BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU
|
|
- Deniz Mustafa
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ÖZET BASINÇLI REAKTÖRDE KARBON DİOKSİTİN ATIK ULEKSİT CEVHERİ İLE TUTULMASININ OPTİMİZASYONU Mehmet ÇOPUR a, M. Muhtar KOCAKERİM a, İ.Hakkı KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum, b Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksekokulu,Kimya Teknolojisi Bölümü,Bayburt,69000 e-posta: mcopur@atuni.edu.tr, mkocakerim@yahoo.com, ihkarakas@bayburt.edu.tr Sera etkisinin ortaya çıkma nedenlerinin yaklaşık %55 i CO 2 konsantrasyonundaki artıştan kaynaklanmaktadır. Mineral karbonizasyonu karbondioksit için kalıcı ve emniyetli bir depolama metodudur. CO 2 ye olan ilgilerinden dolayı bazik atıkların CO 2 depolama için kullanımı birçok avantajlara sahiptir. Keza bu atıkların çevresel kalitesi karbonizasyon ile iyileştirilebilir.uleksit, konsantrasyon tesislerinde konsantre hale getirildikten sonra ihraç edilmektedir. Fakat mm elek altı uleksit fraksiyonu satılamamakta ve işlenememekte, dolayısıyla açık alanlarda depolanmaktadır. Suda önemli ölçüde çözünebilen uleksit yağmur suları ile çözünerek su kaynaklarında ve toprakta kirlenmeye sebep olmaktadır. Bu nedenle bu cevherin işlenmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada mm elek altı uleksitin yüksek basınçlı bir reaktörde CO 2 ile doyurulmuş sularda çözünürlüğünün optimizasyonu incelenmiştir. Sıcaklık, katı-sıvı oranı, basınç, tane boyutu ve zaman bu sistem için parametreler olarak belirlenmiştir. Optimizasyon için Taguchi metodu uygulanmış ve sıcaklık 120 o C, basınç,20 bar, katı-sıvı oranı 0,4 g/ml, tane boyutu 150 µm, karıştırma hızı 500 rpm optimum şartlar olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : uleksit, karbondioksit tutulması, optimizasyon, taguchi GİRİŞ CO 2 yakalama ve depolama CO 2 emisyonunu azaltmayı konu alan teknolojilerin portföyünün önemli bir bileşenidir. CO 2 nin yakalanması ve depolanması üç teknolojiye ihtiyaç duyulur: CO 2 nin yakalanması ve konsantrasyonu, taşıma ve depolamadır. Yakalanmış CO 2 in ise atmosfer dışında güvenli bir şekilde depolanması gerekir. Üç depolama alternatifi farklı depolama kapasiteleri, güvenilirlikleri ve maliyetleri açısından tartışma konusudur. Bunlar jeolojik, okyanus ve mineral depolamadır. Mineral depolama diğer alternatiflere göre CO 2 nin güvenli ve kalıcı depolanması için ümit verici bir yol olarak kabul edilmektedir. CO 2 mineral depolamanın esası, CO 2 ile mineralleri(çoğu kalsiyum magnezyum silikatlar) kalsiyum ve magnezyum karbonatlara dönüştürmektir [1]. Bu proses özellikle silikat minerallerinin zayıf asidik ortamda çözünme hızının yavaşlığından dolayı reaksiyon hızıyla sınırlıdır [2]. Bazik alkali katı atıkların mineral depolama için hammadde olarak kullanılması, ürünlerinin yeniden faydalı bir şekilde kullanılması veya çevresel kalitesinin iyileşmesinden dolayı cazip bir alternatiftir. Çelik cürufları mineral CO 2 depolama için yüksek CO 2 depolama kapasitesinden dolayı araştırma amaçlı kullanılmıştır []. Bor cevherlerinin asitlerle ve asit karakterli oksitlerle sulu ortamda çözünmeleri hakkında bir çok çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar arasında CO 2 ve SO 2 ile doyurulmuş sularda uleksitin çözünme kinetiği ve optimizasyonu hakkında çalışmalar ilgi çekicidir [-6]. Ülkemizde uleksit konsantre hale getirildikten sonra ihraç edilmektedir. Fakat mm elek altı uleksit satılamamakta ve işlenememekte dolayısıyla açık alanlarda depolanmaktadır. Suda önemli ölçüde çözünebilen uleksit yağmur suları ile çözünerek su kaynaklarında ve toprakta kirlenmeye sebep olmaktadır.
2 Bu çalışmanın amacı çevre için problemli bir atık olan mm elek altı uleksit cevheri kullanarak sulu ortamda basınç altında CO 2 i reaksiyona sokmak, böylece bir taraftan cevherin bor içeriğini ekstrakte ederken bir taraftan da CO 2 i stabilize etmektir. DENEYSEL YÖNTEM Bu çalışmada yaklaşık olarak %21 B 2 O içeren mm elek altı uleksit kullanılmıştır. Cevher öğütülüp, standart eleklerden geçirilerek -600, -55, -250,-180 ve -150 μm. olarak fraksiyonlarına ayrılmıştır. Deneysel çalışmada kullanılan mm elek altı üleksit mineralinin kimyasal olarak bileşimini belirlemek için XRF ve XRD analizleri yapılmıştır. XRF sonuçları Tablo 1. de ve XRD sonuçları Şekil 1. de verilmiştir. Tablo1. mm elekaltı Üleksit mineralinin XRF sonuçları Elek % Fraksyonu B 2 O SiO 2 Al 2 O CaO MgO Fe 2 O Na 2 O K 2 O SrO SO K.K -600 μm 2,6 9,21 0,2 25,48 6,67 0,09 2,25 0,0 1,1 0,09 1,21-55 μm 24,24 9,19 0,2 24,91 6,56 0,08 2,8 0,02 1,1 0,08 1, μm 24,91 9,08 0,2 24,67 6, 0,08 2,19 0,02 1,09 0,09 1, -180 μm 25,4 8,78 0,21 24,47 6,1 0,1 2,14 0,02 1,19 0,1 1, μm 25, 9,6 0,2 2,65 6,54 0,09 2,28 0,02 1,0 0,11 1,8 Deneyler için yüksek basınca dayanıklı, sıcaklık kontrollü ve karıştırma düzeneğine sahip Parr marka çelik bir reaktör kullanılmıştır. Sıcaklık, katı-sıvı oranı, basınç, tane boyutu ve zaman bu sistem için parametreler olarak belirlenmiştir. A:Ulexite (NaCaB 5 O 9 8H 2 O) B:Colemanite (CaB O 4 (OH) H 2 O) C:Calcite (CaCO ) Şekil 1. mm elek altı üleksit mineralinin X-Ray Difraktogramı Optimizasyon denemeleri iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci optimizasyon denemelerinde parametre olarak sıcaklık ( o C), zaman (0-120 dak), tane boyutu µm, katı sıvı oranı 0,2-0,5 g/ml, basınç (5-20 bar) olarak alınmıştır. İkinci optimizasyon denemelerinde
3 parametre olarak tane boyutu<150 µm, katı-sıvı oranı(0,4-0,5 g/ml) ve sıcaklık( o C) parametre olarak seçilmiştir. Optimizasyon için Taguchi deney tasarımı uygulanmıştır. Taguchi metodu maliyetleri en düşük seviyede tutmak için en az deney yapma prensibine dayanan bir yöntemdir. Taguchi fraksiyonel faktöriyel tasarımın özel bir biçimi olan ortogonal diziler yöntemini kullanmıştır. Taguchi ürünün veya prosesin etkilendiği parametreleri, kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen parametereler olmak üzere iki kısma ayırır. Kontrol edilemeyen parametreler çok yüksek maliyet getireceğinden, kontrol edilebilen parametre seviyelerinin araştırılması daha uygun olur. Deneysel çalışma sonucunda belirlenecek optimum çalışma şartları, farklı çalışma ortamları ve farklı zamanlarda her zaman aynı veya birbirine çok yakın performans değerini verebilmelidir. Bunu gerçekleştirebilmek için kullanılacak optimizasyon kriteri, performans değeri etrafındaki değişkenliğin minimum düzeyde tutulmasını kontrol edebilmelidir. Taguchi ye göre, böyle bir optimizasyon kriteri performans istatistiğidir (signal to noise ratio). Performans istatistiğinin bulunmasında aşağıdaki eşitlikler kullanılır: 1. Daha büyük daha iyi durumu için: 2. Daha küçük daha iyi durumu için: SN (signal to noise) değeri performans istatistiği, n, t deneyin tekrarlanma sayısı ve Y t de t. deneyin performans değeridir. Cevabın; mümkün olduğu kadar büyük olduğu durumlarda SN L ve SN S kullanılarak optimizasyon yapılır. SN oranının ve Y yi etkileyen faktörleri belirlemek için varyans analizleri kullanılır. SN L ve SN S performans istatistikleri, optimizasyon kriteri olarak seçilebilir. Bir deneyi etkileyen parametreleri kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen olmak üzere iki grupta incelemesi ve çok sayıda parametreyi 2 den fazla seviyede incelemeye imkan sağlamasıdır. Taguchi ye göre deneyde incelenen parametreler arasında önemli olabilecek bileşik etkiler var ise bunlar deney planına dahil edilerek incelenebilir. Deney planında sadece asıl etkiler ve önemli olan bileşik etkiler dikkate alındığından, yapılması gereken deney sayısı en aza indirgenmektedir. Böylece, deney sayısının çokluğu nedeniyle çok fazla zaman ve araştırma gideri gerektiren ve bu nedenle yapılamayan çalışmaların yapılmasına imkan sağlar. Taguchi yöntemi, deneyler sonunda elde edilen verileri değerlendirmek için; istatistiksel deney tasarım yöntemlerinde olduğu gibi varyans analizi ve buna ilave olarak göze hitap eden grafiksel yöntemlerde kullanılır. Bu metodun diğer bir avantajı ise, performans değerinin ortalamasını, hedeflenen düzeye getirirken hedef civarındaki değişkenliği minimum yapmasıdır. Bu çalışmada sıcaklık, katı-sıvı oranı, basınç, tane boyutu parametreler olarak belirlenmiştir. Bu parametrelerin kodlamaları ve seviyeleri Tablo 2. de verilmiştir. Optimizasyon denemeleri iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci optimizasyon çalışmaları için belirlenen parametre sayısı 4 ve her bir parametre içinde 4 faklı seviyenin incelenmesi düşünülerek L16(4 4 ) Taguchi faktöriyel fraksiyonel deney tasarımı planı belirlenmiş ve deney sonuçları ile birlikte Tablo. de verilmiştir.
4 Tablo 2. Birinci optimizasyon denemelerinde incelenen parametreler ve seviyeleri Kodlamalar Parametreler Seviyeler A Sıcaklık, C B Zaman,dak C Tane Boyutu,µm D Katı-Sıvı Oranı,g/mL E Basınç,Bar Tablo. Birinci optimizasyon için Deney Tasarımı ve deney sonuçları 1. Seri 2.Seri 1.seri 2.seri Parametre seviyeleri Deney deneyler deneyler deneyler deneyler No A B C D E B 2 O (%) B 2 O (%) Na 2 O (%) Na 2 O (%) Birinci optimizasyon denemelerinden alınan sonuçlar değerlendirilerek etkin olan parametrelerin değiştirilmesi ile daha fazla miktarda katının çözündürülmesinin sağlanabilmesi için ikinci bir optimizasyon daha yapılmıştır. Bu ikinci optimizasyonda incelenen parametreler ve seviyeleri Tablo 4 de verilmiştir. İkinci optimizasyon çalışmaları için belirlenen parametre sayısı ve her bir parametre içinde 2 faklı seviyenin incelenmesi düşünülerek L4 Taguchi faktöriyel fraksiyonel deney tasarımı planı belirlenmiş ve deney sonuçları ile birlikte Tablo 5 de verilmiştir.
5 Tablo 4. İkinci optimizasyonda incelenen parametreler ve seviyeleri Kodlamalar Parametreler Seviyeler 1 2 A Sıcaklık C B Katı-Sıvı Oranı,g/mL C Basınç,Bar Tablo 5: İkinci optimizasyon için Deney Tasarımı ve deney sonuçları Deney Parametre seviyeleri 1. Seri deneyler 2.Seri Deneyler No A B C B 2 O (%) B 2 O (%) SONUÇ VE TARTIŞMA Uleksit ile CO 2 arasında sulu çözeltilerde gerçekleşen reaksiyonlar aşağıda verilmiştir. Na 2O 2CaO 5B2O 16H2 O (k) +CO 2(aq) 2CaCO (k) +NaHCO (aq) +NaB5O 6(OH) 4(aq) +5HBO (aq) +6H 2O (1) Na 2O 2CaO 5B2O 16H2 O (k) +CO2(aq) 2CaCO (k) +NaHCO (aq) +NaBO (OH) 4(aq) +7HBO (aq) +H2O (2) Kolamanit ve CO 2 arasında gerçekleşen reaksiyolarda aşağıda verilmiştir 2CaO B2O 5H2 O (k) + 2CO 2(aq) + 4H2O 2CaCO (k) + 6HBO( aq () ) Bu reaksiyonlara göre CO 2 tutulması NaHCO ve CaCO olarak gerçekleşmektedir ve bu bileşikler termodinamik olarak kararlı bileşiklerdir. Birinci optimizasyon denemelerinde elde edilen datalarda yapılan varyans analizi sonucunda parametrelerin etkinlik sıralaması katı-sıvı oranı, sıcaklık, basınç, zaman ve tane boyutudur. Birinci optimizasyona ait ANOVA tablosu Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6: ANOVA tablosu SS df MS F p {1}A {2}B *C {4}D {5}E Residual Optimum şartlar, 100 o C, 120 dak, <150 µm, katı-sıvı oranı 0.2 g/ml, 20 bar olarak belirlenmiştir. Birinci optimizasyon için parametre seviyelerine göre SN ort değerleri Şekil 2 de verilmiştir.
6 Şekil 2: Birinci optimizasyon için Parametre seviyelerine göre SN ort değerleri İkinci optimizasyon denemelerinde, birinci optimizasyonda en çok etkiye sahip olan katı-sıvı oranı( g/ml), sıcaklık( o C) ve basınç(10-20 bar) parametre olarak seçilmiştir. Birinci optimizasyon denemelerinde optimum şart olarak bulunan <150 µm, 120 dak, ve 500 rpm ikinci optimizasyon denemelerinde sabit tutulmuştur. İkinci optimizasyon denemelerinde optimum şartlar sıcaklık 110 o C, basınç 20 bar ve katı sıvı oranı 0,4 g/ml olarak bulunmuştur. Bu optimum şartlarda çözünme değeri % 81 B 2 O olarak gerçekleşmiştir. Şekil : ikinci optimizasyon için Parametre seviyelerine göre SN ort değerleri İkinci optimizasyon denemelerinde çözünme üzerine basınç pozitif bir etkiye sahipken sıcaklık ve katı-sıvı oranı negatif bir etkiye sahip olmuştur. Sıcaklığın negatif etkiye sahip olması, CO 2
7 gazının çözünürlüğünün sıcaklıkla azalmasından dolayı 110 o C den sonra konsantrasyondaki azalmanın çözünme üzerine etkili olduğu görülmüştür. Uleksit suda kolay çözünebilen bir mineraldir. Dolayısıyla açık alanlarda depolanması durumunda yağmur suları ile çözünerek toprakta, yüzey sularında ve yer altı sularında ciddi bor kirliliğine sebep olabilmektedir. Çevreye yayılan bor hem kendi toksititesinden dolayı kirlilik oluşturmakta hem de çevredeki ağır metaller ile birleşerek kirlilik yükünü sinerjistik olarak artırmaktadır. CO 2 gazı ise sera etkisi sebebiyle çağımızın en büyük çevre sorunu olan küresel ısınmanın en büyük tetikleyicilerinden birisidir ve CO 2 salınımı uluslararası anlaşmalarla sınırlandırılmıştır. CO 2 ortamında çözündürülen uleksitin faydalı bir ürüne dönüştürülmesinin yanı sıra, CO 2 salınımı azaltılarak atmosferdeki sera gazı etkisi düşürülmüştür. Ayrıca mineral karbonizasyonda kullanılan silikat mineralleri ile CO 2 reaksiyonları yavaş ilerlerken CO 2 in uleksit ile reaksiyonu hızlı gerçekleşen bir reaksiyondur. Dolayısıyla bu ortamda uleksitin çoğu ve kolemanitin bir kısmı çözünmekte, boratlar ve borik asit, NaHCO ve CaCO gibi kararlı bileşikler oluşmaktadır.çözünmeden kalan kısımda killer, kalsiyum karbonat, magnezyum karbonat ve bir miktar kolemanit bulunmaktadır. KAYNAKLAR 1. Schiller,C., Feasibility Study of Carbon Dioxide Mineral Sequestration, European Talent Award for Innovative Energy Systems,(2007) 2. Krevor,S.C., Lackner,K.S., Enhancing Process Kinetics for Mineral Carbon Sequestration, Energy Procedia, (2009), Huijgen, W., Witkamp, G.-J. and Comans, R.,Mineral CO2 sequestration in alkaline solid residues, ECN-RX ,(2004). 4. Kocakerim, M.M., Çolak, S., Davies, T.W., Alkan, M., Dissolution Kinetics of Ulexide in CO 2 -saturated Water, Canadian Metall. Quart., 2, 4, 9-96, Alkan, M., Kocakerim, M.M., Dissolution Kinetics of Ulexite in Water Saturated by Sulphur dioxide J. Chem. Tech. Biotechnol. 40, , Kocakerim, M.M., Çolak, S., Davies, T.W., Alkan, M., Dissolution Kinetics of Ulexite in CO 2 -saturated Water, Canadian Metall. Quart., 2, 4, 9-96, Alkan, M., Kocakerim, M.M., Çolak, S., Dissolution Kinetics of Colemanite in Water Saturated by CO 2, J. Chem. Tech. Biotechnol. 5 A, 82-86, 1985 Bu çalışma 108Y170 No lu proje ile TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir.
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt
DetaylıRM26 KOLEMANİTİN CO 2 VE SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU
Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM6 KOLEMANİTİN CO VE SO İLE DOYURULMUŞ SULU ÇÖZELTİLERDEKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN OPTİMİZASYONU ZAFER EKİNCİ, ENES ŞAYAN,
DetaylıBACA GAZINDAKİ KARBONDİOKSİTİN KOLEMANİTLE STABİLİZASYONU
BACA GAZINDAKİ KARBONDİOKSİTİN KOLEMANİTLE STABİLİZASYONU M.Muhtar KOCAKERİM, Mehmet ÇOPUR, Hüseyin ELÇİÇEK mkerim@atauni.edu.tr, mcopur@atauni.edu.tr, helcicek@gmail.com Atatürk Üniversitesi,Kimya Mühendisliği,25240,
DetaylıKÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet
ULEKSİTİN (NH 4 ) 2 SO 4 ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU KÜÇÜK Özkan, KOCAKERİM M. Muhtar, ÇOPUR Mehmet ve YARTAŞI Ahmet Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,
DetaylıPROBERTİTİN TİTRİPLEX III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
PROBERTİTİN TİTRİPLE III ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Hatice Dursun*, M.Muhtar Kocakerim*, Özkan Küçük*, Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü,Erzurum,2524 *Atatürk Üniversitesi
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya
DetaylıTİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU
TİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU Özlem Karagöz *, Mehmet Çopur a, Muhtar Kocakerim b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum, 25240 b Atatürk Üniversitesi,
DetaylıKOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ
KOLEMANİT CEVHERİNİN POTASYUM HİDROJEN SÜLFAT ÇÖZELTİSİNDE ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN İNCELENMESİ Rövşen Guliyev Atatürk Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi, Kimya Bölümü Erzurum,25240 e-mail : rusen1958@yahoo.com.tr
DetaylıBaca Gazındaki CO2 ve SO2 nin Bor Cevherlerinin İşlenmesinde Kullanılması. Prof.Dr.Mehmet ÇOPUR Bursa Teknik Üniversitesi
Baca Gazındaki CO2 ve SO2 nin Bor Cevherlerinin İşlenmesinde Kullanılması Prof.Dr.Mehmet ÇOPUR Bursa Teknik Üniversitesi BOR; Kökeni Arapça da Buraq ve Farsça da Burah kelimelerinden gelen, simgesi (B)
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun
BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı
DetaylıPik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıKireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ
Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Maden Müh. Bölümü e-posta: zenkilic@cu.edu.tr PCC (ÇKK) NEDİR? PCC (Precipitated Calcium Carbonate), çöktürülmüş
DetaylıBOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI
BOR ENDÜSTRİSİ KATI ATIKLARINDAN BORAKSIN KATI-SIVI ÖZÜTLEME İLE GERİ KAZANILMASI Mine ÖZDEMİR, İlker KIPÇAK, Neşe (UYGAN) ÖZTÜRK Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği
DetaylıÖğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen
Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi
DetaylıARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE
Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi A-Uygulamalı Bilimler ve Mühendislik Anadolu University Journal of Science and Technology A- Applied Sciences and Engineering Cilt: 16 Sayı: 2-2015 Sayfa:
DetaylıDOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU
DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma
DetaylıASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006
ASİT-BAZ VE ph MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir.insanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve
DetaylıELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI
ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI Prof. Dr. Hüseyin Karaca İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 44280 MALATYA GİRİŞ Dünya petrol rezervlerinin birkaç
DetaylıULEKSİTİN SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULARDA ÇÖZÜNMESİ SONUCU ELDE EDİLEN SÜSPANSİYONLARIN SÜZÜLEBİLİRLİĞİNİN OPTİMİZASYONU
ULEKSİTİN SO 2 İLE DOYURULMUŞ SULARDA ÇÖZÜNMESİ SONUCU ELDE EDİLEN SÜSPANSİYONLARIN SÜZÜLEBİLİRLİĞİNİN OPTİMİZASYONU Ö. KÜÇÜK, M.M. KOCAKERİM Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği
DetaylıPİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ
PİRİT KÜLÜNÜN BASINÇ ALTINDA AMONYAKLA ÇÖZÜNDÜRÜLMESİ Turan ÇALBAN a,, Nurcan BORULU a, Soner KUŞLU a, Sabri ÇOLAK a a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 25240-Erzurum
DetaylıTİNKALİN YÜKSEK SICAKLIKLARDA FOSFORİK ASİT ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNME KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ. Hazırlayan: Prof. Dr. Mehmet TUNÇ
TİNKALİN YÜKSEK SICAKLIKLARDA FOSFORİK ASİT ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNME KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ Hazırlayan: Prof. Dr. Mehmet TUNÇ GİRİŞ İnsanlık tarihinde çok eski zamanlardan beri bilinen bor geçmişte; *Altın
DetaylıKONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI
KONU MOTORLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKĠLERĠ VE BU ETKĠLERĠN AZALTILMASI HAVA Etrafımızı saran gaz karışımıdır ( Atmosfer). Kuru Temiz hava içerisinde yaklaģık olarak ; - %78 Azot - %21 Oksijen - %0,03 Karbondioksit
DetaylıANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ
ANKARA ŞEHRİNİN HAVA KALİTESİNİN UOB LER AÇISINDAN İNCELENMESİ Sanaz Lakestani, Gülen Güllü Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü E mail: ggullu@hacettepe.edu.tr Amaç Bu çalışmada Ankara ilininin
DetaylıTEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ
TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ i. Elleçleme (Handling) Tesisi Elleçleme tesisi, uygun tehlikeli ve tehlikesiz endüstriyel atıkların, parçalanması ve termal bertaraf tesislerinin istediği fiziksel şartları
DetaylıKALSİNE ULEKSİT İN AMONYUM KLORÜR ÇÖZELTİLERİ İÇİNDE ÇÖZÜNÜRLEŞTİRİLMESİ KİNETİĞİ
KALSİNE ULEKSİT İN AMONYUM KLORÜR ÇÖZELTİLERİ İÇİNDE ÇÖZÜNÜRLEŞTİRİLMESİ KİNETİĞİ Gamze TEKİN alıkesir Üniversitesi Fen ilimleri Enstitüsü 10100 alıkesir/türkiye e-mail: gamtekin@isnet.net.tr ÖZET Ülkemiz
DetaylıTOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.
TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ HİDROJENİN DEPOLANMASI ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLAR Hidrojenin en önemli özelliklerinden biri depolanabilir olmasıdır.
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
DetaylıProses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor
Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Muhammed Seğmen, Mustafa H. Uğur, ve Prof.Dr. İ. Ersan Kalafatoğlu KORUMA KLOR ALKALĠ SANAYĠ VE TĠCARET ANONĠM ġġrketġ ARGE MERKEZĠ
DetaylıÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ
ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ Onursal Yakaboylu Aslı İşler Filiz Karaosmanoğlu 1 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011 İÇERİK Lastik Atık lastik Atık
DetaylıKİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş
KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.
DetaylıÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ 1 / 56 EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE Türkiye, çimento üretiminde dünyada 5. Avrupada
DetaylıTÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI
TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI ÇALIŞTAY 2009-1 TÜSSİDE-GEBZE 15-22 HAZİRAN 2009 GRUP KATALİZÖR ERDOĞAN DURDU
DetaylıKOLEMANİT FLOTASYON KONSANTRELERİNİN BRİKETLEME YOLUYLE AGLOMERASYONU. M.Hayri ERTEN. Orta Doğu Teknik Üniversitesi
KOLEMANİT FLOTASYON KONSANTRELERİNİN BRİKETLEME YOLUYLE AGLOMERASYONU M.Hayri ERTEN Orta Doğu Teknik Üniversitesi ÖZET. Flotasyondan elde edilen kolemanit konsantrelerinin kurutma veya kalsinasyon gibi
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Ankara Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 1605 Cadde, Dilek Binası BİLKENT 06800 ANKARA/TÜRKİYE Tel : 444 50 57 Faks : 0 312 265 09 06 E-Posta
DetaylıHidrojen Depolama Yöntemleri
Gazi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü Maltepe-Ankara Hidrojen Depolama Yöntemleri Y.Doç.Dr.Muhittin BİLGİLİ İçerik Enerji taşıyıcısı olarak H 2 ve uygulamaları, Hidrojen depolama metodları, Sıkıştırılmış
DetaylıÜçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi
Üçlü Sistemler - 1 Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi Günümüzde yapı kimyasalları sektöründe doğan farklı ihtiyaçlar için (yüksek sıcaklık, erken mukavemet, hızlı priz, çatlaksız yapı) farklı çözümler
DetaylıTOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek
DetaylıTürkiye Hazır Beton Birliği İktisadi İşletmesi Deney / Kalibrasyon Laboratuvarı. Deney Listesi
REVİZYON GÜNCELLEME DOKÜMAN NO YAYIN L27 01.01.2008 13.01.2014-06 08.05.2014 1/8 GÜNCELLEŞTİRMEYİ GERÇEKLEŞTİREN (İSİM / İMZA / TARİH) : DENEYLERİ A01 İri agregaların parçalanmaya karşı direnci Los Angeles
DetaylıÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI
ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI HATUN ÖZTÜRK 20338647 Küresel Isınma Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Fosil yakıtların
DetaylıPOTANSİYEL - ph diyagramları
POTANSİYEL - ph diyagramları Metallerin çoğu su ve hava gibi çevresel şartlar altında korozyon eğilimi gösterirler. Çevreleri ile beraber bu metaller enerji vererek, oksit veya hidroksitler şeklinde kimyasal
DetaylıÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ
ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ Melike YILDIRIM, Berkay İLYAS Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Kurupelit / Samsun mellike_yldrm@hotmail.com, berkayilyas@gmail.com Bu
DetaylıBOR UN ROKET YAKITLARINDA KULLANIMI
15.06.2011 1/28 Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş. BOR UN ROKET YAKITLARINDA KULLANIMI SAVUNMA SANAYİİ NDE BORUN KULLANIMI ÇALIŞTAYI 14 HAZİRAN 2011 Emre ERDEM Serhat ÖZTÜRK 15.06.2011 2/28 Sunum Planı
DetaylıONLİNE OLARAK KURUMUMUZ İŞLETMELERİNDE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN PROSES SIRASINDA ÇEŞİTLİ PARAMETRELERDE ANALİZİNİN YAPILABİLMESİ PROJESİ TEKNİK ŞARTNAMESİ
ONLİNE OLARAK KURUMUMUZ İŞLETMELERİNDE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN PROSES SIRASINDA ÇEŞİTLİ PARAMETRELERDE ANALİZİNİN YAPILABİLMESİ PROJESİ TEKNİK ŞARTNAMESİ AMAÇ: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü İşletmelerinde
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları
Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.
DetaylıBölüm 2. Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir.
Bölüm 2 Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. *Hidrojen evrende en bol bulunan elementtir (%70). Dünyada ise oksijendir. Tüm yıldızlar ve birçok gezegen çok
DetaylıHava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM HAVA KİRLİLİĞİ KONTROL MEKANİZMASI Ulusal, Bölgesel Yerel Çalışma
DetaylıENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
ENDÜSTRİYEL SÜREÇLER MEVCUT VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erhan ÜNAL 10.03.2010 1 4. ENDÜSTRİYEL PROSESLER 4.1. Genel Çimento Üretimi Kireç Üretimi Kireçtaşı ve Dolomit Kullanımı Soda Külü Üretimi ve Kullanımı
Detaylıhesaplama (Ders #16 dan devam) II. İstemli değişim ve serbest enerji III. Entropi IV. Oluşum serbest enerjisi
5.111 Ders Özeti #17 Bugün için okuma: Bölüm 7.1 İstemli değişme, Bölümler 7.2 ve 7.8 -Entropi, Bölümler 7.12, 7.13, ve 7.15 Serbest Enerji. Ders #18 için okuma: Bölüm 7.16 Biyolojik Sistemlerde Serbest-Enerji
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR ÇİMENTO ÜRETİMİ VE HAVA KİRLİLİĞİ Üretim aşamaları - Ham madde depolama ve hazırlama - Yakıt depolama ve hazırlama
DetaylıHYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU
ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıSAĞLIK GEREÇLERİ ÜRETİMİNDE ENERJİ VE SİNTERLEME SICAKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİ ÇALIŞMALARI
SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ SAĞLIK GEREÇLERİ ÜRETİMİNDE ENERJİ VE SİNTERLEME SICAKLIĞININ DÜŞÜRÜLMESİ ÇALIŞMALARI PERVİN DAĞ 03 04 2009 İçerik Türkiye de enerji tüketimi Enerji esaslı CO 2 emisyonu Türkiye
DetaylıÇorum Yöresi Tuğla Topraklarındaki Çözünebilir Alkali Tuzların Olumsuz Etkilerinin BaCO 3 ve SrCO 3 ile Giderilmesi
Çorum Yöresi Tuğla Topraklarındaki Çözünebilir Alkali Tuzların Olumsuz Etkilerinin BaCO 3 ve SrCO 3 ile Giderilmesi Atilla Evcin a *, Mürüvvet Bıyık a, Abdullah Küçük a ÖZET a Afyon Kocatepe Üniversitesi,
DetaylıHAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği. DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ
HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ DENEYİN AMACI: Doymuş NaCl çözeltisinin elektroliz sonucu elementlerine ayrışmasının
Detaylı( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ
TOA17 ( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ B. Başlıoğlu, A. Şenol İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar
DetaylıHava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M
Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Temel Kavramlar Emisyon Dış Hava Kalitesi Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Emisyon
DetaylıAtmosfer Kimyası Neden Önemli?
ÇEV 715 Atmosfer Kimyası Özgür ZEYDAN (PhD.) http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Atmosfer Kimyası Neden Önemli? Atmosfere salınan antropojenik ve doğal emisyonların atmosferin fiziksel ve kimyasal yapısını
DetaylıÇimento AraĢtırma ve Uygulama Merkezi. Mineral Katkılar- Uçucu Kül
Çimento AraĢtırma ve Uygulama Merkezi Mineral Katkılar- Uçucu Kül Çimento İkame Malzemeleri - Doğal Malzemeler (Tras vb.) - Atık Malzemeler ( Uçucu Kül, Yüksek Fırın Cürufu, Silis Dumanı) ÇĠMENTO HĠDRATASYONUNUN
DetaylıKimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I
Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri
DetaylıYrd. Doç. Dr. Güray Doğan
17.02.2017 Yrd. Doç. Dr. Güray Doğan Bugün: Hava kirliliği ölçekleri Yerel Kentsel Bölgesel Kıtasal Küresel Hava Kirliliği Ölçekleri Neden ölçeksel tanımlarız? Boyutları bilmek çözüm için para ve zaman
DetaylıNÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı
NÜKLEER ENERJİ Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Dünyada Elektrik Enerjisi Üretimi (2005) Biyomas ve atık: %1,3 Nükleer: %16,5 Kömür: %38,8 Diğer yenilenebilir:
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL MAD-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS 20 1 21 12 30
DetaylıALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar
ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,
Detaylı3/20/2018. Puzolan malzemelerin sınıflandırılması:
PUZOLAN MALZEMELER: Puzolanmaddelerin kullanımı binlerce yıl öncesine kadar gitmektedir. Eski Romalılar, Pozzuolikasabasının civarında volkanik kül ile söndürülmüş kirecin suyla birlikte karıştırılmasıyla
DetaylıAYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI)
AYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI) AYRIŞMA, EROZYON ve TAŞINMA Yer yüzeyindeki kayaçlar su, hava, sıcaklık değişimler ve diğer etkenler tarafından devamlı değişmektedir. Ayrışma Yer yüzeyinde veya Yer yüzeyinin
DetaylıMonolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması
Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması 1.Giriş Monolitik Refrakter Malzemelerin Teknik Bilgi Formları (Data Sheet) malzemelerin laboratuar koşullarında Standardlara uygun
DetaylıASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ
ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve
DetaylıISIDAÇ 40. yapı kimyasalları. Özel ürünleriniz için özel bir çimento!
ISIDAÇ 40 yapı kimyasalları Özel ürünleriniz için özel bir çimento! Çimsa ISDAÇ 40 Kalsiyum Alüminat Çimentosu Yapı Kimyasalları Uygulamaları www.cimsa.com.tr ISIDAÇ 40, 10 yılı aşkın süredir Çimsa tarafından,
Detaylıİçme Sularının Dezenfeksiyonunda Çinko Oksit Nanomateryalinin Kullanımı
İçme Sularının Dezenfeksiyonunda Çinko Oksit Nanomateryalinin Kullanımı F. Elçin Erkurt, Behzat Balcı, E. Su Turan Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Giriş Su, tüm canlılar için en önemli
DetaylıSODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ
SODA KATI ATIĞININ ÇİMENTODA KULLANILABİLİRLİĞİ Nadiye Gür Soda Sanayi A.Ş. Geliştirme Uzmanı 11 Nisan 2013 Adana Sanayi Odası Seyhan/Adana GİRİŞ- SOLVAY PROSESİ HAMMADDELER ÜRÜNLER AMONYAK HAFİF SODA
DetaylıÇD30. SENTETİK SULU CuSO 4 ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU
Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD0 SENTETİK SULU CuSO ÇÖZELTİLERİNDEN ÇEVREL TUZU ÇÖKTÜRMENİN İSTATİSTİKSEL OPTİMİZASYONU T.Çalban, S.Çolak,
Detaylı2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım.
KONU: Kimyasal Tepkimeler Dersin Adı Dersin Konusu İYONİK BİLEŞİKLERİN FORMÜLLERİNİN YAZILMASI İyonik bağlı bileşiklerin formüllerini yazmak için atomların yüklerini bilmek gerekir. Bunu da daha önceki
DetaylıToprakta Kireç Tayini
Toprakta Kireç Tayini Toprakta kireç tayininde genellikle kalsimetre düzeneği kullanılır ve % kireç miktarı CaCO 3 cinsinden ifade edilir. Elde edilen veriler doğrultusunda toprakların kireç içeriğine
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL MAD-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS SEÇMELİ DERS 20 1 21 12 30
Detaylıözet rejenere edilerek tekrar kullanılmaktadır (1). Denizli cevherleri için, bu metodun diğer metodlara karşı üstünlüğü şu noktalarda olmaktadır:
OKSİDE BAKIR CEVHERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UTKU SADIK* özet Asit yiyici karbonatlar ihtiva eden Denizli bölgesi bakır cevherine amonyak liçing metodu uygulanmış ve lâboratuvar çapta bazı optimum şartlara
DetaylıKİMYA II DERS NOTLARI
KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI SÜREKLİ KARIŞTIRMALI REAKTÖR DENEYİ 2012 KONYA İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... ii SİMGELER VE
DetaylıKolemanitin HCl Çözeltilerinde Çözünme Kinetiğinin İncelenmesi The Investigation of Leaching Kinetics of Colemanite in HCl Solutions
//. Uluslararası Bor Sempozyumu, 23-25 Eylül 2004 Eskişehir Türkiye Kolemanitin HCl Çözeltilerinde Çözünme Kinetiğinin İncelenmesi The Investigation of Leaching Kinetics of Colemanite in HCl Solutions
DetaylıELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını
ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını oluşturan, Gerektiğinde ergiyerek kaynak ağzını dolduran
DetaylıBOR HİDRÜRLER. Yasemin Gül Çolak
BOR HİDRÜRLER Yasemin Gül Çolak Bor Hidrür Nedir? Bor hidrür; formülü BH 3, mol kütlesi 13,84 g veya formülü B 2 H 4, mol kütlesi 27,7 g olan, alkolde bozunan renksiz bir gazdır. Bor hidrürler, boranlar
Detaylı2: RADYOAKTİF ATIKLAR...11
İÇİNDEKİLER Bölüm1: TEMEL KAVRAMLAR...1 1.1. İyon ve İyonizan Radyasyonlar...1 1.2. Radyoaktivite...3 1.3. Işınlama...3 1.4. Yarılanma Süresi...3 1.5. Radyolojik Birimler...4 1.6. Radyasyon Dozu...4 1.7.
DetaylıSIFIR KARBONDİOKSİT SALINIMI
SIFIR KARBONDİOKSİT SALINIMI HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER SARP BARIŞ ORHON (7-E) ARDA KÖROĞLU (7-E) DANIŞMAN ÖĞRETMEN Meral BEŞİRACI İZMİR 2014 İÇİNDEKİLER 1. Proje özeti...2 2. Projenin amacı...2 3. Giriş...2-3
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KOLEMANİT CEVHERİNDEN AMONYUM TUZU YARDIMIYLA BORİK ASİT ELDESİ BİTİRME PROJESİ Hazırlayanlar Ahmet Nuri ŞENSOY
DetaylıİLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3
İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile
DetaylıSANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR
SANAYİ TESİSLERİNDE KASITSIZ ÜRETİM SONUCU OLUŞAN KOK LARIN ATMOSFERE VERİLMESİNİN KONTROLÜNE İLİŞKİN MEVZUAT VE ÇALIŞMALAR Aralık 2016 GENEL MEVZUAT H AV A K A L İ T E S İ N İ N K O R U N M A S I Y Ö
DetaylıDENEY FİYAT LİSTESİ. MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron)
BİRİM: LAB.: DENEY FİYAT LİSTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMY Kimya DENEY KODU DENEY ADI BİRİM FİYAT MDN.KMY.0001 Kimyasal analiz boyutuna numune hazırlama ( 100 mikron) 0,00 MDN.KMY.0002 Kimyasal analiz
DetaylıPETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU
PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU T. GÜNGÖREN 1, H. MADENOĞLU 1, M. SERT 1, İ.H. METECAN 2, S. ERDEM 1, L. BALLİCE 1, M. YÜKSEL 1, M. SAĞLAM 1 1 Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıİÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç
SAKARYA 2011 İÇERİK Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç Yanma prosesinin incelenmesi ve temel yanma ürünleri Sıkıştırmalı
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi,
Detaylışeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.
FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin
DetaylıFaz ( denge) diyagramları
Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak
DetaylıBETONARME DEMİRLERİNİN KOROZYONU
BETONARME DEMİRLERİNİN KOROZYONU Birçok yapıda temel yapı malzemesi olarak kullanılmakta olan beton, dış etkilere karşı oldukça dayanıklı bir malzemedir. Betonun çekme dayanımını artırmak amacıyla, halk
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;
DetaylıSÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU
SÜLFÜRİK ASİT VARLIĞINDA HAVA OKSİJENİ KULLANARAK KÜRE KALKOPİRİT KONSANTRESİNDEN BAKIRIN EKSTRAKSİYONU Bayram SİTİL a1, Ercan KESKİN a2, M. Deniz TURAN b,*, H. Soner ALTUNDOĞAN a3 a Fırat Üniversitesi
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI
DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL ADI MAD-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAD-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL ADI MAD-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0
DetaylıOn-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu
On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon
DetaylıDEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak
DEMİR SİLİKAT ESASLI YERLİ GRİT KUMU (RASPA KUMU) Oretec Mineral Sanayi Ltd. Şti. Bölücek Mahallesi 2 Nolu Sanayi Cad. No:164 Ereğli / Zonguldak G r it Kumu /Kumla ma Grit, tozuması en az ve kumlama gücü
DetaylıMağnezitin Kalsinasyon Kinetiği ve Saf MgO Üretimi
S. Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi Sayı 17[2000]159,-164,KONYA Mağnezitin Kalsinasyon Kinetiği ve Saf MgO Üretimi Yüksel ABALI 1 Özet: Bu çalışmada, % 97.35 MgCO 3 ihtiva eden mağnezit minerali 500-900
DetaylıKİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE
KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE Kimyasal reaksiyonlar koşullar uygun olduğunda hem ileri hem de geri yönde gerçekleşirler. Böyle tepkimelere tersinir ya da denge tepkimeleri
Detaylı