Açıklama İlaç endüstrisi ve sivil toplum kuruluşları ile gelir getirici ilişkiler yoktur.

Transkript

1 Açıklama İlaç endüstrisi ve sivil toplum kuruluşları ile gelir getirici ilişkiler yoktur.

2 Gençlik İzleme Araştırmaları Acıbadem Üniversitesi Verileri Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Belirtilerinin Yansımaları Yard. Doç. Dr. Burcu Göksan Yavuz Acıbadem Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı

3 Gençlik İzleme Araştırması (GENCİZ) Ruh sağlığı sorunlarının Riskli davranışların Bağımlılıkla ilgili sorunların Dikkat eksikliği hiperaktivite belirtilerinin Travmatik yaşantıların araştırılmasını amaçlar

4 Yöntem Çevrimiçi uygulama yoluyla lise ve üniversite öğrencilerinden anket formunu doldurmaları istenmiştir. Araştırmacılar kendi kurumlarında standart sorular dışında araştırmak istedikleri konu ile ilgili sorular eklemişlerdir. Anketin çevrimiçi yol ile uygulanması anketör, kağıt-kalem, basım, veri girişi gibi fazladan iş yükü ve masrafların olmamasını sağlamaktadır.

5 Genciz projesine katılan kurumlar Acıbadem Üniversitesi Ege Üniversitesi Bakırköy Ruh Sinir Hastalıkları Hastanesi Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Akdeniz Üniversitesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Merkezi Kocaeli Üniversitesi Turgut Özal Üniversitesi Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Celal Bayar Üniversitesi

6 Acıbadem Üniversitesi Anket Formunun İçerdiği Bilgiler Sosyodemografik bilgiler Aile bilgisi Alkol/madde kullanımı Şiddet/şiddete uğrama Kendine zarar verme davranışı Yaşam tarzı (spor, kilo algısı,) İnternet kullanımı Ruhsal sağlık Fiziksel sağlık genel değerlendirme Dikkat eksikliği hiperaktivite belirtilerinin sorgulanması (Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği (ASRS))

7 Fakülte ve Bölümlerin Dağılımı Fakülteler n % Tıp Fakültesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Sağlık Yönetimi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

8 Cinsiyet dağılımı cinsiyet %24.6 (n=64) %75.4 (n=196) kadın erkek

9 Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Belirtileri 260 öğrencinin 24 ünde (%9.2) ASRS ölçeğine göre DEHB olabileceği tespit edildi. Kız (n=18) %9.2 Erkek (n=6) %9.4

10 Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10:88-93 Değerlendirmeler sonucunda üniversite öğrencilerinin %15.55 inde yüksek düzeyde DEHB belirtileri saptanmıştır.

11 S Doğan, B Öncü, GV Saraçoğlu, S Küçükgöncü Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Belirti Sıklığı ve Belirti Düzeyi İle İlişkili Gelişimsel, Akademik ve Psikolojik Etmenler Türkiye'de Psikiyatri 2008;10(3): ASRS puan ortalamasının 2 standart sapma üzerindeki değer kesim noktası olarak alındığında DEHB sıklığı %2.6 dır.

12 Ender TANER, Mustafa Necmi İLHAN, Yasemen TANER, Emel Erdoğan BAKAR, Zeynep Belma ŞENLİK Wender Utah Derecelendirme Ölçeği nden alınan puanlara göre 191 öğrencinin 12 sinde (%6.3) dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu kriterlerinin karşılandığı bulunmuştur. İhtisas yapmak istemeyenlerde, herhangi bir branşta ihtisas yapmak isteyenlere göre dikkat eksikliği daha fazladır (p<0.05).

13 Akademik performans ve DEHB belirtileri ilişkisi Yıl kaybı oranlarının karşılaştırılması Yıl Kaybı (%) P= 0,04 ASRS (+)(n=24) ASRS (-)(n=236)

14 Akademik performans ve DEHB belirtileri ilişkisi

15 Öfke Kontrol Yetersizliği Bağımlılık Profil İndeksi Alt Ölçeği Kolaylıkla kızıp öfkelenir misin? Ne sıklıkta Kontrol edemediğin öfke patlamaları yaşar mısın? Ne sıklıkta Bir şeyleri kırıp dökme isteği duyar mısın? Ne sıklıkta Öfke kontrol yetersizliği Kesme noktası 1,5 (eğri altında kalan alan 0,87; duyarlılık 0,68-özgüllük 0,64) olarak bulunmuştur. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

16 Öfke kontrol yetersizliği ve DEHB

17 Bağımlılık Profil İndeksi Güvenli Davranış Eksikliği Alt Ölçeği Soruları Ne hissettiğini ifade etmekte zorluk çeker misin? Başkalarını kendinden daha çok düşünür müsün? Kendini içe kapanık olarak değerlendirir misin? Sosyal bir ortama girdiğinde ne sıklıkta ne konuşacağını bilmemekten endişe edersin? Başkaları ile beraberken, yanlış bir şey yapacağın, ya da saçma konuşacağın ile ilgili endişe yaşar mısın? Ne sıklıkta Güvenli Davranış Eksikliği alt ölçeğinin kesme noktası 3,5 (eğri altında kalan alan 0,82; duyarlılık 0,84-özgüllük 0,66) olarak bulunmuştur. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

18 Güvenli davranış yetersizliği ve DEHB güvenli davranış eksikliği ve DEHB belirtileri karşılaştırması 100 p< ASRS (+) (n=24) ASRS (-) (n=236) 20 0 Güvenli davranış eksikliği

19 Bağımlılık Profil İndeksi Dürtüsellik Alt Ölçeği Soruları İstediğiniz şeyi elde etmek için beklemekte zorlanır mısın? Sabırsız mısındır? Örneğin bir sırada beklerken çabucak sıkılır mısın? Düşünmeden hareket eder misin? Rahat konsantre olabilir misin, dikkatini kolay toplayabilir misin? Dürtüsellik alt ölçeği kesme noktası tanımlanmamıştır. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

20 Dürtüsellik ve DEHB

21 Dürtüsellik ve DEHB Düşünmeden hareket etme p= ASRS (+) (n=24) ASRS (-) (n=236) hiçbir zaman bazen her zaman

22 Dürtüsellik ve DEHB

23 Bağımlılık Profil İndeksi Heyecan Arama Davranışı Alt Ölçeği Soruları Uygunsuz veya tehlikeli olsalar bile, heyecanlı veya eğlenceli şeyler yapmaktan hoşlanır mısın? Hayatınızda yeni bir şeyler olmadığında, heyecan ya da çoşku verici şeyler aramaya başlar mısın? Ne zaman ne yapacağı belli olmayan, heyecan verici, hareketli arkadaşları tercih eder misin? Heyecan Arama Davranışı alt ölçeğin kesme noktası tanımlanmamıştır. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

24 Heyecan Arama Davranışı

25 Bağımlılık Profil İndeksi Depresyon Alt Ölçeği Soruları Geçen yıl içinde ne sıklıkta yaşamına son vermekle ilgili düşüncelerin oldu? Geçen yıl içinde ne sıklıkta kendini hüzünlü, kederli hissettin? Geçen yıl içinde ne sıklıkta gelecekle ilgili umutsuzluk hissine kapıldın? Geçen yıl içinde ne sıklıkta başka insanlarla karşılaştırıldığında, kendini daha değersiz gördün? Depresyon alt ölçeğinin kadın için kesme noktası 3,5 (eğri altında kalan alan 0,78; duyarlılık 0,72-özgüllük 0,82), erkek için kesme noktası 2,5 (eğri altında kalan alan 0,86; duyarlılık 0,68-özgüllük 0,84) bulunmuştur. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

26 Depresyon ve DEHB

27 Bağımlılık Profil İndeksi Anksiyete Alt Ölçeği Soruları Geçen yıl içinde ne sıklıkta kendini huzursuz ve tedirgin hissettin? Geçen yıl içinde ne sıklıkta dehşet ya da panik nöbetleri yaşadın? Örneğin; aniden başlayan iç sıkıntısı, nefes darlığı, baş dönmesi, çarpıntı, terleme gibi belirtilerle bir korku duyduğun, ölecekmiş gibi hissettiğin zamanlar oldu? Geçen yıl içinde ne sıklıkta kendini yerinde duramayacak kadar tedirgin hissettin? Anksiyete alt ölçeğinin kadın için kesme noktası 2,5 (eğri altında kalan alan 0,82; duyarlılık 0,91-özgüllük 0,64), erkek için kesme noktası 1,5 (eğri altında kalan alan 0,74; duyarlılık 0,81-özgüllük 0,61) bulunmuştur. Bağımlılık Profil İndeksi nin (BAPİ) Geliştirilmesi, Geçerlik ve Güvenilirliği. Ogel K, Evren C, Karadağ F, Gurol T. Defne. Türk Psikiyatri Dergisi (2012). 23(4):

28 Anksiyete ve DEHB

29 Sigara ve DEHB Sigara kullanma sıklığı Hiç kullanmadım Hayatımda 1-2 kez Ayda birkaç kez Haftada birkaç kez Her gün ASRS (+) (n=24) % (n) 50 (12) 25 (6) 8.3 (2) 8.3 (2) 8.3 (2) ASRS (-) (n=236) % (n) 49.2 (116) 27.1 (64) 5.9 (14) 4.7 (11) 13.1 (31)

30 Alkol ve DEHB

31 Madde ve DEHB Anketi tamamlayan 260 kişi bugüne kadar esrar, kokain, eroin ve ecstasy kullanmadıklarını bildirmiştir.

32 Uçucu Madde Kullanımı Uçucu madde kullanımı ASRS (+) (n=24) ASRS (-) (n=236) Hiç Bir kez 2-3 kez > n=23) (1) 96.2 (n=227) 2.5 (n=6) 1.3 (n=3) -

33 Bağımlılık Profil İndeksi İnternet Tarama Formu Son 3 ay içinde internet ve bilgisayar başında ne kadar zaman geçirdin? Bilgisayar ve internet kullanımı yaşamını etkiliyor mu? Tarama formunda 3,5 puan için kesme noktasında duyarlılık 0.72, özgüllük ise 0.83 (PPV: 97,5 NPV:75,7) olmaktadır. Psychometric properties of the Addiction Profile Index Internet Addiction Form(BAPINT). Ogel K, Karadag F, Satgan D. Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2012;22(Suppl. 1):S110.

34 İnternet Kullanımı ve DEHB

35 Alınacak Mesaj Verilerimiz doğrultusunda çıkan sonuç (yapılan çalışmaları destekleyen şekilde) DEHB li bireyler Dikkati toparlamada sorun yaşıyor Akademik yönden zorlanıyorlar Öfke kontrolünde yetersiz Heyecan arama eğiliminde oluyor Sabırsız oluyor Düşünmeden hareket etme eğilimindeler Duygudurum sorunları yaşıyor

36

37 Dikkatsizlik Tamamlayamama Vazgeçme, Erteleme Yetersizlik Endişe

38 Hiperaktivite/Dürtüsellik Yerinde duramama Engellenme eşiğinde düşüklük Riskli davranışlar huzursuzluk Hızlı, riskli araba kullanma Trafik kazaları Yasal sorunlar Ani iş bırakmalar İlişkileri kolayca bitirme

39 DEHB yaşam kalitesini azaltır. Yaşam kalitesi Yaşam kalitesinde iyilik Ortalama AAQoL Skoru AAQoL=Adult ADHD Quality of Life Scale * *p<0.001 n=346 DEHB (-) erişkinler n=989 DEHB (+) erişkinler Brod et al. Qual Life Res, 2006

40 Sonuç

41 Teşekkürler