ÖABT FİZİK SINIF ÖĞRETMENLİĞİ KPSS Eğitimde

Transkript

1 ÖABT INI P 206 Pegem Akademi ınav omisyonu; 205 P ye Pegem Yayınları ile azırlanan adayların, 40'ın üzerinde soruyu kolaylıkla çözebildiğini açıkladı. ÖĞRETMENİĞİ İZİ Eğitimde 29. yıl

2 omisyon ÖABT ınıf Öğretmenliği izik onu Anlatımlı IBN itapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış akları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. td. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. ültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar akkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 2. Baskı: 205, Ankara Proje-Yayın: Neslian Gürsoy Dizgi-Grafik Tasarım: Hilal ultan Coşkun apak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: orza Yay. Basım an. Tic. A.Ş. Yenice ma. No:3 Esenboğa-Ankara Yayıncı ertifika No: 4749 Matbaa ertifika No: İletişim aranfil 2 okak No: 45 ızılay / ANARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık ursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 evgili Öğretmen Adayları, ÖN ÖZ ÖABT ınıf Öğretmenliği kapsamına giren izik dersi konu anlatımlı kitap âlinde düzenlenmiştir. "ıınf Öğretmenliği izik" adlı yayınımız amu Personel eçme ınavı (P) ınıf Öğretmenliği Alan Bilgisi Dersi izik bölümündeki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve geliştirme sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuz olarak azırlanmıştır. itabın azırlanış sürecinde, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT de gerekse gelecekteki meslek ayatınızda itiyacınızı maksimum derecede karşılayacak bir başucu kitabı niteliğinde olması edeflenmiştir. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan konu anlatımları, çıkmış sorular ve detaylı açıklamalarıyla desteklenmiş, er ünite içeriği ÖYM formatına uygun, çözümlü test sorularıyla pekiştirilmiştir. Ayrıca konu anlatımlarında verilen bilgi ve çözüm tekniklerine ek olarak uyarı kutucuklarıyla da önemli konulara dikkat çekilmiştir. Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde azırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi adresini kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz. Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin izmet öncesi ve izmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle... Başarılar...

4 INI ÖĞRETMENİĞİ ÖABT İE İGİİ ÖNEMİ BİGİER ÖABT INI ÖĞRETMENİĞİ, 50 sorudan oluşmakta ve ınıf Öğretmeni Adaylarının Alan Bilgisi (Temel Matematik, Genel Biyoloji, Genel izik, Genel imya, Türk Dili, Cumuruyet Dönemi Türk Edebiyatı, Çocuk Edebiyatı, Uygarlık Tarii, Türk Tarii ve ültürü, Genel Coğrafya, Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği) ile Alan Eğitimi alanlarındaki bilgi ve becerilerini ölçmeyi edeflemektedir. Öğretmenlik Alan Bilgisi Testinde çıkan sorular, ınıf Öğretmenliği isans Programlarında verilen akademik disiplinlere paralel olarak azırlanmaktadır. ınavdaki Alan-oru dağılımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Genel Yüzde Yaklaşık Yüzde oru ayısı Alan Bilgisi Testi % a) Temel Matematik b) Genel Biyoloji c) Genel izik d) Genel imya e) Türk Dili f) Cumuriyet Dönemi Türk Edebiyat g) Çocuk Edebiyatı ) Uygarlık Tarii i) Türk Tarii ve ültürü j) Genel Coğrafya k) Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği % 2 % 6 % 6 % 6 % 2 % 6 % 6 % 6 % 6 % 6 % 8 Alan Eğitimi Testi % Genel ültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri ınavlarınıza ek olarak gireceğiniz Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi ile ilgili verilen bu bilgiler ÖABT ınıf Öğretmenliği ınavı çerçevesinde azırlanmıştır. ınav içeriğinde yapılabilecek olası değişiklikleri ÖYM'nin web sitesinden takip edebilirsiniz.

5 İÇİNDEİER INI ÖĞRETMENİĞİ. BÖÜM: BAINÇ Basınç...3 atıların Basıncı...3 Eğik Düzlemde Cismin Basıncı...4 Durgun ıvıların Basıncı...5 ıvı Basınç uvveti...6 Yan Yüzeylere Uygulanan ıvı Basınç uvveti...6 Pascal Prensibi...7 U Borusu...7 Akışkanların Basıncı...8 Açık Hava Basıncı...9 apalı aplardaki Gazların Basıncı...9 lü Test...0 ler BÖÜM: IVIARIN ADIRMA UVVETİ ıvıların aldırma uvveti...7 Yüzen Cisimler...7 Askıda alan Cisimler...7 Batan Cisimler...8 Birbirine arışmayan ıvılarda aldırma uvveti...9 lü Test...20 ler BÖÜM: II VE ICAI Isı ve ıcaklık...27 Termometre...27 ıvılı Termometreler...28 Metal Termometreler...28 Gazlı Termometreler...28 ıcaklık Değişimi...28 Isı Alış-Verişi...29 Hâl Değişimi...30 Erime ve Donma ıcaklığına Etki Eden aktörler...3 aynama ve Yoğunlaşma...3 aynama ve Yoğunlaşma ıcaklığına Etki Eden aktörler...3 Buarlaşma...3 lü Test...32 ler...34

6 vi 4. BÖÜM: BAİT MAİNEER Basit Makineler...37 aldıraçlar...37 Makaralar abit makara Hareketli Makara...38 Eğik düzlem...39 Çıkrık...40 asnaklar...40 Dişliler...40 Eşit ollu Teraziler...4 lü Test...42 ler BÖÜM: HAREET Hareket...53 Düzgün Doğrusal Hareket...54 Düzgün Hızlanan Doğrusal Hareket...56 Düzgün Yavaşlayan Doğrusal Hareket...58 Ortalama Hız...59 Ani Hız (Anlık Hız)...59 lü Test...60 ler BÖÜM: YERYÜZÜNDE HAREET Yeryüzünde Hareket...65 Atışlar...65 Hava Direnci ve imit Hız...66 imit Hız Bağıntısı...67 Düşey Atış...67 lü Test...7 ler...72 Yatay Atış...73 Eğik Atış...75 lü Test...77 ler...79

7 vii 7. BÖÜM: DİNAMİ Dinamik...83 Güçlü Nükleer (Yeğin Çekirdek) uvvet...83 Zayıf Nükleer (Zayıf Çekirdek) uvvet...83 Elektromanyetik uvvet...83 ütle Çekim uvveti...83 Newton'un Hareket anunları...84 (Etki - Tepki uvveti)...86 ürtünme uvveti...87 lü Test...90 ler BÖÜM: İŞ, GÜÇ VE ENERJİ İş, Güç Ve Enerji...95 Enerji...98 Yapılan İş ve inetik Enerji Değişimi...98 Potansiyel Enerji...00 Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji aynakları...02 Yenilenebilir Enerji aynakları...02 lü Test...03 ler BÖÜM: İTME VE MOMENTUM İtme ve Momentum...09 İtme...09 Momentum... İtme ile Momentum Arasındaki İlişki... 3 Çarpışmalar... 5 Momentum orunumu... 5 Enerjinin orunumu... 6 Hızların orunumu... 6 Momentum ve inetik Enerji Arasındaki İlişki...20 Patlamalar...2 Roketler...22 lü Test...23 ler BÖÜM: EETRİ Elektrik...26 Elektriklenme Çeşitleri...26 Topraklanma...27 İletken ürelerde Yük Paylaşımı...28 Elektroskop...29 Özel Durumlar...30 lü Test...32 ler...36

8 viii Elektrik Akımı...39 Direnç...39 Dirençlerin Bağlanması...40 Elektromotor uvveti...43 Pillerin Bağlanılması...45 lü Test...47 ler BÖÜM: DAGAAR Dalgalar...53 Titreşim Doğrultusuna Göre Dalgalar...53 Taşıdığı Enerjiye Göre Dalgalar...53 P - Dalgası Dalgası...54 ove Dalgası...54 Rayleig (Rayley) Dalgası...54 Depremin Büyüklüğü...54 es Dalgası...55 esin Şiddeti...56 esin rekansı (Yüksekliği)...56 esin Tınısı...56 esin Yansıması ve Yankı...56 esin ırılması...56 lü Test...58 ler BÖÜM: MANYETİZMA Manyetizma Maddenin Manyetik Özelliği, Manyetik ve Manyetik Olmayan Maddeler Manyetik utuplar Manyetik Alan, Alan Şiddeti, Alan Çizgileri Manyetik Akı, Manyetik Geçirgenlik...64 Manyetik Geçirgenlik...65 Yerin Manyetik Alanı...67 Elektromıknatıs ve Yapısı...68 Elektrik Akımının Manyetik Etkileri...69 lü Test...70 ler...7 AYNAAR...73

9 . BÖÜM BAINÇ

10 3 BAINÇ Birim yüzeye dik olarak uygulanan kuvvetin büyüklüğüne basınç denir. yüzeyine dik olarak kuvveti uygulanıyorsa kuvvetinin yüzeyine oranına basınç denir. Düzgün türdeş bir katı düşeyden dik olarak kesilirse katının basıncı ile parçaların basıncı birbirine eşit olur. 5G P 2G 3G P P 2 P = ba ðý nt ý s ý yla bulunur Newton Birimi ise = Pascal' dýr. 2 ^metre Basınç skaler, basınç kuvveti ise vektörel bir büyüklüktür. NOT atılar kendilerine uygulanan kuvveti aynen aynı doğrultuda ilettikleri âlde basıncı iletmez. atıların Basıncı G P = ' dir. 2 P2 =, P = 2 P > P2 olduðundan çivi duvara girer. G Şekil I'de X ve Y cisimlerinin zemine uyguladığı basınçlar eşit olup P'dir. Aynı maddeden yapılan aynı yüksekliğe saip türdeş,, ve M cisimlerinin zemine yaptıkları basınçlar P, P ve P M 'dir. M X Y Y X Y P P P M Şekil I 3 Şekil II Buna göre, P, P ve P M arasındaki ilişki nedir? A) P > P > P M Buna göre, Şekil II'de zemine uygulanan basınç kaç P'dir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 X'in ağırlığına G diyelim. G G P = x & P = olur. Gy G Gy P = & = & Gy = 3G olur Gy+ G Þekil II' deki basýnçpý x = 2 3G G G Pý : + = = 7 Pý = 7P olur. B) P > P M > P C) P > P > P M D) P M > P > P E) P M > P > P Aynı maddeden yapılan aynı yüksekliğe saip türdeş cisimlerden ucu sivri olanın zemine yaptığı basınç daa büyüktür. Buna göre, P en büyük P M en küçük olur. ıralama da P > P > P M olur. Cevap C Cevap E

11 4 Eğik Düzlemde Cismin Basıncı atılarda basınç kuvveti katının ağırlığına eşittir. Basınç kuvveti = Basınç x Yüzey alanı G sinθ θ G G cosθ G : cos θ P = ' dir. = P G = : = G olur. G ürtünmenin önemsenmediği eğik düzlemlerde ve cisimleri şekildeki gibi dengededir. 2 Türdeş X cisminin zemine uyguladığı basınç P, basınç kuvveti yere göre potansiyel enejisi E'dir. X Taban alanı 2 olan cisminin eğik düzleme uygulandığı basınç P, taban alanı olan cisminin eğik düzleme uyguladığı basınç P P olduğuna göre, oranı kaçtır? P (sin37 = cos53 = 0,6; sin53 = cos37 = 0,8) A) 6 3 B) 8 5 C) 7 8 D) 9 9 E) 0 Cisim ters çevrilirse P, ve E nasıl değişir? P E A) Artar Değişmez Artar B) Azalır Değişmez Artar C) Azalır Azalır Değişmez D) Artar Artar Azalır E) Değişmez Artar Azalır G sin G: sin 37c = G: sin 53c G: 06, = G: 08, & G = 8 G = 6 olur. G 8: 0, 8 3, 2 P = : cos 37% & P = = 2 2 G 6: 0, 6 3, 6 P = : cos 53% & P = = 32, P P 8 = = = P P 36, 9 G sin53 kütle merkezi Cisim ters çevrildiğinde cismin zemine temas ettiği yüzey alanı azaldığından basıncı artar. Ağırlığı değişmediğinden basınç kuvveti değişmez. ütle merkezinin yerden yüksekliği arttığından potansiyel enerjisi artar. Cevap A Cevap D

12 5 Durgun ıvıların Basıncı ıvılar ağırlıkları nedeniyle içinde bulundurdukları kabın yan yüzeylerine ve tabanına basınç uygular. Birim yüzeye dik olarak uyguladıkları kuvvete sıvı basıncı denir. Özağırlığı ρ olan bir sıvının, sıvı serbest yüzeyinden kadar derinlikteki sıvı basıncı, P = ρ = d g'dir. Aynı sıvıda aynı seviyedeki noktalarda sıvı basınçları aynıdır. P = ρ P = ρ P M = 2 ρ P N = 2. ρ P M = P N > P = P Birbirine karışmayan sıvıların, kabın tabanına yaptıkları basınç, sıvıların ayrı ayrı basınçları toplamından bulunur. P = 2 ρ 2 + ρ M 2 N ρ ρ P ρ 2 P Düşey kesiti verilen kapta birbirine karışmayan 3d ve 4d öz kütleli sıvılar şekildeki gibi dengededir. 3 3d 4d noktasındaki sıvı basıncı 9P olduğuna göre, noktasındaki sıvı basıncı kaç P'dir? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 P = 3 3d g 9P = 9 dg P = dg Bir sıvıda aynı seviyedeki noktalarda sıvı basınçları aynıdır. P = 4 dg + P 3 2 3d P 4d P 9 dg = 4 dg + P P = 5 dg P = 5P'dir. Cevap C Birbirine karışmayan X ve Y sıvıları 2 2d Y şekildeki gibi dengededir. X noktasındaki sıvı basıncı P X 3d, Y noktasındaki sıvı basıncı P Y ' dir. X PX Buna göre, oranı kaçtır? PY A) 3 B) 3 4 C) 3 5 P X = 3d g + 2 2d g = 7 dg P Y = 2 2d g = 4dg PX 7dg 7 = = PY 4dg 4 Cevap D D) 4 7 E) 3 8 ÖABT Çıkmış oru İnsan vücudunun dayanabileceği maksimum basıncın 2 atm olduğu kabul edilirse bir gölde dalınabilecek maksimum derinlik kaç metre olur? ( atm =0 5 N / m 2, g=0 m / s 2, d su = g / cm 3 ) A) 00 B) 0 C) 20 D) 30 E) 40 Açık ava basıncı atm olduğundan suyun uygulayacağı maksimum basınç atm olmalıdır. g 0 3 kg dsu = = : cm3 0 6m3 kg dsu = 03 m3 P = : d: gden ' : 05 = : 03 : 0 & = 0 molur. Cevap B

13 6 ıvı Basınç uvveti Bir kaptaki sıvının ağırlığı nedeniyle temas ettiği yüzeyin tamamına uyguladığı dik kuvvete sıvı basınç kuvveti denir. Taban alanı olan bir kaba uygulanan sıvı basınç kuvveti, ρ Aynı ortamdaki, ve M kaplarında aynı sıvıdan eşit acimde bulunmaktadır. ap tabanlarına uygulanan sıvı basınç kuvvetlerinin büyüklüğü, ve M ' dir. = ρ 'dir. M ap silindir, küp veya dikdörtgenler prizması biçiminde ise kap tabanındaki sıvı basınç kuvveti sıvının ağırlığına eşit olur. M Ağırlık = Özağırlık.Hacim Buna göre,, ve M arasındaki ilişki nedir? ρ G = ρ V G = ρ = ρ olduğundan = G'dir. A) > > M B) > M > C) = = M D) > > M E) M > > ap yukarı doğru daralıyorsa kap tabanındaki sıvı basınç kuvveti sıvının ağırlığından büyüktür. esikli çizgileri arasında kalan bölge tamamen sıvı ile dolu olsaydı, tabandaki sıvı basınç kuvveti sıvının ağırlığına eşit olurdu. Buna göre kap tabanındaki sıvı basınç kuvveti kap içinde bulunan sıvının ağırlığından büyüktür. > G sıvı dir. Eşit acimdeki sıvılar eşit ağırlıktadır. kabının tabanına uygulanan sıvı basınç kuvveti kabın içindeki sıvının ağırlığına eşittir ( = G sıvı ). kabındaki sıvının bir kısmı yan yüzeyleri tarafından dengeleneceğinden kap tabanında sıvı basınç kuvveti kap içindeki sıvının ağırlığından küçüktür ( < G sıvı ). M kabı yukarı daraldığından kap tabanındaki sıvı basınç kuvveti içindeki mevcut sıvının ağırlığından büyük olur. ( M > G sıvı ). M > > dir. Cevap E ap yukarı doğru genişliyorsa kap tabanınıdaki sıvı basınç kuvveti sıvının ağırlığından küçüktür. esikli çizgiler arasında kalan sıvının ağırlığı tabana uygulanan sıvı basınç kuvvetine eşit olur. Diğer kısımlardaki sıvıların ağırlığı yan yüzeyler tarafından dengelenir. G sıvı > 'dir. Yan Yüzeylere Uygulanan ıvı Basınç uvveti abın yan yüzeylerine uygulanan sıvı basınç kuvveti bulunurken bu yüzeyin orta 5 noktasından 4 5 sıvının açık yüzeyine olan dik 3 4 uzaklık alınır = ρ, 2 = 2 ρ 2 3 = 3 ρ, = ρ 4

14 7 Düşey kesiti şekildeki gibi olan kabın yüzeylerine uygulanan sıvı basınç kuvvetlerinin büyüklükleri, 2 ve 3 tür. ürtünmesiz ve ağırlıksız pistonlarla kurulmuş düzenek şekildeki gibi dengededir = 00 N 2 M X 5 2 Buna göre,, ve arasındaki ilişki nedir? 2 3 A) > > B) = > C) = = D) 2 > 3 > E) 3 > 2 > = ρ 2 2 = 2 ρ 3 3 = 2 ρ 4'dir. = 3 > 2 dir. Cevap B Pascal Prensibi = 4 olduğuna göre, X cisminin ağırlığı kaç M N'dir? A) 750 B) 000 C) 250 D) 500 E) 750 M noktasına göre tork alınırsa : M = ý : M 00 :( + M ) = ý : M 00 :( 4 M + M ) = ý : M 500 : M = ý : M ý = 500 N' dur. ý G = X G = X & GX = 250 Nolur. 2 5 Cevap C G 2 ıvıların sıkılaştırılamayıp basıncı er doğrultuda iletmeleri ilkesine Pascal Prensibi denir. G 2 U Borusu Pascal Prensibi'nden yararlanılarak su cendereli yapılmıştır. Şekildeki düzenekte pistonların kesit alanları, ağırlıkları verilmiştir. G G 2 =. ρ + dir. 2 ıvı U borusunda yoğunluğu en büyük olan sıvı en altta olur. Aynı sıvıdaki aynı noktalardaki sıvı basınçların eşitliğinden d g = d g + d g olur d d d

15 8 Düşey kesiti verilen U borusunda birbirine karışmayan d, d 2 ve d 3 özkütleli sıvılar şekildeki gibi dengededir. P v P v2 v3 P 3 2 d 2 d 3 3 d d = 4d, d 2 = d olduğuna göre d 3 kaç d'dir? A) 3 4 B) 2 3 C) 2 D) 2 5 E) 3 Yukarıdaki şekildeki sıvı için Bernoulli İlkesi'ni açıklayalım: esitin daraldığı yerde akışkanın akış ızı artar. Buradan areketle: v 3 > v 2 > v olur. Akış ızının arttığı yerde ise akışkanın basıncı azalır. Bu durumda ise P > P 2 > P 3 olur. ıvı basıncının büyük olduğu yerde sıvı açık avayı daa fazla iteceğinden > 2 > 3 olur. Günlük yaşantıda karşılaştığımız birçok durum Bernoulli İlkesi'yle açıklanır. Örneğin uçakların kanatları öyle tasarlanmıştır ki kanadın üzerinden geçen ava sıkışarak ızlanır. Hızlanan avanın basıncı düşer. anadın altındaki avanın ızı değişmeyeceğinden aralarındaki basınç farkı uçağı yukarı iter. P 3 Aynı sıvıda aynı seviyedeki sıvı basıncının eşitliğinden, v 3 3: d3: g = : d: g + 2: d2: g 3: d3 = : 4d+ 2d d3 = 2ddir '. v P P 2 v 2 Cevap C Akışkanların Basıncı Bir yerden bir yere uygun şartlarda akabilen maddelere akışkan denir. Akışkanlar basınç farkından dolayı akar. Belirli bir ızla areket eden akışkanlar bu ızlarından dolayı kinetik enerjiye ve yerçekimi kuvvetinden dolayı da çekim potansiyel enerjisine saiptir. Ayrıca akışkanlarda erangi bir noktanın derinliğiyle orantılı bir statik basınç ve ızından dolayı saip olduğu dinamik basınç vardır. Akışkanın bünyesindeki enerji korunacağından akışkanın akış ızı artınca kinetik enerjisi dolayısıyla dinamik basınç artacak, toplam enerjisi değişmeyeceğinden potansiyel enerjisi buna paralel olarak da statik basıncı azalacaktır. Bu durum Daniel Bernoulli (Denyıl Bernolli) İlkesi'yle "Akışkanın ızı artarsa basıncı azalır." şeklinde ifade edilmiştir. Akışkanların areketi, yüksek basınçlı yerden düşük basınçlı yere doğrudur. v 3 > v den P > P 3 olur. Tayfun, ortum, kasırga vb. esnasında evlerin çatılarının uçması da aynı ilkeyle açıklanır. Burada, çatının üzerinden geçen ava ızlanır ve basıncı düşer. Oluşan basınç farkı çatıyı yukarı doğru iterek çatının uçmasına neden olur. Aşağıdaki olaylardan angisi Bernoulli İlkesi'yle açıklanamaz? A) Musluktan akan suyun aşağı düşerken kesitinin daralması B) Hortum ya da kasırgalarda pencere camlarının dışa doğru patlaması C) Zıt yönde aşırı ızla ilerleyen iki araçtan küçük olanın içe doğru savrulması D) u cenderelerinde küçük ağırlıkla büyük bir ağırlığın kaldırılması E) Deniz yüzeyine yakın ızla areket eden uçağın altındaki suyun yukarı fışkırması

16 9 A, B, C ve E seçeneklerindeki olayların epsi Bernoulli ilkesiyle açıklanır. D seçeneğindeki olay Pascal Prensibi'yle açıklanır. Pascal Prensibi'ne göre sıvılar basıncı er doğrultuda iletir. Pistonda yüzey büyük olduğu için daa büyük basınç kuvveti elde edilir ve böylece küçük ağırlıkla daa büyük bir ağırlık kaldırılabilir. Boruların dik uzunlukları birbirine eşit olur. = 2 sin53 = 3 sin37 olur. Bundan dolayı, 3 > 2 > olur. Cevap D Cevap D Açık Hava Basıncı Açık ava basıncı ilk defa İtalyan fizikçi Toriçelli tarafından ölçülmüştür. Toriçelli deniz seviyesinde ve 0 C 'de yaptığı cıvalı deneyle cıva seviyesinin 76cm'de sabit kaldığını tespit etmiştir. Bu seviye borunun şeklinden, kesit alanından bağımsızdır. P P 0 76cm 0 P 0 = P cıva = cıva d cıva g P 0 = P cıva = 76 3,6 P 0 = P cıva = 033,6 g f / cm 2 Cıva sütununun basıncından yararlanılarak atmosfer basıncını ölçmek için kullanılan düzeneğe barometre denir. yüksekliği; I. kullanılan sıvının özkütlesine, II. III. ortamın sıcaklığı, deneyin yapıldığı yerin rakımı niceliklerine bağlıdır. Cıva Boş Cıva dolu kaba cıvayla tamamen dolu bir ucu açık olan borular şekildeki gibi daldırıldığında cıva sütunlarının uzunluğu, 2 ve 3 oluyor. apalı aplardaki Gazların Basıncı Molekül sayısıyla doğru, acimle ters, sıcaklıkla doğru orantılıdır. BOYE - MARİOTTE anunu Bir miktar gazın sıcaklığı sabit kalmak şartıyla basıncı ile acminin çarpımı sabittir. P V = P 2 V 2 = P 3 V 3 4V 6P Gaz Boş 8V Düşey kesiti verilen bileşik kapta musluğu açılırsa gazın son basıncı kaç P olur? A) B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 P V = P 2 V 2 6P 4V = P 2 2V P 2 = 2P'dir. Cevap B Hacim (cm 3 ) Basınç (atm) Boş 2 Boş Boş Manometreler gaz basıncını ölçer. Şekilde, P 0 = P g + cıva P 0 Cıva P g Buna göre,, 2 ve 3 arasındaki ilişki nedir? A) > 2 > 3 B) > 3 > 2 C) = 2 = 3 D) 3 > 2 > E) 3 > > 2 Cıva

17 0 ÇÖZÜMÜ TET. I. Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvetin büyüklüğüne basınç denir. II. Basınç skaler, basınç kuvveti vektörel bir büyüklüktür. III. atılar kendilerine uygulanan kuvveti aynı doğrultuda aynı şiddetle ilettikleri âlde basıncı iletmez. Yargılarından angileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 4. Türdeş,, M cisimlerinin yarısı olan taralı kısımları kesilip atılıyor. M Buna göre, angilerinin zemine uyguladığı basınç yarıya iner? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız M D) ve E) ve M 2. Şekil I'deki X ve Y cisimlerinin yere uyguladıkları basınçlar eşit olup P'dir. Y X 2 Şekil I Y 3 X Y Şekil II Buna göre, Şekil II'deki cisimlerin zemine uyguladıkları basınç kaç P'dir? A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 3. Türdeş X ve Y silindirlerinin yere uyguladıkları basınçlar eşittir. 2r r 2 3 X Y X silindirinin öz kütlesi d X, Y silindirinin d özkütlesi d Y olduğuna göre, X oranı kaçtır? d Y 2 3 A) B) C) D) 2 E) Türdeş cisminin yere uyguladığı basınç P, basınç kuvveti, yere göre potansiyel enerjisi E'dir. yer Cisim ters çevrilirse, P, ve E için ne söylenebilir? P E A) Artar Değişmez Artar B) Artar Artar Artar C) Azalır Değişmez Değişmez D) Değişmez Artar Artar E) Azalır Değişmez Artar

18 6. Düşey kesiti şekildeki gibi olan kabın noktasındaki sıvı basıncı P ise noktasındaki sıvı basıncı kaç P'dir? 8. Düşey kesiti şekildeki gibi olan kapta birbirine karışmayan 3d ve 4d özkütleli sıvılar bulunmaktadır d 2 ıvı 4d A) 3 B) 4 C) 3 D) 2 E) 5 2 noktasındaki sıvı basıncı P olduğuna göre, noktasındaki sıvı basıncı kaç P'dir? A) 4 B) 5 2 C) 5 3 D) 3 7 E) 9 7. Düşey kesiti şekildeki gibi olan kap birbirine karışmayan eşit kütleli X ve Y sıvıları ile doldurulur. 3 Y sıvısı 9. Düşey kesiti şekildeki gibi olan kabın yüzeyerine uygulanan sıvı basınç kuvvetlerinin büyüklüğü, 2 ve 3 'tür. X sıvısı noktasındaki sıvı basıncı P, noktasındaki sıvı basıncı P olduğuna göre, P oranı kaçtır? P A) B) C) D) 2 E) Buna göre, 2 ve 3 arasındaki ilişki nedir? A) > 2 > 3 B) > 3 > 2 C) = 2 = 3 D) 2 = 3 > E) 3 > 2 >