ALINDI ONAYI. T.C. Kimlik No:... Tarih:... Bu imzalý onayýn personel dosyama konacaðý konusunda bilgi sahibiyim.

Transkript

1 ALINDI ONAYI Basit bir dilde verilen ÝSGÇ Oryantasyon eðitimine katýldýðýmý, eðitimde verilen bilgileri çalýþmam sýrasýnda uygulayacaðýmý, SEGATECH ÝSGÇ El Kitabýný aldýðýmý kabul ederim. Iþyerimde güvensiz koþullar veya olaylarla karþýlaþtýðýmda bunlarý amirime bildireceðimi, iþletme talimatlarý ile amirimin verdiði iþ güvenliði tavsiyelerine uyacaðýmý beyan ederim. Çalýþan Adý/Soyadý:... T.C. Kimlik No:... Tarih:... Ýmza: Bu imzalý onayýn personel dosyama konacaðý konusunda bilgi sahibiyim. (Bu sayfa iþyeri yetkilisi tarafýndan alýnacaktýr.)

2 ALINDI ONAYI Basit bir dilde verilen ÝSGÇ Oryantasyon eðitimine katýldýðýmý, eðitimde verilen bilgileri çalýþmam sýrasýnda uygulayacaðýmý, SEGATECH ÝSGÇ El Kitabýný aldýðýmý kabul ederim. Iþyerimde güvensiz koþullar veya olaylarla karþýlaþtýðýmda bunlarý amirime bildireceðimi, iþletme talimatlarý ile amirimin verdiði iþ güvenliði tavsiyelerine uyacaðýmý beyan ederim. Çalýþan Adý/Soyadý:... T.C. Kimlik No:... Tarih:... Ýmza: Bu imzalý onayýn personel dosyama konacaðý konusunda bilgi sahibiyim. (Bu sayfa iþyeri yetkilisi tarafýndan alýnacaktýr.)

3 ÖNSÖZ Ýþ saðlýðý ve güvenliðine yönelik çalýþmalarla hedeflenen iþyerlerinde saðlýklý ve güvenli çalýþma ortam ve þartlarýný saðlayarak, iþ kazasý ve meslek hastalýklarýný azaltmaktýr. Her kazanýn ve meslek hastalýðýnýn kiþinin kendisine, ailesine ve topluma getirdiði kayýplarýn yaný sýra maddi ve manevi bedelinin yüksekliði de göz önüne alýndýðýnda, bunlarý önlemek amacýyla yapýlan çalýþmalarýn önemi ortaya çýkmaktadýr. Yapýlan araþtýrmalar iþ kazalarýnýn büyük çoðunluðunun güvenli olmayan davranýþlardan veya güvensiz ortamlardan meydana geldiðini göstermektedir. Eðitimsizlik, kural ve talimatlara aykýrý davranýþlar ve kiþisel koruyucularýn kullanýlmamasý da konuyla ilgili diðer önemli etkenlerdir. Dolayýsýyla iþ kazalarýnýn önlenmesinin ancak iþyeri içinde alýnacak önlemler ve uygulamalar ile mümkün olduðunu belirtmek gerekmektedir. Bu noktadan hareket ederek iþyerlerimizde çalýþan sizler için bu iþ saðlýðý, güvenliði ve çevre el kitabý hazýrlanmýþtýr. Kitapta yapacaðýnýz iþle ilgili olarak içindekiler listesinden kolaylýkla bulup okuyabileceðiniz ayrý baþlýklar altýnda iþ saðlýðý, güvenliði ve çevre ile ilgili uyulmasý ve bilinmesi gereken hususlar yer almaktadýr. Güvenli ve saðlýklý bir çalýþma ortamýnda iþ görmeyi saðlamak amacýyla hazýrlanan Ýþ Saðlýðý, Güvenliði ve Çevre El Kitabý nýn siz çalýþanlarýmýza rehber olacaðý inancýný taþýmaktayýz. Segatech Elektrik olarak bütün þantiyelerimizde sýfýr iþ kazasý hedefi, en önemli önceliklerimizdendir. Bu nedenle tüm çalýþanlarýmýzýn görev ve yükümlülüklerini yerine getirirken iþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili mevzuat hükümleri ile iþyeri talimatlarýna uymak zorunda olduklarýný belirtir, Ýþ Saðlýðý, Güvenliði ve Çevre El Kitabý nýn sizlere faydalý olmasýný dileriz. SEGATECH MÜHENDÝSLÝK, ELEKTRÝK, ÝNÞAAT, SANAYÝ VE TÝCARET LTD. ÞTÝ.

4 ÝÞ SAÐLIÐI, GÜVENLÝÐÝ VE ÇEVRE HEDEFLERÝ Bütün çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliðini saðlayarak korumak, ÝSG ve çevre ile ilgili mevzuata uymak ve uyulmasýný saðlamak, Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile çevreye yönelik tehlikeleri kaynaðýnda yok etmek amacýyla çalýþmalar yapmak, kaynaðýndan yok edilemeyen tehlikeleri en aza indirmek, Ýþ saðlýðý ve güvenlik ile çevre konusundaki riskleri deðerlendirmek, koruyucu önlemler almak, Acil durumlara hazýrlýklý olmak, Çalýþanlarý iþ saðlýðý ve güvenliði ile çevre konusunda bilinçlendirmek ve maruz kalabilecekleri tehlikeler konusunda eðitmek ve bilgilendirmek, Yenilenmeyen doðal kaynaklarýn tasarruf edilmesini saðlamak ve geri kazanýlmasýna katkýda bulunmak, Çevreye duyarlý olmak.

5 ÝÇÝNDEKÝLER Sahada Genel ÝSG Kurallarý 1. Elektrik Ýþlerinde Ýþ Güvenliði 2. Yüksekte Çalýþma 2.1 Ýskelelerde Çalýþma 2.2 Merdivenlerde Çalýþma 3. El Aletleri ile Çalýþma 3.1 Elektrikli El Aletleri 3.2 Basýnçlý Hava ile Çalýþan Aletler 3.3 Taþ Motoru (Spiral, Canavar) 3.4 Uzatma Kablolarý, Seyyar El Lambasý 4. Güvenlik ve Saðlýk Ýþaretleri 5. Gürültü 6. Elle Yük Kaldýrma ve Taþýma 7. Kapalý Alanlarda Çalýþma 8. Kaynak Ýþlerinde Güvenlik 9. Titreþim 10. Ergonomi 11. Kiþisel Koruyucu Donanýmlarýn Kullanýmý 12. Temizlik ve Hijyen 13. Temel Ýlkyardým 14. Atýk Yönetimi ve Geri Dönüþüm 15. Acil Durum 15.1 Yangýnla Mücadele 15.2 Deprem Güvenliði 16. Kaza/Olay/Meslek Hastalýðý Raporlama 17. Ýþ Güvenliði Levhalarý ve Anlamlarý 18. Yemekhane ve Yatakhanelerde Uyulmasý Gereken Hijyen Kurallarý Acil Durum Ýrtibat Listesi

6

7 Ýþ güvenliði kaza olduktan sonra yapýlan çalýþmalarla deðil, kaza olasýlýklarýný ortadan kaldýrmaya yönelik yürütülen faaliyetlerle baþarýlý bir þekilde saðlanýr. SAHADA GENEL ÝSG KURALLARI Ýþ kazalarýnýn esasen iki temel nedeni vardýr: 1. Güvensiz koþullar, 2. Hatalý davranýþlar. Yapýlan araþtýrmalar, iþ kazalarýnýn %10 unun güvensiz koþullardan, %88 inin hatalý davranýþlardan kaynaklandýðýný ortaya koymaktadýr. Bu nedenle, hatalý davranýþlardan kaçýnma, kazalarý önemli ölçüde azaltýcý bir unsurdur. Burada amaçlanan, güvensiz koþullarýn giderilmesi ile kiþilerin hatalý davranýþlarýný ve uymalarý gereken kurallarý anlatarak güvenli bir çalýþmayý saðlamaktýr. ÝSG yaptýðýnýz iþin vazgeçilmez bir parçasýdýr. Her çalýþan kendi saðlýðý ve güvenliðinin yaný sýra, çalýþma arkadaþlarýnýn da sorumluluðunu taþýmaktadýr. Bu nedenle aþaðýda belirtilen kurallara uymalýsýnýz: Kazalar güvensiz koþul ve hatalý davranýþlardan meydana gelir. 5

8 Güvenliðiniz için verilen talimatlara ve kurallara uyun. Tehlikeli durumlara dikkat edin ve bunlarý derhal bildirin. Çalýþýrken kendi güvenliðinizin yaný sýra, çalýþma arkadaþlarýnýzýn ve iþ ekipmanlarýnýn güvenliðine de dikkat edin. Ýþe baþlamadan önce iþ aletlerinin kusursuz olup olmadýðýný kontrol edin, kusurlu aletleri amirinize bildirin. Sahada tertip ve düzen eksikliði kazalarýn önemli bir nedenidir. Çalýþma alanýný daima temiz ve düzenli tutun, iþ bittikten sonra düzenli bir çalýþma alaný býrakýn. Çalýþma alanýnýn özelliðine göre size verilen kiþisel koruyucu donaným ve teçhizatlarý mutlaka kullanýn. Yangýn tatbikat ve tahliye prosedürleri hakkýnda edinin. Kazaya ramak kala olaylar dahil tüm iþ kazalarýný bildirin. En küçük yaralanmada dahi ilkyardým isteyin. Elektrikli ekipmanlarý aþýrý yüklemeyin. Elektrikli ekipmanlarýn bakým ve tamir iþlerini uzmanýna býrakýn. Sabit olmayan malzeme üzerine çýkmayýn, üzerinde oturmayýn ve durmayýn. Ýyi durumdaki merdiven ve basamaklarý kullanýn. Ýþ sýrasýnda þakalaþma, kýzdýrma, þaþýrtma yapmayýn. Bu tür davranýþlar ciddi yaralanmalý kazalarla sonuçlanabilir. 6

9 1. Elektrik Ýþlerinde Ýþ Güvenliði Elektrik Kazalarýnýn Meydana Geliþi GÝRÝÞ GERÝLÝMÝ Yalýtkanlýk hatasý Gövde temasý Kýsa devre Hat temasý Toprak temasý Hata akýmý Kaçak akýmý MAKÝNA VEYA ELEKTRÝKLE TEMAS ELEKTRÝK DEVRESÝNÝN DOKUNAN ÜZERÝNDEN TAMAMLANMASI Ýtme-çarpma Bilinç kaybý Felç Ani kalp duruþu Ölüm 7

10 Elektrik Kazalarýnda Etken Faktörler 1- Tehlikeli akýmýn cinsi (doðru akým-alternatif akým), 2- Etkileyen gerilimin büyüklüðü, 3- Akým büyüklüðü ve þiddeti, 4- Akým alternatif akým ise frekansý, 5- Akýmýn etki yaptýðý süre, 6- Devre topraktan tamamlanmýþ ise; topraðýn kuru ve ýslak olma durumu, 7- Elektrik devresinde izole edilmemiþ noktalarýn bulunmasý, 8- Akým kaynaðý ile kazalý arasýnda akýmý engelleyici maddelerin bulunmasý, 9- Akýmý taþýyan baðlantýlar, 10- Akým þiddetinin yönü ve izlediði yol, 11- Kaza sýrasýnda vücudun gösterdiði direnç, 12- Ellerin kuru, ýslak, terli veya nasýrlý olmasý. Elektrik Kazalarýnýn Oluþma Nedenleri Ýzolasyon hatalarýndan oluþan kazalar %23 Makine yakýnýndaki elektrik kaçaðý ile madeni kýsýmlarýnýn %26 elektriklenmesi sonucu oluþan kazalar Enerji iletim hatlarýyla temas sonucunda oluþan kazalar %20 Elektrik direkleri üzerinde veya yakýnýnda oluþan kazalar Gerilim yakýnýndaki iþlerde oluþan kazalar Patlama sonucu oluþan kazalar Elektrik kýsa devreler sonucu yangýn %12 %5,5 %5,9 %7,6 8

11 Elektriðe Çarpýlma Sonucu Oluþan Deðiþimler 65 Volt 25 ma düzeyine kadar itme ve çarpma. 25 ma'den ma'e kadar, Akýmýn þiddetine göre; Geçici bilinç kayýplarý, Kalp ritminin bozulmasý, Solunum sisteminde bozukluk, Sinir sisteminde yýkým, Geçici felçler. Amper düzeyindeki kaçak akýmlarda ise; Sürekli bilinç kayýplarý, Kalýcý felçler, Kalp duruþlarý, Ölüm. Elektrikli El Aletlerinde Kazaya Neden Olan Durum ve Kýsýmlar Besleme kablolarýnýn baðlantý yerleri, Besleme kablolarýnýn seyyar el aletinin fiþine baðlanma kýsýmlarý, Seyyar el aletinin çift yalýtkan olmamasý, Topraklanmamýþ olmasý, Topraklý fiþ priz sistemi kullanýlmamasý, Aleti kullanan kiþinin durumu. Elektrikli Seyyar El Aletlerinde Alýnacak Güvenlik Önlemeleri Aletlerin saplarý yalýtkan olmalýdýr. Dar ve iletken kýsýmlarda nemli ve ýslak yerlerde küçük gerilim veya güvenlik transformatörü kullanýlarak çalýþma yapýlmalýdýr. 9

12 Topraklama yapýlmalýdýr. Çift yalýtkan el aletleri kullanýlmalýdýr. Yalýtkan esnek besleme kablolarý kullanýlmalýdýr. Gerekli güvenlik tedbirleri alýnmalýdýr. Koruyucu gözlük veya yüz siperliði kullanýlmalýdýr. Bu cihazlarý kullananlarýn elbiseleri temiz olmalýdýr. Cihazlar kullanýlmadan önce kontrol edilmelidir. Uzatma kablosu kullanýlmasý halinde kablo fiþ ve priz kesinlikle topraklý olmalýdýr. 10 Elektrik Ýþlerinde Alýnmasý Gerenken Güvenlik Önlemleri Mutlaka koruyucu malzemeler kullanýlmalýdýr. El aletlerinin izolasyonlu olmasýna ve bozuk olup olmadýðýna dikkat edilmelidir. Çalýþýlan makina üzerine arýzalý levhasý asýlmalý mutlaka topraklama yapýlmalýdýr. Pano veya tablodaki besleme sigortasý sökülmeli üzerine dikkat tamirat var levhasý asýlmalýdýr. Yüksek yerlerdeki çalýþmalarda emniyet kemeri kullanýlmalýdýr. Kullanýlan ölçüm aletlerinin doðruluðundan emin olunmalýdýr. Mümkün olduðunca arýzalara 2 veya daha çok kiþi çýkmalýdýr. Eldivensiz çalýþma halinde alyans ve kol saati çýkarýlmalýdýr. Elektrikli alet ve aygýtlarýn bakým ve kontrolü mutlaka ehliyetli elektrikçiler tarafýndan yapýlmalýdýr. Zorunlu olmadýkça gerilim varken bakým ve onarým iþleri yapýlmamalýdýr. Elektrik Ýç Tesisat Yönetmeliði nin tarih ve sayýlý Resmi Gazete de yayýmlanan deðiþikliði ile kaçak akým rölesi kullanýmý zorunlu hale gelmiþtir. Saha daðýtým panolarýnda kaçak akým cihazý olduðu kontrol edilmelidir. Gerekli topraklama önlemleri alýnmalýdýr.

13 Daðýtým Tablolarýnda Özel Güvenlik Önlemleri Daðýtým tablolarýnda iþletme sýrasýnda meydana gelebilecek her türlü zorlamalara dayanýklý yalýtkan ve madeni malzeme kullanýlacaktýr. Daðýtým tablolarý mekanik zorlamalara, neme, ýsýnma ve alev almaya karþý yeter derecede dayanýklý olacaktýr. Daðýtým tablolarýnýn topraklamasý mutlaka saðlanacaktýr. Daðýtým tablolarýnýn etrafý yabancý cisimlerin girmemesi için ve akým taþýyan noktalarýnýn dokunmaya karþý örtülmüþ olmasý gereklidir. Tablo arkasýnda gerilim altýnda bulunan kýsýmlarýnýn duvardan, borulardan, tablo madeni aksamýndan vs. yerlerden uzaklýðý en az 15 mm olacaktýr. Daðýtým tablolarýnda, her akým devresine iliþkin iletkenlerin, sigortalarýn, anahtarlarýn ve þalterlerin ait olduðu yerin iþaretleri bulunacaktýr. Daðýtým tablolarýnda gerek ön ve gerekse arka taraflarda gerilim altýnda bulunan kýsýmlara dokunmaya engel olacak gerekli önlemler alýnmýþ olacaktýr. Yalýtkan maddelerden yapýlmýþ olsa bile, daðýtým tablolarýnda ve baðlantý kutularýnda güvenlik hattýnýn baðlanmasý ve daðýtýmý için tertibat olacaktýr. Toprak ile potansiyel farký 42 volttan fazla olan alternatif gerilimli elektrik tablolarý, özel yerlerde bulundurulacak ve bu yerlerin tabaný, akým geçirmeyen malzemelerden yapýlmýþ veya bu cins malzeme ile kaplanmýþ olacaktýr. 11

14 Trafo Þalt Sahasý ve Daðýtým Merkezlerinde Bulunmasý Gereken Güvenlik Malzemeleri Seyyar lamba Emniyet transformatörü Gerilim kontrol aygýtý Neon lambalý ýstanka Ag ve Yg eldiveni Normal iþ eldiveni Topraklama ve kýsa devre teçhizatý Topraklama ýstankasý Topraklama noktasý flamasý El feneri Yalýtkan miðfer Emniyet kemeri Güvenlik korkuluðu Çalýþma alaný kasaklama iþaretleri Yalýtkan tabure Yangýn söndürme cihazlarý Yalýtkan merdiven Suni solunum cihazý 12 Elektrik Tesisat Türleri Kuru yerler... Normal tesisat Tozlu yerler... Etanþ tesisat Geçici nemli yer... N.tesisat + etanþ t. Nemli yerler... Etanþ tesisat Islak yerler... Etanþ tesisat Yüksek ýsýlý yerler.. Isýya dyn. tesisat Buhar ve gaz bul. yerler... Etanþ + nemli yer t. Yangýn teh.bulunan yerler.. EX tesisat Patlama teh. olan yerler EX Tesisat

15 Bakým ve Onarým Sýrasýnda Uyulmasý Gereken Temel Kurallar Hattýn akýmý kesilmeli, Yeniden akým verilmemesi için gerekli önlemler alýnmalý, uyarý levhalarý asýlmalý, Çalýþma yerinde akým yokluðu kontrol edilmeli, Topraklama kontrol edilmeli eðer topraklama yoksa yapýlmalý, Çalýþýlan yerde veya yakýnýnda gerilim varsa, bu kýsýmlar uygun þekilde yalýtýlmalýdýr. Yüksek Gerilim Tesislerinde Bakým ve Onarým Ýþleri Sýrasýnda Alýnmasý Gereken Önlemler Tesise gelen besleme kaynaklarý ayrýlmalýdýr. Gerekli uyarý levhalarý asýlmalýdýr. Gerilimin kesildiði kontrol edilmelidir. Topraklama ve kýsa devre yapýlmalýdýr. Çalýþma yeri sýnýrlandýrýlmalýdýr. Koruyucu iþaret ve levhalar asýlmalýdýr. Çalýþma izni düzenlenmelidir. Tesisten sorumlu olan görevlilerle görüþme yapýlmalý ve anlaþma saðlanmalýdýr. Yetkililer tarafýndan hazýrlanmýþ yazýlý veya sözlü talimatlar göz önünde bulundurulmalýdýr. Alýnmýþ olan önlemleri izlemek ve gözetlemek amacýyla sorumlu bir þahýs görevlendirilmelidir. Bütün bu iþlemler sýrasýnda gereðinden fazla dikkatli olunmalýdýr. 13

16 2. Yüksekte Çalýþma Yüksekten düþme nedeniyle yaþanan kazalar, aðýr yaralanmalý veya ölümle sonuçlanan kazalarýn baþýnda gelir. 14

17 Yüksekte çalýþýrken risk yaratan ekipmanlar nelerdir: Merdivenler, Elektrikli aletler, kablolar, diðer makineler, Ýskeleler ve eriþim için kullanýlan parmaklýklý geçitler, Geçici çalýþma platformlarý. Yüksekte çalýþýrken; Hasarlý merdiven veya iskelelerde çalýþmayýn. Unutmayýn, merdivenler geçiþ ya da bir yere çýkmak için kullanýlýr, çalýþma platformu olarak deðil. Korkuluðu olmayan iskele ya da platformda çalýþmayýn, durumu hemen amirinize bildirin. 2.1 Ýskelelerde Çalýþma Ülkemizde ölümlü iþ kazalarýnýn çoðu düþmelerden kaynaklanmaktadýr. Potansiyel bir düþme tehlikesi ya da kayma tehlikesi varsa düþmeden koruyan emniyet kemerlerinin kullanýlmasý gerekmektedir. Ýskele kurulumunda dikkat edilecek konular; Ýskelelerin kurulumu, deðiþtirilmesi ya da sökümü uzman kiþilerin gözetiminde tecrübeli iþçiler tarafýndan yapýlmalýdýr. Taban levhalarýnýn yeterli geniþlikte olmasýna dikkat edilmelidir. Hasarlý olmayan metal ayak levhalarý kullanýlmalýdýr. Ýskele ayaklarý düzgün ve saðlam zemine oturturmalýdýr. Ýskele geçiþleri ve eriþim noktalarý temiz ve açýk olmalýdýr. 15

18 Ýskelede çalýþýrken nelere dikkat etmeliyiz? Ýskeleden aþaðý malzeme ve ekipman atmayýn, sarkýtmayýn. Hareketli iskelelerde çalýþmaya baþlamadan önce ayaklarýný sabitleyin. Yapýlan iþe uygun olarak size verilen kiþisel koruyucunuz olmadan - özellikle paraþüt tipi emniyet kemeri - çalýþmaya baþlamayýn. Ýskele üzerinde istifleme yapmayýn. Baðlantý elemanlarýnda problem gördüðünüzde hemen amirinize bildirin. 2.2 Merdivenlerde Çalýþma 16 Çalýþmaya baþlamadan önce merdivenin hasarsýz olduðunu kontrol edin. Merdivenler saðlam bir zemine yerleþtirilmelidir. Daha yükseklere ulaþmak için geçici destekler ya da ekstra yükseltiler oluþturmayýn. Merdivenler kýrýlgan yüzeyler üzerine ya da herhangi bir ekipman üzerine yerleþtirilmemelidir. Genel olarak merdivenler 1-4 oranýyla ya da yatayla 75 derece açý yapacak þekilde yerleþtirilirler. Merdivenlerden inerken ya da çýkarken her iki el de serbest olmalýdýr. Aletler ve ekipmanlar ya bir sýrt çantasý ile ya kemer ile ya da çýktýktan sonra bir baþka kiþi tarafýndan uzatýlarak çýkartýlmalýdýr.

19 3. El Aletleri ile Çalýþma Tornavida, kontrol kalemi, pense, makas, civata sökme anahtarý, karga burun, eðe, alyan anahtar vb. sýk kullanýlan el aletleridir. Iþ kazalarýnýn önemli bir bölümü, bu el aletlerinin yanlýþ kullanýlmasý ile bakýmsýz veya arýzalý aletlerin kullanýlmasýyla meydana gelir. Temel güvenlik kurallarý: Öncelikle kullanacaðýnýz el aletinin saðlam ve arýzasýz olmasýna dikkat edin. El aletinin yapýlan iþe uygun olmasýna dikkat edin. Örneðin, KESKÝ yerine TORNAVÝDA kullanmayýn. El aletleri ile çalýþmada gözlük ve eldiven gibi kiþisel koruyucular kullanýlmasý gerekebilir. Kullanýlmasý zorunlu olan koruyucularý mutlaka kullanýn. Kullandýðýnýz aletlere özen gösterin. Aletin kýsa sürede arýzalý hale gelmesi YANLIÞ KULLANIMIN bir göstergesidir. Yüksek yerlerde el aleti kullanýmý sýrasýnda dengeli olmaya dikkat edin. Mutlaka bir ellerin boþta olmasý gerekir. Ucu sivri el aletlerini iþ elbisesinin cebi gibi tehlikeli yerlere koymayýn. Bunun için takým çantasý ya da özel taþýma aparatý kullanýn. 17

20 Elektrikli El Aletleri 3.2 Basýnçlý Hava ile Çalýþan Aletler Aletleri kullanmadýðýnýz zaman, temizlik ve bakým yaparken, parça deðiþtirirken fiþten çekin. Ýþle ilgisi olmayan kiþileri iþ sahasýndan uzak tutun. Ýki elinizi kullanmanýz gereken aletlerle çalýþýrken parçayý mengene veya iþkence ile sabitleyin. Fiþi takýlý aleti taþýrken anahtarýndan tutmayýn. Aletleri güvenli ve temiz tutun. Giyiminize dikkat edin, bol olmayan iþ elbisesi giyin (Bol giyecekler ve takýlar dönen kýsýmlara takýlabilirler). Zarar görmüþ aletleri kullanmayýn, mutlaka amirinize bildirin. Bu aletleri yenisi ile deðiþtirin. Portatif aletleri kablosundan tutarak taþýmayýn. Elektrik kablolarýný aletleri yukarý çekmek/indirmek için kullanmayýn. Prizden çekmek için kablodan çekmeyin. Kablo ve hortumlarý yað, sýcak ve keskin yüzeylerden koruyun. Uygun topraklama yapýldýðýndan emin olun. ÝSGÇ El Kitabý Kendinize zimmetli olan takým ve el aletlerini geliþigüzel kullanan kiþilere vermeyin. Düþük basýnçlý hava bile ciddi yaralanmalara neden olabilir. Ýþe baþlamadan önce borularý, hortumlarý ve baðlantý noktalarýný kontrol edin. Ana tehlike, aletin fýrlattýðý cismin veya baðlantý parçalarýnýn kiþiye çarpmasýdýr. Elektrik kablolarý için alýnan önlemlerin aynýsýnýn hava hortumlarý için de alýnmasý gereklidir. Kesinlikle kendinize ya da bir baþkasýna basýnçlý hava tutmayýn. Aletin hava hortumundan kurtulmayacak þekilde baðlandýðýndan emin olun. Basýnçlý hava ile çalýþýrken gözlük, kulaklýk ve baret kullanýn.

21 3.3 Taþ Motoru (Spiral, Canavar) 3.4 Uzatma Kablolarý, Seyyar El Lambasý Taþ motoru ile yapýlan iþlerde çalýþýlan malzemeye ve amaca uygun taþ seçin. Diskin sýkma vidalarýnýn istenen toleransta olmasýna dikkat edin. Unutmayýn; aþýrý sýkmak, gevþek býrakmak ve çakmak tehlikelidir. Taþ motoru stop edildiðinde ataleti ile taþ dönmeye devam eder. Olasý kazalardan korunmak için, taþ tamamen durmadan masaya ya da yere koymayýn. Ýþlem yapýlacak malzemeyi sabitleyin. Taþ motorunun kullanýlmasýnda ortama çapak ve toz çýkar. Bu nedenle mutlaka gözlük takýn. Ýþlem sýrasýnda ortama yayýlan kývýlcýmlarýn çevreye zarar vermemesi için (özellikle yangýn ve patlama tehlikesi) panel ve duvar gibi ayýraçlar kullanýn. Kullanýlan el aletinin topraklama ve elektrik hatlarýnýn kontrol tarihinin geçip geçmediðini kontrol edin. Kontrol tarihi geçen el aletini kullanmayýn ve durumu amirinize bildirin. Taþ motorunun taþý üzerinde, taþ kopmalarýnda tehlike yaratmayacak þekilde sac koruyucunun olmasýna dikkat edin. Bu koruyucu olmadan taþ motorunu kesinlikle kullanmayýn. Taþ motorunu kullanýrken bol elbise, yüzük, kravat, zincirli yaka kartý gibi malzemeler bulundurmayýn. Uzatma kablolarýnýn eksiz ve iyi izole edilmiþ olmasýna dikkat edin. Hasarlý kablolarý kullanmayýn ve amirinize bilgi verin. Uzatma kablolarýnýn ve seyyar el lambalarýnýn kablo baðlantýlarýnýn elektrik tekniðine uygun, tamamen izole edilmiþ ve ortam þartlarýndan etkilenmeyecek þekilde düzenlenmiþ olduðunu iþe baþlamadan önce kontrol edin. Ýþlem bittikten sonra kablolarý geliþi güzel býrakmayýn. Uygun þekilde toplayýn ve askýsýna asýn. 19

22 4. Güvenlik ve Saðlýk Ýþaretleri YASAK ÝÞARETÝ: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz býrakacak bir davranýþý yasaklayan iþarettir. UYARI ÝÞARETÝ: Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkýnda uyarýda bulunan iþarettir. EMREDÝCÝ ÝÞARET: iþarettir. Uyulmasý zorunlu bir davranýþý belirleyen ACÝL ÇIKIÞ VE ÝLKYARDIM ÝÞARETLERÝ: ilkyardým veya kurtarma ile ilgili bilgi veren iþaretlerdir. Acil çýkýþ yollarý, 20

23 Emniyet iþaretlerinin geometrik þekil ve anlamlarý: Yasak, zorunluluk iþareti. Uyarý iþareti. Bilgi veren iþaretler. Güvenlik iþaretleri, önceden belirlenmiþ risklerin olduðu ama bütün çabalara raðmen kontrol edilemeyen yerlere konur. Bu iþaretler sizi tehlikelere karþý uyarýr ve güvenlik iþaretlerine kesinlikle uyulmalýdýr. Güvenlik iþaretlerinin önü, herhangi bir malzeme ile asla kapatýlmamalýdýr. 21

24 5. Gürültü Canlýlar üzerinde olumsuz etki yapan ve rahatsýz eden düzensiz titreþimlerin meydana getirdiði yüksek seslere gürültü denir. Gürültünün dolaylý ya da dolaysýz, geçici veya kalýcý zararlarý vardýr. Bu zararlar þu etkenlere göre deðiþiklik gösterir: Gürültünün þiddetine, frekans daðýlýmýna ve türüne, maruziyet süresine, gürültü kaynaðýna olan uzaklýða, yaþ, cinsiyet ve mevcut hastalýk durumuna. Unutmayýn; gürültü nedeniyle oluþan duyma kaybý kalýcýdýr! Gürültü nedeniyle iþitme hücreleri önemli derecede zarar gören bir kiþi, iþitmeyi artýrýcý cihaz kullanmak zorunda kalabilir. Bu hücreler ölmüþse; ne ilaç ne cerrahi metod ne de cihaz kiþinin iþitmesini düzeltemez. 22

25 Iþyerinde gürültü, kiþi üzerinde oluþturabileceði saðlýk hasarýnýn yaný sýra, iþ kazasý riskini de artýrmaktadýr. Çünkü, gürültülü ortamda, alçak sesleri de duyamayýz ve bu da haberleþme problemlerine neden olur. Sinirlilik, kan damarlarýnýn daralmasý, kas gerilmeleri vb. gürültünün olumsuz etkileridir ve bunlar iþ kazasý riskini artýrýr. Bu nedenle aþaðýdaki kurallara uyulmasý gerekir: Ýþin gerektirdiði kulak koruyucusunu mutlaka kullanmak, Koruyucuyu çalýþma ortamýna girmeden takmak, ortamdan çýktýktan sonra çýkarmak, Kulak koruyucusunu doðru takmak ve temizliðini saðlamak, Verilen kulak koruyucusunu iyi muhafaza etmek, Kulak týkaçlarý takýldýktan sonra çene hareketlerine (konuþma, çiðneme vs.) baðlý olarak yerinden çýkabilir. Çalýþýrken týkaçlar zaman zaman kontrol edilmeli, gerektiðinde yerine iyice yerleþtirilmelidir. Ülkemizde gürültü sýnýr deðeri Gürültü Yönetmeliði ne göre 87 db olarak belirlenmiþtir. 23

26 6. Elle Yük Kaldýrma ve Taþýma ÝSGÇ El Kitabý Bel incinmeleri çalýþma yaþamýnda sýk karþýlaþýlan durumlardandýr. Basit teknikler kullanarak bu incinmelerden korunabilirsiniz. Malzeme hareketleri üç aþamada gerçekleþtirilir: 1. Kaldýrma, 2. Taþýma, 3. Ýstifleme. Öncelikle kazaya uðramamak için önce bir düþünün. Fiziksel kapasitenizi bilerek yükü kaldýrmaya ve taþýmaya çalýþýn. Gerektiðinde arkadaþýnýzdan yardým isteyin veya yardýmcý taþýma aracý kullanýn. Cevaplandýrýlmasý gereken temel sorular þunlardýr: Yük elle taþýnabilir mi? Kaldýrma ve taþýma ekipmaný gerekli mi? Yükün aðýrlýðý, þekli, sýcaklýk vb. özellikleri taþýmaya uygun mu? Yük nereye taþýnacak? Güvenli bir istifleme alaný mevcut mu? Ortam yeterince aydýnlýk mý? 24

27 Sýkýca kavra Ayaklarýnla kaldýr Nereye gittiðini gör Indirirken dizlerini eð ve yükü ayaklarýna koy Vucüdunu döndürmeden önce ayaðýný hareket ettir Aklýný kullan, sýrtýný koru! Yük kaldýrma iþlemi için dikkat edilmesi gerekenler: Hiçbir zaman yükü ayakta durup öne eðilerek kaldýrmayýn. Önce çömelin, yükü vücuda yakýn tutarak yükle beraber ayaða kalkýn. Bu þekilde yükün bel üzerinde oluþturduðu aðýrlýðý azaltýrsýnýz. Yükü ilerisini görmenizi engellemeyecek pozisyonda tutun. Vücudunuzun bükülmesini engelleyin. Parmaklarýný koruyarak yavaþça yükü kaydýr 25

28 7. Kapalý Alanlarda Çalýþma ÝSGÇ El Kitabý Kapalý alanlara girmenin temel tehlikelerinden biri, oksijen yetersizliðine maruz kalmaktýr. Bunun dýþýnda, ortam kontrollerinin yeterince yapýlamamasý nedeniyle, bu ortamlar birçok saðlýk ve güvenlik riski içerirler. Bu nedenle, bu alanlarda çalýþacaklarýn mutlaka konu ile ilgili eðitim almýþ ve çalýþma izinlerinin olmasý gerekir. Kapalý alana giriþ, kapalý alana giriþ izni ile baþlar. Emniyetli giriþ ve çýkýþ için olduðu gibi, acil durum tahliyesi için de gerekli unsurlar temin edilmedir. Çalýþma alanýnýn etrafýnda uyarý iþaretleri veya bariyerler bulundurulmalýdýr. Alanýn yeterli havalandýrmasýnýn yapýldýðýndan emin olunmalý. Kapalý alana girmeden önce kurtarma halatý baðlanmalýdýr. En az 1 kiþi dýþarýda gözlemci olarak bulundurulmalýdýr. Yapýlacak her iþ öncesinde, o iþ belirlenen alanda daha önce yapýlmýþ olsa bile, ayrý bir risk deðerlendirmesi yapýlmasý gerekir. Çünkü bu alanlardaki riskler, çevre þartlarýnýn deðiþkenliðinden dolayý geçicidir. Bu ortamlarda yapýlan çalýþmalarda, normalden daha dikkatli olunmalýdýr. 26

29 8. Kaynak Ýþlerinde Güvenlik Temel üretim yöntemlerinden biri olan kaynaklý imalat, sahip olduðu avantajlarý nedeniyle yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Konuyla ilgili çalýþma ortamlarýnýn güvenliðinin saðlanmasý iþ saðlýðý ve güvenliði çalýþmalarý açýsýndan önem taþýmaktadýr. Kaynak iþlerinde sýk karþýlaþýlan tehlikeler þunlardýr: Metal dumanýnýn solunmasý, Gözün kaynak arký ýþýklarýna maruz kalmasý, Göze yabancý madde batmasý, Yanýklar. Kaynak ve kesme iþlemlerinde ergimiþ metal, kývýlcým, cüruf ve kýzgýn yüzeyler oluþur. Bunlar iþyerlerinde iþ saðlýðý ve güvenliði açýsýndan tehlike kaynaðýdýr ve gerekli önlemler alýnmadýðý takdirde yangýna ya da patlamaya neden olurlar. Dikkat edilmesi gerekenler: Yanýcý her þey kaynak yapýlan alanýn çevresinden uzaklaþtýrýlmalý, Uzaklaþtýrýlamayan makine ve teçhizat yanmaz malzeme ile örtülmeli, Aralýklar kapatýlmalý, Yangýn söndürücü ile kaynak yapýlan yerde bulunulmalý, Kaynak yapýlan yer kaynak tamamlandýktan sonra uygun aralýklarla denetlenmelidir. 27

30 Elektrik kaynaðýnda en büyük tehlike elektrik çarpmasýdýr. Elektrik akýmýna maruziyeti önlemek için; Düzenli olarak arýza veya açýk uçlu kablo olup olmadýðý kontrol edilmeli. Ýyi izole edilmiþ kuru eldivenler ve eletrod tutucular (pens) kullanýlmalý, çýplak elle elektroda dokunulmamalý. Kaynakçý lastik veya tahta altlýk kullanmalý, ayakkabýsý da buna uygun olmalý. Pensin iyi izole edilmiþ olmasýna dikkat edilmeli, ýsýnan pens asla soðumasý için suya batýrýlmamalý ve iletken yüzeye serbest þekilde býrakýlmamalý. Akým devresine temas halindeyken elektroda dokunulmamalýdýr. Tesisatýn iyi bir þekilde topraklandýðýndan emin olun. ÝSGÇ El Kitabý Kaynak kablosunu takarken veya kutuplarý deðiþtirirken makineyi kapatýn. UNUTMAYIN Gözler tüm kaynak iþlemlerinde her türlü radyasyona ve ýsýya karþý muhakkak korunmalýdýr. En iyi korunma için yüz koruyucu maskeler veya kasklar ve koruyucu gözlükler kullanýlmalýdýr. 28

31 9. Titreþim Ýki tip titreþim vardýr. Birincisi el-kol titreþimi, ikincisi tüm vücut titreþimidir. Çeþitli makinelerin hareketli parçalarý mekanik titreþim yaratýr. Makineler tarafýndan yayýlan titreþim doðrudan makinenin ucu tarafýndan ele iletilir. Titreþim, hem doðrudan uygulama bölgesini, hem de dolaylý olarak çalýþanýn tüm vücudunu etkiler. Uyulmasý gereken kurallar: Makinelerin dengeli olmasý saðlanarak ve hareketli parçalarýn birbirlerine çarpmasý engellenerek titreþim seviyesi ile gürültü azaltýlabilir. Döner baþlýklý aletlerin tamiri/bakýmý uzman personel tarafýndan orijinal parçalar kullanýlarak yapýlmalýdýr. Titreþim yayan ekipmanlarýn kullanýldýðý iþler dönüþümlü olarak yapýlmalýdýr. El araçlarýnýn kullanýmý sýrasýnda bileðin düz durmasýna dikkat edilmelidir. Vücudun uygun pozisyonu titreþime maruziyeti azaltacaktýr. Doku sýkýþmasý önlemelidir. Tekrarlayan parmak hareketleri engellenmelidir. Kesici aðýzlarýn bakýmý düzenli olarak yapýlmalýdýr. En az titreþim yayan araç seçilmelidir. 29

32 10. Ergonomi Ergonomi; insan, araç-gereç, çevre koþullarýnýn etkileþimini inceleyen ve sorunlarýn engellenmesi veya azaltýlmasý için çalýþan bir bilim dalýdýr. Ergonomik sorunlar; sadece þiddetli travmalar tarafýndan deðil, tekrarlayýcý ve zorlayýcý hareketlerle, uygun olan/olmayan pozisyonlarda uzun süreli duruþ ve termal konfor eksiklikleri nedeni ile de oluþurlar. Bu sorunlar; Titreþim yayan ekipmanlarýn uzun süre kullanýmýnda, Ters yöne güç uygulamalarýnda, Ellere, bileklere, sýrta ve eklemlere fazla yük bindiði durumlarda, Kollarýn baþ üzerinde çalýþmaya zorlandýðý hallerde, Belin eðilmeye zorlandýðý iþlerde, Aðýr yüklerin itildiði veya kaldýrýldýðý zamanlarda oluþur. BEDENÝN UYGUNSUZ DURUÞU, nötr duruþun dýþýndaki duruþlardýr. Unutmayýn; fiziksel sýnýrlarý geren uygunsuz duruþ ya da desteksiz duruþ, sinirler üzerinde baský yapabilir ve tendonlara zarar verebilir. 30

33 Uygunsuz ergonomik þartlarýn yol açtýðý kas-iskelet sistemi rahatsýzlýklarýndan korunmak için; Dik pozisyonda (nötral duruþta) çalýþýn. Aþýrý kuvvet ve tekrarlarý azaltýn. Termal þartlarý uygun (ýsý, nem, titreþim vb.) yerlerde çalýþýn. Statik, desteksiz duruþlarý azaltýn. Uygun kaldýrma tekniklerini kullanýn ve kaldýrma araçlarýndan faydalanýn, gerekirse yardým alýn. Kýsa aralar verin, ayaða kalkýn, esneyin. Konforlu bir çalýþma ortamý oluþturun. Mümkünse uzun süreli ayakta durmayýn. Ayakta çalýþmak gerekiyor ise, belirli aralýklarla bir sandalye veya taburede oturun. Sert olmayan bir malzeme üzerinde çalýþýn. Yüzünüzü iþe dönün. Vücudunuz iþe yakýn olsun. Eðer bir tarafa dönülecek ise bel ve omuz bükülerek deðil, ayaklar üzerinde dönün Yerlerin temiz, düz olmasý saðlanmalý. Kaygan zeminler temizlenmeli. Ayakta iþ yapan kiþiler alçak topuklu ve tabaný destekli iþ ayakkabýsý giymelidir. 31

34 11. Kiþisel Koruyucu Donanýmlarýn Kullanýmý iþverene bildirmekle yükümlüdür. Size verilen ve hangi iþlerde kullanýlacaðý anlatýlan iþe uygun kiþisel koruyucularý mutlaka kullanýn. Yasal düzenlemelere göre iþçiler, kendilerine verilen kiþisel koruyucu donanýmlarý aldýklarý eðitime ve talimata uygun olarak kullanmakla yükümlüdür. Ayrýca, iþçiler kiþisel koruyucularda gördükleri herhangi bir arýza ya da eksikliði Hasarlý koruyucu donanýmlarý amirinize bildirin. Yaptýðýnýz iþe uygun iþ elbisesi giyin. Kenarý, dýþ yüzeyi çatlamýþ, delinmiþ veya bozulmuþ baretleri kullanmayýn. Baretlerinizi boya, tiner gibi incelticilerle temizlemeyin. Bu uygulama, baretin koruyuculuk özelliðini azaltacaktýr. 2 metre ve daha yüksek yerlerde yapýlan çalýþmalarda paraþüt tipi emniyet kemeri kullanýn. Kulak týkaçlarýný iþe baþlamadan önce hijyenik þartlarda temiz ellerle takýn. Görülen en yaygýn hata, týkaçlarýn yaðlý ve kirli ellerle takýlýp çýkartýlmasýdýr. Çene hareketlerine baðlý olarak kulak týkaçlarý yerinden çýkabilir. Bu nedenle, týkaçlar zaman zaman kontrol edilmelidir. Kiþisel koruyucu donanýmlar, sizin SAÐLIK ve GÜVENLÝÐÝNÝZ içindir. Bana bir þey olmaz demeyin. Unutmayýn, koruyucu donanýmlar HAYAT KURTARIR. 32