21 Aralık Ocak 2013

Transkript

1 Ortadoğu Güncesi 21 Aralık Ocak 2013 Günce No: 50 Hazırlayan: Seval KÖK, ORSAM Uzman Yardımcısı

2 21 Aralık 2012: Birleşmiş Milletler, Suriye de Esad rejimi ve muhalifler arasında 21 aydır devam eden çatışmaların ülkedeki Nusayri ve Sünni gruplar arasında mezhep çatışmasına dönüşmekte olduğu uyarısında bulundu. 21 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, yaptığı açıklamada Türkiye ye yerleştirilecek Patriot füzelerinin İran a karşı olma ihtimali olduğunu 21 Aralık 2012: Suriye topraklarında Scud füzesi fırlatıldığının NATO tarafından tespit edildiği belirtildi. 21 Aralık 2012: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye de kaos değil, demokratik rejim görmekle ilgili olduklarını 21 Aralık 2012: Irak Maliye Bakanı Rafi İsavi, düzenlediği basın toplantısında, milis kuvvet olarak nitelendirdiği bir askeri gücün öğleden sonra Yeşil Bölge nin içinde bulunan bürosuna baskın düzenleyip, bürodaki memurlar ile 150 korumasını tutukladığını 21 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya nın Suriye krizinde tek çözüm yolunun Cenevre mutabakatı olduğunu yönündeki görüşünü yineledi. 21 Aralık 2012: Almanya Savunma Bakanı Thomas de Maiziere, Suriye de muhalif savaşçıların yakında zafer kazanacağına inandığını 22 Aralık 2012: Rusya ve AB tarafından yayımlanan ortak açıklamada, İsrail in yeni yerleşim yeri planı kınandı. 22 Aralık 2012: Mısır halkı, anayasa referandumunun ikinci turu için sandık başına gidiyor. 22 Aralık 2012: ABD Hazine Bakanlığı, İran ın kitle imha silahı programına katkıda bulundukları gerekçesiyle 4 şirket ve 1 kişiye yaptırımlar açıkladı. 22 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, batılı ülkelerin Suriye ye müdahale konusunda istekli olmadığını Rusya nın Suriye lideri Beşşar Esad A siyasi sığınma vermeyi planlamadığını yineleyen bakan, Suriye yönetiminin ülkedeki kimyasal silahları kontrol altında tuttuğunu ifade etti. 22 Aralık 2012: Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mahmut Mekki, istifa etti. 24 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanlığı ndan yapılan açıklamada Suriye de bulunan Rusya vatandaşlarının tahliyesi ile ilgili planın hazır olduğunu, Dışişleri Bakanlığı nın da tahliye çalışmalarına destek vereceği belirtildi. 24 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye ye yerleştirilmesi kararlaştırılan Patriot füzeleri ile ilgili yaptığı açıklamada, Türkiye nin egemenlik haklarına saygı duyduklarını 24 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye yönetiminin kimyasal silah kullanma ihtimalini siyasi intihar olarak değerlendirdi. 25 Aralık 2012: Mısır Yüksek Seçim Komisyonu, 15 Aralık ve 22 Aralık ta yapılan anayasa referandumunun resmi sonuçlarını açıkladı. Buna göre halkın yüzde 63,8 i anayasaya evet Referanduma katılım ise yüzde 32,9 olarak ifade edildi. 25 Aralık 2012: İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, Suriye deki diktatör ve despot rejimin yolun sonuna geldiğini belirtti. 26 Aralık 2012: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani, Cumhurbaşkanı Celal Talabani nin sağlık durumuyla ilgili her şeye hazırlıklı olmak gerektiğini 26 Aralık 2012: Basra Körfezi ne kıyısı bulunan 6 Arap ülkesinin oluşturduğu Körfez İşbirliği Konseyi, kendi ülkelerindeki Şii azınlıkları kullanarak nüfuzunu artırmak isteyen İran ı uyardı. 140

3 26 Aralık 2012: Hamas ın yönetimde olduğu Gazze deki Filistin hükümeti, cezaevinde bulunan Fetih üyeleri için af çıkardı. 27 Aralık 2012: Irak ın en büyük vilayeti olan Anbar da dün on binlerce gösterici, Şii Başbakan Nuri el Maliki liderliğindeki merkezi hükümetin Sünnilere karşı politikalarını protesto etmek için sokaklara indi. 27 Aralık 2012: Mısır da halkın desteğini alan anayasanın yürürlüğe girmesiyle Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, sürpriz bir kararname ile üzerine aldığı yasama yetkisini meclise devretti. 27 Aralık 2012: Arap Baharı nın ilk başladığı ülke olan Tunus un Başbakanı Hammadi Cibali, halk ayaklanmalarının bir iktidarın daha sonunu getirmeye yakın olduğu Suriye deki muhaliflere masaya oturmayın çağrısı yaptı. 27 Aralık 2012: İran Deniz Kuvvetleri Komutanı Tuğamiral Habibullah Seyyari, yeni bir füze fırlatma sistemi ürettiklerini 27 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, Moskova-Washington ın Suriye krizinin çözümü ile ilgili herhangi bir özel planlarının olmadığını açıkladı. 27 Aralık 2012: İsrail Devlet Bakaı Moşe Yaalon, ABD nin Suriye ye müdahale hazırlığı içinde olduğunu öne sürdü. 28 Aralık 2012: Suriye deki iç savaşın sona erdirilmesi için diplomatik çabaların yeniden hız kazandığı bir dönemde, Arap Baharı nın ilk başladığı ülke olan Tunus un Başbakanı Hammadi Cibali, Suriye deki muhaliflere rejimle masaya oturmayın çağrısı yaptı. 28 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye Ulusal Koalisyonu Başkanı Ahmet Muaz El-Hatip le görüşmeye hazır olduklarını, kendisine gerekli davetiyenin iletildiğini 28 Aralık 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, Bağdat yönetimi ile ihtilafların diyalog ile çözülmesinden yana olduklarını, bu bağlamda görüşmelerin süreceğini açıkladı. 28 Aralık 2012: Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Milli Koalisyonu Basın Sözcüsü Velid El Bunni, ülkede zaiyatı engellemesi durumunda Esad in yargılanmadan ülkeyi terk edebileceğini 29 Aralık 2012: İran donanması, dünya petrol ticaretinin yüzde 40 ının geçtiği stratejik Hürmüz Boğazı nda dün yeni bir tatbikata başladı. 29 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye de geçiş yönetimi kurulmasının bir zaruret olduğunu 29 Aralık 2012: Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, Mısır ekonomisinin iflasın eşiğinde olduğuna dair çıkan haberlere karşılık, Mısır ekonomisinin asla iflas etmeyeceğini ifade etti. 2 Ocak 2013: Irak ta Sünnî siyasetçileri sindirme politikası izlemekle suçlanan Başbakan Nuri el-maliki ye ülkenin önde gelen Şii liderlerinden Mukteda el-sadr dan tepki geldi. Sadr, Necef te dün düzenlediği basın toplantısında, kendisi gibi Şii olan Maliki liderliğindeki Irak hükümetini, kendi başına karar almak ve ülkedeki diğer siyasî grupları dışlamakla eleştirdi. 3 Ocak 2013: Irak Başbakanı Nuri el-maliki, Bağdat hükümetine karşı Sünni bölgelerde düzenlenen gösterilerin, ülkenin bütünlüğüne kasteden iç ve dış politik hesaplara hizmet etmemesi gerektiğini 5 Ocak 2013: Iraklı Sünniler, kendilerine ayrımcılık yapıldığı iddiasıyla düzenledikleri gösterilerde, Başbakan Maliki nin istifasını istedi. 5 Ocak 2013: Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır merkezli Müslüman Kardeşler hareketini, ülkede iç karışıklık çıkarmakla suçladı. 5 Ocak 2013: Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani nin Basın Danışmanı Barzan Şeyh Mus- 141

4 tafa, Talabani nin sağlık durumunun her geçen gün daha iyiye gittiğini belirtti. 6 Ocak 2013: Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, geçtiğimiz Kasım ayından bu yana ilk defa halka sesleniş konuşması yaptı. Şam Opera Salonu ndan halka seslenen Esad, muhalifleri yine terörist olarak nitelendirip, ülkedeki çatışmanın yönetimle muhalifler arasında değil, vatan hainleri ile halk arasında olduğunu savundu. Beşşar Esad, 5 aşamalı şu planı önerdi: Yabancı ülkeler silahlı muhalefete desteği kesecek. Sınırdan -özellikle Türkiye den- teröristler in geçişi engellenecek. Muhalefetle diyalog kurulup oluşturulacak misak-ı milli referandumuna götürülecek. Bunu uygulayacak Milli Birlik hükümeti kurulacak. Genel af ilan edilip geçiş dönemi planlanacak. 6 Ocak 2013: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Beşşar Esad in konuşmasına ilişkin, Şimdi 60 bin kişinin öldüğü bu büyük yıkımdan sonra, bu boş vaatlerle ve bütün dünyanın tanıdığı Suriye muhalefetini tanımamak suretiyle yol almak mümkün değil 6 Ocak 2013: İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad in yaptığı konuşmayı «ikiyüzlülük» olarak tanımladı. 7 Ocak 2013: Suriye Demokrat Partisi Genel Sekreteri Kürt muhalif Abdülhakim Beşşar, Suriye deki Kürtler ikiye ayrılmış durumda bir kısmı Suriye nin diktatör rejimini devirmek istiyor, diğer bir kısmı da diktatör yönetime destek veriyor 7 Ocak 2013: Özgür Suriye Ordusu Sözcüsü Abdulhamid Zekeriya, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad in yaptığı konuşmanın, artık soruna siyasi çözüm getirilmesinin mümkün olmadığına işaret ettiğini savundu. 7 Ocak 2013: Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hong Ley, Suriye de şiddetin durması için tüm tarafların kabul ettiği bir çözüme açık olduklarını 7 Ocak 2013: BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad n yaptığı konuşmadan hayal kırıklığına uğradığını bildirdi. 8 Ocak 2013: Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, Mısır da artık kimsenin siyasi görüşü nedeniyle hapse atılması söz konusu değil 9 Ocak 2013: Irak ta mezhepçi bir politika izlemekle suçlanan Şii Başbakan Nuri el Maliki karşıtı protesto gösterilerine Sünni ve Kürt bakanlar da destek verdi. 9 Ocak 2013: Mısır da selefi eğilimli Nur Partisi nin başkanlığına Yunus Mahyun seçildi. 9 Ocak 2013: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi, Suriye sınır kapısını kapatmadıklarını duyurdu. 9 Ocak 2013: Suriyeli muhaliflerin ağustos ayından bu yana ellerinde tuttukları 48 İranlı rehine, Türkiye nin arabuluculuğuyla varılan takas anlaşması kapsamında serbest bırakıldı. İranlılara karşılık olarak Suriye yönetimi de aralarında 4 Türk vatandaşının da bulunduğu 2 bin 130 tutukluyu salıverdi. 10 Ocak 2013: Suriye Ulusal Koalisyonu lideri Muaz El Hatib, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ın Türkiye ile İran ı savaşa sokmaya çalıştığını; ancak bunu başaramadığını 10 Ocak 2013: Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, Rusya Federasyonu Devlet Başkanlığı Ortadoğu Özel Temsilcisi ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov la Suriye krizinin Cenevre Mutabakatı çerçevesinde çözüme kavuşturulmasında fikir birliğine vardı. 10 Ocak 2013: Birleşmiş Milletler ve Arap Biriliği Suriye özel Temsilcisi El Ahdar el İbrahimi, Suriye de kurulması muhtemel geçici hükümette Beşşar Esad a yer olmadığını 11 Ocak 2013: Uluslararası toplumun Suriye nin meşru temsilcisi olarak tanıdığı Suriye Milli Ko- 142

5 alisyonu Başkanı Muaz el-hatib, Beşşar Esad ın yargı önünde hesap vermeden sürgüne gönderilmesi gibi bir planı kabul etmeyeceklerini açıkladı. 11 Ocak 2013: Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi el Ahdar el İbrahimi, Devlet Başkanı Beşşar Esad ın ülkedeki iç savaşı sonlandıracak bir geçiş hükümetinde yer alamayacağını 11 Ocak 2013: Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, terörizme imkan tanımamaları halinde ülkesinin Suriyeli muhaliflere gerekli desteği vereceğini 13 Ocak 2013: Irak ın kuzeyindeki Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani, Irak ta seçim kanunu değişmeli ve Birleşmiş Milletler gözetiminde ülke genelinde nüfus sayımı yapılmalı 13 Ocak 2013: Filistin Başbakanı Selam Fayyad, Filistinliler kendilerine kapısını açan komşu ülkelerde misafirdir. Uluslararası anlaşmalara göre ülkelerine dönüş hakları vardır 13 Ocak 2013: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye lideri Beşşar Esad ın önerdiği barış planının ulaşılamaz olmadığını, muhalefetin de kendi planlarını önermesi gerektiğini 16 Ocak 2013: Mezhep geriliminin yaşandığı Irak ta, Sünni milletvekili İfan el-isavi, Felluce şehrinde düzenlenen intihar saldırısında öldü. Milletvekili cenazesinin taşıyan konvoya bombalı saldırı düzenlendi. 17 Ocak 2013: Kilis te konteyner kentte kalan Suriyeliler, Suriyeliler, mahalle muhtarlığı seçimi için ilk kez özgürce seçme ve seçilme hakkını kullanarak sandık başına gitti. 18 Ocak 2013: Irak ın birçok şehrinde Başbakan Nuri Maliki yönetim karşıtları, cuma namazının ardından gösteri yaptı. Sünni göstericiler, haklı talepleri karşılanıncaya kadar eylemlere devam edeceklerini vurguladı. 18 Ocak 2013: Irak Hükümeti, El-Enbar kentinde bir aydır süren gösterilerin ardından Suriye ve Ürdün ile sınır kapılarını açtı. 20 Ocak 2013: Suriye Dışişleri Bakanı Valid el- Muallim, Cumhurbaşkanı Beşşar Esad giderse ülkede yıkım olur 20 Ocak 2013: Arap Birliği, İsrail vatandaşı olan 48 Filistinlileri ni, radikal sağa karşı İsrail parlamento seçimlerine katılmaya çağırdı. O 143