xii İyi şanslar... Robert R. Carkhuff

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "xii İyi şanslar... Robert R. Carkhuff"

Ömer Kılıçlı
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 YAZAR HAKKINDA Dr. Robert R. Carkhuff a göre insanın büyüme ve gelişimi, ilişki kurmakla başlamaktadır. Dr. Carkhuff; kariyerine, yardım etme ve insan ilişkileri konusunda başlamış olduğu için kendisini şanslı kabul etmektedir. Kendisi, yardım etmenin ve insan ilişkilerinin işe vuruk olarak kişiler arası özünü tanımlayan ilk kişidir. Bu tanımlama beraberinde başarılabilir olma özelliğini de getirmiştir. Bu kitapta açıklanan Carkhuff modeli özellikle kişiler arası ilişki kurma konusunda günümüzde var olan tüm sistemli yaklaşımların kaynağıdır. Ayrıca genel yapı içinde de insan kaynakları gelişiminin kaynağını oluşturmaktadır. Özünde de Carkhuff un yaşamı boyunca üzerinde çalıştığı tema olan insan gelişimi bulunur. Bu tema insanın iç dünyasının en derinlerinde yer alan basamakla başlar: kişiler arası ilişki kurmak. Bu da bir sıra dahilinde en üst noktaya vararak sonuçlanan helezon şeklindeki patlamalarla oluşur: insanın kendine has potansiyelini gerçekleştirebilmesi için onu güçlendirir. Bu konu hâlen devam etmekte olan çalışmalarının içeriğini oluşturan Yardım Etme Sanatı kitabının sekizinci basımında yer almaktadır. vii

2 İTHAF Bu kitap Ph. Dr. Ralph Bierman a ithaf edilmiştir. Kendisi insan ve toplum kaynakları gelişimine yardım etmeye yönelik yeni paradigmanın öncü ve süregiden katılımcılarındandır. ix

3 ÖN SÖZ Okuyucuya: Bu kitap, Yardım Etme Sanatı nın sekizinci basımıdır. Burada araştırma verileri sunulmaktadır. 30 yılı aşkındır den fazla baskısı satılmıştır. Gerçekten de milyonlarca insan yardım etme becerileri konusunda eğitilmiştir. Milyonlarcası da bu becerileri almıştır. Bu alıcıların yüz binlercesinin üzerindeki etkiler araştırılmıştır. Biz elde edilen sonuçlardan çok memnun kaldık. Belki de söyleyebileceğim en önemli şey şudur: Biz, kişiler arası beceriler devriminin önemli bir parçasını oluşturduk. Bu devrim bir buçuk yüzyıldan da az zaman önce, Sullivan, Horney ve Fromm gibi yeni Freudcuların çalışmalarıyla başlamış, Danışan Merkezli ve Varoluşcu Okullar ile sürdürülmüş ve son olarak da Davranışçılar ile özellik ve faktör kuramı okulları tarafından uyarlanmıştır de, 50 yıldan kısa bir zaman önce Rogers, terapötik kişilik değişimi için gerekli ve yeterli koşulları formüle etmiştir: empati, saygı, uyum. Yukarıda sözü geçen bu büyük insanlar, bize bu entelektüel mirası bıraktıkları için çok ayrıcalıklı ve şanslıyız. Rogers ın ifade ettiği boyutları işe vuruk hale getirme görevini biz üstlendik. Biz ilk kez belgelendirilmiş olan sistematik kişiler arası beceri programlarını (KB) geliştirmeyi başardık. Rogers gibi daha erken dönem kuramcılarının aksine bu durumun becerileri, işe vuruk olarak tanımlanmış ve bunun sonucunda öğrenilebilir ve ulaşılabilir hâle gelmiştir. Böylece yardım alanların olduğu kadar yardım edenlerin de yaşamlarında bir farklılık oluşturmuşlardır de, ilk KB modelini Yardım Etme Sanatı içinde yayımladık. Bu kitabın etkisi çok büyük olmuştur den önce, kişiler arası ve yardım etme becerileri bir yana, becerilerin herhangi bir türüne ilişkin literatürde yok denecek kadar az sayıda bilgi bulunmaktaydı. Bundan sonra konuya ilişkin referanslar çığ gibi çoğaldı. Gerçekte de kişiler arası ve beceriler sözcükleri birbirini sararak bir araya geldi ve birleşti. Elbette bütün diğer KB programları, paketler hâlinde bile olsa bu orijinal kaynaktan türetilmiştir. Biz, geçmişte olduğu kadar bugün de Yardım Etme Sanatı yla gurur duymaktayız. xi

4 xii Daha da önemlisi, Yardım Etme Sanatı tepki verme ve ilişki kurma terimlerini tanıtmaya hizmet etmiştir den önce, insanlar diğer insanlar ile kurdukları etkileşimlerinde hiç denecek kadar az sen zamirini kullanmaktaydılar. Sen.. hissediyorsun veya Sen.hissediyorsun çünkü.. gibi birkaç yalın cümle dışında bu zamir neredeyse hiç kullanılmamaktaydı. Bundan sonra, en üretken diyaloglar bile değiştirilebilirliği temel almıştır. Diğer bir deyişle; insanlık tarihinde ilk kez, insanlar başkalarının içsel referans çerçevelerine girerek gerçekten bilinçli ve becerikli bir şekilde ilişki kurmaya başlamış oldu. Şunu hayal edin! İnsanoğlu on bin yıllık medeniyete ulaşana kadar milyonlarca tarih öncesi yıllar boyunca hayatta kaldı ve bu medeniyetin üyeleri olarak başkalarıyla ilişki kurmayı hiçbir zaman öğrenmedi. Belki de bu nedenle insanlık tarihi bu denli sorunludur. Ve bu noktada ben sözümü sonlandırmak istiyorum. İlişki kurma ile birlikte insanlar sadece insan yaşantılarına değil, herhangi bir olgunun yaşanmasına da empatiyle dâhil olabilirler. Daha kullanılabilir bilgiler, gelişen insanlar, düşünen örgütler, genişleyen pazarlar, üretken topluluklar, kaynak dolu çevreler, üretken bilim dalları ve hatta yeni kainatlar oluşturabilirler. Herhangi bir şey ve her şey mümkündür! İlişki kurmaksızın hiçbir şey mümkün değildir. Öyleyse derslerinizi iyi öğreniniz. Bu, belki de çok uzun olan insan yolculuğunun ilk adımıdır. Benim için böyle oldu. Kurtardığınız yaşam belki de sizin uygarlığınızın yaşamıdır! İyi şanslar... Robert R. Carkhuff

5 TEŞEKKÜR Kişiler arası Beceri yani (KB) programlarını ilk kez geliştirdiğimiz yer olan Amerikan Uluslararası Koleji İnsan Kaynakları Gelişimi Merkezindeki iş arkadaşım ve dostum Dr. Bernard G. Berenson a sonsuz ve ödenmesi mümkün olmayan bir şükran borcum bulunmaktadır. 35 yıl boyunca birlikte sürdürdüğümüz birbiriyle bağlantılı çalışmalarımız benim en önemli öğrenme ve kişisel gelişim kaynağım olmuştur. Bu baskının ortaya çıkmasındaki katkılarından dolayı Don Benoit e müteşekkirim. Aynı zamanda AUK te bulunan İKG merkezinin çalışanlarına sonsuz desteklerinden ötürü minnettarım: Debbie Anderson, Cindy Littlefield, Sue Mackler, Richard Muise. Buna ek olarak Yardım Etme Sanatı nın bu baskısında emeği geçen yönetim asistanları Bernice Carkhuff, Robert W. Carkhuff ile HRD Press çalışanlarına teşekkür borçluyum. Eylül 1999 McLean, Virginia R.R.C. xiii

6 Yardım etme sanatı, yardım edenin yardım alanla birlikte büyüyebilme başarısıdır... xiv

7 TÜRKÇEYE KAZANDIRAN YAZARLARIN ÖN SÖZÜ Sevgili Okurlar, Okumakta olduğunuz kitap düz bir çeviri değildir. Her bir kavram, sözcük üzerinde uzun uzadıya düşünülmüş, uzun yılların alan deneyimi ve bilgi birikimi ile harmanlanmış ve bu eser ortaya çıkarılmıştır. Öncelikle Robert R. Carkhuff gibi bir büyük ustanın eserini Türkçeye kazandırdığımız ve yardım etme mesleğinde çalışanlarla buluşturduğumuz için mutluyuz ve aynı zamanda gururluyuz. Yardım etme modelinin başlangıcından son aşamasına kadar içinde yaşamaktan, kavramaktan ve bize olan katkılarından dolayı kendimizi çok şanslı kabul ediyoruz. Yardım etme süreci birbirini takip eden basamaklar hâlinde somut hâle gelmiş ve okuyanın aklında model ve uygulaması ile ilgili anlaşılmamış bir nokta bırakmamıştır. Yardım edenlerin aklında artık, yardım alanla karşı karşıya gelince, Ben ne söyleyeceğim? Ne yapacağım? Nasıl davranacağım? gibi sorular yanıt bulmaktadır. Herşey açık ve somuttur. Modelin önemi ve güzelliği de buradan gelmektedir. Yardım etme modeline ilişkin soyut kavramlar netleşmiş ve âdeta ete kemiğe bürünmüştür. Bunlara ilaveten verilen vaka örnekleri, sürecin uygulanmasında da açıklayıcı ve somutlaştırıcı olmuştur. Yukarıda bazıları, kitapta ise tamamı açıklanan nedenlerden dolayı kitabın yardım etme alanına çok önemli bir katkısı olduğuna inanmaktayız. Bu katkıdaki payımızdan ve bunu sizinle paylaşmaktan mutluyuz. Teşekkür ederiz. Prof. Dr. Rengin Karaca Doç. Dr. F. Ebru İkiz xv

Benzer belgeler

Teşekkür. Futbol yolculuklarında başkalarının birşeyler öğrenmesine sebep olan aşağıda adını yazdığım oyunculara teşekkürlerimi sunarım:

Teşekkür. Futbol yolculuklarında başkalarının birşeyler öğrenmesine sebep olan aşağıda adını yazdığım oyunculara teşekkürlerimi sunarım: Yazar Hakkında Dan Abrahams Avrupa nın en önde gelen futbol psikolojisi danışmanlarından birisidir. Eski bir profesyonel golfçü olan Abrahams, psikolojide Birinci Sınıf Onur Derecesi ve spor psikolojisinde