Yeni Ürün Tanıtımı TN S

Transkript

1 Teknik Servis Eğitimi Mondeo Yeni Ürün Tanıtımı TN S 5 Vitesli Otomatik Diferansiyelli Vites Kutusu Öğrenci Bilgileri CG7998/S tr 02/2002

2 Bu yayın içerisindeki resimler, teknik bilgiler veriler ve açıklayıcı metinler baskıya gönderildiği esnada bildiğimiz kadarıyla doğru idi. Fiyatları, teknik özellikleri, donanımları ve bakım talimatları haber vermeden her an değiştirme hakkı Ford un sürekli geliştirme ve iyileştirme politikasının bir parçası olarak saklı tutulmaktadır. Bu yayının herhangi bir bölümü, Ford Werke Aktiengesellenschaft ın önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt, çeviri veya baka yöntemlerle hiç bir suretle çoğaltılamaz, herhangi bir veri ortamında saklanamaz veya herhangi bir biçimde iletilemez. Bu yayını mümkün mertebe eksiksiz ve doğru kılabilmek için her türlü çalışma yapılmış olmakla birlikte içerdiği tutarsızlıklardan ötürü herhangi bir yükümlülük kabul edilemez FORD CORPORATION Servis eğitim programları D-F/GT-1 Almanya da (D) basılmıştır Çevre dostu klorsuz kağıda basılmıştır.

3 Mondeo Önsöz Model yılı den itibaren yeni bir 5 vitesli otomatik vites kutusu kullanılmaktadır. Bu vites kutusu, halihazırda Galaxy den bildiğimiz 5 vitesli otomatik vites kutusuna dayanmaktadır. Bununla birlikte bu iki vites kutusu arasında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır, bu yüzden Öğrenci Bilgilerinde vites kutusunun ayrıntılı bir açıklaması sunulmaktadır. Beş ileri vites ve bir geri vites iki seviyede düzenlenmiş üç basit gezegen dişli takımı vasıtasıyla elde edilir. Vites değişikliği otomatik olarak gerçekleşebileceği gibi Vites-Seçme Kipinde doğrudan sürücü tarafından da başlatılabilir ve ayrı bir vites kutusu kumanda birimi tarafından denetlenir. İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda gövdesi, münferit solenoid valfler, tork dönüştürücüsü ve vites kolu konum (TR) algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi bir onarım planlanmamaktadır. Öğrenci Bilgilerinde vites kutusuna bir genel bakış yer almaktadır. Vites kutusundaki çeşitli parça gruplarına, dişlilere, vites kutusu üzerinden güç akışına, ve ayrıca vites kutusu kumanda sisteminin tasarımı ve çalışmasına dair ayrıntılı açıklamalar içermektedir. Buna ek olarak vites kutusu sıvısı soğutma sistemi ve harici kumandalara ilişkin bir genel bakış da sunulmuştur. Bu Öğrenci Bilgileri derslere bölünmüştür. Yeni Ford eğitim kavramı doğrultusunda bir kendi kendine öğrenme aracı olarak tasarlanmıştır. Her bir dersin başlangıcında ders sırasında çalışmak suretiyle ulaşılacak hedefler yer almaktadır. Her bir sersin sonunda öğrencinin kaydettiği ilerlemeyi izlemeye dönük olarak tasarlanmış bir test soruları grubu bulunmaktadır. Bu test sorularının cevaplarını Öğrenci Bilgilerinin sonunda bulabilirsiniz. Eğitim yayınlarımızın sadece FORD EĞİTİM AMAÇLARI doğrultusunda hazırlandığı unutulmamalıdır. Onarım ve ayarlama işlemleri daima atölye yayınlarındaki talimatlar ve teknik özellikler uyarınca GERÇEKLEŞTIRILMELIDIR. Hem teorik hem de pratik kapsamlı bilgiler edinmek için lütfen Ford Teknik Eğitim Kurslarının sunduğu eğitim kurslarından yoğun bir şekilde yararlanın.

4 Mondeo İçindekiler Sayfa Önsöz... 1 İçindekiler Ders Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu 5 Vitesli Otomatik Vites Vites Kutusunun Tanımı... 7 Genel... 7 Vites kutusu kesit görünümü Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC) sahip tork dönüştürücüsü Yağ pompası ve 2. gezegen dişli takımı Hız düşürme gezegen dişli takımı Kavramalar ve frenler Diferansiyel grubu Ana kumanda gövdesi Tanıtım Etiketleri Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Çalışma sistemine genel bakış Vites kutusu 1. viteste Birinci viteste güç aktarım yolu Vites kutusu 2. viteste İkinci viteste güç aktarım yolu Servis Bilgileri

5 Mondeo İçindekiler Sayfa Vites kutusu 3. viteste Üçüncü viteste güç aktarım yolu Vites kutusu 4. viteste Dördüncü viteste güç aktarım yolu Vites kutusu 5. viteste Beşinci viteste güç aktarım yolu Vites kutusu geri viteste Geri viteste güç aktarım yolu Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi Genel Bakış Vites kutusu kumanda birimi Vites değiştirme stratejisi CAN veri yolunda sinyal iletimi Türbin Mili Hız (TSS) algılayıcısı Orta mil devir algılayıcısı Çıkış Mili Hız (OSS) algılayıcısı Vites Kutusu Sıvısı Sıcaklık (TFT) algılayıcısı Vites Kolu Konumu (TR) algılayıcısı Vites Seçme Anahtarı Fren lambası anahtarı Fren basıncı anahtarı Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış Ana düzenleme valfi Servis Bilgileri 3

6 Mondeo İçindekiler Sayfa PWM solenoid 2./4./5. vites freni PWM solenoid 3.//5. vites kavraması PWM solenoid - Tork Dönüştürücüsü kilit Kavramasına (TCC) Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC Vites solenoidi hız düşürme fren bandı Vites solenoidi vitesin boşa takılması Vites seçme kolu kilit solenoidi Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi Gösterge tablosu Genel Elektronik modülü (GEM) Geri vites lamba rölesi Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi Sıvı seviyesi denetimi TR algılayıcısının ayarlanması Test soruları Ders Vites Kutusu/Vites Kutusunun Soğutulması 5 Vitesli Otomatik Vites Vites Kutusu Soğutma Sistemi Soğutma devresi Test soruları Servis Bilgileri

7 Mondeo İçindekiler Sayfa 3. Ders Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu Harici Kumandaları 5 Vitesli Otomatik Vites Harici Kumandalar Vites seçici teli Harici Kumandalar Vites seçici telinin ayarlanması Test sorularının yanıtları Servis Bilgileri 5

8 Amaçlar Bu dersi tamamladığınızda: temel parça gruplarını genel olarak anlatabilecek; tork dönüştürücüsünün tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; yağ pompasının tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; gezegen dişli takımlarının temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; kavramaların ve frenlerin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; diferansiyel grubunun tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; ana kumanda gövdesinin temel tasarımını ve işlevlerini açıklayabilecek; vites kutusu tanıtıcısının yerini gösterebilecek. vites kutusu oranlarının farklı viteslerde nasıl elde edildiğini açıklayabilecek; ayrı ayrı viteslerde vites kutusu üzerinden güç akışını açıklayabilecek; devreye giren kavrama ve frenleri gezegen dişli takımlarının parçalarına atayabilecek. vites kutusu kumanda sisteminin parçalarını tanımlayabilecek; vites kutusu kumanda birimi ve veri hattı soketini (DLC) takma konumunu belirleyebilecek; vites kutusu kumanda sisteminin temel işlevinin ana hatlarıyla belirtebilecek ve farklı vites değiştirme stratejilerini açıklayabilecek; CAN veri yolu vasıtasıyla veri iletişimini açıklayabilecek; algılayıcıları takma konumlarını belirleyebilecek ve bunların sinyallerinin nasıl kullanıldığını açıklayabilecek; ana kumanda gövdesindeki solenoidleri genel olarak anlatabilecek; tek tek kumandaların işlevini anlatabilecek ve bunlardan herhangi biri arızalandığında olacakları anlatabileceksiniz. 6 Servis Bilgileri

9 Vites Kutusunun Tanımı Genel 5 vitesli otomatik vites kutusu Japon otomatik vites kutusu üreticisi Jatco Trans Technology tarafından geliştirilmiştir. Önden çekiş için tasarlanmış tümüyle otomatik ve elektronik kumandalı bir otomatik vites kutusudur. Otomatik vites kutusu azami 310 Nm giriş torkuna göre tasarlanmıştır. Mondeo da aşağıdaki motorlarla birlikte kullanılmaktadır: - 2.5L Duratec - 2.0L Duratorq TDCi Vites kutusu oranları iki mil üzerindeki gezegen dişli takımları ile elde edilmektedir. Ayrı ayrı parçalar dört kavrama, üç fren ve iki bilyalı tipi tek yollu kavrama vasıtasıyla hareket ettirilmekte veya tutulmaktadır. Bir tork dönüştürücüsü kilit kavraması (TCC) yakıt tüketiminin en iyi seviyeye çekilmesini sağlar. Aracın hızına ve motor yüküne bağlı olarak vites kutusu kumanda birimi tarafından devreye sokulur. Aracın bir vitese takılıyken durdurulması halinde vites kutusu kumanda sistemi vites kutusunun boşa alınmasını sağlar (şu anda sadece dizel motorlu araçlarda bulunan bir özelliktir). Bu da daha iyi NVH karakteristikleri, daha düşük yakıt tüketimi ve daha düşük salımlar elde edilmesini sağlar. Vites kutusu kumanda birimi, vites değiştirme zamanlamasını sürücünün kişisel sürüş tarzına göre hesaplar. Vites değiştirme zamanlaması hesaplanırken bir römork çekme veya dağlık yollarda ya da dik tepelerde yokuş yukarı veya yokuş aşağı gitme ye bağlı direnç gibi güncel sürüş direnci de hesaba katışır. Vitesler otomatik olarak (vites seçme kolu D konumunda) ya da sürücü tarafından (Vites Seçme Kipi) değiştirilebilir. Vites kolu konumu veya seçilen vites (Vites Seçme Kipi) gösterge panelinde sürücüye bildirilir. Temel elektronik parçaların arızalanması durumunda hidrolik bir acil durumda çalışma programı vites kutusunun sınırlı bir şekilde çalışmasını sağlar. İlk bir yıl için çeşitli yağ keçeleri, ana kumanda gövdesi, münferit solenoid valfler, tork dönüştürücüsü ve vites kolu konum (TR) algılayıcısı haricinde vites kutusunda herhangi bir onarım planlanmamaktadır. Normal çalışma koşulları altında vites kutusu sıvısı vites kutusunun hizmet ömrü boyunca kullanılmak üzere doldurulmuştur ve değiştirilmesi gerekmez. Servis Bilgileri 7

10 Vites Kutusunun Tanımı Bir bakışta Vites kutusu yerleşimi - Önden çekişli araçlar için 5-vitesli otomatik vites kutusu - İki mil üzerinde üç basit gezegen dişli takımı - Vites kutusu oranları dört çok plakalı kavrama, iki -çok plakalı fren, bir fren bandı ve iki tek yönlü kavrama vasıtasıyla elde edilir - Son dişli vites kutusu mahfazasına tümleşiktir. 8 Servis Bilgileri

11 Vites Kutusunun Tanımı - Elektronik olarak kumanda edilen, hidrolik olarak çalışan TCC Ayrı ayrı viteslerde vites kutusu oranları: Dişli Vites kutusu oranı 1. vites vites vites vites vites Geri vites Vites kutusu kumandası - Vites değiştirme zamanlaması sürücünün bireysel sürüş tarzına ve o anki çekiş direncine göre vites kutusu kumanda birimi tarafından hesaplanır. - Vites kutusu kumanda birimi tarafından otomatik vites seçimi veya Vites Seçme Kipinde sürücü tarafından elle (manuel) vites seçimi - Rölantiyi dengelemek, yakıt tüketimini ve salımları azaltmak için araç durur halde iken otomatik olarak boşa alınması (sadece dizel motorlu araçlarda bulunan bir özelliktir) Servis Bilgileri 9

12 Vites Kutusunun Tanımı Vites kutusu kesit görünümü 10 Servis Bilgileri

13 Vites Kutusunun Tanımı vites kavraması 2 Geri vites kavraması 3 1. gezegen dişli takımı 4 2./4./5. vites freni 5 2. gezegen dişli takımı vites kavraması 7 Geri vites freni 8 1. vites tek yönlü kavraması 9 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 10 Stator mili 11 Yağ pompası 12 Tork dönüştürücüsü 13 Vites kutusu giriş mili 14 Ara mil 15 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu 17 Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi 18 Hız düşürme gezegen dişli takımı vites kavraması 20 Hız düşürme fren bandı 21 Hız düşürme tek yönlü kavraması Servis Bilgileri 11

14 Vites Kutusunun Tanımı TCC li tork dönüştürücüsü NOT: Motor varyantına bağlı olarak üç farklı tork dönüştürücüsü kullanılmıştır. Tork dönüştürücüsü motordan gelen çıkış torkunu hidrolik olarak vites kutusundaki giriş miline aktarır. Stator, torku kavrama noktasına kadar yükseltir (çark ile türbin arasından yaklaşık %90 lık hız farkı). Otomatik vites kutusunun verimini arttırmak için tork dönüştürücüsü aynı zamanda, hidrolik çalıştırılan bir TCC ile donatılmıştır. Viteslerin yumuşak bir şekilde geçmesini sağlamak için TCC, denetimli kayma ile birlikte uygulanır. TCC devreye girdiğinde tork, doğrudan krank milinden tork dönüştürücüsü mahfazası yoluyla vites kutusu giriş miline iletilir. Normal çalışma koşulları altında TCC, vites kolu D konumundayken 3., 4. ve 5. viteslerde ve vites kutusu sıvısının sıcaklığı çok yüksek olduğunda 2. viteste devreye sokulabilir. Vites Seçme Kipi devrede iken TCC, tüm ileri viteslerde devreye sokulabilir. 1 Tork dönüştürücüsü mahfazası ve çark 2 Türbin 3 Bilyalı tipi tek yollu kavramalı stator 4 TCC 5 Vites kutusu giriş mili 12 Servis Bilgileri

15 Vites Kutusunun Tanımı Yağ pompası Yağ pompası G-Rotorlu bir pompadır. Vites kutusu sıvısını karterden emer, yağ basıncını oluşturur ve ardından yüksek basınçla ana kumanda gövdesine sevk eder. Yağ pompası, tork dönüştürücüsü mahfazası yoluyla krank mili tarafından tahrik edilir. 1 Dış halka 2 İç halka 3 Tahrik 4 Emme tarafı 5 Yüksek basınç tarafı Servis Bilgileri 13

16 Vites Kutusunun Tanımı 1. ve 2. gezegen dişli takımı 14 Servis Bilgileri

17 Vites Kutusunun Tanımı 1 Güneş dişli (1. grup) 2 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 3 Çember dişli (1. takım) ve gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) 4 Çember dişli (2. takım) 5 Güneş dişli (2. takım) 6 Tahrik edilen dişli 7 Vites kutusu giriş mili ve 2. gezegen dişli takımları vites kutusu giriş mili seviyesinde bulunmaktadır. Bunlar iki adet basit tipte gezegen dişli takımıyken çember dişli ve gezegen dişli taşıyıcısı tek bir parça oluşturur. Çeşitli kavrama ve frenlerin çalıştırılması ile, diğer parçalar durgun halde kalırken gezegen dişli takımlarının belirli parçaları hareket ettirilir. Hareket ettirilen/sabit tutulan parçalardan oluşan farklı kombinasyonlar farklı vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar. Tahrik gücü, çember dişli (1. Takım) ve gezegen dişli taşıyıcısı (2. Takım) vasıtasıyla tahrik edilen dişliye aktarılır. Servis Bilgileri 15

18 Vites Kutusunun Tanımı Hız düşürme gezegen dişli takımı 16 Servis Bilgileri

19 Vites Kutusunun Tanımı 1 Güneş dişli 2 Gezegen dişli taşıyıcısı 3 Çember dişli 4 Hız düşürme gezegen dişli takımı tahrik dişlisi 5 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 6 Ara mil 7 Diferansiyel grubu 8 Hız düşürme dişlisi Hız düşürme gezegen dişli takımı basit bir gezen dişli takımıdır. Hız düşürme dişli takımının çember dişlisi 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi tarafından hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik dişlisi vasıtasıyla tahrik edilir. Tahrik gücü daima, gezegen dişli taşıyıcısı üzerinden hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisine ve bu sayede de diferansiyele aktarılır. Servis Bilgileri 17

20 Vites Kutusunun Tanımı Kavramalar ve frenler 18 Servis Bilgileri

21 Vites Kutusunun Tanımı vites kavraması 2 Geri vites kavraması 3 2./4./5. vites freni vites kavraması 5 Geri vites freni 6 1. vites tek yönlü kavraması 7 5. vites kavraması 8 Hız düşürme fren bandı 9 Hız düşürme tek yönlü kavraması Vites kutusu dört kavrama ve beş frenle donatılmıştır. Kavramalar çok plakalı kavramalar olarak yerleştirilmiştir. Frenler iki adet çok plakalı frenden (2./4./5./ vites freni ve geri vites freni), iki tek yönlü kavramadan (1. Vites tek yönlü kavraması ve hız düşürme tek yönlü kavraması) ve bir fren bandından (hız düşürme fren bandı) oluşmaktadır. Tork, kavramalar üzerinden gezegen dişli takımlarındaki belirli parçalara aktarılır. Gezegen dişli takımlarındaki diğer dişliler frenlerle tutulur. Bu kombinasyonlar ayrı ayrı vitesler için farklı vites kutusu oranlarının elde edilmesini sağlar. Servis Bilgileri 19

22 Vites Kutusunun Tanımı Diferansiyel Komplesi 1 Ara mil 2 Hız düşürme gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 3 Diferansiyel komplesi 4 Hız düşürme gezegen dişli takımı gezegen dişli taşıyıcısı. 20 Servis Bilgileri

23 Vites Kutusunun Tanımı Hız düşürme dişli takımı gezegen dişli taşıyıcısı, ara mil vasıtasıyla hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisine sıkıca bağlanır ve diferansiyeli tahrik eder. Diferansiyel komplesi, torku akslar vasıtasıyla ön tekerleklere iletir. İki aks arasındaki dönme hızı farkları diferansiyel tarafından dengelenir. Servis Bilgileri 21

24 Vites Kutusunun Tanımı Ana kumanda gövdesi 1 Solenoid valfler Hidrolik basıncı, ana kumanda gövdesindeki ayrı ayrı kavramalara ve frenlere dağıtılır. 2 Elle vites konumu seçme kolu Hidrolik hatları ve basınçları dört adet sinyal genişlik modülasyonlu (PWM) solenoid valf ve beş adet vites solenoidi valfi tarafından elektronik olarak düzenlenir. 22 Servis Bilgileri

25 Vites Kutusunun Tanımı Buna ek olarak, ana kumanda gövdesindeki elle vites konumu seçme kolu aracın, vites kolu D konumundayken 4. Viteste, R konumundayken ise geri viteste tahrik etmesine olanak tanıyan hidrolik bir acil durumda çalışma programının uygulanmasını sağlar. Servis Bilgileri 23

26 Vites Kutusunun Tanımı Tanıtım etiketleri 1 Vites kutusu tanımı 2 Üretici numarası 24 Servis Bilgileri

27 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Çalışma sistemine genel bakış Parça Bağlandığı parçalar P R N vites kavraması Gezegen dişli taşıyıcısı ile (1. X X X takım) çember dişli (2. takım) vites kavraması Vites kutusu giriş mili ile X X X gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 5. vites kavraması Gezegen dişli taşıyıcısı ve X güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) Geri vites kavraması Vites kutusu giriş mili ile X güneş dişli (1. takım) Geri vites freni Vites kutusu mahfazası ile X X* gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 2./4./5. vites freni Vites kutusu mahfazası ile güneş dişli (1. takım) X X X Hız düşürme fren bandı Vites kutusu mahfazası ile X X X X* X* X X güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 1. vites tek yönlü kavraması Vites kutusu mahfazası ile gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) X Hız düşürme tek yönlü kavraması Vites kutusu mahfazası ile güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) X X X X * Sadece Vites Seçme Kipinde Servis Bilgileri 25

28 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu 1. viteste 26 Servis Bilgileri

29 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Vites kutusu giriş mili 2 Güneş dişli (2. takım) 3 Çember dişli (2. takım) vites kavraması 5 1. vites tek yönlü kavraması 6 Geri vites freni 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 10 Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı) 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 12 Hız düşürme tek yollu kavraması 13 Hız düşürme fren bandı 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır. Çember dişli (2. takım) (3) 1. ve 3. vites kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü kavraması (5) ile yerinde tutulur. NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli de (2. takım) geri vites freni tarafından 1. ve 3. vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla tutulur (6). Gezegen dişliler tutulmakta olan çember dişlinin (2. takım) üzerinde dönerek gezegen dişli taşıyıcısını (2. takım) ve çember dişliyi (1. takım) (7) tahrik eder. Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. 1. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9) tahrik eder. Güneş dişli (11) tek yönlü kavrama ile tutulur (12). NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız düşürme fren bandı (13) (motor freni) tarafından tutulur. Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik eder. Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16). Servis Bilgileri 27

30 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Birinci viteste güç aktarım yolu 28 Servis Bilgileri

31 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Çark 2 Türbin 3 Vites kutusu giriş mili 4 Güneş dişli (2. takım) 5 Çember dişli (2. takım) vites kavraması 7 1. vites tek yönlü kavraması 8 Geri vites freni 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) - Güneş dişli (2. takım) (4) Tutma - Çember dişli (2. takım) (5) 1. vites tek yönlü kavraması (7) (motor freni yoktur) tarafından 1. ve 3. vites kavraması (6) vasıtasıyla ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 12 Ayna dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 14 Hız düşürme tek yönlü kavraması 15 Hız düşürme fren bandı 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 18 Diferansiyel grubu Hız düşürme gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11) - Çember dişli (12) Tutma - Hız düşürme tek yönlü kavraması (15) üzerinden güneş dişli (13) (motor freni yoktur) NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli (2. takım) geri vites freni tarafından (8) 1. ve 3. vites kavraması (motor freni) vasıtasıyla tutulur. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (9) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (10) NOT: Vites Seçme Kipinde çember dişli, hız düşürme fren bandı (15) (motor freni) tarafından tutulur. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (16) - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi (17) - Diferansiyel (18) Servis Bilgileri 29

32 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu 2. viteste 1 Vites kutusu giriş mili 2 Güneş dişli (2. takım) 3 Çember dişli (2. takım) vites kavraması 5 1. vites tek yönlü kavraması 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 17 2./4./5. vites freni 18 Güneş dişli (1. grup) 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 30 Servis Bilgileri

33 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) güneş dişliye (2. takım) (2) aktarılır. Çember dişli (2. takım) (3) ilk başta 1. ve 3. vites kavraması (4) ve 1. vites tek yönlü kavraması (5) ile yerinde tutulur. Bunun sonucunda gezegen dişliler tutulmakta olan çember dişlinin (2. takım) üzerinde dönerek gezegen dişli taşıyıcısını (2. takım) ve çember dişliyi (1. takım) (7) tahrik eder. Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni (17) tarafından tutulmakta olan güneş dişlinin (1. takım) (18) üzerinde döner. Bunun sonucunda vites kavraması yoluyla gezegen dişli taşıyıcısını (1. takım) (19) ve bu sayede çember dişliyi (2. takım) tahrik ederler. Oluşan göreceli hareket gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) yoluyla 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisine (8) aktarılır. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 1. vitese bakın. Servis Bilgileri 31

34 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı İkinci viteste güç aktarım yolu 1 Çark 2 Türbin 3 Vites kutusu giriş mili 4 Güneş dişli (2. takım) 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 19 Güneş dişli (1. grup) 20 2./4./5. vites freni 32 Servis Bilgileri

35 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) - Güneş dişli (2. takım) (4) Tutma - Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni (20) tarafından. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (9) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (10) Hız düşürme gezegen dişli takımı: vitese bakın. Servis Bilgileri 33

36 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu 3. viteste 34 Servis Bilgileri

37 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Vites kutusu giriş mili 2 Güneş dişli (2. takım) 3 Çember dişli (2. takım) vites kavraması 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve ayna dişli (1. takım) 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Hız düşürme fren bandı 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) vites kavraması 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) güneş dişliye (2. takım) (2) ve Vites kavraması (20) yoluyla gezegen dişli taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır. Gezegen dişli taşıyıcısı vites kavraması yoluyla çember dişliyi (2. takım) (3) tahrik eder. 2. gezegen dişli takımında iki parça eş zamanlı olarak tahrik edildiği için herhangi bir göreceli hareket meydana gelmez. Gezegen dişli takımları komple birim halinde döner. Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (7) sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi sıkı bir şekilde ayna dişliye (10) bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9) tahrik eder. Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı tarafından tutulur (13) (motor freni). Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin üzerinde dönerek sıkı bir şekilde hız düşürme dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik eder. Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16). Servis Bilgileri 35

38 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Üçüncü viteste güç aktarım yolu 36 Servis Bilgileri

39 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Çark 2 Türbin 3 Vites kutusu giriş mili 4 Güneş dişli (2. takım) 5 Çember dişli (2. takım) vites kavraması 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 12 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme fren bandı 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 18 Diferansiyel grubu vites kavraması Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 22 TCC 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) - Güneş dişli (2. takım) (4) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) vites kavraması (21) - Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22) vites kavraması (6) - Çember dişli (2. takım) (5) NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü, doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından vites kutusu giriş miline iletilir. Tutma - Hiçbir parça Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (9) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (10) Hız düşürme gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11) Çember dişli (12) - Tutma - Hız düşürme tek yönlü kavraması (15) yoluyla güneş dişli (13) (motor freni yoktur) Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (16) - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi (17) - Diferansiyel (18) Servis Bilgileri 37

40 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu 4. viteste 1 Vites kutusu giriş mili 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 17 2./4./5. vites freni 18 Güneş dişli (1. grup) 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) vites kavraması 38 Servis Bilgileri

41 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) vites kavraması (20) yoluyla gezegen dişli taşıyıcısına (1. takım) (19) aktarılır. Gezegen dişliler (1 takım) 2./4./5. vites freni (17) tarafından tutulmakta olan çember dişlinin (2. takım) üzerinde döner (1. takım) (18). Bunun sonucunda gezegen dişli taşıyıcısı (2. Takım) ve çember dişli (1. Takım) (7) tahrik edilir. Bu, sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 2. vitese bakın. Servis Bilgileri 39

42 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Dördüncü viteste güç aktarım yolu 1 Çark 2 Türbin 3 Vites kutusu giriş mili 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 19 Güneş dişli (1. grup) 20 2./4./5. vites kavraması vites kavraması 22 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 23 TCC 40 Servis Bilgileri

43 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) vites kavraması (21) - Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) (22) NOT: TCC (23) devreye girdiğinde tahrik gücü, doğrudan tork dönüştürücüsü mahfazasından vites kutusu giriş miline iletilir. Tutma - Güneş dişli (1. takım) (19) 2./4./5. vites freni (20) tarafından. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (9) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (10) Hız düşürme gezegen dişli takımı: 3. vitese bakın. Servis Bilgileri 41

44 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu 5. viteste 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu vites kavraması 42 Servis Bilgileri

45 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: 4. vitese bakın. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (8) sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9) tahrik eder. 5. vites kavraması (21) gezegen dişli taşıyıcısı (14) ile çember dişliyi (11) bağlar. Bunun sonucunda bu parçalar arasında göreceli hiçbir hareket yoktur. Gezegen dişli takımı komple bir birim halinde döner. Gezegen dişli taşıyıcısı, sıkı bir şekilde hız düşürme dişli takımının (15) tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16). Servis Bilgileri 43

46 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Beşinci viteste güç aktarım yolu 11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 12 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 18 Diferansiyel grubu vites kavraması 44 Servis Bilgileri

47 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1. ve 2. gezegen dişli takımı: 4. vitese bakın. Hız düşürme gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11) - Çember dişli (12) Tutma - Hiçbir parça NOT: Gezegen dişli taşıyıcısı (16) ve güneş dişli (13) 5. vites kavraması (24) ile bağlanır. Gezegen dişli takımı komple bir birim halinde döner. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (16) - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi (17) - Diferansiyel (18) Servis Bilgileri 45

48 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Vites kutusu geri viteste 46 Servis Bilgileri

49 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Vites kutusu giriş mili 6 Geri vites freni 7 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) 8 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 9 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 10 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 11 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Hız düşürme fren bandı 14 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 16 Diferansiyel grubu 18 Güneş dişli (1. grup) 19 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 22 Geri vites kavraması 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik gücü, vites kutusu giriş milinden (1) geri vites kavraması (22) yoluyla çember dişliye (1. takım) (18) aktarılır. Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (19) geri vites freni (6) ile tutulur. Gezegen dişliler (1. takım) gezegen dişli taşıyıcısını (2. Takım) ve çember dişliyi (1. Takım) (7) tahrik eder. Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) sıkı bir şekilde 1. ve 2. gezegen dişli takımının (8) tahrik edilen dişlisine bağlanmıştır. 2. gezegen dişli takımının vites kutusu üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Hız düşürme gezegen dişli takımı: 1. ve 2. Gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi sıkı bir şekilde çember dişliye (10) bağlı olan hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisini (9) tahrik eder. Güneş dişli (11) hız düşürme fren bandı tarafından tutulur (13). Gezegen dişli tutulmakta olan güneş dişlinin üzerine geçerek sıkı bir şekilde hız düşürme dişli takımının (145) tahrik edilen dişlisine bağlı olan gezegen dişli taşıyıcısı (14) tahrik eder. Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi diferansiyeli tahrik eder (16). Servis Bilgileri 47

50 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı Geri viteste güç aktarım yolu 48 Servis Bilgileri

51 Vites Kutusu Kademeleri ve Güç Akışı 1 Çark 2 Türbin 3 Vites kutusu giriş mili 8 Geri vites freni 9 Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi 11 Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi 12 Çember dişli (hız düşürme dişli takımı) 13 Güneş dişli (hız düşürme dişli takımı) 15 Hız düşürme fren bandı 16 Gezegen dişli taşıyıcısı (hız düşürme dişli takımı) 17 Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi 18 Diferansiyel grubu 19 Güneş dişli (1. grup) 22 Gezegen dişli taşıyıcısı (1. takım) 25 Geri vites kavraması 1. ve 2. gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Çark (1) - Türbin (2) - Vites kutusu giriş mili (3) - Geri vites kavraması (25) - Güneş dişli (1. takım) (19) Tutma - Gezegen dişli taşıyıcısı (1. Takım) (22) geri vites freni (8) tarafından. Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (2. takım) ve çember dişli (1. takım) (9) - 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi (10) Hız düşürme gezegen dişli takımı: Tahrik (giriş) - Hız düşürme dişli takımı tahrik dişlisi (11) - Çember dişli (12) Tutma - Hız düşürme fren bandı (15) üzerinden güneş dişli (13). Tahrik (çıkış) - Gezegen dişli taşıyıcısı (16) - Hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisi (17) - Diferansiyel (18) Servis Bilgileri 49

52 Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi Genel Bakış 50 Servis Bilgileri

53 Vites Kutusu Elektronik Kumanda sistemi 1 Vites kutusu kumanda birimi 2 Veri Hattı Soketi (DLC) 3 Türbin mili hız (TSS) algılayıcısı 4 Orta (Ara) mil devir algılayıcısı 5 Çıkış mili hız (OSS) algılayıcısı 6 Vites kutusu sıvısı sıcaklık (TFT) algılayıcısı 7 TR algılayıcısı 8 Geri vites lamba rölesi 9 Vites Seçme Anahtarı 10 Fren basınç anahtarı (sadece dizel motorlu ve ESP siz araçlarda) 11 Fren lambası anahtarı 12 Vites seçme kolu kilit solenoidi 13 Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi 14 Genel elektronik modülü (GEM) 15 Gösterge tablosundaki park göstergesi 16 Gösterge tablosu 17 Ana kumanda gövdesindeki solenoid valfleri 18 ESP kumanda birimi 19 Güç aktarım sistemi kumanda modülü (PCM) Servis Bilgileri 51

54 Vites Kutusu Elektronik Kumanda Sistemi Vites kutusu kumanda birimi Takma konumu. - Vites kutusu kumanda birimi, yolcu bölmesinden sol A direğinde bulunmaktadır. İşlevi - Vites kutusu kumanda birimi gelen sinyalleri değerlendirir ve buna göre kumanda kollarını çalıştırır. 1 Vites kutusu kumanda birimi 2 A-direği Arıza teşhisi - Vites kutusu kumandası üzerindeki arıza teşhis işlemleri yolcu bölmesindeki veri hattı soketi (DLC) vasıtasıyla gerçekleştirilebilir. 1 WDS 2 DLC 52 Servis Bilgileri

55 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites değiştirme stratejisi Vites kutusu kumanda biriminde kullanılan vites değiştirme stratejisi çeşitli çalışma koşullarına bağlıdır. Vites kutusu kumanda birimi, tanımlı bir öncelik sıralamasında uygulanan on farklı strateji arasında genel bir ayrım yapar. Aşağıdaki tabloda farklı stratejiler (kipler) kendilerine tayin edilmiş öncelikle birlikte gösterilmektedir (en düşük numara = en yüksek öncelik). Kip Öncelik Normal 9 Otomatik/spor 8 Yokuş tırmanma 7 Soğuk çalıştırma 6 Aşırı ısınma koruması 5 Durma ve kalkma 4 Hızlı bırakma 3 Yokuş inme 2 Vites Seçme 1 Acil Durumda çalışma 0 Normal Kip Normal kipi vites seçme koşu D konumundayken uygulanan stratejidir. Normal kipinde vites kutusu kumanda birimi PCM tarafından iletilen aşağıdaki kriterler temelinde vites değiştirme stratejisini seçer: - Gaz kelebeği biraz açık - Gaz kelebeği yaklaşık olarak yarım açık - Gaz kelebeği tam açık Gaz kelebeği biraz açıkken vites değiştirme modeli, yakıt tüketimi ve kirletici salımları en aza indirirken aynı zamanda konforlu bir sürüş sağlamaya devam edecek şekilde hesaplanır. Gaz kelebek valfi yarım açıkken vites değiştirme zamanlaması çoğunlukla sürüş konforuna göre uyarlanır. Kaz kelebek valfi tam açık konumda iken vites değiştirme zamanlaması azami güce göre hesaplanır. Otomatik/spor kipi Otomatik/spor kipi sürücülere daha sportif bir sürüş stili için ihtiyaçlarını karşılayacak bir vites değiştirme stratejisi sunacak şekilde tasarlanmıştır. Vites kutusu kumanda birimi, özellikle kısmi gaz koşullarında vites yükseltme işlemlerini daha yüksek motor devrilerine kaydırır. PCM gaz pedalına basılma hızını tespit eder ve bu bilgileri vites kutusu kumanda birimine geçer. Gaz pedalına basılma hızı belirli bir eşik değerini aştığında vites kutusu kontrol ünitesi otomatik/spor kipine geçer ve vites değiştirme zamanlamasını buna göre değiştirir. Yokuş tırmanma kipi Yokuş tırmanma kipi ile vitesler arasında sık sık ileri geri vites değiştirmeyi önlemek hedeflenmektedir. Vites kutusu kumanda birimi aracın hızlanmasına göre PCM tarafından tespit edilen gaz pedalı konum değişimi uyarınca eğimi hesaplar. Hesaplanan eğime bağlı olarak 4. vitesten 5. vitese, 3. vitesten 4. vitese veya 2. vitesten 3. vitese vites yükseltimi önlenir. Servis Bilgileri 53

56 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Soğuk çalışma kipi Durma ve kalma kipi Soğuk çalışma kipi, vites kutusu sıvısını olabildiğince kısa bir süre içinde çalışma sıcaklığına getirmek gerektiğinde kullanılır. Yaklaşık 40ºC nin altındayken TCC devreye girmez. Yaklaşık 5ºC nin altındaki vites kutusu sıvısı sıcaklıklarında 5. vitese geçişler engellenir. Vites kutusu kumanda birimi, vites kutusu sıvısının sıcaklığı 10ºC yi aştığında veya en fazla 10 dakika sonra soğuk çalışma kipinden çıkar. Aşırı ısınma koruması kipi Aşırı ısınma koruması kipi vites kutusunu aşırı ısınmaya ve bunun yol açabileceği ciddi hasarlara karşı korur. Vites kutusu sıvısı sıcaklığı 120 ºC civarında bir sıcaklığa ulaşırsa vites kutusu kumandası vites kutusu sıvısı sıcaklığının daha fazla artmasını önleyecek şekilde tasarlanmış bir vites değiştirme modeli kullanır. Buna ek olarak vites kutusu sıvısının sıcaklığı düşürmek için 2. viteste TCC de devreye girer. Vites kutusu sıvısı sıcaklığı tekrar yaklaşık 117 ºC seviyesine düştüğünde vites kutusu kumanda birimi aşırı ısınma koruması kipinden çıkar. NOT: Durma ve kalkma kipi sadece 2.5L Duratec motorlu araçlar için geçerlidir. Durma ve kalkma kipi araç trafikte sürekli durup kalkmak durumundayken aşırı vites değişikliklerini önler. Vites kutusu kumanda birimi belirli bir süre içinde PCM tarafından gönderilen gaz pedalı çalışma sayısını sayar ve bunları araç hızı ile karşılaştırır. Vites kutusu c kipini tespit ederse 1. vitese geçişleri önler. Bu durumda araç 2. Vitesteyken de kalkabilecektir. Vites kutusu kumanda birimi daha yüksek araç hızları veya gaz kelebeğinin daha açık olduğunu tespit ederse bu durumda otomatik olarak Durma ve kalma kipinden çıkar. Hızlı bırakma kipi Gaz pedalı birden bırakıldığında, hızlı bırakma kipi aniden vites yükseltilmesini önler. Sürücüye daha direk bir sürüş deneyimi yaşatmak ve (örneğin hızlı viraj alırken) motor freninden daha iyi yararlanmak için sistem, gaz pedalı aniden bırakıldığında yaklaşık 50 km/saatin üzerindeki araç hızlarında hemen bir sonraki vitese geçilmesini önler. 54 Servis Bilgileri

57 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Yokuş inme kipi Yokuş inme kipi yokuş inerken motor freninden daha iyi yararlanmak için kullanılır. Yaklaşık 25 km/saatin üzerindeki araç hızlarında vites kutusu kumanda birimi, gaz kelebeği kapalıyken vites yükseltilmesini önler. Geçerli sürüş koşullarına bağlı olarak sistem 3., 4. veya 5. vitese geçmeyi önler. Bu koşullar altında yaklaşık 0.2 saniye boyuna frene basılırsa vites kutusu kumanda birimi, koşulların uygun olması halinde vites küçültür. NOT: Fren pedalına art arda basılması vitesin daha da küçültülmesine yol açabilir. Gaz kelebeği daha da açılırsa veya araç hızı 25 km/saatin altına düşerse vites kutusu kumanda birimi yokuş inme kipinden çıkar. Vites Seçme Kipi Vites Seçme Kipi doğrudan sürücü tarafından devreye sokulur ve sürücüye daha doğrudan bir sürüş deneyimi yaşatmak için tasarlanmıştır. Vites kutusu kumandası sistemin uygun olmayan şekilde çalışmasının sonucunda herhangi bir hasarın meydana gelmemesini sağlar. - Motor devri sınır değerine ulaşıldığında vites kutusu kumanda birimi vitesi, otomatik olarak bir sonraki vitese geçirir. - Motor devri belirli bir değerin altına düştüğünde vites kutusu kumanda birimi vitesi, otomatik olarak bir vites küçültür. - Vites küçültme işlemi motorun azami devir sınırının üzerine çıkmasına yol açacaksa vites kutusu kumanda birimi, vites küçültme işleminin gerçekleşmesine izin vermez. Vites Seçme Kipi sürücünün 2. viteste kalkmasını (kış koşulları) ve yaklaşık 80 km/saate kadar vites küçültmeyi olanaklı kılar. Servis Bilgileri 55

58 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Acil durumda çalışma kipi Belirli sinyallerin gelmemesi halinde vites kutusu kumanda birimi artık, vites değiştirme işlemlerinin doğru bir şekilde yapılmasını garanti edemez, bu durumda otomatik olarak acil durumda çalışma kipine geçer. Bu durumda vites kutusu kumanda birimi ana kumanda gövdesindeki solenoidleri daha fazla çalıştıramaz. Sürücü aracı kullanmaya devam edebilir ancak aşağıdaki kısıtlamalar uygulanır: - Azami hat basıncı (sert vitese geçme). - Vites seçme kolu D konumundayken TCC siz 4. vites, - Vites seçme kolu R konumundayken geri vites. Acil durumda çalışma kipi ana kumanda gövdesindeki vites konumu seçme kolu ile uygulanır. Tüm vites değiştirme işlemlerine sadece hidrolik olarak kumanda edilir. Acil durumda çalışma kipi gösterge tablosundaki iki yatay çizgi ile gösterilir (resme bakınız). 56 Servis Bilgileri

59 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi CAN veri yolunda sinyal iletimi NOT: Elektronik denge programı (ESP) olmayan araçlardan kilitlenmeyi önleyici fren sistemi (ABS) kumanda birimi CAN veri yoluna bağlı değildir. 1 Vites kutusu kumanda birimi 2 PCM Takma konumu. PCM, bölme duvarının yanında iç kısmın sağ tarafında bulunmaktadır. Elektrik soketine motor bölmesinden erişilebilir. ESP kumanda birimi, hidrolik birimiyle birlikte tek bir birim oluşturur. Hidrolik birimi motor bölmesinde, fren hava takviye biriminin altında bulunmaktadır. 3 ESP kumanda birimi 4 Gösterge tablosu Servis Bilgileri 57

60 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Motor devri Tork düşüş sinyali PCM, krank mili konum (CKP) algılayıcısından bir hız sinyali alır. Bu sinyal CAN veri yolu vasıtasıyla vites kutusu kumanda birimine iletilir. Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu işlevler için kullanır: - TCC ye kumanda etmek - araç durur halde iken vitesi otomatik olarak boşa almak (sadece dizel motorlu araçlar) Yük sinyali PCM, CAN veri yolu vasıtasıyla vites kutusu kumanda birimine iletilen bir yük sinyali saptar. Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali şu işlevler için kullanır: - Vites değiştirme stratejisinin saptanması - ana hat basıncının saptanması - vites değiştirme zamanlamasının saptanması Fren basıncı sinyali NOT: Dizel motorlu ve ESP siz araçlar fren basıncı sinyalini doğrudan (CAN veri yolu üzerinden değil vites kutusu kumanda birimine aktaran ayrı bir fren basıncı anahtarı ile donatılmıştır. Dizel motorlu ve ESP li araçlarda ESP kumanda biriminden vites kutusu kumanda birimine bir fren basıncı sinyali gönderilir. Bu sinyal, vites kutusu kumanda birimi tarafından, araç durur halde iken vitesin boşa otomatik olarak alınması için kullanılır. Vites kutusu kumanda birimi bir vites değiştirme işlemi gerçekleştireceğini CAN veri yolu üzerinden PCM ye iletir. Bu durumda PCM, vites değiştirme işleminin olabildiğince yumuşak ve titreşimsiz gerçeklemesini sağlamak için motor torkunu düşürür. Araç hızı sinyali Araç hızı sinyali vites kutusu kumanda biriminden CAN veri yolu vasıtasıyla PCM ye gönderilir. PCM sinyali işler ve bunu yine CAN veri yolu üzerinden araç hızı olarak gösterge tablosuna gönderir. ESP li araçlarda PCM, ABS tekerlek algılayıcılarından gelen ve CAN veri yolu vasıtasıyla alınan sinyalleri kullanır. Vites seçme kolu konumu Vites kutusu kumanda birimi CAN veri yolu üzerinden vites kolu konumunu ve takılan vitesi yayınlar. Gösterge tablosunda vites kolunun konumu ve takılan vites (Vites Seçme Kipi) gösterilir. 58 Servis Bilgileri

61 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi TSS algılayıcısı Takma konumu - TSS algılayıcısı vites kutusunun içinde, geri vites kavramasının üzerinde bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - TSS algılayıcısı TSS algılayıcısı geri vites kavramasının dış tarafı vasıtasıyla vites kutusu giriş milinin dönme hızını tespit eden endüktif bir toplayıcıdır. - Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır. - ana hat basıncına kumanda edilmesi, - TCC ye kumanda edilmesi. Sinyal arızasının sonuçları - daha sert vites değişiklikleri - araç durur halde iken vitesin otomatik olarak boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar) - yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin kullanılamaması Servis Bilgileri 59

62 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Orta mil devir algılayıcısı Takma konumu. - Orta mil hızı algılayıcısı vites kutusu içinde, 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisinin üzerinde bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - Orta mil hızı algılayıcısı, 1. ve 2. gezegen dişli takımının tahrik edilen dişlisi üzerinden dönme hızını algılayan endüktif bir toplayıdır. - Sinyal, kavramaların ve frenlerin devreye girme ve devreden çıkma zamanlamasını hesaplamak için kullanılır. Sinyal arızasının sonuçları - daha sert vites değişiklikleri 60 Servis Bilgileri

63 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi OSS algılayıcısı Takma konumu - OSS algılayıcısı vites kutusunda park dişlisinin üzerinde bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - OSS algılayıcısı, park dişlisi vasıtasıyla hız düşürme gezegen dişli takımının dönme çıkış hızını tespit eden endüktif bir toplayıdır. - Park dişlisi hız düşürme dişli takımının gezegen dişli taşıyıcısının üzerinde bulunmaktadır. - Sinyal, aşağıdaki işlevler için kullanılır. - vites değiştirme zamanlamasının saptanması - ana hat basıncının saptanması - TCC ye kumanda etmek - araç hızı için giriş sinyali Sinyal arızasının sonuçları - daha sert vites değişiklikleri - araç durur halde iken vitesin otomatik olarak boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar) - yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin kullanılamaması Servis Bilgileri 61

64 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi TFT algılayıcısı Takma konumu. - TFT algılayıcısı vites kutusunda yağ filtresinin altında bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - TFT algılayıcısı vites kutusu sıvısı sıcaklığını tespit eden bir NTC direncidir. - Vites kutusu sıvısı sıcaklığı vites kutusu kumanda birimi tarafından aşağıdaki işlevler için kullanılır: - vites değiştirme zamanlamasının saptanması - ana hat basıncının saptanması - TCC ye kumanda etmek - aşırı ısınma koruması kipi - soğuk çalışma kipi Sinyal arızasının sonuçları - Motor soğutucu sıvı sıcaklık (ECT) algılayıcısından gelen sinyal yedek sinyal olarak kullanılır. - Soğuk çalışma kipi kullanılamaz. 1 TFT algılayıcısı 62 Servis Bilgileri

65 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi TR algılayıcısı Takma konumu. - TR algılayıcısı vites kutusu mahfazasının üst tarafı yakınında, vites seçme kolu milinin üzerinde bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - TR algılayıcısında vites seçme kolu konumunun temassız olarak tespit edilmesini sağlayan tümleşik bir devreli dört adet Hall algılayıcısı bulunmaktadır. - Çıkış sinyalleri sayısaldır. - TR algılayıcısının sinyali aşağıdaki işlevler için kullanılır: - vites kolu konumunun belirlenmesi, - geri vites lamba rölesinin çalıştırılması - ana hat basıncının saptanması Sinyal arızasının sonuçları - daha sert vites değişiklikleri - otomatik/spor, yokuş tırmanma ve yokuş inme kiplerinin kullanılamaması - araç durur halde iken vitesin otomatik olarak boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar) Servis Bilgileri 63

66 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites Seçme Anahtarı Takma konumu. - Vites seçme anahtarı vites seçme kolunun üzerinde bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - Vites Seçme anahtarı Hall algılayıcılarından ve tümleşik bir devreden oluşur. - Hall algılayıcılarından gelen sinyaller tümleşik devrede daha sonra vites kutusu kumanda birimine gönderilen iki sayısal sinyale dönüştürülür. Vites kutusu kumanda birimi bu sinyali kullanarak sürücü taleplerini belirler. - Sürücü, vites kolunu sağ taraftaki vites geçidine hareket ettirirse vites kutusu kumanda birimi Vites seçme kipine geçer. - Vites seçme kolu geri çekildiğinde (+) vites kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa bir vites yükseltir. - Vites seçme kolu ileri itildiğinde (+) vites kutusu kumanda birimi araç hızı olanak tanırsa bir vites düşürür. - Vites kutusu kumanda birimi, motor devri çok yüksek ya da çok düşük olduğu için vites değişikliğinin meydana gelmesine izin vermez ve bu durumda istenen vites değişikliğini kaydetmez ve daha sonraki bir aşamada gerçekleştirmez. 1 Taşıyıcı plaka 2 Hall algılayıcılar Sinyal arızasının sonuçları - Vites Seçme Kipi kullanılamaz. 64 Servis Bilgileri

67 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Dahili ve harici sinyaller Vites kolu konumu Hall algılayıcısı 1 Hall algılayıcısı 2 Hall algılayıcısı 3 Hat 1 çıkışı Hat 2 çıkışı D Kapalı Kapalı Kapalı 1 1 M Kapalı Açık Kapalı Kapalı Açık Açık Açık Açık Kapalı 0 1 Servis Bilgileri 65

68 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Fren lambası anahtarı Takma konumu. - Fren lambası anahtarı fren pedalında bulunmaktadır. Sinyalin kullanımı - Fren lamba anahtarından gelen sinyal aşağıdaki işlevler için kullanılır: - vites kolu kilit solenoidinin ayrılması - TCC nin devreden çıkarılması, - yokuş inme kipi için Sinyal arızasının sonuçları - Vites kolu P konumundan çıkarılamaz. - Yokuş inme kipi kullanılamaz. 1 Fren lambası anahtarı 66 Servis Bilgileri

69 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Fren basıncı anahtarı NOT: Fren basıncı anahtarı sadece dizel motorlu ve ESP siz araçlara takılmaktadır. Takma konumu. - Fren basıncı anahtarı motor bölmesinde yakıt filtresinin altında bulunmaktadır. Ön sağ fren kaliperine bakacak şekilde, fren devresine tümleşiktir. Sinyalin kullanımı - Fren basıncı anahtarı fren basıncı oluştuğunda vites kutusu kumanda birimine bir sinyal gönderir. 1 Fren basıncı anahtarı 2 Fiş bağlantısı - Sinyal sadece araç durur halde iken vitesin boşa alınması için kullanılır (sadece dizel motorlu araçlarda) Sinyal arızasının sonuçları - araç durur halde iken vitesin otomatik olarak boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar) Servis Bilgileri 67

70 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Ana kumanda gövdesindeki solenoidlere genel bakış 1 PWM solenoid 3./5. vites kavraması 2 Ana düzenleme valfi 3 PWM solenoid - TCC 4 Vites Solenoidi (SSA) 5 Vites solenoidi hız düşürme fren bandı 6 Vites solenoidi SSB 7 Vites Solenoidi SSC 8 PWM solenoid 2./4./5. vites freni 9 Vites solenoidi vitesin boşa geçmesi 68 Servis Bilgileri

71 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Ana düzenleme valfi İşlevi - Ana düzenleme valfi sinyal genişlik modülasyonlu (PWM) bir solenoiddir. - Sürüş koşullarına göre ana hat basıncına kumanda eder. Bu da vites değişikliklerin yumuşak, titreşimsiz meydana gelmesini sağlar. Parça arızasının sonuçları - azami hat basıncı - sert vites değişiklikleri 1 Ana düzenleme valfi Servis Bilgileri 69

72 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi PWM solenoid 2./4./5. vites freni İşlevi - PWM solenoid 2./4./5. vites freni, 2./4./5. Vites freninin devreye girmesi ve devreden çıkması sırasındaki sıvı basıncına kumanda eder. Parça arızasının sonuçları - azami hat basıncı - sert vites değişiklikleri 1 PWM solenoid 2./4./5. vites freni 70 Servis Bilgileri

73 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi PWM solenoid 3./5. vites kavraması İşlevi - PWM solenoid 3./5. vites kavraması 3./5. vites kavramasının devreye girmesi ve devreden çıkması sırasındaki sıvı basıncına kumanda eder. Parça arızasının sonuçları - azami hat basıncı - sert vites değişiklikleri 1 PWM solenoid 3./5. vites kavraması Servis Bilgileri 71

74 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi PWM solenoid - TCC İşlevi - TCC PWM solenoidi TCC nin devreye girmesi ve devreden çıkması sırasındaki basınca kumanda eder. - Elektrik beslemesi olmadığında TCC devreden çıkar. Parça arızasının sonuçları - TCC devreye sokulamaz. 1 PWM solenoid - TCC 72 Servis Bilgileri

75 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites solenoidleri SSA, SSB ve SSC İşlevi - SSA, SSB ve SSC vites solenoidleri ana kumanda gövdesindeki farklı hidrolik yolları kavramalara ve frenlere bağlar. Parça arızasının sonuçları - Vites kutusu kumanda birimi SSA, SSB veya SSC de bir arıza tespit ettiğinde otomatik olarak acil durumda çalışma kipine girer. 1 SSA 2 SSB 3 SSC Vites solenoidi Takılan Vites 1 1* SSA Açık Kapalı Açık Kapalı Kapalı Açık SSB Açık Açık Açık Açık Kapalı Kapalı SSC Açık Açık Kapalı Kapalı Açık Açık * Motor freniyle 1. vites (Vites Seçme Kipi) Servis Bilgileri 73

76 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites solenoidi hız düşürme fren bandı İşlevi - Hız düşürme fren bandı vites solenoidi hız düşürme fren bandının devreye girmesine ve devreden çıkmasına kumanda eder. Parça arızasının sonuçları - daha sert vites küçültme 1 Vites solenoidi hız düşürme fren bandı 74 Servis Bilgileri

77 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites solenoidi vitesin boşa geçmesi İşlevi - Vitesin boşa alınmasını sağlayan vites solenoidi aşağıdaki görevleri yerine getirir: - araç durur halde iken vitesi boşa almak için otomatik işlevin gerçekleştirilmesi (sadece dizel motorlu araçlar) - yaklaşık 8 km/saatin üzerindeki ileri bir hızda geri vitese takıldığında vites kutusunun ciddi bir şekilde hasar görmesinin önlenmesi. Parça arızasının sonuçları - Araç durgun halde iken vitesin otomatik olarak boşa alınmaması (sadece dizel motorlu araçlar) - Araç ileri hareket ederken geri vitese takılması halinde ciddi vites kutusu hasarlarını önlemek mümkün olmaz. 1 Vites solenoidi vitesin boşa takılması Servis Bilgileri 75

78 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Vites kolu kilit solenoidi Takma konumu - Vites seçme kilidi kilit solenoidi vites kolu konsolunda bulunmaktadır. İşlevi - Kontak açıldığında, fren pedalına basıldığında vites kolu kilit solenoidi çalıştırılır (fren lambası anahtarı sinyali). Bu da kilit piminin geri çekilmesini sağlar ve vites kolu P konumundan çıkarılabilir. - Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidinin şasi bağlantısı ayrıca, P dışındaki tüm vites kolu konumlarında vites kolu kilit solenoidi vasıtasıyla da yapılır. - Bu şasi bağlantısı aynı zamanda, vites kolu nun P konumunda olup olmadığını gösterge tablosu ve GEM ye bildirmek için kullanılır. Parça arızasının sonuçları - Vites kolu kilit solenoidi arızalıysa veya fren lambası anahtarı sinyali gelmiyorsa veya şasi bağlantısı kesilmişse vites kolu P konumundan çıkarılamaz. - Vites kolu kilidi, kapağı açıp vites kolu P konumundan çıkarılana kadar açıklıktan uygun bir nesne ile bastırmak suretiyle elle açılabilir. - Vites kolu P konumuna geri itildiğinde tekrar kilitlenir. 1 Vites kolu kilit solenoidi 2 Kilit pimi 3 Elle açma açıklığı 76 Servis Bilgileri

79 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi Takma konumu. - Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi kontak kilidine tümleşiktir. İşlevi - Vites kolu P konumundayken vites seçme kolu kilit solenoidi üzerinden sağlanan şasi bağlantısı kesilir. Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidinin kilit pimi kontak kilidine kenetlenmez. Kontak anahtarı 0 konumuna çevrilip kontak kilidinden çıkartılabilir. - Tüm diğer vites kolu konumlarında şasi bağlantısı vites kolu kilit solenoidi üzerinden sağlanır. Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidinin kilit pimi kontak kilidine kenetlenir. Kontak anahtarını 0 konumuna çevirmek ve kontak kilidinden çıkartmak mümkün değildir. 1 Kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi Parça arızasının sonuçları - Şasiye kısa devre kontak anahtarını kontak kilidinden çıkarmayı imkansız kılar. - Elektrik devresindeki kopukluk kontak anahtarını tüm vites kolu konumlarında kontak kilidinden çıkarmayı imkansız kılar. Servis Bilgileri 77

80 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Gösterge tablosu İşlevi - Gösterge tablosunda sürücüye geçerli vites kolu konumu veya takılan vites (Vites Seçme Kipi) gösterilir. Bu sinyal vites kutusu kumanda biriminden CAN veri yolu vasıtasıyla iletilir. - Vites kolu P konumundayken gösterge tablosu ayrıca, vites kolu kilit solenoidinden vites kolunun gerçekten P konumunda olup olmadığını teyit eden bir sinyal alır. - Gösterge tablosu, bu sinyalle bir uygunluk kontrolü uygular ve hem vites kutusu kumanda birimi hem de vites kolu kilit solenoidi sinyali gelene kadar P ibaresini (güvenlik gerekçesiyle) görüntülemez. Parça/sinyal arızasının sonuçları - CAN veri yolu üzerinden sinyal alınamadığında gösterge tablosunda vites kolu nun konumu veya takılan vites görüntülenemez. 1 Geçerli vites kolu konumu 2 Takılan vites - Vites kolu kilit solenoidi bağlantısı kesildiğinde P görüntülenmez. 78 Servis Bilgileri

81 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi GEM Takma konumu. - GEM, yolcu bölmesinde torpido gözünün altında bulunmaktadır. İşlevi - Vites kolu P konumunda değilken kontak anahtarı 1 konumuna çevrildiğinde GEM, otomatik vites kutusuyla birlikte sürücüyü uyaran bir uyarı sesi çıkarır. GEM, vites kolu kilit solenoidinden vites kolunun P konumunda olup olmadığı bilgisini alır. Parça arızasının sonuçları - Bağlantı kesilirse GEM bir uyarı sesi vermeyecektir. Servis Bilgileri 79

82 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Geri vites lamba rölesi Takma konumu - Geri vites lamba rölesi merkezi sigorta kutusunda (CJB) bulunmaktadır. İşlevi - Geri vites lamba rölesi vites kolu R konumuna getirildiğinde TR algılayıcısından bir sinyal alır ve geri vites lambalarını yakar. Parça arızasının sonuçları - TR algılayıcısı bağlantısı kesilirse geri vites lambası yakılmayacaktır. 80 Servis Bilgileri

83 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi Sıvı seviyesi denetimi NOT: Tam işlem sırasının ayrıntıları ve teknik özellikler geçerli Servis Yayınında bulunabilir. NOT: Vites kutusunun düzenli çalışması için vites kutusu sıvı seviyesinin doğru olması hayati öneme sahiptir. NOT: Daima belirtilen özelliklere sahip vites kutusu sıvısını kullanın. NOT: Vites kutusu sıvısı sıcaklığı sıvı seviyesi kontrolü sırasında 35ºC ila 45ºC arasında olmalıdır. NOT: Vites kutusu sıvısı vites kutusunun hizmet ömrü boyunca kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve değiştirilmesi gerekmez??? Aracın düzgün bir zeminde durduğundan ve vites kolunun P konumunda olduğunda emin olun. WDS yi bağlayın ve vites kutusu sıvı sıcaklığını sorgulayın. Motoru vites kutusu sıvı sıcaklığı 30ºC ye ulaşana kadar rölantide çalıştırın. Vites kolunu art arda yavaşça tüm konumlara getirip daha sonra P konumuna çekin. Sıcaklık 35 ºC ye ulaştığında sıvı seviyesi kontrol tapasını açın. Delikten vites kutusu sıvısı gelirse, akış durana kadar bekleyin. Vites kutusu sıvısı gelmezse, seviye kontrol tapası deliğinden sıvı gelene kadar doldurma boynundan vites kutusu sıvısı ekleyin. 1 Vites kutusu sıvısı doldurma boynu 2 Sıvı seviyesi kontrol tapası Servis Bilgileri 81

84 Vites Kutusu Elektronik kumanda Sistemi TR algılayıcısının ayarlanması NOT: Tam işlem sırasının ayrıntıları ve teknik özellikler geçerli Servis Yayınında bulunabilir. NOT: TR algılayıcısı ayarlama işlemleri vites kolu D konumundayken gerçekleştirilmelidir. TR algılayıcısına ulaşabilmek için ilk önce aküyü ve konsolunu sökmek ve bazı soket bağlantılarını ayırmak gereklidir. TR algılayıcısındaki tespit cıvatalarını sökün. 1 Tespit cıvatası 2 Özel alet TR algılayıcısını ayarlamak için özel aleti kullanın ve ardından cıvataları belirtilen değerlere sıkın. 82 Servis Bilgileri

85 Test Soruları Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun. 1. Vites Seçme Kipinde TCC hangi viteste devreye sokulabilir? a. tüm ileri viteslerde b. 2., 3., 4. ve 5. viteste c. 3., 4. ve 5. viteste d. 4. ve 5. viteste 2. Yağ pompası tasarımı a. kanat hücreli pompadır b. radyal pistonlu pompadır c. G-çarklı pompadır d. hilal biçimli pompadır 3. Gezegen dişli takımlarında: a. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Ravigneaux gezegen dişli takımı bulunmaktadır b. iki basit gezegen dişli takımı ve bir Simpson gezegen dişli takımı bulunmaktadır c. üç basit gezegen dişli takımı bulunmaktadır 4. Vites kutusunda: a. üç kavrama ve dört fren bulunmaktadır b. dört kavrama ve dört fren bulunmaktadır c. beş kavrama ve dört fren bulunmaktadır d. dört kavrama ve beş fren bulunmaktadır Servis Bilgileri 83

86 Test Soruları 5. 3.viteste, 1. ve 2. gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine yol açan nedir? a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi. b. 2./4./5. vites ve geri vites freninin eş zamanlı olarak devreye girmesi. c. Çıkış tahrik gücünün iki parçadan eş zamanlı olarak alınması. d. 1. gezegen dişli takımının yapısı nedeniyle viteste, hız düşürme gezegen dişli takımlarını herhangi bir göreceli hareket yapmadan dönmesine yol açan nedir? a. İki parçanın eş zamanlı olarak tahrik edilmesi. b. 5. vites kavramasının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması. c. 5. vites kavramasının çember dişliyi hız düşürme dişli takımının tahrik edilen dişlisine bağlaması. d. Hız düşürme fren bandının gezegen dişli taşıyıcısı ile çember dişliyi bağlaması. 7. Vites kolu D konumunun aksine Vites Seçme Kipinde araç, 1. ve 2. viteste de motor frenini kullanabilir. Bu ek olarak aşağıda belirtilenlerin devreye girmesi ile sağlanır:. Ve.. 8. Vites kutusu kumanda birimi: a. bölme duvarının yanında iç kısmın sağ tarafında bulunmaktadır. b. motor bölmesinde akünün yanında bulunmaktadır. c. sol A direğinde kapağın altında bulunmaktadır. d. sağ A direğinde kapağın altında bulunmaktadır. 9. Acil durumda çalışma kipi aracın aşağıdaki koşullarda kullanılmasına olanak tanır: a. 1. vites ve geri vites. b. 2. vites ve geri vites. c. 3. vites ve geri vites. d. 4. vites ve geri vites. 84 Servis Bilgileri

87 Test Soruları 10. TFT algılayıcısının arızalanması halinde vites kutusu kumanda birimi otomatik olarak hidrolik acil durumda çalışma kipime geçer. a. doğru b. yanlış 11. TR algılayıcısı: a. dört katlı bir Hall algılayıcısıdır b. bir potansiyometredir c. bir kayar temaslı anahtardır d. endüktif bir döner konumlu algılayıcıdır 12. Sürücü tarafından Vites Seçme Kipinde seçilen bir vites, vites kutusunda daima devreye girer. a. doğru b. yanlış 13. Ana kumanda gövdesi şunları içerir: a. iki PWM solenoidi ve yedi vites solenoidi b. üç PWM solenoidi ve altı vites solenoidi c. dört PWM solenoidi ve beş vites solenoidi d. beş PWM solenoidi ve dört vites solenoidi 14. SSA, SSB veya SSC vites solenoidlerinden biri arızalanırsa vites kutusu kumanda birimi otomatik olarak acil durumda çalışma kipine geçer. a. doğru b. yanlış 15. Gösterge tablosu CAN veri yolu üzerinde PCM tarafından işlenmiş bir araç hızı sinyali alır. a. doğru b. yanlış Servis Bilgileri 85

88 Test Soruları 16. Aşağıdaki parçalardan hangisi vites kolu P konumundayken vites kolu kilit solenoidinden bilgi almaz? a. kontak anahtarı çıkarma engelleyicisi solenoidi b. PCM c. gösterge tablosu d. GEM 86 Servis Bilgileri

89 Amaçlar Bu dersi tamamladığınızda: vites kutusu sıvı devresini açıklayabileceksiniz. Servis Bilgileri 87

90 2. Ders Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması 5 Vitesli Otomatik Vites Vites Kutusu Soğutma Sistemi Soğutma devresi A Dizel motorlu araçlar B 2.5L Duratec motorlu araçlar 1 Yoğunlaştırıcı/vites kutusu sıvı soğutucusu dizel motor 2 vites kutusu sıvı soğutucusundan 3 vites kutusu sıvı soğutucusuna 4 Aşırma valfi 5 Vites kutusu sıvı soğutucusu (2.5L Duratec motor) 88 Servis Bilgileri

91 2. Ders Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması 5 Vitesli Otomatik Vites Vites Kutusu Soğutma Sistemi NOT: Vites kutusunda herhangi bir metal talaşı tespit edilmesi halinde yeni bir vites kutusu takılmalıdır. Bu durumda yeni bir vites kutusu soğutucusu da takılmalıdır. Bu, soğutucu sıvı devresinde bulunabilecek metal talaşlarının yeni vites kutusunu bozmasını veya aşırma valfinin çalışması üzerinde ters etki yapmasını önleyecektir. NOT: Yeni vites kutuları aşırı doldurulmuştur. Bu yeni vites kutusunun vites kutusu sıvısı soğutma devresini doldurmak için gerekli sıvı miktarını içerdiği anlamına gelir. Dizel motorlu araçlarda vites kutusu sıvı soğutucusu ve A/C yoğunlaştırıcısı ortak bir parçada tümleşiktir. Bu durumda alt dörtte üçlük kısmı vites kutusu sıvı soğutucusu tarafından alınır. 2.5L Duratec motor ayrı bir vites kutusu sıvı soğutucusu ile donatılmıştır. Vites kutusu sıvısının daha hızlı ısınması için her iki varyantta yağ devresine aktif bir aşırma valfi eklenmiştir. Bu aşırma valfi termostata benzer bir şekilde çalışmaktadır ve yaklaşık ºC sıcaklıkta vites kutusu sıvı soğutucusu üzerinden akışı başlatır. Bu da vites kutusu sıvısının hızla çalışma sıcaklığına ulaşmasını sağlar. Servis Bilgileri 89

92 2. Ders Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması 5 Vitesli Otomatik Vites Test Soruları Doğru cevabı işaretleyin veya boşlukları doldurun. 1. Vites kutusunun vites kutusu sıvısındaki metal talaşı veya birikinti nedeniyle değiştirilmesi gerektiğinde vites kutusu sıvı soğutucusu da değiştirilmelidir. a. doğru b. yanlış 2. Sıvı devresindeki aşırma valfinin amacı nedir? a. sıvı devresini aşırı ısınmaya karşı korumak için b. vites kutusu sıvısının çalışma sıcaklığına daha çabuk ulaşmasına yardımcı olmak için c. vites kutusu sıvı soğutucusu sıkı değilse kaçakları önlemek için d. vites kutusu sıvı soğutucusunun kirlenmesini önlemek için 90 Servis Bilgileri

93 2. Ders Vites Kutusu/ Vites Kutusu Soğutması 5 Vitesli Otomatik Vites Amaçlar Bu dersi tamamladığınızda: harici kumandaları açıklayabileceksiniz. Servis Bilgileri 91

94 3. Ders Otomatik Vites Kutusu/Diferansiyelli Vites Kutusu Harici Kumandaları 5 Vitesli Otomatik Vites Harici Kumandalar Vites seçici teli 92 Servis Bilgileri