İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER. CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

Transkript

1 İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

2 İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER SINIFLAMA: * Histolojik (WHO 2000) * Yaş (pediatrik, erişkin) * Yerleşim(intra/extra-aksiyel, post fossa/supratentorial) * İnsidans (Primer 2/3, metastaz 1/3)

3 SINIFLAMA; İnsidans * Primer serebral tümörler (2/3); - Gliom(%45-50): Astrositom %75, oligo. %5, epandimom %7 -Meningiom(%15) -Pitüiter adenom (%10) - Sinir Kılıfı tümörleri(%6) * Metastatik tümorler (1/3); - Yerleşim: parankimal, leptomeningeal, dura, kemik - Etiyoloji: Akciğer %45, meme %15, melanom, GIS,GUS %10-15

4 YAŞ: Erişkin *Genel özellikler Tüm intrakranial tümörlerin %80-85 Primer (2/3) > metastatik (1/3) Malignansi ve metastaz olasılığı yaş ile artar *Yerleşim -Supratentorial (3/4) Gliom, meningiom, pitüiter adenom, met. Sık Lenfoma, ependimom Nadir -Infratentorial (1/4) Schwannom, meningiom, epidermoid, met. Sık Gliom, hemangioblastom Nadir

5 YAŞ: Pediatrik * Genel özelikler İntrakranyal tümörleri %15-20si Sıklıkla primer (met nadir) Çocuklukta en sık görülen 2. tümör grubu (Lösemiden sonra) * Yerleşim Infratentorial (%41-48); astrositom, medulloblastom, epandimom Supratentorial (%52-54); astrositom, kraniofar.,epandimom, pineal...

6 SINIFLAMA; Histolojik (WHO 2000) I. NÖROEPİTELİAL DOKU TÜMÖRLERİ A. Astrositik tm.ler 1. Diffüz, fibriller, protoplazmik, gemiositositik astrositomlar 2. Anaplastik Asrositom 3. Glioblastom, gliosarkom 4. Pilositik astrositom 5.pleomorfik xantoastrositom B. Oligodendroglial tm.ler 1. Oligodendrogliom 2. Anaplastik oligodendrogliom C. Epandimal tm.ler 1. Epandimom 2.Anaplastik epandimom 3. Miksopapiller epandimom 4. Subepandimom D. Mikst gliomlar 1. Oligoastrositom 2. Anaplastik oligoastrositom E. Koroid pleksus tm.leri F. Kaynağı belirsiz tm.ler 1. Astroblastom 2. Gliomatozis serebri G. Nöronal, mikst nöronö-glial Gangliositom, DNET, gangliogliom, santral nörositom... H. Pineal parankim tm.leri I. Nöroblastik tm.ler J. Embriyonel tm.ler 1. Medülloblastom 2.PNET (nöroblastom,ganglionöroblastom)

7 SINIFLAMA; Histolojik (WHO 2000) II. Periferik sinir tm.leri 1. Schwannom (nörinom, nörilemom) 2. Nörofibrom 3. Perinöriom 4. Malign perif. sinir kılıfı tm. III. Meninks tümörleri A. Meningotelyal h. den Meninjiom; meningotelyal, transisyonel, fibroblastik, psammomatöz, anjiomatöz, mikrokistik, sekretuar, şeffaf hücreli, metaplastik, kordoid, atipik, papiller, rabdoid, anaplastik malign meninjiom B. Meningotelyal olmayan mezenşimal tm.ler Lipom, anjiolipom, liposarkom, fibröz tm. Fibrosarkom, MFH, hemanjiom, anjiosarkom, leiomiyom, rabdomiyom, kondrom, osteom/ sarkomları C. Primer melanotik tm.ler D. Histogenez?: hemanjioblastom IV. Lenfoma, hematopoetik V. Germ hücreli VI. Sellar bölge VII. Metastatik tm.ler

8

9 Görüntüleme Yöntemleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) Yumuşak doku rezolüsyonu Multiplanar görüntüleme Lezyon bulunması Çevre dokular ile anatomik Doku karakterizasyonu ilişki daha iyi Post fossada az artefakt Herniasyon saptanması Tedavi planlanması

10 Görüntülemede Amaç: 1. Tümör varlığını göstermek 2. Spesifik / olası tanıyı raporlamak Klinik bulgular Hastanın yaşı Infra / supratentorial Intra / ekstra-aksiyel Yerleşim (pineal, suprasellar,..)

11 Görüntülemede Amaç: Tümör var mı? Cevap evet ise; Nerede lokalize? Tümörün dansite / sinyal intensitesi nasıl? İçinde nekroz, kalsifikasyon, kist var mı?? Kontrast tutuyor mu? Ayrıcı tanıyı yapabiliyor muyuz? Evet / Hayır Başka hangi görüntüleme yöntemleri bana yardım eder???

12 Klasik bulgular: Malign nekroz (irregular-kalın duvar ve C+ ) Benign kist (keskin sınırlı ince duvar ve C- ) Kalsifikasyon BT >>> MRG

13 POSTERIOR FOSSA

14 POSTERIOR FOSSA TMleri Astrositom (Pilositik astrositom) Medulloblastom Beyin sapı gliomu Ependimom Sinir kılfı tm Metastaz Meningiom Diğerleri...

15

16 Tanınız nedir? A) Medulloblastom B) Anaplastik astrositom C) Pilositik astrositom D) Gemistositik astrositom E) Silositik astrositom

17 Astrositom En sık SSS tmleri (%40-50) Pilositik astrositom (1) 2 3 glioblastoma Infratentorial Çocuklarda sık Supratentorial Erişkinlerde sık

18 Pilositik astrositom Sıklıkla serebellar hemisferik yerleşim WHO Grade I, Tamamen solid (%40) Mural nodülü olan kist (%50) Santral nekrotik tm (%10) Kalsifikasyon nadir

19 Pilositik astrositom 4. ventriküler posteriordan bası BT solid kısım izo - hipodens kist/nekroz BOS ile izodens MRG Kist ve mural nodül T1 hipointens T2 hiperintens +C nodül ve solid kısım belirgin C+ kist C-

20 Pilositik astrositom

21 Medulloblastom MRG, BT: Homojen, iyi sınırlı Kontrastsız BT de hiperdens** T2A gri madde ile izointens Genellikle +C belirgin kontrastlanma Kalsifikasyon Nekroz Kanama +C kontrastlanmama Hemisferik yerleşim Atipik özellikler( %2-50 ) Hidrosefali (%90) & peritumoral ödem (%50)sık Ayırıcı tanı: astrositom -C BT hipodens ependimom kistik komponentler

22 Medulloblastoma

23

24 Medulloblastoma

25

26 Ependimom %70 infratentorial En sık 1-5 yaş arasında Ependimal hücrelerden köken alıp, nöronal dokuyu infiltre eder Foramenler boyunca infiltrasyon, damar ve kranial sinirleri sarar (plastik tm) Sıklıkla 4. ventrikül tabanında lokalize Supratentorial ise en sık frontal loblarda Kalsifikasyon (50%) (BT), nekroz ve kanama (10%)

27 Ependimom

28

29 Ependimom

30

31 TANINIZ NEDİR? A) Hemisferik medulloblastoma B) Metastaz C) Astrositom D) Glioblastom E) Bence hiçbiri değil

32 Beyin sapı gliomları 3 10 yaşlar arasında sık Pons > mezensefalon > medulla Çoğunlukla astrositom Yavaş ve infiltratif büyüme Anatomik distorsiyon Ekspansiyon Genellikle düşük grade +C kontrastlanma (-) veya minimal

33 Pons gliomu

34

35 Tektal gliom

36 Tektal gliom, 3. ventrikülostomi

37 Hemangioblastom Vasküler kökenli tm %20 Von Hippel-Lindau sendromu ile birlikte En sık serebellum-vermis yerleşimli İyi sınırlı, minimal kitle etkisi MRG parlak mural nodül kistik tm anormal vaskülarite 40% tamamen solid

38 Hemangioblastom

39 Hemangioblastoma

40 Pontoserebellar köşe tmleri Akustik schwannom 70-90% +C tutar, internal akustik kanal içinde Unilateral (bilateral NF2) Meningiom +C tutar Metastasis +C tutar Epidermoid +C tutmaz T1- and T2 sekanslarda BOS sinyalleri (DAG gerekir)

41 İntrakanaliküler nörinom

42 Akustik schwannom

43 NF 2

44 Metastaz

45 ALL, kranial sinir tutuluşları

46 NF2, bilateral akustik schwannomlar

47 SUPRATENTORIAL TÜMÖRLER

48 Supratentorial tümörler Beyinde parankimal Ekstra-aksiyel hemisferik Suprasellar/sellar Pineal İntravventriküler Dural / leptomeningeal

49 İNFİLTRATİF ASTROSİTOM: (WHO grade 2) * Hemisferik glial neoplazilerin %20-30u, sıklıkla yaşlarda Yerleşim: frontal, temporal, parietal loblar MRG: Infiltratif, homojen lezyon Hiposelluler ve T2 hiperintens Peritumoral ödem yok ve +C +/- (varsa minimal) Yüksek grade glioma dönüşebilir ( %50-75)

50 Grade II Astrositom

51 Grade II Astrositom

52 Astrositom Grade II

53 Op. medulloblastom

54 Serebral astrositom Grade II

55

56 ANAPLASTIK ASTROSİTOM (WHO grade III ) En sık 4-5. dekadlarda. BT / MRG bulguları GBM ile benzer +C sıklıkla (+) ancak (-) olabilir. GLIOBLASTOMA MULTIFORME (WHO grade IV) SSSnin en malign glial tm Sıklıkla 5. dekad sonrası ortaya çıkar BT/MRG Nekroz, kistler, peritumoral ödem Solid komponentlerinde mutlaka +C (+) Kanama

57 Anaplastik Astrositom

58 GBM

59 GBM

60 Anaplastik astrositom

61 Pleomorfik Ksantoastrositom

62 OLIGODENDROGLIAL TM, ANAPLASTIK OLIGO. Sıklıkla frontal, frontotemporal 3-5. dekadlarda İyi sınırlı Kalsifikasyon (50-90%) Grade I - III

63 Oligodendroglioma

64 Grade II oligodendroglioma

65 Anaplastik transformasyon (3 yıl sonra)

66 TÜMÖRAL HEMORAJİ

67 Gliomatozis, tümöral hemoraji

68 2 aylık takip

69 Oligodendroglioma

70 TANINIZ NEDİR? A) Oligodendrogliom B) Metastaz C) Astrositom D) Glioblastom E) Bence hiçbiri değil

71 LENFOMA LENFOMA İntrakranyal tümörlerin 1-2% İmmun yetmezlik sendromları ile birlikte artan insidans, AIDS Primer: Derin gri madde, korpus kallozum tutulumu Sekonder: meningeal tutulum MRG: Gri madde ile izointens. +C : belirgin kontrastlanma

72 Lenfoma: Karakteristik konvansiyonel MRG bulgularına rağmen bazen yüksek grade glial tmden ayırım zordur. Ancak Glial tmden ayırmak çok önemlidir, çünkü tedavisi tamamen farklıdır.

73 Sekonder lenfoma Primer lenfoma

74 Lenfoma RT sonrası

75 Disembriyoblastik Nöroepitelial Tümor (DNET) Solid, iyi sınırlı, lobule, benign tm %30 kist and kalsifikasyon Kortikal yerleşim Temporal ve frontal Kitle etkisi yok Epilepsi ve kortikal displazi ile birliktelik BT hipodens MRG T1W hipointens +C (-) T2W hiperintens

76 DNET

77

78 DNET

79 METASTATIK TMler Beyin 4-37% olasılıkla met hedefidir Akciğer, meme Ca, melanoma, GIS & GUS maligniteleri 30-50% soliter met MRG BTden daha iyi Belirgin +C tutulumu T2W hiperintens / izointens, belirgin periferal ödem Kanama gösterebilir Ödem GBM aksine KK u pek geçmez

80 Metastaz Konvansiyonel MRG de metastaz tanısında tanısal sorun yoktur, eğer ki: Hastanı bilinen primer tmü varsa, Lezyonlar multipl ise Ancak bilinen primer tm yok ise AA veya GBMden ayırım bazen zor olabilir.

81 Adenoca met. M. melanoma met.

82 Aksiğer ca metastaz

83 Meme ca metastaz

84 Tümöral kanama Meme met

85 Gangliogliom & Ganglionörom En sık temporal lobda İyi sınırlı Kalsif. Kist sık Periferal ödem yok MRI T1W değişken T2W hiperintens Ayırıcı tanı Astrositom Oligodendrogliom DNET

86 Serebellar gangliogliom

87 Ekstraparankimal TMler Koroid pleksus tm Meningeal tm Lenfoma / lösemi Epidermoid / dermoid Araknoid kist Kalvaryal tm

88 MENINGIOM Erişkin intrakranyal tmlerin 15% Adınlarda 2 kat daha sık, Yerleşim: 50% falks, parasagital, lateral konveksitede 40% bazal, subfrontal, olfaktor, sfenoid kanat ve suprasellar 10% falks-tentorial bileşke, intraventriküler intraorbital, pineal

89 MENINGIOM Ekstra-aksiyel tm; Dural tabanlı, subaraknoid mesafede genişleme Hiperostoz / kalvariumda erozyon Dural kuyruk Benign formlarda kalsifikasyon sık Kanama nadir BT: hiperdens MRG: solid, +C tutulum, T2W gri maddeye izointens Komşu beyin parankiminde ödem oluşturabilir.

90 Hiperostoz, kemik erozyonu Kalsifikasyon (20%);

91 En-plaque meningiom, hiperostoz

92 Transisyonel meninjiom

93 Anaplastik M. Angioblastik M.

94 Intraventriküler meningiom

95

96 TANINIZ NEDİR? A) Nörositom B) Metastaz C) Astrositom D) Koroid pleksus papillomu E) Bence HEPSİ

97 Koroid pleksus karsinomu

98 Koroid pleksus karsinomu, Leptomeningeal metastaz

99 Nörositom

100 Lenfoma

101 Araknoid Kist Orta kranial fossa & silvian fissür Kist duvarı görülemez, kalsif yok Kontrastlanma yok Tüm sekanslarda ~ BOS

102 Araknoid kist

103 Epidermoid

104 Kalvaryal met

105 Leptomeningeal metastaz

106 57 y, M Ac ca sella met

107 Metastaz Leptomeningeal Kalvarial

108 Pineal bölge tmleri Germ hücreli tm Germinoma (%65) Non-germinomatous (%26) Teratoma, endodermal sinus tm... Mikst (%9) Pineal parankimal tm Pinealositom Pineoblastoma Dermoid / epidermoid Pineal gliom Pineal kistler

109

110 Germinoma

111

112

113 Pinealocytoma

114 Pineoblastoma

115

116 Pineoblastoma

117 Pineal kist

118 SELLAR/SUPRASELLAR TMs Pitüiter adenom Kraniofaringiom Optik kiazmatik gliom Germ hücreli tm Hipotalamik hamartoma Rathke kleft kisti Araknoid kist Meningioma

119 Pitüiter Adenom İntrakranial tmlerin 10-15% <10mm mikroadenoma >10mm makroadenoma T1W 80-95% hipointens T2W 50% hiperintens, 50% izointens +C gerekli (Normal beze göre hipointens kalırlar)

120 Mikroadenom

121 1 yıl sonra küçülme

122 Makroadenom Kitle etkisi Kavernöz sinüs, sfenoid sinüs, suprasellar yayılım Sellada ekspansiyon +C tutulumu var

123 Suprasellar kalsifiye meningiom

124 Kraniofaringiom İki tip Adamantinomatöz (ped.) Papillomatöz (adult) Benign, yavaş büyüme 90% kalsifikasyon + +C tutulum 90% Multikistik MRG: kanama, kolesterol, protein T1W hiperintens Keratin, calcif. T2W hipointens

125 Kraniofaringiom

126 Kraniopharingiom

127

128 Kraniofaringiom

129 Kraniofaringiom

130 Optik glioma

131 Optik glioma

132 NF, Optik glioma

133

134 Hipotalamik hamartom

135 TANINIZ NEDİR? A) Optik gliom B) Kraniofaringiom C) Astrositom D) Dermoid E) Bence hiçbiri değil

136 Mesajlar Posterior fossa: Orta hat tm, -C CT hiperdens Medulloblastoma Foramenlerden uzanan orta hat tm, kalsif. +, multikistik Ependimom Hemisferik, mural nodul, CT hipodens Astrositom Bilateral akustik schwannomlar NF 2

137 Mesajlar Supratentorial bölge: Frontotemporal kortikal tm, kitle etkisi yok, Keskin konturlar, epilepsi + Suprasellar, T1W hiperintens, kalf + Suprasellar, optik sin. uzanım, MRS NAA + Intraventriküler, beyin parankim invazyonu Pineal + suprasellar multisentrik kitleler DWI hiperintens extra-axial kitle DWI hiperintens intra-axial kitle DNET Kraniofaringiom Optik glioma Koroid pl ca Germinoma Epidermoid Abse

138 Sabrınız için teşekkür ederim