SENDROM. AKADEM K DÜfiÜNCE PLATFORMU. Cilt: 2 Say : 3 Bir Logos T p yay n d r Temmuz flini iyi yapmak ISSN

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SENDROM. AKADEM K DÜfiÜNCE PLATFORMU. Cilt: 2 Say : 3 Bir Logos T p yay n d r Temmuz 2007. flini iyi yapmak ISSN 1016-5134"

Transkript

1 ISSN SENDROM AKADEM K DÜfiÜNCE PLATFORMU Cilt: 2 Say : 3 Bir Logos T p yay n d r Temmuz 2007 flini iyi yapmak Prof Dr Süheyla ÜNAL sunal@inonu.edu.tr Maslow un ihtiyaçlar hiyerarflisinde en üst düzeyde kendini gerçeklefltirme yer al r. Kendimizi oluflturdu umuz toplum içinde yapt klar m z arac - l ile gerçeklefltiririz. Ayinemiz ifltir bizim, yapt - m z ifllerle tan mlan r z. nsan olman n sorumlulu u, ne yap yor olursak olal m, o ifli iyi yapmam z gerektirir. Çünkü toplumsal güvenin oluflmas, toplumun sa lam temellere oturmas her bireyin kendi yükümlülüklerini yerine getirmesiyle gerçekleflir. Yapt m z iflin toplumsal önemi, birlikte yaflaman n temel sorumluluklar yla eflde erdedir. Hak ve sorumluluklar terazisinde sorumluluklar m - z yerine getirmeden haklar m z talep etmemiz, toplumun tüm dengelerini derinden sarsacakt r. Günümüzde kendi ç karlar n önceleme davran fl n n vicdan, flefkat ve sorumluluk gibi temel de- erlerin önüne geçti i görülmektedir. Bu e ilimin etkisinden birey olarak kaç nmam z ola an üstü bir çaba göstermememizi gerektirmektedir Akademisyenler olarak bizlerin insanî de erleri korumak ve gelifltirme alan ndaki yükümlülüklerimiz, ça m z n olumsuz etkilerinden korunmak için gereken çabay bizler aç s ndan kat be kat art rmaktad r. Bir baflka insan n, bilgi ve becerilerimize güvenerek bize emanet etti i can n, sa l n onarmakla yükümlü hekimler olarak bu alanda göstermemiz gereken çaba, toplumun di er bireylerinden bir kat daha fazlad r. Toplumun yeterlili imize güvenerek emanet etti i gençleri gelece e haz rlamakta yükümlülü ümüz, e iticiler olarak bir kat daha fazlad r. nsanl n zekâm za ve ahlâk m za güvenerek yükledi i do ru bilgi üretmekte sorumlulu umuz, araflt rmac lar olarak bir kat daha yüksektir. Bu nedenle, Temmuz say m zda iflimizi iyi yapma konusunu ele almay düflündük. Mesle imizi icra ederken hatal uygulamalar n kanunlar m zdaki yeni karfl l klar n say n Celbifl ayr nt l olarak ele almaya çal flt. Dilimizi kullan rken iyi ve do ru olan yapmakla ilgili olarak say n Zülfikar ve Yak nc n n görüfllerine yer verdik. Ayr ca, editor olarak

2 2 iflimi iyi yapmamam n bir sonucu olarak geçen say da yer alan say n Güzeldemir in bilimsel yay nlarda etik kurallarla ilgili yaz s n do ru flekliyle yeniden yay nlamak istedik. Dergimizin temel amac akademisyenlik alan nda iyi ve do ru olan bulmaya çal flmak. Bu konudaki görüfllerin tart fl ld bu platformda etkin bir flekilde yer almaya ça r yoruz sizleri T bbi Uygulama Hatalar (Malpraktis) Doç Dr. Osman Celbifl ocelbis@inonu.edu.tr. nönü Üniversitesi T p Fakültesi Adli T p Anabilim Dal, Malatya T bbi müdahale, sa l korumak ve sürdürmek gibi bir amaca dayal olsa da, esas nda kiflilik sahibi bir varl k olan insan n vücut bütünlü üne yönelmektedir. lke olarak, insan sa l na ve vücut bütünlü üne yönelen her türlü müdahale, kiflilik haklar n n hukuka ayk r olarak ihlali say l r. Nitekim, Anayasa, 17. maddede kiflilerin yaflama hakk ndan maddi ve manevi varl n koruma ve gelifltirme hakk ndan söz etmekte (f.i); vücut bütünlü- üne dokunulamamas ilkesini vurgulamaktad r (f.ii). Bununla birlikte, kiflinin hayat, vücut bütünlü ü ve sa l n korumak amac yla doktorlar taraf ndan yap lan t bbi müdahaleler, baz flartlar n varl na ba l olarak hukuka uygun say labilirler. Bu flartlar, müdahalenin tedavi amac yla ve t p biliminin kurallar na uygun olmas, hastan n müdahaleye r za göstermesi fleklinde iki ana bafll kta toplanabilir (1). T bbi Malpraktis için genel bir tan mlama yap lacak olursa, hatal davran fl veya görev ihmali sonucu bir yaralanmaya ya da zarara yol açmakt r (2). Türk Tabipleri Birli i Etik lkeleri Madde 13 e göre bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeni ile bir hastan n zarar görmesi anlam na gelir (3). Yasal Tan mlar Burada yeni TCK ile gündeme gelen ve aç klanmas gereken baz kavramlardan bahsetmek gerekmektedir. Taksir (TCK Madde 22/2); Dikkat ve özen yükümlülü üne ayk r l k dolay s yla, bir davran fl n suçun kanunî tan m nda belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçeklefltirilmesidir. Failin öngörülebilir bir neticeyi öngörmemesidir. Neticeyi istemeyen fail, yeterli dikkat ve özeni göstermifl olsayd, hareketinden meydana gelen neticeyi hesaplayabilirdi, öngörebilirdi. Bilinçli taksir (TCK madde 22/3); Kiflinin öngördü ü neticeyi istememesine karfl n, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vard r. Yani, neticenin fail taraf ndan öngörülmüfl olmas na ra men istenmemifl olmas d r. Fail, yapt hareketin kanunun suç olarak düzenledi i bir neticeye sebebiyet verebilece ini öngörmekle birlikte bunun gerçekleflmesini istememekte ve hareketine devam etmektedir. Yani bilinçli taksir, iyi düflünmemek, temkinli hareket etmemektir. Kasttan fark sonucun istenmemifl olmas d r. Birden fazla kiflinin taksirle iflledi i suçlarda herkes kendi kusurundan sorumlu olur. Her failin cezas kusuruna göre ayr ayr belirlenir (TCK Madde 107) (4, 5). Yasal Süreç Türkiye de t bbi uygulama hatalar hakk nda özel bir kanun bulunmamas nedeniyle, bu konudaki davalar genel kanunlar çerçevesinde aç lmaktad r. Hekim hakk nda t bbi uygulama hatas yapt - iddia edilerek ceza davas aç labilir. Ayr ca, bundan ba ms z olarak ayn gerekçeyle tazminat davas da aç labilir. Yasal mevzuat m za göre, hekim taksirle bir hastas n n ölümüne sebebiyet verirse TCK 85. maddeye göre cezaland r l r. E er hastas n n ölmeyip de bir zarara u ramas na neden olursa TCK 89. maddeye göre cezaland r l r. Hekimin suçlanabilmesi için zararla hekimin eylemi aras nda illiyet ba n n kurulmas gerekir. Yani, zarar n hekimin eylemi sonucu meydana gelmesi gerekmektedir. Hekim, yükümlü oldu u bir icrai davran fl (nöbete gitmeme gibi) yerine getirmemesi sonucu meydana gelen ölümden sorumlu tutulabilir. Bu, TCK 83. maddede düzenlenmifltir. Bunlardan ayr, hekimin suçlu bulunmas halinde TCK 53. maddesine göre, üç aydan az ve üç y ldan fazla olmamak üzere meslek-

3 3 ten men cezas verilebilir. Tazminat davalar ise Borçlar Kanunu (BK) na göre düzenlenmektedir. Tazminat davalar nda sözleflmeye ayk r l k (BK Madde 96), haks z fiil (BK Madde 41), yard mc flah slar n fiili (BK Madde 55) ya da sahibi bulundu u t bbi alet ve makinelerdeki yap m ve bak m eksiklikleri (BK Madde 58) iddia edilebilir. TCK 85/1. f kradaki suça bakma görevi asliye ceza mahkemesine, 85/2. f kradaki suça bakma görevi ise a r ceza mahkemesine aittir. TCK 89/ f kradaki suça bakma görevi sulh ceza mahkemesine, 89/4. f kradaki suça bakma görevi ise asliye ceza mahkemesine aittir. Dava zaman afl m süresi 85. madde kapsam ndaki suçlarda 15 y l, 89. madde kapsam ndaki suçlar içinse 8 y ld r (5). TCK Madde 85 (1) Taksirle bir insan n ölümüne neden olan kifli, iki y ldan alt y la kadar hapis cezas ile cezaland r l r. (2) Fiil, birden fazla insan n ölümüne ya da bir veya birden fazla kiflinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kiflinin yaralanmas na neden olmufl ise, kifli iki y ldan onbefl y la kadar hapis cezas ile cezaland r l r. TCK Madde 89 (1) Taksirle baflkas n n vücuduna ac veren veya sa l n n ya da alg lama yetene inin bozulmas na neden olan kifli, üç aydan bir y la kadar hapis veya adlî para cezas ile cezaland r l r. (2) Taksirle yaralama fiili, ma durun; a) Duyular ndan veya organlar ndan birinin ifllevinin sürekli zay flamas na, b) Vücudunda kemik k r lmas na, c) Konuflmas nda sürekli zorlu a, d) Yüzünde sabit ize, e) Yaflam n tehlikeye sokan bir duruma, f) Gebe bir kad n n çocu unun vaktinden önce do mas na neden olmuflsa, birinci f kraya göre belirlenen ceza, yar s oran nda art r l r. (3) Taksirle yaralama fiili, ma durun; a) yileflme olana bulunmayan bir hastal a veya bitkisel hayata girmesine, b) Duyular ndan veya organlar ndan birinin ifllevinin yitirilmesine, c) Konuflma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmas na, d) Yüzünün sürekli de iflikli ine, e) Gebe bir kad n n çocu unun düflmesine neden olmuflsa, birinci f kraya göre belirlenen ceza, bir kat art r l r. (4) Fiilin birden fazla kiflinin yaralanmas na neden olmas hâlinde, alt aydan üç y la kadar hapis cezas na hükmolunur. (5) Taksirle yaralama suçunun soruflturulmas ve kovuflturulmas flikâyete ba l d r. Ancak, birinci f kra kapsam na giren yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle ifllenmesi halinde flikâyet aranmaz. TCK Madde 83 (1) Kiflinin yükümlü oldu u belli bir icrai davran - fl gerçeklefltirmemesi dolay s yla meydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticenin oluflumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davran fla eflde er olmas gerekir. (2) hmali ve icrai davran fl n eflde er kabul edilebilmesi için, kiflinin; a) Belli bir icrai davran flta bulunmak hususunda kanunî düzenlemelerden veya sözleflmeden kaynaklanan bir yükümlülü ünün bulunmas, b) Önceden gerçeklefltirdi i davran fl n baflkalar n n hayat ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluflturmas, gerekir. (3) Belli bir yükümlülü ün ihmali ile ölüme neden olan kifli hakk nda, temel ceza olarak, a rlaflt r lm fl müebbet hapis cezas yerine yirmi y ldan yirmibefl y la kadar, müebbet hapis cezas yerine onbefl y ldan yirmi y la kadar, di er hâllerde ise on y ldan onbefl y la kadar hapis cezas na hükmolunabilece i gibi, cezada indirim de yap lmayabilir. TCK Madde 53 (6) Belli bir meslek veya sanat n ya da trafik düzeninin gerektirdi i dikkat ve özen yükümlülü- üne ayk r l k dolay s yla ifllenen taksirli suçtan mahkûmiyet hâlinde, üç aydan az ve üç y ldan fazla olmamak üzere, bu meslek veya sanat n icras n n yasaklanmas na ya da sürücü belgesinin geri al nmas na karar verilebilir. Yasaklama ve geri alma hükmün kesinleflmesiyle yürürlü e girer ve süre, cezan n tümüyle infaz ndan itibaren ifllemeye bafllar. Hekim Sorumlulu unun Araflt r lmas Hasta hekime tedavi için baflvurdu unda hasta-

4 4 hekim aras nda yaz l olmayan vekalet sözleflmesi oluflur. Bu sözleflmeyle hekim hastas na dünyada t p çevrelerince kabul edilen standart bir t bbi hizmeti vermeyi taahhüt etmifl olur. Burada garanti edilen hastan n iyileflmesi de il, standart bir t bbi hizmetin verilmesidir. Yap lan tedavilere ra men hastan n sa l daha kötüye gidebilir, hatta hasta ölebilir. Hekim hastan n iyileflece ini garanti edemez. Estetik amaçl giriflimlerde durum farkl d r. Burada hekim-hasta aras nda eser sözleflmesi vard r. Hekim hastas na sonucu önceden garanti etmifl olur (6,7). Dikkat ve özen eksikli i durumunda hekim kusurundan bahsedilir. Kusur, hafif, orta veya a r olabilir. Verilecek ceza kusur oran na göre belirlenir. Hekimin yapt t bbi giriflimlerin yasaya uygun say lmas için baz koflullar yerine getirmesi gerekir. Bunun için ön koflul, hastan n r zas n n bulunmas - d r. R zan n geçerli olabilmesi için, hastan n anlayabilece i bir flekilde hastal hakk nda ayd nlat lmas gerekir. Ayd nlatma hastal n tan s n, önerilen tedavi türünü, önerilen tedavinin risklerini mutlaka içermelidir. Ayr ca, hastan n reflit olmas, aklî dengesinin yerinde olmas gerekir. E er yafl küçükse velisi ya da vasisinin r zas gerekmektedir. R - zan n yaz l olmas ispat n kolay olmas aç s ndan yararl d r. Ayr ca, 1219 say l Tababet ve fiuabat Sanatlar n n Tarz cras na Dair Kanun un 70. maddesine göre, büyük cerrahi giriflimlerde r za yaz l olmak zorundad r (8). Hekimin yanl fl tan koydu u ve yanl fl tedavi uygulad ve buna ba l istenmeyen bir zarar n (ölüm, sakat kalma, vb.) olufltu u iddia edilebilir. Hekim do ru tan koydu unu ve do ru tedaviyi uygulad n ispat etmek zorunda kalabilir. Bunun için en kolay yol düzenli kay t tutmakt r. Kay tlar hastan n anamnezini, fizik muayene bulgular n, tüm tetkiklerini, konsültasyonlar ve ameliyat raporlar n içermelidir. Komplikasyonun hukuktaki karfl l izin verilen risktir. Komplikasyon sonucu oluflan zarardan hekimin sorumlu tutulmamas için önceden öngörerek tedbirini almal, oluflursa da hemen müdahale etmelidir. Bunlar yerine getirdi i taktirde hekim komplikasyonlardan sorumlu tutulamaz. Dikkat ve özen eksikli ine ayk r l k iddias n n varl - nda araflt r lan husus, ülkede t bb n eriflti i seviyeye uygun sa l k hizmetinin verilip verilmedi idir. Aran lan standart bir t bbi uygulaman n varl d r. Sa l k hizmeti bir ekip çal flmas n gerektirdi inden, hekim ekibin bafl olarak di erlerinin yapt ndan da denetleyici olarak sorumludur. Verdi i bir tedavinin hemfliresi taraf ndan do ru uyguland n denetlemelidir. Nöbetlere gitmemek, hastas n bir baflka hekime devretmeden terk etmek, gerekli tedbirleri almadan hastas n sevk etmek durumlar nda oluflan zararlardan hekim sorumlu tutulur. Hastas n n s rr n hastan n izni olmadan aç klarsa hekim suç ifllemifl olur. Önceden yetkili birimlere yaz l raporla bildirdi i durumlarda altyap dan kaynaklanan sorunlardan hekim sorumlu olmaz. Hastan n tedavisinde birden fazla hekim görev alm flsa her hekim kendi kusurundan ayr ayr sorumlu tutulur. Ayr ca hastane aleyhine tazminat davas aç labilir. Hastaneler aleyhine ceza davas aç lamaz. Cezai sorumluluk kifliseldir. Hizmet kusuru bulundu u iddia edilerek bunu sa lamakla yükümlü bulundu u gerekçesiyle devlet aleyhine tazminat davas aç labilir. Tazminat davalar nda maddi ve manevi zarar n tazmini istenebilir. Hastaya uygulanan ifllemin tekni ine uygun olup olmad n n belirlenmesi aç s ndan bilirkifli incelemesi gerekir. Ceza davalar nda bilirkiflilik için dava dosyas n n öncelikle Yüksek Sa l k fiuras na gönderilmesi gerekir. Mahkeme gerekli görürse Adli T p Kurumu ndan da görüfl alabilir. Ancak, soruflturma aflamas nda ve hukuk (tazminat) davalar nda mahkeme do rudan Adli T p Kurumu ndan görüfl isteyebilir. Mahkemeler bir bilirkiflinin karar na uymak zorunda de ildir, baflka bilirkiflilerden de görüfl isteyebilir. Sonuç ve Öneriler 1. Ayaktan tedavi edilenler de dahil, tüm hastalara belirli bir ek zaman ay rmak ço u zaman hekimleri dava edilmekten kurtarmaktad r. Hastalarla do ru bir iletiflim kurulmal d r. 2. Hastalar n tedaviyi reddetme haklar vard r. Bu nedenle, hastalar anlayaca bir dille hastal klar hakk nda ayd nlat lmal ve yaz l olarak r zalar al nmal d r. 3. Hasta kay tlar düzenli tutulmal d r. Unutulmamal d r ki, hekimin lehinde ve aleyhindeki tüm belge-

5 5 ler hasta dosyalar ndaki kay tlard r. Yaz l olmayan ifllemler (tetkik, konsültasyon, muayene, vb.) yap lmam fl kabul edilir. 4. Altyap eksiklikleri bir rapor halinde üst mercilere bildirilmelidir. 5. Hastane yönetimlerince düzenli nöbet çizelgeleri (acil, uzman, icapç hekim nöbetleri ve di er personel nöbetleri) yap lmal ve bunlara uyulmas sa lanmal d r. 6. Hekimler nöbetlerini düzenli tutmal d rlar. Nöbet yeri di er nöbetçi gelmeden terk edilmemelidir. 7. Tüm servis ve polikliniklerde belirli durumlar için standart yap lmas gereken ifllemler belirlenmeli ve yap lan ifllemler mümkünse bu kontrol listeleri üzerine ifllenmelidir. Uzmanl k derneklerince mümkün olan tüm durumlar için tan ve tedavi protokollerinin düzenlenmesi bu konuda faydal olacakt r. 8. Adli vak alarda düzenlenen tüm belgelerin ve incelemelerin kan t niteli inde oldu u dikkate al - narak muhafazas sa lanmal d r. Hekimlerin düzenledi i belgeler resmi belge niteli inde (TCK Madde 210/2) olup sonradan üzerinde tahrifat yap lmamal d r. Aksi taktirde, hekim resmi belgede sahtecilik suçunu (TCK Madde 207/1) ifllemifl olur. Kaynaklar 1. (son eriflim tarihi ) 2. Hanc H. Malpraktis: T bbi Giriflimler Nedeniyle Hekimin Ceza ve Tazminat Sorumlulu u. Ankara, Seçkin Yay nevi, Hekimlik meslek eti i kurallar. org.tr/mevzuat/index.php?option= com_content&task =view&id=65&itemid=31 (son ulafl m 27/2/2007) 4. Erol H. Yeni Türk Ceza Kanunu. Yay n Matbaac l k ve Ticaret flletmesi, Ankara, Parlar A, Hatipo lu M. Türk Ceza Kanunu Yorumu. Yay n Matbaac l k ve Ticaret flletmesi, Ankara, Öztürkler C. Hukuk Uygulamas nda T bbi Sorumluluk, Teflhis, Tedavi ve T bbi Müdahaleden Do an Tazminat Davalar. Seçkin Yay nevi, Ankara, Erman B. Ceza Hukukunda T bbi Müdahalelerin Hukuka Uygunlu u. Seçkin Yay nevi, Ankara, (son eriflim tarihi )

6 6 Sanr, halüsinasyon, sayr, sayr lar evi üzerine Prof. Dr. Hamza ZÜLF KAR Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü Radikal gazetesinin günkü nüshas nda köfle yazar Zeki Coflkun un Hiper pornografi-sefil yaz bafll n tafl yan makalesini okuyordum. lk cümleler aras nda gözüme sanr terimi iliflti. Sanr sözünden hemen sonra ayraç içinde hastal k kelimesi gelmiflti. Cümle flöyleydi: Edebiyat dünyas art k SS formülüyle nefes al p veriyor: Sansasyon-skandal. Joker niyetine bir üçüncü S her zaman haz r ve naz rd r: Seks, s r (saklama, ifflaat fark etmez, s r olsun yeter), Sanr (hastal k) sansür... Her neyse, joker niyetine sahneye sürülen tema, kulp, söz, yaz figürand r. Parçay tekrar tekrar okudum, düflündüm, do rusu yazar n ne demek istedi ini tam olarak anlayamad m. Bu tür yaz lara son y llarda çok rastlan yor. Özellikle gazete dilinde gördü ümüz bu kar fl k anlat mlardan bir anlam ç karamad m itiraf etmek zorunday m. SS formülü ne demek? Burada yanl fl anlamad ysam çift S, sansasyon, skandal; tek S ise seks, sanr ve sansür kelimelerinin k saltmas oluyor. Kelimeler aras nda anlam iliflkisi kuramad m kulp, söz, yaz figürand r diye sahneye sürülenler ile de ne kastedildi ini ç karamad m. Yaz dan sonra virgül konmad na göre yaz figüran nas l bir fley? Yoksa bu tür anlams z söz y n yla yeni bir ak m m bafllat l yor? Bu kapal anlat m içinde ilk harfi küçük yaz lmas gerekirken büyük yaz lm fl olan sanr (halüsinasyon) sözü dikkatimi çekti. Sanr sözünün önüne ayraç içinde, anlam vermek amac yla hastal k sözü yaz lm fl. Sanr karfl s nda, ayraç içinde hastal k görünce acaba sayr yerine bir dizgi hatas olarak sanr m yaz ld diye düflündüm. Sayr olsayd, yazar, karfl s na hasta yazard. Öyleyse bu söz sayr de il, Uyan kken var sayd ama gerçekte olmayan birtak m olaylar birinin hissetmesi, as ls z fleyler görüp iflitmesi anlam na gelen ve bir psikoloji terimi olan sanr idi. Günümüzde daha çok halüsinasyon diye geçen bu kelimenin söyleyifli de zor. Bu tür soyut anlat mlar içine bir de çeflitli terimler, k saltmalar girdi mi yaz lar büsbütün anlafl lmaz hâle geliyor. Her hâlde her yazar, yazd klar n n anlafl l r olmas n, okuyucunun ilgisini çekmesini ister. Ama bu anlay fl sanki giderek kayboluyor. Birçok imla, noktalama, anlat m sorunlar içinde bo ufltu- umuz flu y llarda okuyucunun düzeyi, anlama kapasitesi hesaba katmadan soyut ifadelerle kaleme al nm fl benzeri yaz lar, bizi büsbütün kapal l - a, karanl a, anlaflmazl a sürüklüyor. Sanr dan söz ederken kulland m z sayr kelimesine gelelim, Türkçenin bu unutulmufl sözünü ele almadan geçemem. Türkler, ne yaz k ki öykünme varken yerine taklit in, yang varken yerine iltihap n, ivinti varken bunun yerine acele nin geçmesine yüzy llar önce r za göstermifl ve böyle bir ortamda sayr da, yerini karfl l klar olan maraz, hasta, bimar gibi Arapça ve Farsça sözlere b rakm fl. Maraz Arapçadan, hasta ve bimar ise, Farsçadan alm fllar. Bulafl c hastal k n ad maraz- müstevli, bir türlü geçmeyen kronik hastal k n ad ise maraz- müzmin idi. Sayr lar evi yerine bimarhane, hastahane, bimaristan, darüflflifa kelimeleri geçmifl. Tarihî dönemlerde terk etti imiz bu tür yüzlerce kelimeden biri olan sayr Cumhuriyetin ilk y llar nda canland r lmak istenmifl, ancak baflar lamam flt r. Eski metinlerde sayr evi, sayr lar evi biçimlerinde geçen ve hastahane biçiminde yaz lan bu söz, bir türlü günümüz Türkçesine kazand r lamam flt r. Yavafl yavafl eczane yerine pharmacy sözünün iflitildi i ve tabelalarda yer ald n gördü ümüz ortamda bu günlerde hastane nin de hospital olmas uzak de- ildir. Kimisi pharmacy kelimesini iri harflerle vitrin cam na yazarken, kimisi de eczane ile pharmacy yi bir arada tabelaya yerlefltirmifl. Bereket hâla eczane tabelas ço unlukta. Sayr sözü bir hekimlik terimi olarak Arap harfli eski Türkçe metinlerde y llarca kullan lm flt r. Prof. Dr. Cem Dilçin in gün fl na ç kard Süheyl-ü Nevbahar adl XIV. yüzy l eserinde sayru sözü flöyle geçmektedir: Süheyl e bu söz geldi ol hadde hofl / Ki sayru mizac na daru-y nufl (2072) Sözün hastaya tatl bir ilâç gibi geldi inin anlat ld - bu beyitte yer alan sayr, afla daki beyitte ise ayn eserde sayru olmak biçiminde birleflik bir fiil

7 7 yap s nda geçmektedir. Ki oglan hofl olm flken ansuz n / Girü sayru old açamaz gözin (717) F. K. Timurtafl n yay mlam fl oldu u Yunus Emre Divan nda ise, sayru olmak flöyle geçmektedir: Sayru olm fl iniler / Kur an ünini dinler (131) Burada ün ses, name anlam nad r. Tarihe gömdü ümüz, bugün yaln zca bir dil bilgisi terimi olarak kulland m z ses, seda anlam ndaki ün sözü de yukar daki beyitte oldu u gibi hem tarihî metinlerde hem de halk a z nda kullan lmaktad r. Yrd. Doç. Dr. Pafla Yavuzarslan n Uyurlar Uyand r - c öteki ad yla Münebbihü r-rakidin adl XV. yüzy l eserinde pek çok yerde geçen sayru kelimesinin bir de sayru sormak biçiminde deyimi kullan lm flt r. Peygamberimizin bir sözü veriliyor ve onun Türkçe aç klamas yap l rken sayr sorma n n, hastaya baflvurup onunla konuflman n, yan nda bir süre oturman n sevab üzerinde flöyle duruluyor: Her kim sayruy sora varsa flöyledir kim ol kifli rahmete dald, e er biraz vakt, kat nda olursa, ol rahmet an bafltan aya a bürür. (498.s) Bizim bugün çok önem verdi imiz hasta ziyaretinin anlafl lan dini cephesi de var. Sayr kelimesiyle yap lm fl bir baflka deyim sayru düflmek tir. Bu da, Dede Korkut hikâyelerinde geçmektedir. Sayru düflmek deyiminin geçti i cümle flöyledir: Ol obada bir yahfl, hup yigit sayru düflmifl idi (M. Ergin ) Sayru sözünün sayru sa örne inde oldu u gibi ikilemeli biçimi de kullan lm flt r: Ol nimet bahflolur sayruya sa a (Tennuri 138, Tarama Sözlü ü) Sayr sözünün sayruluk, sayr l k biçiminde soyut ad olarak kullan ld örnekler de pek çoktur. Sözü uzatmadan eski metinlerimizde sayr evi veya sayr lar evi sözlerinin de geçti ini belirtelim. Bir zamanlar dilde bu kadar canl olan ve çeflitli türevleri, deyimleri bulunan sayr kelimesinin unutulmas n ve yerini tamamen hasta sözüne b rakmas n aç klamak mümkün de il. nsan n bir an için akl na flöyle bir soru gelebilir: Türkçede sa l kla ilgili sözler neden k s tl ; neden ço u Arapça ve Farsça veya Frans zca, ngilizce? Türkler tarihi dönemlerde hiç hasta olmam fllar m, ilaç kullanmam fllar m? Bütün mesele Türklerin sa l k bilimleriyle ilgili eserlerini o y llar n geçerli dili olan Arapçayla yazm fl olmalar d r. T p terimlerinin yabanc olmas nda bu geliflmenin pay büyüktür. Bugün ise terimlerinin nerdeyse tamam n n bat kökenli kelimelerden oluflmas t p dilinin yabanc l n n modern ça da da devam etti ini gösteriyor. Bu sorunun ayr nt l olarak ele al nmas yaz m z n s - n rlar n aflar. Ancak flu kadar n belirtelim ki, Türkçede hastaya, ilâca, hekime karfl l k olacak kelimeler var. Hatta pek çok. Ne yaz k ki bunlar tarihî sözlüklerin sayfalar aras nda kalm flt r. En eski sözlüklerimizden olan Divanü Lugati t-türk te hastan n karfl l i (ig) dir. Hastalanmak anlam ndaki fiili ise i lemek tir. Sözlü ün 1. cildinin 296. sayfas nda Türlüg i i ledi cümlesi geçer. Bu, Türlü hastal klarla hastaland demektir. Bu söz baflka eski metinlerde de kullan lm fl, hatta günümüzdeki halk a z - na kadar ulaflm flt r. C l z, zay f, hastal kl insanlara, hayvanlara, bitkilere Isparta, Burdur, Antalya, Mu la, Denizli yörelerinde i li denir. Prof. Dr. Hasan Eren, Türk Dilinin Etimoloji Sözlü ü adl eserinde enez, eneze kelimelerinin de bu i köküne dayand n yazar. fiimdi samimî olarak Türkçeye gönül vermifl doktorlar m za, t p bilimiyle u raflan bilim adamlar m za bir ça r da bulunmak istiyor, özel hastane kuracaklara sesleniyorum. Gelin hastanenize sayr lar evi ad n veriniz. Deyimleri, ikilemeli biçimleriyle bir zamanlar yayg n olarak kullan lan sayr kelimesinden yeni türetmeler yap n z, eskiye özlem duyunuz ve t p dilini bu tür eski Türkçe sözlerle biraz olsun Türkçelefltiriniz.

8 8 T p Sözlü ü haz rlan rken olmazsa olmazlar Prof. Dr. Cengiz Yak nc cyakinci@inonu.edu.tr nönü Üniversitesi T p Fakültesi Pediyatri Anabilim Dal, Malatya Konfüçyus un Ben imparator olsam, ilk iflim bir lügat yazd r r m, herkes ne dedi ini bilsin diye dedi i gibi sözlükler bir dilin temel tafllar ndand r. Oradan kelimelerin yaz l fllar ve anlamlar öz bir flekilde ö renilebilir. yi bir sözlük binlerce kitap bilgisine k - sa bir flekilde ulaflmam z sa lar. yi bir t p sözlü ü nas l oluflturulur? Bunun için sözlük oluflumuna konusunda uzman kiflilerin katk da bulunmalar gerekir. Sözlü ün yaz ld alanda uzman kifliler ve ilave olarak dil bilimciler t p sözlü ünde yer almal d r. Örnek olarak, piyasadaki t p sözlüklerine bakt - m zda hemen hiçbirinde dil bilimcilerin adlar sözlük yazar olarak geçmemektedir. Bu konu bafllang çta yap lan temel bir hatad r. T p alan nda 50 ye yak n bilim dal bulunmaktad r. Bu durumda bir bilim dal nda uzman bir doktorun tek bafl na bir t p sözlü ü yazmas mümkün müdür? Tabii ki HAYIR. Plastik Cerrahi ile ilgili bir kelimenin anlam n bir farmakolog ne kadar do ru yazabilir. O halde tek hekim yazarl bir t p sözlü ü kabul edilemez. ngilizce t p sözlüklerine de bakt - m zda bunlar n da en az elli yazarl oldu unu görmekteyiz. Modern dünyada bir ürünün kalitesini art rman n en geçerli yöntemlerinden biri de kullan c lardan geri bildirim almakt r. Günümüzde en kolay geri bildirim elektronik posta ile yap lmaktad r. Bu nedenle, sözlük yazarlar n n tümünün elektronik posta adreslerinin belirtilmesi gereklidir. deal olan her t p sözlü ünün bir a sayfas n n olmas, bu a sayfas n ziyaret eden kiflilerin arama motoruyla kolayca bilmedikleri kelimelere ulaflmalar ve geri bildirimlerini de yapabilmeleridir. Türkçe dizinli t p sözlü ü, yani "böbrek" kelimesini "kidney" veya "afl " kelimesini "vaccine" diye aramayaca n z bir t p sözlü üdür. Piyasadaki t p sözlüklerine bakt n zda bir ikisi hariç hemen tamam ngilizce dizinde yaz lm flt r. Bu, Türkçenin bilim dili, di er bir deyiflle Türkçenin t p dili olmas yolunda önemli bir engeldir. T p Terimleri Sözlükleri kitap olarak de il de süreli yay n olarak ç kabilir mi? Bunun en önemli avantaj, t p alan ndaki h zl de iflime süreli yay n (periyodik dergi) olarak ayak uydurmak çok daha kolay olmaktad r. Örne in, kitap olarak ç kan T p Terimleri Sözlüklerinde de ifliklik yap lmas için bir sonraki bask n n bitmesinin beklenmesi gerekmekte, bu da y llar almaktad r. Hâlbuki, dergi olarak ç - kartt n zda bu de iflim aylar içinde kolayl kla yap lmaktad r. flte yukar da sayd m z prensipleri bizler Sendrom Dergisi T p Terimleri Sözlüklerinde uygulamaktay z. Bu sözlüklerin bulundu u a sayfas Alt n Örümcek A sayfalar yar flmas nda 2005 bilim dal üçüncülük ve yine ayn yar flman n 2006 bilim dal ikincilik ödülünü alm flt r. Do ru prensipler üzerine kurulmufl bu t p sözlüklerinin Türk Dil Kurumu, Sa l k Bakanl, Türk Tabipler Birli i gibi Türk T bb n n etkin kurulufllar nda kurumsallaflmas, di er bir deyiflle kiflilere ba l kalmaks - z n devam etmesi, Türkçe T p Dilinin geliflmesinde etkili olacakt r.

9 9 SORULARLA Bilimsel Araflt rmalar n ve Bilimsel Yaz lar n Etik Aç dan Sorgulanmas M. Erdal Güzeldemir 2007-Ankara 1. SORU: Bilimsel araflt rmalar, ne amaçla gerçeklefltirilmelidir? Bilimsel araflt rmalar, toplum gereksinimleri ve entelektüel merak nedeni ile gerçeklefltirilmelidir SORU: Araflt rma yapman n gerçek nedenleri nelerdir? Çal flma yapman n gerçek hedefi getirdi i kazançlar do rultusunda olup: Merak, çeflitli gruplara kat lma, takdir görme, kaynak elde etme ve maddi kazanç olarak s ralanabilir SORU: T pta, insanlar üzerinde yap lan araflt rman n temel amac ne olmal d r? nsanlar üzerinde yap lan araflt rman n temel amac, insan n yarar na olacak yeni t bbi bir tan, tedavi veya t bbi olanaklar n sa lanmas olmal - d r SORU: Nuremberg Kodlar nedir? Nuremberg Mahkemesi sonras nda yay nlanan Nuremberg Bildirisi nde insanlar üzerinde yap lacak t bbi araflt rmalarda uyulmas gereken ilkeler i kapsayan tan mlamad r SORU: Helsinki Bildirgesi neyi kapsar? Dünya Hekimleri Birli i nin 1964 y l nda Helsinki de toplanarak insanlar üzerinde yap lacak t bbi araflt rmalarda uyulmas gereken ilkeler (Nuremberg Kodlar ) üzerine yapt klar tart flma sonunda kabul edip yay nlad klar ilkeleri kapsar. (Zaman aral klar ile toplanan Dünya Hekimleri Birli i, saptanan ilkeleri gözden geçirerek, bildiriyi yenilemektedir. Sonuncusu 2004 y l nda gerçeklefltirilmifl ve yay nlanm flt r.) 6. SORU: Araflt rma eti i hangi problemlerle ilgilenir? Araflt rma eti i, araflt rmac lar n kendilerinde, çal flmaya kat lan kifliler ve onlar n sosyal çevrelerinde, bilimsel ve di er akademik araflt rmalarla ilgili olarak karfl lafl lan ahlaki problemlerle ilgilidir SORU: Bilimsel araflt rmalar, hangi temel ilkelere ba l kal narak gerçeklefltirilmelidir? a. Araflt rman n tasarlanmas ve yürütülmesinde gerekli olacak kuramsal bilgi, teknik olanaklar ve deneyime; en üst düzey standartlarda sahip olmak, b. Araflt rman n yap l fl ve bulgular n analizi s ras nda; özelefltiri, dürüstlük ve aç kl elden b rakmamak, c. Ayn konu üzerinde araflt rma yapm fl ve yapmakta olan di er araflt rmac lara karfl, onlar n katk lar n içtenlikle ve aç kça belirten bir tav r içinde olmak; bu tav rlar n bilimsel yaz yaz m nda da tam olarak korumak. 4,5 8. SORU: Kurum olanaklar kullan larak, personeli taraf ndan gerçeklefltirilen araflt rman n etik niteli inden kim sorumludur? Kurum olanaklar kullan larak, personeli taraf ndan gerçeklefltirilen araflt rman n etik niteli inden araflt rman n yap ld Bilimsel Kurum sorumludur SORU: Bilimsel araflt rmalarda eti e uygun davran fl nas l olmal d r? Dürüstlük SORU: Araflt rmalar n, her evresinde vazgeçilmez ilkesi olan dürüstlük neleri kapsar? Araflt rmalar n, her evresinde vazgeçilmez ilkesi olan dürüstlük ün unsurlar ; Bilimsel dürüstlük, Kamu mal na yönelik dürüstlük. 14,19

10 SORU: Bilimsel dürüstlük neleri kapsar? Bilimsel dürüstlük, 1) Araflt rmac, bilimsel olarak araflt rmay yapabilecek düzeyde bilgi sahibi olmal ve yeterli uygulama becerisi bulunmal d r. 2) Araflt rmac, verileri toplarken kiflisel bak fl aç - s n göz önüne almadan, tamamen objektif olarak davranmal d r (tek kör, çift kör, randomizasyon yöntemi gibi). 3) Verilerin de erlendirilmesi s ras nda sonuçlar n savunulabilir olmas gerekir (yanl l a neden olabilecek kaynaklar ç kart lmal, alternatif aç klamalar düflünülmeli, istatistiksel hesaplar ciddi olarak yap lmal d r). 4) Gerçeklefltirilen çal flmalar n bulgular rapor, bilimsel yaz, bildiri gibi de iflik yollarla, ilgilenen kiflilere duyurulmal, elde edilen bilgi paylafl lmal d r. 5) Araflt r c n n bilerek yapt hiçbir hile ba fllanamaz, ba fllanmamal d r. Hilenin, kiflinin kendisine ve di er insanlara büyük boyutlarda zarar vermesi olas l söz konusudur SORU: Kamu mal na yönelik dürüstlük neleri kapsar? Araflt rmalar, genellikle devletin katk lar ya da özel fonlardan yararlan larak yap lmaktad r. Özellikle ekonomik dar bo az nedeni ile oluflturulamaz hale gelen bu fonlar n, dürüst davranmama nedeni ile heba olmamas için harcamalar dürüstçe yap lmal, bu harcamalar belgelenmeli ve dikkatlice kontrol alt nda bulundurulup, denetlenmelidir SORU: Araflt rma yapman n temel etik ilkeleri nelerdir? 1. Bilgi art fl sa lamal, 2. Bu amaç için insan n denek olarak kullan lmas kaç n lmaz olmal, 3. Yap lacak çal flmadan elde edilmesi beklenen yarar, çal flman n olas zararlar n göze almaya de er olmal, 4. Her ne olursa olsun, hastalar yap lacak çal flma ile ilgili bilgi sahibi olmal ve çal flmaya kat lmaya geçerli onam vermeli, 5. Deneklerin kimlikleri gizli tutulmal, 6. Deneklerin sa l k ve esenlikleri tehlikeye at lmamal (zarar vermeme ilkesi), 7. Denekler, Piflmanl k duyabilecekleri davran fllara zorlanmamal, Araflt rmaya kat lmaya zorlanmamal (gönüllülük), 8. Deneklerin özerkli ine sayg gösterilmelidir SORU: Türkiye Bilimler Akademisinin 14 Aral k 2001 tarihinde yay nlad Bilim Eti i Konusunda Bas n Duyurusu ndaki temel etik ilkeler nelerdir? Türkiye Bilimler Akademisinin 14 Aral k 2001 tarihli Bilim Eti i Konusunda Bas n Duyurusu ndaki temel etik ilkeler 7 1. Gerçe e uygunluk: Veriler sadece bilimsel yöntemlerle yürütülen gerçek deney ve gözlemlerden elde edilir. Verilerin de erlendirilmesinde, yorumlar n ve kuramsal sonuçlar n elde edilmesinde bilimsel yöntemler d fl na ç k lmaz. Bu yöntemlerle var lan sonuçlar sapt r lamaz; elde edilmemifl sonuçlar araflt rma sonuçlar imifl gibi gösterilemez. 2. Bilimsel araflt rman n zarar vermemesi: Araflt rman n deneklere zarar vermemesi, deneklerin olas riskler konusunda aç k flekilde bilgilendirilmesi ve deneye kat l m karar n n etki ve bask olmaks z n özgürce al nmas gerekir. Deneyin deneklere, deneyi yapanlara, çevreye ve insan sa l na zarar vermemesi elzemdir. Hayvanlar üzerinde yap lan çal flmalarda deney hayvan - n n gereksiz yere zarar ve ac görmemesi gözetilmelidir. 3. Sorumluluk ve haklar: Bilim insanlar araflt rma sonuçlar ile ilgili olarak toplumu bilgilendirmek, olas zararl uygulamalar konusunda uyarmakla yükümlüdürler. Kendi vicdani kanaatlerine göre zararl sonuçlara ve onaylamad klar uygulamalara yol açabilecek araflt rmalara kat lmamak bilim insanlar n n hakk d r. 4. Yazarlar: Araflt rma sonuçlar araflt rmay yapanlar n tümünün isimleriyle yay nlan r. Araflt rman n tasarlanmas, planlanmas, yürütülmesi ve yay na haz rlanmas aflamalar nda etkin katk da bulunmam fl kiflilerin isimleri yazar isimleri aras na kat lamaz. 5. Kaynak gösterme ve al nt lar: Bilimsel yay nlarda ya da genel kamuoyuna dönük olarak yay nlanan her türlü bilimsel yaz, derleme, kitap ve benzeri yay nlarda daha önce yay nlanm fl

11 11 veya yay nlanmam fl bir çal flmadan yararlan rken, o çal flma bilimsel yay n kurallar na uygun biçimde kaynak olarak gösterilmelidir. Evrensel olarak tan nan bilim kuramlar, matematik teoremleri ve ispatlar gibi önermeler d fl nda, hiçbir yap t tümüyle ya da bir bölümü ile izin al nmadan ve as l kaynak gösterilmeden çeviri veya özgün flekilde yay nlanamaz. 6. Bilim insan ve akademik etkinliklerde etik: Bilim insan, akademik yaflam n n bütün evrelerinde ve ö retim, yönetim ve akademik de erlendirmelere iliflkin görevlerde bilimsel liyakati temel ölçüt olarak kabul eder, etik kurallar n n d - fl na ç kmaz ve bu kurallar n d fl na ç k lmas na göz yummaz. E itimin eksik verilmesi, kopyac l k, akademik ilerleme ve ödül jürilerinde bilimsel liyakat ölçütlerinin d fl na ç kmak, kiflileri kay rmak ve benzeri davran fllar kabul edilemez SORU: Bilimsel araflt rma sürecinde dikkate al nmas gereken etik sorunlar nelerdir? Bilimsel araflt rma sürecinde karfl lafl lan etik sorunlar: 3,4 1. Araflt rma konusunu seçerken göz önünde bulundurulacak etik kayg lar: S n rl kaynaklar n kullan lmas nedeniyle daha önce bir çok kez çal fl lm fl bir konunun, yeniden benzer biçimde ele al nmas, etik aç dan uygun de ildir. 2. Araflt rman n plan haz rlan rken; araflt rma s - ras nda karfl lafl labilecek etik sorunlar ortaya konulup, çözüm yollar tart fl lmal d r. 3. Çal flman n uygulama aflamas, daha önce fark edilmeyen etik sorunlar ortaya ç kt nda, etik yönden kabul edilebilir çözümler üretilmesine özen gösterilmelidir. Bu amaçla etik kurula baflvurup, önerilerinden yararlanma söz konusu olabilir. 4. Bilimsel yaz haline getirme ve sonuçta ulafl - lan bilginin ilgili kiflilere do ru ve yans z flekilde aktar lmas nda etik yaklafl ma dikkat etmelidir. 16. SORU: T bbi Araflt rma Gruplar n n Oluflturulmas nda Etik Yönetim nas l tan mlanabilir? T bbi Araflt rma Gruplar n n Oluflturulmas nda Etik Yönetim 3,7,8 T bbi araflt rmalar dört grupta de erlendirmek olanakl d r: 1. nsan denek olarak alan araflt rmalar: Tan koyma ya da tedavi etmeye yönelik yap lan, kat ld klar nda yarar görecekleri düflünülen hastalar kapsayan araflt rmalar, Tamamen bilimsel yap da, t p biliminin geliflmesine katk da bulunmak için düzenlenen, kat lmalar nda tan koyucu veya tedavi edici hiçbir yarar beklemeyen gönüllüler üzerinde yap lan araflt rmalar. Bu gruptaki denekler ile, her iki bafll k alt nda kontrol gruplar olarak al nan denekler, etik aç - dan, en çok korunmas gerekenlerdir. 2. nsan denek olarak alan, ama üzerinde deney yapmay gerektirmeyen antropolojik, sosyolojik ve epidemiyolojik saha araflt rmalar, insanlar n özel hayatlar na girmek söz konusu olmas nedeni ile etik yönden de erlendirilmeye al nmal d r. 3. Hayvan deneylerinin yap ld araflt rmalarda da etik prensipler dikkate al nmaya bafllanm fl olup, bu amaçla yurdumuzda da hayvanlar n denek olarak kullan ld çal flmalar de erlendiren özel etik kurullar kurulmufltur. 4. T bbi ya da de il, insan da hayvan da denek olarak kullanmayan araflt rmalar, araflt rma için gerekli olan genel etik prensiplerle s n rl olmal d r. 17. SORU: Türkiye Cumhuriyeti Anayasas Madde 17 nin içeri i nedir? Herkes yaflama, maddi ve manevi varl n koruma ve gelifltirme hakk na sahiptir. T bbi zorunluluklar d fl nda kiflinin vücut bütünlü üne dokunulamaz, r zas olmadan bilimsel ve t bbi deneylere tabi tutulamaz. 18. SORU: Bilimsel çal flmalarda denekler ile ilgili temel t bbi etik ilkeler nelerdir? T bbi etikte temel ilkeler, dene e; sayg l olmay, zarar/s k nt vermemeyi, iyili i, adaletli, dürüst ve merhametli davranmay kapsar. 3,9 19. SORU: nsan denek kullan lacak bilimsel çal flmalarda, denek ler ile ilgili, dikkat edilmesi gereken önemli hususlar nelerdir? nsan denek kullan lacak bilimsel çal flmalarda,

12 12 denek ler ile ilgili, dikkat edilmesi gereken önemli hususlar flunlard r: 10 I. T p araflt rmalar nda insan denek kullanabilmek için nedenler aç k olarak tan mlanmal ve araflt rma projesinden beklenmekte olan bilimsel geliflmenin baflka flekilde elde edilmesinin olanakl olmad saptanmal d r. II. nsan denekler, sa l kl ya da hastal kl olsunlar, araflt rma öncesinde çal flman n amac, uygulamas ile ilgili detayl bilgi verilerek ayd nlat lmal, kabul etmeleri durumunda yaz l onaylar al nmal d r. 20. SORU: Ayd nlat lm fl Onam n özellikleri nelerdir? Ayd nlat lm fl Onam n özellikleri; 1. Hekim/araflt rmac araflt rmada, denek/kat - l mc olarak yer alacak kifliye, araflt rma hakk ndaki bilgileri onun anlayabilece i bir dil ve ifade ile aktarmal d r. 2. Ayd nlat lm fl onamda (en az ndan) flu bilgiler yer almal d r: Araflt rman n; ad, ne tür bir araflt rma oldu u, amac, neler uygulanaca, nas l uygulanaca, hangi yöntem kullan laca, yan etkiler, olas riskler, bu risklerin tedavi edilebilirli i, hastaya do rudan yarar olup olmayaca, t bbi-bilimsel katk lar, araflt rma süresi, kat l mc say s (çok merkezli ise kurum ve toplam kat l mc say s ). 3. Araflt rma s ras nda kat l mc n n hastal n n iyilefltirilmesi de hedefleniyorsa, alternatif tedavi yöntemleri ve onlar n nitelikleri de hastaya aç klanmal d r. 4. Kat l mc n n (denek) elde edece i t bbi yararlar, varsa, belirtilmelidir. 5. Araflt rma kapsam nda, koruyucu nitelikte hangi önlemlerin al nd aç klanmal d r. 6. Kat l mc ya, çal flmaya kat lmakla parasal yük alt na girmeyece ini ve kat l m nedeniyle tazminat al p almayaca belirtilmelidir. 7. Araflt rmadan dolay kat l mc n n görece i olas bir zararda bunun sorumlulu unun ve giderilmesi için gerekli her türlü t bbi müdahalenin yap laca n ; bu konudaki tüm harcamalar n üstlenilece i vurgulanmal ve sigortalanma durumundan haberdar edilmelidir. 8. Plasebo-randomize çal flmalar aç klanmal d r. 9. Araflt rma ekibinin kimlikleri hakk nda bilgi verilmelidir. 10. Onam almak için hastaya ayd nlat c bilgi verilirken, görüflme s ras nda kat l mc ya yönlendirici ve bask yap c tarzda davran lmamal d r. Görüflmenin içerik ve kapsam kat l mc aç s ndan son derece bilgilendirici ve tatmin edici düzeyde olmas gerekir. Araflt rmac, kat l mc n n tüm sorular na doyurucu yan tlar vermelidir SORU: Ayd nlat lm fl onam alma sürecini anlat n z? Bir ayd nlat lm fl onam iflleminde, denek/kat l mc kifli, hekim/araflt rmac taraf ndan önce sözlü olarak bilgilendirilmeli ve onay n n olup olmad sorulmal d r. E er onay var ise, ayn bilgilerin ve kat - l mc n n gönüllü onay n n var oldu unu gösterir ifadelerin yer ald yaz l metin kendisine okutulmal ve imzalat lmal d r. Hastan n okuma yazma bilmemesi durumunda bunu bir baflkas kat l mc ya okuyabilir. Bu ifllemler s ras nda mutlaka bir tan k bulunmal ve ayd nlat lm fl onam formunda tan kl n gösterir imzas da al nmal d r. Çocuk veya mental yeterlili i olmayan kat l mc lar n yerine veli ve vekil/vasiden ayd nlat lm fl onam al n r. 22. SORU: Ayd nlat lm fl onam belgesinin özellikleri nelerdir? Ayd nlat lm fl onam belgesi araflt rmac n n verdi i bilgiler ile kat l mc n n onay n belirten iki bölümden oluflur. Her iki bölümün de ayr sayfalarda de il, ayn sayfada veya sayfa yetmez ise ara vermeden yaz n n devam nda, alt alta yer almas gerekir. Aksi taktirde hastan n bilgilendirilmeden onay - n n al nm fl olabilece i kuflkusu ortaya ç kabilir. B L MDE KUSURLU DAVRANIfiLARIN TANIMI VE NEDENLER 23. SORU: Bilimde etik d fl, ya da kusurlu davran fl (scientific misconduct) ne demektir? Bilimde etik d fl, ya da kusurlu davran fl (scientific misconduct) Bilimsel bir ortam içinde araflt rman n amaçlanmas, tasar m, iletilmesi veya rapor edilmesi için genel olarak kabul edilen kurallardan ciddi flekilde sapma; yalan söyleme ve uydurma (fabrication); tahrif veya taklit etme veya de ifltirme (falsification); afl rmac l k (plagiarism) veya benzer uygulamalara bilimde etik d fl, uygunsuz ya da kusurlu davran fl (scientific misconduct) denir. 12

13 SORU: Bilimde etik d fl davran fl n nedenlerini say n z. Bilimde etik d fl davran fl n nedenleri; 5,13,14 1. Bireylere akademik aflamalar n bafllang c nda bilimsel araflt rma e itiminin verilmemesi, bilimsel araflt rma eti inin ö retilmemesi. 2. Kiflisel rahats zl klar (psikolojik olabilir), toplumsal ahlaki sorunlar n varl, tan nma h rs, yükselme saplant s ve sapk nl klar. 3. Çok say da yay n yapman n akademik ortamda kifliye sayg nl k kazand raca yan lg s, 4. Parasal destek alan kurumlar ve burada çal - flan bilim insanlar, bu desteklerin kesilmemesi için araflt rmalar n h zla tamamlama ve yay nlama zorunlulu unu duymalar, 5. Araflt rmay finanse eden taraf n araflt rma sonucundan kazanç sa lamas söz konusu oldu- unda gündeme gelebilir. 25. SORU: Etik d fl davran fllar kaç gruba ay rabiliriz? Etik d fl davran fllar: 1. stenmeden yap lan, kas t tafl mayan hatalar, 2. Kas tl aldatma içeren hatalar. 26. SORU: stenmeden yap lan hatalar nelerdir? Araflt r c n n kötü niyeti olmadan neden oldu u, etik d fl davran fl söz konusudur. stenmeden yap - lan hatalar; insan hatas ndan kaynaklanan, bilimsel çal flma kurallar bilinmeden, bilimsel kurallara uyulmadan yap lan disiplinsiz (dikkatsiz veya özensiz) bilimsel araflt rmalar, olarak örneklenebilir SORU: Aldatma içeren hatalar nelerdir? Aldatma içeren hatalar, (bilimsel yay nlarda etik d fl davran fl türleri) 11, Ayn bilimsel yaz y farkl dergilerde yay nlamak, yinelenen yay n (duplication), 2. Bölerek yay nlama, dilimleme (salamizasyon, salami slicing), 3. Sahtecilik, sapt rma veya aldatmaca, yalan beyan, tamamen yalan yazma (falsification), (fraud), 4. Gizlili i ihlal etmek, 5. Yan lt c yay n 6. Araflt rma için ayr lm fl olan fonlar amac d - fl nda kullanmak, 7. Ç kar çat flmas, 8. Uydurmac l k (fabrication); kuru laboratuvarc l k, masa bafl araflt rma gibi terimler de; veri, ya da sonuçlar yarat lmas n, uydurmac l belirtmek için kullan lmaktad r. Burada kifli, hiç araflt rma yapmad halde veya yar m-yamalak verileri alarak çok uygun yöntemler kullanm fl ve çok uyumlu veriler elde etmifl gibi, sözde bir bilimsel yaz yazmaktad r. 9. Afl rmac l k, bilimsel al nt sahtekarl (plagiarism); bir baflkas na ait olan fikrin, buluflun, araflt rma sonuçlar n n veya araflt rma ürünlerinin bir bölümünün ya da tümünün, hatta kitaplar n tümünün ya da bir bölümünün kaynak gösterilmeksizin istemli olarak kopya ya da tercüme edilip yazar n kendi üretimi imifl gibi gösterilmesine afl rma denir. 28. SORU: Plagiarism çeflitleri nelerdir? Plagiarism çeflitleri: 14,17 a. Kelime-kelime plagiarism: Baflkas taraf ndan yaz lm fl ve bas lm fl eserden, nereden al nd n belirtmeden bölümler alarak, kendisine ait gibi göstererek yay nlamad r. b. Paraphrasing plagiarism: Öncekinden daha ciddi bir hata olup, kifli okudu u bir metni özetleyerek kullanmas fleklidir. c. kinci kaynaklar n plagiarismi: Daha ince flekilde yap lan bir plagiarism flekli olup, kiflinin orijinal kaynaktan referans n verip hatta t rnak içerisinde anlat p, bir daha ona bakmamakla olur. Böylece elde etti i bilgilerin baflka bir kaynaktan al nd n gözden kaç r r. d. Kaynak plagiarismi: Anlafl lmas en zor olan olup, kayna n temelindeki fikri, bilgisi olmadan kullanmakt r. Bu plagiarismi yapan kiflinin ilk kaynaklar belirtip ikincil olanlarla ilgilenmemesi olaylar n da kapsar. e. Daha genel olarak ortaya ç kan fleklinde ise baflkalar n n orijinal fikirlerinin ayn kelimelere ya da kal plara ba l kal nmadan yaz lmas d r. f. Yazarl k plagiarismi: Birinin yapt ifle kendi ismini ekletmektir. g. Kurumsal plagiarism ise formal bir hiyerarfli içinde gerçekleflir. Fikir çal flmalar sayesinde elde edilen itibar, sonuçtan çok, eflit olmayan güç ve pozisyon sonucu elde edilmektedir.

14 SORU: Bilimsel yaz yazma aflamalar nda karfl lafl lan etik sorunlar nelerdir? Bilimsel yaz yazma aflamalar nda karfl lafl lan etik sorunlar: 19 a. Yazar adlar n n s ralanmas, b. Araflt rma konusunun saptanmas, c. Bilimsel çal flmalarda denekler, insan üzerinde yap lan deneyler, gönüllüler üzerinde yap - lan deneyler, ayd nlat lm fl onay (onam), gizlilik; iyilik, hayvan deneyleri, araflt rma verilerinin saklanmas, araflt rma verilerinin analizi ve bilimsel bilginin yay na dönüfltürülmesi; d. Kaynak gösterme, e. Bilimsel yay nlarda teflekkür. 30. SORU: Yazar adlar n n s ralanmas nda sorunlarla karfl laflmamak için neler yap labilir? Çal flman n bafllang c nda, araflt rmaya kat lanlar n yapacaklar ifller belirlenmeli, çal flmaya katk oranlar na bakarak yazarlar n adlar n n s ras n n belirlenmesi projenin yaz lmas s ras nda, aç kça konuflularak düzenlenmelidir. Bu durumun, projenin etik kurula gönderilmeden önce bir protokolle belirtilmesi en uygun yaklafl m olacakt r SORU: Bir yay nda yazar olma kriterlerini Uluslararas T p Dergileri Editörleri Birli i nas l tan mlam flt r? Uluslararas T p Dergileri Editörleri Birli i, bir yay nda yazar olma kriterlerini flu flekilde belirlemifltir; Çal flman n planlamas na kat lma, Verilerin incelenmesine ve yorumlanmas na kat lma, Bilimsel yaz n n kaleme al nmas na kat lma, Son biçimin gözden geçirilmesine ve yorumuna kat lma SORU: Amerikan Fizik Toplulu u nun (APS) yazarl k tan - m n nas l yapmaktad r? Amerikan Fizik Toplulu u na (APS) göre yazarl k tan m : Yazarl k, konu aç s ndan, dizayn aç s ndan, yarat lma aç s ndan ya da yorumlama aç s ndan araflt rmaya belirgin bir flekilde katk sa layan kifli ile s n rland r lmal d r SORU: Uluslararas T p Dergileri Editörleri Birli i ne göre yazar olmaya yetmeyen durumlar veya katk lar nelerdir? Uluslararas T p Dergileri Editörleri Birli i ne göre yazar olmaya yetmeyen durumlar veya katk lar ise flunlard r; Araflt rman n yap ld bölümün sorumlusu olmak, Araflt rman n gerçekleflmesi için maddi kaynak sa lamak, Veri toplamas na katk da bulunmak, statistiksel de erlendirmeleri yapmak SORU: Yazarl k ile ilgili etik sorunlar nelerdir? Yazarl k ile ilgili etik sorunlar; 19,20. Yazarl k haklar na sayg duymamak: Yazar hakk n elde edebilmek için; Araflt rman n planlanmas na katk da bulunmal, Yeni verilerin analizine katk s olmal, Yaz n n haz rlanmas na, düzenlenmesine katk s olmas gerekmektedir. Bu durumda, bu gruplardan biri içine girmeyen kiflilerin yazar kadrosuna yaz lmalar yanl flt r. E er yaz l rlarsa; haks z yazarl k, eksik yazarl k, durumu ortaya ç kmaktad r.. Hayali, hayalet (sanal veya gölge) yazarl k veya onursal yazarl k: Araflt rma ile ilgili hiçbir katk s bulunmamas na karfl l k, yaz n n bas m için daha kolay kabul edilmesine katk s olabilir düflüncesi ile yazar ad eklemek. Genel olarak firmalar n, ürünlerinin tan t m amac yla, ya da para karfl l bir uygulama olarak ortaya ç km flt r.. Arma an yazarl k: Genç araflt r c n n hocalar n yazar listesine eklemesi gibi. Ya da birbiri ile iyi diyalogu bulunan kliniklerin yapt klar çal flmalara di er klinikteki çal flma ile ilgisi olmayan kiflilerin isimleri yazmalar durumudur. Ayn flekilde, klinik içinde çal flmac lar n birbirlerinin isimlerini, çal flmaya kat lmamas na karfl l k, karfl l kl olarak yazarak, bilimsel yaz say lar n n artmas - na katk da bulunmay amaçlayabilirler. 35. SORU: Tezden üretilen makalelerdeki yazarl k hakk ve ilk yazar olma nas l de erlendirilebilir? Tezden üretilen makalelerdeki yazarl k; 22

15 15 1. E er tez ö rencinin fikri ise ve tez çal flmalar n n ço u ö renci taraf ndan zaman nda yap ld ise o zaman ö renci birinci yazard r. Tez komitesi baflkan -biz de tez yöneticisi olabilir- katk lar kesin olarak ortaya konulmuflsa makaleye ortak olmay umabilir. Bu öteki tez komitesi üyeleri içinde geçerlidir. 2. E er tez A n n fikri ise ve A çal flman n ço unu yapm flsa (analizleri yapm fl ve makaleyi yazm flsa) bu durumda A birinci yazar olur. Bu durumda ö renci ortak yazar olur. Yine e er katk - lar kesin ise bu durumda da öteki tez komitesi üyeleri de ortak yazarl k hakk na sahip olabilir. 3. Genellikle yaflanan durumlar bu iki durumun aras nda yer al r. Bu durumda ilk yazarl k gerçeklefltirilen ifl paketlerinin a rl klar ile aç kça ortaya konmas koflulu ile en fazla ifli yapana verilir. Araflt rmay planlamak ve makaleyi yazmak istatistik analizleri yapmaktan, istatistik analiz de verileri toplamaktan daha de erli kabul edilmelidir. E er A ve tez sahibi ö rencinin katk lar eflitse o zaman tez sahibi ö renci ilk yazar olmal d r. 4. E er ö renci tezi tamamlayamazsa-yani tezi haz rlayamaz, sunamaz, savunamaz ve makaleyi belli bir zamanda yay ma haz rlayamazsa- o zaman teze ait tüm haklar tez komitesi baflkan - na-yani tez yöneticisine- geçer. E er tez sahibi ö renci bir dergi taraf ndan reddedilen makalesini verilen sürede-6 ay kabul edilebilir bir süredir- yeniden haz rlay p sunamazsa bu durumda ilk yazar olma hakk n kaybeder ve tez yöneticisi an lan makaleyi düzelterek ilk yazar olma hakk n kazan r. 5. E er yönetici yeteri kadar çabalar ve ö renciye ulaflamazsa ö rencinin tezi b rakt na kanaat getirerek bu tezden üretilecek tüm makalelerde yazarl k hakk n kullanabilir. Tüm yay nevleri yazarlar n hepsinin olurlar olmadan hiçbir makaleyi yay nlamad klar için e er ö renci ortak yazar ise ve kendisine ulafl lamam flsa bu makalenin yay m ertelenebilir. 36. SORU: Araflt rma verilerinin saklanmas n n yarar nedir? Araflt rma verilerinin saklanmas, gelecekte yap - lacak bir çal flmaya, bilimsel bilgiye veya bir kuram n gelifltirilmesine yard mc olabilir. Arflivler, kurumuna göre de iflmek üzere 5-10 y l süre ile dosyalar saklamaktad rlar. Araflt rma verilerini saklaman n iki temel yarar bulunmaktad r: a. Araflt rma bittikten sonra, gerekti inde verilere kolayl kla ulafl labilir. b. Araflt rman n de erlendirilmesinde etik sorun varl tart flmas durumunda, ilgili bilim insanlar - na çal flma verileri verilerek de erlendirmenin sa l kl yap lmas kolaylaflt r l r. 23 Kaynaklar 1. Amato Z., fiemin S., Civaner M., Demiral Y.: Bilim, araflt rma ve etik,iii. T bbi Etik Sempozyumu Bildirileri, Biyoetik Derne i Yay nlar, YÖK Matbaas, Ankara, 1998: Ayd n E.: Araflt rma eti i, T p Eti ine Girifl, Pegem Yay nc l kanakara. 2001: Akflit B.T.: Medikal araflt rmalarda baz etik sorunlar, Etik bunun neresinde! Ankara Tabip Odas Yay nlar, Funda Matbaac l k, Ankara, Ekim, 1997: Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar,türkiye Bilimler Akademisi Bilim Eti i Komitesi, Tübitak Matbaas, Ankara, 2002, Arda B.: Yay n eti i üzerine. Anadolu Üniversitesi Bilim veteknoloji Dergisi, 2000; 1(1): Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s. 65 ( duyuru=3) 8. Kad o lu F. : Etik aç dan t p araflt rmalar nda problem seçimi. T Klin T bbi Etik, 1996;4; Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s Alt ntafl A.: Klinik araflt rmalarda etik kurallar, Medikal Etik. Edit.: Prof. Dr. Hüsrev Hatemi, Yüce reklam/yay m/da t m afl. stanbul, 1999: Ayd n E.: Araflt rma eti i, T p Eti ine Girifl, Pegem Yay nc l k Ankara. 2001: Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s On Being A Scientist: Responsible Conduct in Research contents/misconduct.html 16. Framework for Ethics in Research, toronto.edu/apsc/

16 Kansu E., Ruacan fi.: Biyoetikten seçmeler, YÖK Matbaas, Ankara Martin B. : Plagiarism: a misplaced emphasis, with minor editorial changes, Journal of Information Ethics, Vol. 3, No. 2, 1994, Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s Biyomedikal Dergilere gönderilecek metinlerde aranan ortak özellikler" pdf_tjg_200.pdf 21. The Authorship List In Science: Junior Physicists' Perceptions of Who Appears and Why by Eugen Tarnow, Ph. D. Avalon Business Systems, Inc Blackstone Avenue, Ste. 4E Riverdale, NY (718) (phone and fax)tarnow@bigfoot.com ( ) Published in Science and Engineering Ethics Zencirci N.; Tezden üretilen makalelerdeki yazarl k; Bilimsel araflt rmada etik ve sorunlar, 2002, loc. cit. s SENDROM AKADEM K DÜfiÜNCE PLATFORMU Yay n Kurulu Prof. Dr. Süheyla Ünal sunal@inonu.edu.tr Prof. Dr. Cengiz Yak nc cengizyakinci@hotmail.com Doç. Dr. Ça atay Önal conal_tr@yahoo.com

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar

Detaylı

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen

Detaylı

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim Kurulunun önerileri doğrultusunda bu çalışma yapılmıştır. GENEL KONULAR: Madde 1.Tanım: 1.1.

Detaylı

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri 2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas

Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas 1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri

Detaylı

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL

Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL D ü n y a Ü n i v e r s i t e l e r S e r v i s i Lima Bildirgesi AKADEM K ÖZGÜRLÜK VE YÜKSEK Ö RET M KURUMLARININ ÖZERKL BAfiLANGIÇ nsan Haklar Evrensel Beyannamesinin 40. y ldönümünde 6-10 Eylül tarihleri

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl)

GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) I Dr. Leyla ÇAKICI GERÇEK Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Alapl MYO Ö retim Üyesi GENEL HUKUK B LG S (Hukuka Gir ifl) II Yay n No : 2323 Hukuk Dizisi : 1151 1. Bas - Eylül 2007 - STANBUL 2. Bas - Ekim

Detaylı

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H

Detaylı

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T bbi Makale Yaz m Kurallar .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Araflt rmalar ve Etik Sempozyum Dizisi No: 50 May s 2006; s. 7-11 T bbi Makale Yaz m Kurallar Dr. Sebahattin Yurdakul ÖZGÜN ARAfiTIRMA USULE

Detaylı

YARGITAY 2. HUKUK DA RES

YARGITAY 2. HUKUK DA RES YARGITAY 2. HUKUK DA RES 2674 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 YARGITAY 2. HUKUK DA RES E: 2005/20742 K: 2006/5715 T: 18.04.2006 M RASÇILIK SIFATI M RASIN NT KAL ZAMAN YÖNÜNDEN UYGULANACAK

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R?

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? HAKEMS Z YAZILAR MAL PART T ME ÇALIfiMALARDA DENEME SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R? I. Girifl: Erol GÜNER * Sürekli bir ifl sözleflmesi ile ifle giren iflçi, ifli, iflvereni ve iflyerindeki iflçileri tan

Detaylı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama 21 G R fi Araflt rman n amac na ba l olarak araflt rmac ayr ayr nicel veya nitel yöntemi kullanabilece i gibi her iki yöntemi bir arada kullanarak da araflt rmas n planlar. Her iki yöntemin planlama aflamas

Detaylı

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun

Detaylı

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.

dan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir. TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt

Detaylı

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun

Genel Yay n S ra No: 178 2010/20. Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Genel Yay n S ra No: 178 2010/20 ISBN No: 978-605-5614-56-0 Yay na Haz rlayan: Av. Celal Ülgen / Av. Coflkun Ongun Tasar m / Uygulama Referans Medya ve Reklam Hiz. Ltd. Tel: +90.212 347 32 47 e-mail: info@referansajans.com

Detaylı

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.

ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,

Detaylı

HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLĐĞĐ RĐSK DEĞERLENDĐRME PROSEDÜRÜ

HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLĐĞĐ RĐSK DEĞERLENDĐRME PROSEDÜRÜ Sayfa No: / 5. AMAÇ: Bu Prosedürün amacı Sakarya Yenikent Devlet Hastanesinde yapılan faaliyetlerde "Hasta ve Çalışan Güvenliği" açısından oluşabilecek tehlikeleri tanımlayarak, bu tanımlamalar neticesinde

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n

Detaylı

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U

BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U Cengiz SAZAK* 1.G R fi Bilindi i üzere Katma De er Vergisi harcamalar üzerinden al n r ve nihai yüklenicisi, (di er bir

Detaylı

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ

UÜ-SK ORGAN VE DOKU NAKLİ PROSEDÜRÜ Rev. No : 01 Rev.Tarihi : 13 Haziran 2012 1/ 1. Amaç: UÜ-SK da organ ve doku nakli hizmetlerinden yararlanacak hastaların ve/veya canlı vericilerinin başvuru kriterlerinin ve organ bekleme listelerine

Detaylı

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas

Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Uzman Zeynep Akdo an Ankara Üniversitesi, Türkiye, zsen@ankara.edu.tr, Prof. Dr. Fahrettin Özdemirci

Detaylı

TÜRK FARMASÖTİK VE MEDİSİNAL KİMYA DERNEĞİ BİLİM VE YAYIN ETİĞİ İLKELERİ. Giriş

TÜRK FARMASÖTİK VE MEDİSİNAL KİMYA DERNEĞİ BİLİM VE YAYIN ETİĞİ İLKELERİ. Giriş TÜRK FARMASÖTİK VE MEDİSİNAL KİMYA DERNEĞİ BİLİM VE YAYIN ETİĞİ İLKELERİ Giriş Ahlak felsefesi olarak adlandırılan etik; ahlak, doğru davranış, hak, özgürlük, görev, sorumluluk, adalet, değer ve erdem

Detaylı

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S

Detaylı

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL DERGİLER YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL DERGİLER YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Senato: 2 Mart 2016 2016/06-6 KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL DERGİLER YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1- Bu Yönergenin amacı, Kahramanmaraş

Detaylı

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES

MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n

Detaylı

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme

2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme 2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme Proje bütçesi haz rlarken dikkat edilmesi gereken üç aflama vard r. Bu aflamalar flunlard r: Kaynak belirleme ve bütçe tasla n n haz rlanmas Piyasa araflt

Detaylı

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR

3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 3. SALON PARALEL OTURUM XII SORULAR VE CEVAPLAR 423 424 3. Salon Paralel Oturum XII - Sorular ve Cevaplar OTURUM BAfiKANI (Ali Metin POLAT) OTURUM BAfiKANI - Gördü ünüz gibi son derece demokratik bir yönetim

Detaylı

TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ 2011 FAAL YET RAPORU 45 TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ F NANSAL TABLOLAR VE DENET M RAPORLARI

TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ 2011 FAAL YET RAPORU 45 TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ F NANSAL TABLOLAR VE DENET M RAPORLARI TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ 2011 FAAL YET RAPORU 45 TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ F NANSAL TABLOLAR VE DENET M RAPORLARI 46 TÜRK YE Ç DENET M ENST TÜSÜ 2011 FAAL YET RAPORU BA IMSIZ DENET M RAPORU Türkiye

Detaylı

CMK 135 inci maddesindeki amir hükme rağmen, Mahkemenizce, sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespitine karar verildiği görülmüştür.

CMK 135 inci maddesindeki amir hükme rağmen, Mahkemenizce, sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişiminin tespitine karar verildiği görülmüştür. Mahkememizin yukarıda esas sayısı yazılı dava dosyasının yapılan yargılaması sırasında 06.05.2014 günlü oturum ara kararı uyarınca Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ndan sanık... kullandığı... nolu,

Detaylı

ATAÇ Bilgilendirme Politikası

ATAÇ Bilgilendirme Politikası ATAÇ Bilgilendirme Politikası Amaç Bilgilendirme politikasının temel amacı, grubun genel stratejileri çerçevesinde, ATAÇ İnş. ve San. A.Ş. nin, hak ve yararlarını da gözeterek, ticari sır niteliğindeki

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

filetme 1 ÜN TE III filetme YÖNET M I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e.

filetme 1 ÜN TE III filetme YÖNET M I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e. ÜN TE III I. flletme fllevleri a. Yönetim b. Üretim c. Pazarlama ç. Muhasebe d. Finansman e. Personel Yönetimi filetme YÖNET M BU BÖLÜMÜN AMAÇLARI Bu üniteye çal flt n zda; BU ÜN TEYE NEDEN ÇALIfiMALIYIZ?

Detaylı

Destekli Proje Başvuru Prosedürü

Destekli Proje Başvuru Prosedürü Destekli Proje Başvuru Prosedürü Teknoloji Transfer Ofisi 2014 Yazan(lar) : Tarih : İlker KÖSE TTO Direktörü Onaylayan(lar) : Tarih : Prof. Dr. Ömer Ceran Genel Sekreter V. Prof. Dr. Sabahattin Aydın Rektör

Detaylı

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER

KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER KOOPERAT F GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA VE OY HAKKI BULUNAN K MSELER Merdan ÇALIfiKAN* I. G R fi 1163 say l Kooperatifler Kanunu na göre kooperatiflerin zaruri 3 organ bulunmaktad r. Bunlardan en yetkili

Detaylı

BURSA TABİP ODASI YÖNETİM KURULU KARARLARI

BURSA TABİP ODASI YÖNETİM KURULU KARARLARI Oturum Tarihi : 21 Kasım 2013 Oturum No : 70 BURSA TABİP ODASI YÖNETİM KURULU KARARLARI 1- Cumhuriyet Savcılığından Bursa Tabip Odasına intikal eden belgelere dayanarak 04, 05, 06 ve 20 Mart 2010 tarihlerinde

Detaylı

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl 220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

XI/3 ESASLAR 1. MADDE 3- (1)Bu Esaslarda geçen; a) TÜB TAK : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt rma Kurumunu, b) Baflkanl k : TÜB TAK Baflkanl n,

XI/3 ESASLAR 1. MADDE 3- (1)Bu Esaslarda geçen; a) TÜB TAK : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt rma Kurumunu, b) Baflkanl k : TÜB TAK Baflkanl n, PROJE TEfiV K VE DESTEKLEME ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K UYARINCA DESTEKLENEN PROJELERDE UYGULANACAK F KR HAKLAR ESASLARI (*) B R NC BÖLÜM AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE TANIMLAR Amaç MADDE 1- Bu Esaslar n

Detaylı

Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik

Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Tarih:10 Eylül 1983 Sayısı : 507 10 Eylül 1983 Tarih ve 18161 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

256 = 2 8 = = = 2. Bu kez de iflik bir yan t bulduk. Bir yerde bir yanl fl yapt k, ama nerde? kinci hesab m z yanl fl.

256 = 2 8 = = = 2. Bu kez de iflik bir yan t bulduk. Bir yerde bir yanl fl yapt k, ama nerde? kinci hesab m z yanl fl. Bölünebilme B ir tamsay n n üçe ya da dokuza tam olarak bölünüp bölünmedi ini anlamak için çok bilinen bir yöntem vard r: Say - y oluflturan rakamlar toplan r. E er bu toplam üçe (dokuza) bölünüyorsa,

Detaylı

Destekli Proje İşletme Prosedürü

Destekli Proje İşletme Prosedürü Destekli Proje İşletme Prosedürü Teknoloji Transfer Ofisi 2015 Yazan(lar) : Tarih : İlker KÖSE TTO Direktörü Onaylayan(lar) : Tarih : Prof. Dr. Ömer Ceran Genel Sekreter V. Prof. Dr. Sabahattin Aydın Rektör

Detaylı

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU

PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER

S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan

Detaylı

YÖNETMELİK. a) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış kişiyi,

YÖNETMELİK. a) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış kişiyi, 27 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28246 Bingöl Üniversitesinden: YÖNETMELİK BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÇOCUK ARAŞTIRMA VE REHBERLİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi Adana Eriflkin Kemik li i Nakil ve Hücresel Tedavi Merkezi, Türkiye

Detaylı

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme

Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,

Detaylı

Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz.

Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz. Olas l k Hesaplar (I) Olas l k hesaplar na günlük yaflam m zda s k s k gereksiniriz. Örne in tavla ya da kâ t oyunlar oynarken. ki kap ya üstüste birkaç kez gele atmayan tavlac görmedim hiç. fianss zl

Detaylı

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman

Hiçbir zaman Ara s ra Her zaman Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar

Detaylı

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren

Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV. Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun. Kapak Can Eren Genel Yay n S ra No:148 2009/14 Cep Kitapl : XLV ISBN No: 978-99-44-234-22-1 Yay na Haz rlayan Av. Celal Ülgen - Av. Coflkun Ongun Kapak Can Eren Tasar m / Uygulama Referans Ajans Tel: +90.212 347 32 47

Detaylı

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk

Detaylı

K atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve

K atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve ÖZEL MATRAH fiekl NE TAB ALKOLLÜ ÇK SATIfiLARINDA SON DURUM H.Hakan KIVANÇ Serbest Muhasebeci Mali Müflavir I. G R fi K atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve modern

Detaylı

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER I MURAT YÜKSEL FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER III DR. MURAT YÜKSEL Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ö retim Görevlisi FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER IV Yay

Detaylı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari 4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm

Detaylı

OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl

OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl Altan ÇET NKAL MESS fl Sa l ve Güvenli i Uzman Geliflen yeni yönetim anlay fllar, hiyerarflik yap - lanmadan

Detaylı

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d

Matematikte sonsuz bir s fatt r, bir ad de ildir. Nas l sonlu bir s fatsa, matematikte kullan lan sonsuz da bir s fatt r. Sonsuz, sonlunun karfl t d Matematik ve Sonsuz G erek konuflma vermeye gitti im okullarda, gerek bana gelen okur mektuplar nda, ö renci ve ö retmenlerin matematikteki sonsuzluk kavram n pek iyi bilmediklerini gözlemledim. Örne in,

Detaylı

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının

MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki

Detaylı

YARGITAY 7. HUKUK DA RES

YARGITAY 7. HUKUK DA RES YARGITAY 7. HUKUK DA RES 2260 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 5 Y l 2007 YARGITAY 7. HUKUK DA RES E: 2006/1028 K: 2006/1293 T: 24.04.2006 T CARET HUKUKU T CAR DAVA KAVRAMI HAKSIZ EYLEMDEN DO AN DAVA

Detaylı

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif

Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif Dr. Yeflim Toduk Akifl Aile flirketleri, kararlar nda daha subjektif flirket birleflmeleri ve sat nalmalar, türkiye deki küçük iflletmelerden, dev flirketlere kadar her birinin gündeminde olmaya devam

Detaylı

2. Kapsam: Bu prosedür erişkin ve çocuk hastanın yoğun bakım ünitesine kabul edilmesinden taburcu edilmesine kadar yürütülen işlemleri kapsar.

2. Kapsam: Bu prosedür erişkin ve çocuk hastanın yoğun bakım ünitesine kabul edilmesinden taburcu edilmesine kadar yürütülen işlemleri kapsar. 1 / 5 1. Amaç: Bu prosedür, UÜ-SK da yaşam desteğine gerek duyan ve komadaki erişkin ve çocuk hastalara sunulacak yoğun bakım hizmetlerinin eşit, standart ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Detaylı

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler ÜN TE II L M T Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler MATEMAT K 5 BU BÖLÜM NELER AMAÇLIYOR? Bu bölümü çal flt n zda (bitirdi inizde), *Bir

Detaylı

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel

Detaylı

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi.

ç kar lmas için çal flt klar n ifade eden Türk, Her geliflinizde Baflkent OSB nin sürekli de iflti ini göreceksiniz dedi. 4 Ankara- Baflkent OSB, bir ilk i daha gerçeklefltirdi. Kooperatif olarak örgütlenip, daha sonra organize sanayi bölgesine dönüflen OSB ler aras nda genel kurulunu yapan ilk kurulufl oldu. Sanayi ve Ticaret

Detaylı

F inansal piyasalar n küreselleflmesi, çokuluslu flirketlerin say lar nda yaflanan

F inansal piyasalar n küreselleflmesi, çokuluslu flirketlerin say lar nda yaflanan PERAKENDE SATIfi YÖNTEM NE GÖRE fiüphel T CAR ALACAKLAR VE B R ÖNER Yrd.Doç.Dr. Bar fl S PAH Marmara Üniversitesi,..B.F., flletme Bölümü, Ö retim Üyesi 1.G R fi F inansal piyasalar n küreselleflmesi, çokuluslu

Detaylı

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45)

Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) SMMMO MEVZUAT SER S 5 Sermaye Piyasas nda Uluslararas De erleme Standartlar Hakk nda Tebli (Seri :VIII, No:45) Dr. A. Bumin DO RUSÖZ Marmara Üniversitesi Mali Hukuk Ö retim Üyesi stanbul, Nisan 2006 1

Detaylı

Uygulama Önerisi 2120.A1-3: Üç Ayl k Finansal Raporlama, Özel Durum Aç klamalar ve Yönetim Onaylar Konusunda ç Denetçinin Rolü

Uygulama Önerisi 2120.A1-3: Üç Ayl k Finansal Raporlama, Özel Durum Aç klamalar ve Yönetim Onaylar Konusunda ç Denetçinin Rolü Uygulama Önerileri 229 Uygulama Önerisi 2120.A1-3: Üç Ayl k Finansal Raporlama, Özel Durum Aç klamalar ve Yönetim Onaylar Konusunda ç Denetçinin Rolü Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar

Detaylı

Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Staj Yönergesi Aralık 2007 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ

Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Staj Yönergesi Aralık 2007 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ AMAÇ Madde 1- Bu yönergenin amacı; Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin eğitim-öğretim döneminde kazanmış oldukları bilgi, beceri

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

ORHAN YILMAZ (*) B- 3095 SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER: YASAL TEMERRÜT FA Z ORHAN YILMAZ (*) A- G R fi: Bilindi i üzere, gerek yasal kapital faizi ve gerekse yasal temerrüt faizi yönünden uygulanmas gereken hükümler, 19.12.1984 gün ve 18610 say l Resmi Gazete

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ İLKELERİ

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ İLKELERİ ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ İLKELERİ 1) Jeofizik Mühendisliği Eğitim / Öğretim Programına kayıtlı öğrenciler, Çanakkale Onsekiz

Detaylı

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir

önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir önce çocuklar Türkiye için Önce Çocuklar önemlidir 2002 May s ay nda yap lan Birleflmifl Milletler Çocuk Özel Oturumu öncesinde tüm dünyada gerçeklefltirilen Çocuklar çin Evet Deyin kampanyas na Türkiye

Detaylı

B02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet

B02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet B02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet 57 Yrd. Doç. Dr. Yakup EMÜL, Bilgisayar Programlama Ders Notları (B02) Şimdiye kadar C programlama dilinin, verileri ekrana yazdırma, kullanıcıdan verileri alma, işlemler

Detaylı

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM, ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını,

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını, NİĞDE ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Niğde Üniversitesine bağlı olarak kurulan

Detaylı

Garanti Belgesi. Ürüne yetkisiz kifliler taraf ndan yap lan müdahalelerde ürüne verilmifl garanti sona erecektir.

Garanti Belgesi. Ürüne yetkisiz kifliler taraf ndan yap lan müdahalelerde ürüne verilmifl garanti sona erecektir. Garanti Belgesi BEKO taraf ndan verilen bu garanti, Hand Blender n normalin d fl nda kullan lmas ndan do acak ar zalar n giderilmesini kapsamad gibi, afla daki durumlarda garanti d fl d r: 1. Kullanma

Detaylı

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN SAYILAR Kümeler 6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN 1. Bir kümeyi modelleri ile belirler, farkl temsil biçimleri ile gösterir. Belirli bir kümeyi temsil ederken afla da belirtilen bafll

Detaylı

Avrupa Adelet Divanı

Avrupa Adelet Divanı Avrupa Adelet Divanı Avrupa Adalet Divanı Çev: Alpay HEKİMLER * Karar Tarihi : 22.11.2012 Sayısı : C-385/12 Kısmi süreli çalışan işçilerin diğer işçilere oranla daha uzun süreli emeklilik sigortasına prim

Detaylı

9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964)

9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) 9. Uluslararas Ceza Hukuku Kongresi (Lahey, 23-30 A ustos 1964) Çeviren Av. Aysun Dalk l ç * Konular: 1. Tekerrür ve birden fazla suç ifllenmesi d fl ndaki a rlat c nedenler 2. Aileye ve cinsel dokunulmazl

Detaylı

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri

United Technologies Corporation. Tedarikçilerden fl Hediyeleri United Technologies Corporation Tedarikçilerden fl Hediyeleri Girifl UTC, malzeme ve hizmetleri bunlar n de erine bakarak sat n al r ve bu süreç içinde hem en iyi de er sa layan fiyat, hem de tedarikçilerle

Detaylı

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR

AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR SEÇ LM fi TÜRK YE F NANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI AÇIKLAMALAR VE UYGULAMALAR Prof. Dr. Cemal B fi (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Yakup SELV ( stanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Fatih YILMAZ ( stanbul Üniversitesi)

Detaylı

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM),

Baflkanl n, Merkez : Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt rma Kurumu Baflkanl na ba l Marmara Araflt rma Merkezi ni (MAM), TÜRK YE B L MSEL VE TEKN K ARAfiTIRMA KURUMU YAYIN YÖNETMEL (*) B R NC BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tan mlar Amaç ve Kapsam Madde 1. Bu Yönetmelik ile; Baflkanl k, Merkez ve Enstitülere ait tüm yay nlar

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad

Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad OTOPS Cengiz Özak nc 1965 ten Günümüze DÜNYA DA VE TÜRK YE DE LK KEZ! İngiliz Devlet Arşivlerinden Gizli Belgelerle Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad Türkiye ye yöneltilen suçlama; özetle

Detaylı

H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK?

H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK? H ZMET AKD LE ÇALIfiANLARIN T BAR H ZMET SÜRES NE OLACAK? Cevdet CEYLAN* I-G R fi tibari hizmet süresi; a r, riskli ve sa l a zararl ifllerde fiilen çal flan ve bu ifllerin risklerine maruz kalan sigortal

Detaylı

SOSYAL ŞİDDET. Süheyla Nur ERÇİN

SOSYAL ŞİDDET. Süheyla Nur ERÇİN SOSYAL ŞİDDET Süheyla Nur ERÇİN Özet: Şiddet kavramı, çeşitli düşüncelerden etkilenerek her geçen gün şekillenip gelişiyor. Eskiden şiddet, sadece fiziksel olarak algılanırken günümüzde sözlü şiddet, psikolojik

Detaylı

Mutfak Robotu Kullanma K lavuzu BKK 2154

Mutfak Robotu Kullanma K lavuzu BKK 2154 Mutfak Robotu Kullanma K lavuzu BKK 2154 Ç NDEK LER 1 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 2 1 11 8 4 7 2 3 6 5 9 10 12 13 14 15 16 17 17A 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 1 2 3 4 5

Detaylı

4 904 say l Türkiye fl Kurumu Kanunu (4904, 2003) ile istihdam n korunmas na,

4 904 say l Türkiye fl Kurumu Kanunu (4904, 2003) ile istihdam n korunmas na, mali ÇÖZÜM 145 fi-kur A VER LMES GEREKL BELGELER VE UYGULANACAK DAR PARA CEZALARI Resul KURT* I- G R fi 4 904 say l Türkiye fl Kurumu Kanunu (4904, 2003) ile istihdam n korunmas na, gelifltirilmesine,

Detaylı

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) ne ait tarla arazisi,

Detaylı

Ard fl k Say lar n Toplam

Ard fl k Say lar n Toplam Ard fl k Say lar n Toplam B u yaz da say sözcü ünü, 1, 2, 3, 4, 5 gibi, pozitif tamsay lar için kullanaca z. Konumuz ard fl k say lar n toplam. 7 ve 8 gibi, ya da 7, 8 ve 9 gibi ardarda gelen say lara

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi 30 Temmuz 2012 ĐÇĐNDEKĐLER Dönem Revizyon Notları........ 3 Derecelendirme Metodolojisi........ 5 Notların Anlamı.........

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı; Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İş Sağlığı

Detaylı

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY

MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY brahim ERCAN * 1- GENEL B LG : Motorlu tafl t sürücüleri kurslar, 5580 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanunu kapsam nda motorlu tafl

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

ELEKTRONĐK TĐCARETĐN DÜZENLENMESĐ KANUNU 1 MAYIS 2015 TE YÜRÜRLÜĞE GĐRDĐ

ELEKTRONĐK TĐCARETĐN DÜZENLENMESĐ KANUNU 1 MAYIS 2015 TE YÜRÜRLÜĞE GĐRDĐ 30.04.2015 ELEKTRONĐK TĐCARETĐN DÜZENLENMESĐ KANUNU 1 MAYIS 2015 TE YÜRÜRLÜĞE GĐRDĐ 20 SORUDA YENĐ KANUN: 1. Kanun ne zaman yürürlüğe girmektedir? 23 Ekim 2014 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanan Kanun;

Detaylı