SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE YERALTI SUYUNUN ÖNEMİ
|
|
- Aysel Kimyacıoğlu
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE YERALTI SUYUNUN ÖNEMİ Yard. Doç. Dr. Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ sevgi.tokgoz@deu.edu.tr Cihan GÜNEŞ Jeoloji Mühendisi cihan.gunes@deu.edu.tr Canl yaşam için hayati öneme sahip su kaynaklar üzerinde son y llarda giderek artan oranlarda yaşanan antropojenik kirlilikler, temiz tatl su ihtiyac n dünyadaki ve ülkemizdeki en büyük küresel ve bölgesel kaynak problemlerinden birisi haline getirmiştir. Ülkemizde temiz tatl suyun miktar aç s ndan en önemli k sm n yüksek oranda yeralt sular ve çok daha az oranlarda ise yüzeysel sular oluşturmaktad r. Son y llarda suya olan talebin artmas hem yüzeysel sular n hem de baz yersel alanlarda yeralt suyu kaynaklar n n aş r tüketilmesine neden olmuştur. Yeralt suyu akiferinden al nan suyun yeri, genellikle kullanmaya bağl kirlenmiş su, akiferdeki kalan su, yağ ş sular, yüzeysel sular veya bunlar n tümünün kombinasyonunda tekrar depolanmas ile tamamlan r. Depolanan su özellikle Bat Anadolu da baz alanlarda (Küçük Menderes Havzas ) tar msal, evsel, endüstriyel at k sular n ve deniz suyu girişimlerinin öncülüğünde gerçekleşmektedir. Dahas Gediz, Büyük Menderes, Bak rçay ve Simav gibi havzalarda doğal olarak derinlik art ş na bağl yüksek oranlarda bulunan jeotermal ve eskimiş sular n bu kar ş mlara değişen oranlarda katk lar bulunmaktad r. Asl nda, baz yersel alanlardaki içme ve sulama sular nda gözlemlenen arsenik, bor ve baz ağ r metal kirliliklerinin ana kaynağ bor, kömür ve metalik madenler olmas na rağmen daha geniş havzalarda da jeotermal ve eskimiş indirgen sular olabileceği son çal şmalar m zda tespit edilmiştir. Gediz Havzas nda Turgutlu-Alaşehir yerleşim alanlar aras nda kalan bölgede yap lan incelemelerimizde nitrat, bor ve arsenik gibi kirleticilerin içme ve sulama sular kalitesi aç s ndan yeralt ve yüzey sular nda yüksek oranlarda bulunduğu tespit edilmiştir. Yeralt sular n n tamam na yak n indirgen özelliklerdedir ve sadece yüzeye yak n baz kesimlerde yüzey ve yağ ş sular n n kirlilikleri azalt c etkileri bulunmuştur. Kuyulardaki derinlik ve kullan m art ş kirliliklerin de artmas na sebep olmaktad r. Baz alanlarda nehir sular n n bask n debisini indirgen ve aş r kirli at k sular n oluşturduğu bulunmuştur. Küçük Menderes Havzas ile karş laşt r ld ğ nda Gediz Havzas yeralt suyu seviyeleri daha yüksek, içme ve sulama suyu kaliteleri aç s ndan da çok daha kötü durumdad r. Hatta baz alanlarda tuzluluk miktarlar jeotermal su içeriklerinin ( µs/cm) iki kat na yak nd r. Bu durumda Yeralt Suyu Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği gereği kuyulara sayaç tak lmas zorunluğu Küçük Menderes Havzas nda uygulanabilir olmas na rağmen Gediz havzas nda mevcut kirlilik ve kullan m durumlar dikkate al nd ğ nda uygulamada işlevselliğini yitirecektir. Bu tür alanlarda sadece belirli baz gözlem kuyular na kamu kurumlar nca sayaç tak larak izleme yap lmas ile akiferlerden yeterli veri sağland ktan sonra genele yay lmas daha uygun bir çözüm olabilir. Ayr ca, bu tür kanun ve yönetmeliklerin ç kar lmas nda daha geniş kapsam ve daha fazla veri dikkate al nd ğ nda hem daha etkin uygulanabilirlik ve kat l m sağlama hem de daha bilinçli havza yönetimi ve çal şmalar (havzaya özel yönetim) yapmak çok daha yararl olabilir. * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
2 670 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım Giriş Su kaynaklar n n istenilen zaman, mekan, kalite ve miktarda teminine yönelik olarak yaşanan s k nt lar konuya ilişkin dünya çap nda sürdürülebilir yönetim ilke ve kararlar n n al nmas n ve uygulanmas n zorunlu hale getirmiştir. Bu bağlamda, su kaynaklar içerisinde gereksinim miktar na bağl olarak büyükten küçüğe; tar m, içme-kullanma, sanayi ve enerji amaçl kullan mlar nda yeralt suyunun pay oldukça yüksek değerlerdedir. Su kaynaklar konusunda yaşanan sorunlar devletleri konuya ilişkin ortak stratejilerin belirlendiği politikalar üretmeye yönlendirmiştir. Bunlardan en önemlisi, ülkemizin Avrupa Birliği ne (AB) entegrasyonu sürecinde, su kaynaklar na ilişkin olarak sürekli geliştirilerek uygulama sonuçlar yla iyileştirilen Su Çerçeve Direktifi (SÇD) dir ki (WFD 2000/60/EC), nehir havzalar n n sürdürülebilir ve entegre bir şekilde yönetilmesinin gerekliliğini vurgulamakta ve tüm sular için çevresel hedefler belirlenmektedir. SÇD ve yeralt suyu direktifi (GWDD 2006/118/EC) antropojenik ve doğal kirlilik riski alt ndaki temsili tüm yeralt suyu kütlelerinin kimyasal durumunun değerlendirilmesi için kriterleri ortaya koyan konuya ilişkin en kapsaml çal şmalardan birisidir. Bu kapsamda, ilgili yeralt suyu kütlelerinde (ve yüzeysel sularda) doğal arkaplan seviyesinin (NBL) belirlenmesi, iyi durum a ulaşma, var olan iyi durumu korumak için kalite standartlar na göre kirlilik eğilimlerinin belirlenmesi ve iyi durumu zay flatabilecek kirleticiler için eşik değerlerin nas l belirlenebileceğini de tan mlayan birçok farkl bilgi seviyesini dikkate alan metodoloji ve rehber dökümanlar yay mlanm şt r. Yeralt suyu akiferinden al nan suyun yeri, genellikle kullanmaya bağl kirlenmiş su, akiferdeki kalan su, yağ ş sular, yüzeysel sular veya bunlar n tümünün kombinasyonunda tekrar depolanmas ile tamamlan r. Örneğin, depolanan su özellikle Bat Anadolu da baz alanlarda (Gediz, Küçük Menderes Havzas ) tar msal, evsel, endüstriyel at k sular n ve bat da deniz suyu girişimlerinin öncülüğünde gerçekleşmektedir. Gediz, Büyük Menderes, Bak rçay ve Simav gibi havzalarda doğal olarak derinlik art ş na bağl olarak yüksek oranlarda bulunan jeotermal ve eskimiş sular n bu kar ş mlara değişen oranlarda katk lar bulunmaktad r. 2. Doğal Yeralt suyu Kalitesi ve Referans Akifer Herhangi bir bileşen için doğal yeralt suyu kalitesi, atmosferik, jeolojik veya biyolojik gibi doğal süreçlerle oluşmuş çözünmüş bir element, tür veya kimyasal bileşenin derişimi anlam na gelmektedir (BRIDGE, 2013). Kavram olarak NBL yi tan mlamada tarihsel veriler, düşey profil, benzer jeolojideki yak n alanlardan ekstrapolasyon, istatistiksel metodlar ve jeokimyasal modelleme gibi çeşitli yaklaş m metodlar ile yap lm ş birçok çal şma vard r. Bir kez fiziko-kimyasal süreç bilgisini uygulayarak bir eğilim ya da korelasyonun yorumlanmas n sağlad ğ n zda, istatistiksel bir modele değil bilimsel bir modele sahipsiniz demektir (Nordstrom, 2012). Yeralt suyunda insan etkilerine ek olarak tamamen doğal olan prosesler sonucu da mevcut su kalitesi limitleri aş labilir. Anormal konsantrasyonlar n doğal olup olmad ğ ya da antropojenik kirlenmenin varl ğ n n kantitatif ve kalitatif değerlendirmesinin yap lmas na olanak sağlayan bir referans teşkil etmek üzere başlang ç (baseline) kriterine ihtiyaç vard r. Doğal prosesleri etkileyen zaman ölçekleri ve değişimlerin gerçekleştiği oranlar, su kalitesi üzerine önemli kontroller olarak bilinmektedir. Doğal yeralt suyu konsantrasyonlar, akifere giren sular ve akiferdeki su ile kaya aras ndaki reaksiyonlar n bileşik sonucudur. Doğal jeokimyasal reaksiyonlara bağl varyasyonlar, söz konusu reaksiyonlar n dinamiklerine bağl olarak genellikle geniş zaman ölçeklerinde * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
3 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım gerçekleşir. Yeralt suyunun kimyasal özellikleri, karmaş k jeolojik, jeokimyasal, hidrojeolojik ve iklimsel faktörlerin bir fonksiyonu olarak çeşitlilik gösterir. Bu durum, geniş uzaysal ve derinlik varyasyonlar nda çeşitli ölçeklerde art ş yarat r. Dolay s yla, hem bilimsel olarak hem de pratikte, akiferdeki kimyasal reaksiyonlar ve gerçekleştikleri oranlar anlamak sistemi bir bütün olarak tan mlamada önem kazanmaktad r. Gediz Havzas nda Alaşehir yerleşim alan doğusunda bulunan yeralt sular referans akifer tan mlamas na uyabilecek özelliklerdedir. Turgutlu-Alaşehir yerleşim alanlar aras nda kalan bölgede nitrat, bor ve arsenik gibi kirleticiler içme ve sulama sular kalitesi aç s ndan yüksek oranlarda bulunmaktad r. Yeralt sular n n tamam na yak n indirgen özelliklerdedir ve sadece yüzeye yak n baz kesimlerde yüzey ve yağ ş sular n n kirlilikleri azalt c etkileri bulunmuştur. Kuyulardaki derinlik ve kullan m art ş kirliliklerin de artmas na sebep olmaktad r. Buradaki doğal ve antropojenik kirliliklerin ayr mlanmas nda detayl araşt rmalara gerek vard r. Gediz ve Küçük Menderes Havzas nda nehir sular n n bask n debisini, indirgen ve aş r kirli at k sular oluşturmaktad r. Küçük Menderes Havzas ile karş laşt r ld ğ nda Gediz Havzas yeralt suyu seviyeleri daha yüksek, içme ve sulama suyu kaliteleri aç s ndan da çok daha kötü durumdad r. Hatta, baz alanlarda tuzluluk miktarlar jeotermal su içeriklerinin ( µs/cm) iki kat na yak nd r. Bu durumda Yeralt Suyu Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği gereği kuyulara sayaç tak lmas zorunluğu Küçük Menderes Havzas nda uygulanabilir olmas na rağmen Gediz havzas nda mevcut kirlilik ve kullan m durumlar dikkate al nd ğ nda uygulamada işlevselliğini yitirebilir. Bu tür alanlarda sadece belirli baz gözlem kuyular na kamu kurumlar nca sayaç tak larak izleme yap lmas ile akiferlerden yeterli veri sağland ktan sonra genele yay lmas daha uygun bir çözüm olabilir. 3. Akifer Al konma Süresinin Önemi Akiferler al konma sürelerine bağl olarak temel anlamda 3 e ayr lmaktad r. Bunlar; yeni, eski ve palaeo sulard r. S ğ ve/veya h zl sirküle olan 50 yaş ndan genç ve Yeni Su olarak adland r lan akiferlerdeki yeralt sular içme suyunun ana kaynağ n teşkil eder. Bu sular çekim alanlar n n bulunduğu aktif yükleme/deşarj alanlar n n hidrojeolojik çevreyi oluşturan k sm n n özellikle önemli bir parças d r. Bu nedenle, s ğ akiferlerdeki taş nmay karakterize edecek izleyici metodu baseline değerlerde karş m za ç kacak olaylarla ilgilenmemiz konusunda önemli rol oynayacakt r. Yine de bu zor ve zaman zaman çelişkili bir iştir. Zira, ilgilenilen akiferdeki gerçek doğal kalitenin belirlenmesi zordur ve/veya bu sular hali haz rda kirletilmiş olmas na rağmen doğal özellikleri nedeniyle kalitesinin maskelenmesi söz konusu olabilmektedir. Günümüzde, yeralt suyu kalitesini düşüren birçok madde 200 y l boyunca gelişen sanayileşme ile ortaya ç km şt r. Eski Sular endüstriyel zamanlar s ras nda s zm ş olan sular temsil etmektedir. Dolay s yla, bu zaman diliminden önce s zan sular n saf ve kirlilik içermediği düşünülebilir. Eski yeralt sular n n kalitesi çözücü (su) ve akifer materyali aras ndaki zamana bağl jeokimyasal reaksiyonlar üzerinden belirlenir. Yeralt suyu al konma süresi uzad kça, su kaya aras ndaki temas zaman artar ve su kalitesi ölçeği genişler. Palaeo sular ise, son buzul çağ nda ya da daha öncesinde yüklenen sulard r ve y ldan daha önce s zan, farkl iklimsel ve hidrojeolojik koşullarda meydana gelen sular olarak tan mlanmaktad r. Palaeo sular n kalitesi bazen çok yüksek olmas na rağmen Avrupa da olduğu üzere içme suyu tedariğinde çok küçük bir rol oynayabilir. Ne var ki, s ğ akiferlerde artan kirliliğin bir sonucu olarak, bu gibi yüksek kaliteli rezervlerin kullan lmas konusunda * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
4 672 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 çevresel bask lar artacakt r. Çok düşük yenilenme oranlar na sahip bu sular n tan mlanmas gerekmektedir. Akiferlerin al konma sürelerinin biliniyor olmas, kalite parametrelerinin NBL değerlerinin belirlenmesinde ve özellikle doğal ve insan kaynakl bask ve etkilerin ayr mlanmas nda kolayl k sağlamaktad r. Ör; sekiz AB ülkesinden gelen 400 yeralt suyu örneğinde toplam organik karbon ölçümleri yap lm ş ve bu ülkelerin dördünden gelen tam olarak 250 yeralt suyu örneğindeki filtrelenmiş örneklerdeki çözünmüş organik karbon analiz edilmiştir. TOC 2.7 mg CL -1 'lik medyan konsantrasyonunda ve mg CL -1 aral ğ nda bulunmuştur. Bu rakamlar yüksek organik karbon değerlerinin eski döneme ait saf akiferlerde bazen yerel olarak bulunabileceğini göstermiştir. 4. K y Filtrasyonu ile Yeralt Sular n n Beslenmesi ve Deniz Suyu Girişiminin Azalt lmas Kirlenmiş olan yeralt suyunun kalitesinin artt r lmas nda halen kullan lmakta olan reaktif bariyerlere benzer olarak k y filtrasyonu, suyun kirletici yükünün adsorpsiyon, fizikokimyasal filtrasyon ve biyodegredasyon gibi proseslerden pasif olarak geçmesini sağlamakta ve sürekli olarak ayn kalitede ve kalitesi daha kolay artt r labilir bir su üretmeyi sağlamaktad r. Su kalitesi, akifer mineralojisi, akiferin şekli, yüzeysel suyun kalitesi (oksijen, nitrat, ), yüzeysel ve yeralt suyu çevresindeki organik madde tipleri ve havzalardaki arazi kullan m gibi faktörlerden etkilenmektedir. K y filtrasyonu ile sudaki ask da kat maddelerin, biyolojik olarak parçalanabilen bileşiklerin, bakterilerin, virüslerin ve parazitlerin giderilmesi, adsorplanabilen inorganik bileşiklerin bir k sm n n giderilmesi ve s cakl k değişimlerinin ve k y filtrat nda bulunan çözünmüş bileşiklerin konsantrasyonlar n n dengelenmesi sağlanabilir. Sertlik, amonyum ve çözünmüş demir ve mangan konsantrasyonlar ndaki art şlar ile hidrojen sülfit ve diğer sülfür bileşiklerinin oluşumunda redoks koşullar n n değişiminin sonucu olarak gözlemlenen art şlar k y filtrasyonun su kalitesi üzerindeki istenmeyen etkileri aras ndad r. Dünyan n birçok ülkesinde; yüksek hidrolik geçirgenliğe sahip alüvyon akiferler, s ğ yeralt suyu ç kar lmas na kolayl k sağlamas, yüksek üretim kapasitesi ve talep alanlar na yak nl ğ aç s ndan su üretimi için tercih edilmektedir. Nehirlerden s zan sudan elde edilen yeralt suyu, içme suyunun; Slovakya da %50, Almanya da %16, Hollanda da ise %5 ini oluşturmaktad r. Avrupa da nehirler ve göllerdeki k y filtrasyon alanlar çoğunlukla birkaç haftal k veya birkaç ayl k al konma süreleri için dizayn edilmektedir. Burada hedef, klor eklemesine gerek kalmadan küçük bir ek ar tma sonras nda dağ t labilecek yüksek kaliteli ve biyolojik olarak sabit bir su üretmek amac yla, biyolojik olarak parçalanabilen çözünmüş organik karbonun, patojenlerin ve parçalanabilen iz organik kirleticilerin yüzeysel sudan ar nd r lmas d r. Kuzey Amerika da, daha yayg n nehir k y filtrasyon alanlar birkaç saatten günlere, çoğunlukla birkaç haftaya kadar değişen aral klardaki al konma sürelerinde dizayn edilmiştir. Kuzey Amerika uygulamalar nda k y filtrasyonu mikroorganizma, partikül ve baz çözünmüş organik karbonlar için sadece bir anl k ar tma olarak görülürken, Avrupa da genellikle tüm ar tman n önemli bir parças olarak kabul edilmekte bu da felsefi bir fark teşkil etmektedir. Avrupa yaklaş m n n bir örneği de halk n yeralt suyu kaynağ n n büyük ölçüde k y filtrasyon ve yeralt suyu reşarj na dayand ğ Berlin şehrinde görülmektedir. 220 milyon m 3 /y ll k suyun yaklaş k %70 i bu kaynaklardan sağlanmaktad r (doğal yeralt suyu reşarj ndan kalanlarla * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
5 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım birlikte ~ %56 s k y filtrasyonundan %14 ü de yeralt suyu enjeksiyonundan). Yak nlarda birkaç nehir ve göl olmas na rağmen Berlin de hiçbir yüzeysel su direkt olarak kullan lmam şt r ve 19. yüzy ldan beri taze yeralt suyu üretmek için birkaç ayl k al konma sürelerine sahip k y filtrasyonu uygulanmaktad r (Grünheid vd. 2005). Yoğun nüfuslu ve endüstriyelleşmiş bir bölge olan Duesseldorf ta ise 1870 den beri kullan lmaktad r. Geniş bir k y alan na sahip olan ülkemizde at k sular n tekrar kullan m nda ve deniz suyu girişimlerinin azalt lmas nda k y filtrasyonunun kullan lmas büyük avantajlar sağlayabilir. 5. Sonuç ve Değerlendirme Sürdürülebilir bir yeralt suyu yönetimi konuya bak ş aç s ndan mevcut teknolojik bilgi ve imkanlar kullanmaya kadar bir çok bileşeni ak lc ve bütünleşik uygulamalar ile kullanmay gerektirmektedir. Ortamdaki doğal dengeleri anlamadan yap land r lan her türlü uygulama, dengelerin aksi yönünde ise yüksek emek, zaman, ekonomi ve doğal denge şartlar nda yaşayan canl hayat n kay plar na neden olur. Su kalitesindeki doğal ve insan kaynakl değişimlerin ayr t edilebilmesinde yeralt sular kalite parametrelerinin doğal konsantrasyonlar n n kesin tespitine ihtiyaç duyulmaktad r. Mevcut incelemelerin sonuçlar, tekil örnekler ya da istatistiki işlemler ile NBL tespitlerinin ne kadar zor olduğunu göstermektedir. Dolay s yla, bir suyun hangi kapsamda kirlilik içermediğine karar verebilmek için, hidrojeolojik bağlamda yeralt suyu kalitesi üzerine kavramsal bir jeokimyasal anlay şa ihtiyaç duyulmaktad r. Sürdürülebilir yeralt suyu yönetiminde; yeralt suyu kütlelerinin kalite parametrelerinde NBL lerin tespiti edilmesi ve kontrolleri için kriterlerin oluşturulmas, referans akifer tan mlamalar, bu referans akiferlerdeki su kütlelerinde kalite eğilimlerinin belirlenmesi ve bu parametrelerde etkiler sonucunda gelecekteki değişimlerin projeksiyonunu öngörebilmek için modellemelerin yap lmas temel çal şma konular n oluşturmaktad r. Yüksek kaliteli sular n korunarak, sürdürülebilir gelişimine katk da bulunacak şekilde tüm yeralt suyu ile ilişkili mevzuat destekleyecek su politikalar n n oluşturulmas ise bu temel çal şmalar ile birlikte geliştirilmesi gereken bir diğer önemli husustur. Bu bağlamda, bilimsel araç ve yaklaş mlar ile tespit edilen doğal su kalitesini oluşturan şartlar n, su kalitesi yönetimi ve politikas nda gelişmiş bir anlay ş n oluşturulmas nda başar yla kullan labilmesinde politika yap c lar, karar mercileri ve son kullan c lar ile fikir al şverişinin önemli de göz ard edilmemelidir. Kaynaklar AB Su Çerçeve Direktifi, Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council establishing a framework for the Community action in the field of water policy, WFD 2000/60/EC, BRIDGE, Background criteria for the IDentification of Groundwater Thresholds Accessed 15 January Directive 2006/118/EC, GroundWater Daughter Directive (GWDD). Directive of the European Parliament and of the Council of 12 December 2006 on the Protection of Groundwater against Pollution and Deterioration, OJ L372, 27 Dec 2006; 2006.p GWDD 2006/118/EC. Edmunds, W.M. ve Shand, P., Natural Groundwater Quality, ed., Edmunds, W.M. ve Shand., Blackwell Ltd. ISBN: , * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
6 674 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 Grunheid, S., Amy, G., and Martin Jekel, 2005, Removal of bulk dissolved organic carbon (DOC) and trace organic compounds by bank filtration and artificial recharge, Department of Water Quality Control, Institute for Environmental Engineering, Technical University Berlin, Sekr. KF 4, Strasse des 17. Juni 135, Berlin, Germany. UNESCO-IHE Institute for Water Education, Westvest 7, 2601 DA Delft, The Netherlands. Nordstrom, D. K., Models, Validation, and Applied Geochemistry: Issues in Science, Communication, and Philosophy, Applied Geochem., 27, * Bu bildiri Çevre Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.
7 Sürdürülebilir Su Yönetiminde Yeralt Suyunun Önemi Sevgi TOKGÖZ GÜNE & Cihan GÜNE TMMOB Çevre Mühendisleri Odas TMMOB zmir 2. Kent Sempozyumu Kas m 2013
8 BÖLÜMLER GENEL B LG LER YAPILAN ÇALI MALAR ve YASALAR GELECEK PROJELER
9
10 Türkiye de Su Kaynaklar Türkiye Su Bilançosu (DS )- %13
11 % of total water used % %75 8% 22% Agriculture Domestic Industry Water uses %9 %15 Sular n güvenli kullanabilece imiz k sm akiferin üst zonudur
12 ÇALI MALARDA YAPILAN EKS KL K ve HATALAR Sahipsiz b rakma (tan mad z dostunuz), Akiferi yeterli içerikte ara rmadan içme, kullanma, sulama amaçl kullan m, Ar lm ve ar lmam at k suyun nehir yoluyla yada direkt yeralt na yada denize de arj, Altyap yetersizlikleri ve at k sular n do rudan yeralt suyuna s zmas Son y llarda geli en jeotermal kullan mda at k suyun yeralt nda yaratt etkileri öngörememe, Hatal kuyu açma uygulamalar na ba olu an akiferde istenmeyen farkl su kar mlar (indirgen, jeotermal, eskimi, ) r kirlilik içeren sular
13 EKS KL K ve HATALARIN SONUÇLARI Al nan suyun yeri nas l tamamlan yor ll k ya sular (iklimsel de im-ya dalgalanmalar ) Baraj-Göl sular (suni besleme; nehir ve sulama yolu ile) Akiferdeki kalan su Kirli indirgen sular (dip konisi ve derinlik art ), Farkl derinlikteki sular n kompleks kar mlar, Ar tmas z at k su de arj, Do al ve kullan lm jeotermal sular, Sulama sular (nitrat, sülfat, fosfat, kompleks kar m, yüzeyden kirlenerek s zma, ) Deniz suyu (hidrolik dü üm yönünde denizden akifere giri im)
14 Gediz Havzas Sular
15 Kesimdeki Kentler kulland suyu denize de arj ediyor ÖNLEM ve EYLEM Ya sular, barajlar, göller (hedefli suni besleme? Kar mlarda temiz su oran artt rma nas l yap labilir? Hali haz rda YAS içindeki suni besleme ve ya oranlar nedir? Suni besleme sonras de imler?) At k sular n ar lmas (baz bölgelerde ba land ), Jeotermal sular n etkisinin azalt lmas (herhangi bir geli me yok, ancak acil çözüm aray gerekli), YAS: Yeralt suyu
16 ÖNLEM ve EYLEM Deniz suyu giri imi (herhangi bir geli me yok, ll k YAS kullan na ba hidrolik dü üm ile koordineli çal ma gerekli), Yüksek YAS çekimi etkisi (denetime alma kanuni olarak yap land yor, ancak genele yayma bilinçli de il, havza ve su kütlesi baz nda kar m oranlar na ba güvenli çekim oranlar belirlenerek su kalitesi aç ndan iyi durum e ilimi yarat lmal )
17 ÖNLEM ve EYLEM r kirlilik içeren su kütleleri (indirgen, tuzlu, jeotermal, organik yüklü, gibi kirletici reaktif sularda sahadaki artlara özel önlemler; herhangi bir geli me yok) Veri Kalitesi ve Tasar (model çal malar ile kar m, e ilim, do al seviye, e ik de er gibi hesaplamalar sa layabilecek do ru, hassas, geçerli, temsili, tam ve yeterlilikte veri üretilebilmelidir, herhangi bir geli me yok) Bir Konuda Ne Kadar Do ru, Hassas, Geçerli, Eksiksiz ve/veya Yeterli Temsili Veriniz Varsa Konuyu O kadar Anlayabilmi siniz Demektir En yi Prosedürleri Uygulasan z Bile, Mükemmel Temsil Etkinli inde Bir Örnek Üretemezsiniz,
18 Olas k temelli tasar m, Örnekleme teorisi, Rastgele seçim, Örnekleme tasar ; Belirsizlik tahmini ve s rlar Noktasal temsil sorunu, Kavramsal model ile örtü me yeterlili i. Yarg lay temelli tasar m (kavramsal modeli, beklentileri, sorunlar, çözüm alternatiflerini, kütle-tepkisellik ili kisini,... test eden tasar m). Örnekleme seçiminde uzman bilgisi ve profesyonel yarg lama temeli gereklidir. Alan özelinde su-kat -gaz ili kileri hakk nda yeterli bilgi, Kolay uygulama ad mlar, Tahmin etkinli i, Ki isellik, Girdi-Süreç-Ç kt temelli kan t eldesi
19 Olas k temelli tasar m, Örnekleme teorisi, Rastgele seçim, Örnekleme tasar ; Birçok çal ma olas k temelli tasar m ile ba lar, yarg lay temelli Belirsizlik tahmini ve s rlar Noktasal temsil sorunu, tasar m ile sonlan r. Kavramsal model ile örtü me yeterlili i. Yarg lay temelli tasar m (kavramsal modeli, beklentileri, sorunlar, çözüm alternatiflerini, kütle-tepkisellik ili kisini,... Yarg lama beceriniz kavramsal test eden tasar m). olarak ortamdaki ili kileri Örnekleme seçiminde uzman bilgisi ve profesyonel yarg lama temeli gereklidir. Alan özelinde su-kat -gaz ili kileri hakk nda yeterli bilgi, anlayabilme Kolay uygulama ad mlar, bilginiz ile ili kilidir. Tahmin etkinli i, Ki isellik, Girdi-Süreç-Ç kt temelli kan t eldesi
20 Örnek Ad Bozda M. A. Kaynak Menderes Masifi - Gediz Havzas Su Kalitesi Ec µs/cm DO mg/l T C Eh mv ph Cl mg/l SO 4-2 mg/l As µg/l B µg/l U µg/l Zn µg/l Su Kalite 68 6, ,7 6 3 <0,5 31 0,02 5,5 II Bozda K rkoluk 189 7, , ,4 13 0,25 <0,5 II Bozda Çamyayla 367 6, , ,27 <0,5 II Gediz H. Köseali Köyü DS Kuyusu Gediz H. Karao lanl Köyü M. O. Gediz H. Salihli Benzin stasyonu-1 Gediz H. Salihli Benzin stasyonu , , , <0,5 II 847 0, , ,4 60 3,02 4,5 IV 477 0, , ,04 4,3 IV 566 2, , , IV Ala ehir Deresi , II
21 Örnek Ad Bozda M. A. Kaynak Menderes Masifi - Gediz Havzas Su Kalitesi Ec µs/cm DO mg/l T C Eh mv ph Cl mg/l SO 4-2 mg/l Bozda K rkoluk 189 7, , ,4 13 0,25 <0,5 II Bozda Çamyayla 367 6, , ,27 <0,5 II Gediz H. Köseali Köyü DS Kuyusu Gediz H. Karao lanl Köyü M. O. Gediz H. Salihli Benzin stasyonu-1 Gediz H. Salihli Benzin stasyonu-2 Ala ehir Deresi , II As µg/l B µg/l U µg/l Zn µg/l Su Kalite Kirletici ile 68Temiz 6,75 22 Su 388 Aras nda 7,7 6 Kar m 3 <0,5 Zonunda 31 0,02 5,5 ki II Bir Noktadan Alaca z Örnek, Zamana ve Ald z Miktara Ba De imin Bir ,43 21 Kar r , , <0,5 II Mevsimsel 847ya 0,49 de imi, ,9 su 27hareketleri, ,4 60 3,02 advektif, 4,5 IV dispersif ve tepkisel ta m süreçleri gibi birçok 477 0, , ,04 4,3 IV etken sudaki çözünmü bile en deri imleri üzerinde 566 2,12etkin role 7,3 sahiptir , IV
22 Su Kaynaklar Zaman & Mekan & Kalite & Miktar Su Çerçeve Direktifi Yeralt Suyu Direktifi YAS Kütlelerinde Kimyasal Durum De erlendirmesi Do al Arka Plan Seviyesi & E ik De er Avrupa YAS çok daha temiz, Bizden çok daha su zengini,
23 AB Su Politikalar Dublin Su lkeleri-1992 Su Çerçeve Direktifi Yeralt Suyu Direktifi Rehber Dökümanlar!
24 Uluslararas Su ve Çevre Konferans Dublin Su lkeleri-1992 su ya amsal bir kaynakt r su, ekosistemlerin tamamlay bir parças r su, sosyal ve ekonomik de eri olan bir mald r!?? suyun miktar ve kalitesi, kullan m biçimini belirler Henüz ula lamayan hedef!!!
25 Su Çerçeve Direktifi (2000) HEDEFLER sucul ekosistemlerin bozulmas önlemek, sürdürülebilir su kullan sa lamak, de arjlar n kademeli azalt lmas sa lamak ve/veya belli kirleticileri kademeli olarak kullan mdan kald rmak, yeralt sular n kirlenmesini kademeli olarak azaltmak, sel ve kurakl n etkilerini hafifletmek.
26 SÇD & YSD ve Rehber Dökümanlar Risk alt nda m? Nas l belirleyebiliriz? Kullan m (içme, sulama..) öncelikleri, de arj standartlar ve YAS ili kisi? Denetleme? Ne? Nas l? Metodoloji nas l olmal? Do al ve antropojenik etkiler nas l ayr mlan r? Arka Plan Seviyeleri nas l belirlenebilir? ik de erler hangi kriterleri sa lamal ve geçilmesi durumunda ne yap lmal? Etki de erlendirmesi (ÇED) ve sorumluluk payla nas l olmal?
27 Genel Metodoloji Farkl seviyede bilgi ve veri i leme AK FER T POLOJ Tipolojiden elde edilen bilgi seviyesine ba olarak: Yüksek seviyede bilgi, izleme verilerinde bir çok veri eldesi durumunda; Ulusal veya bilimsel yakla mlar ve deneyimlerle türetmek, Önseçim yakla türetmek, statistiksel referans sonuçlar temelinde tahmin, Orta seviyede bilgi, izleme verileri varsa, Basit bir ön seçim yakla veya istatistiksel yakla m, Dü ük seviyede bilgi, izleme verileri varsa, statistiksel sonuçlar, DO AL SEV YE & E K DE ERLER EFOR & MAL YET & KOMPLEKSL K
28 Genel Metodoloji Farkl seviyede bilgi ve veri i leme Anlayabilmek (=Modelleyebilmek), AK FER T POLOJ Tipolojiden elde edilen bilgi seviyesine ba olarak: Yüksek seviyede bilgi, izleme verilerinde bir çok veri eldesi durumunda; Ulusal veya bilimsel yakla mlar ve deneyimlerle türetmek, Önseçim yakla türetmek, statistiksel referans sonuçlar temelinde tahmin, Orta seviyede bilgi, izleme verileri varsa, Basit bir ön seçim yakla veya istatistiksel yakla m, Dü ük seviyede bilgi, izleme verileri varsa, statistiksel sonuçlar, DO AL SEV YE & E K DE ERLER EFOR & MAL YET & KOMPLEKSL K Üretilen Veri + Bilgi = YAS Sistemi Anlay Basit Sistem = Basit Model Kompleks Sistem = Kompleks Model Kompleks Sistem = Az veri + Basit Model + Yüksek Hata
29
30 BASEL NE PROJES WP1: gözden geçirme WP2: inorganik kalite WP3: organik kalite WP4: jeokimyasal modelleme (PHREEQC) WP5:su kalite de imi WP6:Baseline e ilimleri WP7: politika ve son kullan WP8:Halk deste i/veri yay nlama WP9: zleme uygulama önerileri Baseline zaman ve mekanda bir de er aral r, Jeokimyasal yakla m gereklidir, su-kaya etkile imi ve do al döngü, Reaksiyonlar zamana ba r ve konaklama zaman önemlidir, Geçmi ve gelecek çevresel artlar n bilgisi gereklidir, statistiksel çal malar jeokimyasal temelde gerekli olabilir, Jeokimyasal süreçlerin ak m dinamikleri ile birlikte tan mlanmas bir ihtiyaçt r, zleyici, referans akifer, 100 ldan ya sular kirletici içermeyebilir, Yatay ve dü eyde izleme kuyusu seçimi
31 5 y lda 36 adet nehir havzas akiferde do al seviye belirledi
32 Background CRiteria for the IDentification of Groundwater thresholds 2006 BRIDGE
33 Türkiye de Durum! Yeralt Suyu Konusunda Yap lacaklar! Akifer ve/veya su kütleleri baz nda; Kalite parametrelerinde do al arka plan seviyesi tespiti Kalite parametrelerinde e ik de erlerin belirlenmesi Miktar ve iyi kimyasal durum de erlendirmesi ilim belirlenmesi Olumsuz e ilimin tersine çevrilmesi- «Kirleten öder!» yi kimyasal durumun korunmas Kayna n sürdürülebilirli inin sa lanmas zleme çal malar Dinamik bir süreç! Su kütleleri ile ili ki dikkate al nmal!!! Havza & Entegre Yakla m & Kat mc politika & effaf &
34 zleme Çal malar izlenecek parametre seçimi izleme s kl n seçimi izleme noktalar n seçimi izleme süresinin seçimi Veri Eldesi Do ru, Hassas, Geçerli,Temsili, Tam, Yeterli
35 Kavramsal Model
36 Su Kalitesini Anlamak Süreçler Fiziksel süreçler: cakl k, bas nç, adveksiyon, dispersiyon ve difüzyon... Kimyasal süreçler: çözünme-çökelme, sorpsiyondesorpsiyon, iyon de imi, ph ve redoks reaksiyonlar
37 Sonuçlar & De erlendirme Sürdürülebilir su kaynaklar yönetiminde suyun geri kazan & tekrar kullan göz önünde bulundurulmal r Ortamdaki do al dengeleri anlamadan yap land lan her türlü uygulama, dengelerin aksi yönünde ise yüksek emek, zaman, ekonomi ve do al denge artlar nda ya ayan canl hayat n kay plar na neden olur.
38 Su kalitesindeki do al ve insan kaynakl de imlerin ayr t edilebilmesinde yeralt sular kalite parametrelerinin do al deri imlerinin tespiti artt r Ara rmalar, tekil örnekler ya da istatistiki i lemler ile do al arka plan tespitlerinin zorlu unu göstermektedir. Dolay yla, bir suyun hangi kapsamda kirlilik içermedi ine karar verebilmek için, yeralt suyu kalitesi üzerine kavramsal hidrokimyasal bir anlay a ihtiyaç vard r.
39 Yüksek kaliteli sular n korunarak, sürdürülebilir geli imine katk da bulunacak ekilde tüm yeralt suyu ile ili kili mevzuat destekleyecek su politikalar n olu turulmas ise bu temel çal malar ile birlikte geli tirilmesi gereklidir su kalitesi yönetimi ve politikas nda geli mi bir anlay n olu turulmas nda ve ba ar yla uygulanabilmesinde; politika yap lar, karar mercileri ve son kullan lar ile fikir al veri inin önemi göz ard edilmemelidir. Türkiye bu ku n haklar bir sonraki ku n hayatta kalma haklar yla dengelemelidir.
40 TE EKKÜRLER!
SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE YERALTI SUYUNUN ÖNEMİ
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013 669 SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE YERALTI SUYUNUN ÖNEMİ Yard. Doç. Dr. Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ sevgi.tokgoz@deu.edu.tr Cihan GÜNEŞ Jeoloji Mühendisi cihan.gunes@deu.edu.tr
DetaylıJEOTERMAL SULAR ve ÇEVRE
271 JEOTERMAL SULAR ve ÇEVRE Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ sevgi.tokgoz@deu.edu.tr Cihan GÜNEŞ cihan.gunes@deu.edu.tr Ülkemiz jeotermal enerji potansiyeli aç s ndan yüksek, kullan m aç s ndan oldukça düşük seviyelerde
DetaylıJEOTERMAL SULAR ve ÇEVRE
TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / 28-30 Kasım 2013 271 JEOTERMAL SULAR ve ÇEVRE Sevgi TOKGÖZ GÜNEŞ sevgi.tokgoz@deu.edu.tr Cihan GÜNEŞ cihan.gunes@deu.edu.tr Ülkemiz jeotermal enerji potansiyeli aç s ndan
DetaylıTÜRKĠYE DEKĠ YERALTISULARININ ARAġTIRILMASI, ĠġLETĠLMESĠ Ve YÖNETĠMĠ ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME
TÜRKĠYE DEKĠ YERALTISULARININ ARAġTIRILMASI, ĠġLETĠLMESĠ Ve YÖNETĠMĠ ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME Hasan KIRMIZITAŞ Jeoloji Mühendisi DSİ 5. Bölge Müdürlüğü-ANKARA TMMOB, JMO - Bilimsel Teknik Kurulu Hidrojeoloji
DetaylıSürdürülebilir Yeralt Suyu Yönetimi: Bat Anadolu Modeli. Sevgi Tokgöz Güne 1, Cihan Güne 2,
Sürdürülebilir Yeralt Suyu Yönetimi: Bat Anadolu Modeli Sevgi Tokgöz Güne 1, Cihan Güne 2, 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisli i Bölümü 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik
DetaylıDoç. Dr. Eyüp DEBİK 10.12.2013
Doç. Dr. Eyüp DEBİK 10.12.2013 Ünitelerin fiziksel yerleşimi Arıtma ünitelerinin, Bağlantı kanallarının, Yol ve park alanlarının, Yönetim binasının, Bakım ve onarım kısımları vb dikkatle ele alınmalıdır.
DetaylıAlanlar nda At ksu Yönetimi: Bafa Gölü Örne inde. Wastewater Management in Coastal Zones: A Bank Filtration Case Study for Lake Bafa
Alanlar nda At ksu Yönetimi: Bafa Gölü Örne inde Filtrasyonu Wastewater Management in Coastal Zones: A Bank Filtration Case Study for Lake Bafa Görkem Ak nc, Sevgi Tokgöz Güne, Cihan Güne Dokuz Eylül Üniversitesi
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
DetaylıÖğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen
Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi
DetaylıPDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com
1.1.Su Kaynakları ve Hidrolojik Rejim Üzerindeki 1.2. Toprak Kaynakları Üzerindeki 1.3. Atmosfer Üzerindeki 1.2.Toprak Kaynakları Üzerindeki Toprak Tuzluluğu ve Suya Doygunluk Toprak u Sedimentasyon 1.2.Toprak
DetaylıMODÜL 1 Kentsel Atık Su Direktifi. Senad Ploco
MODÜL 1 Kentsel Atık Su Direktifi Senad Ploco Hedefler: İnsan sağlığı ve çevreyi kentsel ve tarım ve gıda sektörü gibi bazı sektörlerin atık su deşarjlarının olumsuz etkilerinden korumak. Odağı Evsel atık
Detaylı2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU
1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU Tarih: 10 Aralık 2010 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 40 Katılımcı listesindeki Sayı: 38 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:
DetaylıİKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER
0/18 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYUM Yrd.Doç.Dr. Okan Fıstıkoğlu DEÜ, SUMER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İZMİR BULUŞMASI 26 OCAK 2007 1/18 İklim Değişikliği 970 Atmosferdeki CO 2 konsantrasyonu
DetaylıDEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ
Orman ve Su İşleri Bakanlığından: DEZENFEKSİYON TEKNİK TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Maksat, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Maksat MADDE 1 (1) Bu Tebliğin maksadı, küçük yerleşim yerlerinde son kullanıcıya ulaşan
DetaylıÇEVRE KORUMA KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK
ÇEVRE KORUMA VE KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Çevre neden bu kadar önemli? Sera etkisi artıyor Doğal kaynaklar bitiyor Maliyetler yükseliyor Gelir eşitsizliği uçurumu büyüyor 2002 yılında Johannesburg da
DetaylıMTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURUMSAL DANIŞMANLIK ÇALIŞMALARI
MTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURUMSAL DANIŞMANLIK ÇALIŞMALARI Oktay ÇELMEN* GİRİŞ MTA Genel Müdürlüğü jeotermal enerji konusundaki deneyim ve güvenilirliği ile, 2008 yılından itibaren ülkemiz genelinde, ilgili
Detaylı1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ
1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına
DetaylıRADYASYONDAN KORUNMA UZMANLARI DERNEĞİ (RADKOR) NİN
RADYASYONDAN KORUNMA UZMANLARI DERNEĞİ (RADKOR) NİN Taslak Yönetmelik Hakkındaki Görüşleri Taslağın geneli üzerindeki görüş ve Teklif Yönetmelik Başlığında ; test, kontrol ve kalibrasyon ifadeleri kullanılmıştır.
DetaylıBölüm 8 Tedarik Fonksiyonu
Bölüm 8 Tedarik Fonksiyonu TEDARİK FONKSİYONUNUN KAPSAMI VE İŞLETME AÇISINDAN ÖNEMİ Geniş anlamda tedarik fonksiyonu, işletmenin üretimde bulunabilmesi için ihtiyaç duyduğu üretim faktörlerinin temin edilip
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
DetaylıAnaliz aşaması sıralayıcı olurusa proje yapımında daha kolay ilerlemek mümkün olacaktır.
Analiz Raporu Kısa Özet Her geçen gün eczanecilik sektörü kendi içerisinde daha da yarışır hale geliyor. Teknolojinin getirdiği kolaylık ile eczane otomasyonu artık elinizin altında. Çoğu eczacılar hastalarına
DetaylıJeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi
Jeotermal Enerjiden Elektrik Enerjisi Üretimi Ali R za VEREL EMO Denizli ube Enerji Komisyonu Üyesi ELTA Elektrik Üretim Ltd. ti. / Denizli Ege Bölgesi Enerji Forumu 1. Giri ekil 1. Jeotermal saha Bilindi
DetaylıTEMA Vakfı, İstanbul Projeleri Raporu nu Açıkladı
TEMA Vakfı, İstanbul Projeleri Raporu nu Açıkladı İstanbul un geleceğini etkileyecek üç proje olan 3. Köprü, 3. Havalimanı ve Kanal İstanbul un hayata geçirilmesi halinde meydana gelebilecek etkiler TEMA
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıJeotermal Atıksu Yönetimi: Geri Kazanım ve Arıtma ========== Sorun mu? Avantaj mı? Atık mı? Kaynak mı? Sorun Çözüm = İşbirliği
Jeotermal Atıksu Yönetimi: Geri Kazanım ve Arıtma ========== Sorun mu? Avantaj mı? Atık mı? Kaynak mı? Sorun Çözüm = İşbirliği Sevgi Tokgöz Güneş, Cihan Güneş Dokuz Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği
DetaylıYÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ
22 Mayıs 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28300 Kafkas Üniversitesinden: YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve
DetaylıElektro Kaplamada Optimum Ko ullar
Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Metal kaplama yüzeyine kaplama yap lan malzeme özelliklerini de tirir. Malzeme yüzeyinde iç gerilmenin ve pörözitenin meydana gelmedi i iyi bir ba lant (yap ma) olmas
DetaylıBULUġ BĠLDĠRĠM FORMU/ GIDA
Sayfa 1/ 7 / GIDA Bu forma uygun olarak yapacağınız çalışma, Buluşunuzun tarafımızdan en iyi şekilde tanımlanabilmesi ve İleride hukuk önünde istenen korumanın elde edebilmesi için temel teşkil edecektir.
DetaylıSİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç
SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama
DetaylıBACAGAZI SÜREKLĠ EMĠSYON ÖLÇÜM SĠSTEMLERĠ TEBLĠĞ TASLAĞI
BACAGAZI SÜREKLĠ EMĠSYON ÖLÇÜM SĠSTEMLERĠ TEBLĠĞ TASLAĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Ölçüm ve izin Dairesi BaĢkanlığı Dinçer KARADAVUT Kimya Mühendisi MEVCUT DURUM-1 03 Temmuz 2009 tarih ve 27277 sayılı
Detaylı1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler
1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 5. Sonuçlar ve reform teklifleri 5.1 (Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu) 5.1.1 Performans
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 1.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 DERS İLE İLGİ GENEL HUSUSLAR Ders 1 Vize ve 1 final sınavı yapılarak değerlendirilecektir. Vize sınavının %40 ı ve final
DetaylıYETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü
YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın
DetaylıAB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi
Genel DEA Eğitimi 6 8 Temmuz 2009 EuropeAid/125317/D/SER/TR Oturum 10-B AB ye Uyum Sürecinde DEA nin Önemi AB ye Uyum Sürecinde DEA nın Avantajları Mevcut mevzuatın revize edilmesine yönelik opsiyonlar
DetaylıKURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE ÖNEMİ ÇEVRE VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLE İLİŞKİSİ. Gürbüz YILMAZ Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE ÖNEMİ ÇEVRE VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLE İLİŞKİSİ Gürbüz YILMAZ Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Çevre İş Sağlığı Güvenliği ŞİRKETLER
DetaylıSU KALİTE ÖZELLİKLERİ
SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik
DetaylıKİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice
DetaylıKAMU İHALE KURULU KARARI. Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 : Elektrik ihtiyacının temini.
Toplantı No : 2011/047 Gündem No : 2 Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 Gündem Konusu : Elektrik ihtiyacının temini. Elektrik piyasası ve ilgili mevzuatındaki değişiklikler ve gelişmeler sonrasında, 4734
DetaylıT.C. ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. TÜRKİYE NİN EN TEMİZ KENTİ PROJESİ İLE İLGİLİ USUL ve ESASLAR
T.C. ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN EN TEMİZ KENTİ PROJESİ İLE İLGİLİ USUL ve ESASLAR PROJENİN ADI : Temiz Kentim YarıĢması PROJENİN HEDEFİ : Ġçinde bulunduğumuz yüzyıl; hızlı nüfus artıģı,
DetaylıYÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ
YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ Hazırlayan: Doç.Dr. Hakan Güler Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Karlsruhe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Almanya
DetaylıFizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu
Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve
DetaylıRİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG
RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG ÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI Doç.. Dr. Ercan ÖZGAN Düzce Üniversitesi YAPILARDA OLU AN R SKLER N NEDENLER GENEL OLARAK 1. Tasar m ve Analiz Hatalar 2. Malzeme Hatalar 3. çilik Hatalar
DetaylıTeknik sistem kataloğu Taşıyıcı kol sistemleri
Teknik sistem kataloğu Taşıyıcı kol sistemleri 2 Makinaya farklı bakış açıları sayesinde uzun veya kısa boylu operatör oturarak ya da ayakta çalışabilir - Rittal taşıyıcı kol sistemleriyle izleme ve kumanda
DetaylıMilli Gelir Büyümesinin Perde Arkası
2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde
DetaylıHEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ
HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu
DetaylıSİİRT ÜNİVERSİTESİ 2015 MALĠ YILI. Döner Sermaye ĠĢletme Müdürlüğü FAALĠYET RAPORU
SİİRT ÜNİVERSİTESİ 2015 MALĠ YILI Döner Sermaye ĠĢletme Müdürlüğü FAALĠYET RAPORU Ocak 2016 1 SUNUġ Siirt Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği 14.10.2008 tarih ve 27024 sayılı Resmî Gazetede
DetaylıÖZELLĠKLERĠ DĠKKATE ALINMADAN YAPILAN SONDAJ
AKĠFERLERĠN HĠDROLOJĠK ve GEOMETRĠK ÖZELLĠKLERĠ DĠKKATE ALINMADAN YAPILAN SONDAJ ÇALIġMALARI SONUCU YOK OLAN AKĠFERLER ÜZERĠNE BĠR ARAġTIRMA. ÖRNEK: SURUÇ OVASI ÖZET: * Yazan : Hasan KIRMIZITAġ Türkiye
DetaylıİZMİR METROPOL İLÇELERİNDE YAPILAN ASANSÖR DENETİMLERİ VE GÜVENLİK SEVİYESİNDEKİ GELİŞMELERİN İNCELENMESİ
401 İZMİR METROPOL İLÇELERİNDE YAPILAN ASANSÖR DENETİMLERİ VE GÜVENLİK SEVİYESİNDEKİ GELİŞMELERİN İNCELENMESİ M. Berkay ERİŞ, Halim AKIŞIN, Zafer GÜNEŞ Makina Mühendisleri Odas akm@mmo.org.tr ÖZET Kentimizde
DetaylıMADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI
TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 12 OCAK 2011 MALKARA/TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin sağladığı
DetaylıToprak kirliliğini tanımlamadan önce toprak kalitesi vurgulanmalı
Toprak Kirliligi Toprak kirliliğini tanımlamadan önce toprak kalitesi vurgulanmalı Toprağın maruz kaldığı en önemli tehdit unsurları Toprak kirliliği Olağan şartlarda toprak ortamında bulunmayan madde
DetaylıMUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ YURTİÇİ VE YURTDIŞI GÖREVLENDİRME YÖNERGESİ
MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ YURTİÇİ VE YURTDIŞI GÖREVLENDİRME YÖNERGESİ MART 2016 MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ YURTİÇİ VE YURTDIŞI GÖREVLENDİRME YÖNERGESİ BİRİNCİ
DetaylıNIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas
NIR Analizleri için Hayvansal Yem ve G da Numunelerinin Haz rlanmas Çiftlik hayvanlar yeti tiricili inde yem kalitesinin belirleyici etkisi vard r. Ancak, yüksek kaliteli yem besicilik maliyetlerini önemli
Detaylı6. ODA MERKEZ BÜRO İŞLEYİŞİ
6. ODA MERKEZ BÜRO İŞLEYİŞİ 25. Dönem Çalışma Programı nda, Odamız merkez ve şubelerin büro işleyişinde etkinliğini arttırıcı teknik alt yapının güçlendirilerek oda çalışma hedeflerine ulaşılmasına hizmet
DetaylıELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ
Hukuk ve Danışmanlık ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ Türkiye de serbest piyasa ekonomisine geçişle birlikte rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren,
Detaylı21.Bölge Müdürlü ü Test Grup Ba mühendisli i
21.Bölge Müdürlü ü Test Grup Ba mühendisli i Genel: Enerji iletim sistemlerinin en büyük problemlerinden birisi enerjinin sürdürülebilir, verimli ve kaliteli bir ekilde iletilebilmesi bu ekipmanlar n sorunsuz
DetaylıKıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği
Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan
DetaylıALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016
ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016 19 Ocak 2016 tarihli Alpha Altın raporumuzda paylaştığımız görüşümüz; Kısa dönemde 144 günlük ortalama $1110.82 trend değişimi için referans takip seviyesi olabilir.
DetaylıALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 10 Kasım 2015
ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 10 Kasım 2015 3 Kasım 2015 tarihli Alpha Altın raporumuzda paylaştığımız görüşümüz; RSI indikatörü genel olarak dip/tepe fiyatlamalarında başarılı sonuçlar vermektedir. Günlük bazda
DetaylıBrexit ten Kim Korkar?
EDAM Türkiye ve Avrupa Birliği Bilgi Notu Brexit ten Kim Korkar? Haziran 2016 Sinan Ülgen EDAM Başkanı 2 23 Haziranda İngiliz halkı, İngiltere nin AB de kalıp kalmayacağına dair bir halkoyuna katılacak.
DetaylıÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi
KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,
DetaylıDöküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN
Döküm Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Döküm, sıvı haldeki akıcı olan malzemelerin, üretilmek istenen parçanın biçiminde bir boşluğa sahip olan kalıplara dökülerek katılaştırıldığı bir üretim yöntemidir.
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ ÇALIŞTAY SONUÇ RAPORU
SÜRDÜRÜLEBİLİR ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ ÇALIŞTAY SONUÇ RAPORU Sektöre ilişkin sorunların tartışılması ve gelişmelerin değerlendirilmesi amacı ile tüm paydaşların ortak platformlarda buluşması önem taşımakta
DetaylıAYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON
AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması
DetaylıKÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ
KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın
DetaylıAMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI
1 AMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI K.Oktay GÜVEN ÖZET Hastanelerde klinik tedavinin yanında hijyenik Ģartların sağlanması da önemlidir. Hastanelerde hijyenik ortamın yaratılabilmesi için hastane
DetaylıTasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet
Tasarım Raporu Grup İsmi Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK Kısa Özet Tasarım raporumuzda öncelikle amacımızı belirledik. Otomasyonumuzun ana taslağını nasıl oluşturduğumuzu ve bu süreçte neler yaptığımıza karar
DetaylıTMMOB EH R PLANCILARI ODASI TRABZON UBES III. DÖNEM (2014-2016) ÇALI MA PROGRAMI
TMMOB EH R PLANCILARI ODASI TRABZON UBES III. DÖNEM (2014-2016) ÇALI MA PROGRAMI I. KURUMSALLA MA VE ÖRGÜTLENMEN N GEL LMES Trabzon ubesi nin kurumsal ve örgütlenme yap güçlendirerek daha etkin ve verimli
DetaylıGİTES DEMİR-ÇELİK ve DEMİR DIŞI METALLER EYLEM PLANI
GİTES DEMİR-ÇELİK ve DEMİR DIŞI METALLER EYLEM PLANI HEDEF -1 1.1 DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE GÜÇ BİRLİĞİ VE SİNERJİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Çelik üreticisi firmalarca, bulundukları bölgelerde, yurt dışından hurda
DetaylıDEMİRYOLU ARAÇLARI VE BİLEŞENLERİNİN KAYNAĞI BELGELENDİRME PROGRAMI- EN 15085-2. Şubat 2016 Rev.00
DEMİRYOLU ARAÇLARI VE BİLEŞENLERİNİN KAYNAĞI BELGELENDİRME PROGRAMI- EN 15085-2 Şubat 2016 Rev.00 Bureau Veritas Gozetim Hizmetleri Ltd. Sti. Centrum İş Merkezi Aydinevler Sanayi Cad. No: 3 34854 Küçükyalı
DetaylıTemiz Enerji Kaynaklar Uygulamalar. Pamukkale Üniversitesi Temiz Enerji Evi Örne i
Temiz Enerji Kaynaklar Uygulamalar Ege Bölgesi Enerji Forumu Pamukkale Üniversitesi Temiz Enerji Evi Örne i Eylem YILMAZ ULU, Harun Kemal Öztürk, Ahmet Y lanc, Engin Çetin, Mahmut Hekim, Görkem anl, Sinan
Detaylı2. Söz konusu koruma amaçlı imar planı üst ölçek plana aykırı hususlar içermektedir.
İstanbul İli, Beykoz İlçesi, Beykoz I. Bölge, 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planı ve Beykoz I. Bölge 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama İmar Planı Bakanlık Makamının 30.12.2014
DetaylıÜniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi
Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu
DetaylıADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ
ADANA KENT SORUNLARI SEMPOZYUMU / 16 2008 BU BİR TMMOB YAYINIDIR TMMOB, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu değildir. ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
DetaylıÖZEL BÖLÜM I KOJENERASYON. TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri ST ELEKTRİK-ENERJİ I NİSAN 2016
TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri 102 Hibrit Sistemlerle En Yüksek Verimlilik Hedefleniyor Derya Sakallıoğlu Yenilenebilir enerji kaynakları ile birlikte kullanılan kojenerasyon sistemleri, hibrit kojenerasyon
DetaylıLABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi
LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.
DetaylıMAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği
MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 6. Hafta Oda Akustiği Sesin Oda İçerisinde Yayınımı Akustik olarak sesin odada yayınımı için, sesin dalga boyunun hacmin boyutlarına göre oldukça küçük olması gerekmektedir.
DetaylıEsneklik Düzenekleri
Esneklik Düzenekleri ve Gönüllü Karbon Piyasaları Dr. Oğuz CAN İstanbul Enerji A.Ş. Etüt ve Proje Müdürü 14.12.2006 Esneklik Düzenekleri Kyoto Protokolünde belirlenen I. Taahhüt dönemi olan 2008-2012 yıllıarında
DetaylıEmtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı. Panel Konuşması
Emtia Fiyat Hareketlerine Politika Tepkileri Konferansı Panel Konuşması Erdem BAŞÇI 7 Nisan 2012, İstanbul Değerli Konuklar, Dünya ekonomisinin son on yılda sergilediği gelişmeler emtia fiyatları üzerinde
DetaylıİÇ KONTROL. ç Kontrol Dairesi. I lda Arslan. 2 ubat 2009 / ISPART A
İÇ KONTROL ç Kontrol Dairesi I lda Arslan 2 ubat 2009 / ISPART A İç Kontrol Tanım ç Kontrol, kurumlar n, yöneticileri ve çal anlar taraf ndan uygulanan; kurumlar n hedeflerinin el de edilmesinde gereken
DetaylıResim 1: Kongre katılımı (erken kayıt + 4 günlük kongre oteli konaklaması) için gereken miktarın yıllar içerisindeki seyri.
Patoloji Dernekleri Federasyonu Başkanlığına, Son yıllarda patoloji kongrelerinin katılım ücretlerinin çok yüksek olduğu yakınmaları arttı. Bu nedenle kongrelerimizi daha ucuza yapmaya çalıştık. Hemen
DetaylıKÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi
DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon
DetaylıTÜSİAD Rekabet Çalışma Grubu Toplantısı DEVLET YARDIMLARI. Abdulgani GÜNGÖRDÜ Rekabet Uzmanı 24.10.2008
TÜSİAD Rekabet Çalışma Grubu Toplantısı DEVLET YARDIMLARI Abdulgani GÜNGÖRDÜ Rekabet Uzmanı 24.10.2008 Rekabet Politikası Teşebbüslere uygulanan anti-tröst kurallar Devlet yardımlarının kontrolüne ilişkin
DetaylıKAMU BORÇ İDARESİNDE OPERASYONEL RİSK YÖNETİMİ
KAMU BORÇ İDARESİNDE OPERASYONEL RİSK YÖNETİMİ Dr. Emre BALIBEK Genel Müdür Yardımcısı Hazine Müsteşarlığı Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü E-posta: emre.balibek@hazine.gov.tr 1 İçerik Borç İdaresinde Risk
DetaylıGeleceğe Açılan Teknolojik Kapı, TAGEM
HAKKIMIZDA Kuruluşu 1997 yılına dayanan ABS SU ARITMA TEKNOLOJİLERİ ve 2001 yılında Almanya nın Berlin şehrinde kurulan TEMKAR WASSER BEHANDLUNG GmbH firmalarının teknolojik güç birliği ile TEKNOLOJİ ARAŞTIRMA
DetaylıTÜRKİYE DE YER KAYNAKLI ISI POMPASI UYGULAMA ÖRNEKLERİ
TÜRKİYE DE YER KAYNAKLI ISI POMPASI UYGULAMA ÖRNEKLERİ Korhan ALTINKAYA ÖZET Bu gün 100.000 lerce yer kaynaklı ısıtma ve soğutma sistemi, Kuzey Amerika kıtası nda, Avrupa da, Asya da ve Avustralya da,
DetaylıTÜRKİYE DE ENDÜSTRİYEL ATIKSU YÖNETİMİ VE PLANLAMASI
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI TÜRKİYE DE ENDÜSTRİYEL ATIKSU YÖNETİMİ VE PLANLAMASI Burhan Fuat ÇANKAYA Çevre ve Orman Uzman Yardımcısı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Yönetimi Dairesi Başkanlığı
DetaylıÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ, GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
ÇANKAYA BELEDİYE BAŞKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ, GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu yönetmeliğin
DetaylıHASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLĐĞĐ RĐSK DEĞERLENDĐRME PROSEDÜRÜ
Sayfa No: / 5. AMAÇ: Bu Prosedürün amacı Sakarya Yenikent Devlet Hastanesinde yapılan faaliyetlerde "Hasta ve Çalışan Güvenliği" açısından oluşabilecek tehlikeleri tanımlayarak, bu tanımlamalar neticesinde
DetaylıİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama
DetaylıBaşbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
DetaylıYapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi
Afet Yö netimi İnsan toplulukları için risk oluşturan afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması, afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma
DetaylıResmi Gazete Tarihi: 10.07.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28349
Resmi Gazete Tarihi: 10.07.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28349 RÜZGÂR VE GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARI İÇİN YAPILACAK RÜZGÂR VE GÜNEŞ ÖLÇÜMLERİ UYGULAMALARINA DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2012/01)
Detaylıİçindekiler Şekiller Listesi
1 İçindekiler 1.GĠRĠġ 3 2. Mekânsal Sentez ve Analiz ÇalıĢmaları... 4 3. Konsept....5 4. Stratejiler.....6 5.1/1000 Koruma Amaçlı Ġmar Planı.....7 6.1/500 Vaziyet Planı Sokak Tasarımı....7 7.1/200 Özel
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Şaban ULUS Haziran 2012 KAYSERİ
DetaylıSERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ
SERMAYE ġġrketlerġnde KAR DAĞITIMI VE ÖNEMĠ Belirli amaçları gerçekleştirmek üzere gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve belirlenen hedefe ulaşmak için, ortak ya da yöneticilerin dikkat ve özen
DetaylıÖNSÖZ. Sevgili MMKD üyeleri,
İçindekiler ÖNSÖZ... 2 GİRİŞ... 3 Genel Kurul Toplantısı... 3 Yönetim Kurulu nda Üye ve Görev Değişiklikleri... 3 MMKD Stratejik Plan Çalışması... 3 PROJELER... 4 Kapılar Müzecilere Açık Projesi... 4 Derneklere
DetaylıTasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?
Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel
Detaylı