ilm-i hendeseye tevfikan mesaha vesair ilmiyatı icra eyleyen adam. şeklinde

Transkript

1 MÜHENDİS NEDİR?, MAKİNA MÜHENDİSİ NEDİR?, Tarihi ve kelime kökeni : Şemseddin Sami kamus-u türki de mühendisi, hendese fennini iyi bilip icra eden adam, ilm-i hendeseye tevfikan mesaha vesair ilmiyatı icra eyleyen adam. şeklinde açıklamıştır. TDK güncel sözlükte, mühendislik yol, köprü, yapı, makine, gemi ve uçak yapımı vb. ile maden, su ve elektrik işleri gibi bayındırlık ve zanaatla ilgili teknik çalışmalardan birini konu edinen meslek. şeklinde tanımlanır. Webster s Dictionary ise mühendis ve yaptığı işleri şöyle açıklar: mühendisin yaptığı işler, özellikle makinelerin düzenlenme sanatıyla ilgilidir. doğadaki maddelerin özellikleriyle ilgili bir bilim olan mühendislik, enerji kaynaklarının yapılar, makineler ve diğer ürünler aracılığıyla insana yararlı hale getirilmesine hizmet eder. Mühendis kelime olarak bize arapça dan geçmiştir ve özelde geometri, genel anlamda ölçme, sayma, hesap etme olarak kullanılan hendese kelimesinden, etken isim kalıbıyla oluşturulmuştur. yani ölçme, sayma yapan, geometri bilen gibi anlamlar taşır. Đslam literatüründe yunanca (geo:yer metria:ölçüm) anlamını karşılayan 2 kelime mevcut olup daha çok pratik alandaki ölçümler için mesaha kelimesi kuramsal teknikler için ise hendese kelimesi kullanılmıştır. Đngilizce de; Engineer kelimesi ise ilk bakışta motor anlamına gelen engine kelimesinden türetilmiş gözükür, ki bu temel olarak doğrudur. Ancak burada kuracağımız analojik bağlantı bazı yanlış yorumlara sebebiyet verecektir. Buradan yola çıkarak mühendislik kavramının sanayi devrimi sonrası motorun ortaya çıkışıyla belirdiği şeklinde bir sınırlandırma yapılabilir. Halbuki her iki kelime de köken olarak daha eskidir, latince de yaratmak, üretmek, icat etmek anlamına gelen ingignere kelimesinden türemişlerdir. M.S. 200 de latin tarihçisi TERTULLIAN mancınığı bulan dahiyi yine aynı kökten gelen ingenium adıyla ilgi konusu yapar. M.S tarihlerinde, ingeniator sözü savaş

2 araçları oluşturan siperler yapan anlamında kullanılır. Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere engineer köken olarak mucit, dahi anlamına gelmektedir. Sonuçta analojik bağlantımız tamamen yanlış çıkmaz, motor da sonuç olarak bir icattır. Burada küçük bir kıyaslama yapabiliriz. 2 dil, dolayısıyla temsil ettikleri 2 kültür bu mesleğe çok farklı açılardan yaklaşırlar. Bizim dilimizde mühendislik hendeseden sayma, ölçme ekseninde bir düzleme oturtulmuştur. Anlamsal yapıyı incelediğimizde bu yazının perspektifinde medeniyetin kökeni olarak kabul ettiğimiz inşaat mühendisliğiyle en fazla ilişki içinde olduğunu görürüz. Mühendislik batı dili ve düşünce haritasında belki de temel olarak daha mantıklı olan üretme, vücuda getirme ekseninde kendine yer bulur. anlamsal kökeni düşündüğümüzde ise alet, araç-gereç bilgisi yani makine mühendisliği bu tanıma daha yakındır. Her iki anlamsal geçmişin de kendine göre bir mantığı vardır, yapılacak yorumlar kullanılan perspektife göre değişir. MAKİNA MÜHENDİSİ NE İŞ YAPAR? Makine mühendisliği disiplini tasarım, geliştirme ve makine veya mekanik sistemlerin imalatı ile ilgilenmektedir. Yani çeşitli motorlar ve türbinler, kara/hava/deniz taşıtları, pompalar ve fanlar hava şartlandırma ve buzdolabı sistemleri, fabrikalar, imalat süreçleri bu disiplinin uğraş alanlarının çok kısa bir özeti olarak yazılabilir. Ayrıca her mühendislik dalı makine mühendisinin becerilerinden kısıtlı da olsa faydalanabilir. Enerji teknolojileri, yanma sistemleri, akustik sistemler, ses ve mekanik titreşim kontrolü, biomedikal mühendislik, akışkanlar mekaniği, otomatik kontrol, imalat, robotik, kalite yönetimi, fabrika organizasyonu, süreç similasyon ve kontrolü makine mühendisliğinin uzmanlık alanının özetidir. Đyi bir makine mühendisliği çeşitli deneyimlerle ve girişimlerle güçlendirilmiş bir teori dağarcığının üzerine kurulabilir. Makine Mühendisliğinin Gerekleri ; Her şeyin başında makine mühendisliği disiplini ile ilgilenen kişilerin, - matematik ve fen bilimlerine güçlü bir ilgileri olmalı, - eğitim hayatlarının ilk oniki yılında matematik ve fizikle araları iyi olmalı (özellikle bu şık çok önemli), - herhangi bir şeyin nasıl çalıştığı veya daha iyi çalışması için neler yapılabileceği hakkında merak ve düşünce sahibi olmalılar, - fikirlerini harekete geçirme arzusu taşımalılar, - sosyal farkındalık içinde ve yaşam kalitesi hakkında düşünür olmalılar, - iyi bir iletişim becerisine sahip olmalılar.

3 Makine Mühendisliğinin Uzmanlık Alanları ; - enerji, teknoloji ve verimlilik, - yanma, - akustik, - ses ve mekanik titreşim kontrolü, - biomedikal mühendislik, - akışkanlar mekaniği ve havacılık, - üretim ( fabrika organizasyonu, süreçler ve sistemler, kalite yönetimi) - robotik - otomatik kontrol - bilgisayar destekli mühendislik - projeler ve proje guruplarının yönetimi şeklinde özetlenebilir. Makine Mühendisi Nerelerde Çalışır ; Makine mühendisliği derecesi size çok geniş mühendislik disiplinlerinde kariyer seçimi yapma imkanı sunacaktır. Makine mühendisleri düşünülebilen tüm endüstri dallarında bulunabilirler. Bunlara örnek olarak aşağıdakiler sıralanabilir. - kimyasal işlemler, - güç üretimi, - otomotiv imalatı, - danışmanlık, - mekanik inşa servisleri, - havacılık servisleri, - savunma teknolojileri, - gıda üretimi, - araştırmalar, - sağlık alanı, - deniz endüstrisi, - imalat dallarında ve birçok dalda işlevsel olabilirler. Makine mühendisleri bu uygulama alanlarında tek başlarına çalışabilirler. Ayrıca, bunun haricinde bir çok disiplinin ve makine mühendisliğin de dahil olduğu daha geniş bir proje gurubunda farklı alanlardan uzmanlarla işbirliği içinde de çalışabilirler.

4 Daha da detaylandıracak olursak, makine mühendisi ; - taşıt motorlarının verimini arttırmak, ağırlığını azaltmak vb. işlemler için çalışabilir, - taşıt motorlarının ve motor parçalarının işlevsel, estetik ve aerodinamik olarak tasarımını yapabilir, - hava taşıtlarının ve motorlarının tasarım, bakım, durum kontrolü ve hata denetimini yapabilir, - maden ekipman tasarım, bakım, durum kontrolü ve hata denetimini yapabilir, - imalat malzemelerinin (takım veya tezgahların) tasarım, bakım, durum kontrolü ve hata denetimini yapabilir, - işletmelerde imalat planı hazırlayabilir, - imal edilmiş parçaların kalite kontrolünden sorumlu olabilir, - yeni ve farklı ürünlerin tasarım ve kontrolünden sorumlu olabilir, - yönetim danışmanlığı yapabilir (sorun giderme / verim arttırma gibi), - çevresel kirlilik kontrolü yapabilir, - hava şartlandırma sistemleri üzerinde çalışabilir, - yeni üretim bantlarının tasarım ve yerleşimi için çalışabilir ( yeni ürünler için), - değişik endüstrilerde yeni teknolojinin kullanımının sağlanması ve verimin arttırılması için çalışabilir, - yeni malzeme geliştirilmesi için çalışabilir, - klasik malzeme birleştirme yöntemlerini (kaynak, yapıştırma vb.) geliştirebilir, - tasarım ve üretim süreçlerini bilgisayar destekli modelleme ile geliştirebilir ve hızlandırabilir, - 3. dünya ülkelerinde elzem sistemler kurabilir ve bu ülkelere yardımcı olabilir, - su tedarikinden sorumlu mühendis, büyük su pompa istasyonlarında sorumluluk sahibi olabilir, - elektrik üretim ve dağıtımından sorumlu mühendis, güç üretim ve dağıtım ekipmanlarının bakımından sorumlu olabilir, - gaz türbini tasarlayabilir, - teknik kullanım kılavuzu yazarı olabilir, - çok çeşitli projelerin üyesi yada yöneticisi olabilir, - yeni ekipman ve süreçlerin mucidi olabilir de olabilir.. yukardaki çalışma alanları makine mühendisliğinin uygulama alanlarının ne kadar geniş olduğunun bir ispatı olarak sunulabilir. Mühendislik formasyonu ile kuvvetlendirilmiş olan tasarım, makine mühendisliğinin omurgasını oluşturmaktadır. Formasyonu açacak olursak; matematik, fizik, kimya, malzeme bilimi, statik, dinamik, katı cisimlerin mekaniği, mekanik titreşimler, akışkanlar mekaniği, otomatik kontrol, termodinamik, ısı transferi, elektrik ve elektronik mühendisliği temel dersleri, imalat mühendisliği, yönetim ve organizasyon. Bu dersler teorik olarak verildikten sonra laborotuvar ve stajlarla pratik olarak desteklenmektedir.

5 Makine mühendisliği eğitimini bitirdikten sonra hızla gelişen bir teknolojik yaşam içinde işlevsel olacak ve tanıdık olmayan bir mühendislik problemini çözmek için nasıl mücadele edeceğinizi bileceksiniz. Bu tabii ki mühendislik eğitiminiz bitmiştir anlamına gelmiyor. Hatta, daha çok uzağında olduğunuzu anlayacaksınız. Makine mühendisliği disiplini size ; tasarım, geliştirme ve imalat konusunda, dinamik ve hızla gelişen bir alanda kariyer yapmak için gerekli olan bilgi ve beceriyi kazandıracaktır. Aldığınız eğitim sizin seçeceğiniz bir uzmanlık alanında kendinize güvenerek hayat boyu ilerleyebilmenizi sağlamayı hedeflemektedir. Kaynakça : Đnternet