BAŞYAYLA İLÇE RAPORU 2011

Transkript

1 BAŞYAYLA İLÇE RAPORU 2011

2 ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacına yönelik olarak faaliyet göstermektedir. Bu amaçlara ulaşmak için kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek istemektedir. Bölgesel gelişmeye yönelik olarak icra edilecek bütün faaliyetlerin temeli ise bölgenin bütün detayları ile iyi tanınmasından geçmektedir. Bu nedenle, bölgenin kaynak ve olanaklarının doğru şekilde tespit edilmesi, mevcut sahip olunan değerlerin rekabet edebilirlik açısından yeniden yorumlanması ve bölgesel kalkınmayı sürdürülebilir şekilde sağlanmasına yönelik olarak faaliyetlerin birbiri ile ilişkili olarak icra edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik olarak MEVKA, Bölgenin Mevcut Durum çalışması ve bölge planını hazırlamıştır. Bu işlem yapılırken bölgeyi oluşturan ilçelere yönelik olarak GZFT Analizi çalışması gerçekleştirilmiş ve her ilçe için bir İlçe Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan MEVKA, Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi için ihaleye çıkmış ve bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler ile MEVKA tarafından yürütülen Bölge ye ilişkin stratejik plan ve vizyon çalışmalarının kapsamlı ve derinlikli olmasının sağlanması amaçlanmıştır. İhale kapsamı faaliyetlerin icrasına yönelik olarak Yüklenici tarafından ilçelerde İlçe Odak Grup Toplantıları düzenlenmiş, GZFT Analizleri yapılmış ve ilçelere yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalar ve planlar incelenmiştir. Bütün çalışmaların, bilgilerin özgün bir yöntemle Rekabetçilik ekseninde yeniden yorumlanması temelinde birleştirilerek 2023 Vizyon Stratejisinin Belirlenmesi amacına hizmet etmesi sağlanmıştır. Elinizde yer alan doküman, 2023 Vizyon Stratejilerinin belirlenmesine esas oluşturan İlçe Raporu dur. İlçenin mevcut durumunu göstermekte ve ilçe potansiyellerin kullanımına yönelik olarak altyapı oluşturmaktadır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 1

3 1. DOĞAL YAPI 1.1.COĞRAFİ ÖZELLİKLER Karaman ili Başyayla ilçesi, Kuzey enlemi ile Doğu boylamı arasında yer almaktadır. İl merkezine uzaklığı 180 km dir. İlçenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği metredir. İlçenin, kuzeyinde Konya ili Taşkent ilçesi, güneyinde Ermenek, batısında Sarıveliler ve doğusunda yine Ermenek ilçesi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 228,99 km² dir. Orta Torosların güney yamacında Göksu Havzasını kapsayan Taşeli Platosunda yer alan ilçe, Torosların üzerinde yer almasına bağlı olarak arazi yapısı çok meyilli ve yatay yapılı kalker araziden oluşmaktadır. İlçenin araştırma sahası İç Anadolu Bölgesinde Karaman ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Ancak ilçe Akdeniz Bölgesinde yer almaktadır. İlçenin Kuzey, Doğu, Batı yönleri dağlarla çevrilmiştir. Güney yönünde ise Göksu Nehrinin kolu Kurtlu Çay (İvzit Deresi) akarsuyunun yatağının bulunduğu vadi uzanmaktadır. İlçe Alan Kullanım Dağılımı Tablosu Alan Adı Başyayla Alan Kullanım Türü Karaman Alan Kullanım Türü Türkiye Alan Kullanım Türü Karaman (%) Başyayla Alan Kullanım/ TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) Arazi (%) Türkiye (%) (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Tarım Arazisi 1.818,0 7, ,60 30, ,8 31,00 0,69 0,07 0,44 0,01 Çayır-Mera 7.459,0 32, ,82 32, ,3 18,65 2,57 0,71 5,92 0,05 Orman 4.710,9 20, ,33 18, ,0 27,30 2,93 0,67 0,97 0,02 Diğer 8.911,7 38, ,62 18, ,9 23,04 5,36 1,28 2,48 0, , , , ,60 0,46 1,65 0,03, DSİ Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 2

4 Başyayla ilçesi ,6 ha lık alan ile Karaman ın %2,60 ını, Türkiye nin ise %0,03 ünü kapsamaktadır. İlçe toplam alanının %7,94 ünü tarım arazilerine ayrılmış olup, bu oran Türkiye ortalamasından ve Karaman ortalamasından oldukça düşüktür. alanın %32,57 gibi büyük bir oranı çayır-mera alanları için ayrılmıştır. Ormanlık alan ise toplam alanın %20,57 sini oluşturmakta ve bu alan Karaman toplam ormanlık alanın %2,93 ünü kaplamaktadır. 1.2.DOĞAL KAYNAKLAR İlçede Bulunan Doğal Kaynaklar 1. Enerji Kaynakları Potansiyel Mevcut Çalışma 1.1. Güneş Var-Çok Yüksek Yok 1.2. Su Gücü Yok Yok 1.3. Kömür Yok Yok 1.4. Doğalgaz Yok Yok 1.5. Rüzgar Var-Orta Yok 1.6. Biyokütle Var-Zayıf Yok 1.7. Petrol Yok Yok 1.8. Jeotermal Enerji Yok Yok 2. Biyolojik çeşitlilik 2.1. Ormanlar hektar orman alanına sahiptir.(meşe, Ladin, Orman ürünleri, hayvan Karaçam Sedir, Göknar ve Ardıç Ağaçları vardır.) otlatma ve dinlenme Çayır ve Mera hektar çayır-mera alanı vardır. Hayvan otlatma. Söğütçük Suyu, Karapınar Suyu, Tümtününgöl, 2.3. Sulak Alanlar Küçükgöl, Eğrik, Aksu, Deregözü, Gökgöbet, Şefdelideresi, Hisarönü Suyu, Göksu, Kurtlu Çay, Sulama ve İçme. Hisarönü Kaynak Suyu, Tekneliç Kaynak Suyu 2.4. Flora Fauna Milli Park, Tabiat Parkı ve Diğer Hassas Alanlar Yok Yok 3. Toprak İlçe toprakları tarıma engel olmayacak şekilde dağlık, 3.1. Toprak engebeli ve hafif eğimli alüvyol arazilerden Tarım oluşmuştur. 4. Su Kaynakları 4.1. Barajlar Yok Yok 4.2. Yeraltı Su Kaynakları Yok Yok 4.3. Akarsular Kurtlu Çay (İvzit Deresi), Söğütçük Suyu, Karapınar Suyu, Hisarönü Kaynak Suyu, Aksu, Tekneliç Kaynak İçme ve Sulama Suyu Hisarönü mevkiine sulama amaçlı gölet 4.4. Göller ve Göletler Tümtünün Göl, Küçük Göl yapım çalışmaları 23 Nisan 2011 de başlamıştır 5. Mineral Kaynaklar 5.1. Sanayi Madenleri Yok Yok 5.2. Metalik Madenler Yok Yok 5.3. Enerji Madenleri (Bakınız 1.Enerji Kaynakları) 5.4. Kıymetli Taşlar (Madenler) Yok Yok 5.5. Diğer Mineraller Yok Yok 5.6. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler Yok Yok *MTA 2009, Karaman Tarım İl Müdürlüğü 2010, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Veri Tabanı Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 3

5 2. DEMOGRAFİK YAPI 2.1. NÜFUS 2010 yılı itibariyle ilçe nüfusunun %16 sı ilçe merkezinde, %84 ü kırsal alanda yaşamaktadır. İlçe nüfusunun Karaman nüfusuna oranı %2,25 iken, TR52 bölgesi nüfusuna oranı %0,23 dür yılında Karaman nüfusunun e yükseleceği düşünülürken, Başyayla nüfusunun %56 oranında azalma ile a gerileyeceği varsayılmaktadır. İlçe Nüfus Durumu ve 2023 Projeksiyonu Başyayla İlçe Nüfusu Nüfus Oranları YILLAR İlçe İlçe Karaman İlçe Nüfusu/ TR52 İlçe Nüfusu/ İlçe Merkez Köy Karaman Nüfusu Bölge TR52 Nüfusu Nüfusu Nüfus Nüfus Nüfus (%) Nüfusu (%) , , , , , , , , , ,09 *TÜİK ( ADNKS) Başyayla ilçe nüfusunun %62,14 ü aktif nüfus olarak nitelendirilebilecek yaş grubu içerisinde yer almaktadır. Bu oran, Karaman ve Türkiye aktif nüfusunun oranlarından düşüktür. Ancak ilçedeki 65 yaş üstü yaşlı nüfusun %12,93 oran ile Karaman ve Türkiye oranlarından oldukça yüksek olduğu dikkat çekmektedir yılı için yapılan projeksiyonda yaş grubu oranının artış göstereceği, buna karşılık 65 yaş üstü grubu oranının azalacağı gözlenmektedir. İlçede Bulunan Nüfusun Yaş Aralıklarına Göre Dağılımı ve 2023 Projeksiyonu YILLAR Başyayla İlçe Nüfusu Yaşa Göre (%) Karaman İl Nüfusu Yaşa Göre (%) TR52 Bölge Nüfusu Yaşa Göre (%) Üstü Üstü Üstü ,73 62,73 11,54 26,45 64,89 8,66 27,36 65,48 7, ,46 62,56 11,98 26,01 65,18 8,82 27,06 65,62 7, ,93 62,14 12,93 25,50 65,45 9,05 26,69 65,74 7, ,38 62,48 12,15 26,21 65,40 8,39 27,19 65,88 6, ,38 62,48 12,15 26,27 65,44 8,29 27,23 65,94 6,83 *TÜİK ( ADNKS) Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 4

6 3. EKONOMİK YAPI 3.1. TARIM İşlenen Arazi Kullanım Durum Tablosu İşlenen Arazi Türü Başyayla İşlenen Arazi Karaman İşlenen Arazi Türkiye İşlenen Arazi (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Karaman İşlenen Arazi (%) Başyayla İşlenen Arazi/ TR Göller İşlenen Havzası (İle Arazi düşen) İşlenen (%) Arazi (%) Türkiye İşlenen Arazi (%) Tarla 627,3 34, ,4 74, ,6 67,33 0,32 0,04 0,30 0,004 Arazisi Nadas 513,0 28, ,6 8, ,5 17,40 2,19 0,06 0,30 0,01 Sebze 21,2 1, ,7 4, ,9 2,99 0,17 0,07 0,23 0,003 Meyve 637,2 35, ,3 10, ,9 10,32 2,38 1,33 3,85 0,03 Bağ 19,3 1, ,6 1, ,6 1,96 0,42 0,13 0,23 0, , , , ,69 0,07 0,44 0,01 *Karaman Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009), Başyayla da işlenen toplam arazi ha olup, Karaman toplam işlenen alanın % 0,69 unu oluşturmaktadır. Bu arazilerin % 34,50 oranında tarla tarımı yapılmaktadır. Tarım arazilerinin toplam işlenen araziye oranı, Karaman (%74,76) ve Türkiye (%67,33) oranlarına göre düşüktür. İlçede genellikle kuru tarım yapıldığından nadas için ayrılan alanların oranının yüksek olduğu görülmektedir. Buna karşın, ilçede bağcılık faaliyeti %1,06 lık bir alanda yapılmaktadır. Meyvecilik için ayrılan alan %35,05 oranla önemli paya sahip olup, Karaman da meyveciliğe ayrılan alanın oranından (%10,10) oldukça yüksektir. Arazi Sulama Durum Tablosu Başyayla Sulama Sulama Durumu Durumu Karaman Sulama Durumu Türkiye Sulama Durumu (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Karaman Arazi (%) Başyayla Arazi/ TR52 Arazi (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) Arazi (%) Türkiye Arazi (%) Sulu Arazi 1.135,0 62, ,0 59, ,0 22,31 0,73 0,17 1,76 0,021 Kuru Arazi 683,0 37, ,6 40, ,8 77,69 0,63 0,04 0,20 0, , , , ,69 0,07 0,44 0,01 * Karaman Tarım il Müdürlüğü (2010), DSİ, TÜİK (2009) **İlçe 30 Nolu Göller Havzasında bulunmaktadır. 30 Nolu Göller Havzasında bulunan Başyayla ilçesinin toplam işlenen arazisinin %37,57 si kuru arazi, %62,43 ü sulu arazi niteliğindedir. Sulu arazi oranı, Karaman ve Türkiye sulu arazi oranlarına göre oldukça yüksektir Bitkisel Üretim Başyayla da en fazla yetiştirilen tarla ürünleri buğday ve arpadır. Bu ürünler içerisinde en fazla yetiştirme alanına sahip ürün ise %43,54 oran ile buğday olup, bu oran Karaman ve Türkiye ortalamalarının üstündedir. İlçede buğday verimi, Karaman ortalamasının ve Türkiye ortalamasının altındadır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 5

7 İşlenen Tarla Arazisi Durum Tablosu Başyayla KARAMAN TÜRKİYE Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Tarla Arazisi Ekim Türü Ürün (Ton) Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Durum 68 1, , ,50 163, , ,34 258, Buğdayı Buğday , , ,01 161, , ,26 239, (Diğer) Arpa 148 2, , ,69 163, , ,96 238, Şeker 0 0,00 0 0, , , , , , Pancarı Mısır 36 0, , ,81 727, , ,71 725, Diğer , , ,07 256, , ,67 400, , , * Karaman Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK 2009 ** (ler Ortalaması) İlçede yetiştirilen domates verimi kg/da olup, Karaman domates ortalama veriminden ve Türkiye domates veriminden oldukça düşüktür. Fasulye verimi 800kg/da olup, Karaman fasulye ortalama veriminden ve Türkiye fasulye veriminden düşüktür. İlçedeki 212 da sebze alanının %3302 sinda domates, %7,08 inde fasulye ve geri kalan alanda ise çeşitli sebzeler yetiştirilmektedir. İşlenen Sebze Arazisi Durum Tablosu Başyayla KARAMAN TÜRKİYE Sebze Arazisi Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Ekim Türü Da % (Ton) Da % (Ton) Da % (Ton) Fasulye 15 7, ,48 974, ,38(*) 5, Domates 70 33, , , ,89(*) 15, Sebze , , ,73 79, (Diğer) , * Karaman Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK 2009 ** Sebze üretim alanı verisi bulunmadığından ortalama verim ile ekim alanı hesaplanmıştır. İlçede toplam da meyve alanının %69,06 sında elma üretimi, %23,31 inde kiraz üretimi, %2,94 ünde bağcılık ve %4,69 unda ise farklı meyvelerin üretimi yapılmaktadır. İlçede yetiştirilen kirazın verimi Karaman ve Türkiye kiraz veriminden yüksektir. İlçede zeytin, incir, nar gibi ılıman iklim isteyen ürünler de yetişebilmektedir. İlçe için elma ve kiraz öne çıkabilecek ürünler olup, üretici birliği yapısını güçlendirerek pazarlama problemlerini çözmek gerekmektedir. Meyve- Bağ Arazisi Ekim Türü İşlenen Meyve-Bağ Arazisi Durum Tablosu Başyayla KARAMAN TÜRKİYE Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Da % (Ton) Da % (Ton) Da % (Ton) Elma , , , , , , Kiraz , , , , ,24 623, Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 6

8 Meyve- Bağ Arazisi Ekim Türü Meyve (Diğer) Başyayla KARAMAN TÜRKİYE Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Ürün Ekim Alanı Da % (Ton) Da % (Ton) Da % Ürün (Ton) 308 4, , , , ,32 455, Bağ 193 2, , , , ,94 890, , , *Karaman Tarım İl Müdürlüğü 2010, TÜİK Hayvansal Üretim Karaman ili Başyayla ilçesi toplam çayır-mera ve ormanlık arazisinin %61,29 unu çayır-mera arazisi, %38,71 ini de ormanlık arazi oluşturmaktadır. İlçenin çayır-mera arazisi Karaman ili çayır mera arazisinin %2,57 sini, TR52 bölgesinin %0,71 ini ve Göller Havzası nın ise %5,92 sini oluşturmaktadır. Başyayla ilçesinin toplam ormanlık arazisi ise toplam karaman ilinin ormanlık arazisinin %2,93 ünü, TR52 bölgesinin %0,67 sini ve Göller Havzası nın ise %0,97 sini oluşturmaktadır. Çayır-Mera ve Orman Durumu Tablosu Başyayla Karaman Türkiye Başyayla/ 30. Göller Türkiye Karaman TR52 (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Havzası (İle Arazi (%) (%) düşen) (%) (%) Çayır-Mera 7.459,0 61, ,8 64, ,3 40,59 2,57 0,71 5,92 0,05 Orman 4.710,9 38, ,3 35, ,0 59,41 2,93 0,67 0,97 0,02 Başyayla ilçesinde önemli bir yem bitkisi ekim alanı mevcut değildir. İlçenin toplam 350 da lık alanında yem bitkisi ekilişi yapılmakta olup bunun 50 da Yonca, 340 da ise diğer yem bitkileridir. Yem bitkileri ekilişin az olmasının başlıca nedenlerinden biri ilçede hayvancılık faaliyeti uğraşan işletme sayısının azlığıdır. Özellikle yayla ve vadi tabanlarındaki setlerde yem bitkisi üretimi için uygun yerler olmasına rağmen bu bölgedeki arazi sahiplerinin dışarıda oluşu üretimi engelleyen önemli faktörlerden biridir. Yem Bitkisi Arazisi Ekim Türü Ekim Alanı BAŞYAYLA KARAMAN TÜRKİYE Ürün (Ton) Ekim Alanı Ürün (Ton) Ekim Alanı Da % Da % Da % Ürün (Ton) Yonca 50 14, , , Silajlık 0 0, , , Mısır Fiğ 0 0, , , Diğer , , , İlçede yem bitkileri alanının çok düşük oluşu ilçenin il ve bölge ve havza bazındaki yem bitkileri oransal payını da düşürmektedir. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 7

9 Yem Bitkileri Durum Tablosu Yem Bitkisi Başyayla Karaman Türkiye Arazisi Ekim Ekim Alanı Ekim Alanı Ekim Alanı Türü Da % Da % Da % Yonca 50 14, , ,13 Silajlık Mısır 0 0, , ,57 Fiğ 0 0, , ,26 Diğer , , ,04 Yem Bitkisi Alanı Çizelge incelendiğinde ilçenin toplam yem bitkileri ekim alanı Karaman ili yem bitkileri ekim alanının %0,26 sına, TR52 bölgesi yem bitkileri ekim alanının %0,07 sine ve Göller Havzası yem bitkileri ekim alanının ise %0,52 sine denk gelmektedir. Yem Bitkileri Genel Durum Karşılaştırması Başyayla/ Yem Bitkisi Arazisi Ekim 30. Göller Havzası Türü Karaman (%) TR52 (%) Türkiye Arazi (%) (İle düşen) (%) Yonca 0,23 0,02 0,31 0,001 Diğer 2,59 0,64 2,92 0,02 Yem Bitkisi Alanı 0,26 0,07 0,52 0,00 İlçede hayvancılık faaliyeti çok düşük seviyededir. İlçenin toplam 2010 yılı itibari ile 829 adet büyükbaş hayvan mevcudu olup hepsi kültür melezi sığırlardır. İlçede büyükbaş hayvan varlığını arttırmaya yönelik çalışmalar mevcut olup en son 2 hayvancılık proje uygulanarak büyükbaş hayvan sayısının 1000 e çıkması sağlanmıştır. Karaman daki organize tarım uygulaması pilot olarak ilk burada yapılmıştır. Büyükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hayvan Cinsi Başyayla Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Sığır (Saf Kültür) Sığır (Kültür Melezi) Sığır (Yerli) Manda TOPLAM Başyayla ilçesi Karaman daki büyükbaş hayvan varlığı açısından bakıldığında Karaman ilindeki toplam Büyükbaş hayvanların %2,16 sını, TR52 bölgesindeki büyükbaş hayvan varlığının %0,17 sini, Göller Havzası büyükbaş hayvan varlığının ise %0,64 ünü oluşturduğu görülebilir. İlçedeki büyükbaş hayvan sayısında rakamsal bazda olduğu gibi yıllar itibari ile oransal bazda az da olsa artışlar mevcuttur. Büyükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması BAŞYAYLA Büyükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Sığır (Saf Kültür) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Sığır (Kültür Melezi) 3,09 4,52 4,78 0,30 0,46 0,49 1,05 1,43 1,48 0,01 0,02 - Sığır (Yerli) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Manda 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - TOPLAM 1,45 2,15 2,16 0,12 0,17 0,17 0,43 0,64 0,64 0,00 0,01 - Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 8

10 Büyükbaş hayvancılık gibi ilçe küçükbaş hayvancılıkta da önemli bir potansiyele sahip değildir. İlçede 2010 yılı itibari ile toplam 260 koyun ve 520 adet kıl keçisi bulunmaktadır. İlçe bazında son 3 yıl içinde küçükbaş hayvan sayısında büyük azalmalar mevcuttur. Özellikle 2008 yılında olan koyun varlığı 2010 yılında 260 a olan kıl keçisi varlığı ise 520 adete düşmüştür. Küçükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Başyayla Hayvan Hayvan Cinsi Sayısı Karaman Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Koyun (Yerli) Koyun (Merinos) Koyun Kıl Keçisi Tiftik Keçisi Keçi İlçe koyun varlığı bakımından2010 yılı itibari ile Karaman ilinin %0,09 una, keçi varlığı bakımından ise %1,22 sine, TR52 bölgesi içerisinde ise toplam koyun varlığının %0,02 sine keçi varlığının ise %0,33 üne, Göller Havzası içerisinde ise toplam koyun varlığının %0,11 ine keçi varlığının ise %0,66 sına sahiptir. İlçedeki koyun ve keçi varlığının Karaman ili içerisinde 2008 yılına göre oransal olarak azaldığı görülmektedir. Küçükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Başyayla Küçükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Koyun (yerli) 0,47 0,51 0,13 0,08 0,07 0,02 0,49 0,42 0,11 0,00 0,00 - Koyun (merinos) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Koyun 0,34 0,34 0,09 0,07 0,06 0,02 0,49 0,42 0,11 0,00 0,00 - Kıl Keçisi 4,54 2,09 1,33 1,21 0,63 0,34 2,58 1,31 0,67 0,03 0,01 - Tiftik Keçisi 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Keçi 4,09 1,91 1,22 1,15 0,60 0,33 2,57 1,31 0,66 0,03 0,01 - Karaman ili Başyayla ilçesi kanatlı hayvan bakımından hem ile hem de bölge genelinde önemli bir potansiyele sahip değildir. İlçenin 2010 tavuk varlığı adet olup %100 ü yumurtacı tavuklardan oluşmaktadır. İlçede 2010 yılı itibari ile toplam 226 bin adet yumurta üretilmekte olup yumurta üretimi 2008 yılına göre düşmüştür. Kanatlı Hayvan Sayıları Durum Tablosu Başyayla Hayvan Hayvan Cinsi Sayısı Karaman Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Tavuk (Broiler) Tavuk (Yumurtacı) Tavuk Yumurta Sayısı (1.000 Adet) Yumurta Karaman ili Başyayla ilçesi Karaman ilinin yumurtacı tavuk bakımından %0,10 una, yumurta sayısı bakımından ise %0,06 ına sahiptir. Bu oranlar TR52 bölgesi için sırası ile %0,01 ve %0,01, Göller Havzası için ise %0,03 ve %0,02 olarak gerçekleşmiştir. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 9

11 Kanatlı Hayvan Sayıları Genel Durum Karşılaştırması Başyayla Kanatlı Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Tavuk (Broiler) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 - Tavuk (Yumurtacı) 0,12 0,13 0,10 0,01 0,01 0,01 0,03 0,03 0,03 0,00 0,00 - Tavuk 0,12 0,13 0,10 0,01 0,01 0,01 0,03 0,03 0,03 0,00 0,00 Yumurta Sayısı (1.000 Adet) 0,08 0,09 0,06 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,00 0,00 - Yumurta 0,08 0,09 0,06 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,00 0,00 - Arıcılık Başyayla ilçesi için gelecekte yatırım yapılabilecek üretim dallarından biri olması açısından önem taşımaktadır yılı itibari ile ilçedeki toplam yeni usul kovan sayısı iken toplam bal üretimi kg civarında gerçekleşmiştir. arıcılıkla uğraşan köy sayısı ise 4 tür. Arıcılık Durum Tablosu Başyayla Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı Türkiye Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi Eski Usul Kovan Yeni Usul Kovan Bal Üretimi (Kg) Arıcılık Yapan Köy Sayısı Karaman ili Başyayla ilçesi 2009 yılı itibari ile toplam yeni usul arı kovanı bakımından Karaman ilinin %1,64 üne sahip iken bal üretiminin %2,09 una ve arıcılık yapan köy sayısı bakımından ise %1,12 sine sahiptir. Bu oranlar sırasıyla TR52 bölgesi için %1,09, %1,17 ve %0,85 iken Göller Havzası için ise %2,24, %2,39 ve %1,59 olarak gerçekleşmiştir. Arıcılık Genel Durum Karşılaştırması Başyayla Kovan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye (%) Eski Usul Kovan 0,41 0,50 0,37 0,30 0,33 0,09 0,48 0,58 0,39 0,01 0,01 0,41 Yeni Usul Kovan 2,43 1,64 1,56 1,49 1,09 1,08 2,65 2,24 2,07 0,03 0,03 2,43 Bal Üretimi (kg) 2,51 2,09-1,31 1,17-2,27 2,39-0,03 0,03 2,51 Arıcılık Yapan Köy Sayısı 1,17 1,12-0,86 0,85-1,62 1,59-0,02 0,02 1,17 Karaman ili Başyayla ilçesinde kayıtlı et üretimi bulunmamakta olup ve ton süt üretimi mevcuttur. İlçe toplam süt üretiminin ise yaklaşık %99 u büyükbaş hayvanlardan elde edilmektedir. İlçede süt üretiminde verimliliği arttırmaya yönelik süt sağım ünitesi yapımı ile ilgili faaliyetlerde bulunulmuş olup kurulan süt kooperatifi ile ilçede süt alım fiyatlarının yükseldiği görülmüştür. Hayvancılık Süt Üretim Miktarları Durum Tablosu Hayvan Cinsi Başyayla Süt Üretim Karaman Süt Üretim Türkiye Süt Üretim Süt (Büyükbaş)/Ton 526, , , , , , Süt (Koyun)/Ton 21,4 19,6 21, , , , Süt (Keçi)/Ton 33,5 28,7 0, , , , Süt (Ton) 581, , , , , , , 2010 yılı Tahmini olarak hesaplanmıştır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 10

12 Karaman ili Başyayla ilçesi toplam süt üretimi bakımından ise Karaman ili genelinin %1,10 unu karşılamakta olup, TR52 bölgesinin %0,12 sini, Göller Havzası nın ise %0,55 ini karşılamaktadır. Hayvancılık - Süt Üretim Miktarları Durumu Karşılaştırması Başyayla Süt Üretim / 30. Göller Havzası (İle Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) Türkiye (%) düşen) (%) Süt (Büyükbaş) 1,37 2,55 2,55 0,10 0,19 0,13 0,47 0,80 0,57 0,00 0,01 - Süt (Koyun) 0,27 0,28 0,04 0,04 0,04 0,02 0,26 0,26 0,32 0,00 0,00 - Süt (Keçi) 2,58 1,36 0,00 0,87 0,62 0,00 2,12 1,38 0,00 0,02 0,01 - Süt 1,22 2,17 1,10 0,10 0,18 0,12 0,48 0,78 0,55 0,00 0,01 -, 2010 yılı Tahmini olarak hesaplanmıştır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 11

13 3.2. SANAYİ MADENCİLİK Başyayla ilçesinde ekonomik değeri olan bilinen bir maden rezervi olmadığı gibi herhangi bir maden işletmesi de bulunmamaktadır İMALAT SANAYİ Tarıma Dayalı İmalat Sanayi İlçede girdisini direk olarak ilçeden alan ya da ilçe dışından alan herhangi bir tarımsal sanayi tesisi bulunmamaktadır Tarıma Bağlı İmalat Sanayi Başyayla ilçesinde tarıma girdi sağlayan tarıma bağlı sanayii kollarından herhangi birine yönelik üretim faaliyeti bulunmamaktadır Diğer İmalat Sanayi Başyayla ilçesinde tarıma dayalı sanayi ve tarıma bağlı sanayi olmadığı gibi diğer sanayi kollarına ilişkin olarak ta herhangi bir imalat bulunmamaktadır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 12

14 3.3.HİZMETLER EĞİTİM Başyayla ilçesi temel eğitim açısından %94,5 luk bir okur-yazar oranına sahiptir. Nüfusun %63.37 gibi büyük çoğunluğu ilkokul ve ilköğretim mezunudur. Başyayla ilçesinde ilköğretimden sonra okullaşma oranında hızlı bir düşüş gözlemlenmektedir. İlçe Okur Yazar Durumu Kişi Sayıları Başyayla Karaman TR52 Türkiye Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Okuma Yazma Bilmeyen 224 5, , , ,04 Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen , , , ,23 İlkokul Mezunu , , , ,80 İlköğretim Mezunu , , , ,08 Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu 127 3, , , ,94 Lise veya Dengi Okul Mezunu 401 9, , , ,95 Yüksek Okul veya Fakülte Mezunu 107 2, , , ,21 Yüksek Lisans Mezunu 10 0, , , ,58 Doktora Mezunu 2 0, , , ,18 *TÜİK 2010 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları Başyayla ilçesi coğrafi olarak zor bir bölgedir. İlçede arazi yapısı dağlık olup küçük araziler mevcuttur. İlçenin küçük çaplı tarım ve hayvancılıktan başka önemli bir ekonomik alt yapısı da bulunmamaktadır. İlçede istihdam alanlarının darlığı ve emek yoğun çalışma şartlarından dolayı genç nüfus ilköğretim sonrası eğitime büyük ölçüde son vermektedir. Nüfusun yalnızca % 9,85 i ortaöğretime devam etmektedir. İlçede yüksek öğrenime devam etme oranı ise %2.93 gibi düzeydedir. Başyayla İlçesi Eğitim Genel Durumu Kurumlar Kurum Öğretmen Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Derslik Sayısı Sayısı Sayısı Öğrenci Sayısı Okul öncesi ,0 İlköğretim ,8 Ortaöğretim ,7 * Karaman MEM 2011 Yılı Eğitim Verileri Başyayla ilçesinde okul öncesi eğitim faaliyetleri 3 okulda bulunan 5 derslikte, 50 öğrenci ile devam etmektedir. Fakat ilçede okul öncesi eğitimde 2 öğretmen vardır, dolayısı ile bu alanda bir eğitmen açığı olduğu görülmektedir. İlköğretimde 6 okul, 27 derslik ve 25 öğretmenle 494 öğrenciye eğitim verilmektedir. Ortaöğretimde ilçede bulunan 1 okulda, 3 öğretmenle eğitim faaliyeti devam etmektedir. İlçede okul öncesi için öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 25,0; ilköğretim için öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 19,8 ve ortaöğretim için öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 33,7 dir. Ayrıca Başyayla ilçesinde herhangi bir yüksek okul mevcut değildir. Başyayla ilçesi Öğrenci Sayısı Karşılaştırma Tablosu Okul Öncesi İlköğretim Ortaöğretim Kurumlar Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı İlçe 50 25, , ,7 Karaman , , ,9 TR , , ,0 Türkiye , , ,3 * Karaman MEM 2011 Yılı Eğitim Verileri Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 13

15 Başyayla ilçesinde Halk Eğitim Merkezi aracılığıyla aşağıdaki konularda çeşitli kurslar düzenlenmektedir. Mesleki-Teknik Kurslar; Bilgisayar Kursu,, Makine Nakısı, Et ve Et Ürünleri İşletmeciliği, İş Makineleri Kullanım Kursu, El Sanatları, Giyim, Mefruşat, Avcılık Eğitimi, Kurban Kesim Elemanı Yetiştirme, Açık Öğretimkursları Sosyal - Kültürel Kurslar; Okuma - Yazma Kursları, Anne - Çocuk Eğitimi Kursları, İngilizce Kursları, Almanca Kursu, vb. alanlarda düzenlenmektedir. Bu kurslar ilçe halkının gelişimine katkı sağlamakla birlikte bölgenin rekabet özelliklerine öne çıkan sektörlerin ihtiyaç duyduğu insan kaynağını teminine göre planlanması yerinde olur TURİZM Başyayla tarihi konum itibariyle M.Ö yıllarına dayanan tarihi bir geçmişe sahiptir. İlçede arkeolojik sit alanları bulunmaktadır. Başyayla Turizm Envanteri Tablosu Varlık Adı Varlık Türü Varlık Yeri Sit Alanları Hisarönü Örenyeri (I. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Başyayla Kisse Örenyeri (I. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Başyayla Tarihi Yapılar Kirazlıyayla Mahallesi Camii Cami Başyayla Kutup Türbesi Türbe Başyayla Bulancak Deresi Köprüsü Köprü Başyayla Kutup Çeşmesi Çeşme Başyayla Kirazlıyayla Mahallesi Camii Cami Başyayla Tabiat Alanları Başyayla Yaylası Yayla Başyayla Düğünözü Yaylası Yayla Başyayla Karamıklı Yaylası Yayla Başyayla İnceöz Yaylası Yayla Başyayla Güllüpınar Yaylası Yayla Başyayla Kışlaçayırı Yaylası Yayla Başyayla Tozmugar Yaylası Yayla Başyayla Dibekli Yaylası Yayla Başyayla Kuşu Yaylası Yayla Başyayla Suluboğaz Yaylası Yayla Başyayla Çimen Yaylası Yayla Başyayla Hisarönü Mesire Yeri Mesire Başyayla Söğütçük Mesire Yeri Mesire Başyayla Keben Mesire yeri Mesire Başyayla Tozansu Mesire Yeri Mesire Başyayla Tarihi Şahsiyetler Kutup Ahmet Efendi Yöresel Değerler Kiraz Festivali Fetival Başyayla * Türkiye Bilimler Akademisi Veri Tabanı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Veri Tabanı, Türk Tarih Kurumu Veri Tabanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Veri Tabanı, Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 14

16 Sit Alanları Hisarönü Örenyeri ( I. Derece Arkeolojik Sit Alanı) M.Ö.2000 li yıllarda yerleşim yeri olarak kurulduğu tahmin edilmektedir. Roma ve Bizans dönemine ait kaya mezarları ve aslan kabartmaları bulunmaktadır. Kisse Örenyeri ( I. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Yüzey bulgularından Kisse Ören Yerinin Bizans devrine ait olduğu anlaşılmaktadır. Tarihi Yapılar Kirazlıyayla Mahallesi Camii Bu camii 1987 yılında yapılmıştır. Ahşap kapısı tarihi bir eserdir. Kutup Türbesi Kutup Ahmet Efendinin mezarı bulunmaktadır. Kutup Çeşmesi Yıkılmış durumdadır. Tabiat Alanları Tozmugar Yaylası Yayladaki mağarada sarkıt ve dikitler mevcuttur. Tarihi Şahsiyetler Kutup Ahmet Efendi Kutup Ahmet Efendi iyi bir din eğitim almış devrin sayılı din bilginlerinden ve tarikat büyüklerindendir. Yöresel Değerler Kiraz Festivali Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 15

17 3.3.3.TİCARET Başyayla ilçesinde; Karaman Ticaret ve Sanayi Odası na kayıtlı olarak faaliyet gösteren 4 üye bulunmaktadır. Bu üyelerin tamamı aktif olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. Başyayla Ticaret Durum Tablosu NACE KODU NACE FAALİYETİ BAŞYAYLA A TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 1 01 Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri 1 G TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI 1 46 Toptan ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 1 H ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 1 49 Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı 1 P EĞİTİM 1 85 Eğitim 1 TOPLAM 4 Kaynak: Karaman Ticaret ve Sanayi Odası 2011 Başyayla ilçesinde esnaf ve sanatkârlar odası bulunmamakta olup, ilçede faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar yakın ilçeler ile il merkezindeki odalara kayıtlı olarak faaliyet göstermektedirler. 3.4 Diğer İlçenin ulaştırma altyapısı tamamen karayoluna dayanmaktadır. Ermenek-Mut karayolu ile ilçe Mut üzerinden Karaman ve Mersin e bağlanan karayoluna kavuşmaktadır. Mersin ili Mut ilçesine 116 km uzaklıkta olan ilçenin Karaman şehir merkezine uzaklığı 149 km'dir. Ayrıca Taşkent-Hadim-Güneysınır üzerinden olmak üzere de Karaman a ulaşım sağlanmaktadır. En yakın havalimanına uzaklığı ise 185 km dir. İlçeye bağlı (4) adet köy bulunmaktadır. İlçe Merkezinde ve bütün köylerde kapalı şebeke içme suyu mevcuttur. İlçede kanalizasyon sistemi henüz tamamlanmamış olup, sadece Kışla ve Büyükkarapınar köylerinde kanalizasyon vardır. İlçe Merkezinde Toplum Sağlığı Merkezi ve Aile Sağlığı Merkezi bulunmaktadır. Toplum Sağlığı Merkezinde (2) Doktor, (7) yardımcı sağlık personeli, (2) Hizmetli ve (1) Ambulans Şoförü görev yapmaktadır. Aile Sağlığı Merkezinde ise (1) Aile Hekimi ve (1) Aile Sağlığı personeli hizmet vermektedir. Köy Sağlık Evlerinde 1 Köy ebesi bulunmaktadır. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 16

18 GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER 1.DOĞAL YAPI Karasal iklim bölgesinde yer almasına rağmen Akdeniz iklim özelliklerinin yaşanması Çeşitli bitki florasına sahip olması Su kaynaklarının yetersiz olması Küresel ısınmaya bağlı olarak su kaynaklarının azalması 2.DEMOGRAFİK YAPI Nüfusun azalması ve göç vermesi Genç nüfusun azalması Kırsal alanda kullanılabilecek iş gücü olması 3.EKONOMİK YAPI 3.1.TARIM İlçede meyveciliğin yapılıyor olması Organik tarıma uygun yerlerin olması Sulama göleti için uygun coğrafi konumun ve su toplama havzasının olması Tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği için uygun yerlerin olması Seracılık faaliyetlerinin yapılabilmesi Çiftçilerin %95 inin okur-yazar olması Meraların olması Genç ve nitelikli işgücünün kırsal alanlardan göç etmesi Ağaçların yaşlanması ve ürünlerin değer fiyattan satılamaması Tarımsal alt yapının yetersiz olması Modern-basınçlı sulama sistemlerinin olmaması Tarımsal ürün çeşitliliğinin olmaması ve soğuk hava deposunun yetersiz olması İlçenin ekonomik yapısına bağlı olarak üretim kollarında iştigal eden kişilerin üretim yaptıkları konular üzerinde yeterli eğitim almamış olmaları Organik ve sürdürülebilir tarım potansiyelinin zenginliği ve yaylaların organik tarım için çok uygun olması Arazilerin damlama sulama sistemi için uygun olması Küçükbaş hayvancılığın uygun olması ve büyükbaş hayvancılığın özendirilmesi Tarım arazilerinin çok parçalı, dağınık ve meyilli olması, toprak erozyonuna açık olması Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 17

19 GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Çaşitli floranın katkısıyla arıcılığın gelişme Arıcılık için çeşitli bitki florasına sahip potansiyeli ve yüksek kalitede bal üretimi olması imkanı Meyve Üreticileri Birliğinin ve Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin olması 3.2.SANAYİ 3.3.HİZMETLER Dağcılık ve doğa turizmine uygun alanların bulunması Güneş enerjisi açısından en iyi güneş alan yerlerden birisi olması Üreticilerin örgütlenmeye yeterince katılımcı olmaması Bölgede herhangi bir sanayi tesisinin bulunmaması Tarımsal işletme kapasitelerinin küçük olması ve sanayi yatırımlarını destekleyememeleri Bağlantı yollarına uzak olması ve ulaşım problemi İlçede hastanenin olmaması İlçede sosyal alanların olmaması ve insanların burada ikamet etmek istememesi Konut sıkıntısı ve konaklama yerlerinin yetersizliği Markalaşmanın olmayışı ve pazarlama sorunlarının olması İlçenin altyapı sorunlarının bulunması Birlik ve Kooperatiflerin dolayısıyla çiftçilerin organize olabilmesi İlçenin ihracat merkezlerine yakın olması Yayla turizmi açısından potaniyelin olması Güneş enerjisi yatırımları için yüksek potansiyel taşıması Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 18

20 TR52 Bölgesi 2023 Vizyon Stratejileri - Başyayla İlçe Faaliyetlerine İlişkin Sonuç ve Öneriler 1. İlçenin gelir kaynağı tarımdır. Bu nedenle ilçede tarım alanlarının en üst düzeyde kullanılmasına yönelik, arazi toplulaştırması, toprak analizi, sulanabilir alanların arttırılması, nisbi karlılığı yüksek ürünlerin yetiştirilmesinin sağlanması, iyi tarım uygulamaları ile basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması, tarımda örgütlü hareket edilmesi, kullanılmayan tarım alanlarının ekilmeye başlanması ve yaylaların tarım potansiyelinin arttırılmasına yönelik faaliyetler desteklenmelidir. 2. Meyvecilik bölgede önemli bir gelir kaynağıdır. Geçiş döneminde yetişen kiraz ve elma üretiminde verimin arttırılması ve ürünlerin pazarlanmasına yönelik projeler desteklenmelidir. 3. Bölge büyükbaş hayvancılık için çok uygun olmasa da destekleyici gelir elde etme noktasında desteklenmelidir. Kaba yem üretimi arttırılması sağlanmalıdır. 4. Başyayla tarihi ve doğal güzellikleri ile Hadim, Taşkent, Sarıveliler ve Ermenek ile beraber entegre bir eko-turizm bölgesi özelliği taşımaktadır. Özellikle Alanya üzerinden sahil turizmi ile entegre edilmesine yönelik projeler desteklenmelidir. Başyayla İlçe Raporu, 2011 Sayfa 19