UYKU TEKNİSYENİNİN YASAL SORUMLULUK VE YETKİLERİ

Transkript

1 UYKU TEKNİSYENİNİN YASAL SORUMLULUK VE YETKİLERİ Doç. Dr. Sevda İSMAİLOĞULLARI Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı

2

3

4

5 Sunum planı Resmi gazeteye göre iş ve görev tanımları ve Hasta Hakları Yönetmeliği çerçevesinde; Polisomnografi istem kağıdının gözden geçirilmesi Hastanın uyku merkezine kabulü Hastanın elektrot uygulama işlemine hazırlanması ve elektrotların uygulanması Elektrot uygulamasının test edilmesi Kayıt sırasında belgelendirme ve kayıt kalitesini sağlama Uyku tetkikinin sonlandırılaması

6 Elektronörofizyoloji Teknikeri (Türkiye/Resmi Gazete/2014) 22 Mayıs 2014 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanan sayılı yönetmelikte sağlık meslek mensupları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının iş ve görev tanımları yapıldı

7 a) Hekimin talimatı doğrultusunda elektroensefalografi (EEG), elektronöromiyografi (ENMG), polisomnografi(psg), pozitif hava yolu basıncı (PAP) titrasyonu, uyarılmış potansiyel çalışmaları gibi elektronörofizyolojik uygulamaları yapar.

8 b) İşlem süresince hastanın takibini yapar, hastanın durumuyla ilgili gözlemlediği olağan dışı durumları ve komplikasyonları hekime bildirir.

9 c) İşlemler ve acil durumlar için gerekli cihaz, elektrot, malzeme ve ilaçları hazırlar. İşlem öncesinde cihazların kalibrasyonunu yapar. Ortamın işlemler için uygunluğunu temin eder.

10 ç) İşlem sonunda kullanılan cihaz ve malzemelerin temizlik ve bakımının yapılmasını sağlar, uygun şekilde muhafaza eder.

11 AASM akreditasyon standartlarına göre tetkik gecesi PSG istem kağıdı teknisyenin elinde olmalıdır İstem kağıdında klinik bilgi, şüphelenilen tanı, ve tetkik esnasında özel olarak uygulanması gereken bir durum varsa belirtilmiş olmalıdır (ilaçlarla ilgili veya takılacak ek elektrotlarla ilgili olabilir)

12 Teknisyen; hastanın alerjilerini, tıbbi özgeçmişini, kullandığı ilaçları ve ilaçlarını çekim gecesi alıp almayacağını istem kağıdından öğrenmelidir Teknisyen; çok önemli olan bilgileri o gece birlikte çalıştığı diğer teknisyenlerle paylaşmalı ve bu bilgileri diğer hastalardan ve hastanın bakımı ile ilgili olmayan kişilerden gizli tutmalıdır

13 Uyku teknisyeninin en önemli görevi hastayı rahatlatmak ve mümkün olduğunca normale yakın bir gece uykusu için zemin hazırlamaktır. İlk izlenimler her zaman önemlidir. Bütün teknisyenler profesyonel görünmelidir. Bu, günlük iş kıyafetleri veya merkezinizdeki çalışanların giydiği bir uniforma üzerine bir laboratuar önlüğü giymekle sağlanabilir.

14 Görünecek bir şekilde takılmış kimlik veya ID kartı faydalıdır. Aynı zamanda merkez de profesyonel ve temiz görünmelidir. Koridorda kirli çamaşır veya deskler üzerinde hasta kayıt yığınları olmamalıdır. Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 9- Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.

15 Merkezin belli yerlerini gezdirin. Çıkışları, banyoyu ve gece boyunca hastayı izleyeceğiniz kontrol odasını gösterin. Hastayı yatak odasına yönlendirin ve soruları cevaplayarak hastanın güvenini kazanın.

16 Hastaya uyku çalışmasının bazı detaylarını anlatın. Bütün hastaların kendi uyku çalışmaları ile ilgili endişeleri vardır. Uyku çalışması başlamadan önce bu konuların çoğuna cevap verin. Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 7- Hasta, sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği konusunda bilgi isteyebilir.

17 Uyku çalışması canımı yakacak mı? Üzerimde bütün bu kablolar varken nasıl uyuyacağım? Rüyamda ne gördüğümü söyleyebilecek misiniz? Ben genellikle uyumak için ilaç kullanırım bu gece ilaç alabilecek miyim? Tuvalete nasıl gidebileceğim? Gece boyunca sürekli beni izleyecek birisi olacak mı?

18 Utanç verici bir şey yaparsam ve bu videoda görünürse ne olacak? Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 21- Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta mahremiyetinin korunmasını açıkça talep de edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir.

19 Gecenin ortasında uyanırsam eve gidebilir miyim? Sabah doğrudan işe gidebilir miyim? Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge alınması gerekir. Bu hakkın kullanılması, hastanın sağlık kuruluşuna tekrar müracaatında hasta aleyhine kullanılamaz.

20 Çalışma günü ilaçları her zamanki dozunda alıp almadıklarını, ve sabahki dozlarını getirip getirmediklerini sorun. Test günü alkol, sigara ve kafein kullanımını sorgulayın. Üzerini değişmek, odaya göz atmak ve rahatlamak üzere hastayı yalnız bırakın.

21 Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 24- Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın, velisinin veya vasisinin olmadığı veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu şart aranmaz.

22 Uygulama süreci boyunca, her aşamada hastaya ne yapıldığı hakkında açıklamada bulunun ve sorulan soruları sakin ve güven verici bir ses tonuyla yanıtlayın. Elektrotları takarken eldiven kullanılabilir Uyku testi randevusu verilirken saçların temiz olması belirtildiği halde hasta bu talimata uymamışsa, saçın elektrotlar takılmadan önce yıkanması gerekebilir

23 Elektrot yapıştırmak için kullanılan kollodyon ileri derecede yanıcı bir madde olup özel şartlarda depolanması gerekir Kuruma işlemi sırasında yoğun koku yayıldığından havalandırma yeterli olmalıdır Kollodyumu kurutmak için hava tabancası veya saç kurutma makinesi kullanılır

24 İmpedans: <5000 ohm Sistem kalibrasyonu Biyolojik kalibrasyonlar Gözlerinizi kapatın (30 sn bekleyin) Gözlerinizi açın (30 sn bekleyin) Gözleriniz açıkken ve başınız hareketsizken; Sola bakın Sağa bakın Yukarı bakın Aşağıya bakın Gözleriniz 5 defa kırpın

25 Dişlerinizi sıkın Ayak parmaklarınız başınızı işaret edecek şekilde sol ayak bileğinizi bükün Ayak parmaklarınız başınızı işaret edecek şekilde sağ ayak bileğinizi bükün 10 sn süresince burnunuzdan nefes alın 10 sn süresince ağzınızdan nefes alın 10 sn nefesinizi tutun Horlama gibi bir ses çıkarın

26 Teknisyen bu noktada, hastaya rahat olabilmesi için her hangi bir şeye ihtiyacı olup olmadığını bir kez daha sormalıdır Sonra teknisyen hastadan gözlerini kapatmasını ve uyumaya çalışmasını istemelidir

27 Belgelendirme: kaydın başlamasıyla birlikte başlamalıdır ve gece boyunca düzenli aralıklarla devam edilmelidir: Saatlerin yazılması Epok numaraları Vücut pozisyonu Kalp hızı Oksijen saturasyonu Horlama CPAP basıncı Diğer olağan dışı durumlar

28 Teknisyen gece boyunca uyku uzmanının gözü kulağıdır Video ve mikrofon, teknisyen gibi, hasta ile iletişim içinde olamaz Yorumlar detaylı ve özgün olmalıdır. Parasomni ve nöbet ayrımında anormal motor fenomenlerin ayrıntılı tanımlanması ve bilinç durumunun belirtilmesi çok yardımcı olacaktır

29 Kayıt kalitesinin izlenmesi: artefaktlar giderilmeli ve çıkan elektrotlar yeniden takılmalıdır

30 Her merkezin acil durum politikası metninin yazılı olarak bulunması ve bu metnin teknisyenlerin bakabileceği bir yerde olması önerilmektedir Acil protokolleri neyin acil bir durum olarak kabul edilmesi gerektiğini ve bunlara nasıl müdahale edilmesi gerektiğini belirtmelidir

31 Hastanın izlemini yapan teknisyen, tıbbi bir acil durumda hastanın değerlendirilmesinden sorumludur. Diğer teknisyen uyku merkezinin kapılarını açar ve diğer tüm hastaların izlemini yapar

32 Acil bir durumun tanımlanması: Acil protokolünde tanımlanmış olmalıdır. Örn; 10 sn den uzun süren asistoli 10 sn den uzun süren ventriküler taşıkardi 10 sn den uzun süren ventriküler fibrilasyon 2 dak dan uzun süren apne Nöbet öyküsü olmayan hastada yeni nöbet tablosu Nöbet öyküsü olan bir hastada nöbet Klinik durumla ilgisi olmayan elektriksel aktivite Elektriksel durumla uyumlu olmayan klinik nöbet

33 Bilinç düzeyinde değişiklik Mental durumda değişiklik Konuşmada değişiklik Bacaklarda veya yüzde güçsüzlük Psikotik düşünceler İntihar düşüncesi

34 AASM kılavuzuna göre uyku sırasında sabit kalp atım hızı 90/dak ve kısa süreli kalp atım hızı atakları da 100/dak üzerinde olmamalıdır Ritm bozukluğunun uzunluğuna göre hasta uyandırılmalı ve başka bir belirtinin eşlik edip etmediği sorgulanmalıdır EEG deki bir nöbet aktivitesi de müdahale gerektirebilir Nöbet geçiren bir hastanın kafasını ve kollarını yatak kenarlarına, eşyalara veya yere vurmamasını sağlamak üzere önlemler alınmalıdır Nöbet geçiren bir hastanın ağzına her hangi bir obje veya parmak sokulmamalıdır

35 Acil bir durumda kim aranmalıdır? Bağımsız merkezlerde çoğu zaman yerel acil servis aranır Hastane içindeki merkezler kendi acil servislerini kullanabilirler Teknik problemler olduğunda aletleri yapan firmanın destek hattı aranabilir

36 Acil bir durumda teknisyenin sorumlulukları: İlki hastanın güvenliğini sağlamaktır Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 37- Herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları vardır. Bütün sağlık kurum ve kuruluşları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

37 Teknisyenin CPR sertifikası olmalı ve gerektiğinde resusitasyona başlamak için hazır olmalıdır Acil yardıma gelenler için kapıyı açmalı, hastanın odasına kadar açık bir yol sağlamalı, yatağın her iki yanını müdahale için açık hale getirmelidir

38 Acil bir durumdan sonra ne yapılır? Medikal direktör olayın başından itibaren mutlaka haberdar edilmeli Olay raporları tamamlanmalı ve dosyalanmalıdır

39 Tetkiki hastaya uygun bir şekilde ve profesyonel olarak tetkik edildiğini aksettirecek şekilde sonlandırmak önemlidir Uyandırma saatini her laboratuar için belirlenmiş olabilir veya her zamanki uyanma saatinde uyandırın gibi bir kural konabilir veya istem kağıdında hastanın kendi uykusuyla uyanması beklenmelidir gibi kural konabilir

40 Elektrotları çıkarırken hastaya, bantların hızlı çıkarılmasını mı yoksa daha nazik bir yaklaşımı mı tercih ettiği sorulmalıdır

41 Hasta ile tetkik sonrası görüşme: Hastanın uyku tetkiki sonuçlarını hemen öğrenmek istemesi doğaldır Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 16- Hasta, sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları, doğrudan veya vekili veya kanuni temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir. Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 20- İlgili mevzuat hükümlerine ve hastalığın mahiyetine göre yetkili mercilerce alınacak tedbirlerin gerektirdiği haller dışında; hasta, sağlık durumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir. Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 23- Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile müsaade edilen haller dışında, hiçbir şekilde açıklanamaz.

42 Teknisyen hastanın uyuyup uyumadığı ve ne kadar uyuduğu ya da kaydın kalitesinin yeterli olup olmadığı ile ilgili bilgi verebilir Tetkik sonuçları hakkında doktorla görüşmesi gerektiğini belirtmelidir

43 Uyku sonrası soru formu ve merkezle ilgili geribildirim ve teknisyenin performansını sorgulayan sabah anketi formu uygulanmalıdır