HER ÇOCUK FARKLIDIR. Bilgi Toplumunun Okulu. EKİN KOLEJİ P.D.R.H. servisinin ayda bir yayınlanan süreli yayınıdır. Yıl: 4 Sayı: 38 OCAK- ŞUBAT.

Transkript

1 Bilgi Toplumunun Okulu EKİN KOLEJİ P.D.R.H. servisinin ayda bir yayınlanan süreli yayınıdır. Yıl: 4 Sayı: 38 OCAK- ŞUBAT HER ÇOCUK FARKLIDIR Çocuklarımıza, farklılıkları tanıma, kabul etme ve saygı duyma bilgisini, bilincini kazandıralım. Böylece onlar, yetersizliklerinin korkusu ile yaşamak yerine, farklılıklarının kanatları ile uçma cesaretini bulabilsinler Rezan Turhan

2 Çocuklar Çocuklarınız sizin çocuklarınız değil, Onlar kendi yolunu izleyen Hayat'ın oğulları ve kızları. Sizin aracılığınızla geldiler ama sizden gelmediler Ve sizinle birlikte olsalar da sizin değiller. Onlara sevginizi verebilirsiniz, düşüncelerinizi değil. Çünkü onların da kendi düşünceleri vardır. Bedenlerini tutabilirsiniz, ruhlarını değil. Çünkü ruhlar yarındadır, Siz ise yarını düşlerinizde bile göremezsiniz. Siz onlar gibi olmaya çalışabilirsiniz ama sakın onları Kendiniz gibi olmaya zorlamayın. Çünkü hayat geriye dönmez, dünle de bir alışverişi yoktur. Siz yaysınız, çocuklarınız ise sizden çok ilerilere atılmış oklar. Okçu, sonsuzluk yolundaki hedefi görür Ve o yüce gücü ile yayı eğerek okun uzaklara uçmasını sağlar. Okçunun önünde kıvançla eğilin Çünkü okçu, uzaklara giden oku sevdiği kadar Başını dimdik tutarak kalan yayı da sever. YAYIN KÜNYESİ PDR YAYINLARI 1 Genel Koordinatör Behçet YAVUZ Bilim Kurulu Yavuz GÜNEŞ Rezan TURHAN Simge KARAGÜLLE Düzelti Gülay ÖKTEM Aylin KAMA Eda TİMMES Burcu ATALAS Dizgi-Tasarım Murat ÖZKAN Mehmet Aksu Baskı Habibe AYDOĞMUŞ Halil Cibran Özel Ekin İlköğretim Okulu - İZMİR Tel: Fax: bilgi@ekin.k12.tr İzinsiz kullanılamaz, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Sevgili Velilerimiz Tüm bireyler bedensel özellikleri, öğrenme yetenekleri, duygusal ve sosyal gelişimleri, özellikleri ile birbirinden farklılklar gösterirler. Bu sayımızda çocukların farklılıklarından söz edeceğiz. Gelişim alanlarında özel gereksinimi olan çocuklar konumuzun dışında tutulacaktır. EMPATİ adına

3 İÇERİK İlgili kavramlar Neden bireysel farklılıkları bilmeliyiz? Bireysel farklılıların etkenleri. Öğrenci hangi yönlerden birbirinden farklıdır.? Sonuç İLGİLİ KAVRAMLAR Bireysel farklılık: Bilişsel, duyuşsal, fizyolojik boyutta bireylerin birbirlerinden ayrı olma durumları Yaş gelişim görevi: Çocuk büyürken belli yaş aralıklarında kazanması gereken; fiziksel, duygusal ve sosyal gelişim özellikleri. Bireysel farklılık bilinci: Bireysel farklılıkları kabul eden ve saygılı tutum içinde olma durumu. NEDEN BİREYSEL FARKLILIKLAR I BİLMELİYİZ? On yaşındaki Ezgi arkadaşları arasında çok popüler birisi değil. Özellikle resim derslerinde çok başarılı. O çizmekten hoşlanan dikkat çekici bir sanatçı. Ahmet matematik derslerinde biraz zorlanan sekiz yaşında neşeli bir çocuk. Çok geniş bir yüreği var. Çok nazik ve saygılı birisi. Büyüdüğünde doktor olmak istiyor.. Elifcan dördüncü sınıfta ve sınıf arkadaşlarından ileride bir bir gelişimi var. Aynı zamanda voleybol takımının yıldızı. Ancak annesi arkadaşları ile oynarken öfkesini kontrol etmekte güçlük çektiğini fark etmiş. Özgür hareketli bir beşinci sınıf öğrencisi, sosyal etkinliklerde çok başarılı. Onun idare edebileceğinden daha fazla arkadaşı var. Okul başarısı ise ortanın biraz üstünde. Sizlerinde bildiği daha bir çok çocuk özelliği sıralayabiliriz. Hepsinin yetiştirilebilecek,cesaretlendirilebilecek kendilerine has ilgi alanları, üstünlükleri, becerileri ve yetenekleri var. Onların bu farklılıklarını bilmek hem anne-baba olarak sizlerin hem de okul olarak bizlerin önemli görevlerinden biri. Çünkü ancak fark edebildiğimiz ve ortamını, programını hazırladığımız özellikleri geliştirebiliriz. Daha önceki sayılarımızda da söz ettiğimiz gibi; hayata etkin katılmak için fark yaratmak gerekiyor. Bu da ancak farklılıklarımızı bilmek ve geliştirmekle mümkün. Bunun erken yaşlarda başlaması, gelişimi olumlu etkiler. Çocuğun farklılıklarının; fark edilip, kabul edilip geliştirilmesi onun ruhsal gelişimini, benlik algısını da önemli ölçüde etkilemektedir. Kendisi ile ilgili olumlu duygulara sahip bir çocuğun yaşamını zenginleştirmesi ve düzenlemesi kuşkusuz daha kolay olabilir. Ayrıca farklılıklara saygı duyma hem sosyal ortama hemde kişisel zenginliğine olumlu katkılar sağlamaktadır. Kendisinden farklı yeteneği, kültürü, dili, dini, ırkı olan bireylerle bir arada yaşama becerisi çağımız insanlarının kazanması gereken önemli becerilerden birisidir. Onların farklılığı hem bizim hem de toplumumuzun ve insanlığın zenginliği olabilir. BİREYSEL FARKLILILARIN ETKENLERİ Büyüme ve gelişmenin etkenleri aklımıza hemen kalıtım ve çevreyi getirir. Daha çokta da kalıtımı. Çünkü genlerimizle getirdiğimiz özelliklerimiz özellikle fiziksel yapımızı belirler. KALITIM: Bireye anne ve babadan genetik yollarla (genotip) geçen özel yetenek ve özelliklerdir: Cinsiyet, Göz rengi, Zeka kapasitesi, Fiziksel özellikler, Yaratıcılık ve düşünme kapasitesi, Bazı kişilik özellikleri. ÇEVRE: Döllenmeden itibaren, insanın içinde yaşadığı ve etkilendiği tüm dış uyarıcılara çevre etkeni denir. Çevre doğum öncesi, esnası ve sonrası tüm durumları kapsar. Çevre ile kazanılan bazı özellikler şunlardır: Fiziksel görünüm özellikleri, Zekanın kullanım oranı, Dil gelişimi, Yetişme tarzı, Eğitim düzeyi, Alışkanlıklar, tavırlar ve sosyal davranışlar, Bazı kişilik ve karakter özellikleri.

4 Bu bilgileri kısaca hatırladıktan sonra bu sayımızda öğrenci farklılıkları ile ilgili şu üç etken üzerinde duracağız. Aile içi ortam ve anne baba etkeni Okul ortamı ve öğretmen etkeni Bireyin kendini tanıması Aile içi ortam ve anne baba etkeni: Bu ortam çocukların bireysel farklılıklarının ilk fark edildiği veya görülemediği, göz ardı edildiğ, bastırıldığı yer olabilir. Burada anne baba tutumları oldukça önemlidir. Ailenin iletişim ortamı, çocuğun kendini ifade edebilmesi, sorular sorabilmesi çocuğun galişimini olumlu etkileyebilir. Ayrıca çocuğun, farklılıklarını geliştirmek için uygun programlara katılmasını sağlamak desteklemek gerekebilir. Burada farklılıkları geliştirmeyi engelleyen tutumlar; zihninizdeki çocuğa uyması için onu zorlamak, başkası ile karşılaştırmak olabilir. Okul ortamı ve öğretmen etkeni: Çocukların bireysel farklılıklarının etkilendiği diğer ortam okul ve öğretmenlerdir. Bunun için; Okulların ve sınıfların fiziksel koşullarının, çocuğun farklılıklarını geliştirecek şekilde düzenlenmesi gerekir. ( Spor salonları, laboratuarlar. atölyeler ve çeşitli araçlar kullanılabilir.) Uygulanan programın içeriği farklılığı geliştiren bir tarzda olabilir. Öğretmenler bu konuda bilgilendirilebilir, eğitilebilir. Bireyin kendisini tanıması: Bu konu daha çok psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri ile ilgilidir. Gelişimsel rehberlik; her öğrencinin kendine özgü olduğunu, bireysel farklılıklar gösterdiğini kabul eder. Çocuğu çeşitli araçlar kullanarak tanımaya çalışır ve onun kendisini tanımasına yardımcı olur. Bu durum onun özgüvenli bir yapı geliştirmesini, kendisini tanıyıp anlamasını sağlar. Rehberlik hizmetleri çocukların niteliklerini tanımak için çeşitli araçlar kullanır. Psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin öğrencilerle ilgili yaptığı bu çalışmalar bir sonraki konuda belirtilecektir. Servis bu çalışmaları yaparken öğretmenler ve ailelerle sürekli işbirliği yapar. ÇOCUKLARIN TANINMASI GEREKEN FARKLI YÖNLERİ Aşağıda belirtilen konularda yapılan çalışamalar bize onlarla ilgili pek çok bilgiyi toplamamızı sağlayabilir. Çocukları tanımamız gereken konulardan birkaçı şöyledir; Zeka ve yetenekler, İlgiler, Gereksinimler, Benlik kavaramı, Öğrenme stilleri, Zeka ve yetenekler: Zeka ölçümleri ile onların zeka düzeylerini, sayısal veya sözel zeka puanlarını öğrenebiliriz ( bu ölçüm alan uzmanı kişiler tarafından yapılabilir.). Ayrıca çocuğun çoklu zeka alanlarından hangilerinde daha yeterli veya hangilerinin ön planda olduğunu öğrenebiliriz. Bu zeka alanlarını şöyle sıralayabiliriz. ZEKA ALANLARI Sözel Dilsel zekâ: Dili hem sözlü hemde yazılı etkin bir şekilde kullanma Mantıksal Matematiksel zekâ: Rakamları etkin kullanma ve ortaya çıkan sonuçları iyi bir nedene bağlama Görsel Uzamsal zekâ: Biçime, şekle, boşluğa, renge ve çizgiye duyarlılık. Müzikal Ritmik zekâ: Ritme, sesin yüksekliğine ve melodiye duyarlılık. Bedensel Kinestetik zekâ: Düşünce ve duygularını ifade etmek için vücut dilini kullanabilme. Kişilerarası - Sosyal zekâ: Diğer insanları tanıma, onlarla ortak çalışabilme, kişiler arası problemleri çözme. İçsel - Özedönük zekâ: Bireyin kendini kuvvetli ve zayıf taraflarını, ruh halini, niyet ve isteklerini anlayabilmesi. Doğacı - Doğa zekâs: Doğal çevreye ve kaynaklarına ilgi duyar. Bitki ve hayvan türleriyle ilgilenir. Bu tanımlamalar zekanın bir boyutta olmadığı, aksine her bireyin farklı derecelerde, çeşitli zekalara sahip olduğunu göstermektedir. Böylece her öğrencinin bireysel farklılıklarına değer veren ve bunları güçlendiren programlar hazırlayabilme olanağı sağlanır. Gardner a göre;...bütün çocuklar bu zekâ türlerine çeşitli düzeylerde sahip olarak doğarlar veya bu zekâ türlerinden bazılarına daha çok eğilimleri olabilir. Sonuçta bu bilgi onları zeki veya daha az zeki tanımlamalarla ayırmamamızı her çocuğu kendi yeterlilikleri ile kabul etmemizi sağlar.

5 İlgiler: Çocukların yetenekleri ile birlikte ilgi alanlarınında bilinmesi gerekir. Kısacası ilgi alanları yetenekleri ile desteklenmelidir. Çocuğumuzun bir alana ilgi duyduğunu nasıl anlayabiliriz? Eğer o bir nesne ya da etkinlikle sürekli uğraşıyorsa ve bundan haz duyuyor ve uzun süre bir bağlanma hali yaşıyorsa ilgiden söz edilebilir. Ancak ilgilerin geçici olup olmadığı önemlidir. Çocukların ilgi alanlarını kısaca belirtirsek; Temel bilimler, sosyal bilimler, doğa, mekanik, sosyal becei, güzel sanatlar, müzik, ticaret vb. Çocuklar, ev ortamında ve derslerde çeşitli etkinliklerle bize bu konuda ip ucu verirler. Ayrıca rehberlik servisleri onların ilgi alanlarını ölçmekle ilgili çalışmalar yapabilir. Bu bilgiler onları uygun mesleğe yönelmek için kullanılabilir. İlgi alanları ile ilgili işler yapmak insanların duygularını olumlu yönde etkiler, onların daha huzurlu, mutlu olmalarını sağlar. Gereksinimler: İnsanların hem fizyolojik yapıları, hem de içinde bulunduğu sosyal ortamlarından kaynaklanan farklı gereksinimleri olabilir. Bu gereksinimler onların hem yetenekleri hem de ilgi alanlarını ilgilendirir. Gereksinimleri karşılanmayan çocukların yeteneklerini geliştirmede ilgi alanlarıyla ilgili çalışmalar yapmada güçlükler yaşadığı görülebilir. Bazı gereksinim tanımlamalarını şöyle sayabiliriz; sosyal kabul, uyum becerisi, başarabilme isteği, bağımsızlık, bağlılık, düzenlilik, saygı duyma, oyun ve eğlence, güçlü olma vb. Pisikolojik danışmanlarla işbirliği yaparak ve çocuklar gözlenerek gereksinmeleri belirlenebilir. Çünkü temel gereksinimleri karşılanamayan öğrencilerin, ilgilerini biçimlendirme ve yeteneklerini geliştirmeleri güç olabilir. Benlik kavramı: Sağlıklı bir ben kavramı geliştiren, kendisi ile ilgili değerliyim duygusunu sahip öğrenci, yetenekleri ile ilgili çalışmalar yapabilme isteği ve sorumluluğu içinde olabilir ve karşılaştığı sorunları çözebilir. Ayrıca öğrencilerin, fiziksel, zihinsel, akademik, sosyal alanlarda kendini nasıl gördüğü onun arkadaş, ders, meslek, seçiminde nasıl davrandığı ile yakından ilgilidir. Öğrenme stilleri; Son zamanlarda öğrenme ile ilgili en çok konuşulan konulardan biri de öğrencilerin tercih ettikleri öğrenme sitilleridir. Öğrencilerin aynı konuları farklı biçimde öğrenmesinin temelinde öğrenme sitillerinin farklılığı yatmaktadır. Aşağıya öğrencilerin; bilişsel, duyuşsal ve fizyolojik gelişimleri ile ilgili önemli özellikler verilmiştir. Okulumuzda öğrencilerin kendilerinin uygulayıp değerlendirdikleri bir öğrenme sitili çalışmasın sonunda onlara sunduğumuz yardımcı bilgilerle ilgili tobloyu aldık. Çocuğunuzun öğrenme sitilini bulmada sizede yardımcı olacağını düşünüyoruz. ÖĞRENME SİTİLİNİZİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ GÖRSEL İŞİTSEL DOKUNSAL Sohbetlerde bazen konu dışına çıkar Konuşmak ya da hareket etmekten çok gözlem yapar İş yaklaşımı düzenlidir Okumaktan hoşlanır Genellikle düzgün bir imlası vardır Grafikleri ya da resimleri görerek ezberler Fazla dikkati dağılmaz Sözlü talimatları uygulamakta zorlanır El yazısı iyidir Yüzleri hatırlar Gelişkin planları vardır Bir şeyler karalamayı sever Doğası gereği sakindir Titiz ve görünüşü düzgündür Ayrıntılara dikkat eder Yüksek sesle kendi kendine konuşur Konuşmaktan hoşlanır Dikkati kolay dağılır Yazılı yönergeler de zorlanır Bir şeyin kendisine okunmasından hoşlanır Bir sıra içinde adım adım kaydeder Müziği sever Okurken mırıldanır Yüzleri hatırlar Gürültüden kolayca dikkati dağılır Dudakları kapalı ya da sesli şarkı söylemeyi sever Doğası gereği sempatiktir Dinlenmekten hoşlanır Geleceğin cahili, okuyamayan kişi olmayacaktır. Nasıl öğreneceğini bilmeyen kişi olacaktır. Alvin Toffler Fiziksel ödüllerden hoşlanır Çoğu zaman hareket halindedir İnsanlarla konuşurken onlara dokunmaktan hoşlanır Çalışırken kalemi ya da ayağını vurmayı sever Bir şeyler yapmayı sever Okumaya öncelik vermez İmlası kötüdür Problemleri fiziksel olarak çalışarak çözmeyi sever Yeni şeyler denemeye isteklidir Doğası gereği sempatiktir Duygularını fiziksel hareketlerle ifade eder Konuşurken ellerini hareket ettirir Rahat giyinir Nesnelerle oynamayı sever

6 ÖĞRENME BİÇİMİNİZ İÇİN ÖNERİLER GÖRSEL İŞİTSEL DOKUNSAL Yolunuzu duygu ve düşüncelerinizin işaretleri ile arayın Zihninizde resimler oluşturun Notlar alın Sözcükleri parça parça görün İpucu sözcükler kullanın Defter kullanın Renkli şifreler kullanın Fotoğraflardan yararlanın Çalışmalarınız için görsellik oluşturun ve onu izleyin Konferanslar için hazırlanan hareketli filmleri izleyin Sinemaya gidin Çizelgeler, grafikler kullanın Haritalardan yararlanın Gösteri yapın Çizimler yapıp kullanın Tablolardan yararlanın Bir aynanın önünde kendi dudak hareketinizi izleyin Hatırlatıcı ip uçları ( kısaltmalar, görsel zincirler, zihin haritaları, bağlantılar) kullanın İşitsel araçlardan, televizyondan, müzikten yararlanın Konuşmacılarla konuşun onları dinleyin Şiir yazın yüksek sesle okuyun Kendi kendinize konuşun, sözlü tekrarlar yapın Ritmik sesler çıkarın Tartışmalara girin Dikkatle dinleyin Sözlü yönergeler verin Tiyatroya gidin Hatırlatıcı ipuçları ( sözcük bağlantıları, şiirler) kullanın. Çalışırken volta atın yürüyün, Çalışmalarınıza bedeninizi de katın. Tekrar tekrar alıştırma yapın. Yavaş yavaş soluk alın Rol yapın. Egzersiz yapın. Dans edin. Yazın, özellikle parmağınızla bir şeyin yüzeyine yazın. Notlar alın. Duyguları, bilgiyle ilişkilendirin. Tekrar tekrar liste hazırlayın. Çalışırken hareket edin. Bir aynanın önünde çalışırken dudak hareketlerinizi izleyin. Hatırlatıcı ipuçları ( sözcük bağlantıları, şiirler) kullanın. SONUÇ Empati dergisini son çalışmalarını yapıyorduk. 19 Ocak tarihli Cumhuriyet Gazetesi nin Hafta Sonu ekinde Figen Atalay ın Herkesin içindeki yıldız farklı. Yazısını okuduğumuzda konumuzla çok ilgili olduğunu gördük. Çolışmamızın sonuç bölümüne bu yazıdan alıntılar ekledik. Figen Altay şunları yazıyordu; Zeynep geçen hafta öğretmeninin isteği üzerine okula elma götürdü. Okul dönüşü ne yaptıklarını sorduğumda anlattıkları inanılmazdı. Elmayı ikiye bölmüşler. İki yarım elmanın da ortasındaki çekirdek yuvaları yıldıza benziyormuş. Herkes hem kendi elmasının, hem de arkadaşlarının elmalarındaki yıldızları incelemiş. Hepsi ama hepsi birbirinden farklıymış. Farklılıkları işleyen öğretmenin konuyu özetleyen cümlesi de çok önemli; İşte her birinizin içindeki yıldızlarda böyle birbirinden farklı. Kısacası görülen o ki son zamanlarda çok konuşulan bireysel farklılık konusu yalnızca öğretmenlerin, anne babaların bilmesi ve çalışması gereken bir konu değil. Farklılık bilinci ve farklılıklara saygı çocuklara da taşınmalı, onların eğitiminde buna önem verilmeli. ABD de küçük çocukların eğitiminde önyargı ve ayrımcılığı ele alan yaklaşımı 1980 li yıllarda geliştirenlerden Louise Derman-Sparks, Kadın Derneği Değerlendirme Vakfı Yayınları ndan çıkan Erken Çocuklukta Farklılıklara Saygı Eğitimi El Kitabı nda, bu süreci şöyle anlatıyor: Çocuklar yuvalara boş bir sayfa gibi gelmiyorlar. Farklı bir dili konuşan, farklı giyinen, farklı ten rengine sahip, farklı yiyecekler yiyen, insanlarla ilgili pek çok fikir, önyargı ve farklılıklara dairt düşünceleride beraberinde getiriyorlar - Amaç çocukları farklılıkları inkar etmek değil saygı duyulmasını sağlamaktır. - Bütün çocuklar kendi kavramsallaşmalarını yapabilmelidir. Bu grup içinde kimliğini tanımlarken kendini diğerlerinden üstün yada aşağı görmemeye dayanır.

7 - Kendi kültürünüzü öğrenirseniz, diğerlerinin kültürlerinide öğrenirsiniz ve onların sizin kültürlerinizi öğrenmesine fırsat verirsiniz. Böylece farklı kültürlere sahip çocuklarınbirbirlerine yabancılaşmaması ve birlikte olmaktan rahatsızlık duymaması sağlanır. Çocuklar; Bir yaşında farklılıkları fark eder. İki yaşında farklılıklar hakkında konuşur ve bunlarla ilgili sorular sorar. Üç yaşında önyargılar oluşturur, insanların belli özelliklerinden rahatsızlık duyduklarını belli ederler. ( ten rengi, toplumsal cinsiyet, fiziksel engellilik, dil.) Beş yaşında zihni sorularla doludur. Kendine ait özelliklerin hangilerinin kalıcı hangilerinin değişebilir olduğunu merak eder. Anne babalara öneriler. Çocuklarınızın farklılıkları onu özel yapar. Özel olma duygusu, özgüvenli olmak ile ilgilidir. Çocuklarınıza farklı pencereden bakabilme becerisi kazandırın. Onlarla bu konu ile ilgili daha farklı neler yapılabileceğini konuşun. Çocuğunuzun tanımladığınız farklılıklarını, yeterliliklerini okuluyla, öğretmenleri ile kayıt sırasında paylaşın, süreci izleyin, işbirliği yapın. Okulunuzun tanımladığı farklılıkları geliştirmek için işbirliğine açık olun Onun kendisine benzemesini teşfik edin. Farklılıkların engellenmesi veya değiştirilmesi çocuğun tüm gelişim alanlarını olumsuz etkiler. Çocuğunuzu başkasına benzetmeyin veya onu hayalinizdeki çocuk olması için zorlamayın. Tüm insanlar bir benzerleri olmayan biricik ve özel insanlardır. Mutlu ve başarılı bireyler yeterlilikleri ile ilgili olumlu bilgiye sahiptirler. Onun yeterlilikleri ile ilgili beceriler ve olumlu duygular oluşturması için ortamlar hazırlayın. Onu bir mesleğe yönlendirirken yeterliliklerini, farklılıklarını dikkate alın. Çocuğunuza diğer insanların farklılklarını kabul eden ve saygı duyan bir tutum geliştirmesi için model olabilirsiniz. Bu onun insanlarla ilgili hoşgörülü ve esnek bir tutum geliştirmesini sağlar. Farklılıklarımız sonuçta tüm insanlığın zenginliğidir. Dünyayı Verelim Çocuklara Dünyayı verelim çocuklara hiç değilse bir günlüğüne allı pullu bir balon gibi verelim oynasınlar oynasınlar türküler söyliyerek yıldızların arasında dünyayı çocuklara verelim kocaman bir elma gibi verelim sıcacık bir ekmek somunu gibi hiç değilse bir günlüğüne doysunlar bir günlük de olsa öğrensin dünya arkadaşlığı çocuklar dünyayı alacak elimizden ölümsüz ağaçlar dikecekler NÂZIM HİKMET

8 GERİ BİLDİRİMLERİNİZİ AŞAĞIDAKİ ADRESLERLE PAYLAŞABİLİRSİNİZ. İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. AYIN ÖNERİLERİ OKUYABİLİRSİNİZ Hayalinizi Yorganınıza Göre Uzatın Acar Batlaş Remzi kitabevi İZLEYEBİLİRSİNİZ Ulak Şimdi Yada Asla DİNLEYEBİLİRSİNİZ Enbe orkestrası KAYNAKÇA Editör Kuzgun Yıldız İlköğretimde Rehberlik Nobel Yayın Ve Dağıtım ( 1999 ) Atalay Figen Cumhuriyet gazetesi Hafta sonu eki ( 2008 ) Hasan Bacanlı Gelişim ve Öğrenme Nobel Yayınları ( 2001 ) GELECEK SAYIMIZIN KONUSU ÇOCUK VE SINAVLAR