakan Altınay, Murat Sungar ve Prof. Dr. Ziya Selçuk a ve proje çalışanları Aysun Sayın, Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, Ayşe Nal, Ayşegül Balta, Dr. A. Zeynep Kılıç, Burcu Meltem Arık, Ceylan Ölçer, Çiğdem Aydın, Didem Çakmaklı, Ertan Keskinsoy, Esin Aksay, Evren Gönül, Hülya Barbaros, Melek Ercan, Melisa Çakmak, Neyyir Berktay, Özge Nihan Köseleci, Özsel Beleli, Salim Sağlam, Sait Bayraktar, Serap Oluş ve Tuğba Atalar a teşekkür eder. eğitim reformu girişimi

11 eğitim reformu girişimi 10 herkes için kaliteli eğitim

12 herkes için kaliteli eğitim Eğitim Reformu Girişimi (ERG) 2003 ten bu yana sürdürdüğü çalışmalarıyla, Türkiye de eğitimin niteliğiyle ilgili olarak kamu ve diğer paydaşlar arasında diyalog ortamı sağlamaya ve eğitim politikaları süreç ve çıktılarında olumlu fark yaratmaya çalışıyor. Toplumdaki mevcut eşitsizlikleri gidermeyi ve tüm bireylerin kaliteli eğitime erişimini güvence altına almayı hedefleyen politika önerileri geliştirirken ERG, veri temelli ve katılımcı politika analizi süreçlerini hayata geçiriyor. ERG ile gerek sorunların analizi gerek çözüm önerileri geliştirme süreçlerinde birlikte hareket eden kamu, sivil toplum, akademi ve özel sektörden temsilciler, eğitim alanında yeni bir politika kültürünün gelişmesine tanıklık ve ortaklık etmeye devam ediyor. ARAŞTIRMA ERG için araştırma, verilere dayalı politika oluşturma süreçlerinin belkemiğini oluşturuyor. ERG ve/veya uzmanlarca hazırlanan araştırmalar eğitim sistemindeki çeşitli sorun alanlarına ışık tutuyor, farklı yaklaşımlara sahip taraflar arasında diyaloğa zemin hazırlıyor ve herkes için kaliteli eğitim hedefi doğrultusunda politika önerileri geliştirilmesine olanak sağlıyor. SAVUNU ERG izleme ve araştırma çalışmalarının sonucunda herkes için kaliteli eğitim hedefine dönük ve çeşitli tarafların katkılarıyla oluşturduğu politika önerilerinin yaşama geçmesi için farklı stratejiler izliyor. Karar alıcılar ve politika yapıcılarla yüz yüze görüşmeler, farklı tarafları bir araya getiren koalisyonlar, bilgi ve politika notlarıyla kamuoyunu bilgilendirme ve basın aracılığıyla farkındalık yaratma ERG nin savunuculuk çalışmalarında öne çıkan yöntemler arasında. EĞİTİM ERG, eğitimin kalitesinin kilit unsurlarından olan öğretmenleri kişisel ve profesyonel gelişim açısından desteklemenin yanı sıra öğretmenlerin fikirlerini ve uygulamalarını meslektaşlarıyla paylaşabilecekleri yeni platformlar oluşturmaya önem veriyor. Meslektaşlar ve paydaşlar arasında diyalog ve öğrenme fırsatları sunan bu farklı uygulamalar, yenilikçi bir hizmetiçi eğitim modelinin gelişmesine olanak sağlıyor. eğitim reformu girişimi

13 2011 faaliyetleri önemli geliflme ERG ve UNICEF MEB Temel E itim GM iflbirli iyle, e itime eriflim ve devam ile e itimin finansman alanlar nda üç ayr araflt rma projesi bafllatt. ERG, Aç k Toplum Vakfı taraf ndan düzenlenen Ukrayna ve Orta-Do u Avrupa da Bütçe, Finansman ve Okul Özerkli i bafll kl konferansta sunum yapt. toplant Meslek E itiminde Kalite için flbirli i Projesi I. Dan flma Kurulu Toplant s yay n PISA 2009 Sonuçlar na iliflkin De erlendirme Toplum Yarar na Okullar: Avrupa da Demokrasiyi Ö renmek- Uygulamaya Dönük Fikirler (Çeviri) önemli geliflme ERG, Dünya Bankas ve Ankara Üniversitesi taraf ndan düzenlenen "Türkiye de E itim Finansman n n Güçlendirilmesi: Uluslararas Deneyimler Ifl nda Sorun Alanlar ve Ö renilecek Dersler" bafll kl toplant da sunum yapt. ERG, Ça Üniversitesi Hukuk Kulübü nün düzenledi i nsan Haklar Sempozyumu nda sunum yapt. ERG ve UNICEF in MEB Temel E itim GM iflbirli iyle yürüttü ü lkö retim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri arafltırma projesi kapsam nda stanbul da pilot çal flma gerçeklefltirildi. yay n Türkiye de Kaynaflt rma/ Bütünlefltirme Yoluyla E itimin Durumu önemli geliflme ERG ve UNICEF in MEB Temel E itim GM iflbirli iyle yürüttü ü lkö retim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri arafltırma projesi kapsam nda Karaman ve fianl urfa da saha çal flmalar ve kilit aktörlerle mülakatlar gerçeklefltirildi. Meslek E itiminde Ne Çalıflıyor, Neden Çalıflıyor? saha arafltırmaları gerçeklefltirildi. toplant Bernard Van Leer Vakf n n strateji belgesine katk da bulunmak amac yla BvLF ve ERG ortakl nda Yuvarlak Masa Toplant s E itimde yi Örnekler Konferans 2011 yay n Türkiye de Din ve E itim: Son Dönemdeki Geliflmeler ve De iflim Süreci önemli geliflme ERG, e itimin öncelikli sorun alanlar n ve bu sorun alanlar na iliflkin taleplerini, haz rlad 5 infografik ile seçmenlerin ve siyasal partilerin dikkatine sundu. ERG, partilerin seçim beyannamelerini inceledi ve de erlendirmelerini kamuoyu ile paylaflt. Sabanc Üniversitesi Toplumsal Duyarl l k Projeleri kapsam nda yürütülen E itimde Haklar m z Var! Projesi 6 May s ta gerçeklefltirilen e itimin ard ndan sona erdi. ERG, Avrupa Komisyonu taraf ndan haz rlanan Türkiye lerleme Raporu 2011 in dan flma toplant lar na kat ld. toplant E itim zleme Raporu 2010 Dan flma Toplant lar önemli geliflme ERG ve UNICEF in MEB Temel E itim GM iflbirli iyle yürüttü ü lkö retimden Ortaö retime Geçiflin Belirleyicileri arafltırmas kapsam nda kilit aktörlerle mülakatlar gerçeklefltirildi. toplant K z Meslek Liseleri Kapsaml De erlendirme Notu Çal fltay Meslek E itiminde Kalite için flbirli i Projesi II. Dan flma Kurulu Toplant s E itimde yi Örnekler Antalya Çal fltay E itimde yi Örnekler Isparta Çal fltay E itimde yi Örnekler Samsun Çal fltay E itim zleme Raporu 2010 Bas n Toplant s önemli geliflme ERG, MEB taraf ndan düzenlenen Özellikle K z Çocuklar n n Okullaflmas n n Artt r lmas Projesi Yürütme Kurulu Toplant s na kat ld. toplant ERG ve UNICEF in MEB Temel E itim GM iflbirli iyle yürüttü ü araflt rma projeleri kapsam nda Araflt rma Raporlar Tart flma Toplant s Kaynaflt rma/ Bütünlefltirmenin Etkilili ini Art rmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Uzman Paneli yay n Herkes için Kaliteli E itim: E itim Reformu Giriflimi 2010 ocak-flubat mart nisan may s haziran temmuz 12 herkes için kaliteli eğitim

14 önemli geliflme ERG, okullar aç l rken ve yeni yasama y l na say l günler kala, milletvekillerine bir dosya göndererek Türkiye e itim sisteminin öncelikli sorunlar n de erlendirdi. ERG, Potsdam Üniversitesi taraf ndan düzenlenen, Türkiye ve Almanya da gerçeklefltirilen Okullarda Okuryazarl k Edinimi Projesi nin kapan fl konferans na kat ld. ERG, Mercator Vakf n n e itim konusunda Türkiye- Almanya ortak çal flmalar na iliflkin Berlin de düzenledi i çal fltaya kat ld. ERG, Londra Üniversitesi taraf ndan düzenlenen "Avrupa da E itimde Veri Temelli Politika ve Uygulamalar" bafll kl proje toplant s na kat ld. ERG ve UNICEF in MEB Temel E itim GM iflbirli iyle lkö retim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri ve lkö retimden Ortaö retime Geçiflin Belirleyicileri araflt rma projeleri kapsamında fianl urfa da saha çal flmalar gerçeklefltirildi. toplant E itimde yi Örnekler Çanakkale Çal fltay E itimde yi Örnekler Tekirda Çal fltay yay n 81 lde Temel E itim Göstergeleri Kartlar Milletvekillerine Dosya: Türkiye de E itim Sisteminin Öncelikli Sorunlar önemli geliflme ERG, "E itim ve Ö retimde Yarat c l k ve Elefltirel Düflünme" bafll kl Urla Çal flma Ziyareti nde sunum yaptı. ERG, Avrupa E itim Vakf (ETF) taraf ndan düzenlenen çermeci E itimin Güçlendirilmesi Proje Toplant s na kat ld. ERG, Dünya E itim novasyonu Zirvesi ne (WISE) kat ld. lkö retimden Ortaö retime Geçiflin Belirleyicileri stanbul saha arafltırması yap ld. toplant Kaynaflt rma/ Bütünlefltirmenin Etkilili ini Art rmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Yuvarlak Masa Toplant s yay n E itim zleme Raporu 2010 Kaynaflt rma/ Bütünlefltirme Yoluyla E itimde Dünyadan ve Türkiye den yi Örnekler önemli geliflme ERG, TBMM Baflkan Cemil Çiçek ve Milli E itim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Baflkan Prof. Dr. Nabi Avc baflta olmak üzere çeflitli milletvekilleriyle bir araya gelerek Türkiye e itim sisteminin öncelikli sorunlar na ve yeni anayasada e itimin nas l ele al nmas gerekti ine iliflkin görüfl ve önerilerini paylaflt. Tohum Otizm Vakf ve ERG taraf ndan Sabanc Vakf Toplumsal Geliflme Hibe Program katk s yla yürütülen Kaynaflt rma/ Bütünlefltirmenin Etkilili ini Art rmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi tamamland. stanbul ve Seine- Saint-Denis de DROP-IN Projesi bafllang ç toplant lar düzenlendi. ERG, Ulusal Ö retmen Stratejisi Çal fltay sonras nda gerçeklefltirilen strateji yaz m çal flmalar na kat ld. ERG, UNICEF ile Türkiye Barolar Birli i ortakl nda düzenlenen Çocuk Haklar na Dair Mevzuat n Sivil Toplumca zlenmesi ve Anayasa da Çocuk Haklar Çal fltay na kat ld. önemli geliflme ERG, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl taraf ndan düzenlenen E itim, Sa l k ve stihdam Alanlar nda Toplumsal Cinsiyet Eflitli i Uygulamalar Paneli nde sunum yapt. ERG, Elefltirel Düflünme için Okuma ve Yazma Uluslararas Konsorsiyumu nun yürüttü ü CreMoLe Projesi nin "E itici Olarak Uzmanlaflmak: Yarat, Motive Et, Ö ren!" bafll kl kapan fl konferans nda sunum yapt. ERG, Demokratik Vatandafll k ve nsan Haklar E itimi Yönlendirme Komitesi Toplant s na kat ld. toplant Kaynaflt rma/ Bütünlefltirmenin Etkilili ini Art rmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Bas n Toplant s yay n Türkiye de Kaynaflt rma/ Bütünlefltirme Yoluyla E itim: Politika ve Uygulama Önerileri önemli geliflme ERG, TBMM Genel Kurulu nda MEB bütçesine iliflkin görüflmeler sürerken, "E itime daha fazla kaynak ayr lmal!" bafll kl politika notunu milletvekilleriyle paylaflt. ERG, ETF taraf ndan düzenlenen "Bat Balkanlarda ve Türkiye de Sosyal çerme için Meslek E itimi" bafll kl konferansa kat larak Meslek E itiminde Kalite için flbirli i Projesi ni tan tt. ERG, UNICEF taraf ndan düzenlenen "Çocu a Karfl fiiddetin Önlenmesi için Sivil Toplumun zleme Rolünün Güçlendirilmesi" bafll kl toplant ya kat ld. ERG, E itim Politikalar Merkezleri A n n (NEPC) stanbul da düzenlenen Genel Kurul Toplant s na kat ld. toplant lkö retim Okullar n n Mali Yönetimi için Model Önerileri Çal fltay Meslek E itiminde Kalite için flbirli i Projesi III. Dan flma Kurulu Toplant s yay n Yeni Anayasada E itim Nas l Ele Al nmal? eylül ekim kas m kas m (devam) aral k eğitim reformu girişimi

15 erg 2011 de neler yayımladı? Türkiye de Din ve E itim: Son Dönemdeki Geliflmeler ve De iflim Süreci Toplum Yararına Okullar Avrupa da Demokrasiyi Ö renmek E itime Daha Fazla Kaynak Ayrılmalı! Türkiye de Kaynafltırma/Bütünlefltirme Yoluyla E itim: Politika ve Uygulama Önerileri Kaynafltırma/Bütünlefltirme Yoluyla E itimde Dünyadan ve Türkiye den yi Örnekler Türkiye de Kaynafltırma/Bütünlefltirme Yoluyla E itimin Durumu Türkiye E itim Sisteminin Öncelikli Sorunları 81 lde Temel E itim Göstergeleri E itim zleme Raporu 2010 Yeni Anayasada E itim Nasıl Ele Alınmalı? PISA 2009 Sonuçlarına liflkin De erlendirme Politika belgesi Araflt rma belgesi Çeviri 14 herkes için kaliteli eğitim

16 erg 2011 de kimlere ulaştı? e-posta yoluyla ulaflılan paydafllar E itim zleme Raporu 2010, internet sayfamızdan 18 Ekim-15 Aralık döneminde kere indirildi. e-postayı açan kifli Linke tıklayan kifli ÖK 2011 ve yerel çal fltaylar Yayınlarımızı elden/posta yoluyla ulafltırdı ımız paydafllar Politika belgeleri Arafltırma raporları ngilizce yayınlar 2011 öncesi yayımlananlar Kurumsal yayınlar ERG internet sayfası ziyareti Toplam ÖK 2011 kat l mc say s ilde yap lan yerel çal fltaylar n kat l mc say s 798 erg.sabanciuniv.edu Sayfa/ziyaret 3,85 Sayfa görüntüleme Ziyaret Ziyaretçi sayısı egitimdeiyiornekler.org Sayfa/ziyaret 3,91 Sayfa görüntüleme Ziyaret Ziyaretçi sayısı eğitim reformu girişimi

17 Çözüm önerileri geliştirir Eğitim politikası üzerine düşünür Danışır Sorun alanlarına ışık tutar Araşt rma İzler Sorgular Öğrenir 16 herkes için kaliteli eğitim

18 eğitim izleme raporu 2010 eğitim izleme raporu 2010 Türkiye eğitim sisteminin günümüzde en öncelikli sorunu öğrenme nin istenen ölçüde gerçekleşmiyor oluşudur. Eğitim sisteminin içinden ve dışından gelen birçok anlatının yanında uluslararası testlerde Türkiye den katılan öğrencilerin aldıkları sonuçlar, bu durumu kanıtlar niteliktedir. Öğrenme sorununun çözülebilmesi için atılması gereken en önemli adım, öğretmen politikalarının kapsamlı bir biçimde gözden geçirilmesidir. Eğitim İzleme Raporu 2010 toplantı Eğitim İzleme Raporu 2010 İstanbul Danışma Toplantısı toplantı yayın 2011 Eğitim İzleme Raporu 2010 Ankara Danışma Toplantısı mayıs Eğitim İzleme Raporu 2010 Basın Toplantısı haziran Eğitim İzleme Raporu 2010 ekim ERG 2007 den bu yana her yıl yayımladığı Eğitim İzleme Raporları ile, Türkiye eğitim sistemindeki gelişmelere ilişkin nesnel, bütüncül ve eleştirel bir değerlendirme sunmayı amaçlıyor. Başta politika yapıcılar olmak üzere eğitimin farklı paydaşları tarafından önemli bir kaynak olarak değerlendirilen raporların dördüncüsü olan Eğitim İzleme Raporu 2010 da, önceki raporların genel çerçevesi korunarak, eğitim sisteminin dört ana bileşeni (öğrenci, öğretmenler ve öğrenme süreçleri, eğitimin içeriği ve öğrenme ortamları) ile bu bileşenlerin biçimlendiği politika ortamında 2010 da gerçekleşenler ele alınıyor. 18. Milli Eğitim Şurası, eğitime katılımda yaşanan gelişmeler, öğretim programlarında yapılan değişiklikler ve pilot uygulamalar ile Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (Fatih) Projesi Eğitim İzleme Raporu 2010 da ele alınan konular arasında öne çıkıyor. Raporda ayrıca öğrenememe sorununun aşılmasında kilit roller üstlenebilecek öğretmenlerle ilgili araştırma ve bütüncül politika gereksinimine dikkat çekmek amacıyla Öğretmenler Bugün bölümü de yer alıyor. Farklı kaynaklardan bir araya getirilen bulguların değerlendirildiği tek ve güvenilir bir rapor olmasından dolayı sık sık kullanıyoruz. Eğitim İzleme Raporu 2010 Değerlendirmelerinden eğitim reformu girişimi

19 2012 de Türkiye de eğitim sistemine ilişkin alınan önemli kararlardan biri 2010 da gerçekleştirilen Milli Eğitim Şurası kararlarına dayandırıldı. ERG, Şura nın yapısına ilişkin değerlendirmelerini Eğitim İzleme Raporu 2010 da ayrıntılarıyla paylaşmış ve Şura nın kompozisyonuna ilişkin yeni düzenlemelere dikkat çekmişti. milli eğitim şurası nın üyelerini seçen kurumlara göre dağılım 17. Şura 27,8 12,4 59,8 18. Şura 18,1 6,9 75,0 Tabii üyeler YÖK MEB Kasım 2010 da gerçekleştirilen 18. Şura nın öncesinde, Mayıs 2010 da Milli Eğitim Şurası na ilişkin yönetmelikte ciddi bir değişikliğe gidildi ve Şura katılımcılarının kompozisyonu değiştirildi. MEB tarafından belirlenen üyelerin payı yükselirken, yönetmelikle belirlenen tabii üyeler in, YÖK tarafından belirlenen üyelerin, sivil toplum üyelerinin ve akademisyenlerin payı düşürüldü. Eğitim İzleme Raporu 2010 pısa 2009 sonuçlarına ilişkin değerlendirme Türkiye sosyoekonomik kökenin öğrenci başarısı üzerindeki belirleyiciliğinin en yüksek olduğu üç OECD ülkesinden biri. Eğitim İzleme Raporu 2010 a bir önceki yıllardan farklı olarak Eğitimin Çıktıları başlıklı bir bölüm eklendi. Bu bölümde, eğitim bileşenlerinin etkileşimiyle oluşan eğitimin çıktılarına ilişkin araştırma bulgularına yer verililiyor. Raporda ERG nin PISA 2009 Sonuçlarına ilişkin Bir Değerlendirme notundan hareketle PISA 2009 sonuçları eğitimde eşitlik açısından inceleniyor. 18 herkes için kaliteli eğitim

20 il eğitim göstergeleri kartları İl Eğitim Göstergeleri Kartları nın karar alıcıların, yerel yönetimlerin, öğretmenlerin, velilerin ve öğrencilerin kendi illerinde eğitimin durumunu izleyebilecekleri bir araç olması amaçlanıyor. Eğitim Reformu Girişimi (ERG) tarafından hazırlanan bu belgede İstanbul ilinde üniversite öncesi eğitimin durumuna ilişkin MEB tarafından sağlanan veriler bir araya getirilmiştir. Veriler, mümkün olduğunda ilin dahil olduğu İBBS 1. düzey bölgesi ve Türkiye'ye ilişkin verilerle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. İstanbul ili, tek başına İBBS 1. düzey bölgesi olduğu için, İstanbul verileri Doğu Marmara bölge verileriyle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. DEMOGRAFİK DURUM İSTANBUL ÖĞRENCİ, ÖĞRETMEN VE OKUL SAYILARI (Yaş grubu nüfusunun il nüfusu içindeki payı, ) ( ) 3-5 Yaş 6-13 Yaş Yaş Okulöncesi E. İlköğretim Ortaöğretim İSTANBUL % 4,8 % 12,7 % 6,3 ÖĞRENCİ DOĞU MARMARA % 4,4 % 12,2 % 6,2 ÖĞRETMEN TÜRKİYE % 5,1 % 13,8 % 6,9 OKUL OKULÖNCESİ EĞİTİM VE İLKÖĞRETİME KATILIM ( ) Okulöncesi Eğitimde Okullulaşma İlköğretimde Net Okullulaşma İlköğretimde Devamsızlık İstanbul, ay Ay Ay yaş grubunda %100 Toplam Kız Erkek Toplam Kız Erkek okullulaşmanın İSTANBUL % 19,3 % 44,0 % 99,4 % 99,2 % 99,6 % 11,0 % 9,7 % 12,3 teşvik edildiği illere henüz dahil DOĞU MARMARA % 30,0 % 70,5 % 99,1 % 98,9 % 99,2 % 9,6 % 8,1 % 10,9 olmamıştır. TÜRKİYE % 29,8 % 66,9 % 98,4 % 98,2 % 98,6 % 11,6 % 10,3 % 12,7 İstanbul ilinde, öğretim yılının ilk döneminde, ilköğretim okullarında kayıtlı bulunan çocuklardan 'u (% 11,0) 10 veya daha fazla gün devamsızlık yapmıştır. ORTAÖĞRETİME KATILIM ( ) Resmi Mesleki-Teknik Ortaöğretimde Ortaöğretimde Net Okullulaşma Resmi Genel Ortaöğretimde Devamsızlık Devamsızlık Toplam Kız Erkek Toplam Kız Erkek Toplam Kız Erkek İSTANBUL % 74,5 % 73,6 % 75,4 % 24,2 % 20,7 % 27,6 % 31,4 DOĞU MARMARA % 81,6 % 78,1 % 85,1 % 29,5 % 24,6 % 34,7 % 37,4 TÜRKİYE % 69,3 % 66,1 % 72,4 % 28,0 % 22,6 % 33,1 % 35,7 % 25,3 % 36,5 % 28,1 % 44,1 % 26,6 % 42,4 İstanbul ilinde, öğretim yılında, çocuk ortaöğretim çağında (14-17 yaşında) olmasına rağmen bir ortaöğretim kurumuna kayıtlı değildir. Bunların 'ü kız çocuktur. ORTAÖĞRETİMDE OKULU TERK ( ) İstanbul Doğu Marmara Türkiye % 14 % 12 % 10 % 8 % 6 % 4 % 2 Kız Erkek Toplam Kız Erkek Toplam Kız Erkek Toplam Kız Erkek Toplam Erkek Resmi ve örgün ortaöğretim i, Anadolu Genel liseler Me İmam-hatip liseleri ERG, 2009 yılından bu yana Eğitim İzleme Raporları na, eğitim sisteminin tüm ilgililerce izlenmesini kolaylaştıran ve verileri olabildiğince -başta il düzeyinde olmak üzere- ayrıştırılmış biçimde sunan Eğitim İzleme Göstergeleri ni de ekliyor. Buradan hareketle ERG, 2011 de, eğitime katılım, okulu terk, drop-ın projesi öğretmenler, derslik ve bilgisayar başına düşen öğrenci, sınıf tekrarı gibi birçok gösterge ve veriyi içeren ve 81 il için ayrı ayrı hazırlanan İl Eğitim Göstergeleri Kartları nı hazırladı ve milletvekilleri ve kamuoyuyla paylaştı. Kartlarda illere ait veriler, bölge ve Türkiye ortalamalarıyla karşılaştırmalı olarak sunuluyor. önemli gelişme 2011 İstanbul ve Seine-Saint-Denis de DROP-IN Projesi başlangıç toplantıları kasım Eylül 2011 de ERG, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Département de la Seine-Saint-Denis ortaklığında başlayan DROP-IN Projesi, ortaöğretimde okulu terkin nedenlerinin daha iyi anlaşılmasını ve okulu terkle mücadelede yenilikçi yöntemler geliştirilmesini amaçlıyor. Bu amaçlar doğrultusunda ERG, proje paydaşı olan bir okulda okuyan öğrenciler ve okulu terk etmiş öğrencilerle görüşmeler gerçekleştiriyor. ERG ayrıca, İstanbul genelinde ortaöğretimde okul terklerinin nedenlerinin araştırılmasında rol alarak, proje sonunda hazırlanacak olan okulu terkle mücadelede iyi örnekler konulu kılavuza da katkı sunacak. eğitim reformu girişimi

21 kaynaştırma/bütünleştirmenin etkililiğini artırmak için politika ve uygulama önerileri projesi Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi, bir düşünce kuruluşunun, sahada hizmet sunumunda uzmanlaşan bir vakfın ve kamunun bir araya gelerek, Sabancı Vakfı desteğiyle, Türkiye eğitim sistemine ilişkin önemli bir sorun alanında çözüm önerileri geliştirmeleri ve yaygınlaştırılabilir bir model kurgulamaları açısından örnek bir işbirliği oluşturuyor. toplantı 2011 yayın Türkiye de Kaynaştırma/ Bütünleştirme Yoluyla Eğitimin Durumu mart yayın Bağımsız Değerlendirme Raporu (Davranış Bilimleri Enstitüsü) toplantı Kaynaştırma/ Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Uzman Paneli haziran-temmuz Kaynaştırma/ Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Yuvarlak Masa Toplantısı yayın Kaynaştırma/ Bütünleştirme Yoluyla Eğitimde Dünyadan ve Türkiye den İyi Örnekler Kaynaştırma/ Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Destek Modeli Kılavuzu (Tohum Otizm Vakfı) ekim toplantı Kaynaştırma ve Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi Basın Toplantısı yayın Türkiye de Kaynaştırma/ Bütünleştirme Yoluyla Eğitim: Politika ve Uygulama Önerileri kasım-aralık Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı tarafından ERG ortaklığında, Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı nın mali katkısıyla yürütülen Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi ile kaynaştırma yoluyla eğitimin uygulama düzeyinde etkililiğinin artırılması amaçlandı. 18 aylık proje kapsamında Tohum Otizm Vakfı nın geliştirdiği destek modeli, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliğinde üç okulda pilot olarak uygulandı. Tohum Otizm Vakfı ayrıca, destek modeli değerlendiren ve modelin geliştirilmesine ilişkin öneriler de içeren Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Destek Kılavuzu nu hazırladı. Sabancı Vakfı olarak, engelliler için eşit fırsatların yaratılması ve topluma aktif katılımı destekleyen ortamların geliştirilmesini amaçlıyoruz. Toplumsal Gelişme Hibe Programımız kapsamında desteklenen ve Tohum Otizm Vakfı ve ERG tarafından uygulanan Kaynaştırma/Bütünleştirmenin Etkililiğini Artırmak için Politika ve Uygulama Önerileri Projesi engellilerin eğitime erişebilmesi için çok kritik bir proje oldu. Hem öğretmenlere sınıf içinde uygulamalı eğitim ve teknik destekler verildi, hem de engelli olan ve olmayan öğrenciler ve velilere kaynaştırma eğitiminin önemi ve yararı deneyimleyerek gösterildi. Tüm bunları yaparken kaynaştırma eğitimi uygulamalarının tüm okullarda daha etkin olması için bir yol haritası çizildi. Herkesin eğitim hakkına ulaşabilmesi için seferber olan ve emeği geçenleri tebrik ediyoruz. Filiz Bikmen - Sabancı Vakfı Programlar ve Uluslararası İlişkiler Direktörü 20 herkes için kaliteli eğitim

22 Abide-i Hürriyet Caddesi SABANCI ÜN VERS TES Bankalar Caddesi 2, Kat 5 Karaköy stanbul ERG 2011 de konuya ilişkin üç rapor hazırladı. Türkiye de Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitimin Durumu başlıklı raporda mevcut duruma ilişkin bir analiz sunularak, bu alanda gereksinim duyulan destek eğitim hizmetlerine vurgu yapıldı. Kaynaştırma/ Bütünleştirme Yoluyla Eğitimde Dünyadan ve Türkiye den İyi Örnekler de ise kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimde dünyadan ve Türkiye den esin kaynağı oluşturabilecek iyi örnekler paylaşıldı. Projenin sonuç raporu niteliğini taşıyan Türkiye de Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim: Politika ve Uygulama Önerileri başlıklı rapor ise, destek modelin pilot uygulama deneyimi ve projede ERG tarafından hazırlanan diğer raporların ışığında hazırlandı. Raporda değerlendirme ve öneriler aşağıdaki başlıklarda sunuluyor: Mevzuat ve Uygulama Arasındaki Uyum Düzeyinin Saptanması ile Denetleme ve Yaptırım Mekanizmaları Geliştirilmesi Tanılama ve İzleme Süreçlerinin İyileştirilmesi Öğretmenler ve Yöneticilerin Gerekli Bilgi ve Beceriler ile Uygulama Deneyimine Sahip ve Hesap Verebilir Hale Gelmesi Hizmetiçi Eğitimlerin Yeniden Yapılandırılması Öğretmenlere Yol Haritaları Sunulması Kaynaştırma/Özel Eğitim Destek Eğitim Hizmetlerinin Çeşitlendirilmesi ve Güçlendirilmesi Rehber Öğretmen ve Özel Eğitim Öğretmeni Açığının Giderilmesi Yardımcı/Gölge Öğretmenlik Velilerle Yapılacak Çalışmalar Öğrencilerle Yapılacak Çalışmalar ( ) kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimin başta özel gereksinimli çocuklar olmak üzere tüm çocuklar ve aileleri için yararlı olduğunun toplumun farklı kesimlerince anlaşılmasına dönük çalışmaların sürdürülmesi de büyük önem taşıyor. Her çocuğun potansiyelini en üst düzeyde gerçekleştirmesine toplum tarafından atfedilen önemin artırılması, ilgili tüm tarafların bu süreçte sorumluluk üstlenmesi ve hak taleplerinin yaygınlaşması, dolayısıyla eğitimin kalitesinin sürekli ileriye taşınması ancak bu biçimde olanaklı kılınabilecektir. Türkiye de Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim: Politika ve Uygulama Önerileri eğitim reformu girişimi

23 meslek eğitiminde kalite için işbirliği projesi Mesleki ve teknik beceri kazanımı, yoksullukla mücadele, ekonomik büyüme, istihdam ve sosyal içerme politikalarının merkezinde yer almakta ve hayat boyu öğrenme stratejilerinin anahtar unsuru olarak görülmektedir. Hayat Boyu Öğrenme Çerçevesinde Mesleki Beceri Kazanımı: Uluslararası Eğilimler Bilgi Notu önemli gelişme 2011 toplantı I. Danışma Kurulu Toplantısı toplantı II. Danışma Kurulu Toplantısı Kız Meslek Liseleri Kapsamlı Değerlendirme Notu Çalıştayı Meslek Eğitiminde Ne Çalışıyor, Neden Çalışıyor? saha araştırmaları Kız Meslek Liseleri Kapsamlı Değerlendirme Notu saha araştırmaları şubat nisan-haziran nisan-haziran toplantı III. Danışma Kurulu Toplantısı aralık Koç Topluluğu ve ERG işbirliğiyle Aralık 2010 da başlayan Meslek Eğitiminde Kalite için İşbirliği Projesi, Türkiye de meslek eğitiminin kalitesini artırmaya yönelik katılımcı bir süreçte veri temelli politika önerileri geliştirilmesini içeriyor. Meslek eğitiminde kaliteyi artırma potansiyeli olan kamu-özel-sivil sektörü işbirliklerinin oluşmasını özendirme ve kolaylaştırma özel amacını taşıyan proje kapsamında 4 rapor hazırlanıyor. MESLEK EĞİTİMİNDE KALİTE İÇİN İŞBİRLİĞİ HAYAT BOYU ÖĞRENME ULUSLARARASI EĞİLİMLER BİLGİ NOTU MESLEK EĞİTİMİNDE KALİTE İÇİN İŞBİRLİĞİ MESLEK EĞİTİMİNDE NE ÇALIŞIYOR, NEDEN ÇALIŞIYOR? yayın tarihi şubat 2012 meslek beceri kazanımının hayat boyu öğrenme çerçevesinde değerlendiren bir yazın taramasıyla dünyada son yıllarda bu alanda ortaya çıkan eğilimleri belirliyor. okullar ve işletmeler arasındaki 30 işbirliğini vaka çalışmalarıyla inceleyerek başarılı işbirliklerinin hangi koşullarda oluştuğunu belirliyor. MESLEK EĞİTİMİNDE KALİTE İÇİN İŞBİRLİĞİ MESLEKİ EĞİTİMDE KALİTE STRATEJİ BELGESİ yayın tarihi mayıs 2012 proje kapsamında gerçekleştirilmiş tüm araştırmalar ve bilgi notları ve diğer paydaşlar tarafından yayımlanan makale ve raporlara dayanarak mesleki ve teknik eğitimde kaliteyi artırmak için bir strateji oluşturmayı hedefliyor. MESLEK EĞİTİMİNDE KALİTE İÇİN İŞBİRLİĞİ MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİMDE GÜNCELLENMİŞ DURUM ANALİZİ AN yayın tarihi nisan 2012 türkiye de özellikle arasında olmak üzere bakanlıklar, özel sektör, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen çalışmaların taraması ve bunların sonucunda oluşan yeni mevzuat, program ve yayınların dökümü sunuluyor. 22 herkes için kaliteli eğitim

24 unıcef ilköğretim araştırma projeleri UNICEF-MEB ortaklığında yürütülen ilköğretim araştırma projeleri, araştırma konularının yanı sıra uygulanış biçimiyle de örnek bir işbirliği oluşturuyor. Kamunun sorun alanlarını saptadığı, ERG nin araştırma bulgularına dayanan çözüm önerileri geliştirdiği, uluslararası bir kuruluşun finansal desteğiyle yürütülen araştırma projeleri Türkiye de politika geliştirme kültürünün dönüşümünün bir göstergesi. toplantı önemli gelişme 2011 Proje Başlangıç Toplantısı önemli gelişme İlköğretim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri İstanbul pilot araştırması İlköğretim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri Karaman ve Şanlıurfa saha çalışmaları İlköğretim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri kilit aktörlerle mülakatlar şubat-nisan önemli gelişme İlköğretimden Ortaöğretime Geçişin Belirleyicileri kilit aktörlerle mülakatlar toplantı Araştırma Raporları Tartışma Toplantısı haziran-temmuz İlköğretimden Ortaöğretime Geçişin Belirleyicileri Şanlıurfa saha araştırması İlköğretimden Ortaöğretime Geçişin Belirleyicileri bileşeni için İstanbul da Görüşmeler İlköğretim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri kilit aktörlerle mülakatlar toplantı İlköğretim Okullarının Mali Yönetimi için Model Önerileri Çalıştayı eylül-aralık ERG ve UNICEF, MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü işbirliğiyle Ocak 2011 de üç araştırma projesi başlattı. Uzman akademisyenlerle hazırlanan araştırma raporları ERG nin bu konularda hazırlayacağı politika raporlarının temelini oluşturuyor. E-OKUL VERİLERİ VE EKONOMİK KRİZİN İLKÖĞRETİME ERİŞİM VE DEVAMA ETKİLERİ Araştırma, e-okul verilerini temel alarak hangi koşul ve özelliklerin ilköğretimde devamsızlığa etkisi olduğunu irdeliyor. Bu değerlendirme, risk altındaki çocukların saptanabilmesi ve zamanında ve etkili önlemler alınabilmesi için büyük önem taşıyor. Ayrıca, e-okul sisteminde gerçekleştirilecek iyileştirmelerle okulların hesap verebilirliğinin güçlendirilmesi yönünde çalışmalar sürüyor. İLKÖĞRETİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞİN BELİRLEYİCİLERİ İlköğretimden ortaöğretime geçişin belirleyicilerini inceleyen araştırmada, e-okul verileri kullanılarak, betimleyici istatistikler inceleniyor ve ilköğretimden ortaöğretime geçişi etkileyen faktörler ekonometrik analizler ışığında ele alınıyor. Araştırma bulgularından hareketle geliştirilen politika notu, ilköğretimden ortaöğretime geçişin belirleyicilerini ele alarak, Türkiye de ortaöğretime geçişi artırmaya dönük politika önerileri sunuyor. İLKÖĞRETİM OKULLARININ MALİ YÖNETİMİ İÇİN MODEL ÖNERİLERİ Bu araştırma, Türkiye de günümüzde ilköğretim okulları tarafından kullanılan ayni ve nakdi kaynakların nereden geldiğini, harcama sürecinin işleyişini, bu işleyişte etkili olan karar mekanizmalarını ve farklı paydaşlara düşen rolleri inceliyor. Araştırma projesi ayrıca, bu işleyişte ortaya çıkan aksaklıkları ve harcama uygulamalarıyla ilgili farklı paydaşlarda oluşan algıları mevzuat ve uygulama düzeyinde ortaya koymayı amaçlıyor. Bu kapsamda yapılacak araştırmaların bulguları ışığında geliştirilecek model önerilerinin Bakanlık ile paylaşılması ve kaynakların etkili ve verimli kullanımının güçlendirilmesine katkı sunulması planlanıyor. eğitim reformu girişimi

25 Paylaşır Danışır Diyalog geliştirir Savunu Çözüm önerileri geliştirir Bilgilendirir Tartışır İzler 24 herkes için kaliteli eğitim

26 türkiye eğitim sisteminin öncelikli sorunları Eğitimle ilgili araştırmaları ile gündeme gelen Eğitim Reformu Girişimi (ERG) seçim öncesi eğitimdeki bazı sorunları dile getirmek ve (...) beş alandaki tespitlerine dikkat çekmek için afişler hazırladı. ERG, eğitimde en önemli sorunları bu afişler aracılığıyla tartışmaya açıyor. Nuran Çakmakçı - Hürriyet ( ) önemli gelişme 2011 ERG, 2011 genel seçimleri öncesinde siyasi partilere, okullar açılırken ve yeni yasama yılına sayılı günler kala ise 24. dönem milletvekillerine, bir dosya göndererek Türkiye eğitim sisteminin öncelikli sorunlarını değerlendirdi. yayın Milletvekillerine Dosya: Türkiye Eğitim Sisteminin Öncelikli Sorunları haziran-eylül önemli gelişme ERG, TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Nabi Avcı başta olmak üzere 17 milletvekili ile bir araya gelerek Türkiye eğitim sisteminin öncelikli sorunlarına ve yeni anayasada eğitimin nasıl ele alınması gerektiğine ilişkin görüş ve önerilerini paylaştı. kasım-aralık Her bireyin hakkı olan kaliteli eğitime erişim, demokratikleşme ve sürdürülebilir büyüme çabalarını sürdüren Türkiye için en önemli konulardan biri. ERG, eğitimin öncelikli sorun alanlarını ve bu sorun alanlarına ilişkin taleplerini, hazırladığı 5 infografik ile seçmenlerin ve siyasal partilerin dikkatine sundu. Eğitime ayrılan kamu kaynaklarını, ortaöğretim sistemini, eğitimde eşitliği, öğrenme süreçlerini ve eğitimde hakları ele alan infografiklerin yanı sıra ERG, partilerin seçim beyannamelerini de bu eksende inceledi ve değerlendirmelerini makaleler aracılığıyla kamuoyu ile paylaştı. ERG, okullar açılırken ve TBMM nin açılmasına sayılı günler kala ise, milletvekillerine bir dosya göndererek Türkiye eğitim sisteminin öncelikle ele alınması gereken sorunlarını açıkladı. Türkiye Eğitim Sisteminin Öncelikli Sorunları başlıklı dosya aynı zamanda öne çıkan 5 sorun alanıyla ilgili açıklayıcı infografik ler ve her il için ayrı olarak hazırlanan İl Eğitim Göstergeleri Kartları nı içeriyor. eğitim reformu girişimi

27 GENÇLERİ E T M SİSTEMİ EŞİTLİKÇİ KAYBEDİYOR! DEĞİL! Veliler çocuklarını iyi okullarda okutmak istiyor Sınav sistemlerinde rekabet artıyor Türkiye, sosyoekonomik kökenin öğrenci başarısını en çok etkilediği 3 OECD ülkesinden biri. Sınav başarısında sosyoekonomik kökenin etkisi artıyor Okullar arası kalite farkı yoğunlaşıyor EŞİTLİK Eğitim, toplumsal eşitsizlikleri gidermenin en doğru aracı. Ancak Türkiye de eğitim, fırsat eşitliği sağlayamıyor, eşitsizlikleri yeniden üretiyor. Okullar sosyoekonomik kökene göre ayrışıyor En iyi durumdaki PISA okuma okullara erişim olasılığı testinde alınan puan %63,6 Yükseköğretime erişim oranı 514 En iyi durumdaki okullara erişim olasılığı PISA okuma testinde alınan puan E T M SİSTEMİNDE Yükseköğretime erişim oranı %28,04 ÖĞRENMEYİ VE YAŞAM BECERİLERİNİ ÖLÇEN ULUSLARARASI PISA TESTLERİNDE, TÜRKİYE NİN ALDIĞI PUANLAR OECD ORTALAMASINDAN ÇOK DAHA DÜŞÜK. PISA okuma testinde alınan puan En iyi durumdaki okullara erişim olasılığı Yükseköğretime erişim oranı PUANLARDAKİ ARTIŞA RAĞMEN ULUSLARARASI SIRALAMA DEĞİŞMEDİ TÜRKİYE 424 OECD TÜRKİYE 454 OECD %7,4 %0,43 Ö RENME GERÇEKLEŞMİYOR! Türkiye eğitim sistemi, sistemdeki değişiklik ve iyileştirmelere rağmen, öğrencilere yaşam becerileri kazandırmada yetersiz kalıyor. Uluslararası testlere göre, 15 yaşındakilerin önemli bir bölümü temel becerilerden yoksun / /34 15 YAŞINDAK ÇOCUKLAR ARASINDA BAS T PROBLEMLER ÇÖZEMEYENLER Basit matematiksel problem örneği ÇO UNLUKTA! (PISA 2009 testinde, 2. düzeye eşdeğer) Yükseklik: 252 cm Sosyoekonomik köken bakımından en alt %20 lik dilim ÖĞRENME BAŞARI UÇURUMU Sosyoekonomik köken bakımından en üst %20 lik dilim Genişlik: 400 cm Yeni Meclis ten ve Hükümet ten, eğitimin kalitesini her okul ve birey için güçlendirerek, dezavantajlılara özel destekler sağlayarak ve sınav sistemlerini gözden geçirerek, BAS T MATEMAT KSEL PROBLEMLER ÇÖZEMEYENLER dezavantajı giderme yi amaç edinen eşitlikçi bir eğitim sistemi talep ediyoruz. yaşam becerileri kazandırma odaklı bir eğitim sistemi kurgulamalarını talep ediyoruz. her çocuğun eğitim hakkının gerçekleşmesi için mevzuat ve uygulama düzeyinde etkili önlemler almalarını talep ediyoruz. 26 herkes için kaliteli eğitim %24 İLKÖĞRETİMDE ÖĞRENCİ BAŞINA KAMU HARCAMASI KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GSYH NİN % si OLARAK %25 %20 %15 %10 %5 %0 %3,1 %3,2 %3,4 %4,0 her gün %4,0 %4,0 %3,9 %3, öğrenci okulu terk etti. RESMİ VE ÖRGÜN ORTAÖĞRETİM 16,3 ANADOLU VE FEN LİSELERİ milyon milyon TL* TL* milyon TL* GENEL LİSELER İMAM-HATİP LİSELERİ SEÇİLİ OECD ÜLKELERİNDE "NE ÖĞRENCİ NE DE ÇALIŞAN KONUMUNDAKİ YAŞ ARASI GENÇLER Türkiye için 2008, diğer ülkeler için 2006 verisi F NLAND YA K zlar %2 Erkekler %4 OECD-28 K zlar %9 Erkekler % yaş arasındaki gençlere soruldu: Boş vakitlerinizi nasıl geçiriyorsunuz? Kamu kesimi toplam eğitim harcamalarının GSYH ye oranı Yeni Meclis'ten ve Hükümet'ten kamu eğitim harcamalarının GSYH'ye oranını 2014'e kadar kademeli olarak gelişmiş ülkeler düzeyine, MESLEKİ VE TEKNİK LİSELER FARKLI OKUL TÜRLERİNE GÖRE OKULU TERK ORANI ( ) Ortaöğretimde okulu terk, KIZL AR ERKE %10 KLER,7 % 2000 TÜRKİYE NİN SORUNU! GELİŞ MİŞ KIZLAR %11,8 ERKEKLER %22,6 %0,2 KIZLAR ER % 0,4 EKL ERK Ortaöğretimde okulu terk, bölgeler arasında fark göstermiyor. %3 %2 KIZLAR %6,0 ERKEKLER %11,4 KIZLAR %7,3 ERKEKLER %14,8 İlköğretimde öğrenci başına kamu harcaması, kişi başına düşen GSYH nin % si olarak KAMU HARCAMALARI VE GSYH YE ORANI % öğretim yılında genç liseleri diplomasız terk etti. Yani okulların açık olduğu %14 %6 * Kamu eğitim harcamaları (2010 fiyatlarıyla) Yeni Meclis ten ve Hükümet ten eğitim hakkının ne kadar gerçekleştiğiyle ilgili kapsamlı veri toplayıp düzenli bir şekilde kamuoyuyla paylaşmalarını ve bu veri temelinden hareketle, Türk iye Kamu eğitim harcamalarının GSYH ye oranı (2007) %6 Türkiye de birçok çocuk ve yetişkin bu sözleri söyleyemiyor. Bunlardan birinin bile gerçekleşmemesi, çocukların eğitim süreç ve ortamlarındaki haklarının ihlal edildiği anlamına geliyor. Türkiye de devlet, ilköğretimde öğrenci başına, kişi başına düşen gelirin ü kadar para harcıyor. Bu oran Polonya da Türkiy e 0-24 yaş arası nüfusun tüm nüfusa oranı Ülkenin zenginliğinden eğitimin aldığı pay Polony a EĞİTİMDE HAKLAR Okulda ne öğrencilere ne velilere temizlik, tamirat ya da su taşıma gibi işler yaptırılmıyor. Fran sa Kayıt gününde cebimizden bir kuruş çıkmadı. İspan ya %1.0 Alman ya %2.0 %10 Yuna nista n %3.0 %20 Güne y Kore %30 ABD %4.0 Cum Çek huriy eti %40 Birle Krallşik ık Zihinsel engeli olan oğlum arkadaşlarıyla aynı sınıfta ve kaliteli eğitim görüyor. Ders aralarında bahçede yeşilliklerin içinde oynamak için sabırsızlanıyoruz. %5.0 %50 GENÇLERİ KAYBEDİYOR! Her yıl binlerce genç ortaöğretimi diplomasız terk ediyor. Ortaöğretim çağındaki gençlerin üçte biri ne okuyor ne de çalışıyor. Gençlerin ihtiyaçlarına yanıt veremeyen ortaöğretim sistemi yüzünden, Türkiye nesillerini kaybediyor. Meksi ka SEÇ L ÜLKELERDE 25 YAŞ ALTI NÜFUS VE EĞİTİME AYRILAN KAMU KAYNAKLARI ABD Rehber öğretmeni, kızımın dinlenmesinin ve oyun oynamasının gelişimi ve başarısı için önemli olduğunu söylüyor. ORTAÖĞRETİM SİSTEMİ İspany a Birleşik Krallık Güney Kore Fransa Eşitlikçi ve kaliteli bir eğitim sistemi için kamu kaynaklarının eğitime yönlendirilmesi şart. Son yıllardaki artışa rağmen, özellikle genç nüfusumuz hesaba katıldığında, Türkiye de eğitime ayrılan kamu kaynakları yeterli değil. KAMU KAYNAKLARI Arkadaşlarımdan, öğretmenlerimden ve okuldaki hizmetlilerden asla şiddet görmedim. HALA YETERL DE L! E T M Ç N AYRILAN KAMU KAYNAKLARI GERÇEKLEŞİYOR MU? Yeni Meclis'ten ve Hükümet'ten, ortaöğretimi gençlerin gereksinimleri bağlamında yeniden değerlendirmelerini, TÜRK YE K zlar %40 Erkekler %25 %75 lerine giderek! % 6'ya çıkarmasını ve bu harcamaların verimlilik ve etkililik düzeyinin artırılmasını talep ediyoruz. esnek, eşitlikçi ve kaliteli bir ortaöğretim sistemini hayata geçirmelerini talep ediyoruz. Kaynaklar: Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ve Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, World Population Database, ERG Eğitim İzleme Raporu 2009, Unesco Global Education Digest Kaynaklar: MEB tarafından sağlanan veriler, ERG Eğitim İzleme Raporu 2009, OECD Doing Better for Children 2009, Nüfusbilim Derneği Türkiye Gençlerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Araştırması Alışveriş merkez- ORTAÖĞRETİM Okulumuzda yeni öğrenci kulüpleri açılmadan önce bizim fikirlerimiz dikkate alındı. Çözüm Yükseklik: = 18 cm Yeni Meclis ten ve Hükümet ten eğitim sistemi içinde öğrenme nin ne kadar gerçekleştiğini nesnel verilerle sürekli izlemelerini ve öğretmenleri ve müfredatı güçlendirerek Kaynaklar: OECD PISA 2009 Sonuçları, ERG PISA 2009 Sonuçlarına İlişkin Değerlendirme (Ocak 2011). Meks ika Eğitim hakkı yalnızca eğitime erişim ile sınırlı tutulamaz. Eğitim hakkı ancak, ifade özgürlüğünden her türlü şiddetten korunmaya, oyun hakkından ayrımcılığa uğramamaya kadar tüm çocuk haklarının eğitim süreç ve ortamlarında yaşama geçmesiyle gerçekleşebilir. BAS T MATEMAT KSEL PROBLEMLER ÇÖZEB LENLER * 15 yaşında olup öğrenci olmadıkları için PISA sınavına girmeyenler (% 35) ve PISA sınavında 2. düzeyin altında kalan öğrencilerin (% 25) toplamı. Kaynaklar: ERG Eğitimde Eşitlik Raporu 2009, OECD PISA 2009 Sonuçları. E T MDE HAKLAR Üstteki şekil 14 basamaklı ve toplam yüksekliği 252 cm olan bir merdiveni göstermektedir. 14 basamağın her birinin yüksekliği nedir?

28 yeni anayasada eğitim nasıl ele alınmalı? önemli gelişme 2011 ERG, 17 milletvekili ile bir araya gelerek Türkiye eğitim sisteminin öncelikli sorunlarına ve yeni anayasada eğitimin nasıl ele alınması gerektiğine ilişkin görüş ve önerilerini paylaştı. kasım-aralık yayın Yeni Anayasada Eğitim Nasıl Ele Alınmalı? aralık ERG nin eğitim mevzuatı, politikaları ve uygulamalarına ilişkin yapmış olduğu araştırmalar, Türkiye de eğitimin her bireyin potansiyelini gerçekleştirmesine ve insani, toplumsal ve ekonomik gelişmeye yeterince hizmet edemediğini gösteriyor. Bu durumun olumlu yönde değişmesi için yeni anayasa süreci önemli fırsatlar sunuyor. ERG, bu fırsatın değerlendirilebilmesine katkı sunmak amacıyla Yeni Anayasada Eğitim Nasıl Ele Alınmalı? başlıklı politika notunu hazırladı ve başta milletvekilleri olmak üzere kamuoyuyla paylaştı. Politika notu yeni anayasada eğitimin hangi ilkeler doğrultusunda ele alınması gerektiği ve eğitime ilişkin ne tür düzenlemeler olabileceği konusunda öneriler getiriyor. Karar Alıcılara Erişim (Bir ay içinde) TBMM Başkanı 1 TBMM Başkanvekili 1 Başbakan Yardımcısı 1 Milli Eğitim Bakanı 1 Parti Grup Başkan Vekilleri 2 TBMM İhtisas Komisyonları Üyeleri 8 Milletvekilleri 3 toplam 17 anayasada benimsenmesi önerilen ilke ve düzenlemelerin özeti Çocuk hakları, her çocuğun farklı özellik ve gereksinimlere sahip olduğu bilinciyle yaşama geçirilmelidir. Eğitimin amaçları, çocuğu odağa alan ve uluslararası insan hakları sözleşmelerine dayanan bir biçimde tanımlanmalıdır. Eğitim hakkına ilişkin mevcut hak ve özgürlükler genişletilmeli, devletin yükümlülükleri açıkça tanımlanmalıdır. Üniversite öncesi tüm eğitim kademeleri için, maddi olanaksızlıkların hiçbir çocuğun eğitim hakkından yararlanmasına engel oluşturmaması için önlem alınmalıdır. Türkçe resmi dil olarak anılmalı, farklı anadillerine sahip yurttaşların dil hakları güvence altına alınmalı ve eğitim sisteminden yararlanmalarını kısıtlayan düzenlemeler kaldırılmalıdır. Din ile ilgili derslere ilişkin anayasal bir zorunluluk söz konusu olmamalı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgi dersi seçmeli, din eğitimi isteğe bağlı olarak sunulmalıdır. Uluslararası insan hakları belgeleriyle uyumlu bir ayrımcılık anlayışı benimsenmeli, pozitif ayrımcılık/olumlu eylem eğitimde daha geniş yer bulmalıdır. Uluslararası insan hakları sözleşmelerinin eğitim hakkıyla ilişki düzenlemelerine koyulan çekincelerin kaldırılmasına zemin hazırlanmalıdır. Benimsenecek kamu yönetimi anlayışı, farklı bireysel ve toplumsal gereksinimlere yanıt verecek biçimde, uyarlanabilir bir eğitim sistemine zemin oluşturmalı, bu belgede sunulan ilkeler ile uyumlu bir finansman yapısıyla desteklenmelidir. eğitim reformu girişimi

29 Diyalog geliştirir Paylaşır Eğitim Destekler Tartışır Öğrenir 28 herkes için kaliteli eğitim

30 eğitimde iyi örnekler konferansı 2011 Uluslararası araştırmalar Türkiye de öğretmenlerin neredeyse yarısının birbirlerinden takdir görmediklerini düşündüklerini ortaya koyuyor. Bu kapsamda, öğrenmede kilit role sahip öğretmenlerin desteklenmesi ve karşılıklı öğrenme platformlarının geliştirilmesi büyük önem taşıyor. toplantı 2011 toplantı Eğitimde İyi Örnekler Konferansı 2011 nisan Eğitimde İyi Örnekler Antalya Çalıştayı Eğitimde İyi Örnekler Isparta Çalıştayı Eğitimde İyi Örnekler Samsun Çalıştayı haziran toplantı Eğitimde İyi Örnekler Çanakkale Çalıştayı Eğitimde İyi Örnekler Tekirdağ Çalıştayı eylül ERG nin 2004 yılından bu yana düzenlediği Eğitimde İyi Örnekler Konferansları nın ortaya çıkış amacı, üreten ve yaptıklarını paylaşmak isteyen eğitimcilerin bir araya gelmesini sağlayacak yeni platformlar oluşturmaktı. Bu çerçevede başlayan konferanslar bugüne kadar ü aşkın katılımcıyı ağırladı. İyi örnek sunuşlarının yanı sıra atölye çalışmaları, paneller, yuvarlak masa toplantıları ve özel oturumlarla zenginleştirilen konferanslar, katılımcıların eğitime ilişkin farklı konularda yüz yüze tartışma fırsatı bulabildiği bir diyalog zemini oluşturması açısından da önemli bir örnek olarak görülüyor. 9 Nisan 2011 de Sabancı Üniversitesi Tuzla Yerleşkesi nde gerçekleştirilen 8. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı na 59 farklı ilden başvuru alındı. Başvurular arasından seçilen, 21 farklı ilde uygulanmış olan 109 iyi örnek, başta öğretmenler olmak üzere eğitimciler, bürokratlar, veliler ve öğrencilerden oluşan katılımcıyla paylaşıldı. Çocukları, toplumu, insanları aceleye getirdiğinizde sadece korku ve kaygı ile ilgili duyguları harekete geçiriyor ve en çok, çoğumuzun şikayetçi olduğu değişime direnç durumuyla karşı karşıya geliyoruz. ( ) Oturup konuşmak hepimizin en çok ihtiyacı olan ve en az yapabildiğimiz işlerden birisi. Bugünün de böyle bir gün olacağını ve kendinize ve başkalarınıza zaman ayırdığınız bir gün olacağını tahmin ediyorum. Prof. Dr. Yankı Yazgan - Değişim Arzusu ve Değişime Direnç Eğitimde İyi Örnekler Konferansı Açış Konuşması eğitim reformu girişimi

31 öğretmenler öğretmenlerle buluşuyor: yerel çal ştaylar İstanbul da düzenlenen ulusal konferanslara şehir dışından katılımın sınırlı kaldığı göz önüne alınarak, ERG, konferanslarda beğeni kazanmış iyi uygulama ve materyal örneklerinin, her yıl farklı illerde gerçekleştirdiği Eğitimde İyi Örnekler Yerel Çalıştayları nda yaratıcıları tarafından sunulmasını sağlıyor ten bu yana düzenlenen 29 yerel çalıştay, i aşkın öğretmeni bir araya getirerek yerel iyi örnek uygulamalarının yaygınlaştırılmasına da katkı sundu. sayılarla eğitimde iyi örnekler konferans ve yerel çal ştaylar 30 herkes için kaliteli eğitim

32 31.12 eğitim reformu girişimi