Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n n tarih ve 269 say l Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarak

Transkript

1

2 Milli E itim Bakanl taraf ndan geli tirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n n tarih ve 269 say l Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarak yayg nla t r lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve ö retim programlar nda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazand rmaya yönelik geli tirilmi ö retim materyalleridir (Ders Notlar d r). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazand rmak ve bireysel ö renmeye rehberlik etmek amac yla ö renme materyali olarak haz rlanm, denenmek ve geli tirilmek üzere Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda uygulanmaya ba lanm t r. Modüller teknolojik geli melere paralel olarak, amaçlanan yeterli i kazand rmak ko ulu ile e itim ö retim s ras nda geli tirilebilir ve yap lmas önerilen de i iklikler Bakanl kta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yayg n e itim kurumlar, i letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ula labilirler. Bas lm modüller, e itim kurumlar nda ö rencilere ücretsiz olarak da t l r. Modüller hiçbir ekilde ticari amaçla kullan lamaz ve ücret kar l nda sat lamaz.

3 Motor yataklar n n görevi dönerek hareket eden motor parçalar n gerekli durumda tutmakt r. Yataklar ayr ca motorda meydana gelen yükleri bozulmadan ta yabilmelidir. Bir motorun çok önemli parçalar olan krank mil ve kam milinin de i tirilmesi ve tamiri çok maliyetli oldu undan, yataklar sürtünme sonucu olu abilecek a nmay kendi üzerinde toplayabilecek nitelikte yap l rlar. Günümüzdeki modern motorlarda daha çok kolayca de i tirilebilen kusinetli yar m yataklar kullan lmaktad r. Yeni tak lacak olan bir yatak, cins ve kalite yönünden iyi seçilirse ve tekni ine uygun olarak tak l rsa motorun orijinal yata kadar uzun ömürlü olur. Ana ve biyel yataklar nda döküm tipi ve kusinetli olmak üzere iki tip yatak kullan lmaktad r. Dü ük devirli eski tip motorlarda kullan lan döküm tipi yataklar, otomobil motorlar nda kesinlikle kullan lmamaktad r. Motorlarda beygir gücü ve devir say s n n yükselmesi üretici firmalar daha kaliteli yatak imalat yapmaya zorlam t r. Böylece günümüzdeki modern motorlarda kullan lan kusinetli yatak tipleri ortaya ç km t r. Kusinetli yataklar sa lam, de i tirilmesi kolay, yatak malzemesi oldukça ince, her tip motorda kullan labilir ve ucuz oldu u için günümüzdeki motorlarda yayg n olarak kullan lmaktad r. 45

4 Kusinetli yataklar yap m ekillerine göre ikiye ayr l r. Bu yataklar n çelikten yap lm s rt k s mlar n n çap, tak laca yuvan n çap na uygun yap lm t r. ç çaplar kullan laca biyel ve ana muylu çap na göre hassas olarak i lenmi yataklard r. Bu yataklar kullan rken herhangi bir raybalama veya honlama i lemi yap lmaz. Standart veya standarttan küçük ölçülere göre yap l r. Bu yataklar nda çelikten yap lm s rt k s mlar n n çap, tak laca yuvan n çap na uygun yap lm t r. ç çaplar ise tak laca motorun, ta lanabilecek en küçük muylu ölçüsüne de uyabilecek çapta haz rlanm t r. Bu yataklar, ihtiyaca göre standarttan en küçük ölçüden itibaren standart ölçüye kadar tornalanabilir. Ayr ca ana yatak kusinetleri; Düz kusinetli ana yataklar Yaslanma yüzeyli ana yataklar diye ikiye ayr l r. Yaslanma yüzeyli kusinetli yataklar, yan yüzeyleri i lenmi k lavuz muylularda kullan l r. K lavuz yatak denilen bu yataktan, krank mili eksenel gezintisi kontrol edilir. Yataklar n kusursuz görev yapabilmeleri için kusinetlerin yatak yuvalar na tam oturmalar ve yatakta merkezden çevreye do ru bir bas nç do mas artt r. Yata n tak lmas s ras nda ve çal rken yatakta dönmesini önlemek amac ile yatak kusinetlerine baz özellikler verilmi tir. 46

5 Bütün ana ve biyel yatak kusinetleri kusinet yuvas na nazaran biraz aç k yap lm t r. Yatak yayg nl denilen bu özellik yard m ile kusinet yuvas na bast r larak oturtulur. Bu sayede yataklar yuvalar na s k oturdu u için yataklar yuva içinde dönmez. Kusinet yuvas na bast r larak oturtuldu u için s k arak daral r ve yuvan n tam eklini al r. Bu durumda kusinet çeneleri kep çenelerine nazaran ç k nt yapar. Bu ç k nt ya kenar ç k nt s denir. Biyel ve ana yataklar n montaj s ras nda yatak kepleri s k lmadan önce kusinet çeneleri birbirine temas eder. Sonradan kepler s k ld kça kusinetler yuvalar na s k ca otururlar. Böylece kusinetlerin yuvalar nda dönmemesi sa lan r. Yatak keplerinin tak lmas s ras nda, kusinetlerin yuvas nda dönmeden gerekli biçimde kalabilmesi için çe itli yatak tespit sistemleri yap lm t r. Bunlardan en yayg n olan yatak tespit t rnaklar d r. Yatak kusinetinde bir tespit t rna ve yatak yuvas nda tespit t rna yuvas bulunmaktad r. Kusinetler tak l rken, tespit t rna ile yuvas n kar la t rarak kusinet yuvas na bast r l r. Böylece kusinet yuvas nda dönmeyecek ekilde oturur. Yatak kusinetlerinde bulunan ya kanallar yata a gelen ya n, bütün yüzeye ta narak muylu ile yatak yüzeyi aras nda iyi bir ya filminin olu mas na yard m eder. Ayn zamanda ya n ba ka k s mlara iletilmesine de yard m eder. Yataklarda bulunan ya deliklerinin görevi yataklara ya giri ini sa lar ve yatak yüzeylerinin ya lanmas n temin eder. Üretici firmalar bir hata sonucu yataklar n ya s z kalmamas için her iki kusinete de delik açmaktad rlar. Yataklar tak l rken kusinetlerdeki ya deliklerinin kar la t r lmas na özen gösterilmelidir. 47

6 Motor yataklar a n p ar zaland nda motorda a a daki üç önemli ar za gözlenir. Normalden dü ük ya bas nc Fazla ya sarfiyat Motorda vuruntu Yata n yorulmas ve fazla yük binmesi Yatak yüzeyleri üzerinde yabanc maddeler Kusinetlerin yatak yuvas na hatal oturmas Biyellerin ayars zl Biyel keplerinin kaymas Ya bo lunun hatal olmas Ya lama güçlükleri Korozyon Ana ve biyel yataklar motor üzerinde de i tirilebilece i gibi motor araçtan al narak da de i tirilebilir. Yataklar de i tirilmeden önce yatak ar zas nedeninin tespit edilmesi gerekir. Aksi halde yeni tak lan yatakta ar zalanacakt r. Yataklar de i tirilmeden önce, muylular elle ve gözle kontrol edilmelidir. Varsa çapaklar ve derin çizikler giderilmelidir. Çizik ve çapak yoksa muylular krank konusunda aç klanaca gibi dört noktadan ölçülerek, muylularda a nt, ovallik ve koniklik tespit edilir. 48

7 Ölçü sonucu muylulardaki a nt, ovallik ve koniklik katalog de erlerini a yorsa veya muylu üzerinde derin çizgi ve çapaklar varsa muylular kurtar labildi i standarttan küçük ölçüye ta lan r. Yataklar tak l rken temizli e gereken özen gösterilmelidir. Yataklardaki ya bo lu u ölçülürken önce yatak ç çap mikrometresi Teleskopik geyç D çap mikrometresi Silindir komparatörü - D çap mikrometresi Sonra muylu; D çap mikrometresi ile ölçülerek yatak ölçüsünden muylu ölçüsü ç kar larak muylu ile yatak aras ndaki ya bo lu u bulunur. Bulunan bu de erden standart ya bo luk de eri ç kar l r. Muylu ve yataktaki a nt miktar na göre kullan lacak farkl yatak bulunur. 49

8 Motorun ya bo alt n z. n ve suyunu Motoru araç üzerinden sökünüz. 1. Motor ya n bo alt rken yerlere ak tmamaya özen gösteriniz. Karter üzerindeki ya bo altma tapas n sökerken takarken di lerin ve c vata ba lar n n s yr lmamas na dikkat ediniz. 1. Motorun üzerindeki yard mc donan mlar dikkatlice sökünüz. Elektrik tesisat n n ba lant lar n dikkatlice ay r n z Hareket iletme kay sökünüz. n Hareket iletme kay n sökmeden önce gerginli ini almay unutmay n z. Krank kasna n sökünüz. Krank kasna n n c vatalar n kar l kl olarak sökmeye dikkat ediniz Manifoldlar sökünüz. Ön kapa sökünüz. Zaman ayar di lileri, zinciri veya triger kay sökünüz. Silinidir kapak muhafazas n sökünüz. n 1. Otomotiv Motor Mekani i 1 modülünde Manifoldlar konusunu okuyunuz. 2. Manifoldlar sökmeden önce so umas n bekleyiniz. 3. Ba lant lar n sökerken c vatalar /somunlar kar l kl olarak sökünüz. 1. Otomotiv Motor Mekani i 1 modülünde Ön Kapak konusunu okuyunuz. 2. Ön kapa sökerken üzerindeki pimleri k rmadan/e meden ay r n z. 3. Çevre c vatalar üzerinde birbirinden farkl boyda olanlar n ç kar ld yerlere i aret koyunuz. 1. Otomotiv Motor Mekani i 1 modülünde Zaman Ayar Düzenekleri konusunu okuyunuz. 2. Zaman ayar düzeneklerini sökmeden önce motorun sente de olmas na dikkat ediniz. 3. E er di li tip zaman ayar düzene i varsa di liler üzerindeki i aretlerin çak p çak mad na dikkat ediniz.. 4. aretlerin çak t durumun resmini mutlaka bir yere çiziniz. 50

9 Kam milini sökünüz. Silindir kapa Karteri sökünüz. n sökünüz. Ya pompas n ve ya emniyet supab n sökünüz. 1. Otomotiv Motor Mekani i 2 modülünde Kam milleri konusunu okuyunuz. 2. Kam milini sökerken yatak ba lant lar n katalogda önerilen ekilde sökünüz. 3. Kam milini ç kard ktan sonra muylular çizilmeyecek / ezilmeyecek ekilde muhafaza ediniz. 1. Otomotiv Motor Mekani i 2 konusundaki Silindir kapaklar konusunu okuyunuz. 2. Silindir kapa n motor so uk iken sökünüz. 3. Silindir kapak c vatalar n sökerken katalogda verilen sökme s ras na ve tork de erlerine göre sökünüz. 4. Motor Mekani i 2 modülünün silindir kapa faaliyetinde, silindir kapa n sökme takma i lemleri s ras nda dikkat edilmesi gereken noktalar ile ilgili bölüme bak n z. 1. Karteri sökmeden önce içinde ya olup olmad n kontrol ediniz. 2. Karter c vatalar n sökerken kar l kl olarak sökmeye özen gösteriniz. Ya pompas n sökerken katalogda önerilen ekilde sökünüz. 1. Piston biyel mekanizmas n sökerken mafsall kol kullan n z. 2. Piston biyel mekanizmas n n krank mili kol yatak ba lant lar n sökünüz. 3. Biyel kepleri üzerindeki yaz veya rakamlar n motorun hangi taraf nda oldu una dikkat ediniz. 4. Pistonlar silindir içinden ç kart rken segmanlar n silindir settine tak l p k r lmamas na dikkat ediniz. Piston biyel mekanizmas n motor üzerinden sökünüz. 51

10 5. E er segmanlar tak l yorsa set raybas ile silindir setini al n z. 6. Piston biyel mekanizmas n silindirlere veya krank muylular na zarar vermeden d ar ya ç kar n z. 1. Pistonu biyel taraf ndan bir mengeneye sabitleyiniz. 2. Segmanlar piston üzerinden sökerken mutlaka segman pensi kullan n z. 3. Segman pensini kullan rken a z aral n fazla açmay n z. Aksi halde segmanlar k r labilir. Segmanlar sökünüz. 4. Segman a z aral klar n segman yuvalar ndan kurtulacak kadar açt ktan sonra yava ça ç kar n z. 5. Di er segmanlar da ayn yöntem ile ç kar n z. 6. Sökülen segmanlar temizleyerek ölçümlere haz rlay n z. Segmanlar n kontrolleri yap n z. Motor Mekani i 4 modülünde anlat lan segman kontrollerini okuyunuz. 52

11 1. A z aral ölçülecek segman, piston yard m ile çal t silindirin en dar yerine gelecek ekilde silindir içine yerle tiriniz. 2. Segman a z aral klar n bir sentil yard m ile ölçünüz. 3. Ölçümleri di er segmanlar için tekrarlay n z. 4. Segman a z aral k de erini, fabrikan n verdi i de ere göre k yaslay n z. 5. Ölçüm sonuçlar na göre yap lmas gereken onar m yöntemini belirleyiniz 6. A nm silindirlerde segman a z aral n n, silindirde segman bölgesinin en dar yerinde kontrol edilmesi çok önemlidir. Aksi takdirde segman a z aral, silindir a z nda en fazla a nm yerde kontrol edilir ve normal bo luk verilecek olursa, piston A.Ö.N ya do ru inildikçe, segman a z aral klar kapan r, motor s nd kça genle en segmanlar k r l r ve silindirleri çizerek büyük ar zalara neden olur. Al nan Ölçüler Standart Ölçüsü Birinci Kompresyon Segman kinci Kompresyon Segman Ya Segman Segman Yan Bo lu u Kontrolü 1. Segman yuvas içinde döndürerek yuvas nda rahat hareket, edip etmedi ini kontrol ediniz. 2. Herhangi bir çapak veya çentik nedeniyle segman yuvas nda rahat hareket edemiyorsa ince bir e e ile bu çapak ve çentikleri temizleyiniz. Ya segman deliklerindeki pislikleri ince bir matkap ucu yard m ile temizleyiniz. 3. Bütün segmanlar n kontrollerini kendi yuvas nda yap n z. 4. Segman yuvas içerisine ekilde görüldü ü gibi yerle tiriniz. 5. Bir sentil ile segman n yan bo luk de erini tespit ediniz. 6. Segman yan bo luk de erini, fabrikan n verdi i de ere göre k yaslay n z. Ölçüm sonuçlar na göre yap lmas gereken onar m yöntemini belirleyiniz Al nan Ölçüler Standart Ölçüsü Birinci Kompresyon Segman kinci Kompresyon Segman Ya Segman 53

12 Piston pimini sökünüz. 1. Piston piminin ba lant tipini kontrol ediniz. 2. Piston pimi emniyet segman n segman pensesi ile yuvas ndan ç kar n z. 3. Piston pimini piston ve biyel üzerindeki yataklar na zarar vermeden ç kar n z. 4. Baz motorlarda piston pimini pres yard m ile ç karman z gerekebilir. 5. Piston pimi burçlar n pirinç z mba ile yataklar deforme etmeden ç kar n z. 6. Motor Mekani i 4 modülünde anlat lan Piston pimleri konusunu okuyunuz 1. Pim yuvalar n n düzgün ve yuvarlak olmas na, pim yuvas nda çapak ve çizik olmamas na dikkat ediniz 2. Pim deli inin düzgün olmas na, pim yuvalar n n, konik, bombeli ve delik a zlar geni lemi veya a nm olmamas na dikkat ediniz Piston pimlerinin kontrolleri yap n z. 3. Piston pim yuvalar n n kar l kl ayn eksende olmas na dikkat ediniz. 4. Yüzey kalitesinin düzgün olmas na dikkat ediniz. 5. Motorun cinsine ve pim çap na göre, piston pimi ile yuvas aras nda belirli bir ya bo lu u bulunmas na dikkat ediniz. 54

13 1. Sökülen pistonlar üzerinde çizik, krepaj, s yr lma, piston tepesinde kar ncalanma, karbon birikintisi olup olmad na dikkat ediniz. Pistonlar n kontrolleri yap n z. 2. Pistonlar üzerinden ölçü almadan önce mutlaka temizleyiniz. 3. Piston ölçümlerini alt etek üzerinde piston pimine dik eksenden yap n z. 4. Piston üzerinden al nan ölçülere göre belirlenen ovallik, koniklik ve a nt de erlerini katalogdaki standart de er ile kar la t r n z. 5. E er standarttan büyük piston kullan lm ise piston tepesi üzerindeki standart üstü çap de erini standart çapa ilave ediniz. 55

14 Al nan Ölçüler Standart piston çap Piston etek sonu (alt etek) pime dik ölçüsü = A Piston etek ba (üst etek) pime dik ölçüsü = B Piston konikli i = A B Piston etek sonu pime dik ölçüsü = A Piston etek sonu pime paralel ölçüsü = C Piston ovalli i = A - C Piston pim yuvas çap Piston pim çap Piston pimi ya bo lu u 56

15 Biyellerin kontrollerini yap n z. 1. Biyel kollar n kontrol etmeden önce mutlaka temizleyiniz. 2. Biyel ba kep c vatalar n sökerek kusinetleri ç kar n z. 3. Kusinetli yataklar n biyel üzerindeki oturma yüzeylerini temizleyiniz. Yüzeyin düzgünlü ünü kontrol ediniz. 4. Biyel üzerindeki ya deliklerine bas nçl hava tutarak temizleyiniz. 5. Biyel kollar nda e iklik ve burukluk olup olmad n kontrol ediniz. 6. Biyellerin kontrollerini yaparken biyel keplerini tork metre ile önerilen tork de erlerinde s k n z. 7. Ölçü almadan önce yataklar temizleyiniz. 8. Yatak iç çap n komparatör ve d çap mikrometresiyle ölçünüz. 9. Birbirine z t yönde iki farkl noktadan ölçü al n z. 10. Biyel ba kusinetli yatak üzerinde ovallik ve a nt miktarlar n belirleyiniz. 11. Muylu çap da ölçüldükten sonra yatak ve muylu aras ndaki ya bo lu u de erini standart bo luk de eri ile kar la t rarak onar m yöntemini belirleyiniz. 12. Motor mekani i 4 modülünde Biyel kollar konusunu okuyunuz. 57

16 Al nan Ölçüler Biyel aya iç çap Piston pim çap Biyel aya ndaki ya bo lu u Biyel ba kusinetli çap Biyel muylu çap Biyel yata ya bo lu u Biyel aya n n standart ya bo lu u Biyel ba n n standart ya bo lu u 58

17 1. Silindir yüzeylerini lifsiz bir bez ile temizleyiniz. 2. Silindirler üzerinde çizik veya herhangi bir pislik olmamas na dikkat ediniz. 3. Silindir yüzeyi üzerinde silindirlerin ölçülmesi konusunda belirtilen ölçü al nacak noktalar belirleyiniz. Silindirlerin kontrolleri yap n z. 4. Silindir çap na göre uygun komparatör aya n belirleyiniz. 5. Silindir içerisinde daha önce belirledi imiz noktalar üzerinde komparatörü sa a sola hareket ettirerek komparatör saatinde ibrenin sapma miktar na bak n z. 6. Komparatör üzerinde ibrenin ula t en büyük de eri tespit ediniz. Ayn zamanda küçük ibrenin tur say s n da belirleyiniz. 59

18 7. Komparatörü silindir içerisinden ç kararak d çap mikrometresi ile komparatör ayaklar n s k n z. 8. Komparatör saati üzerinde küçük ve büyük ibrenin konumu, silindir içindeki konum ile e itleninceye kadar mikrometre ile s kmaya devam ediniz. 9. Mikrometredeki okunan de eri a a daki tablo üzerine yaz n z. 10. Di er noktalar üzerinde ayn i lemleri tekrarlay n z. 11. Bulunan ölçüm sonuçlar na göre ovallik, koniklik ve a nt miktarlar n belirleyiniz. 12. Katalog de erleri ile kar la t rarak ve gömlek cinsine göre onar m yöntemlerini belirleyiniz. 13. Ölçümleri yapmadan önce Motor Mekani i 4 modülünde silindirlerin ölçülmesi konusunu okuyunuz. 60

19 Koniklik (A1 - A3 ve B1 - B3) Silindirden Al nan Ölçüler A 1 A 2 A B 1 Ovallik (A1 B1, A2 - B2 ve A3 - B3). B 2. B 3. Ölçülen En Fazla A nt (Silindirden Ölçülen En Büyük Ölçü - Standart Çap). Silindirlerin Standart Çap Silindirlerin Standart Üstü Çap (Std. Çap + Rektifiye Çap ) Ölçülen En Büyük Ovallik Ölçülen En Büyük Koniklik.... Piston ile silindir aras ndaki bo lu un ölçülmesi Al nan Ölçüler Pistonun en büyük ölçüsü Silindirin en küçük ölçüsü Piston ile silindir aras ndaki bo luk Kontroller sonucuna göre silindirlerin revizyonu için motor blo unu onar ma gönder veya gömlekleri de i tiriniz. Silindirlerden, pistonlardan, piston piminden ve biyel ba kusinetli yataklardan al nan ölçümler sonucunda belirlenen ovallik, koniklik ve a nt miktarlar na göre onar m yöntemlerini belirleyiniz. Onar m için gerekli yedek parçalar belirle ve temin ediniz. De i mesi gereken yedek parçalar n orijinal yedek parça olmas na dikkat ediniz. 61

20 Onar mdan gelen silindirleri kontrol ediniz. Silindir içerisinde toz pislik olmamas na ve geldikten sonra içerisine toz pislik kaç r lmamas na dikkat ediniz. 1. Piston pimini ince bir ya filmi olu turacak ekilde ya lay n z. 2. Burçlar piston üzerindeki yataklar na tak n z. 3. Piston pimini yuvas na takarken hasar görmemesine dikkat ediniz. Piston pimini tak n z. 4. Piston ve biyel kolunu birbirine sabitleyen piston piminin yataklar na tam oturdu unu kontrol ediniz. 5. Emniyet segmanlar n segman pensesi ile yuvas na tak n z. 6. Piston pimi segman yuvalar na emniyet segmanlar n n oturdu unu kontrol ediniz. 62

21 1. Pistonu biyel taraf ndan bir mengeneye sabitleyiniz. 2. Segmanlar piston üzerine takarken mutlaka segman pensi kullan n z. Segmanlar tak n z. 3. Segman pensini kullan rken segman a z aral n fazla açmay n z. Aksi halde segmanlar k r labilir. 4. Segmanlar n k r lmamas na dikkat ediniz. 5. Ya segman yuvas ndaki deliklerin t kanm olmamas na dikkat ediniz. E er t kal ise ince bir matkap ucu ile temizleyiniz. 6. Yeni segmanlar takarken mutlaka a z aral klar n ölçerek kontrol ediniz 7. E er standart de erden farkl ise Segmanlarda yap lan kontroller, ölçümler ve de i tirilmesi konusunu okuyunuz. nce bir e e ile e eleyerek a z aral klar n standart de ere getiriniz. 8. Segmanlar en alt segmandan ba layarak tak n z. 63

22 9. Segmanlar takarken TOP yaz s n n yada i aretlerin üste gelmesine dikkat ediniz. Piston biyel mekanizmas n üzerine tak n z. motor 1. Segman a z aral klar n e it aç lar olu turacak ekilde ayarlay n z. Örne in; 3 adet kompresyon segman varsa, segman a zlar 120 lik aç olacak ekilde ayarlanmal d r. 2. Segman a z aral klar büyük ve küçük yaslanma yüzeylerine gelmemesine dikkat ediniz. 3. Segman a z aral klar n n ayn hizaya gelmemesine dikkat ediniz. 4. Segman band n s kmadan önce pistonu ya lay n z. 5. Silindirleri ya lay n z. 64

23 6. Segman band n s karken segmanlar n a z aral klar n n bozulmamas na dikkat ediniz. 7. Biyel üzerindeki i aretlerin sökme an nda tespit edildi i yönde silindir içine tak lmas na dikkat ediniz. 8. Segman band n silindir üzerine dikkatlice oturttuktan sonra toz pislik b rakmayacak bir takoz ile silindir içine itiniz. 65

24 9. Segmanlar n segman band ndan kurtulmamas için üstten segman band na bast r n z. Pistonu silindir içine iterken biyel kolunun silindirlere ve krank muylusuna zarar vermemesine dikkat ediniz. 1. Ya pompas n n contas n takmay unutmay n z. Ya pompas n ve ya emniyet supab n tak n z. 2. Kesinlikle yap t r c, silikon kullanmay n z. 3. Conta oturma yüzeylerinde toz pislik olmamas na dikkat ediniz. 4. Ya pompas herhangi bir sebepten ötürü yüzeye tam oturmayacak olursa hava alacak ve ya kanallara pompalayamayacakt r. 1. Karter contas na s zd rmazl k için s v conta kullan n z. 2. Karteri takarken önce kö elerden c vata ile tutturunuz. Karteri tak n z. 3. Daha sonra di er c vatalar s k n z. 4. Karter contalar genellikle mantardan yap ld klar için c vatalar fazla s kmay n z. 5. Aksi halde mantar conta üzerinde patlama olabilir. 66

25 Silindir kapa n tak n z. 1. Silindir kapak contas n takarken i aretlere dikkat ediniz. 2. Silindir kapak c vatalar n katalogda önerilen s kma torkunda ve s kma s ras na göre s k n z. Kam milini tak n z. Kam milini takarken muylular n yataklara çarpmamas na dikkat ediniz. Silindir kapak muhafazas n tak n z. 1. Silindirin pistonunu Ü.Ö.N.ya getiriniz. Zaman ayar di lileri, zinciri veya triger kay n tak n z. 2. Di li tip zaman ayar düzeneklerinde di liler üzerindeki i aretlerin çak t r lmas na dikkat ediniz. 3. Hareket iletimi kay ile sa lan yorsa kay üzerindeki i aretlerin krank ve kam mili üzerindeki i aretler ile çak t r lmas na dikkat ediniz. 1. Ön kapa takarken mutlaka s v conta kullan n z. Ön kapa tak n z. 2. Farkl boyda olan c vatalar ç kt yerlerine tak n z. 3. Kapak contas n n yerine tam oturmas na dikkat ediniz. 1. Manifoldlar n contalar n n yerlerine tam oturmalar na dikkat ediniz. Manifoldlar tak n z. 2. Aksi halde eksoz manifold contalar yanabilir. 3. Manifold c vatalar n önerilen tork de erlerinde s k n z. 67

26 Krank kasna n tak n z. 1. Krank kasna n takarken kaman n yerine tak l olmas na dikkat ediniz. 2. Krank kasnak somunu / c vatas n n torkunda s k lmas na dikkat ediniz. Hareket iletme kay n tak n z ve gerginli ini ayarlay n z. 1. Hareket iletme kay n n çok gergin olmamas na veya çok gev ek olmamas na dikkat ediniz. 2. Kay gerginli ini kontrol ediniz. 1. Motoru caraskal ile kald r rken gövdesine zarar vermeyecek yerlerden ba lant yap n z. 2. Yapt n z ba lant n dengeli olmas na dikkat ediniz. Motoru araç üzerine tak n z. 3. Motoru indirirken arac n karoserisine zarar gelmemesine dikkat edin. 4. Bask tertibat ile kavra mas na dikkat ediniz. 5. Motor kulaklar n n ba lant lar na dikkat ediniz. 6. Motor takozlar n n yar k, çatlak veya elastikiyetini kaybetmemi olmas na dikkat ediniz. Supap ayar yap n z. 1. Daha k sa zamanda bitirmek için ate leme s ras na göre supap ayar yap n z. 2. Katalog de erlerine uygun sentil kullan n z. Motoru çal t rarak test ediniz. 1. Motoru çal t rd ktan sonra herhangi bir yerinde ya, su kaça olup olmad n kontrol ediniz. 2. Motor seslerini dinleyiniz. 68

27 YÜCE And,, Sell Yay nlar, Ankara, KARASU Tevfik, Bilal YELKEN,, (MEKSA) Mesleki E itim ve Küçük Sanayiciyi Destekleme Vakf, zmir, ÖZDAMAR brahim, Bilal YELKEN, ÖZLÜ rfan, BA CI Mustafa, Yakup ER K N, MOP SAN, P STONSAN,,, MOTOPAR-KOLBENSCHMIDT, STUDT Wilfred, TOYOTA, E itim Kitaplar 96