FNANSAL KRZLER ÖNLEMEDE KULLANILABLECEK KRZ RASYOLARININ TÜRKYE AÇISINDAN DEERLENDRLMES( )
|
|
- Ekin Özen
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 FNANSAL KRZLER ÖNLEMEDE KULLANILABLECEK KRZ RASYOLARININ TÜRKYE AÇISINDAN DEERLENDRLMES( ) Prof.Dr.Kemalettin ÇONKAR Ör.Gör.Dr.H. Ali ATA ÖZET Çalmada; uluslararas finansal sistemde yaanan gelimeler dorultusunda piyasalarda kriz olgusunun ortaya çk ve kriz sürecinin özelliklerine genel bir bak açs getirilmi ve Türkiye nin son yaanan kriz ortamna nasl geldii yl verileri ele alnarak rakamlarla ortaya konulmutur. Ayrca kriz sonras dönemde yaanan gelimeler dorultusunda ülkenin krize olan mesafesi belirlenmeye çallmtr. ABSTRACT In this study, emerge of crises phenomena within the financial markets and the characteristics of crises progress have examined through the developments in international financial system. And how has Turkey introduced with recent crises also searched in the study. Moreover, the Turkey s situation has viewed through the post-crises developments. I. FNANSAL SSTEMDEK GEL$MELER VE KRZ OLGUSU Bir ülke ekonomisinde fon kullananlar ile fon arz edenler arasnda fon akmn gerçekletiren kurumlar, söz konusu bu akm salayan araçlar ve tüm bu unsurlar düzenleyen hukuki ve idari kurallar bütününün oluturduu yap, finansal sistem, olarak adlandrlr. Ekonomide, fonlarn tasarruf edenlerden yatrmclara akn gerçekletirerek kaynaklarn etkin kullanlmas sonucunda ekonomik büyümeye katk salayc önemli bir ilev gören finansal Afyon Kocatepe Üniversitesi, 4.4.B.F., 4letme Bölümü Gaziantep Üniversitesi 4.4.B.F., 4letme Bölümü Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 1
2 sistem, gerek ülke içindeki ve gerekse uluslararas piyasalardaki olay ve gelimeler sebebiyle sürekli bir deime içerisinde olmutur. Son yllarda özellikle uluslararas finansal sistemdeki gelimeler, finansal piyasalardaki hareketlilii artrm ve ulusal veya uluslararas piyasalarn niteliklerinin zaman içinde birbirlerine benzemesine neden olmutur. Gelimeler, piyasalarda ar fiyat dalgalanmalarn beraberinde getirmi ve bu durum bata bankalar ve uluslararas alanda faaliyet gösteren firmalar olmak üzere birçok kuruluun kur riski sorunuyla karlamasna yol açmtr. Döviz kurlarnn sürekli deimesi, firmalarn ve finansal kurulularn gelecekteki maliyetlerini ayarlayamamasna ve ciddi finansal problemlerle yüz yüze gelmelerine neden olmutur. Dalgal kur sisteminin yaratm olduu deiken kur ortam, faiz haddi dalgalanrl üzerinde de etkili olmu ve faiz oranlarnda ar dalgalanmalar yaanmtr. Faiz oranlarndaki deikenliin yaratt belirsizlik ortamnda bankalar ve dier finansal kurulular da, faiz riski sorunu nedeniyle, genellikle uzun vadeli sabit faizli yükümlülüklerden kaçnarak deiken faizli kredi uygulamalarna balamlardr. Böylece dalgal kur ortam son derece dalgal bir faiz ortamn da beraberinde getirmitir. Finansal piyasalarda oluan ve gittikçe etkisini daha da artran bu risk ortamnn arkasnda yatan balca faktörler unlardr 1. a) Bretton Woods da sabit kur sisteminin yerine dalgal kur sistemine geçilmesi, b) 4lk kez 1973 ylnda kendini gösteren petrol krizi sonucunda 1945 ten beri uygulanan Keynes ci politikalarn yerine, parasalc ekonomik politikalarn uygulamaya konulmas, c) Piyasalarn küresellemesi ve teknolojik geliim. Özellikle globallemenin beraberinde getirdii finansal serbestleme, teknoloji ile birleerek, sermaye hareketlerine, ilgili ülkelerin kstlama ve düzenlemelerine uramadan kullanlabilecekleri büyük bir hareket imkan salamtr. Bu süreçte off-shore banka sistemi ile eurodolar piyasalar uluslararas finansal sistemin önemli 1 Arman KIRIM, Mali Risk Nedir, Nasl Yönetilir?, Finans Dünyas" Eki, Say: 32, Austos 1992, s.2. 2 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
3 unsurlar haline gelmitir 2. Böylece 1990 l yllarda gelimekte olan ülkelere yönelik sermaye girii 98 milyar dolar civarnda iken, 1997 ylna gelindiinde %248 orannda artarak 341 milyar dolar seviyelerine ulamtr 3. Ancak gelimi ülke kaynakl ksa vadeli sermayenin anlk hareketlerle hzl dolam, finansal sistem açsndan problem dourabilecek bir nitelik tamaktadr. Çünkü ksa vadeli sermayenin uluslararas kara para ile beslenmesi, denetimden kaçaca off-shore gibi güvenli snaklar bulmas ve böylece ülkeler arasnda çok hareketli bir duruma gelmesi, finansal piyasalarda kriz tehlikesini artrmakta ve bu krizleri ülkeden ülkeye bulatrma riski tamaktadr. Nitekim 1997 ylnda yaanan Asya krizi Tayland dan balam ve kriz tüm Güneydou Asya ülkelerine sçramtr. Kriz, özellikle uluslar aras sermayenin tercih ettii gelimekte olan ülkelerde olaan bir olgu olarak görülmektedir. Finansal krizlerin bu ülkelerde yaanma skl ve ekonomiye getirdii yük, gelimi ülkelerde yaananlara oranla çok daha derin olmaktadr. Bu durum gelimekte olan ülkelerin, makro ölçekte ekonomilerinin genel yapsndan mikro ölçekte ise finansal kurulularnn ve finansal kesim dndaki firmalarnn özelliklerinden kaynaklanmaktadr. II. FNANSAL KRZLERN OLU$UM VE GEL$M Gelimekte olan ülkelerde finansal krizler finansal liberalizasyon süreçlerinin ardndan olumaktadr. Kredi ve mevduat faizlerinin serbest braklmas, kambiyo kontrollerinin gevetilmesi ve sermaye hareketleri üzerindeki snrlarn kaldrlmas, menkul kymetler borsalar ve interbank gibi finansal piyasalarn ilemeye balamas ve finansal sistemin yasal çerçevesini belirleyen düzenlemelerin deregülasyonun etkisiyle esneklik kazanmas gibi gelimeler bu ülkelere önemli yabanc sermaye girilerine yol açmakta ve bu kaynaklara bal olarak kredi hacminde hzl bir genileme yaanmaktadr. Ekonomik büyüme ve istihdam artrma hedefi, yüksek sermaye getirilerine karlk görece düük maliyetli d kaynak 2 Muhammet AKD4J, Global Finansal Sistem Finansal Krizler ve Türkiye, Beta Yaynlar, 4stanbul, 2000, s.36 3 THE WORLD BANK, Volume: I Analysis and Summary Tables, Global Development Finance 2002, Washington, D.C., 2002, s.9. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 3
4 kullanma imkanlar, fon talebindeki büyümeye ve finansal liberallemeye bal olarak sistemdeki toplam borçluluun rasyonel olmayan bir biçimde yükselmesine yol açmaktadr. Asya krizinin yaand ülkelerdeki kredi genilemesine ilikin rakamlar bu gerçei çarpc biçimde ortaya koymaktadr döneminde finansal kurulular tarafndan özel sektöre açlan krediler Filipinler de yüzde 151, Tayland'da yüzde 58 ve Malezya'da yüzde 31 reel art kaydetmitir. Benzer ekilde, Tequila krizi öncesi yllar arasndaki deerler Meksika için yüzde 116, Arjantin için yüzde 57 ve Brezilya için de yüzde 68 olmutur 4. Bu kredi genilemesi çounlukla kontrol edilebilir olmaktan çkarak yönetilemeyecek bir kredi riskinin olumasna neden olmutur. Bu sorunlarn yaand gelimekte olan ülkelerin bir ortak özellii de finansal kesimin denetim ve gözetimiyle sorumlu birimlerin etkisiz, düzenleyici yasal düzenlemelerin de yetersiz olmasdr. Asya krizinden, ayn bölgede olduklar halde en az etkilenen iki ülke Hong Kong ve Tayvan, finansal sistemin en iyi denetlendii ülkelerdir. Krizin balad ülke olan Tayland'da ise (krizin balamasnda iflasyla tetikleyici rol oynayan gayri menkul finansman irketi gibi) banka d finansal kurulular neredeyse tamamen yasal denetim ve gözetimin dnda kalmtr 5. Ayrca gelimekte olan ülkelerin hemen hepsinde hükümetler, izledikleri kur politikasyla sermaye girilerini tevik etmilerdir. Bu, genellikle kontrollü kur rejimleri izleyerek olmutur. Kur art baskland zaman, yurt içindeki yerli para cinsinden faizlerin yüksek olmas doal olarak döviz cinsinden getirileri çok cazip hale getirerek sermaye girilerinin sürmesini salamtr. Bünyesinde ar kredi genilemesinin yol açt zaaflar barndrd, piyasa oyuncular tarafndan alglanan ve üstelik sabit veya kontrollü kur sistemlerini izleyen ülkeler spekülatörlerin 4 Giancarlo CORSETT4, Paolo PESENT4, and Nouriel ROUB4N4 What Caused the Asian Currency and Financial Crisis? Part I: A Macroeconomic Overview ", NBER Working Paper, NO: 6833, December 1998, ss Frederic S., MISHK4N, "Financial Policies and the Prevention of Financial Crises in Emerging Market Economies", NBER Working Paper, No:2683, October 2001, ss Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
5 dikkatini çekmektedir. Bu noktada, kura yönelik spekülatif hareketler balayacaktr. Bu aamada merkez bankas kuru savunmak için faiz oranlarn yükseltme yoluna gidebilir. Bu durumda ise yükselen faiz oranlar, yukarda deinilen mekanizmalar dolaysyla finansal sistemin zaaflarn daha da artracak ve spekülatif saldrlar üzerinde adeta bir geri besleme etkisine yol açacaktr. Dolaysyla bir dönem sonra kur politikasn savunmay sürdürmenin ekonomik maliyeti tanamaz hale geleceinden devalüasyon olacak ve finansal kriz, döviz krizi olarak balayacaktr. Merkez bankas spekülatif hareketler younluk kazand ilk dönemde döviz satarak da müdahale etme yolunu tercih edebilir. Bununla birlikte eer yatrmclar finansal sistem zaaflarnn sürdürülemez bir hal aldna ve bir dönem sonra devalüasyonun kaçnlmaz hale geleceine kesin bir ekilde inanyorsa, spekülatif saldr kesilmeyecek ve merkez bankas rezervleri ne denli güçlü olursa olsun hzla eriyecektir. Bu durumda yine devalüasyon kaçnlmaz olarak gerçekleecektir. Merkez bankas sknt büyümeden daha en batan devalüasyonu kabul ederse, bu durumda da bir taraftan finansal kesimin tad kur riski dolaysyla urayaca zarar ve buna bal olarak zaaf artacak, dier taraftan da hükümetin politikalarna olan güven sarslacandan basklar devam edecektir. Kur krizinin balamas veya devalüasyon oluturaca kur riski ve döviz cinsinden kullandrlan fonlarn tahsilatnda doacak zorluklarn oluturaca kredi riski sebebiyle finansal kesimin bilanço yapsnda daha büyük ikinci bir tahribata yol açacak ve finansal kurulularn ödeme güçlerini kaybetmelerine yol açacaktr. Bu durum ise faizlerin de düürülememesi gibi bir baka olumsuzluu douracaktr. Son olarak devalüasyon dolaysyla enflasyon artacak, bu durum kredi daralmas sebebiyle ekonomide oluan durgunluk ile birlikte stagflasyon gibi gelimekte olan ülkelerin ekonomilerinde geni ölçekli tahribata yol açan sorunlar beraberinde getirecektir. Özetleyecek olursak finansal krizin ileyii, kendini sürekli geri besleme ile yeniden üreten aadaki gibi bir mekanizma sergilemektedir: Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 5
6 Finansal Liberalizasyon Kredi Genilemesi Finansal Sistemde Zaaf Devalüasyon Mali Bünyenin Bozulmas 2.SÜREÇ Kura Spekülatif Saldr Faizlerde Ar Yükselme 1.SÜREÇ GÜVENS4ZL4K F4NANSAL KR4Z Üretim Kayb Enflasyon $ekil 1: Finansal Krizlerin Olu3umu ve Geli3imi III. FNANSAL KRZLERN ÖZELLKLER Finansal kriz; ekonominin finansal kesimindeki dengeleri bozan ve dier kesimleri de olumsuz etkileyerek ekonomik performans düüren, sarsc ve geni çapl problemlerin genel addr 6. Finansal krizler ekonomik yap ve ilikiler sistemi üzerinde etkili olup, reel kesimde ve buna bal olarak yatrm, istihdam gibi türev fonksiyonlarn gerçeklemesinde, finansal ilikilerin gerçekletii 6 Frederic S., MISHK4N, "Financial Policies and the Prevention of Financial Crises in Emerging Market Economies", NBER Working Paper, No:2683, October 2001, s.1 6 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
7 finansal kesimde ve uluslar aras mal, hizmet ve sermaye hareketlerinin gerçekletii d kesimde ekonomik faaliyetlerin iddetli bir ekilde daralmasna ve piyasalarn ileyemez hale gelmesine yol açmaktadr. Finansal kriz, esas itibariyle finansal kesimdeki skntlardan kaynakland için, krizin kaynan ve yaylma mekanizmasn; bu kesimdeki dengesizlikler ve özellikle döviz ve hisse senedi piyasalarndaki iddetli fiyat dalgalanmalar ve bankaclk sektöründe geri dönmeyen kredilerin ar derecede artmas sonucunda yaanan ciddi ekonomik sorunlar oluturmaktadr. Böylece finansal kesimde yer alan kurulular birbirlerine kar yükümlülüklerini yerine getiremedikleri gibi kredilerini de tahsil edememekte ve sonuçta ülkenin finansal ödemeler sistemi kilitlenmekte, faizler, kur ve enflasyon ciddi biçimde dalgalanmakta, menkul kymetler piyasalar ileyemez hale gelmekte, finansal ve reel aktiflerin deeri dümekte ve ekonomi âdeta felce uramaktadr. Bir ülkede ekonomik istikrarszlklara ve dolaysyla ekonomiyi finansal rahatszlklara açk hale getiren finansal krizler, özellikle 1980 li yllardan sonra, dünyann deiik bölgelerinde etkili olmu ve bu konuda geni çapl çalmalar yaplmaya balanmtr li yllarn balarndaki Latin Amerika ülkelerinin borç krizleri, yllarnda Avrupa Para Sistemi içerisinde Avrupa Döviz Kuru Mekanizmasnda (ERM) ortaya çkan para krizi, 1994 ylnda Meksika da balayp dier Latin Amerika ülkelerini etkisi altna alan Tekila krizi, 1997 ylnn ikinci yarsnda Tayland parasnn devalüe edilmesiyle balayan Güney dou Asya krizi, 1998 ylnda ortaya çkan Rusya krizi ve Türkiye de 1994 de yaanan para krizi ve son 7 Daha fazla bilgi için: Michael D. BORDO, Financial Crises, Banking Crises, Stock Market Crashes, and the Money Supply: Some International Evidence, , ed. Forrest CAP4E and Geoffrey WOOD, Financial Crises and the World Banking System, New York, 1985; Gerard CAPR4O, and Daniela KL4NGEB4EL, Banking Insolvency: Bad Luck, Bad Policy, or Bad Banking, in World Bank, Annual World Bank Conference on Development Economics 1996, Washington, 1997; and Barry E4CHENGREEN and Andrew K. ROSE, Staying Afloat When the Wind Shifts: External Factors and Emerging-Market Banking Crises, NBER Working Paper, No: 6370, Cambridge, Massachusetts, National Bureau of Economic Research, January Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 7
8 olarak Kasm 2000 deki öncü okun ardndan 2001 yl Jubat aynda patlak veren likidite krizi dönemin önemli finansal krizleridir. Bu krizlerin kendine has baz ayrt edici özellikleri olmasna ramen tümünde gözlenebilen ortak noktalar mevcuttur. Genel olarak ifade etmek gerekirse, sürdürülebilir olmaktan çkan makroekonomik dengesizlikler, ekonomideki reel ve finansal aktiflerin fiyatlarnn olmas gerekenin çok dnda bir seviyede olumas, yerli parann uzun süre ar deerlenmi olmasna veya deerinin altnda seyretmesine yol açan kur dengesizlikleri ve finansal piyasalar ile kurumlarn, yapsal, finansal ve kötü yönetimden kaynaklanan sorunlar dolaysyla riske açk ve ar duyarl hale gelmesi, deiik türdeki finansal krizlerde gözlemlenebilen ortak noktalar olarak karmza çkmaktadr 8. Son yllarda yaanan finansal krizlerin ayrt edici bir dier özellii de bu krizlerin sadece ekonomik parametrelerle ilgili olmamasdr. Bu krizlerin oluumunda, büyük ölçüde devletin makro ekonomik yönetimi, siyasal rejimi, ekonomi politikalarnda da açklk, döviz kuru sistemi ve reel ekonominin rekabet ve dinamizmi gibi geni bir yelpazedeki faktörlerin etkili olduu görülmektedir 9. Finansal krizlerin dikkat çeken bir baka yönü de özellikle finansal liberallemenin hzland 1980 sonrasnda bütün finansal krizlerin bankaclk krizi ile birlikte ortaya çkmasdr 10. Bu nedenle bankaclk sistemindeki gelimelerinde çok yakndan takip edilmesi gerekmektedir. 8 IMF, Chapter IV. Financial Crises: Characteristics and Indicator of Vulnerability, World Economic Outlook, May 1998, ss.74-97; Franklin ALLEN and Douglas GALE, Bubbles, Crises and Policy, Oxford Review of Economic Policy, Vol. 15, No: 3, Oxford University Pres, 1999, ss.11-15; Frederic S. M4SHK4N, Understanding Financial Crises: A Developing Country Perspective, Annuel World Bank Conference on Development Economics 1996, Washington, DC, International Bank for Reconstruction and Development, 1997, ss Metin TOPRAK, Küreselle8me ve Kriz Türkiye ve Dünya Deneyimi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2001, s Graciela KAM4NSKY and Carmen RE4NHART, The Twin Crises: The Causes of Banking and Balance of Payments Problems, The American Economic Review, Vol. 88, No:2, 1999, s Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
9 IV. FNANSAL KRZ GÖSTERGELER VE TÜRKYE ANALZ( ) Son yllarda meydana gelen krizler ve bunlarn neden olduu yüksek miktarl kayplar tüm dikkatleri krizlerin nedenlerine ve bu krizlerin tekrar yaanmamas için gerekli tedbirlerin alnmas çalmalarna yöneltmitir. Finansal krizlerin ekonomide yaratt sorunlar ve yükledii maliyetler nedeniyle krizlerin önceden tahmin edilebilmesi, hem krizlerin ekonomide yarataca tahribatlar önlemeye hem de krizlerin yaratt maliyetlerin azaltlmasna katk salayacaktr. Bu yüzden krizlerin etkiledii makroekonomik deikenlerin kriz karsndaki davranlar ve eilimleri aratrlmas gereken konulardan birisi olarak ortaya çkmaktadr. Finansal krizlerle ilgili olarak literatürde üzerinde en çok durulan konu üphesiz makroekonomik faktörlerin krizler üzerindeki etkisi ve krizleri önceden haber verecek bir erken uyar modeli gelitirilmesidir. Bu nedenle krizlerin ortaya çkt dönemlerin tehisi veya saptanmas yannda, bu krizlerin ne zaman ortaya çkabileceini önceden haber verecek göstergelerin neler olduu da son derece önemli olmaktadr. Krizlerin önceden öngörülmesinde kullanlan öncü göstergeler, krize en çok hangi etkenlerin neden olaca konusundaki inançlarla yakndan ilikilidir. Bu nedenle kriz rasyolarnn oluturulmas aamasnda krize iaret eden öncü niteliindeki deikenler öncelikli olarak belirlenmi ve bu deikenler tablo 4.1 de gösterilmitir. Kriz rasyolarnn hesaplanmasna esas tekil eden bu göstergeler her bir deikenin dier deikenlerle ilikileri göz önünde bulundurularak analize tabi tutulmu ve krizleri önlemede kullanlabilecek öncü niteliindeki kriz rasyolar oluturulmutur. Bu noktada finansal sistemdeki temel ekonomik göstergelerden hareketle oluturulan kriz rasyolar ile bir ekonomide yaanacak olan kriz olasl ve ekonominin finansal kriz atmosferine olan mesafesi Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 9
10 belirlenebilmektedir. Kriz olaslna iaret eden bu rasyolar unlardr 11 : -Cari Açk / GSMH -Ksa Vadeli D Borç Stoku / Toplam D Borç Stoku -Ksa Vadeli D Borç Stoku / GSMH -Döviz Rezervleri / GSMH -Bankalarn Takipteki Alacaklar/Bankalarn Toplam Kredileri -Bankalarn Sermaye Yeterlilikleri 11 Mahfi EZ4LMEZ, Global Finansal Kriz ve Türkiye ye Etkileri, MESS Mercek Dergisi, Özel Say, Ocak 1999, ss Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
11 Tablo 1: Kriz Rasyolar;na Esas Te3kil Eden Ekonomik Göstergeler ( ) GÖSTERGELER Cari Aç;k (Milyon $) GSMH (Milyon $) K;sa Vad. D;3 Borç (Milyon $) Top. D;3 Borç (Milyon $) Döviz Rezervleri (Milyon $) Top. K;sa Vad. Sermaye (Milyon $) Banka Takipteki Alacak (MilyarTL) Banka Toplam Kredi (Milyar TL) Banka Özkaynak (Milyar TL) Banka Yükümlülük (Milyar TL) *Veriler T.C.M.B. Elektronik Veri Datm Sistemi Genel 4statistikleri 4le Üç Aylk Bültenlerinden Elde Edilmitir. **GSMH Rakamlar, Cari Fiyatlarla GSMH nn Aylk Ortalama Döviz Kurlarna Bölünmesi 4le Hesaplanmtr. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 11
12 O halde Türkiye ekonomisinin yllar arasndaki dönemde herhangi bir finansal kriz tehlikesine kar risk tayp tamad ve son yaanan krize nasl gelindii tablo 4.2 deki kriz rasyolar kullanlarak daha net olarak görülebilmektedir. Tablo 2: Kriz Rasyolar; ve Türkiye ( ) Yllar CA/ KVDBS/ KVDBS/ DR/ KVS/DR BTA/BTK BÖK/BY GSMH TDBS GSMH GSMH ,013 0,21 0,09 0,13 0,13 0,030 0, ,013 0,21 0,09 0,14 0,06 0,028 0, ,22 0,10 0,15-0,061 0, ,007 0,23 0,12 0,18 0,13 0,062 0, ,046 0,24 0,14 0,16 0,15 0,072 0, ,14 0,11 0,20-0,096 0, ,008 0,11 0,08 0,21-0,110 0, ,034 0,13 0,09 0,22 0,08 0,029 0,17 * Tablo 4.1. deki verilerden hesaplanmtr Bir ülkenin kriz riskini belirleyen en önemli faktörlerden birisi cari açklarn GSMH ya orandr. Bu konuda 2000 ylnda çok ciddi bir art yaanmtr. Genelde %1 civarnda olan bu açk, 2000 ylnda %5 e kadar yükselmitir(grafik 1). Dolaysyla bu art ciddi bir kriz tehlikesi oluturmutur. Nitekim 2001 yl Jubat aynda ekonomide yaanan kriz bu durumu dorulamtr. Grafik 1: Cari Aç;k/GSMH Oran; ( ) 0,05 0,04 0,03 0,02 0, CAR AÇIK/ GSMH 12 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
13 Kriz sonras döviz kurlarndaki hzl yükseliler cari dengede fazla verilmesine neden olmu fakat özellikle 2003 ylnda kurlarn gerilemesiyle birlikte yeniden cari açk GSMH nn % 3,4 ü seviyelerine yükselmitir. Bu durum benzer bir kriz yaanmamas noktasnda dikkat edilmesi gereken bir durum olarak karmza çkmaktadr. Ülkelerin finansal krize duyarllklarn ölçen bir baka gösterge de ksa vadeli borçlarn toplam borç stoku içindeki paydr. Bu anlamda ksa vadeli borçlarn toplam borç içindeki paylarnda kriz öncesi dönem olan 2000 ylndaki yükselme eilimi dikkat çekmektedir(grafik 2). Böylece % 24 lere varan ksa vadeli borç eilimi sonuçta hem döviz piyasalarnda bask oluturmu hem de spekülatif ataklara zemin hazrlayarak finansal krizin davetçisi olmutur. Kriz sonras dönemde ise hazine faizlerinde görülen azalmaya paralel olarak ksa vadeli borçlarn toplam borç stoku içerisindeki pay da azalmtr ylnda ise eilim tersine dönmü fakat henüz kriz tehlikesi oluturacak bir gelime yaanmamtr. Grafik 2: K;sa Vadeli D;3 Borç Stoku/Toplam D;3 Borç Stoku Oran; ( ) 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0, KVDBS/ TDBS Finansal kriz riskine kar önemli olan dier bir göstergede ülkenin ksa vadeli borçlarn ödeyebilme potansiyelidir. Bu durum ksa vadeli borçlarn GSMH ya oran eklinde ifade edilir. Kriz öncesi dönemde bu oran yükseli eiliminde olup 2000 yl sonunda %14 e kadar yükselmitir(grafik 3). Ülkenin yüksek düzeylerdeki ksa vadeli borçlarnn aniden hareketlilik kazanmas, mevcut üretim kapasitesi ile Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 13
14 karlanamadndan reel ekonomide de skntlar yaanm ve 2001 ylnda kriz patlak vermitir. Grafik 3: K;sa Vadeli D;3 Borç/GSMH Oran; ( ) 0,15 0,1 0, KVDBS/ GSMH Kriz sonras dönemde ise toplam borç stoku içindeki ksa vadeli borçlarn paynn azalmas ve ayrca krizin etkisiyle ekonomik faaliyet hacminin daralmas neticesinde GSMH nn dümesi bu orann da dümesine neden olmutur ylnda ise eilim tersine dönmü fakat henüz kriz öncesi dönemdeki orann çok altnda bir oran söz konusu olup, kriz riski tamamaktadr. Finansal bir krizin en önemli savunma arac ülkedeki mevcut döviz rezervlerinin yüksekliidir. Çünkü döviz üzerinden oluturulacak ataklara kar mevcut rezervler kullanlarak müdahale imkan bulunmaktadr. Ancak döviz rezervlerini oluturan unsurlar da bu konuda büyük önem tamaktadr. Çünkü scak para tabir edilen portföy yatrmlarnn iirdii bir rezerv büyüklüü, güvence olmaktan öte bir risk faktörüdür. Grafik 4: Döviz Rezervleri/GSMH Oran; ( ) 0,25 0,2 0,15 0,1 0, DR/ GSMH 14 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
15 Türkiye nin döviz rezervlerin GSMH ya oranlarnda art olmasna ramen mevcut döviz rezervleri içindeki ksa vadeli sermayenin art tehlike oluturmutur(grafik 4 ve 5). Nitekim 2000 ylnda hem döviz rezervlerinin GSMH içindeki paylar azalm (%16) hem de döviz rezervleri içindeki ksa vadeli sermayenin paynda art (%15) olmutur. Bu durum ise kriz riskini daha da artrm ve 2001 ylnda krize neden olmutur. Grafik 5: K;sa Vadeli Sermaye Hareketleri/Döviz Rezervleri Oran; ( ) 0,2 0,15 0,1 0, KVS/DR Kriz sonras dönemde ise döviz rezervlerindeki art eilimi devam etmi ve döviz rezervlerinin GSMH içerisindeki pay artmtr. Scak para olarak adlandrlan ksa vadeli sermayenin krizde ülkeyi hzl bir ekilde terk etmesi ise döviz rezervleri içersindeki ksa vadeli sermayenin payn azaltm ve yllarnda sermaye çk yaanmtr ylnda ise ülkeye sermaye girii yeniden balam ancak henüz krizdeki seviyesinin çok altnda bir oran (%8) gerçeklemitir. Bankalarn takipteki alacaklarnn toplam krediler içindeki pay, banka sisteminin güvenilirlii açsndan dikkatle deerlendirilmesi gereken bir faktördür ylnda takipteki alacaklarn toplam krediler içindeki pay %3 civarnda iken 1998 Asya krizi ile birlikte %6 ya yükselmitir ylnda ise bu oran daha da artarak %7 olmutur(grafik 6). Kriz dönemlerinde bu orann artmas bankalarn güvenilirlii açsndan olumsuz bir gösterge olarak deerlendirilmektedir. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 15
16 Grafik 6: Bankalar;n Takipteki Alacaklar;/Bankalar;n Toplam Kredileri Oran; ( ) 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0, BTA/BTK Krizin etkisiyle birlikte bankaclk sisteminin kredi hacminin daralmas ve sektörde kötü kredi olarak adlandrlan geri dönmeyen kredilerin orannn yükselmesi bankalarn takipteki alacaklarnn toplam krediler içindeki paynn kriz sonras dönemde de artmasna yol açmtr ylnda ise gerek bankaclk sisteminin yeniden yaplandrlmas çabalarnn bir sonucu olarak gerekse piyasa faiz oranlarnn dümeye balamasyla kredi hacmindeki olumlu gelimeler bu orann dümesine neden olmutur. Dolaysyla bankaclk sistemi güvenilirliini yeniden kazanm ve sektörün yeni bir kriz yaama olasl zayflamtr Grafik 7: Bankalar;n Toplam Öz kaynaklar;/banka Yükümlülükleri Oran; ( ) 0,2 0,15 0,1 0, BÖK/BY 16 Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
17 Bankalarn kriz riskini artran önemli unsurlardan bir dieri de bankalarn sermaye yeterlilikleridir. Bankalarn öz kaynaklarn toplam yükümlülüklerini karlama oran sermaye yeterliliini göstermektedir ylna kadar %10 seviyelerinde olan bu oran 1999 ylnda %6 ya ve 2000 ylnda %7 ye dümütür. Nitekim 2000 yl sonunda balayan bankaclk krizi 2001 yl banda çok daha büyük bir krizin yaanmasna neden olmu ve tüm finansal sektörü etkilemitir. Bankalarn sermaye yeterliliklerinin azalmas finansal kriz riskini artrmakla birlikte bankaclk kesiminde balayacak bir dalgalanmann tüm sisteme ksa sürede yaylaca göz önüne alndnda bu oran daha da fazla önem kazanmaktadr. Bütün bu göstergelerden Türkiye ekonomisinin incelenen dönemde finansal kriz riskine en yakn olduu yln 2000 yl olduu anlalmaktadr. Nitekim 2000 ylnn sonlarnda ve 2001 yl balangcnda yaanan finansal kriz bu deerlendirmemizi desteklemektedir yl sonu itibariyle ise kriz olaslna iaret eden rasyolarda olumsuz birtakm gelimeler olmasna ramen henüz ciddi bir kriz tehlikesi bulunmamaktadr. V. SONUÇ Finansal krizleri önlemede kullanlan kriz rasyolarnn Türkiye açsndan deerlendirildii bu çalmada; uluslararas finansal sistemde yaanan gelimeler dorultusunda gerek ulusal gerekse uluslararas piyasalarda kriz olgusunun ortaya çk ve kriz sürecinin özelliklerine genel bir bak açs getirilmi ve ülkemizin son yaanan kriz ortamna nasl geldii rakamlarla ortaya konulmu ve kriz sonras yaanan gelimeler dorultusunda ülkenin krize olan mesafesi belirlenmeye çallmtr. Finansal krizler özellikle uluslar aras sermayenin tercih ettii Türkiye gibi gelimekte olan ülkelerde olaan bir olgu olarak görülmütür. Krizler esas itibariyle finansal kesimdeki skntlardan kaynakland için, krizin kaynan ve yaylma mekanizmasn da yine bu kesimdeki dengesizlikler oluturmutur. Özellikle döviz ve hisse senedi piyasalarndaki iddetli fiyat dalgalanmalar ve bankaclk sektöründe geri dönmeyen kredilerin ar derecede artmas, krizlerin olumasnda etkili olmutur. Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 17
18 Ülkemizde son dönemde (1990 ve sonras) daha sk aralklarla görülmeye balayan finansal krizlerin ekonomide yaratt sorunlar ve yükledii maliyetler nedeniyle, krizleri önceden tahmin edebilecek kriz rasyolarnn kullanlmas gereklilii ortaya çkmtr. Bu nedenle krizlerin etkiledii makroekonomik deikenlerin kriz karsndaki davranlar ve eilimleri incelenmitir. Buna göre; yllar arasnda özellikle 2001 krizi öncesi dönemde seçilen deikenlerin göstermi olduklar eilim ülkemizin kriz ortamna nasl sürüklendiini rakamlarla ortaya koymutur yl öncesinde artan cari ilemler aç ile birlikte ksa vadeli borçlanmadaki art ve döviz rezervleri içindeki ksa vadeli sermayenin hzl bir ekilde yükselmesi ve bunun yan sra bankaclk sisteminde geri dönmeyen kredi orannn art ve bankalarn sermaye yeterliliklerinin zayflamas krizin ortaya çkmasnda etkili olmutur. - Kriz sonras dönemde ise alnan istikrar önlemleri ve bankaclk sisteminde balatlan yeniden yaplandrma çalmalar nedeniyle kriz rasyolarnda olumsuz bir gelime görülmemitir. Ancak 2003 ylnda kurlardaki düüünde etkisiyle özellikle cari ilemler açnn GSMH ya oranndaki art ve ksa vadeli borçlanma eilimi nedeniyle ksa vadeli sermaye girii dikkat edilmesi gereken göstergeler olarak karmza çkmaktadr. KAYNAKÇA AKD4J, Muhammet. Global Finansal Sistem Finansal Krizler ve Türkiye, Beta Yaynlar, 4stanbul, ALLEN Franklin and Douglas GALE. Bubbles, Crises and Policy, Oxford Review of Economic Policy, Vol. 15, No: 3, Oxford University Pres, BORDO, Michael D. Financial Crises, Banking Crises, Stock Market Crashes, and the Money Supply: Some International Evidence, , ed. Forrest CAP4E and Geoffrey WOOD, Financial Crises and the World Banking System, New York, CAPR4O, Gerard and Daniela KL4NGEB4EL. Banking Insolvency: Bad Luck, Bad Policy, or Bad Banking, in World Bank, Annual World Bank Conference on Development Economics 1996, Washington, Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003)
19 CORSETT4, Giancarlo, Paolo PESENT4, and Nouriel ROUB4N4. What Caused the Asian Currency and Financial Crisis? Part I: A Macroeconomic Overview ", NBER Working Paper, NO: 6833, December EZ4LMEZ, Mahfi Global Finansal Kriz ve Türkiye ye Etkileri, MESS Mercek Dergisi, Özel Say, Ocak E4CHENGREEN Barry and Andrew K. ROSE. Staying Afloat When the Wind Shifts: External Factors and Emerging-Market Banking Crises, NBER Working Paper, No: 6370, Cambridge, Massachusetts, January IMF, Chapter IV. Financial Crises: Characteristics and Indicator of Vulnerability, World Economic Outlook, May KAM4NSKY, Graciela and Carmen RE4NHART. The Twin Crises: The Causes of Banking and Balance of Payments Problems, The American Economic Review, Vol. 88, No:2, KIRIM, Arman. Mali Risk Nedir, Nasl Yönetilir?, Finans Dünyas" Eki, Say: 32, Austos MISHK4N, Frederic S. "Financial Policies and the Prevention of Financial Crises in Emerging Market Economies", NBER Working Paper, No:2683, October M4SHK4N, Frederic S. Understanding Financial Crises: A Developing Country Perspective, Annuel World Bank Conference on Development Economics 1996, Washington, DC, International Bank for Reconstruction and Development, TCMB, Elektronik Veri Da:"t"m Sistemi Genel statistikleri TCMB, Üç Ayl"k Bültenleri THE WORLD BANK, Volume: I Analysis and Summary Tables, Global Development Finance 2002, Washington, D.C., 2002, s.9. TOPRAK, Metin. Küreselle8me ve Kriz Türkiye ve Dünya Deneyimi, Siyasal Kitabevi, Ankara, Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. Dergisi (C..V, S.2, 2003) 19
1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01/01/2005-30/06/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke
DetaylıSermaye Piyasas Faaliyetleri Temel Düzey Eitim Proram
Temel Düzey Eitim Proram Amaç : Sermaye Piyasas Kurumlarnda görev yapanlar veya bu görevlere atanacaklar, SPK nn düzenleyecei Lisanslama snavna hazrlama. Katlmclar Hisse Senetleri Piyasas Mü"teri Temsilcileri,Yatrm
DetaylıYAKIN DÖNEM EKONOMK GELMELERN ANALZ VE BEKLENTLER
YAKIN DÖNEM EKONOMK GELMELERN ANALZ VE BEKLENTLER I. DURUM TESPT VE TANIMLAR HAZRAN 2006 1- Mayıs ayı içinde yaanan ekonomik gelimeler dalgalı döviz kuru rejimi içinde döviz kurlarının kısa sürede, yukarı
Detaylı2000 L YILLARDA TÜRKYE DE UYGULANAN MALYE POLTKALARININ DEERLENDRLMES
2000 L YILLARDA TÜRKYE DE UYGULANAN MALYE POLTKALARININ DEERLENDRLMES Yrd. Doç. Dr. Habib YILDIZ * ÖZET Bu çalmada, 2000 2006 döneminde Türkiye de uygulanan maliye politikalarnn ana çizgileri ortaya konulmu
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 2003 YILINA LKN YILLIK RAPOR
YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 2003 YILINA LKN YILLIK RAPOR BU RAPOR EMEKLLK YATIRIM FONLARININ KAMUYU AYDINLATMA AMACIYLA DÜZENLENEN YÜKÜMLÜLÜKLER
Detaylı2 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir:
SORU 1: 400 TL tutarndaki 1 yllk kredi, aylk taksitler halinde aadaki iki opsiyondan biri ile geri ödenebilmektedir: (i) Ayla dönütürülebilir yllk nominal %7,8 faiz oran ile her ay eit taksitler halinde
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU ÜÇ AYLIK RAPOR
YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU ÜÇ AYLIK RAPOR Bu rapor Yap Kredi Emeklilik A.. Gelir Amaçl Kamu Borçlanma Araçlar (Döviz) Emeklilik Yat r m Fonu nun
DetaylıFİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4
FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça
Detaylı1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01.01.2006 30.06.2006 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: Ocak aynda piyasalar üzerinde
DetaylıTÜRKYE EKONOMSNN MAKROEKONOMK DENGELERNN ANALZ (1990-2006) 1
2. Ulusal ktisat Kongresi / 20-22 ubat 2008 / DEÜ BF ktisat Bölümü / zmir - Türkiye TÜRKYE EKONOMSNN MAKROEKONOMK DENGELERNN ANALZ (1990-2006) 1 Rahmi Ak n Türeli 2 ÖZET Çalmada ele alnan 1990-2006 dönemi,
DetaylıYýllýk Ekonomik Rapor
Yýllýk Ekonomik Rapor 2012 T.C. MALYE BAKANLII YILLIK EKONOMK RAPOR 2012 i Yıllık Ekonomik Rapor 2012 Yllk Ekonomik Rapor, Maliye Bakanl internet sitesinde (http://www.maliye.gov.tr) yer almaktadr. ii
DetaylıKÜRESEL EKONOMK GELMELER VE TÜRKYE
KÜRESEL EKONOMK GELMELER VE TÜRKYE Doç.Dr. smail AYDOU * ÖZET Gelimi dünya ülkelerinde faiz oranlarnn düük seviyelere inmesi küresel ekonomide likidite bolluuna neden olmutur. Artan likiditenin yükselen
Detaylı21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER
21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER KÜRESEL EKONOMİYİ ROTASINDAN ÇIKARABİLECEK 10 BÜYÜK TEHLİKE DÜNYA EKONOMİSİ VE ABD EKONOMİSİNDE OLASI MAKRO DENGESİZLİKLER (BÜTÇE VE CARİ İ LEMLER AÇIĞI) (TWIN TOWERS) İSTİKRARSIZ
DetaylıKrizde 30 bin kişi birikimini, 1.8 milyon kişi de işsizliğe karşı harcamasını güvenceye aldı
Krizde 30 bin kişi birikimini,. milyon kişi de işsizliğe karş harcamasn güvenceye ald Tarih: 5..200 Say: 200/ 22 Ekonomik krizin etkilerinin yoğun biçimde hissedildiği son iki ylda Türkiye de milyar 65
Detaylı1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01.01.2006 31.12.2006 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: Ocak aynda piyasalar üzerinde
DetaylıKONUT FNANSMAN SSTEM. TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005. Dr.Önder Halisdemir
KONUT FNANSMAN SSTEM TBB Gayrimenkul Çalma Grubu stanbul, 14.10.2005 Dr.Önder Halisdemir Genel Hatlar ile Tasar SPK nn hazrlad+ tasar 31 maddeden olumaktadr. Özel bir yasa de+il, de+iiklik yasasdr. TBB
DetaylıSOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY. Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ
SOSYAL GÜVENLK KURMUNUN YAPISI VE LEY Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanl Strateji Gelitirme Bakan Ahmet AÇIKGÖZ KURUMUN AMACI ve GÖREVLER' Sosyal sigortalar ile genel salk sigortas bakmndan kiileri güvence
DetaylıKÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR (BDDK)
KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (BDDK) KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇİNDE TÜRK FİNANSAL
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU
GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 MART 2007 ARA HESAP DÖNEMNE AT FNANSAL TABLOLAR VE NCELEME RAPORU ARA DÖNEM FNANSAL TABLOLAR HAKKINDA NCELEME RAPORU Yap Kredi
Detaylı1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01.01.2006 30.09.2006 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: Ocak aynda piyasalar üzerinde
DetaylıFinansal Krizler ve Türkiye Deneyimi. Nazlı Çalıkoğlu 11103567 Aslı Kazdağlı 10103545
Finansal Krizler ve Türkiye Deneyimi Nazlı Çalıkoğlu 11103567 Aslı Kazdağlı 10103545 Finansal Krizler İkinci Dünya Savaşı ndan sonra başlayıp 1990 sonrasında ivme kazanan ulusal ve uluslararası finansal
DetaylıFİNANS VE MAKROEKONOMİ. Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme. Finansal Krizler ve Ekonomi
FİNANS VE MAKROEKONOMİ Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme Finansal Krizler ve Ekonomi Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme Finansal Sistemin İşleyişi Doğrudan Finansman : Fon akışı finansal aracı kullanılmadan
DetaylıF. Gülçin Özkan York Üniversitesi
Finansal Đstikrar ve Makroekonomik Etkileşim F. Gülçin Özkan York Üniversitesi 1 Finansal kriz tanımı üzerinde hemfikir olunan bir tanım bulunmamakla birlikte, reel sektör etkisinin derecesi önemli bir
DetaylıDI TCARET HADLERNN GELR ETKS: TÜRKYE ÜZERNE BR UYGULAMA
DI TCARET HADLERNN GELR ETKS: TÜRKYE ÜZERNE BR UYGULAMA Doç. Dr. smail AYDOU * Ar. Grv. H. Gonca DLER ** ÖZET Türkiye de d ticaret hadlerinin hesaplanmasnda kullanlan ihracat ve ithalat deerlerindeki reel
DetaylıMER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI)
MER A YLETRME ve EROZYON ÖNLEME ENTEGRE PROJES (YENMEHMETL- POLATLI) I- SORUN Toprak ve su kaynaklarnn canllarn yaamalar yönünden tad önem bilinmektedir. Bu önemlerine karlk hem toprak hem de su kaynaklar
DetaylıTÜRKYE DE DI TCARETN GELM (2000-2007) EVOLUTION OF FOREIGN TRADE IN TURKEY (2000-2007)
TÜRKYE DE DI TCARETN GELM (2000-2007) Yrd.Doç.Dr.Sevim AKDEMR * Ar.Gör.Fatih KONUR ** ÖZET Türkiye ekonomisinde 2001 y(l(ndan itibaren yüksek oranlarda büyüme gerçeklemitir. Ancak ekonomide yüksek büyüme
DetaylıTÜRKYE DE TARIM SEKTÖRÜNE YAPILAN DORUDAN YABANCI YATIRIMLAR ve GELM SEYR
TÜRKYE DE TARIM SEKTÖRÜNE YAPILAN DORUDAN YABANCI YATIRIMLAR ve GELM SEYR ÖZET Mustafa Terin 1 brahim Yldrm 1 Ülkelerin ekonomik kalknmasnda yatrmlar büyük önem tamaktadr. Sermaye birikiminin yetersiz
DetaylıMAL SÜRDÜRÜLEB L RL K: TEOR VE TÜRK YE UYGULAMASI
May s 2013 MAL SÜRDÜRÜLEB L RL K: TEOR VE TÜRK YE UYGULAMASI Dr. Ayşe Kaya MAL SÜRDÜRÜLEB L RL K: TEOR VE TÜRK YE UYGULAMASI Dr. Ayfle Kaya Yay n No: 292 stanbul, 2013 Türkiye Bankalar Birli i Nispetiye
DetaylıARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET SER :XI NO:29 SAYILI TEBL E ST NADEN HAZIRLANMI YÖNET M KURULU FAAL YET RAPORU
1. Raporun Dönemi : 01.01.2008 31.03.2008 2. Faaliyet Konusu Arsan Tekstil Ticaret Ve Sanayi A.. (irket) 1984 ylnda Türkiye de kurulmu# olup faaliyet konusu; her türlü pamuk ipli)i üretimi, sentetik iplik
DetaylıMERKEZ BANKASI DÖVZ REZERVLERNN SOSYAL MALYET
MERKEZ BANKASI DÖVZ REZERVLERNN SOSYAL MALYET Doç.Dr.smail AYDOU * Yrd.Doç.Dr.Harun ÖZTÜRKLER ** ÖZET 1990 l yllar gelimekte olan ülkelerin birçounun derin finansal krizlerle kar karya kald bir on yl oldu.
DetaylıARTVN L GELME PLANI. Artvin l Geneli-2000. Bilinmeyen 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4
ARTVN L GELME PLANI Artvin l Geneli-2000 Bilinmeyen Erkek 80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 Kad n Y a Gruplar 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34. 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 9 6 3 0 3 6 9 12 % NÜFUS
DetaylıAB Krizi ve TCMB Para Politikası
AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU
EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 MART 2005 ARA HESAP DÖNEMNE AT MAL TABLOLAR VE SINIRLI DENETM RAPORU EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 MART 2005 ARA HESAP DÖNEMNE AT SINIRLI DENETM RAPORU 1. Yap Kredi
Detaylı5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%
DetaylıTÜRK BANKACILIK SSTEMNDE BLANÇO DII LEMLER VE RSK YÖNETM AÇISINDAN DEERLENDRLMES
ÖZET TÜRK BANKACILIK SSTEMNDE BLANÇO DII LEMLER VE RSK YÖNETM AÇISINDAN DEERLENDRLMES Yrd. Doç. Dr. K.evket Sayn 1 Küreselleme ile birlikte balayan uluslar aras para hareketler, ülkemizdeki bankaclk sektörünü
DetaylıUlusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı
Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı 13 Ekim 2011 Malatya KÜRESEL KRİZ ORTAMINA NASIL GELİNDİ? Net Bugünkü Değer Yöntemi Varlık fiyatlarının indirgenmiş nakit akımları (Net
DetaylıARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET SER :XI NO:29 SAYILI TEBL E ST NADEN HAZIRLANMI YÖNET M KURULU FAAL YET RAPORU
1. Raporun Dönemi : 01.01.2009 31.03.2009 2. Konusu Arsan Tekstil Ticaret Ve Sanayi A.. (irket) 1984 ylnda Türkiye de kurulmu# olup faaliyet konusu; her türlü pamuk ipli)i üretimi, sentetik iplik üretimi,
Detaylı2001 KRZNN MKB DE HSSE SENETLER LEM GÖREN MALAT LETMELERNN FNANSAL YAPISI ÜZERNDEK ETKLER
2001 KRZNN MKB DE HSSE SENETLER LEM GÖREN MALAT LETMELERNN FNANSAL YAPISI ÜZERNDEK ETKLER Prof.Dr. R za AIKOLU * Yrd.Doç.Dr. Serdar ÖGEL ** ÖZET Finansal krizler, ortaya çkt ülkelerde ekonomik ve sosyal
DetaylıEkonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık
Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0
DetaylıPlan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici
Ödemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom
DetaylıGrafik-4.1: Cari Açığın GSYH ye Oranı (%)
4. Cari Denge 211 yılında GSYH nin yüzde 9 una kadar ulaşan cari açık, devam eden dönemde uygulanan makroihtiyati tedbirler ve kredilerdeki yavaşlama neticesinde azalma eğilimine girmiştir (Grafik-4.1).
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU
GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 30 EYLÜL 2006 ARA HESAP DÖNEMNE AT MAL TABLOLAR VE SINIRLI DENETM RAPORU GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM
DetaylıMustafa ALTUNDAL DS 2. Bölge Müdürü. 22-24 Mart 2010-AFYON DÜNYA SU GÜNÜ 1 / 17
Mustafa ALTUNDAL DS 2. Bölge Müdürü 22-24 Mart 2010-AFYON DÜNYA SU GÜNÜ 1 / 17 Bilindii gibi, taknlar doal bir olay olmakla beraber ekonomi ve toplum yaam üzerinde olumsuz etkileri fazla olan doal bir
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU
GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 MART 2006 ARA HESAP DÖNEMNE AT MAL TABLOLAR VE SINIRLI DENETM RAPORU GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM
DetaylıRusya Federasyonu le Türkiye nin Ekonomik likilerinin Analizi Ö%r.Gör. P(nar Egeli (*)
2. Ulusal ktisat Kongresi / 20-22 ubat 2008 / DEÜ BF ktisat Bölümü / zmir -Türkiye ÖZET Rusya Federasyonu le Türkiye nin Ekonomik likilerinin Analizi Ö%r.Gör. P(nar Egeli (*) Türkiye ve SSCB aras(ndaki
DetaylıYAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU
GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 ARALIK 2006 DÖNEMNE AT FNANSAL TABLOLAR VE BA$IMSIZ DENETM RAPORU BA$IMSIZ DENETM RAPORU Yap Kredi Emeklilik A.. Gelir Amaçl
Detaylı7,36% 5,1% 15,4% 10,1% 87,1 57,1 2,7 17,75% Mayıs 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 4,56 Altın (USD) 1.250 Haziran 18 EUR/TRY 5,31 Petrol (Brent) 79,4 BİST - 100 96.520 Gösterge Faiz 19,2 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7,36% 5,1% 15,4% 10,1%
DetaylıNDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... i İÇİNDEKİLER... iii TABLO LİSTESİ... v GRAFİK LİSTESİ... vii KUTU LİSTESİ... xiv KISALTMA LİSTESİ.... xvi GENEL DEĞERLENDİRME... xvii I. Finansal İstikrarın Makroekonomik Unsurları...
Detaylı! " #$! "# $$ $! " % % # $ &&& " '( % )* " '(
!"#$!" #$ %!"# $$$ %% &&&"'( )*"'( $% &%'#& $ $()*+"" $%#,(-"./$ &(*(%*#0#"121"314*11"1"/5 %$#%%0#"3% )"$*#%! *#&% '" #*#6)#" $**)%& "(!+ ##,#(#-.,/0 12#)34 5( 6 7###0# 5 89 ",#' -(+ : ;(
DetaylıVII PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR
VII PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR 103 104 PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR A. GENEL DURUM 2002 yýlý baþýndan itibaren dalgalý kur rejimi altýnda nominal çýpa olarak para tabanýnýn ve örtük enflasyon hedeflemesinin
DetaylıÖZEL EMEKLLK FONLARININ FNANSAL PYASALARIN GELMNE ETKLER
ÖZEL EMEKLLK FONLARININ FNANSAL PYASALARIN GELMNE ETKLER Yrd.Doç.Dr. Nagihan Oktayer Dr. Asuman Oktayer ÖZET Sosyal güvenlik reformunun bir parças olan Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatrm Sistemi 2001
Detaylı!" # $%! "# $$ $! " % % # $ &&& " '( % )* " '(
!"#$%!" #$ %!"# $$$ %% &&&"'( )*"'( $% &%'#& $ $()*+"" $%#,(-"./$ &(*(%*#0#"121"314*11"1"/5 %$#%%0#"3% )"$*#%* &"! *#&% '" #*#6)#" $**)%& "(!+##,#(#-./(01###.#/23 ",#' -(+ 4 5( ( 6)#6(-'(+#)75(#89,9(:
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Nisan Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri Merkez Bankası tarafından tarihinde yayımlanan 2011 yılı Nisan ayına ilişkin Ödemeler Dengesi bültenine göre; 2010 yılı
DetaylıBAKANLAR KURULU SUNUMU
BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü
DetaylıBanka Kredileri ve Büyüme İlişkisi
Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında
DetaylıCari lemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler
Cari lemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler Bankaclar Dergisi, Say 78, 2011 Prof. Dr. Sübidey Togan * Prof. Dr. Hakan Berument ** Gelimi ülke merkez bankalarnn 2010 ylnn son üç aylk döneminde
DetaylıI. Uluslararası Parasal Ortam 1
İÇİNDEKİLER Ön Söz Teşekkür Öğrenciye Editör ün Notu XI XIII XV XIX I. Uluslararası Parasal Ortam 1 1. Döviz Piyasası 3 Döviz İşlem Hacmi 3 Coğrafi Döviz Kuru İşlemi 4 Spot Döviz Kurları 7 Döviz Arbitrajı
DetaylıARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET 'NDEN ORTAKLARIN YEN PAY ALMALARINA L K N S RKÜLER
ARSAN TEKST L T CARET VE SANAY ANON M RKET 'NDEN ORTAKLARIN YEN PAY ALMALARINA L K N S RKÜLER ÇIKARILMI SERMAYEM Z 9.450.000,-TÜRK L RASI NAK T KARILANMAK SURET YLE 37.800.000,-TÜRK L RASINDAN 47.250.000,-TÜRK
DetaylıKüresel Kriz Sonrası Türkiye de Finansal Sistem Bankacılık Sektörü
Küresel Kriz Sonrası Türkiye de Finansal Sistem Bankacılık Sektörü Ekrem Keskin Mayıs 2010 Sunum Uluslararası gelişmeler Türkiye deki gelişmeler Bankacılık sektörüne yansıma Sonuç 2 Yapılanlar Ortak çaba:
Detaylı7.36% 2.9% 17.9% 9.7% % Temmuz 18 Nisan 18 Temmuz 18 Ağustos 18
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 6.56 Altın (USD) 1,202 Ağustos 18 EUR/TRY 7.65 Petrol (Brent) 77.4 BİST - 100 92,723 Gösterge Faiz 24.5 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7.36% 2.9% 17.9% 9.7%
Detaylı-2.98% -7.3% 19.7% 13.5% % Şubat 19 Ocak 19 Şubat 19 Mart 19
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.63 Altın (USD) 1,295 Mart 19 EUR/TRY 6.32 Petrol (Brent) 68.4 BİST - 100 93,784 Gösterge Faiz 22.8 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik -2.98% -7.3% 19.7% 13.5%
DetaylıKüresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü. 21 Ocak 2015
Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü 21 Ocak 2015 Sunum Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aydın ın değerlendirmesi Küresel ekonomi Türkiye ekonomisi Bankacılık sektörü 2 Değerlendirme
DetaylıOriginal Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması. Tahsin BAKIRTAŞ
5 inci İSTANBUL EKONOMİ ve FİNANS KONFERANSI 26-27 Kasım 215 Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması Tahsin BAKIRTAŞ Original Sin olgusu Bugünün dünya finans düzeninde,
DetaylıÖdemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom
DetaylıİKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara
İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 24 Şubat 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi
Detaylı2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü
2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü Prof. Dr. Sudi Apak Beykent Üniversitesi İçerik 2 Slayt 1 - Türk Bankalarında kurum riski bulunmaktadır. 140,00% Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Büyüklüğü /
DetaylıKURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN
KURUMSAL T BAR YÖNET M PROF. DR. HALUK GÜRGEN KURUMSAL T BAR tibar alglamalardan oluur. Kurumsal itibar, bir kuruma yönelik her türlü alglamann bütünüdür. Kurumsal itibar; sosyal ortaklarn kurulula ilgili
DetaylıDöviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamii: Türkiye Örnei
Döviz Kuru Hareketleri ve Enflasyon Dinamii: Türkiye Örnei Hakan Berument Bilkent Üniversitesi Ankara Tel: + 312 266 2529 Faks: + 312 266 5140 e-posta: berument@bilkent.edu.tr Mart 2002 1. Giri: 1995 Meksika
DetaylıKeynesyen makro ekonomik modelin geçerli oldu(u bir ekonomide aa(daki ifadelerden hangisi yanltr?
SORU 31: 3 / 4 Bir ekonomide kii ba üretim fonksiyonu y = 2k biçiminde verilmektedir. Nüfus art hz %2, teknik ilerleme hz %2 ve amortisman oran %6 iken tasarruf oran da %30 ise bu ekonomideki kii ba sermaye
DetaylıFinansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com
Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki
DetaylıTEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
1 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 12.0 Türkiye GSYİH Büyüme Oranları(%) 10.0 9.4 8.4 9.2 8.8 8.0 6.0 4.0 6.8 6.2 5.3 6.9 4.7 4.0 4.0 5.0 2.0 0.7 2.1 0.0-2.0-4.0-6.0-8.0-5.7-4.8 Tahmin(%) 2014
DetaylıSigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü. Aktüerler Derneği Nisan 2010
Sigorta irketlerinin Yaps ve Aktüerin Rolü Aktüerler Derneği Nisan 2010 Türkiye de sigortaclk ve bireysel emeklilik sektörü RKET SAYISI - NUMBER OF COMPANY 2006 2007 2008 Hayat D - Non Life (Alt adedi
DetaylıEKER YATIRIM MENKUL DE ERLER A.. 2012 YILINA A T 28 MART 2013 TAR HL OLA AN GENEL KURUL TOPLANTI GÜNDEM
Faaliyet Raporu 2012 çindekiler 1 EKERYATIRIMMENKULDEERLERA.. 2012YILINAAT28MART2013TARHLOLAANGENELKURUL TOPLANTIGÜNDEM 1 AçlveYoklama 2 BakanlkDivanSeçimi 3 Bakanlk Divanna Genel Kurul Toplant tutanan
Detaylı109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR
-1- 109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR Yabancıların, 8 Haziran itibariyle Türkiye de 53 milyar 130 milyon dolarlık hisse senedi, 38 milyar 398 milyon dolar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 407
DetaylıHisse senedi piyasas çalkantlar için erken uyar sistemi: Türkiye örnei
www.istatistikciler.org statistikçiler Dergisi 2 (2009) 37-47 statistikçiler Dergisi Hisse senedi piyasas çalkantlar için erken uyar sistemi: Türkiye örnei Ayhan Topcu Sermaye Piyasas Kurulu Eskiehir Yolu
DetaylıBankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri
Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2
DetaylıBüyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü. Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı
Büyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı Büyüme: Yatırım ve Tasarrufun Fonksiyonu Büyüme : Büyümenin Temel Unsuru : Üretimin Temel Faktörleri : Üretimin Diğer
DetaylıTEKSTLDE KULLANILAN SUYUN ÖNEM VE ÖRNEK BR LETMEDE YAPILAN SU ANALZ ÇALIMALARI
ISSN 1019-1011 Ç.Ü.MÜH.MM.FAK.DERGS C$LT.19 SAYI.2 Aral-k December 2004 Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH. VOL.19 NO.2 TEKSTLDE KULLANILAN SUYUN ÖNEM VE ÖRNEK BR LETMEDE YAPILAN SU ANALZ ÇALIMALARI Serin MAVRUZ ve R.
DetaylıBankacılık sektörü. 2002-2008 Mart. Mayıs 2008
Bankacılık sektörü 2002-2008 Mart Mayıs 2008 Sunumun içeriği I- Finansal sektörün büyüklüğü ve kamu ile ilişkisi II- Bankacılık sistemine ilişkin bilgiler III- Büyüme IV- Bilanço yapısında değişme V-Risk
Detaylı7.26% 9.9% 10.8% 10.8% % Mart 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 4.04 Altın (USD) 1,313 Nisan 18 EUR/TRY 4.90 Petrol (Brent) 75.9 BİST - 100 104,283 Gösterge Faiz 14.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7.26% 9.9% 10.8% 10.8%
DetaylıTÜRKYE NN DÖNÜÜM SÜRECNDE DI TCARET POLTKALARI C.Erdem Hepaktan
2. Ulusal ktisat Kongresi / 20-22 ubat 2008 / DEÜ BF ktisat Bölümü / zmir -Türkiye ÖZET TÜRKYE NN DÖNÜÜM SÜRECNDE DI TCARET POLTKALARI C.Erdem Hepaktan 1960 ve 1970 li yllarda, Türkiye ekonomisinde sanayileme
Detaylı1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar:
01/01/2005-31/12/2005 DÖNEMNE LKN YAPI KRED EMEKLLK A.. GELR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI (DÖVZ) EMEKLLK YATIRIM FONU FAALYET RAPORU 1) Ekonominin Genel Durumu ve Piyasalar: 2005 yl gelimekte olan ülke
Detaylıç e v i r i Asya ve Latin Amerika da Yaşanan Finansal Krizler: Sonrası ve Bugün G. L. Kaminsky, C. M. Reinhart 1 (Çeviren: M.
Bilgi (18), 2009 / 1 : 145-154 ç e v i r i Asya ve Latin Amerika da Yaşanan Finansal Krizler: Sonrası ve Bugün G. L. Kaminsky, C. M. Reinhart 1 (Çeviren: M. Kemal Aydın) 2 Temmuz 1997 tarihinde Tayland
DetaylıFinansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 2015
Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 215 The Economist Intelligence Unit, Haziran 216 Küresel ticaret finansal krizden bu yana, 215 te en zayıf yılını yaşadı. Ekonomi Politikaları
Detaylı3 1 x 2 ( ) 2 = E) f( x) ... Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln göstermek üzere, sigortal saysnn
SORU : Aada tanm verilen f fonksiyonlarndan hangisi denklemini her R için salar? f + = f t dt integral e A) f = e B) f = e C) f D) f = E) f = e ( ) = e ( ) SORU : Bir sigorta portföyünde, t poliçe yln
DetaylıTÜRKYE DE DEVLET BÜTÇELERNN DEEN HEDEF: FAZ DII FAZLA KAVRAMI
TÜRKYE DE DEVLET BÜTÇELERNN DEEN HEDEF: FAZ DII FAZLA KAVRAMI Yrd.Doç.Dr. Harun CANSIZ ÖZET 1990 l yllarda Türk Kamu Maliyesi önemli sorunlar yaamtr. Hükümetler bunlar kendi çabalaryla çözemedikleri için
DetaylıBankacılık sektörü 2010 Ocak-Eylül dönemindeki gelişmeler. Ekim 2010
Bankacılık sektörü 2010 Ocak-Eylül dönemindeki gelişmeler Ekim 2010 Bu çalışma, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayımlanan günlük veriler baz alınarak yapılmaktadır. Çalışmanın amacı,
DetaylıYrd. Doç. Dr. Emre HORASAN
Yrd. Doç. Dr. Emre HORASAN Finansal Sistem; fonun arz ve talebini dengeleyen ve fonları zaman, miktar, vade ve kişiler bazında kullanılabilir hale getiren bir sistemdir. Finansal Sistemin görevleri: Malların,
DetaylıMadde 1.1. in 4.paragrafı aaıdaki ekilde güncellenmitir.
YAPI VE KRED BANKASI A.. NN BANKA BONOSU VE/VEYA TAHVLLERNN HALKA ARZINA LKN SERMAYE PYASASI KURULU TARAFINDAN 3 HAZRAN 2011 TARHNDE ONAYLANAN ve TESCL ETTRLEN, 30 EYLÜL 2011 TARHNDE TADL VE 4 EKM 2011
DetaylıEKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20
EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20 Bu sayıda; Dünya Bankası Küresel Ekonomik Beklentiler Raporundaki tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. i Dünya Bankasından
Detaylı2009 YILI UBAT AYINDA BÜTÇE G DERLER 25 M LYAR 808 M LYON TL, BÜTÇE GEL RLER 18 M LYAR 415 M LYON TL VE BÜTÇE AÇI I 7 M LYAR 393
UBAT 2009 DÖNEM 2009 YILI UBAT AYINDA BÜTÇE G DERLER 25 M LYAR 808 M LYON TL, BÜTÇE GEL RLER 18 M LYAR 415 M LYON TL VE BÜTÇE AÇI I 7 M LYAR 393 LYON TL OLARAK GERÇEKLE R. 2009 YILI UBAT AYINDA 9 M LYAR
DetaylıCARİ AÇIK Hacı Dede Hakan KARAGÖZ
Cari açık, ülkenin elde ettiği döviz gelirlerinin, döviz giderlerinden düşük olmasıdır. Cari açık, yurtdışı borçlanarak veya önceden kalan rezervlerin kullanılması ile finanse edilir. Sermaye hesabı, açığı
DetaylıCİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU
CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Para Piyasası Likit Kamu
DetaylıBİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ...
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ... 1-20 1.1. Temel Makro Ekonomik Göstergelere Göre Türkiye nin Mevcut Durumu ve Dünyadaki Yeri... 1 1.2. Ekonominin Artıları Eksileri; Temel
DetaylıFİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ
FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ 1 İçerik Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler İşletmelerde Vekalet Sorunu (Asil
DetaylıTÜRK YE DE TARIMSAL MAK NELE ME (1923 1933)
TARHNPENDE ULUSLARARASITARHveSOSYALARATIRMALARDERGS Yl:2010,Say:3 Sayfa:119136 THEPURSUITOFHISTORY INTERNATIONALPERIODICALFORHISTORYANDSOCIALRESEARCH Year:2010,Issue:3 Page:119136 TÜRKYE DETARIMSALMAKNELEME(19231933)
Detaylı7.36% 7.0% 15.8% 9.6% % Haziran 18 Mayıs 18 Haziran 18 Temmuz 18
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 4.90 Altın (USD) 1,221 Temmuz 18 EUR/TRY 5.75 Petrol (Brent) 74.3 BİST - 100 96,952 Gösterge Faiz 20.6 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7.36% 7.0% 15.8% 9.6%
DetaylıÖZGEÇMİŞ. 7. Yayınlar 7.1. Uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan makaleler (SCI & SSCI & Arts and Humanities)
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Gonca ATICI 2. Doğum Tarihi: 07.05.1975 3. Unvanı: Doçent 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans İngilizce İktisat İstanbul Üniversitesi 1997 Y. Lisans Para-Banka
DetaylıİÇİNDEKİLER YAZAR HAKKINDA
İÇİNDEKİLER YAZAR HAKKINDA... ii ÖNSÖZ... iii 2. BASIM İÇİN ÖNSÖZ... iv İÇİNDEKİLER... v ŞEKİLLER... xi TABLOLAR... xiii KISALTMALAR... xv GİRİŞ... 1 BÖLÜM 1: FİNANSAL SİSTEMİN EKONOMİ İÇERİSİNDEKİ YERİ...
Detaylı2013 YILI II. SEVYE AKTÜERLK SINAVLARI MUHASEBE VE FNANSAL RAPORLAMA ÖRNEK SINAV SORULARI
2013 YILI II. SEVYE AKTÜERLK SINAVLARI MUHASEBE VE FNANSAL RAPORLAMA ÖRNEK SINAV SORULARI 1-Türkiye Finansal Raporlama Standartlar na (TFRS) göre deer dü"üklüü aada verilen hangi hesap kalemi için ayr(lmaz?
Detaylı