İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler

Transkript

1 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler Uzun zamandır ülkemizde uygulamakta olan rant ekonomisi tıkanma noktasına ulaştı. Bu nedenle AKP hükümeti rotasını kentsel dönüşüm adı altında inşaat sektörüne çevirdi. Bu süreçte, rant ekonomisi politikalarına karşı çıkan TMMOB nun Hükümetin hedefine girmiş olduğunu, Devlet Denetleme Kurulu tarafından hazırlanan rapor çok önceden haber veriyordu.

2 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler Hedef; her türlü alanın talanına ve ranta çevrilmesine yönelik politikaları yürürlüğe sokmak, bunun karşısında durması muhtemel TMMOB'yi de etkisiz kılmaktır. Bu güne kadarki sürecin temel taşlarını oluşturacak olayları sıralayacak olursak;

3 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler seçimleri öncesi AKP hükümeti meclisten Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi aldı.

4 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 2. Alınan bu KHK yetkisi ile Devleti yeniden şekillendirdi. Bu arada Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adı altında sonsuz yetkilerle donatılmış bir bakanlık kurdu. Bu bakanlığa devletin ya da vatandaşın sahip olduğu her türlü araziyi, yeşil alanı, kültürel varlıkları, sulak arazileri, doğal ya da tarihi sit alanlarını yapılaşmaya açma yetkisi verildi.

5 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 3. Ayrıca, Belediyelerin elinde bulunan il sınırları içindeki yapılaşmaya ilişkin mevzuat oluşturma, planlama, yapı ruhsatı ve oturma raporu verme yetkileri de "gerektiğinde" kullanılmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verildi.

6 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 4. Bu yetkilerin yanı sıra anılan Bakanlık bünyesinde kurulan Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğüne verilen görev ve yetkilerle TMMOB'un mevzuatı ile ve TMMOB'ye bağlı mimar mühendis ve şehir plancılarının meslek alanlarını düzenleme yetkisi aldı.

7 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 5. Bu hazırlıklardan sonra İmar mevzuatına yönelik ilk ciddi müdahale 3 nisan 2012 tarihinde geldi. Bürokrasinin Azaltılması ve İşlemlerin Basitleştirilmesine Yönelik Yönetmelik değişikliği adı altında aralarında Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin de dahil olduğu,, Başbakanlık, Bakanlıklar, Bazı Bağlı ve ilgili Kuruluşlar ve Üniversitelere ait 84 adet yönetmelikte değişiklik yapıldı.

8 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 6. Yapılan yönetmelik değişikliklerinde Proje müelliflerinin ilgili meslek odalarından almış olduğu sicil durum belgeleri mevzuatta zorunlu olmaktan çıkarılarak, Odaların mesleki denetimleri yok edilmeye, Belediyelerin imar mevzuatından kaynaklı kamu denetimleri zayıflatılmaya çalışıldı.

9 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 7. Bu süreç içerisinde Yapı Denetim Kanunu ve İmar Kanununda yapılmak istenen değişikliklere ilişkin olarak bir çok yasa taslağı hazırlandı; içerisinde 6235 sayılı TMMOB Yasasına ilişkin değişiklik önerilerini de içeren torba yasa 2013 yılı başlarında geri çekildiği bir toplantıda Bakan tarafından TMMOB yetkililerine açıklandı.

10 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 8. Mayıs 2013 sonu itibariyle Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde yapılan son değişiklikle birlikte; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Büyükşehir Belediyelerinin İmar Yönetmeliklerini de onaylamayarak, anılan yönetmelik tüm Türkiye'de geçerli ve zorunlu hale geldi.

11 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 9. İmar mevzuatında kontrolsuz ve denetimsiz yapılaşmanın önünü açacak değişiklikler peş peşe yayınlanırken, rant politikalarının bir parçası olan, İstanbul Taksimdeki Gezi Parkına yapılmak istenen Topçu Kışlası projesi ne yönelik protesto gösterileri, polisin göstericilere uyguladığı şiddetin de etkisiyle tüm yurda yayıldı.

12 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 10. Taksim yayalaştırma projesi, Gezi parkına topçu kışlası yapılması, Emek sinemasının taşınması gibi projeleri durdurabilmek amacıyla oluşturulan Tasim Dayanışma Platformunun içinde TMMOB'ye bağlı meslek odalarının İstanbul birimleri ve TMMOB İstanbul İKK Sekreteri de aktif olarak çalışıyordu.

13 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler Mayıs 2013 tarihinde başlayıp tüm ülkeye yayılan ve yaklaşık iki ay süren olaylar süresince; altı vatandaşımız hayatını yitirdi, onlarca vatandaşımız gözünü kaybetti, bilerce vatandaşımız yaralandı, yüzlerce vatandaşımız tutuklandı. Hali hazırda hastanelerde yaşam mücadelesi veren onlarca vatandaşımız bulunmakta. Hükümet gezi direnişi sonrası gezi Parkına yapılması planlanan Topçu Kışlası ile ilgili olarak yargı kararlarına uyacaklarını açıkladı.

14 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 12. Taksim yayalaştırma projesinin ve Topçu Kışlası yapım projelerine esas plan değişikliği Mahkeme tarafından durduruldu.

15 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 13. Taksim Platformu üyeleri gezi parkının valilikçe açılması üzerine gezi parkına girmeye çalışırken gözaltına alındı, aralarında meslek odalarımızın İstanbul birim yöneticilerinin de olduğu 12 kişilik bir grup örgüt suçlamasıyla mahkemeye çıkarıldı, ancak delil yetersizliğinden serbest bırakıldı.

16 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler 14. Aynı günün akşamı 9 Temmuz 2013'te Mecliste görüşülmekte olan torba kanun taslağına ek önerge verilerek 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinin 1. fıkrasına sırasıyla ç,d,e,f,g,ğ,h,ı,i bentleri eklenmiştir.

17 İmar Mevzuatında yapılan değişiklikler Yaşanan bu süreç içerisinde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ile 3194 sayılı İmar kanununda yapılan değişikleri incelersek imar mevzuatında getirilen uygulamaları şöyle sıralayabiliriz.

18 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğiyle getirilen değişiklikler Madde 1. 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine dayanılarak hazırlanmış bulunan bu Yönetmelik, belediye sınırları ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında, imar plânı bulunan alanlarda uygulanır.

19 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğiyle getirilen değişiklikler Madde 2. Proje hazırlanması, yapı ruhsatı ve arazi düzenlemesine ilişkin uygulamalar bu Yönetmelik ile Bakanlıkça çıkarılan diğer imara ilişkin yönetmeliklerde yer alan tanımlara göre gerçekleştirilir. Bu Yönetmeliklerde yer alan genel hükümler, tanımlar ve ruhsata ilişkin hükümler, planlarla ve ilgili idarelerce çıkarılacak yönetmeliklerle değiştirilemez...

20 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğiyle getirilen değişiklikler Madde 45 - (Değişik fıkra:rg-1/6/ ) İmar planına göre kat adedi 3 olan binalarda asansör yeri bırakılmak, 4 ve daha fazla olanlarda ise asansör tesis edilmek zorundadır. İskan edilen bodrum katlar dahil kat adedi 4 ve daha fazla olan binalarda asansör yapılması zorunludur. Daha az katlı yapılarda da asansör yapılabilir.

21 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğiyle getirilen değişiklikler (Değişik fıkra:rg-1/6/ ) Tek asansörlü binalarda; asansör kabininin dar kenarı (1,20) m. ve alanı (1,80) m2 den, kapı genişliği ise (0,90) m. den az olamaz. Asansör kapısının açıldığı sahanlıkların genişliği, asansör kapısı sürgülü ise en az (1,20) m., asansör kapısı dışa açılan kapı ise en az (1,50) m. olmalıdır. Birden fazla asansör bulunan binalarda, asansör sayısının yarısı kadar asansörün bu fıkrada belirtilen ölçülerde yapılması şarttır.

22 Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğiyle getirilen değişiklikler Proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen mimarların ve mühendislerin, 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca, ilgili meslek odasına kayıtlı olmaları, büro tescillerini (Değişik ibare:rg-1/6/ ) yaptırmaları gerekir. İlgili meslek odaları, hakkında süreli veya süresiz kısıtlılığı bulunan veya üyeliği sona eren üyelerini derhal elektronik ortamda (Ek ibare:rg-1/6/ ) ve yazı ile merkez yapı denetim komisyonu ile bütün ilgili yerlere ve kuruluşlara bildirir.

23 Yasayla getirilen değişiklikler 9 Temmuz akşamı meclisten geçirilen torba yasanın içine sonradan dahil edilen 3194 sayılı İmar yasasında değişiklik yapılmasına ilişkin kanun maddelerinden iki tanesi aşağıda yer almıştır.

24 Yasayla getirilen değişiklikler "g) Bakanlık; ilgili idareler, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılan, mekansal planlamaya, harita ve parselasyona, etüt ve projelendirmeye, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni düzenlemeye, enerji kimlik belgesi hazırlanmasına ilişkin iş ve işlemler yapı malzemelerini denetlemeye, aykırılıklar hakkında işlem tesis etmeye, aykırılıkları gidererek mevzuata uygun hale getirmeye yönelik değişiklik yapmaya ve onaylamaya, yapı tatil tutanağı tanzim etmeye, mühürlemeye, yıkım kararı almaya ve yıkımı gerçekleştirmeye, ilgililer hakkında idari yaptırım kararı vermeye yetkilidir.

25 Yasayla getirilen değişiklikler Bu görevlerden yapı tatil tutanağı tanzim etmeye, mühürlemeye ve yıkım kararına ilişkin rapor düzenleme işi ile denetlemeye ilişkin görevler, Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında denetçi belgesini haiz personel tarafından gerçekleştirilir. İlgililer Bakanlık denetçileri tarafından istenilen her türlü bilgi ve belgeyi, istenilen süre içerisinde vermek zorundadırlar. Bakanlık denetçilerinin seçimi, eğitimleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir."

26 Yasayla getirilen değişiklikler "ı) Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize ve onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize ve onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiç bir şekilde geciktirilemez. Müelliflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez."

27 Yasayla getirilen değişiklikler Bu değişikliklere bakıldığında yapılmak istenenleri şöyle sıralayabiliriz: 1. Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği 1 haziran 2013 tarihinden itibaren Türkiye nin her ilinde il sınırları içinde ve dışında kalan alanlar için geçerli Tek Tip Yönetmelik olmuştur. 2. Belediyeler isterlerse kendi illerinin özelliklerine göre imar yönetmelikleri yapabileceklerdir. Ancak bu hazırlanacak bu yönetmelikler, Bakanlık onayına tabi olacakları gibi, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin tanımlar ve ruhsata esas bölümlerinde değişiklik yapamayacaklardır.

28 Yasayla getirilen değişiklikler 3. Hem yönetmelikte hem de Yasadaki hükümlerde yapıma ilişkin harita, etüt ve projelerinde Odalarımızın mesleki denetimlerinin engellenmesi, mesleki denetime proje getirmeyen üyelerin bu nedenle Büro Tescil Belgelerinin iptal edilmemesi, mesleki denetimde ısrar eden idareciler hakkında Bakanlık tarafından "idari yaptırım" kararı verileceği hükümleri yer almaktadır.

29 Yasayla getirilen değişiklikler 4. Bununla birlikte Mimari projelerin Fikir ve Sanat Eserleri Kanun kapsamından çıkarılmış, Belediyelerin kuracakları komisyonlarda özgün eser olduğu kabul edilecek projelere yönelik kısmi bir telif hakkı tanımı yapılmıştır.

30 Yasayla getirilen değişiklikler 5. Önceleri yönetmelik değişiklikleri ile mesleki ve kamusal denetimin kaldırılması çabalarında başarı sağlanamayınca, son çare olarak gece yarısı baskınları ile yasa maddelerini değiştirme çabalarına başvurulmaktadır.

31 Yasayla getirilen değişiklikler 6. AKP hükümeti Gezi parkında aldığı yenilginin faturasını TMMOB ye kesmekte bu yöntemle aklı sıra TMMOB'dan intikam almaya çalışmaktadır.

32 Yasayla getirilen değişiklikler 7. Bu düzenleme, 6235 sayılı TMMOB Yasası nı ilgilendirdiğinden İmar Yasası nda değişiklik yapılmasına dair tasarı kapsamında ele alınamaz. Bu nedenle ve önergenin sunuluş biçimiyle de Meclis İçtüzüğü nün 87. maddesine açıkça aykırıdır sayılı TMMOB Yasası nı ilgilendiren bir konuda gerek TMMOB gerekse bağlı odaların görüşü alınmamıştır. Bu yönüyle de mevzuat hazırlama usul ve esaslarına, demokratik katılımcılık ilkesine aykırıdır.

33 Yasayla getirilen değişiklikler 7. Bu düzenleme, 6235 sayılı TMMOB Yasası nı ilgilendirdiğinden İmar Yasası nda değişiklik yapılmasına dair tasarı kapsamında ele alınamaz. Bu nedenle ve önergenin sunuluş biçimiyle de Meclis İçtüzüğü nün 87. maddesine açıkça aykırıdır sayılı TMMOB Yasası nı ilgilendiren bir konuda gerek TMMOB gerekse bağlı odaların görüşü alınmamıştır. Bu yönüyle de mevzuat hazırlama usul ve esaslarına, demokratik katılımcılık ilkesine aykırıdır.

34 Yasayla getirilen değişiklikler 10. Yapılan son değişikliklerle proje müelliflerinin meslek odaları tarafından mesleki denetime tabi tutulması, uzmanlıklarının ve sicillerinin izlenmesi önlenmeye çalışılmıştır. Bu yolla kuralsız ve denetimsiz yapılaşmanın önünde engel görülen proje tasarımı ve mesleki denetim yok edilemektedir. 11. Yasa ve yönetmelikler uygulamaya geçilirse projeler yapının temel esası olmaktan çıkacak, ruhsat alınması için zorunlu bir prosedür haline dönüşecektir.

35 Yasayla getirilen değişiklikler 12. Bu durum proje müellifleri meslektaşlarımızın mesleğini itibarsızlaştıracak, proje tasarım bedellerini düşürecek, proje müelliflerini taşeron haline getirecek, bir çoğunun işyerini kapatmasına neden olacaktır. 13. Aynı zamanda yapıların uygulama projelerine göre değil müteahhitlerin insafına göre yapılmasını sağlayacak. Kuralsız, projesiz, denetimsiz yapılar çoğalacak, siyasi gücü olanın istediği imar hakkına ve ranta sahip olacağı bir imar mevzuatı oluşturulacaktır.

36 Yasayla getirilen değişiklikler 14. Yapılan müdahale sadece mimar mühendis ve şehir plancılarının mesleki alanlarına değil, kamuya ait bütün alanların (mera, yeşil alan, tarihi ve kültürel mekanlar, kent merkezlerindeki okullar, askeri araziler vb.)ranta dönüştürülmesi, halkın malı olan arazilerin arsalara dönüştürülerek yandaşlara iş imkanı sağlanmasına yöneliktir. AKP nin ranta dayalı ekonomik programının önemli bir parçasıdır ve siyasidir.

37 Yasayla getirilen değişiklikler 15. TMMOB ve bağlı meslek odaları anayasanın 135, 124 maddeleri ve 6235 sayılı TMMOB kanunun kendileri verdiği yetki ve uzman örgütlü üyeleri ve halkından aldığı güçle bilimi ve tekniği emekçi halkın çıkarları doğrultusunda kullanma doğrultusunda vermiş olduğu meşru mücadelesini sürdürecektir.