IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU"

Transkript

1 IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU HIZLANDIRICIYA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI - II SİNKROTRON IŞINIMI (SI) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik ik Mühendisliği liğibölümüü

2 İÇİNDEKİLER Işınım Kaynağı Nesilleri Sinkrotron Işınımı ş (SI) Nedir? Depolama Halkası Nedir? Ana Teknik Donanımları Nelerdir? Sinkrotronun Yapısı ve Fiziği Sinkrotron Işınımının Fiziği Sinkrotron Işınımının Kullanım Alanları Sinkrorton Işınımı için Örnek Laboratuar THM Sinkrotron Işınımı Projesi Serbest Elektron Lazeri (SEL) SEL in Fiziği ve Çalışma Prensibi Dünyadaki SEL Laboratuarları Kurulması Planlanan Türk Hızlandırıcı Merkezi SEL Tesisi Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 2

3 Işınım Kaynaklarının Nesilleri Birinci nesil: Eğici (bending) magnetlerden elde edilen parazitik modda ışınımdır. İkinci nesil: SI üretmek amacıyla tasarlanmış, salındırıcı (undulatör) ve zigzaglayıcı (wiggler) kullanılmıştır. ( ε > 100 mm mrad ) Üçüncü nesil: Halka boyunca bulunan düz kısımlara salındırıcı ve zigzaglayıcı magnetlerden düşük ş emittanslı elektron demetleri geçirilerek elde edilen ışınım neslidir. ( 20 mm mrad < ε < 100 mm mrad ) Dördüncü nesil: Bu ışınımlar, nm mertebesinde dalgaboylu, yüksek akı, parlaklık ve güç değerlerine sahip ışınımlardır. ( ε <20mmmrad mrad ) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 3

4 Sinkrotron Işınımı Nedir? Doğrusal veya dairesel olarak ivmeli harekete zorlanan yüklü parçacıklar elektromagnetik ışıma yaparlar. Bu gerçekten hareketle ilk kez 1947 yılında, sinkrotronda ivmelendirilen (hızlandırılan) elektron demetinden ışınım üretilmiştir. Sinkrotronda elde edilen bu ışınıma ışınıma sinkrotron ışınımı denmiştir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 4

5 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 5

6 SI nın Foton Enerjisi ve Dalgaboyu Aralığı Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 6

7 SI nın Avantajları ve Özellikleri foton smrad GeV A%100 %00BG foton 2 smrad mm 2 %0,1bg Çok yüksek foton akısı (~ ) Yüksek parlaklık (~10 34 ) Ayarlanabilir dalgaboyu Uzak kızılötesinden (FIR), sert X-Işınlarına kadar geniş bir bölgede sürekli spektrum Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 7

8 Depolama Halkası Nedir? Depolama halkası, zaman içinde sabit magnetik alanın kullanıldığı ğ sinkrotron benzeri bir halkadır. Ön hızlandırıcıda hızlandırılan demet, enjeksiyon bölgesinden sabit yarıçaplı halkaya sokulur. Demet yörüngede defalarca dolanarak hızlandırıcı RF alanından geçer ve istenilen enerjiye ulaştığında demet halkanın dışına ş alınır. Çarpıştırıcı ş olarak ya da sabit enerjide halka içinde tutularak depolama halkası olarak kullanılır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 8

9 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 9

10 Depolama halkalarında magnetik alanlar zamana göre sabittir ve parçacık demetleri devamlı döner. Elektron sinkrotronlarına benzer şekilde, elektron depolama halkalarında da sinkrotron ışınımı ulaşabilecek enerjiye bir limit koyar. Günümüz teknolojisiyle süper iletken mikrodalga boşlukları (RF kaviteler) kullanılarak depolama halkalarında birkaç çyüz GeV enerji elde edilebilir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 10

11 Hızlandırıcılarda larda Kullanılan lan Magnet Çeşitleri Depolama halkası ve sinkrotrondaki parçacıklar halkanın içinde dönerken, farklı magnet yapılarının içinden geçerler: Eğici (Bending) Magnet Odaklayıcı (Focusing) Magnet Zigzaglayıcı (Wiggler) Magnet Salındırıcı (Undulator) Magnet Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 11

12 1. Eğici (bending) Magnetler Parçacıklar bu magnetlerin içinden geçtiği zaman, yollarından birkaç derece saparlar. 1 B ( T ) ( m 1 ) = Cρ ρ cp( GeV ) GeV Cρ = [ c ] e = m T Magnetik katılık; B.ρ [Tm] = p/e B.ρ [Tm] = 3,3356p [GeV/c] Marks, 2006 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 12

13 2. Odaklayıcı (quadrupole) Magnetler V B x = = x gy 1 x. y = ± R 2 2 V B y = = gx y k( m 1/ f = k 2 ) = C ρ l q g( T / m) cp( GeV ) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 13

14 Kuadropolün Adı Odaklama Düzlemi Demetteki Etki Odaklayıcı kuadropol Yatay Demetin yatay ebatını azaltır, fakat dikey ebatını arttırır. Dağıtıcı ğ kuadropol Dikey Demetin dikey ebatını azaltır, fakat yatay y ebatını arttırır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 14

15 3. Zigzaglayıcı (wiggler) Magnetler Zigzaglayıcı magnetler için kuvvet parametresi K; K = BTesla ( ) λ ( cm ) formülüyle verilir. Burada B, kutuplar arasında oluşan magnetik alan ve λ p salındırıcı periyodudur. K>1 yani Θ w >1/γ. p Marks 2006 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 15

16 4. Salındırıcı (undulator) Magnetler Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 16

17 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 17

18 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 18

19 Sinkrotronun Yapısı ve Fiziği r r F = q E + r [ q ] ( r ) c v B c Elektrik alan ile hızlandırma sağlanırken manyetik alan ile dairesel yörüngeler oluşturulur. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 19

20 Dairesel hareketin yarıçapı uygulanan manyetik alanın şiddeti ile orantılıdır. Yani dairesel hızlandırıcıların yörünge yarıçaplarını belirleyen etken manyetik alan şiddetidir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 20

21 γmv 2 q r r 1 r ˆ = r c r qb [ ] ( ) c v B = = sabit cp Burada q parçacığın ğ yükü, v hızı, m kütlesi, p momentumu, B uygulanan manyetik alan, r sinkrotron halkasının yarıçapıdır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 21

22 r = R= sabit Yörünge yarıçapı sabit olduğunda daha yüksek enerjilere ulaşılabilir. Bunun için tasarım şartı; 1 R = qb cp = sabit Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 22

23 Sinkrotronda bir paketçiğin halkada dolanım süresi ; τ = 2π 2 2πRR 2πγmc = v ZeB Parçacığın momentumu arttıkça parçacıkları aynı yörüngede tutmak için eğici magnetlerin şiddeti buna eş değer olarak arttırılır. Bu durum manyetik alanın parçacığın momentumu ile orantılı olarak artırıldığı zaman sağlanır. R = sabit => B ~ p (t) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 23

24 Dolanım frekansı parçacığın hızına bağlı olarak; ZecB f = β ( t) β ( t) rev 2πcp f rf = hf rev Demetin hızlandırılabilmesi için, rf frekansı dolanım frekansının tam katı tutulmalıdır t l böylece eşzamanlılık l koşulu sağlanır. h orantı katsayısı harmonik sayı olarak adlandırılır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 24

25 Hafif parçacıklar için; Hafif parçacıklar kısa sürede rölativistik hızlara ulaşırlar ve ışık hızına yakın sabit hızlarla dolanımlarına a a devam ederler. e Ağır parçacıklar için; Enerjinin artmasından dolayı, bu artışla birlikte ağır parçacıklarında hızları artacaktır. v = değişken β = β (t) => f rf ~ v(t) v = sabit β =sabit =>frf=>sabit Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 25

26 Bir sinkrotronda ulaşılabilecek maksimum enerji sinkrotron yarıçapı ve uygulanan maksimum manyetik alan ile belirlenir. Maksimum enerji; ( 2 2 ) [ kg ] [ m ] k cp E E mc C B r max = kin kin + 2 = p kg m GeV C [] p = c e = kg m Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 26

27 Parametrelerinin karşılaştırılması Çalışma Prensibi Enerji γ Hız v Yörünge r Alan B Frekans f rf Akı Siklotron 1 değişke ~vv sabit sabit sürekli* n Sinkro değişkeğ ş değişke ğ ş ~p B(r) () ~B(r)/γ(t) ()γ( ) atmalı siklotron n n İsokron değişke değişke siklotron n n Proton / iyon sinkrotronu Elektron sinkrotronu değişke n değişke n değişke n r=f(p) B(r, φ) sabit sürekli r ~p(t) ~v(t) atmalı sabit r ~p(t) sabit atmalı * radyo frekansında module edilmiş sürekli demet Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 27

28 Sinkrotron Işınımının ş Fiziğiğ Enine ivmelendirilmiş yüklü bir parçacık için ışınım gücü: Pratik birimler cinsinden: C P = 2 r dp P = c γ 2 3 mc dt P γ 4π = μ 2 2rc c 2 2 B E = 2 0 3( mc ) 2 4π 2rc c 8 W B = = μ0 3( mc ) T GeV T = μ 2 C B B 2 E 2 1 GeVs Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 28

29 Sinkrotron ışınımı gücü üü; P = γ 4 ccγ E 2 2π ρ Elektronlar için Sand in ışınım sabiti ; 4 = π 3 msw = = ) GeV c 14 5 Cγ 3 4 ( r mc m GeV 3 Protonlar için ışınım gücü gerçekte elektronunki ile karşılaştırıldığında kütle oranlarının dördüncü kuvveti ile ters orantılı olarak azalır. (Pelektron~10^13 Pproton) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 29

30 Parçacığın dairesel bir hızlandırıcıda tur başına kaybettiği enerjiyi ışınım gücünün hızlandırıcı boyunca integralini alarak bulabiliriz. U ds = P = γ dt rc mc β γ 2 3 ρ Dairesel hızlandırıcıda tur başına kaybedilen enerji : U 0, iso ( GV GeV ) = C γ E 4 ( GeV 4 ) ρ( m) Ortalama ışınım gücü: P ( MW ) s 4 E ( GeV ) = iso ρ(m) I( A) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 30

31 Sinkrotron ışınımının kritik foton frekansı: ω c 1 (1/ 2) δt γ c ρ Kritik foton enerjisi: ε = h c ω c Elektronlar için : ε 3 E ρ C c = 3hc 2( mc c = C c 2 3 ) 3 3 E ( GeV ) 2 2 ε c ( kev ) = = E ( GeV ) B ( T ) ρ( m) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 31

32 Dalga boyu çıkan ışınımın ş enerjisiyle ilişkilidir: ş λ [ cm] = 1, ε [kev ] c ε c 77 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 32

33 Δω /ω frekans aralığında, birim katı açı başına foton akısı: & 2 d N ph 2 Δ = C Ω E I dθd ψ ω K ω 2 2/3( ξ ) F( ξ, θ ) C Ω = 3α 16 foton = ππ e ( mc ) smrad GeV A%100 BG Burada ψ sapma düzlemi içindeki, θ sapma düzlemine normal olan açıdır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 33

34 Foton akısının üzerinden integrali alınırsa, θ Δ = ph S I d dn ω ω ω ω γ α ψ 9 4 & c e d ω ω ψ 9 α ince yapı sabitidir. c S ω ω fonksiyonu ; 3 9 = c dx x K S c c ω ω ω ω π ω ω / /3 5 ) ( şekilde tanımlanır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 34

35 Sinkrotron ışınımı spektrumunun evrensel fonksiyonu. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 35

36 Parlaklık (Brightness) B : B = N & ph 4 π 2 σ σ σ σ x x y y dω ω B = foton sayısı / dω S (dω/ ω) dω : Birim i katı açı, dω / ω : Birim band genişliği, S : Birim kaynak alanı. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 36

37 Dünyada SI Merkezleri Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 37

38 Sinkrotron Işınımının Kullanım Alanları Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 38

39 HASYLAB DORIS III Örnek Laboratuarı Enerji (GeV) Demet Akımı (ma) 140 Çevre (m) Harmonik Sayısı 482 Dolanım Frekansı (MHz) Yatay Yayınım (nm rad) 410 Dikey Yayınım (nm rad) 12 Enerji Yayılımı (%) 0.11 Paketçik Uzunluğu ğ (mm) 19.5 Tur Başına Enerji kaybı (MeV) DORIS (DESY) Halkası için temel parametreler Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 39

40 HASYLAB DORIS III için Örnek Bending Magnet Parametreleri: Bending magnetlerin eğrilik yarıçapı : Bending magnetlerin Magnetik alanı: Bending magnetler için kritik foton enerjisi: m T kev Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 40

41 HASYLAB DORIS III için Örnek Salındırıcı ve Zigzaglayıcı Magnet Parametreleri: HARWI-II II Wiggler (Sert X-Işını) W2 Magnet Tipi Hibrit Tipi Max. Manyetik Alan (T) 1.98 Max. K-Parametresi 20.3 Toplam Işıma Güçü (kw) 29 KitikE Kritik Enerjisi i(kev) 26.7 Undulatör (X-Işını) BW1 Magnet Tipi Hibrit Max. Manyetik Alan (T) 0.8 Max. K-Parametresi 2.25 Toplam Işıma Güçü (kw) 4.9 Kritik Enerjisi (kev) 10.8 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 41

42 DORIS III ve PETRA II nin Foton Akısı Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 42

43 SR ile HASYLAB da Yapılan Deneyler: Hamburg Uni. "X-Işını Yüzey Kırınımı" (R. L. Johnson) Hamburg Uni. "Atom Spektroskopisi (B. Sonntag) Hamburg Uni. "VUV Parlaklık Spektroskopisi." (G. Zimmerer) Demet Fiziği" (T. Möller, now at TU Berlin) HASYLAB Kohorent X-Işınlarıyla ş Saçılma" (G. Grübel) Hamburg Uni. Makromoleküler Kristallografi " (C. Betzel) Max-Planck Grupları Hamburg Moleküler Biyoloji Yapıları... Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 43

44 THM Sinkrotron Işınımı Projesi Türk Hızlandırıcı Grubu tarafından önerilmiş, Charm fabrikası 1GeV lik linactan gelen elektronlar ile 3.56 GeV lik depolama halkasından gelen pozitronları çarpıştırmayı ön görmektedir. Charm fabrikası depolama halkası çarpıştırıcı parametreleri idikkate alınarak ktasarım yapılmış. Halkanın üçüncü nesil sinkrotron ışınımı kaynağı olarak da kullanılması hedeflenmiştir. ş Işınım ş kaynağı ğ olarak kullanılabilecek salındırıcı ve zigzaglayıcı magnetler için ön çalışma yapılmıştır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 44

45 THM Sinkrotron Işınımı Projesi Pozitron demeti Parametreleri Enerji (GeV) 3.56 I ortalama (ma) 400 Emittans (nm rad) 8 Beta x / Beta y (m) 2.5 / 2.5 D x / D y 0.22 Işınım Kaynağı Parametreleri Işınım Kaynağı Zigzaglayıcı 1 Salındırıcı 1 Salındırıcı 2 Periyot Uzunluğu (cm) Periyot Sayısı Magnetik Alan (T) K Değeri Zigzaglayıcı 2 için K = 8 ve Zigzaglayıcı 3 için K=12 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 45

46 E 1.pik (ev) E 3.pik (ev) Parlaklık 1.pik Akı 1.pik Foton/s/%1 BW Toplam Güç (kw) Salındırıcı , ,29 Salındırıcı , , ,96 Hesaplanan Işınım Parametreleri E c (ev) Toplam Güç (kw) Zigzaglayıcı ,0 Zigzaglayıcı ,5 Zigzaglayıcı ,0 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 46

47 Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 47

48 Depolama Halkasında; 3.56 GeV lik Halkanın çevresi 264m dir. 32 adet eğici magnet, 96 adet dağıtıcı ve odaklayıcı kuadrupol, 4.44 metrelik 14 adet magnetsiz bölge Çarpışma bölgesi için bırakılan iki bölgenin uzunluğu ise 17 metre olarak belirlenmiştir. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 48

49 Sinkrotron Işınımı Uzak kızılötesinden (FIR), sert X-Işınlarına kadar geniş bir bölgede sürekli spektrum sağlar. Sinkrotron Işınımı ile yüksek akı ve parlaklığınğ yanı sıra iyi bir kutuplanma elde etmek mümkündür. Sinkrotron Işınımı malzeme fiziğinden biyolojiye bir çok kullanım alanı içermektedir. TAC SR Projesi, hayata geçirildikten sonra bölgesel projelerin (SESAME, CANDLE) yanında Ar-Ge çalışmaları için iyi bir potansiyel oluşturacaktır. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 49

50 Kaynaklar Applied Physics Technologies, Web sitesi. Bilderback, D. H. Elleuame, P. and Weckert, E Review of third and next generation synchrotron light sources. J. Phys. B, 38, 773. Ciocci, F. Dattoli, G. Torre, A.and Renieri, A Insertion devices for synchrotron radiation and free electron laser. World Scientific, 400p, Singapore. Çiftçi, A. K., Sultansoy, S., Yavaş, Ö., Yılmaz, M TAC proposal for fundamental and applied research. Proc. 1st Euroasia Conf. on Nuclear Science and its Applications, Çiftçi, A. K Türk Hızladırıcı Kompleksi Önerisi. I. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK I), tr/uphuk1 Einstein, A On a heutirtic viewpoint concerning the production and transformation of light. Ann. Phys., 17, Einstein, A On the electromagnetics of moving bodies. Ann. Phys., 17, Elias, L. R. Fairbank, W. M. Madey, J. M. J. Schwettman, H. A. and Smith, T. I Observation of stimulated emission of radiation by relativistic electrons in a spacially periodic transfer magnetic field. PRL, 36, 717. Karslı, Ö Hızlandırıcılara Dayalı Kızıl Ötesi Serbest Elektron Lazeri (IR-FEL) Optimizasyonu Yüksek Lisans Tezi. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 50

51 Kaynaklar Kondratenko, A. M. and Saldin, E. L Generation of coherent radiation by a relativistic electron beam in an ondulator. Part. Acc., 10, 207. Lee, S. Y Accelerator Physics. World Scientific, 480p, Singapore. Madey, J. M. J Stimulated emission of bremsstrahlung in a periodic magnetic field. J. Appl. Phys., 42,1906. Mete, Ö., Karslı, Ö. Yavaş, Ö An optimization study for an FEL oscillator as TAC test facility. European Particle Accelerator Conference 2006 (EPAC 06). Mete, Ö Hızlandırıcılara Dayalı Işınım Kaynaklarının Fiziksel Karakteristikleri Yüksek Lisans Tezi Nergiz, Z TAC phi fabrikasının pozitron depolama halkası. II. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK II), Palmer, R. B Interaction of relativistic particles and free electromagnetic waves in the presence of a static helical magnet. J. Appl. Phys., 43, Robinson, K. W Ultra short wave generation. NIMA, 239, 111. Wiedemann, H Synchrotron radiation. Springer, 269, Germany. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 51

52 Kaynaklar Wilson, E An introduction to particle accelerators. Oxford University Press, 249, New York. Wille, K. and Mcfaal, J The physics of particle accelerators. 310p, Germany. Winick, H Synchrotron radiation sources. World Scientific, 493p, USA. Wu Chao, A. and Tigner, M Handbook of accelerator physics and engineering. World Scientific, 654p, USA. Yavaş, Ö. Çiftçi, A. K. Yılmaz, M. Recepoğlu, E. ve Sultansoy, S Parçacık hızlandırıcıları: Türkiye de neler yapılmalı DPT1997K No lu Proje Sonuç Raporu, Yavaş, Ö Turkic Accelerator Centre (TAC) Proposal. 1st Helenic-Turkish International Physics Conf., 131. Yavaş, Ö., Türk Hızlandırıcı Kompleksi Projesi. II. Ulusal Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları Kongresi (UPHUK II), Yavaş, Ö Sinkrotron ışınımı ve serbest elektron lazeri üretimi ve kullanımı için genel tasarım. Türk Hızlandırıcı Merkezi Projesi İçerik Tasarımı DPT2003K No lu Proje Sonuç Raporu, s131, Ankara. ( t /) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ 2-5 Eylül 2008, Bodrum 52

53 Teşekkürler

Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi

Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU ( V. UPHDYO ) 29.08-03.09.2009, Bodrum, MUĞLA Hızlandırıcılara Dayalı Işınım ş Kaynakları SİNKROTRON IŞINIMI (SI) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara

Detaylı

Işınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA

Işınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA Işınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde, Fizik Bölümü 1 Yüklü Parçacıklarda Işıma İvmeli hareket yapan yüklü parçacıklar ışıma meydana getirirler. Antenlerde

Detaylı

Işınım Kaynakları Hakkında Temel Bilgiler. Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde Üniversitesi

Işınım Kaynakları Hakkında Temel Bilgiler. Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde Üniversitesi Işınım Kaynakları Hakkında Temel Bilgiler Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde Üniversitesi Giriş Hızlandırıcılar başlangıçta nükleer fizik ve parçacık fiziğinde çarpıştırıcı olarak kurulmuştur. Son dönemde

Detaylı

DAİRESEL HIZLANDIRICILAR

DAİRESEL HIZLANDIRICILAR III. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER RLERİ YAZOKULU (UPHDYO-III) DAİRESEL HIZLANDIRICILAR Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik MühendisliM hendisliği i BölümüB 20-24.09.2007

Detaylı

TARLA IR-SEL Salındırıcı Magnetler İçin Benzetim Çalışmaları. Simulation Studies for TARLA IR-FEL Undulator Magnets

TARLA IR-SEL Salındırıcı Magnetler İçin Benzetim Çalışmaları. Simulation Studies for TARLA IR-FEL Undulator Magnets SDU Journal of Science (E-Journal), 2014, 9 (1): 109-116 TARLA IR-SEL Salındırıcı Magnetler İçin Benzetim Çalışmaları Halime Tugay 1,*, Suat Özkorucuklu 2 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat

Detaylı

X-Işınları TAC-SR. Numan Akdoğan.

X-Işınları TAC-SR. Numan Akdoğan. X-Işınları 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi TAC-SR Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını tüpü (X-ray

Detaylı

SDÜ FEN DERGİSİ (E-DERGİ). 2009, 4(2), THM KIZILÖTESİ SEL YÜKSELTEÇ MODUNUN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI. Hüsnü AKSAKAL*, Ünsoy KOCAÖZ*

SDÜ FEN DERGİSİ (E-DERGİ). 2009, 4(2), THM KIZILÖTESİ SEL YÜKSELTEÇ MODUNUN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI. Hüsnü AKSAKAL*, Ünsoy KOCAÖZ* SDÜ FEN DERGİSİ (E-DERGİ). 2009, 4(2), 165-170 THM KIZILÖTESİ SEL YÜKSELTEÇ MODUNUN FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI Hüsnü AKSAKAL*, Ünsoy KOCAÖZ* *Niğde Üniversitesi, Fizik Bölümü, 51100, Niğde, TÜRKİYE e-mail: haksakal@nigde.edu.tr,

Detaylı

TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PROJESİ

TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PROJESİ TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PROJESİ Turkish Accelerator and Radiation Laboratory at Ankara (TARLA) Doç. Dr. Suat ÖZKORUCUKLU İÇERİK Serbest Elektron Lazeri Prensibi Türk Hızlandırıcı

Detaylı

Theory Tajik (Tajikistan)

Theory Tajik (Tajikistan) Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)

Detaylı

HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI

HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI HIZLANDIRICILARA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI Dr. Bora KETENOĞLU Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü & European XFEL GmbH, Hamburg İçerik Bilim, sanayi ve teknolojide parçacık hızlandırıcıları ve

Detaylı

FZM443 PARÇACIK HIZLANDIRICILARI. Prof. Dr. Ömer Yavaş

FZM443 PARÇACIK HIZLANDIRICILARI. Prof. Dr. Ömer Yavaş 1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ FZM443 PARÇACIK HIZLANDIRICILARI Prof. Dr. Ömer Yavaş 1. Hafta: Parçacık Hızlandırıcıları: Temel Kavramlar 2. Hafta: Parçacık Çarpıştırıcıları:

Detaylı

Parçacık Hızlandırıcılarının Tipleri ve Fiziği-II DAĐRESEL HIZLANDIRICILAR. Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi

Parçacık Hızlandırıcılarının Tipleri ve Fiziği-II DAĐRESEL HIZLANDIRICILAR. Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi Parçacık Hızlandırıcılarının Tipleri ve Fiziği-II DAĐRESEL HIZLANDIRICILAR Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi Parçacık Hızlandırıcıları Dairesel Hızlandırıcılar ( Circular Accelerators ) - Betatron

Detaylı

TEZ ONAYI Yeşim CENGER tarafından hazırlanan Üçüncü Nesil ve Dördüncü Nesil Işınım Kaynakları için Kullanılan Magnetlerin Işınım Karakteristiklerine E

TEZ ONAYI Yeşim CENGER tarafından hazırlanan Üçüncü Nesil ve Dördüncü Nesil Işınım Kaynakları için Kullanılan Magnetlerin Işınım Karakteristiklerine E ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÜÇÜNCÜ NESİL VE DÖRDÜNCÜ NESİL IŞINIM KAYNAKLARI İÇİN KULLANILAN MAGNETLERİN IŞINIM KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Yeşim CENGER

Detaylı

IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU

IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU IV. ULUSAL PARÇACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLERİ YAZOKULU HIZLANDIRICIYA DAYALI IŞINIM KAYNAKLARI - I SERBEST ELEKTRON LAZERİ (SEL) Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik ik Mühendisliği liğibölümüü

Detaylı

3. DOĞRUSAL HIZLANDIRICILAR: TEMEL İLKELER

3. DOĞRUSAL HIZLANDIRICILAR: TEMEL İLKELER 1 3. DOĞRUSAL HIZLANDIRICILAR: TEMEL İLKELER 3.1. Doğrusal Hızlandırıcıların Fiziği Parçacık hızlandırıcılarının tipleri, parçacıkların izlediği yörüngeye bağlı olarak doğrusal ve dairesel hızlandırıcılar

Detaylı

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİNİN 3,56 GeV ENERJİLİ DEPOLAMA HALKASINDA DEMET YAYINIMI VE ÖRGÜ OPTİMİZASYONU Kahraman ZENGİ

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİNİN 3,56 GeV ENERJİLİ DEPOLAMA HALKASINDA DEMET YAYINIMI VE ÖRGÜ OPTİMİZASYONU Kahraman ZENGİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİNIN 3,56 GeV ENERJİLİ DEPOLAMA HALKASINDA DEMET YAYINIMI VE ÖRGÜ OPTİMİZASYONU Kahraman ZENGİN FİZİK ANABİLİM

Detaylı

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS

TR0300008 RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS TFD2I. Fizik Kf>ıı K r^i 11-14 E\lıil 21102 /.S/OTcm TR0300008 Y F. l- Sil RARE B -> VVY DECAY AND NEW PHYSICS EFFECTS B. ŞİRVANLI Using the most general model independent form of the effective Hamillonian

Detaylı

The Physics of Particle Accelerators - Klaus Wille (1.3.5-1.3.6-1.3.7)

The Physics of Particle Accelerators - Klaus Wille (1.3.5-1.3.6-1.3.7) - Klaus Wille (1.3.5-1.3.6-1.3.7) 2 Temmuz 2012 HF Çalışma Topluluğu İçerik 1.3.5 - Doğrusal Hızlandırıcılar 1 1.3.5 - Doğrusal Hızlandırıcılar 2 3 Doğrusal Hızlandırıcılar Tüm elektrostatik hızlandırıcılar

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ TÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ PROJESİ KAPSAMINDA SASE VE OSİLATÖR MODDA SERBEST ELEKTRON LAZERİNİN GENEL TASARIMI Şenay YİĞİT FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM

Detaylı

6th International Student Conference of The Balkan Physical Union, İstanbul

6th International Student Conference of The Balkan Physical Union, İstanbul Ö. Karslı, Ö. Mete, An Optimization Study for a FEL Oscillator as TAC Test Facility X. European Particle Accelerator Conference (EPAC06) 26-30 June 2006, Edinburgh, SCOTHLAND The Status of Turkish Accelerator

Detaylı

ENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi

ENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi ENİNE DEMET DİNAMİĞİ Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi Ankara Üniversitesi 1 Dairesel Hızlandırıcılar Yönlendirme: mağnetik alan Odaklama: mağnetik alan Alan indisi zayıf odaklama: 0

Detaylı

UBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:

UBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki

Detaylı

X-Işınları. Çalışma Soruları. Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü. X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler)

X-Işınları. Çalışma Soruları. Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü. X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler) X-Işınları Çalışma Soruları Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler) 1. a) Elektromanyetik spektrumu çizip, açıklayınız. b) X-ışınlarını

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 04.02.2016

Hızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 04.02.2016 Hızlandırıcı Fiziği-2 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 04.02.2016 1 İçerik Hızlı bir tekrar. Doğrusal hızlandırıcılar Doğrusal hızlandırıcılarda kullanılan bazı yapılar. Yürüyen dalga kovukları ve elektron hızlandırma

Detaylı

Serbest Elektron Lazeri

Serbest Elektron Lazeri II. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER RLERĐ YAZ OKULU Parçac acık k HızlandH zlandırıcılarına Dayalı Işınım m Kaynakları Serbest Elektron Lazeri Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi

Detaylı

DOĞRUSAL ve DAİRESEL HIZLANDIRICILAR TTP8/CERN

DOĞRUSAL ve DAİRESEL HIZLANDIRICILAR TTP8/CERN DOĞRUSAL ve DAİRESEL HIZLANDIRICILAR FERHAT YILDIZ 1 TTP8/CERN KONU BAŞLIKLARI GİRİŞ- PARÇACIK HIZLANDIRICILAR Tanımı Önemli Keşifler Kullanım Alanları Gelişimi (Livingstone Diagramı) Türleri DOĞRUSAL

Detaylı

Sinkrotron IşıI. II. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik MühendisliM

Sinkrotron IşıI. II. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER. Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik MühendisliM II. ULUSAL PARÇACIK ACIK HIZLANDIRICILARI ve DEDEKTÖRLER RLERĐ YAZ OKULU Parçac acık Hızlandırıcılarına Dayalı Işınım Kaynakları Sinkrotron IşıI şınımı Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi Fizik MühendisliM

Detaylı

T. M. Aliev, K. Azizi, M. Savcı Vertices of the heavy spin-3/2 sextet baryons with light vector mesons in QCD Eur. Phys. J.

T. M. Aliev, K. Azizi, M. Savcı Vertices of the heavy spin-3/2 sextet baryons with light vector mesons in QCD Eur. Phys. J. B. Ketenoğlu, Optimization Considerations for a SASE Free Electron Laser Based on a Superconducting Undulator Optik - International Journal for Light and Electron Optics 23 (2012) 1006-1009 Ö.Karslı, A.Aksoy,

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 27.02.2014

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 27.02.2014 Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 27.02.2014 1 İçerik Parçacıkları nasıl elde ediyoruz? Bazı dairesel hızlandırıcı çeşitleri Siklotron (cyclotron) Zayıf odaklama Sinkrotron (synchrotron)

Detaylı

Dr. Bora KETENOĞLU. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi. Fizik Mühendisliği Bölümü

Dr. Bora KETENOĞLU. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi. Fizik Mühendisliği Bölümü Dr. Bora KETENOĞLU Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü 06100 Tandoğan, Ankara KİŞİSEL BİLGİLER Doğum Tarihi ve Yeri: 23.10.1980 / ANKARA İş Telefonu: 0 312 2033427 E-Posta:

Detaylı

Türk Hızlandırıcı Merkezi (THM) T.A.R.L.A. tesisi serbest elektron lazeri demet parametreleri hesapları ve enjektör benzetim çalışmaları

Türk Hızlandırıcı Merkezi (THM) T.A.R.L.A. tesisi serbest elektron lazeri demet parametreleri hesapları ve enjektör benzetim çalışmaları SAÜ Fen Bil Der 19. Cilt, 1. Sayı, s. 7-14, 015 Türk Hızlandırıcı Merkezi (THM) T.A.R.L.A. tesisi serbest elektron lazeri demet parametreleri hesapları ve Mert Şekerci 1*, Suat Özkorucuklu ÖZ 15.04.014

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov)

Hızlandırıcı Fiziği-2. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) Hızlandırıcı Fiziği-2 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 30.06.2016 1 İçerik Hızlı bir tekrar. Doğrusal hızlandırıcılar Doğrusal hızlandırıcılarda kullanılan bazı yapılar. Yürüyen dalga kovukları ve elektron hızlandırma

Detaylı

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça

Detaylı

X. THM YUUP ÇALIġTAYI PROGRAMI 9 11 Aralık 2011. A.Ü. Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü Ankara Üniversitesi 50. Yıl Kampüsü, Gölbaşı, ANKARA

X. THM YUUP ÇALIġTAYI PROGRAMI 9 11 Aralık 2011. A.Ü. Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü Ankara Üniversitesi 50. Yıl Kampüsü, Gölbaşı, ANKARA X. THM YUUP ÇALIġTAYI PROGRAMI 9 11 Aralık 2011 A.Ü. Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü Ankara Üniversitesi 50. Yıl Kampüsü, Gölbaşı, ANKARA 1. GÜN (9 Aralık 2011, Cuma) Oturum BaĢkanı: Ömer YavaĢ 09.00-09.30

Detaylı

Statik Manyetik Alan

Statik Manyetik Alan Statik Manyetik Alan Noktasal Yüke Etki eden Manyetik Kuvvet Akım Elemanına Etki Eden Manyetik Kuvvet Biot-Savart Kanunu Statik Manyetik Alan Statik manyetik alan, sabit akımdan veya bir sürekli mıknatıstan

Detaylı

X-Işınları. Numan Akdoğan. 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi. akdogan@gyte.edu.tr

X-Işınları. Numan Akdoğan. 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi. akdogan@gyte.edu.tr X-Işınları 2. Ders: X-ışınlarının üretilmesi Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını tüpü (X-ray tube)

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ HIZLANDIRICILARA DAYALI UNDULATÖR VE WİGGLER MAGNET IŞINIMLARININ SPEKTRAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Ender AKDOĞAN FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM

Detaylı

Fiz Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi

Fiz Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi Fiz 1011 - Ders 10 Katı Cismin Sabit Bir Eksen Etrafında Dönmesi Açısal Yerdeğiştirme, Hız ve İvme Dönme Kinematiği: Sabit Açısal İvmeli Dönme Hareketi Açısal ve Doğrusal Nicelikler Dönme Enerjisi Eylemsizlik

Detaylı

Sinkrotron Işınımı Tesislerinde Dünyadaki Durum, TURKAY Tesisi ve Türkiye İçin Önemi ve TURKAY Tesisi Tasarım Çalışmalarının Sonuçları

Sinkrotron Işınımı Tesislerinde Dünyadaki Durum, TURKAY Tesisi ve Türkiye İçin Önemi ve TURKAY Tesisi Tasarım Çalışmalarının Sonuçları THM-YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ Sinkrotron Işınımı Tesislerinde Dünyadaki Durum, TURKAY Tesisi ve Türkiye İçin Önemi ve TURKAY Tesisi Tasarım Çalışmalarının

Detaylı

HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİ

HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİ TÜRK HIZLANDIRICI MERKEZİ PROJESİ Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi 1 Türk HızlandH zlandırıcı Merkezi Projesi Türk HızlandH zlandırıcı Merkezi (THM) Turkish Accelerator Center (TAC) 2 Amaç... Ülkemizde;

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ HIZLANDIRICILARA DAYALI KIZIL ÖTESİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ (IR-FEL) OPTİMİZASYONU

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ HIZLANDIRICILARA DAYALI KIZIL ÖTESİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ (IR-FEL) OPTİMİZASYONU ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ HIZLANDIRICILARA DAYALI KIZIL ÖTESİ SERBEST ELEKTRON LAZERİ (IR-FEL) OPTİMİZASYONU Özlem KARSLI FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA 006

Detaylı

A A A A A A A A A A A

A A A A A A A A A A A S 2 FİZİ TESTİ. Bu testte 0 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fizik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Aşağıdakilerden hangisi momentum birimidir? joule joule A) B) newton saniye weber

Detaylı

DESY HIZLANDIRICI MERKEZİ

DESY HIZLANDIRICI MERKEZİ DESY HIZLANDIRICI MERKEZİ Ömer YAVAŞ Ankara Üniv. Mühendislik Fakültesi Fizik Müh. Bölümü, 06100 Tandoğan, Ankara ÖZET DESY (Deutsche Elektronen SYnchrotron) Hamburg ta (Almanya) kurulu bulunan hızlandırıcı

Detaylı

BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ. Doç. Dr. Hakan YAKUT. Fizik Bölümü

BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ. Doç. Dr. Hakan YAKUT. Fizik Bölümü 2015-2016 BAHAR YARIYILI FİZİK 2 DERSİ Doç. Dr. Hakan YAKUT SAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Ofis: FEF A Blok, 3. Kat, Oda No: 812, İş tel.: 6092 (+90 264 295 6092) BÖLÜM 7 MANYETİK ALANLAR 2 İÇERİK

Detaylı

Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım.

Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım. Çağının ötesinde işleri yapma gücünü ve kararlılığını kendinde bulan insanları, belki şu an aramızda olmasalar da, herzaman hatırlayalım. SPS CERN in Fransız bölgesine doğru ilerlemesi kararının imzaları

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ THM KIZILÖTESİ SEL TESİSİNDE LAZER DEMETLERİ İÇİN GÜÇ VE ENERJİ ÖLÇÜMLERİNİN İNCELENMESİ İdil ARSLAN FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA

Detaylı

X-Işınları. Çalışma Soruları

X-Işınları. Çalışma Soruları X-Işınları Çalışma Soruları Yrd. Doç. Dr. Numan Akdoğan Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X1 (X-ışınları hakkında genel bilgiler) 1. a)

Detaylı

Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi. Variation of Deposition Energy with Electron Energy in Aluminum Target

Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi. Variation of Deposition Energy with Electron Energy in Aluminum Target Alüminyum Hedefte Depolanan Enerjinin Elektron Enerjisi ile Değişimi Zehra Nur Demirci 1,*, Nilgün Demir 2, İskender Akkurt 1 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, Çünür

Detaylı

MADX-Emittans Hesabı. ZAFER NERGİZ Niğde Üniversitesi

MADX-Emittans Hesabı. ZAFER NERGİZ Niğde Üniversitesi MADX-Emittans Hesabı ZAFER NERGİZ Niğde Üniversitesi HIZLANDIRICI FİZİĞİNDE BAZI KAVRAMLAR PARÇACIKLARI BİR A NOKTASINDAN B NOKTASINA TAŞIMA SÜRECİNE DEMET OPTİĞİ DENİR. MAGNETLERDEN OLUŞAN DİZİ MANYETİK

Detaylı

TAC PROTON HIZLANDIRICISININ LINAC ALTERNATİFİ İÇİN DTL SİMÜLASYONU. Abdullatif ÇALIŞKAN, Metin YILMAZ

TAC PROTON HIZLANDIRICISININ LINAC ALTERNATİFİ İÇİN DTL SİMÜLASYONU. Abdullatif ÇALIŞKAN, Metin YILMAZ TAC PROTON HIZLANDIRICISININ LINAC ALTERNATİFİ İÇİN DTL SİMÜLASYONU Abdullatif ÇALIŞKAN, Metin YILMAZ Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü, 06500 Teknikokullar, Ankara e-mail: quarkworld@hotmail.com,

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği. Enine Demet Dinamiği II. Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology

Hızlandırıcı Fiziği. Enine Demet Dinamiği II. Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology Hızlandırıcı Fiziği Enine Demet Dinamiği II Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology İletişim Bilgileri oznur.mete@cockcroft.ac.uk oznur.mete@manchester.ac.uk

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ GeV ENERJİLİ ELEKTRON-POZİTRON ÇARPIŞTIRICILARI VE SASE SERBEST ELEKTRON LAZERLERİ İÇİN DOĞRUSAL ELEKTRON HIZLANDIRICILARININ OPTİMİZASYONU Bora

Detaylı

: Prof. Dr. Ömer YAVAŞ, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı

: Prof. Dr. Ömer YAVAŞ, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ KIRMIZIALTI SERBEST ELEKTRON LAZERLERİNİN TEMEL VE UYGULAMALI ARAŞTIRMALARDA KULLANIMI Müge TURAL FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA

Detaylı

TÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ ÖNERİSİ

TÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ ÖNERİSİ TÜRK HIZLANDIRICI KOMPLEKSİ ÖNERİSİ A.K. ÇİFTÇİ, TAC Kollaborasyonu * adına Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Fizik Bölümü, 06100 Tandoğan, Ankara ÖZET Türk Hızlandırıcı Kompleksinin linak halka tipli

Detaylı

Türk Hızlandırıcı Merkezi Önemi, İçeriği ve Yol Haritası

Türk Hızlandırıcı Merkezi Önemi, İçeriği ve Yol Haritası Türk Hızlandırıcı Merkezi Önemi, İçeriği ve Yol Haritası Prof. Dr. Ömer YAVAŞ Ankara Üniversitesi THM Projesi Yürütücüsü Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsü Müdürü Ankara YEF Günleri Ankara Üniversitesi,

Detaylı

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır.

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır. 1. Hafta 1) GİRİŞ veya A : Çekirdeğin Kütle Numarası (Nükleer kütle ile temel kütle birimi arasıdaki orana en yakın bir tamsayı) A > Z Z: Atom Numarası (Protonların sayısı ) N : Nötronların Sayısı A =

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 29.07.2014

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 29.07.2014 Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 29.07.2014 1 İçerik Hızlandırıcı Çeşitleri Rutherford ve çekirdeğin keşfi, İlk defa yapay yollar ile atom çekirdeğinin parçalanması, Elektrostatik hızlandırıcılar,

Detaylı

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating

Detaylı

Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar.

Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar. Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar Manyetik Alan Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Elektrik Yükü Akım Taşıyan Bir İletken Üzerine Etki Manyetik Kuvvet http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/

Detaylı

Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınlarının elde edilmesi X-ışınlarının Soğrulma Mekanizması X-ışınlarının özellikleri X-ışını cihazlarının parametreleri

Detaylı

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziğine ine Giriş

Hızlandırıcı Fiziğine ine Giriş LOGO Hızlandırıcı Fiziğine ine Giriş Orhan Çakır Ankara Üniversitesi Hızlandırıcı ve Parçacık Fiziğinde Bilgisayar Uygulamaları, 6-30 Ocak 009, Ç.Ü., Adana İçerik 1 Hızlandırıcılar Tasarım ve Simulasyon

Detaylı

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org 9. Atomun Elektron Yapısı Elektromanyetik ışıma (EMI) Atom Spektrumları Bohr Atom Modeli Kuantum Kuramı - Dalga Mekaniği Kuantum Sayıları Elektron Orbitalleri Hidrojen Atomu Orbitalleri Elektron Spini

Detaylı

Parçacık Hızlandırıcılar

Parçacık Hızlandırıcılar Parçacık Hızlandırıcılar 1 NELER ÖĞRENECEĞİZ? Parçacıkları neden hızlandırıyoruz? Parçacık hızlandırıcıları nerelerde kullanıyoruz? Parçacıkları nasıl hızlandırıyoruz? Hızlandırıcı çeşitleri nelerdir?

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların

Detaylı

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü F M İ N S E S İ T O P L U L U Ğ U Y A Z I L I R Ö P O R T A J

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü F M İ N S E S İ T O P L U L U Ğ U Y A Z I L I R Ö P O R T A J 26.01.2009, Ankara Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü F M İ N S E S İ T O P L U L U Ğ U Y A Z I L I R Ö P O R T A J Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniv. Fizik Müh. Bölümü

Detaylı

RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ DERS. Prof. Dr. Haluk YÜCEL RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ

RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ DERS. Prof. Dr. Haluk YÜCEL RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Haluk YÜCEL 101516 DERS RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ DEDEKTÖRLERİN TEMEL PERFORMANS ÖZELLİKLERİ -Enerji Ayırım Gücü -Uzaysal Ayırma

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Termodinamik Laboratuvarı Laboratuar

Detaylı

Parçacık Hızlandırıcılarında RF ve Güç

Parçacık Hızlandırıcılarında RF ve Güç Parçacık Hızlandırıcılarında RF ve Güç Prof. Dr. Ömer Yavaş Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü V. UPHDYO, 29.08-03.09.2009, Bodrum 1 İçerik Radyo Frekans ( RF ) Enerji Kazanımı Maxwell Denklemleri

Detaylı

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 03.02.2016

Hızlandırıcı Fiziği-1. Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 03.02.2016 Hızlandırıcı Fiziği-1 Veli YILDIZ (Veliko Dimov) 03.02.2016 1 2 İçerik Rutherford ve çekirdeğin keşfi, İlk defa yapay yollar ile atom çekirdeğinin parçalanması, Elektrostatik hızlandırıcılar, Hızlandırıcılarda

Detaylı

ψ( x)e ikx dx, φ( k)e ikx dx ψ( x) = 1 2π θ açısında, dθ ince halka genişliğinin katı açısı: A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları

ψ( x)e ikx dx, φ( k)e ikx dx ψ( x) = 1 2π θ açısında, dθ ince halka genişliğinin katı açısı: A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları B. Seçilmiş bağıntılar Rutherford saçınımının diferansiyel kesiti: Compton kayması Bohr un hidrojenimsi atom modelinde izinli yörüngelerin yarıçapı: olup burada

Detaylı

FİZK Ders 8 MANYETIK ALAN. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü.

FİZK Ders 8 MANYETIK ALAN. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü. FİZK 104-202 Ders 8 MANYETIK ALAN Dr. Ali ÖVGÜN DAÜ Fizik Bölümü Kaynaklar: -Fizik 2. Cilt (SERWAY) -Fiziğin Temelleri 2.Kitap (HALLIDAY & RESNIK) -Üniversite Fiziği (Cilt 2) (SEARS ve ZEMANSKY) http://fizk104.aovgun.com

Detaylı

SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik. Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması

SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik. Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması SU Lise Yaz Okulu 2. Ders, biraz (baya) fizik Dalgalar Elektromanyetik Dalgalar Kuantum mekaniği Tayf Karacisim ışıması Dalga Nedir Enerji taşıyan bir değişimin bir yöne doğru taşınmasına dalga denir.

Detaylı

İÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ...

İÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... viii -BÖLÜM / 1- GİRİŞ... 1 -BÖLÜM / 2- ÖZEL GÖRELİLİK... 13 2.1. REFERANS SİSTEMLERİ VE GÖRELİLİK... 14 2.2. ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ... 19 2.2.1. Zaman Ölçümü

Detaylı

Öğr. Gör. Demet SARIYER

Öğr. Gör. Demet SARIYER Öğr. Gör. Demet SARIYER ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Lisans Afyon Kocatepe Üniversitesi Fizik Bölümü 2004-2008 Y. Lisans Celal Bayar Üniversitesi Fizik / Nükleer Fizik 2008-200 Doktora

Detaylı

HPFBU. MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı

HPFBU. MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcro: Ins

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SERBEST ELEKTRON LAZERİ PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ SERAP YİĞİT GEZGİN Danışman: Doç.Dr. Suat ÖZKORUCUKLU YÜKSEK LİSANS TEZİ FİZİK ANABİLİM

Detaylı

Öğr. Gör. Demet SARIYER

Öğr. Gör. Demet SARIYER Öğr. Gör. Demet SARIYER ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Lisans Afyon Kocatepe Üniversitesi Fizik Bölümü 200-2008 Y. Lisans Celal Bayar Üniversitesi Fizik / Nükleer Fizik 2008-200 Doktora

Detaylı

rmalar Deutsches Elektronen-Synchrotron http://www.desy.de S. Sultansoy I.Ulusal Parçac

rmalar Deutsches Elektronen-Synchrotron http://www.desy.de S. Sultansoy I.Ulusal Parçac DESY Hızlandırıcı Merkezinde Temel ve Uygulamalı Araştırmalar rmalar Deutsches Elektronen-Synchrotron http://www.desy.de S. Sultansoy I.Ulusal Parçac acık k HızlandH zlandırıcıları Yaz Okulu, 09.07.2005

Detaylı

İMÖ 206 VİZE SINAVI - 18 NİSAN 2003

İMÖ 206 VİZE SINAVI - 18 NİSAN 2003 Soru 1- (6 Puan) Şekildeki derenin K-L uçları arasındaki eşdeğer direnç kaç Ω dur? K 2 Ω 2 Ω 2 Ω L d Soru 2- (6 Puan) Şekildeki düzenekte, birbirine paralel K e L iletken lehaları arasındaki uzaklık d,

Detaylı

FİZK Ders 5. Elektrik Alanları. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü.

FİZK Ders 5. Elektrik Alanları. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü. FİZK 104-0 Ders 5 Elektrik Alanları Dr. Ali ÖVGÜN DAÜ Fizik Bölümü Kaynaklar: -Fizik. Cilt (SERWAY) -Fiziğin Temelleri.Kitap (HALLIDAY & RESNIK) -Üniversite Fiziği (Cilt ) (SEARS ve ZEMANSKY) http://fizk104.aovgun.com

Detaylı

METRİ HIZLANDIRICILAR. Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD. www.yukselmehmet.com

METRİ HIZLANDIRICILAR. Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD. www.yukselmehmet.com TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ VE LİNEER L HIZLANDIRICILAR Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD İÇERİK 1. TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ a) Araç-Gere Gereçler b) Ölçüm m Sistemi c) TG-51 51 de Veriler d) Ölçüm

Detaylı

Gamma Bozunumu

Gamma Bozunumu Gamma Bozunumu Genelde beta ( ) ve alfa ( ) bozunumu sonunda çekirdek uyarılmış haldedir. Uyarılmış çekirdek gamma ( ) salarak temel seviyeye döner. Gamma görünür ışın ve x ışını gibi elektromanyetik radyasyon

Detaylı

Bohr Atom Modeli. ( I eylemsizlik momen ) Her iki tarafı mv ye bölelim.

Bohr Atom Modeli. ( I eylemsizlik momen ) Her iki tarafı mv ye bölelim. Bohr Atom Modeli Niels Hendrik Bohr, Rutherford un atom modelini temel alarak 1913 yılında bir atom modeli ileri sürdü. Bohr teorisini ortaya koyarak atomların çizgi spektrumlarının açıklanabilmesi için

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. Demet SARIYER

Öğr. Gör. Dr. Demet SARIYER Öğr. Gör. Dr. Demet SARIYER ÖĞRENİM DURUMU Derece Üniversite Bölüm / Program Yıllar Lisans Afyon Kocatepe Üniversitesi Fizik Bölümü 200-2008 Y. Lisans Celal Bayar Üniversitesi Fizik / Nükleer Fizik 2008-200

Detaylı

MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı

MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı MADX III (Methodical Accelerator Design) Yöntemli Hızlandırıcı Tasarımı Programı Dr. Öznur METE University of Manchester The Cockcroft Institute of Accelerator Science and Technology İletişim Bilgileri

Detaylı

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)

Detaylı

Parmela Proje Soruları Çözümleri. 9 Nisan Esin Çavlan & Ece Aşılar

Parmela Proje Soruları Çözümleri. 9 Nisan Esin Çavlan & Ece Aşılar Esin Çavlan Ece Aşılar 9 Nisan 2012 HF Çalışma Topluluğu İçerik Parmela ya Giriş 1 Parmela ya Giriş Giriş 2 Bizden istenen... Biz Neler Yaptık?? PARMELA Parmela ya Giriş Giriş PARMELA: Phase And Radial

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük

Detaylı

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu 2011 Seçme Sınavı

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu 2011 Seçme Sınavı ITAP Fizik Olimpiyat Okulu 11 Seçme Sınavı 1. Dikey yönde atılan bir taş hareketin son saniyesinde tüm yolun yarısını geçmektedir. Buna göre taşın uçuş süresinin en fazla olması için taşın zeminden ne

Detaylı

Parçacık Hızlandırıcılarının Medikal Uygulamaları 2. Doç.Dr. Bahar DİRİCAN GATA Radyasyon Onkolojisi AD.

Parçacık Hızlandırıcılarının Medikal Uygulamaları 2. Doç.Dr. Bahar DİRİCAN GATA Radyasyon Onkolojisi AD. Parçacık Hızlandırıcılarının Medikal Uygulamaları 2 Doç.Dr. Bahar DİRİCAN GATA Radyasyon Onkolojisi AD. 09.06.2005 Parçacık Hızlandırıcıları Van de Graff Jeneratörleri Lineer Hızlandırıcılar Betatron Mikrotron

Detaylı

Akım ve Direnç. Bölüm 27. Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Kanunu Direnç ve Sıcaklık Elektrik Enerjisi ve Güç

Akım ve Direnç. Bölüm 27. Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Kanunu Direnç ve Sıcaklık Elektrik Enerjisi ve Güç Bölüm 27 Akım ve Direnç Elektrik Akımı Direnç ve Ohm Kanunu Direnç ve Sıcaklık Elektrik Enerjisi ve Güç Öğr. Gör. Dr. Mehmet Tarakçı http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Elektrik Akımı Elektrik yüklerinin

Detaylı

TEMEL SI BİRİMLERİ BOYUTSUZ SI BİRİMLERİ

TEMEL SI BİRİMLERİ BOYUTSUZ SI BİRİMLERİ TEMEL SI BİRİMLERİ fiziksel nicelik nicelik simgesi isim simge uzunluk l, b, d, h, r, s metre m kütle m kilogram kg zaman t saniye s akım I amper A termodinamik sıcaklık T kelvin K substans miktarı n mol

Detaylı

Menceloglu, Y. Skarlatos, G. Aktas, M. N. Inci Use of Polyethylene Glycol Coatings for Optical Fibre Humidity Sensing Optical Review (2008)

Menceloglu, Y. Skarlatos, G. Aktas, M. N. Inci Use of Polyethylene Glycol Coatings for Optical Fibre Humidity Sensing Optical Review (2008) A. Kaplan, E. Tel, E. G. Aydın, A. Aydın, M. Yılmaz Spallation neutron emission spectra in medium and heavy target nuclei by a proton beam up to 140 MeV energy Applied Radiation and Isotopes J., Aydın,

Detaylı

MANYETIZMA. Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları

MANYETIZMA. Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları MANYETIZMA Manyetik Alan ve Manyetik Alan Kaynakları MAGNETİZMA Mıknatıs ve Özellikleri Magnetit adı verilen Fe 3 O 4 (demir oksit) bileşiği doğal bir mıknatıstır ve ilk olarak Manisa yakınlarında bulunduğu

Detaylı

Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017

Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017 Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017 Maddeden kuark a maddenin yapıtaşının serüveni Elementlerin Varlığının Keşfi Maddenin yapıtaşı arayışı M.Ö. 2000 lerde Eski Yunan

Detaylı

Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi

Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Dr. Serra Kamer serra.kamer@ege.edu.tr Radyosensitiviteyi Etkileyen Fiziksel

Detaylı

- Tsukuba Science City

- Tsukuba Science City Japon Mücizesinin M Temel Taşı - Tsukuba Science City (bak http://w3.gazi.edu.tr/web/saleh Türkler ve Bilim... ) Tsukuba Bilim Kentinin temeli 1963 yılınday Tokyo nun 60 km uzaklığı ığında küçük üçük k

Detaylı

AccTR Virtual Institute of Accelerator Physics. The Physics of Particle Accelerators An Introduction. Chapter : 3.12, 3.13

AccTR Virtual Institute of Accelerator Physics. The Physics of Particle Accelerators An Introduction. Chapter : 3.12, 3.13 AccTR Virtual Institute of Accelerator Physics http://www.cern.ch/acctr The Physics of Particle Accelerators An Introduction Klaus Wille Chapter : 3.12, 3.13 By Betül YASATEKİN 1.10.2012, Ankara 1 İçindekiler

Detaylı

HPFBU2012. Hızlandırıcı Fiziği. Boyuna Demet Dinamiği. Öznur METE. CERN, Accelerators Beam Transfer Group.

HPFBU2012. Hızlandırıcı Fiziği. Boyuna Demet Dinamiği. Öznur METE. CERN, Accelerators Beam Transfer Group. Hızlandırıcı Fiziği Boyuna Demet Dinamiği Öznur METE CERN, Accelerators Beam Transfer Group oznur.mete@cern.ch 1 - Boyuna Demet Dinamiği 2 İçerik Enine dinamik Boyuna dinamik Öğrendiklerimizi simulasyon

Detaylı