( Vech-i Âdemde Tecelli Eyliyen Allah`tır. )

Transkript

1 YA ALLAH, YA MUHAMMED, YA ALİ ( Vech-i Âdemde Tecelli Eyliyen Allah`tır. ) Doç. Dr. Ali YAMAN IN HAZIRLADIĞI DEDELER GÖRÜŞME FORMUNUN DÜNYA ALEVİ-BEKTAŞİ PROJESİ İÇİN YENİ UYARLANMIŞ BİÇİMİ I. GÖRÜŞÜLEN DEDE YE AİT BİLGİLER 1. Adı Soyadı : Dedenin geldiği Ocak : Dede nin ikamet ettiği yer :... Resim 4. İletişim (e-posta ve Tel.) : Dede nin memleketi : Dede nin memleketi yani köyünün 1960 lardaki nüfusu: Köyün şimdiki nüfusu : Bulunduğunuz yerde varsa Türbenin ve Türbedeki zatın adı, geldiği soyağacı: 9. Çevre köylerdeki Türbe, Dergah, Zaviye ve Tekkeleri yazınız: Piriniz, Rehberiniz hangi Ocaktan gelir: Mürşidiniz hangi Ocaktan gelir: Herhangi bir Mürşitten el aldınız mı? 1

2 13. Dedelik / Mürşidlik için kimden izin veya icazet aldınız? öncesinde Dedelik yaptınız mı? 15. Günümüzde Dedelik yapıyor musunuz? 16. Kaç yaşında Dedeliğe başladınız? 17. Kaç yıldır Dede olarak görev yaptınız veya yapıyorsunuz?. 18. Soyunuzu gösteren bir Şecere ye ( Soy kütüğüne ) sahip misiniz? 19. Şecereniz varsa kim verdi? Her Dedenin Şeceresi olur mu?. 21. Sizce "Dede", "Mürşid", "Pir", Rehber, Seyyid, Şerif ve Evlad-ı Resul sözcükleri nereye dayanır? 22. "Ocak" ne demektir?

3 23. Ocaklar nasıl / ne zaman ortaya çıkmıştır? Bütün Ocaklar eşit statüde midir? 25. Ocak sayısındaki artış sizce nasıl gerçekleşmiştir? 26. Ocağınız hangi "İmam"a bağlıdır? 27. Sizce "Dedeler"in soyu nereye dayanır? ( ) a. Hz. Ali ye ( ) b. Hz. Muhammed e ( ) c. Hacı Bektaş Veli ye ( ) d. On iki İmama ( ) e. Şah İsmail e ( ) f. Diğer: 28. Dedeler Arap soyundan mı geliyorlar? 29. Elinizde eski yazı kitap ve belge var mı? bana kaldı. 30. Sizin soyunuzdan / Ocağınızdan başka Dedeler var mı?, var, yok 3

4 31. Şu anda Cem-Cemaat yürütüyor musunuz? 32. Dede olabilmenin koşulları nelerdir, sayabilir misiniz? 33. Dedelerin Cem lerde, evlenmelerde, ölümlerde, toplum yaşamında ne gibi görevleri vardır? 34. Dedelerin halk içinde veya Cem lerde giydikleri özel giysileri var mıydı? özel giysileri var. Bunların varsa adları nedir? özel giysileri yok. 35. Dedelerin saç, sakal ve bıyıklarının şekli eskiden nasıldı? Bugün nasıl? 36. Cemlerinizde Semah var mıdır? ( ) a. Semah yoktur. ( ) b. Semah vardır. 37. Cem de hangi Semahı dönüyorsunuz? Cem de döndüğünüz Semahın sözlerini biliyor musunuz? 4

5 39. Kaç türlü Cem vardır? Adları nelerdir? ( ) a. Tek bir Cem türü var ( ) b. Birden çok Cem türü var. 40. Cem Erkânı nda çalgı kullanılır mı? Bunların varsa adları nedir? ( ) a. Cem de çalgı kullanılmaz. ( ) b. Cem de çalgı kullanılır, bunlar :... 5

6 41. Cem de içecek olarak ne kullanılır? Kullanılan içeceğe verilen özel bir ad var mıdır? ( Örneğin dolu, dem vb. gibi ), 42. Cem'de dolu veya dem olarak verilen içecek alkol içerir mi? 43. Cem'lerde Tarık ( asa ) mı? Yoksa Pençe mi kullanılır? ( ) a. Tarık kullanılır ( ) b. Pençe kullanılır ( ) c. Her ikisini de kullanırız ( ) d. Her ikisini de kullanmayız 44. Dedeler eskiden görevlerini köy köy dolaşarak mı gerçekleştirirlerdi? 45. Aynı Dede nin soyundan gelen bütün çocukları birden Dedelik yapabilir mi? 46. Dede oğullarından hangisinin "Dedelik" yapacağına nasıl karar verilir?. 6

7 47. Her Dede çocuğu / oğlu Dedelik yapabilir mi? 48. Bir Ocakzade Dedenin soyu yürümezse ona bağlı taliplerin durumu ne olur? ( ) a. Yakın akrabalardan Dedelik yapan bir başka Dedeye bağlanırlar. ( ) b. Aynı Ocaktan başka bir Dedeye bağlanırlar. ( ) c. Farklı Ocaktan başka bir Dedeye bağlanırlar. ( ) d. Hiç kimseye bağlanmazlar. ( ) e. Başka: 49. Dedelerde eskiden Alevilikle ilgili hangi kitaplar bulunurdu? 50. Sizde Alevilikle ilgili hangi kitaplar var? 51. Dedelerin hepsi eski yazı bilirler miydi? 7

8 52. Siz eski yazı biliyor musunuz? 53. Dedeler ve Zakirler ( Âşıklar ) birlikte mi Cem yürütürlerdi? ikisi birlikte yürütürdü. yalnızca Dede Cem i yürütür. ( ) c. Bazı durumlarda birlikte yürütürler. 54. Dede olarak size ve Ocağınıza bağlı kaç Talip var? (Yaklaşık bir rakam olabilir) Size bağlı talip sayısı:.. Ocağınıza bağlı talip sayısı: Dede olarak size bağlı talipler daha çok hangi bölge ve ilde yaşamaktadır? Köyünüzde herkes Ocakzade mi? ( Dede Soylu mu? ) 57. Bildiğiniz Alevi Ocakları ve Dedelerin adını yazınız / söyleyiniz ve de bugün bu Dedelerin Cem-Cemaat yürütüp-yürütmediğini yazınız? 58. Talip olabilmenin koşulları nelerdir? Yazabilir / Söyleyebilir misiniz? 8

9 59. Musahiplik Kurumu var mıdır? ( Varsa ) Musahip olabilmenin koşulları nelerdir? Yazabilir / Söyleyebilir misiniz? vardır. yoktur. 60. İkrar verebilmenin koşulları nelerdir? Yazabilir / Söyleyebilir misiniz? 61. Dedelerin tümü saz vb. çalgılar çalabilirler miydi? 9

10 62. Cemlerde ( giysiler dışında ) bir takım özel semboller ve araçlar kullanılır mı? Kullanılırsa bu araçlar nelerdir? kullanılırdı. Adları. kullanılmazdı. 63. Dedeler hizmetleri ( Erkan yürütmeleri ) karşılığında belirli bir ücreti kendilerine bağlı taliplerden alırlar mı? para alırlar. almazlar. ( ) c. Hediye alırlar. ( ) d. Para ve hediye alırlar. 64. Cemevi bir ibadethane midir? Cemevi bir ibadethanedir. Cemevi ibadethane değildir. 65. Dede hangi durumlarda; Dedelikten men edilir ( yani görevine son verilir )? Buna kim yetkilidir? 66. Dedeler geçimini nasıl sağlarlar? ( ) a. Yaptıkları Dedelik hizmetleri karşılığında aldıkları para ile geçinirler. ( ) b. Başka işlerde çalışarak geçinirler. ( ) c. Dedelik hizmetlerinden aldıkları ile bir başka işte çalışarak geçinirler. ( ) d. Diğer: Cem in yürütülmesi sırasında Deyiş, Düvaz İmam, Mersiye, Deyiş okur ya da söyler misiniz? ( ) a. Okumayız / Söylemeyiz ( ) b. Okuruz / Söyleriz 68. Ocakzade Dedeler Kolu nda eğitim, hangi aşamalarla ve hangi uygulamalarla gerçekleşir? ( ) a. Kendimiz yaşayarak öğrenerek ( ) b. Babamızdan ve / veya aile büyüklerinden öğrenerek 10

11 ( ) c. Rehber tarafından yetiştirilerek ( ) d. Diğer 69. Cemlerde Dede ve Zakir dışında görev almış olanların Alevilik erkânında özel adları var mı? ( ) a. Görev almış olanların özel bir adı yoktur. ( ) b. Görev almış olanların özel bir adı var. 70. Sizden sonra kimin Dede olacağı belli mi? ( ) a. Kimin seçileceği belli değil. ( ) b. Kimin seçileceği belli. Tayin eden / Seçen 71. Talibe ve Dede ye ait görevler nelerdir? 72. Köyünüzde hala Cem-Cemaat yürütülüyor mu? yürütülüyor. yürütülmüyor. Çünkü... ( ) c. Bilgim yok. 73. Atama ya da seçim yoluyla Dede seçilenler olur muydu? atama yoluyla seçilen olur. atama yoluyla seçilen olmaz. böyle uygulamalar vardır. 74. Dedeler hangi durumlarda taliplerine düşkünlük cezası verirler, örnekler verir misiniz? 75. Kirveliğin koşulları nelerdir?... 11

12 76. Eskiden Dedeler Abdal Musa ve Hacı Bektaş a giderler miydi? 77. Sizce Türkiye de ne kadar Alevi var / yaşıyor? 78. Son yıllarda her yerde Alevilere ait Cemevi nin açılması yararlı olmuş mudur? ( ) d. Fikrim yok 79. Sizce Alevi dernekleri ve vakıfları topluma yararlı mıdır? ( ) d. Fikrim yok 80. Cemlerde ve diğer inanç esaslarında günün gereklerine uygun değişiklikler yapılmalı mıdır? ( ) d. Fikrim yok 81. Alevilere Devlet bütçesinden inançlarını yaşatabilmeleri için para verilmeli midir? ( ) d. Fikrim yok 82. Okullarda Alevilikle ilgili bilgiler içeren dersler de olmalı mıdır? ( ) d. Fikrim yok 83. Bugünün koşullarında Düşkünlük Kurumu na ihtiyaç var mıdır? 12

13 ( ) d. Fikrim yok 84. Muharrem Orucu her yıl sabit günde mi tutulmalı? ( ) d. Fikrim yok 85. Çocuklarınızdan Dedelik / Zakirlik yapan var mı? ( ) a. Dedelik yapan var. ( ) b. Zakirlik yapan var. ( ) c. Dedelik / Zakirlik yapan yok 86. Muska yazar mısınız? 87. Taliplerinizi hangi zamanlarda ve ne kadar sıklıklarla ziyaret edersiniz? 88. Görgü Cemine giriyor musunuz? En son ne zaman Görgü Cemine girdiniz? II. DEMOGRAFİK YAPI 89. Medeni Durumunuz: 90. Kaç Yaşındasınız?.....Kaç Yılında Doğdunuz? Eğitim durumunuz: Mesleğiniz ya da işiniz nedir? 93. Geçiminizi ne iş yaparak sağlıyorsunuz?. 94. Şu anda hanenizde ( evinizde ) kaç kişi bulunmaktadır? 95. Halen kiminle birlikte oturuyorsunuz? Çocuklarınız var mı? ( Varsa ) Kaç çocuğunuz var?.. 13

14 97. Kaç yıldır evlisiniz?. 98. Kaç yaşında evlendiniz? Kaçıncı evliliğiniz? ( ) a. İlk evlilik ( ) b. Birden çok evlilik 100. Hane halkından, akrabalardan dışarıya göç etmiş olan kimseler var mı? 101. ( Evet ise ) Nereye göç ettiler? ( Hangi Ülke, il, ilçe veya köy ). III. EKONOMİK YAPI 102. Aylık net ortalama geliriniz: Size göre aileniz hangi sosyo-ekonomik düzeye dâhildir? ( ) a. Üst ( Zengin ) ( ) b. Ortanın üstü ( orta hallinin üstü ) ( ) c. Orta ( ) d. Ortanın altı ( orta hallinin altı ) ( ) e. Alt ( fakir ) 104. Aileniz üyelerinden gelir sağlamak amacıyla çalışanlar veya çalışmaya gidenler var mı? I. Köyde II. Diğer köyde III. Kentte a. Kendi ( ) ( ) ( ) b. Eşi ( ) ( ) ( ) c. Oğlu ( ) ( ) ( ) d. Kızı ( ) ( ) ( ) e. Yok ( ) ( ) ( ) f. Başka... ( ) ( ) ( ) 105. Oturduğunuz ev kendinizin mi? ( ) a. Kira ( ) b. Kendimin ( ) c. Lojman ( ) d. Diğer:... 14

15 106. Kentte ( ya da köy dışında bir başka yerde ) eviniz var mı? ( Var ise nerede olduğunu belirtiniz ) IV. AİLE YAPISI IV.1. Evlenirken başlık parası alındı mı / verildi mi? ( ) a. Başlık parası verildi. ( ) b. Başlık parası verilmedi. IV.2. Evlenmeden eşinizi tanıma dereceniz? ( ) a. Akrabamız olduğu için tanıyorum ( ) b. Komşumuz olduğu için tanıyorum ( ) c. Ailemiz aracılığı ile tanıştık ( ) d. Sadece nişan ve nikâh sırasında tanıştık IV.3. ( Akrabam cevabını vermişse ) Eşinizle akrabalık dereceniz nedir? ( ) a. Amca çocuğu ( kızı ) ( ) b. Dayı çocuğu ( kızı ) ( ) c. Hala çocuğu ( kızı ) ( ) d. Baldız / Yenge ( ) e. Teyze çocuğu ( kızı ) ( ) f. Başka... IV.4. Eşinizle evlenme biçiminiz? ( ) a. Görücü usulü ( ) b. Konuşup anlaşarak ( ) c. Başka:... IV.5. Evlilik kararını alırken sizi etkileyen biri oldu mu? ( ) a. Kendim karar verdim ( ) b. Tanıdık büyükler ( ) c. Arkadaşlar ( ) d. Anne-Baba ( ) e. Akrabalar ( ) f. Başka ( Yazınız )... IV.6. Eşinizle evlenirken yaptığınız nikâh biçimi? ( ) a. Yalnızca resmi nikâh ( ) b. Yalnızca imam nikâhı ( ) c. Her ikisi birden ( ) d. Tarikat / dini nikâh ( Alevi Dedenin / Babanın veya Hocanın kıydığı nikâh ) ( ) e. Hiçbiri IV.7. ( Hem medeni / resmi nikâh hem de imam nikâhı yaptıranlara sorulacak.) 15

16 Nikâh biçimlerinden hangisini önce yaptınız? ( ) a. Resmi nikâh ( ) b. İmam nikâhı ( ) c. Tarikat / Dini nikâh ( Dedenin / Babanın veya Alevi Hocanın kıydığı nikâh ) IV. 8. Evlenirken düğün yaptınız mı? IV.9. Eşinizi seçerken başka özellikler yanında Alevi olmasına da önem verir misiniz? ( ) c. Fikrim yok IV.10. Akraba evliliği yapılmalı mıdır? ( ) c. Kararsızım IV.11. Aile içinde en çok sözü geçen kimdir? ( ) a. Erkeğin ( ) b. Kadının ( ) c. Her ikisinin ( ) d. Aile büyüklerinin I. II. III. IV. IV.12 Erkek Kadın İkisi Büyükler a. Alınacak eşyalara ve mutfak masraflarına kim karar verir? ( ) ( ) ( ) ( ) b. Aile gelirinin harcanmasına kim karar verir? ( ) ( ) ( ) ( ) c. Çocukların okutulmasına kim karar verir? ( ) ( ) ( ) ( ) d. Hane halkının ne iş yapacağına kim karar verir? ( ) ( ) ( ) ( ) IV.13. Evinizi babanız sağken mi ayırdınız? Yoksa o vefat ettikten sonra mı? ( ) a. Babam henüz sağ ve evimi ayırmadım ( ) b. Babam sağ değil fakat henüz erkek kardeşlerimden ayrılmadım ( ) c. Babamın vefatından sonra hemen erkek kardeşlerimden ayrıldım ( ) d. Babamın vefatından sonra erkek kardeşlerimle birlikte bir süre oturduktan sonra ayrıldık ( ) e. Evimi babamın sağlığında evlenir evlenmez ayırdım ( ) f. Evimi babamın sağlığında evlendikten bir süre sonra ayırdım ( ) g. Evimi ayırmadım, babamla birlikte oturduk ama babam vefat etti. IV.14. (f şıkkına cevap verenlere sorulacak ) Evlendikten sonra babanızın ailesi ile kaç yıl oturdunuz?... 16

17 IV.15. ( Baba evinden ayrılanlara sorulacak ) Baba ailesinin yanından ayrılmanızın sizce sebepleri nelerdir? ( ) a. Babamın ölümü ( ) b. Toprak yetersizliği ( ) c. Geçim zorluğu ( ) d. Kayın valide-gelin geçimsizliği ( ) e. Baba-oğul geçimsizliği ( ) f. Gelin-görümce geçimsizliği ( ) g. Meslek yetersizliği ( ) h. Bağımsızlık isteği ( ) ı. Göç ( ) i. Başka... IV.16. Babanız sağ değilse miras nasıl paylaşıldı? ( ) a. Babam sağ ( ) b. Babam sağ değil fakat miras paylaşılmadı ( ) c. Erkek ve kız kardeşlere eşit dağıtıldı ( ) d. Mirası yalnız erkek kardeşler eşit olarak paylaştı ( ) e. Erkek kardeşler toprak, ev aldı; kız kardeşler ev eşyası, hayvan, para gibi şeyler aldı ( ) f. Erkek kardeşler mirası aralarında ihtiyaç durumuna göre paylaştılar. ( ) g. Tek mirascı benim. IV.17. Erkek veya Kız çocuğunuzu evlendirirken evleneceği eşini kim seçmelidir? 1. Erkek 2. Kız ( ) a. Anne-baba ( ) ( ) ( ) b. Yalnız kendisi ( ) ( ) ( ) c. Anne-baba ve kendisi ( ) ( ) IV.18. Erkek veya kız çocuğunuz evlenmeden önce evleneceği kişi ile görüşüp konuşmasını ve tanışmasını nasıl karşılıyorsunuz? 1. Erkek 2. Kız ( ) a. İyi karşılıyorum ( ) ( ) ( ) b. İyi karşılamıyorum ( ) ( ) IV.19. Sizce başlık parası verilmeli midir? IV.20. İlk çocuğunuzun erkek mi, kız olmasını istediniz / istiyorsunuz? ( ) a. Erkek ( ) b. Kız ( ) c. Kararsızım ( ) d. Ayrım gözetmedim/gözetmem IV.21. Aile içinde niçin erkek çocuk istenir? 17

18 ( ) a. İhtiyarlığımızda bize bakar ( ) b. Baba soyunu devam ettirir ( ) c. Tarım işlerinde bize yardımcı olur ( ) d. Başka... IV.22. İhtiyarladığınızda kiminle oturmak isterdiniz? ( ) a. Oğlumla ( ) b. Kızımla ( ) c. Kararsızım ( ) d. Ayrım yapmam ( ) e. Yalnız oturmak isterim IV.23. Erkek çocuğunuz olmasaydı hanımınızı boşar veya ikinci hanım alır mıydınız? ( ) a. Eşimi boşamaz, ikinci bir eş almazdım ( ) b. Eşimi boşar, ikinci bir eş alırdım ( ) c. Eşimi boşamaz, ikinci bir eş alırdım IV.24. Ev dışında gideceğiniz eğlencelere eşinizle mi gidersiniz? ( ) a. Hepsine eşimle giderim ( ) b. Çoğuna birlikte gideriz ( ) c. Pek azına birlikte gideriz ( ) d. Hiç birine birlikte gitmeyiz IV.25. Çocuklarınızın öğrenim düzeyinin hangi seviyede olmasını isterdiniz? Erkek Kız ( ) a. İlkokul ( ) ( ) ( ) b. Ortaokul ( ) ( ) ( ) c. Lise ve dengi ( ) ( ) ( ) d. Yüksekokul veya üniversite ( ) ( ) IV.26. Sayısını tespit etmek elinizde olsaydı, kaç çocuğunuzun olmasını isterdiniz? ( ) a. Erkek ( ) b. Kız Sayı IV.27. Çok eşli evliliği nasıl buluyorsunuz? Olumlu buluyorum Olumsuz buluyorum IV.28. Sizce en uygun evlenme yaşı kaçtır? a. Erkek b. Kız Yaş.. IV.29. Çocuklarınıza dinin gereklerini küçük yaşlarda öğretiyor musunuz? 18

19 IV.30. Sizce miras bölüşümünde kadın erkekle eşit hakka sahip midir? V. ALEVİ BEKTAŞİ YERLEŞİM BÖLGE VE ALANLARI V.1. Kendinizi etnik köken açıdan nasıl tanımlıyorsunuz? ( ) a. Türk ( ) b. Türkmen ( ) c. Zaza ( ) d. Tahtacı ( ) e. Arap ( ) f. Kürt ( ) g. Çepni ( ) h. Sıraç ( ) ı. Abdal ( ) i. Arnavut ( ) j. Acem ( ) k. Başka... V.2. Konuşabildiğiniz dil / lehçe hangisi ya da hangileridir? ( ) a. Türkçe ( ) b. Kürtçe ( ) c. Zazaca ( ) d. Arapça ( ) e. Başka ( Yazınız )... V.3. Ailenizde konuşulan ( ailede anne, baba ya da daha büyük üyelerinin bildiği ) dil / lehçe hangisi ya da hangileridir? ( ) a. Türkçe ( ) b. Kürtçe ( ) c. Zazaca ( ) d. Arapça ( ) e. Başka ( Yazınız )... V.4. Bulunduğunuz yere nereden geldiniz? V.5. Bulunduğunuz yerde ne zamandan beri oturuyorsunuz?.. V.6. Size bağlı talipler arasında değişik etnik kökenlerden olanları var mı?. V.7. Bağlı olduğunuz, ( mensubu bulunduğunuz ) topluluk ( Oymak Aşiret Boy Kabile ) ne isimle anılır?.. 19

20 V.8. Bağlı olduğunuz topluluk, ( mensubu bulunduğunuz ) Oymak-Aşiret-Boy-Kabile, geçmişte ve şimdiki zamanda, sürgüne, katliama, asimilasyona, baskı ve şiddete maruz kaldınız mı? Siz ya da aileniz, akrabalarınız, yaşadığınız köy, kasaba ve şehirde uğradığınız zülmü anlatır mısınız, Tarih ve mekânla birlikte yazar mısınız? V.9. Bağlı bulunduğunuz Ocağınızda; öğrendiğiniz, gördüğünüz, duyduğunuz, yaşadığınız, Aleviliği anlatır mısınız? 20

21 V Cumhuriyet ilanına kadar hangi dilde ibadet yapıyordunuz? V.11. Bugün hangi dilde ibadet yapıyorsunuz? V.12. Anadiliniz nedir, bu dilde ibadet yapmak ister misiniz? VI. ALEVİLİK-BEKTAŞİLİKLE İLGİLİ BİLGİ EDİNME YOLLARI VI.1. Alevilik / Bektaşilik ya da dinle ilgili kitapları ne kadar sıklıkta okuyorsunuz? ( ) a. Düzenli olarak her gün ( ) b. Cuma akşamları ( ) c. Ara sıra ( ) d. Önemli sayılan günlerde ( Muharrem, Nevruz vb. gibi ) ( ) e. Hiç okumam VI.2. Alevilikle / Bektaşilikle ilgili bilgi düzeyinizi nasıl buluyorsunuz? ( ) a. Bilgi seviyemi çok yüksek buluyorum ( ) b. Bilgi seviyemi orta düzeyde buluyorum ( ) c. Bilgi seviyemi az düzeyde buluyorum ( ) d. Bilmiyorum/Bilgim pek yok ( ) e. Diğer:... VI.3. Alevilikle / Bektaşilikle ilgili bilgileri kimden ve nereden öğrendiniz? ( Birden çok seçenek işaretlenebilir.) ( ) a. Kendi kendime okuyup araştırdım ( ) b. Ailemden öğrendim ( ) c. Okullardan öğrendim ( ) d. Akrabalarımdan ( ) e. Yetişkinlerden ( ) f. Dedelerden ( ) g. Babalardan ( ) h. Radyo / TV' den ( ) ı. Kitaplardan ( ) i. Rehberlerden ( ) j. Din adamlarından ( İmam, Vaiz vb. gibi ) ( ) k. Başka :... VI.4. Size göre çocukların Alevi inancına göre eğitilmesi gerekli midir? ( ) c. Fikrim yok VI.5. Size göre, çocuklar Alevilikle ilgili bilgileri en iyi nereden öğrenebilirler? 21

22 ( ) a. Aileden ( ) b. İmam Hatip liselerinde ( ) c. Devletin genel resmi okullarından ( ) d. Kur' an kurslarında ( ) e. Dergâhlardan ( ) f. Fark etmez ( ) g. Dedelerden / Babalardan ( ) h. Dini bilgi verilmesini istemiyorum. ( ) ı. Özel kurslardan ( ) i. Başka VI.6. Dinlediğiniz veya tanıdığınız Dedeleri nasıl buluyorsunuz? ( ) a. Ahlak ve bilgi yönünden yeterli ve saygı değer ( ) b. Bilgi olarak yeterli, fakat yaşantı olarak eksiklikleri var ( ) c. Ahlaklı saygı değer; fakat bilgi yönünden yetersiz ( ) d. Hem bilgi hem de davranış olarak birçok eksiklikleri var ( ) e. Başka ( Yazınız ) :. VI.7. Toplumun Dedelere / Babalara ihtiyacı var mıdır? ( ) c. Fikrim yok VI.8. Dedelik / Babalık kurumunun etkisi eskiye nazaran azaldı mı? VI.9. Artık günümüzde Dedelik / Babalık kurumunun kaldırılması gereğine inanıyor musunuz? ( ) d. Fikrim yok VII. ALEVİ BEKTAŞİLİKTE İBADET VE İNANIŞLAR VII.1. Kendinizi inanç açısından nasıl ifade ediyorsunuz? ( ) a. Alevi ( ) b. Bektaşi ( ) c. Alevi Bektaşi ( ) d. Kızılbaş ( ) e. Şii ( ) f. Şia ( ) g. Nusayri ( ) h. Bedreddini ( ) ı. Ali taraftarı ( ) i. Caferi 22

23 ( ) j. Başka ( Yazınız ) :... VII.2. Alevilik Bektaşilik ( Kızılbaşlık ) size göre nedir? ( ) a. Mezheptir ( ) b. Tarikattır ( ) c. Kültürdür ( ) d. Felsefedir ( ) e. Yaşam Tarzıdır ( ) f. Tek başına bir dindir ( ) g. İnançtır ( ) h. Başka :... VII.3. Size göre aşağıda yer alan uygulamalardan hangileri Alevilikte yer alan temel ibadet ve inançlardır? I-İnancınızda var mı? a. Var b. Yok c. Fikrim Yok II-Uyguluyor musunuz? a. Devam -lı b. Ara Sıra 1. Musahip tutmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2. Muharrem Orucu tutmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3. Cem yapmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 4. İkrar vermek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 5. Hızır Orucu tutmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 6. Alevi-Bektaşi Ulularının/büyüklerinin Türbelerini ziyaret etmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 7. Dedelerden / Babalardan el almak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 8. Hızır Kurbanı kesmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 9. Saz çalmak vb.aletler(...) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 10. Abdal Musa Kurbanı kesmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 11. Bayramda Halka Namazı kılmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 12. On Dört Masum Pak Orucu tutmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 13. Muharrem orucunun sonunda kurban kesmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 14. Niyaz etmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 15. Hakkullah / Çıralık vermek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 16. Semah dönmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 17. Allah a inanmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 18. Adak kurbanı kesmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 19. Hacca gitmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 20. Meleklere inanmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 21. Kelime-i Şahadet getirmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 22. Peygamberlere inanmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 23. Namaz kılmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 24. Ahirete inanmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 25. Zekat/Fitre vermek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) c. Hiç 23

24 26. Kurban Bayramında Kurban kesmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 27. Meydana girmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 28. Hizmet görme ve baş okutma ücreti verme ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 29. Nasip vermek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 30.Don değiştirme/başka biçiminde yeniden doğma ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 31. Mevlüt okutmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 32. Cuma' ya gitmek ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 33. Bayramda bir evde Tarikat Namazı kılmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 34. Bayramda Cami de Namazı kılmak ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 35. Ramazan Orucu tutmak ( ) 3 gün ( )30 gün ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) VII.4. Aşağıdaki Evliya / Erenleri ne kadar sıklıkla ziyaret ettiniz? Ziyaret ettiğiniz Evliya ve Veliler kimlerdir? Aşağıdakilerden başka gittiğiniz ziyaret adlarını belirtiniz. a.hiç ziyaret etmedim b. 1 Kez c. 2 Kez d. 3 Kez e. 4 Kez ve Daha Fazla 1. Hacı Bektaşi Veli yi ziyaret ettiniz mi? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 2. Abdal Musa Sultan ı ziyaret ettiniz mi? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 3. Hacca gittiniz mi? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 4. Kerbela ( Necef ) gittiniz mi? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 5. Başka( adı ) Meşhed e İmam Rıza ya gittim. Meşhedi oldum. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) VII.5. Aşağıdaki hayır işlerini yılda kaç kez yaparsınız? ( Her seçenek için ayrı işaretleme yapınız. ) a. Yılda birden çok b. Yılda bir c. Daha az d. Hiç 1. Kömbe yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 2. Aşure yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 3. Kimsesiz ve fakirlere yardım yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 4. Hayır derneklerine yardım yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 5. Dergâhlara yardım yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 6. Zekât veriyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 7. Fitre veriyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 8. Lokma yapıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 9. Nevruz'da süt dağıtıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 10. Bez bağlıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 11. Mum yakıyor musunuz? ( ) ( ) ( ) ( ) 12. Başka... ( ) ( ) ( ) ( ) 24

25 VII.6. Aşağıdaki uygulamaların hangilerini yaparsınız? ( Her seçenek için ayrı işaretleme yapınız. ) a. Evet b. Hayır 1. Baş okutmaya inanıyor musunuz? ( ) ( ) 2. Sihir büyüye inanıyor musunuz? ( ) ( ) 3. Fala inanıyor musunuz? ( ) ( ) 4. Muskaya inanıyor musunuz? ( ) ( ) 5. Nazara inanıyor musunuz? ( ) ( ) 6. Kurşun döktürmeye inanıyor musunuz? ( ) ( ) 7. Yatır ziyaretine inanıyor musunuz? ( ) ( ) VII.7. Hacı Bektaş Veli bedeninde gelenin Ali'nin kendisi olduğu inancına katılıyor musunuz? VII.8. Kur'an-ı Kerim i Arapça okumayı biliyor musunuz? VII.9. Buyruk / Erkanname vb. gibi kitapları okuyabiliyor musunuz? VII.10. Hz. Ali ile ilgili ayetlerin Kur an-ı Kerim den çıkarıldığına inanıyor musunuz? VII.11. Kur an'ın bugünkü şekliyle eksik olduğu düşüncesine katılıyor musunuz? VII.12. Hacı Bektaş Veli, Atatürk ve benzerleri aynı kişiler mi? VII.13. Mehdi ( kurtarıcı ) bekleme inancı Alevilikte / Bektaşilikte var mı? 25

26 VII.14. Niyazın, Namazın yerini tuttuğu düşüncesine katılıyor musunuz? VII.15. "Allah kendini Âdemde göstermiştir. Bunun için ibadetimiz Cemal Cemaledir." inancına katılıyor musunuz? VII.16. Hangi Türbeyi ziyaret etmekle Hacı olacağınıza inanıyorsunuz? ( ) a. Hacı Bektaş Veli yi ( ) b. Kâbe yi ( ) c. Başka... VII.17. Namaz kılıp, Hacca giden ve Ramazan Orucunu tutan Alevi Sünnileşmiş sayılır mı? VII.18. Alevilerin / Bektaşilerin ta Ruhlar âleminde Müslüman oldukları, Sünnilerin ise Zülfikar zoruyla sonradan Müslüman oldukları inancına katılıyor musunuz? VII.19. Cemevi nin Cami nin yerini tuttuğu düşüncesine katılıyor musunuz? VII.20. Gün geçtikçe Alevilerin inançlarının zayıflamakta olduğu görüşüne katılıyor musunuz? ( Nedeni ) ( ) b. Kısmen ( Nedeni ) ( ) c. Hayır VII.21. Alevi köylerine Cemevi yapılmalı mıdır? 26

27 VII.22. Alevi köylerine Cami ya da Mescid yapılmalı mıdır? VIII. KİTLE İLETİŞİM / ULAŞIM VIII.1. Televizyon izliyor musunuz? ( ) a. Televizyon hiç izlemem ( ) b. Her gün izlerim ( ) c. Haftada 4-5 gün ( ) d. Haftada 2-3 gün ( ) e. Haftada 1 gün ( ) f. Daha seyrek ( ) g. Cumartesi-Pazar ( ) h. Zamanım oldukça ( ) ı. Başka... VIII.2. Hangi kanalları seyrediyorsunuz? ( Birden fazla yanıt verebilirsiniz ) ( ) a. Atv ( ) b. Show ( ) c. Tv. 10 ( ) d. Kanal D ( ) e. TRT-1 ( ) f. Halk Tv. ( ) g. Cem Tv. ( ) h. Yol Tv. ( ) ı. Barış Tv. ( ) i. Diğer VIII.3. Radyoyu her gün dinler misiniz? VIII.4. Dinlediğiniz radyoları belirtiniz:... VIII.5. Gazete okur musunuz? ( ) a. Gazete okumam ( ) b. Sürekli okurum ( ) c. Ara sıra okurum VIII.6. Okuduğunuz gazeteleri belirtiniz: 27

28 VIII.7. Kışın kentte mi, köyde mi kalıyorsunuz? ( ) a. Kentte ( ) b. Köyde IX.4. Din ve siyaset birbirinden ayrılmalı mı? ( ) c. Fikrim yok IX.5. Milliyetçi ve Radikal İslami hareketler bir tehlike mi? ( ) c. Fikrim yok IX.6. Aleviler / Bektaşiler Diyanet te temsil edilmeli mi? ( ) c. Fikrim yok IX.6a. Türkiye de Diyanet kalsın mı, kaldırılsın mı? IX.7. Oy verdiğiniz siyaset adamında / siyasi partide en çok hangi özellikleri ararsınız? a. Çok b. Az c. Hiç 1. Halka yakınlık ( ) ( ) ( ) 2. Dürüstlük ( ) ( ) ( ) 3. Kültür ( ) ( ) ( ) 4. Yüksek tahsil ( ) ( ) ( ) 5. Demokrat olma ( ) ( ) ( ) 6. Milliyetçilik ( ) ( ) ( ) 7. Dindarlık ( ) ( ) ( ) 8. Ünlü olma ( ) ( ) ( ) 9. Başka... IX.8. Aşağıdaki kurumlara ne kadar güveniyorsunuz? a. Çok b. Az c. Hiç 1. Adliye ( ) ( ) ( ) 2. Siyasi Partiler ( ) ( ) ( ) 3. TBMM ( ) ( ) ( ) 4. Ordu ( ) ( ) ( ) 5. Polis ( ) ( ) ( ) 28

29 6. Diyanet İşleri ( ) ( ) ( ) IX.9. Eşinizin hangi partiye oy vereceğine siz mi ona söylersiniz yoksa kendisi mi karar verir? ( ) a. Ben ona söylerim ( ) b. Kendisi karar verir ( ) c. Başkası söyler ( ) d. Birlikte karar veririz IX.10. Alevi / Bektaşi gençlerin aşırı sağ ya da aşırı sol gruplara katılmasını nasıl buluyorsunuz? ( ) a. Olumlu ( ) b. Olumsuz ( ) c. Fikrim yok IX.11. Ailevi veya toplumsal sorunların çözümü için hangisine başvurursunuz? ( ) a. Geleneksel Yollara ( Dedeye / Babaya, İleri gelenlere başvurarak ) ( ) b. Modern Yollara ( Mahkemelere başvurarak ) ( ) c. Hiç birine kendi aramızda hallederiz ( ) d. Kendi aramızda halledemezsek yasal yollara başvurarak IX.12. Sizin dışınızdaki Alevi / Bektaşi grupları nasıl görüyorsunuz? ( ) a. Olumlu ( ) b. Olumsuz ( ) c. Fikrim yok IX.13. Kendinizi İran Şiileri ile aynı görüyor musunuz? IX.14. Kendinizi Babalarla aynı görüyor musunuz? IX.15. Sünnilerden kız alıp verir misiniz? IX.16. Sünnilerle kız alıp-verişiniz aşağıdaki durumlardan hangisine uygundur? ( ) a. Sadece kız alırız ( ) b. Kız alıp-veririz IX.17. Alış-verişlerinizi yaptığınız kişilerin aynı inançtan olmasına dikkat eder misiniz? 29

30 IX.18. Çevrenizdeki Sünnilerle komşuluk ilişkileriniz nasıldır? ( ) a. Olumlu ( ) b. Olumsuz IX.19. Çevrenizdeki Sünnilerin düğünlerine ve cenazelerine katılıyor musunuz? ( ) a. Daima ( ) b. Arasıra ( ) c. Çok seyrek ( ) d. Hiç IX.20. Aleviler / Bektaşiler kimliklerini özgürce açıklayabiliyor mu? IX.21. Aleviler / Bektaşiler adına geçmişe göre Türkiye de bir şey değişti mi? IX.22. Alevilerin ya da Aleviliğin günümüzde sorunları nelerdir? ( ) a. Kimlik bunalımı ( ) b. Haklarının tanınmaması ( ) c. Örgütsüzlük ( kurumsallaşamama ) ( ) d. Siyasetçilerin ve hükümette yer alanların tutumu ( ) e. Alevilerin sorunları, ülke sorunları ile aynı ( ) f. Başka... Dünya Alevi-Bektaşi Ansiklopedisi için bu projede eksik veya yanlış bulduğunuz, eklemek istediğiniz, öneriniz varsa, bizi uyarmanızı ve bilgilendirmenizi rica ederiz Görüşülen Seyit/Dede/Baba/Çelebi... Adı Soyadı...Tarih...İmza... 30

31 Not 1: Bu formu Dede kendisi doldurmadıysa, başka biri tarafından Dede nin söylediklerini yazıya alan kişinin adı soyadı, tarih ve imzası olacak. Adı Soyadı...Tarih...İmza... Not 2: Bu formu teslim alanın adı soyadı, tarih ve imzası olacak. Adı Soyadı...Tarih...İmza... Not 3: Bu doldurulmuş form elle doldurulmuş ise, bir kopyası görüşülen Dede ye verilecek, aslını da, İsviçre Alevi Bektaşi Dergahı Postfach 250, 4503 Solothurn / İsviçre adresine yollayınız. Teşekkürler, Saygılar... Hizmetleriniz Hakk-Muhammed-Ali Divanına Yazıla! BOZATLI HIZIR ( ŞAH-I MERDAN ) YARDIMCIMIZ OLSUN!.. GERÇEĞİN DEMİNE HÛ... 31