Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünlerde Ruhsatlandırma

Transkript

1 Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünlerde Ruhsatlandırma Prof. Dr. Murat KARTAL Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Bezmialem Üniversitesi Eczacılık Fakültesi

2 Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Etkin madde olarak bir veya birden fazla bitkisel drog, bitkisel drog preparatı ya da bu bitkisel preparatlardan bir veya bir kaçının yer aldığı karışımları ihtiva eden tıbbi üründür.

3 Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Terkip ve kullanım amaçları itibarıyla, reçete olmaksızın kullanılması tasarlanmış ve amaçlanmış olan, geleneksel kullanıma dayalı endikasyonları bulunan, spesifik olarak belirlenmis doz ve pozolojiye uygun; oral, haricen uygulanan veya inhalasyon yoluyla kullanılan mustahzardır.

4 Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Günümüz ilaç teknolojisinin tüm gerek ve kurallarına uygun olarak hazırlanmış, aktif içeriği bitkisel droglar, bitkisel drog preparatları veya bunların kombinasyonunu taşıyan bitmiş ve ambalajlanmış tıbbi ürünlerdir.

5 Bitkisel Tıbbi Ürün İçeriği Etkin maddelerini Bitkisel Drog ve/veya Bitkisel Drog Preparatı teşkil eder. Bitkisel Droglar bitki, alg, mantar veya likenlerin bütün ya da parçalanmış kısımlarıdır. Bitkisel Drog Preparatı bitkisel drogların ekstraksiyon, distilasyon, sıkma, fraksiyonlama, saflaştırma, yoğunlaştırma veya fermente etme gibi işlemlere tabi tutulmasıyla elde edilir. Vitaminler veya minerallerle karıştırma durumuna, o maddelerin, bitkisel etken maddenin endikasyonuna etkisi olduğu takdirde izin verilir.

6 TÜRKİYE PİYASASINDAKİ DURUM BİTKİSEL ÜRÜN Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Gıda Desteği İlaç Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün

7 Global Bitkisel Ürünler Pazarı 2000 yılında tıbbi ve aromatik bitkiler piyasası yıllık yaklaşık 60 milyar $ bir pazar Yaşlanan nüfus, genel sağlık ve refah konusunda bilinçli tüketici 2015 te 93 milyar $ 2017 de ise 107 milyar $

8 Bitkisel Ürünler TIBBİ ÇAY FONKSİYONEL GIDA GIDA TAKVİYESİ BAHARAT TIBBİ BİTKİ FİTOKİMYASAL AROMATERAPİ KOZMETİK TAD VE KOKU İLAÇ / GBTÜ

9 Global Bitkisel Pazardaki Dağılım Avrupa Kuzey Amerika Japonya GD Asya / Çin Latin Amerika Diğerleri

10 Türkiye de Bitkisel Ürün Pazarı Türkiye tıbbi ve aromatik bitkilerin dış satımında dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olup, birçok tıbbi bitkinin dış satımını yaparken, aynı zamanda birçok bitkinin de dış alımını gerçekleştirmektedir. Kekik, defne, adaçayı, dağ çayı, melissa, zeytin, ıhlamur, anason, kimyon, tıbbi nane, meryemana dikeni, kantaron, tıbbi papatya, mürver, kuşburnu, ekinezya son yıllarda en çok talep gören tıbbi bitkilerdir

11 Ülkemizde tıbbi ve aromatik bitki pazarının büyüklüğü 3 milyar $ a ulaşmış durumdadır. Önceden doğadan rastgele toplanan bitkiler, günümüzde özel olarak yetiştirilmektedir.

12 Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler Yönetmeliği Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: Bu Yönetmeliğin amacı; insan sağlığını koruyucu, tedavi edici etkileri olan ve geleneksel kullanıma sahip tıbbi bitkilerden hazırlanan bitkisel tıbbi ürünlerin ve bitkisel preparatların ruhsatlarını vermek, etkinlik, güvenlilik ve kalitesi ile ilgili uyulması gereken usul ve esasları belirlemektir.

13 Bitkisel / Geleneksel ürünler İçecek (Yeşil Çay, Ice Tea) Fonksiyonel gıda (Yeşil Çaylı yoğurt, şeker, sakız) Besin takviyesi (Antioksidan/Sağlığı koruyucu olarak 50 mg EGCG eşit yeşil çay ekstresi / gün) veya Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün (Obezite Tedavisinde) 400 mg EGCG / gün sınıflandırılabilir Tanımlanması konusunda bir zorluk yaşanmaktadır. Definitional issues are a major challenge to be addressed by the industry since herbal/traditional products may be classified as standard or functional foods and beverages, dietary supplements or herbal medicines.

14 GELENEKSEL TIPTAN - İLACA Saf Madde / Yarı Sentetik molekü İlaç Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürün Geleneksel tıbba ait bilginin kullanımı Sağlığı Koruyucu Ürünler Bölgesel Geleneksel Bitkisel Ürün Yerel / Yerli Bitkisel Tedavi

15 Traditional Herbal Medicinal Products Directive (THMPD) Mart 2004 Kabul edildi 31 Ekim 2005 Uygulanmaya başlandı Basitleştirilmiş İlaç Ruhsatlandırma Yöntemi Dosya Gereklilikleri Geleneksel Kullanım: Endikasyonlar tarihsel geleneksel kullanıma dayandırılarak ayarlanır. Güvenlilik: Amaçlanan kullanım için, literatür verileri yeterlidir. Kalite: İlaçtakii Standardlar Uygulanır(GMP). Endikasyon: Reçetesiz İlaç endikasyonlarıdır.

16 GELENEKSEL BİTKİSEL TIBBİ ÜRÜNLER BAŞVURU DOSYASI MODÜL 1: İDARİ BİLGİLER MODÜL 2: Genel Özetler MODÜL 3: KALİTE MODÜL 4: KLİNİK ÖNCESİ ÇALIŞMALARA AİT RAPORLAR (UYGULANMAZ) MODÜL 5: KLİNİK ARAŞTIRMA RAPORLARI (UYGULANMAZ)

17 İLAÇ / GBTÜ İÇİN RUHSAT BAŞVURU Türkiye de ilk kez ruhsatlandırılan bir ürün Geleneksel kullanımı kanıtlı Bitkisel Tıbbi Ürün YENİ İLAÇ GBTÜ Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği Modül 1 (İdari) Modül 2 (Genel Özet) Modül 3 (Kalite) Modül 4 (Pre-klinik) Literatür çalışmaları Modül 5 (Klinik)

18 Modül 1 İdari ve Genel Bilgiler 1.0 Ön yazı 1.1 Kapsamlı İçindekiler Tablosu 1.2 Başvuru formu İdari Bilgiler 1.3 Ürün Bilgileri KÜB, AMBALAJ ve KT Kısa Ürün Bilgisi Ambalaj, Etiket Bilgileri Kullanma Talimatı

19 Modül 2 Genel Özetler 2.1 İçindekiler 2.2 Giriş 2.3 Genel Kalite Özeti 2.4 Klinik Öncesi Değerlendirme 2.5 Klinik Değerlendirme Farmakolojik, Farmakokinetik ve Toksikolojik Türkiye ve Avrupa Birliği üye ülkelerinde 15 yıl, diğer ülkelerde ise 30 yıldır kullanıldığının belgelenmesi gerekmektedir. Ayrıca, kullanım güvenliği hakkındaki bilgiler yer alır. 2.6 Klinik Öncesi Özet 2.7 Klinik Özet

20 Modül 3 Kalite Bitkisel Etkin madde/ler ve Bitkisel Tıbbi Ürünler için kimyasal, farmasötik ve biyolojik bilgiler 3.1 İçindekiler tablosu 3.2 Veriler 3.2.S Etkin Madde 3.2.P Bitmiş Ürün 3.2.P.1 Bitmiş Ürünün Tanımı ve Bileşimi

21 Bölüm Modül 3 Etkin Madde Başlık 3.1 İçindekiler 3.2 Veriler 3.2.S Etkin Maddeler 3.2.S.1 Genel Bilgiler Bitkisel Hammadde Tanımlanması 3.2.S.2 Üretimi Üretimi 3.2.S.3 Özellikleri Bitkisel Hammadde Özellikleri 3.2.S.4 Etkin Madde Kontrolleri Farmakognozik Analizler 3.2.S.5 Referans Standartlar veya Materyaller Farmakognozik Analizler 3.2.S.6 Kap Kapak Sistemi Gerekli Bilgiler Verilmeli 3.2.S.7 Stabilite Stabilite Sonuçları

22 BİTKİSEL PREPARAT AVRUPA FARMAKOPESİ DROG BİTKİSEL DROG PREPARATI BİTKİSEL PREPARAT TOZ / ÇOK İNCE TOZ DROG EKSTRE UÇUCU YAĞ BİTKİSEL TIBBİ ÜRÜN GELENEKSEL BİTKİSEL TIBBİ ÜRÜN BİTKİSEL ÇAY PRESLE / SIKILARAK SUYUNUN ELDESİ İŞLENMİŞ EKSUDATLAR

23 TEST PROCEDURES AND ACCEPTANCE CRITERIA FOR HERBAL PREPARATION (CPMP/QWP/2820/00/EMEA/CVMP/815/00) BİTKİSEL EKSTRELERİN SPESİFİKASYONLARI FİTOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ TEŞHİS KROMATOGRAFİK PROFİLİ. HPLC/UV-DIODE-ARRAY. HPLC/MS. GC/MS. TLC-DENSITOMETRY MİKTAR TAYİNİ BİTKİSEL EKSTRELER BİTKİSEL DROGTAN HAZIRLAMA METODU ETKİDEN SORUMLU BİLEŞİKLERİN STABİLİTESİ MİKROBİYOLOJİK STABİLİTE - KATI, SIVI vb -DER (DROG : EKSTRE ORANI) -DSR (DROG : SOLVAN ORANI TANIMI GÜVENLİK VE ETKİNLİK DEĞERLENDİRMELERİ -MİKROBİYAL ANALİZ -SOLVAN KAL. ANALİZİ -SU MİKTARI -AFLATOKSINLER - -AĞIR - METAL -PESTİSİT -FUMIGANT ANALİZİ

24 Modül 3 Bitmiş Ürün Bölüm Başlık Kısım 3.2.P Bitmiş Ürün 3.2.P.1 Tanımı & Bileşimi Üretici 3.2.P.2 Farmasötik Geliştirme Üretici 3.2.P.3 Üretim Üretici 3.2.P.4 Yardımcı Maddelerin Kontrolü Analitik 3.2.P.5 Bitmiş Ürünün Kontrolü Analitik 3.2.P.6 Referans Standard Analitik 3.2.P.7 Kap Kapak Sistemi Üretici 3.2.P.8 Stabilite Stabilite

25 KALİTE Kaliteli etkin madde GAP Başlangıç madde/lerinin adı Temin edildiklere ait bilgiler Spesifikasyonları Analiz kontrol yöntemleri-kabul limitleri KALİTELİ ÜRETİM Kaliteli bitmiş ürün GMP Birim formül ve üretim formülü Üretim prosesi Üretim akış şeması İn-proses kontroller Üretim işlemlerinin validasyonu Bitmiş Ürün Kontrolleri Bitmiş Ürün Spesifikasyonları Kontrol yöntemleri ve kabul limitleri Pre-klinik/klinik çalışmalar (gerekli görülürse) + ANALİZ UYGUNLUĞU

26 GÜVENLİLİK VE ETKİNLİK Geleneksel bitkisel tıbbi ürünlerin uzun yıllardır halk hekimliğinde kullanılıyor olmaları nedeni ile bu ürünlerin ruhsatlandırılmaları sırasında pre-klinik ve klinik veri sunulması zorunlu tutulmamaktadır. Güvenlilik Etkinlik Literatür verileri *Ancak, Bakanlıkça talep edilmesi halinde başvuru sahibi istenilen her türlü veriyi sunmakla yükümlüdür.

27 Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna Başvuru Yapıldıktan Sonra İşlemler Nasıl Devam Eder? Başvuru Dosyası Ön İnceleme Komisyon Analiz RUHSAT

28 Yönetmelik Avrupa da ve Türkiye de Üretici, Tüketici ve Eczane için ne getirdi Geleneksel Bilgi Korunmuş Olacaktır. Ürünlerin Kalitesi artacaktır Tıbbi Endikasyon Kullanımına izin verilmiştir.

29 Yönetmelik Avrupa da ve Türkiye de Üretici, Tüketici ve Eczane için ne getirir. Ürünleri kullanılacak olan halk ve profesyonellerin güvenlerinin artması sağlanacaktır. Hastanın sağlığını korumak ve/veya tehlikeye sokmamak adına, tüm yan etkileri ve kontrendikasyonları kullanma talimatlarında yer alan ürünlerdir. Bu ürünlerin internet ve medya aracılığı ile reklamlarının yapılması ve eczane dışında satılmaları yasaktır.

30 GBTÜ için Harcanacak Giderler? Pazarlama Bütçesi Dosya Başvuru Ücreti, Teftiş Giderleri Personel ve işçi gideri Ruhsatlandırma Bölümü Dosya Hazırlama, Lisansın Devamlılığı, Bakanlığın Sorularına cevap Elektronik Çalışma & Başvuru Farmakovijilans Sistemi ve Kalifiye Personel PGGR (Periyodik Güvenlik Güncelleme Raporu) GMP Belgesi, Etkin ve Yardımcı Madde, Üretim, Ambalajlama & Dağıtım. KK Lab, Uzman Personel Bitmiş Ürün Stabilite Çalışmaları Bitki Tedariği, GACP, Kalite & Devamlılığı

31 Türkiye İlaç Pazarı Türkiye Avrupa nın en hızlı büyüyen ilaç pazarlarından biridir Türkiye, ciro bazında dünyanın 13 üncü, Avrupa nın ise 6 ıncı büyük ilaç pazarına sahip yılında, Türkiye reçeteli ilaç pazarı kutu ölçeğinde % 2,8 oranında büyüyerek 1,56 milyar kutuya tutar ölçeğinde % - 5,9 oranında küçülerek 12,9 milyar TL 2012 yılı kişi başı ilaç tüketimi ise 106 Dolardır. (IMS,İEİS)

32 Reçetesiz İlaç Pazarı Reçetesiz ilaç satışlarının 2009 ile 2013 yılları arasında % 17 lik yıllık bileşik büyüme oranı yakalamış durumda yılının sonuna kadar yaklaşık 1,9 milyar $ ulaşacağı ve Türkiye deki toplam ilaç pazarının yaklaşık % 10,5 ini oluşturacağı tahmin edilmektedir

33 AR-GE Türk ilaç sektörü pazar değeri açısından 16. sırada olmasına rağmen, ihracat hacmi ve klinik araştırma sayısı açısından ancak 36. sırada yer almaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülke, ilaç sektöründeki Ar-Ge ve üretim yatırımlarından pay alırken, Türkiye bu rekabette geri kalmaktadır.

34 yenilikçi ilaçlara dünya çapında yılda 120 milyar doları aşkın yatırım yapılırken, Türkiye de ilaç sektörünün yıllık Ar-Ge yatırımı 60 milyon dolar Katma değeri düşük ürünler Türkiye de üretilirken, katma değeri yüksek ürünler ithal edilmektedir. Yenilikçi ilaçların üretiminin artırılması sağlanırsa Türkiye de üretilen ilaçların ekonomiye olan katma değeri de artacaktır. (TÜR K IY E I LAÇ S E K TÖRÜ V İZ YON RAPORU)

35 İlaçta AR-GE ve Türkiye Ülkemizde İlaç Ar-Ge yatırımları çok az düzeydedir ve yeni ilaç keşfi, dünyada çok az sayıda ülke tarafından yapılmaktadır. Bu ülkelerdeki AR-GE giderlerinin büyük bir kısmı da kamu fonlarınca karşılanmaktadır. Bu anlamda Türk ilaç sanayinin gerçek anlamda inovatör olması zor olsa da başlanması gerekir.

36 Yeni Geleneksel Bitkisel Ürünler Ancak bitkisel ürünler ve bitkisel ilaçlar için durum böyle değildir. Ülkemiz bitkisel ürünleri tarladan başlayarak her aşamada üretecek, yeni ürünleri geliştirerek pazara sunacak yeterli bilgi birikimi ve teknolojiye sahiptir.

37 Neler Yapmalıyız? Üretilecek tıbbi ve aromatik bitkilerden hareketle gıda, kozmetik ve ilaç sanayinin kullandığı standardize hammaddeler elde edilmeli ve ürünlere katma değer katılmalıdır. Toptan tıbbi ve aromatik bitki satışı yerine, bitkisel çay, uçucu yağ, sabit yağ, standardize ekstre üretilip dünya pazarlarına satılmalıdır yılında Hindistan 70 milyon kg ( ton) turmeric, ihraç etmiştir. (MNS report.)

38 Neler Yapmalıyız? Aktif Bitki İçeriklerinin saflaştırılarak elde edilmesi. Saf Bitkisel Moleküllerden Yarı sentetik ilaç hammadesi eldesi Yeni Bikisel Hammaddelerin Üretilerek Gıda, Kozmetik, Bitkisel İlaç Üretiminde Kullanılması Innovatif bitkisel ilaçlar üretmek

39 Teşekkürler

40 İlaç Geleneksel Bitkisel T Ü Kozmetik Tıbbi Cihaz Gıda Takviyesi

41 TAKVİYE EDİCİ GIDALARIN İTHALATI, ÜRETİMİ, İŞLENMESİ VE PİYASAYA ARZINA İLİŞKİN YÖNETMELİK Resmî Gazete 2 Mayıs 2013 PERŞEMBE Sayı : Takviye edici gıda: Normal beslenmeyi takviye etmek amacıyla vitamin, mineral, protein, karbonhidrat, lif, yağ asidi, aminoasit gibi besin öğelerinin veya bunların dışında besleyici veya fizyolojik etkileri bulunan bitki, bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddeler, biyoaktif maddeler ve benzeri maddelerin konsantre veya ekstraktlarının tek başına veya karışımlarının, kapsül, tablet, pastil, tek kullanımlık toz paket, sıvı ampul, damlalıklı şişe ve diğer benzeri sıvı veya toz formlarda hazırlanarak günlük alım dozu belirlenmiş ürünleri,

42 Basitleştirilmiş İlaç Ruhsat Yönemi Geçerlidir Geleneksel Kullanım: Endikasyonları tarihsel kullanıma dayanır Güvenlilik: Literatüre dayalı olarak verilir. Kalite: GMP standardları uygulanır Reçetesiz ilaç için verilen endikasyonlar

43 Bitkisel / Geleneksel/ İlaçları Anlamak WHO ya Göre Geleneksel tıp: Hastalıkları önlemek, teşhis etmek, iyileştirmek, tedavi etmek hem de sağlığı korumak için kullanılan farklı kültürlere ait yerli teoriler, inanç ve deneyimlere dayalı bilgi, beceri ve uygulamaların toplamıdır (Kullanan Yerli Halk Dışında genellikle Alternatif ve Tamamlayıcı Tedavi denmektedir)

44 Ülkemizde Ödenen Bitkisel İlaçlar Agnucaston Hayıt ağacı meyva extresi (40 mg droğa eş) Bekunis Senna Yaprak ekstresi (sennozid b; 3 mg) Sennalax Senna Yaprak Ekstresi (Sennozid b;20 mg) Pursennid Senna Yaprak Ekstresi (Sennozid b; 12 mg) Colchicum - Dispert Colchicum Tohum Ekstresi (Kolşisin 0.5 mg) Kolsin Colchicum Tohum Ekstresi (Kolşisin 0.5 mg) Madeccasol Merhem Centella asiatica ekstresi (% 1) 44

45 Ülkemizde Ödenen Bitkisel İlaçlar Prepagel (Reparil Gel N) At Kestanesi Tohum Ekstresi Essin (% 1) Venotrex 50 mg triterpen glikozite eşdeğer At ketsanesi tohum ekstresi Fitokrem Triticum vulgare sulu extresi (% 15) Hametan Hammamelis virginiana distilatı 5,35 g Prostagood Serenoa repens lipofilik extresi 160 mg Tebokan special (Gingobil ve Bilokan) Ginkgo biloba yaprak extresi (19,2 mg ginkgo glikoziti) 80 mg ödenir 45

46 Reçeteli İlaçlar ve Bitkisel Kaynak Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 20. yüzyılın başlarında reçeteli ilaçların % 40 ından fazlası bitkisel orijinli olmasına rağmen günümüzde bu oran % 11 civarındadır. Ancak yine de önemli sayıda sentetik ilaç doğal öncülerinden hareketle elde edilmektedir. Piyasada bulunan anti-tümöral ve anti-enfeksiyöz ilaçların % 60 ı doğal kaynaklıdır

47 GELECEĞİ NASIL PLANLAMALI? TIBBİ CİHAZ İLAÇ GELENESEL BİTKİSEL TIBBİ ÜRÜN? GIDA TAKVİYESİ KOZMETİK GIDA

48 Neler Yapmalıyız? Ülkemizde öncelikle birçok firma tarafından dünya standartlarında ve Farmakope kalitesinde tıbbi ve aromatik bitki üretimi gerçekleştirilmelidir. Çünkü kaliteli bitkisel drog üretimi bu işin olmazsa olmazıdır.