YAÐIÞ DEÐERLENDÝRMESÝ

Transkript

1 METEOROLOJÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ARAÞTIRMA DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI Sayý : 78 Temmuz 2012 GENEL DURUM : YAÐIÞ DEÐERLENDÝRMESÝ 2012 YILI TEMMUZ AYI YAÐIÞ RAPORU Yaðýþlar genel olarak normallerinden ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýndan az olmuþtur. Temmuz ayýnda normallerine göre en yüksek yaðýþý Samsun, Simav, Kars, Sinop Giresun ve Aðrý; en düþük yaðýþý ise Zonguldak, Rize, Adapazarý, Ordu, Sarýyer ve Edirne çevresi almýþtýr. Temmuz ayý aylýk yaðýþ ortalamasý 15,7 mm, normali 18,9 mm ve 2011 Temmuz ayý yaðýþ ortalamasý ise 17,6 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 17,2 geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 10,9 azalma gözlenmiþtir. MARMARA BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 5,0 mm. normali 26,0 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 13,9 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 80,9 geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 64,1 azalma gözlenmiþtir. EGE BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 7,5 mm. normali 9,2 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 0,9 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 18,0 azalma, geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 100,0 den fazla artma gözlenmiþtir. 1

2 AKDENÝZ BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 2,6 mm. normali 8,3 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 2,9 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 69,1 geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 10,1 azalma gözlenmiþtir. ÝÇ ANADOLU BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 5,5 mm. normali 11,2 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 7,9 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 50,9 geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 30,7 azalma gözlenmiþtir. KARADENÝZ BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 53,4 mm. normali 48,5 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 48,6 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 10,2 geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 9,8 artma gözlenmiþtir. DOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 19,6 mm. normali 16,6 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 34,0 mm.dir. Yaðýþlarda normaline göre % 18,1 artma, geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre ise % 42,3 azalma gözlenmiþtir. GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Bölge yaðýþ ortalamasý 4,0 mm. normali 0,9 mm Temmuz ayý yaðýþý ise 1,8 mm.dir. Yaðýþlarda normaline ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre % 100,0 den fazla artma gözlenmiþtir. 2

3 3

4 Tarým Yýlý Kümülatif Yaðýþ Raporu (10 Aylýk, Temmuz-2012) GENEL DURUM : 1 Ekim Temmuz 2012 tarihleri arasýnda kümülatif yaðýþlar genel olarak normalinden fazla, geçen yýl yaðýþýndan az olmuþtur. Normallerine göre en yüksek yaðýþý Alanya, Anamur, Manavgat, Fethiye ve Muðla; en düþük yaðýþý ise Hýnýs, Zara, Antalya, Kozan ve Tortum çevresi almýþtýr. Kümülâtif yaðýþ ortalamasý 624,2 mm. normali 597,0 mm. geçen yýlýn ayný dönem ortalamasý ise 666,4 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 4,5 artma, geçen yýla göre ise % 6,3 azalma gözlenmiþtir. MARMARA BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 642,0 mm. normali 609,2 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 684,8 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 5,4 artma, geçen yýla göre ise % 6,3 azalma gözlenmiþtir. EGE BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 719,3 mm. normali 601,4 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 644,2 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 19,6 geçen yýla göre ise % 11,7 artma gözlenmiþtir. AKDENÝZ BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 884,3 mm. normali 744,9 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 857,9 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 18,7 geçen yýla göre ise % 3,1 artma gözlenmiþtir. 4

5 ÝÇ ANADOLU BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 347,9 mm. normali 376,7 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 515,9 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 7,7 geçen yýla göre ise % 32,6 azalma gözlenmiþtir. KARADENÝZ BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 778,7 mm. normali 742,3 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 805,6 mm.dir. Kümülatif yaðýþlarda normale göre % 4,9 artma, geçen yýla göre ise % 3,3 azalma gözlenmiþtir. GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 530,1 mm. normali 530,6 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 489,9 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 0,1 azalma, geçen yýla göre ise % 8,2 artma gözlenmiþtir. DOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Kümülâtif yaðýþlarda bölge ortalamasý 453,3 mm. normali 550,4 mm. geçen yýl ayný dönem ortalamasý ise 590,1 mm.dir. Kümülâtif yaðýþlarda normale göre % 17,7 geçen yýla göre ise % 23,2 azalma gözlenmiþtir. 5

6 6

7 SICAKLIK DEÐERLENDÝRMESÝ 2012 Yýlý Temmuz Ayý Ortalama Sýcaklýklarýnýn Normallerine Göre Mukayesesi 2012 YILI TEMMUZ AYI ORTALAMA SICAKLIK DEÐERLENDÝRMESÝ 2012 yýlý Temmuz ayýnda ortalama sýcaklýklar; Doðu Anadolu ve Güney Doðu Anadolu Bölgesinin doðusu mevsim normalleri civarýnda gerçekleþirken, diðer bölgelerde mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. Temmuz ayýnda en düþük ortalama sýcaklýk 16,1 ºC ile Ardahan'da, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 35,1 ºC ile Cizre'de tespit edilmiþtir. Marmara Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar, Bölgenin tamamýnda mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 24,5 C olarak Bilecik'de, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 28,5 C olarak Edirne'de gerçekleþmiþtir. Ege Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar, bölgenin tamamýnda mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 23,1 C olarak Kütahya'da en yüksek ortalama sýcaklýk ise 31,7 C olarak Milas'da gerçekleþmiþtir. Akdeniz Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar, bölgenin tamamýnda mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 21,2 C olarak Göksun'da, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 30,4 C olarak Fethiye'de gerçekleþmiþtir. Ýç Anadolu Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar, Gemerek, Kangal ve Ulukýþla dolaylarýnda mevsim normalleri civarýnda, bölgenin diðer yerlerinde mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 19,3 C olarak Kangal'da, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 26,6 C olarak Ankara'da gerçekleþmiþtir. Karadeniz Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar, Amasya, Bayburt, Çorum, Gümüþhane ve Þebinkarahisar da mevsim normalleri civarýnda, bölgenin diðer yerlerinde mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 19,5 C olarak Bayburt'ta, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 25,2 C olarak Rize'de gerçekleþmiþtir. Doðu Anadolu Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar bölgenin tamamýnda mevsim normalleri civarýnda gerçekleþmiþtir. En düþük ortalama sýcaklýk 16,1 C olarak Ardahan'da, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 28,2 C olarak Malatya'da gerçekleþmiþtir. Güney Doðu Anadolu Bölgesi : Ortalama sýcaklýklar; Adýyaman, Diyarbakýr, Gaziantep, Ýslahiye ve Þanlýurfa'da mevsim normallerinin üzerinde gerçekleþirken, bölgenin diðer kesimlerinde mevsim normalleri civarýnda gerçekleþmiþtir En düþük ortalama sýcaklýk 29,1 C olarak Gaziantep'te, en yüksek ortalama sýcaklýk ise 35,1 C olarak Cizre'de gerçekleþmiþtir. 7

8 EKSTREM SICAKLIK DEÐERLENDÝRMESÝ Temmuz 2012'de 7 (Yedi) merkezde yeni ekstrem maksimum sýcaklýk gerçekleþmiþtir. 8

9 9

10 TARIM YILI BÖLGELERE GÖRE SICAKLIK DEÐERLENDÝRMESÝ 10

11 KURAKLIK ANALÝZÝ Normalin Yüzdesi Metoduna (PNI) Göre 2012 Temmuz Ayý Kuraklýk Durumu 1 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 3 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 11

12 6 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 9 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 12

13 12 AYLIK DEÐERLENDÝRME : Standart Yaðýþ Ýndeksi (SPI) Metoduna Göre 2012 Temmuz Ayý Kuraklýk Durumu 3 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 13

14 6 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 9 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 14

15 12 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 24 AYLIK DEÐERLENDÝRME : 15

16 Palmer Kuraklýk Þiddet Ýndeksine (PDSI) Göre 2012 Temmuz Ayý Kuraklýk Durumu 2012 Mayýs Ayý Kuraklýk Durumu 16

17 TARIM DURUMU 2012 Yýlý Temmuz Ayýnda Yurdumuzun Tarým Durumu MARMARA BÖLGESÝ : Aylýk yaðýþlarda normaline ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre azalma; kümülâtif yaðýþlarda normale göre artma, geçen yýla göre ise azalma gözlenmiþtir. Tahýllarda hasat iþlemleri tamamlanmýþ, verim normaldir. Tahýllarýn ambarlarda saklama, deðerlendirme ve pazarlamasýna devam edilmiþtir. Hasadý yapýlan hububat tarlalarýnda anýz bozma yapýlmýþ, nadasa býrakýlmýþ tarlalarda ot mücadelesi ve yeþil gübreleme için ikileme, üçleme iþlerine devam edilmiþtir. Hububat hasadýndan hemen sonra gölge tavýnda tarlalarýn sürümüne baþlanmýþtýr. Nohut hasadý tamamlanmýþ olup verim normal gerçekleþmiþtir. Pamukta tomurcuklanma ve çiçeklenme görülmüþ olup, büyüme normal olarak devam etmektedir. Þeker pancarý ile yaz sebzelerinin çapasý ve sulamasý, yem bitkilerinin, çayýr otlarýyla yoncanýn biçilmeleri ve kurutulmalarý yapýlmýþtýr. Yoncanýn biçimi yapýlmýþtýr. Ayçiçekleri geliþme normal olarak devam etmektedir. Ayçiçeðinde ise çiçeklenme görülmüþ olup, büyüme ve geliþme normal olarak devam etmektedir. Tütünlerde dip yapraklar alýnmýþtýr. Taze fasulye hasadýna devam edilmiþtir. Baðlardaki erken çeþit üzümlerde olgunlaþmalar görülmüþ olup, bazý kesimlerde hasada baþlanmýþtýr. Fið hasadý yapýlmýþtýr. Silajlýk mýsýrýn geliþimi devam etmektedir. Dut ve kiraz hasadý bitmiþtir. Turfanda perlette ve cardinal üzüm hasadýna baþlanmýþtýr. Þeftali, nektarin hasatlarýna devam edilmiþ, armut hasadýna ay içinde baþlanmýþtýr. Elmada büyüme normal olarak devam etmektedir. Zeytinde meyve geliþimi devam etmektedir. Çeltikte geliþim durumu iyi olup ay ortalarýna doðru filizlenme görülmüþ, yabani ot ilaçlamasý yapýlmýþtýr. Zeytinde zeytin sineði ilaçlamasý yapýlmýþ, zeytin güvesi ve beyaz küllemeye karþý organik mücadele devam edilmiþtir. Elmada iç kurt, kýrmýzý örümcek ve külleme; þeftalide doðu meyve güvesi, külleme ve filiz güvesine karþý ilaçlý mücadele yapýlmýþtýr. Kümeslerde havalandýrma, temizlik ve dezenfeksiyon iþleri yürütülmüþ, tavuklara bol yeþillikle birlikte çeþitli yemler verilmiþ, civciv ve piliç beslemesine özen gösterilmiþtir. Çeþitli tavuk 17 hastalýklarý ile zararlýlarýna karþý mücadele yapýlmýþtýr. Koyun ve keçilerde yavrular analarýndan ayrýlmýþ, kýrpma iþlemi tamamlanmýþ olup herhangi bir hastalýk yoktur. Koyun ve keçilerde ay içinde veba aþýsý yapýlmýþtýr. EGE BÖLGESÝ : Aylýk yaðýþlarda normaline göre azalma, geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre artma; kümülâtif yaðýþlarda normale ve geçen yýla göre ise artma gözlenmiþtir. Kýþlýk tahýllarýn, mercimek, nohudun hasadý tamamlanmýþ, verim normal gerçekleþmiþtir. Hasat edilen arazilerde gölge tavýnda anýzlar bozulmuþ, nadas alanlarýnda kazayaðý týrmýk ile üçleme yapýlmýþtýr. Baklagiller hasat olgunluðuna ulaþmýþtýr. Haþhaþta hasada devam edilmiþtir. Anason ve yer fýstýðý tane oluþumu baþlamýþtýr. Mýsýr ve ayçiçeðinde otlanma fazla olduðundan son bir çapa ve boðaz doldurma yapýlmýþtýr. Ýkinci ürün mýsýr ekimi yapýlmýþtýr. Turunçgil meyveleri ve zeytinler büyüme dönemindedir. Meyve bahçelerinde ot alma ve sulama iþlerine devam edilmiþtir. Temmuz ayýnýn ikinci yarýsýnda durgun göz aþýlarýna baþlanmýþ, yapýlan göz aþýlarý kontrol edilmiþtir. Çöðür tavalarý sulanmýþ, otlarý alýnmýþtýr. Bu ay içinde bahçede kültüvatörle ikinci toprak iþleme yapýlmýþtýr. Kavun, karpuz ve þeftalilerin hasatlarýna, tütün yapraklarýnýn kýrýmýna, dizim ve kurutulmalarýna devam edilmiþtir. Yüksek kesimlerde elma seyretme iþlemi yapýlmýþ olup meyve geliþimi devam etmektedir. Þeker pancarýnda yumru geliþimi devam etmektedir. Kýyý kesimlerde erkenci patateslerin hasadý tamamlanmýþ, yüksek kesimlerde hasat devam edilmiþtir. Pamuklar çiçek ve koza dönemindedir, bazý kesimlerde yer yer kýrmýzý örümcek ile mücadele edilmektedir. Fiðde tohum hasadý, yonca, korungada biçimler yapýlmýþ, yoncada sulamalara, çayýrlarda biçimlere devam edilmiþtir. Erken çeþit elma, incir ve üzümlerin olgunlaþma görülen kesimlerde hasadýna baþlanmýþtýr. Kiraz hasadý tamamlanmýþ, viþne, armut hasadýna baþlanmýþtýr. Zeytinde meyve geliþimi devam etmektedir. Ýncirde hasat dönemi baþlamýþtýr.

18 Baðlarda külleme ve salkým güvesine karþý son ilaçlama yapýlmýþtýr. Elma, ayva meyvelerinde geliþme devam etmektedir. Elma iç kurdu ilaçlamasýna devam edilmiþtir. Patates böceði mücadelesine devam edilmiþtir. Bazý kesimlerde görülen çiçek, þap hastalýðý ile mücadele edilmiþtir. Hayvanlarda koruyucu aþýlamalar ve suni tohumlama devam edilmiþtir. Büyükbaþ hayvanlarda parazit kontrolü ve mücadelesine devam edilmiþtir. 35 aylýk kuzularda brucella melitensis Rev-1 aþýlarý yapýlmýþtýr. Tavuklara difteri ve çiçek aþýlarý yapýlmýþ, yumurtlayan tavuklara C vitamini verilmiþtir. Damýzlýk piliçlere kýsýtlý yemleme yapýlmýþtýr. Arýcýlýkta oðul alma iþlemlerine devam edilmiþ, nektar ve polen durumuna göre arýlar yeni yerlerine nakledilmiþtir. Kovanlarýn taþýnmasý ve kontrolü yapýlmýþtýr. Bal geliþ durumu izlenerek, gözlemci kovan her akþam üstü tartýlmýþ, ihtiyaç duyulan kovanlara ballýk ve çerçeve ilave edilmiþ, su ihtiyacý karþýlanmýþ, zayýf kovanlar birleþtirilmiþtir. Kültür balýkçýlýðýnda palet yem verilmiþ, hastalýklar için tedbir alýnmýþ, 9,5 cm den büyük kerevitler, 35 cm den büyük turnalar ve 30 cm den büyük sazanlar avlanmýþtýr. AKDENÝZ BÖLGESÝ : Aylýk yaðýþlarda normaline ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre azalma; kümülâtif yaðýþlarda normale ve geçen yýla göre ise artma gözlenmiþtir. Tahýllarda kýyý kesimlerde hasat tamamlanmýþtýr, yüksek kesimlerde hasada devam edilmiþtir. Pamukta çiçeklenme gerçekleþip, koza oluþumu baþlamýþtýr. Pamukta sulama, çapalama ve zirai mücadele devam edilmiþtir. Haþhaþ hasadý devam etmiþtir. Tütününün geliþmesi normal olup kýrýmlarý baþlamýþtýr. Ayçiçeði hasadýna, yer fýstýðýnda sulama iþlerine devam edilmiþtir. Ýkinci ürün mýsýr, soya ve susamda çýkýþlar tamamlanmýþ, geliþmeler normaldir. Ýkinci ürün mýsýrda sulama ve zararlýlara karþý mücadele devam etmiþtir. Birinci ürün mýsýr olgunlaþmak üzere olup yer yer hasada baþlamýþtýr. Soyalar çiçek ve bakla, yer fýstýklarý meyve baðlama devresindedir. Sahil bölgelerinde erkenci patateslerin hasadý tamamlanmýþ, yayla ve yüksek kesimlerde erkenci çeþitlerin hasadý devam etmektedir. Kirazýn hasadý tamamlanmýþtýr. Fide ile yetiþtirilen Kavun, karpuz hasadý tamamlanmýþ; tohumla yetiþtirilen kavun, karpuz ve erkenci çeþit üzüm hasadý devam etmiþtir. Portakal, limon, greyfurt, mandalýna meyve geliþimi devam etmektedir. Erik, kayýsý ve þeftali hasatlarý tamamlanmýþtýr. Avokadolarda meyve geliþimi normal olarak devam etmektedir. Muzlarda çiçeklenme olmuþ, meyve teþekkül etmiþtir. Ýncir, armut ve erken çeþit elmalarýn hasatlarý ve pazarlamasý sürdürülmüþtür. Domates, biber ve soðan bitkilerinin hasadýna baþlanmýþtýr. Ýki ürün yetiþtiren seralarda temizlik ve bakým çalýþmalarý yapýlýrken, toprak ve fide hazýrlýklarýna devam edilmiþtir. Yoncalarýn biçim, bakým ve sulama iþleri devam etmiþ, üçüncü biçim tamamlanmýþtýr. Silajlýk mýsýrlarýn geliþimleri devam etmekte olup birinci ürün silajlýk mýsýrlarýn hasadýna baþlanmýþtýr. Silajlýk mýsýrda ikinci ürün ekiliþi yapýlmýþtýr. Pamukta beyazsinek, yaprak biti ve kýrmýzý örümcek, mýsýrda koçan kurdu, narlarda yaprak biti ve sarý odun kurdu, turunçgillerde galeri güvesine karþý mücadele çalýþmalarý yapýlmýþtýr. Zeytin güvesi tuzak sayýmlarý tamamlanmýþ; zeytin sineði için feromon ve mc pail tuzaklarý kurulmuþ, sayýmlar devam ediyor. Narenciye bahçelerinde unlubit, uyuz, yabancý otlarla mücadele, sulama, gübreleme ve kuru dallarýn temizlenmeleri iþleri yapýlmýþtýr. Hayvanlarda rutin aþý çalýþmalarý ve suni tohumlama devam edilmiþtir. Hayvanlarýn çoðunlukla dýþarýda ve merada bulunmasý dolayýsýyla ahýr iþleri azalmýþtýr. Besi yapýlan kesimlerde ahýrlar temiz, havalý bulundurulmuþ ve dezenfeksiyonu yapýlmýþtýr. Büyükbaþ ve küçükbaþ hayvanlarda aþýlama, küpe takma, suni tohumlama devam etmiþtir. Arýcýlara iþletme numarasý ve yer deðiþtirme belgesi verilmeye devam etmektedir. ÝÇ ANADOLU BÖLGESÝ : Aylýk ve kümülâtif yaðýþlarda normale ve geçen yýla göre ise azalma gözlenmiþtir. Arpa hasadý bitirilmiþ verim iyidir. Buðday hasat iþleri devam etmiþtir. Buðday verimi çok iyidir. Nohut hasadý bitmiþtir. Fið ve mercimeklerde hasat harman iþlerine devam edilmiþ ve kýsmen tamamlanmýþtýr. Karpuz ve kavun satýþlarý baþlamýþtýr. Çerezlik kabakta meyve teþekkülü oluþtur. Taze fasulye, biber, patlýcan, domates, hasadýna devam edilmiþtir. Ayçiçeðinde çiçeklenme görülmüþ, 18

19 olgunlaþma baþlamýþtýr. Þeker pancarlarýnýn sulanmalarý, yaz sebzelerinin hasat ve sulamasý, baklagillerin ise hasat ve harmaný sürdürülmüþ, patateslerin sökülmelerine ise bazý kesimlerde baþlanmýþtýr. Meyve aðaçlarýnda iç kurduna, sebzelerde kýrmýzý örümceklerle yeþil kurtlara, patateslerde ise patates böceklerine karþý ilaçlama çalýþmalarý sürdürülmüþtür. Akça armudu, kayýsý, viþne ve kirazda hasat dönemi bitmiþtir. Elma ve erikte meyve geliþimi devam etmektedir. Yoncada üçüncü biçim yapýlmýþtýr. Korungalarýn ikinci hasadý yapýlmýþ, sulama ve gübreleme iþlemlerine devam edilmiþtir. Büyükbaþ hayvanlarda suni tohumlama devam etmiþ, týrnak bakýmlarý, ahýr temizliði ve dezenfeksiyonu, iç parazit, koruyucu ve þap aþýsý yapýlmýþtýr. Doðumlar için ahýr koþullarý sürekli kontrol edilmiþtir. Nokra mücadelesine devam edilmiþ. Meme hastalýklarý yönünden sürekli kontroller yapýlarak mastitise karþý meme temizliði yapýlmýþtýr. Küçükbaþ hayvanlarda ayak iltihabý, þap, þarbon gibi hastalýklar takip edilmiþ, gerekli tedavi ve aþýlar yapýlmýþtýr. Kuzulara þerit dökmeleri için ilaç verilmiþtir. Bal hasadýna baþlanmýþtýr. KARADENÝZ BÖLGESÝ : Aylýk yaðýþlarda normaline ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre artma; kümülatif yaðýþlarda normale göre artma, geçen yýla göre ise azalma gözlenmiþtir. Tahýllarda hasat, harman iþleri batý kesimlerde bitirilmiþ, verim normal gerçekleþmiþ; diðer kesimlerde buðday hasadýna devam edilmiþtir. Bazý kesimlerde Yaðýþlarýn fazla olmasý nedeniyle yatan buðdaylarda verim düþük olmuþtur. Hasadý tamamlanan yerlerde anýz bozma, nadasa býrakýlan tarlalarda yabani ot mücadelesi, ikileme ve üçleme yapýlmýþtýr. Nohut ve mercimek hasadýna baþlanmýþtýr. Mýsýrda olgunlaþma baþlamýþtýr. Þeker pancarý ve ayçiçeðinde yaðýþlarýn devam etmesi sebebiyle bu ay içinde geliþimi iyi olarak gözlenmiþtir. Ayçiçeðinde çiçek tablasý oluþup; ilk çiçekler açmýþtýr. Þekerpancarýnda yüzeydeki yapraklanmalar baþlamýþtýr. Çeltikte baþaklanma gerçekleþmiþtir. Tütünde tomurcuklanma görülmüþ, ilk yaprak kýrma baþlamýþtýr. Örtü altýnda yetiþtirilen kavun ve karpuzlarda hasat baþlamýþtýr. Çayda ikinci sürüm toplama iþlemi aybaþý itibariyle baþlamýþ olup, yer yer toplama iþlemine devam edilmiþtir. Erik ve kayýsýlarýn hasadýna, yem bitkilerinin biçilip kurutulma iþlerine devam edilmiþtir. Þeftali hasadýna baþlanmýþtýr. Fýndýklarda olgunlaþmalar devam etmektedir, bazý kesimlerde turfanda fýndýk hasadý baþlamýþtýr. Mandalinalar meyve oluþumu devresindedir. Elmalarda geliþmeler iyi þekilde devam etmektedir. Kivilerde seyreltme yapýlmýþtýr. Kestane aðaçlarýnda meyve geliþimi devam etmektedir. Cevizlerde geliþme gayet iyidir, verimin çok olacaðý tahmin edilmektedir. Taze fasulye, biber, patlýcan, domates gibi sebzelerin hasadý devam etmektedir. Kýrmýzý ve baþ lahana ile pýrasalarýn ekimine baþlanmýþtýr. Patateste geliþme gayet iyidir, ay içerisinde yaðan yaðýþlar sayesinde sulama yapýlmamýþ, yaprak solgunluðu gerçekleþmemiþ, yaðýþlar nedeniyle renklerinin koyu olduðu görülmüþtür. Bazý kesimlerde patates hasadýna baþlanmýþtýr. Patates böceði ile mücadele devam edilmiþtir. Korunga, fið ve yoncada tohum hasadýna devam edilmiþtir. Fýndýk bahçelerinde yabancý otlar biçilmektedir. Elmalar ve armutlarda kara lekeye, elma iç kurdu yaprak bitlileri ve akarlara karþý mücadele devam edilmiþtir. Çeltikte yabancý ot, ayçiçeðinde mildiyö için ilaçlama yapýlmýþtýr. Hayvanlarda koruyucu aþýlamalar ile suni ve tabi tohumlama devam edilmiþ, ahýrlarýn havalandýrýlmasýna özen gösterilmiþtir. Hayvanlarýn tuz ihtiyacý karþýlanmýþtýr. Koyunlarda enteretoxemi hastalýðýna karþý aþýlama yapýlmýþtýr. Kuzularýn normal bakým iþlerine devam edilmiþtir. Koyun ve keçiler parazit ve haþerelere karþý ilaçlý su ile banyo; yün ve kýl kýrkýmý yapýlmýþtýr. Kümes hayvanlarýnýn difteri ve çiçek aþýsý yaptýrýlmýþ; yumurtlayan tavuklara B vitamini verilmiþtir; kümesler serin tutulmuþ, sularýna dikkat edilmiþtir. Arýcýlýkta kovanlara ekleme yapýlmýþtýr. Kovanlarýn temiz ve kullanýþlý olmasýna dikkat edilmiþ, kovanlar sarsýlmadan çiçeði bol yerlere nakledilmiþ, zayýf kovanlarýn birleþtirilmiþ, bal hasadýna devam edilmiþtir. DOÐU ANADOLU BÖLGESÝ : Aylýk yaðýþlarda normaline göre artma, geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre azalma; kümülâtif yaðýþlarda normale ve geçen yýla göre ise azalma gözlenmiþtir. Kýþlýk hububatlarýn hasat iþlemlerine devam 19

20 edilmiþtir. Yazlýk hububat baþak çýkarmýþ olup süt olum devresindedir. Mercimek hasadýna devam edilmiþtir. Nohut ve fasulyede geliþme devam etmektedir. Patatesler çiçeklenme devresinde olup þeker pancarlarý ise toprak yüzeyinde en fazla yapraklanma devresine girmiþtir. Þeker pancarý bakýn iþlerine devam edilmiþtir. Fið hasadý tamamlanmýþ, yoncanýn ve korungalarýn biçilmesi yapýlmýþtýr. Eriklerin, viþnelerin ve kayýsýlarýn hasadý yapýlmýþtýr. Baðlardaki asmalarda üzümler koruk devresindedir. Yoncada küsküt mücadelesine devam edilmiþtir. Elma ve armutlarda iç kurdu mücadelesine devam edilmiþtir. Þeker pancarýnda görülen kök çürükleri için ve pancar sineklerine karþý ilaçlamalar yapýlmýþtýr. Kavun, karpuz, salatalýk, patlýcan, domateste ve elmada görülen kýrmýzý örümcek için ilaçlamalar yapýlmýþtýr. Elmalarda yaprak galeri güvesi ve sanjose kabuklu biti ile mücadele edilmiþtir. Þap hastalýðý ile mücadele edilmiþtir. Patates böceði ile mücadele edilmiþtir. Kümeslerin bakýmý, yemlere vitamin ve antibiyotik takviyesi, yumurtalarýn toplanmasý, tavuk tifosuna karþý tarama iþlemlerine devam edilmiþtir. Aðýllarýn bakýmý, kýrkým ve ilaçlý banyo, hastalýk ve zararlýlara karþý ilaçlama iþleri yapýlmýþtýr. Arý kovanlarýnýn bakýmý, ana arý gözlerinin imhasý, bal hasadý, varoa ilaçlamasý iþlemlerine devam edilmiþtir. Büyükbaþ ve küçükbaþ hayvanlarda rutin aþýlama iþleri yapýlmýþtýr. Büyük ve küçükbaþ hayvanlarýn merada otlatýlmasýna devam edilmektedir. Hayvan doðumlarýnýn büyük bölümü tamamlanmýþtýr. Meralardaki yeþil ot oranýn azalmasýyla birlikte süt veriminde de bir önceki aya göre düþüþ görülmüþtür. Hayvan saðlýðýný korumak ve bulaþýcý hayvan hastalýklarý ile mücadele etmek amacýyla küçükbaþ ve büyükbaþ hayvanlarda hastalýk taramasý ve takibinin yapýlmýþtýr. geçmiþ, dane dolum devresi baþlamýþtýr. Yaz sebzelerinin, kavun ve karpuzlarýn hasadý, pamuk, ayçiçeði ve tütünlerin çapasý ve sulamasý, meyve aðaçlarýndan antepfýstýklarýnýn aþýlanma çalýþmalarý yürütülmüþtür. Tütünde alt yaprak alýnmaya baþlamýþtýr. Erik, kayýsý, viþne, kiraz, þeftali meyvelerinde hasat bitmiþtir. Baðlarda tahannebi üzüm çeþidi hasadý tamamlanmýþtýr. Baðlarda küllemeyle, ambarlarda zararlýlarla mücadele sürdürülmüþ, boþ ambarlar arýnýk edilmiþtir. Antepfýstýðýnda capnodis mücadelesi yapýlmýþtýr. Büyük ve küçükbaþ hayvanlar koruyucu aþýlarý yapýlmýþtýr. Saðlýk taramalarý yapmýþ, büyükbaþ hayvanlara tanýmlama için küpe takýlarak kimliklendirme çalýþmalarý devam etmiþtir. Kovanlarda rutin bakým iþleri devam eder. Olgunlaþan ve sýrlanmýþ ballar alýnmýþ, hasat edilen bu ballar dinlendirildikten sonra uygun kaplara yerleþtirilmiþtir. GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Aylýk yaðýþlarda normaline ve geçen yýl Temmuz ayý yaðýþýna göre fazla artma; kümülâtif yaðýþlarda normale göre azalma, geçen yýla göre ise artma gözlenmiþtir. Hububat hasadý bitmiþtir. Kýrmýzý mercimekte hasat tamamlanmýþtýr. Pamukta çiçeklenme dönemi bitmiþ, koza baðlama dönemine girmiþtir. Ayçiçeðinde tabla oluþma devresi 20

21 2012 YILI AÐUSTOS AYINDA YURDUMUZDA YAPILABÝLECEK ZÝRAÝ ÇALIÞMALAR MARMARA BÖLGESÝ : Kýþlýk tahýllarýn hasat-harmaný tamamlanýr, anýzlar bozulur ve sürüm yapýlýr. Çeltiklerin sulamasý, nohut ve mercimeklerin harmaný yapýlýr. Fasulyede hasada, tütünde kýrým ve kurutma iþleri sürdürülürken ambar zararlýlarýyla mücadeleye baþlanýr. Ayçiçeklerinde ayýn sonuna doðru hasada baþlanýr. Þeker pancarlarýnýn sulamasý yapýlýr ve yer-yer erken sökülmelere de baþlanýr. Mýsýr kurdu ve patates böceði ile mücadele edilir. Erken yaprak yanýklýðý için ilaçlama yapýlýr. Fidanlýklarda Temmuzda baþlanan durgun göz aþýsýna devam edilirken, sanjose, kýrmýzý örümcek ve yaprak bitleriyle de mücadele edilir. Havalar kurak gittiði zaman yeterli sulama yapýlýr. Geç çeþit þeftalilerde ve erken çeþit elmalarda hasat yapýlýr. Havalar yaðýþlý giderse meyve bahçelerinde kara leke mücadelesine baþlanýr. Elma ve armutta büyük oranda meyve kaybýna sebep olan iç kurdu mücadelesi yapýlýr. Baðlarda üzüm hasadý yapýlýr, bazý kesimlerde külleme, mildiyö, kurþuni küf ve salkým güvesiyle mücadele edilir. Zeytin bahçelerinde mahsuldar aðaçlar bu ay içinde sulanýr ki gelecek yýl mahsul bol ve kaliteli olsun. Zeytin aðaçlarýna badana yapýlýr, kara koþnil ile mücadeleye devam edilir ve zeytin sineðinin kontrolleri de sürdürülmelidir. EGE BÖLGESÝ : Hasadý bitirilen arpa, buðday, çavdar ve yulaf tarlalarýnda anýz bozmaya devam edilir. Anýzý yakanlarý ikaz etmelidir. Çeltikler ay sonuna kadar sulanýr. Bu ayýn sonuna doðru fasulyelerin hasadýna baþlanýr. Yoncalar biçilir, pamukta 3. sulama yapýlýr. Yaprak bitleri, kýrmýzý örümcek, yeþil kurt, pembe kurt ile mýsýrda koçan kurdu mücadelesi sürdürülür. Haþhaþta kapsül kýrma ve tohum ayýrma iþlemleri sürdürülür. Ayçiçeðinin hasadýna baþlanýr. Meyve fidanlýklarýnda ve tohum tavalarýnda çapa, sulama, gübreleme iþlerine, çeþitli meyvelerin hasadýna, kýrmýzý örümcek ve iç kurdu mücadelesine devam edilir. Baðlardaki köklendirme parsellerinde sýra aralarý sürülür, sýra üzeri otlar çapalanýr, gübre verilir ve erken çeþit üzümlerin hasadýna devam edilir. Zeytinliklerde yeni dikilen fidanlarla verimli aðaçlarýn sulanmasýna devam edilir. Zeytin dal kanserine karþý ayýklama budamasý yapýlýr. Zeytin kara koþnili için ikinci defa ilaçlama yapýlýr, zeytin sineðinin kontrolleri ve gerek görülürse mücadelesi yürütülür. Yaz sebzeleri hasat edilirken kýþ sebzelerinin lahana, karnabahar, pýrasa bakýmý, turp, havuç, yeþil soðan ekimleri ve lahana kelebeði kontrolleri yapýlýr. Meyve aðaçlarýnda geçen ay yapýlan aþýlarýn kontrolleri ve durgun göz aþýsýna da devam edilir. ÝÇANADOLU BÖLGESÝ : Kýþlýk tahýllarda ve baklagillerde hasatharman iþleri sürdürülür. Gölge tavýnda anýz bozulur. Anýzlar yakýlmamalýdýr. Mýsýrlarýn ve fasulyelerin sulanmasý, ay sonuna doðru da hasatlarý yapýlýr. Çeltik tarlalarýnda göllendirme usulü ile sulama yapýlýr. Harman edilen nohut ve mercimekler fümugasyon yapýlýr. Ürün konacak ambarlar dezenfekte edilir. Baklagillerde tohum böceklerine karþý alt kapsüllerin kuru olum devresinde ilaçlamasýna baþlanýr ve devam ettirilir. Yüksek ve serin yerlerde patates böceði mücadelesine devam edilir ve ay sonuna doðru da patates sökülmelerine baþlanýr. Ayçiçeklerinin hasadýna meyve bahçelerinin sulanmasýna, durgun göz aþýsýnýn yapýmýna devam edilir. Yeþil sürgün budamasý yapýlýr. Meyve iç kurdu, kýrmýzý örümcek ve yaprak bitlerine karþý hasada 20 gün kalýncaya kadar ilaçlý mücadele sürdürülür. Erken çeþit çavuþ üzümü hasadýna ay ortasýndan itibaren baþlanýr. Salkým güvesi mücadelesine devam edilir. Sebze bahçelerinde ot alýmý, çapa ve sulama iþleri sürerken çeþitli sebzelerin hasadý yapýlýr. Sebzelerde yaprak biti, kýrmýzý örümcek mücadelesi sürdürülür. Kýþ sebze tohumlarý ekilir, lahana kelebeði ile fasulyelerde pas mücadelesine baþlanýr. AKDENÝZ BÖLGESÝ : Kýþlýk tahýl tohumluklarý selektör yardýmýyla temizlenir. Birinci ürün mýsýrlar hasat, ikinci ürün mýsýrlar ise çapa, sulama, gübreleme yapýlýr. Ana ürün soyada hasat ve pazarlama yapýlýrken, ikinci ürün soyada ise çapa ve sulamaya devam edilir, ayýn sonunda 21

22 da üçüncü çapasý, gerekirse ilaçlama yapýlýr. Harmaný biten fasulye ve nohut pazarlanýr, tohumluða ayrýlanlarýn ise ilaçlamasý ve ambarlara depolanmasý yapýlýr. Pamuklarýn aybaþýnda üçüncü ve ay sonunda dördüncü sulamasý yapýlýr. Kýrmýzý örümcek, yeþil kurt, beyazsinek mücadelesi bu ayda da devam eder. Ana ürün yer fýstýðýnda sulama sürdürülür, kýrmýzý örümcek mücadelesine son verilir, ikinci ürün yer fýstýðýnda çapa, sulama ve boðaz doldurma iþleri yapýlýr. Yoncada üç ve dördüncü biçimler ile sulamasý yapýlýr. Meyve bahçelerinde sulama, yabancý otla mücadele ve meyve hasatlarýna devam edilir. Meyve yüklü dallara destek dikilir. Ýç kurdu mücadelesi ay sonunda bitirilir. Yeni tesis edilen baðlar sulanýr, üzümlerde hasat ve pazarlamaya yoðun olarak devam edilir. Narenciye bahçelerine son azotlu gübre tatbik edilir, sulama sürdürülür. Uç kurutan tehlikesi olan yerlerde bulaþmayý önlemek amacýyla uç alma, ara açma ve yan dal budamalarý yapýlýr. Limonlar budanýr. Tohum tavalarý, þaþýrtma parselleri ve aþýlý fidan parselleri sulanýr. Koþnil, tomurcuk akarý, danaburnu ile mücadeleye devam edilir. Zeytinliklerin sulama iþleri sürdürülür. Zeytin sineði kontrolleri ve görüldüðü anda mücadelesi yapýlýr. Kara koþnil larvalarýnýn faaliyetlerine göre ilaçlamalara devam edilir. Sudan otunun ikinci biçimi, sorgunun sulamasý yapýlýr. KARADENÝZ BÖLGESÝ : Kýþlýk tahýllarýn hasat harman iþlerine devam edilir anýz bozulmaya baþlanýr, anýzlar yakýlmaz. Mýsýr, çeltikte sulama, yabancý ot temizliði yapýlýr. Fasulye ve bakla hasatlarýna ay sonunda baþlanýr. Ayçiçekleri sulanýr ve bakýmý sürdürülürken haþerelerle de mücadele edilir. Yoncalar sulanýr ve biçilir. Fýndýk ocaklarýnýn dip temizliði yapýlýr, fýndýk hasadý yapýlýr, fýndýk iç kurdu mücadelesine devam edilir. Erken çeþit meyvelerin hasadý yapýlýr. Baðlarda sulama ve bakým iþleri, külleme ve salkým güvesi mücadelesi sürdürülür. Yeni zeytinlikler tesis edilir, zeytin sineði mücadelesi yürütülür. 5 yaþ ve üzeri çay anaçlarýndan köklendirilmek için çelikler alýnýr, topraða gömülür ve kökleninceye kadar 1 yýl bekletilir. Üçüncü sürgün yaþ çay yaprak kesimi yapýlýr. DOÐU ANADOLU BÖLGESÝ : Kýþlýk tahýllarda hasat ve harmana devam edilir. Sebze ve meyve bahçeleriyle þeker pancarý tarlalarýnda sulama yapýlýr. Kayýsý, viþne, erik ve yaz sebzeleri hasat edilir. Çayýr otlarýyla yem bitkileri biçilir, kurutulur ve depolamasý yapýlýr. Mercimeklerin ve nohutlarýn hasat ve harmanýna devam edilir, fasulyelerde sulama ve tohum böceklerine karþý mücadele sürdürülür. Iðdýr yöresindeki pamuklarda sulama yapýlýr, kýrmýzý örümcek ve yeþil kurt mücadelesi sürdürülür. Patatesler sulanýr, çapalanýr ve mildiyöye karþý ilaçlanýr. Meyve aðaçlarýnda durgun göz aþýsýna devam edilir, yaz budamasý ve haþere mücadelesi sürdürülür. Baðlarda külleme, salkým güvesi ile mücadele, sebzelerden turp, kabak, hýyarýn hasatlarý sürdürülür. Kelle yapacak soðanlarýn belleri kýrýlýr. Gebe inekler ve doðum yapan ineklere daha itinalý bakýlýr ve kesif yemlerle beslenir. GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ: Kýþlýk tahýllarýn hasat-harmanýna devam edilir. Biçer arkasýndan tarlalar gölge tavýnda sürülüp anýz bozulur. Tohumluk buðdaylar selektörle temizlenir. Çeltik ve mýsýr sulanýr, gerekirse zirai mücadele yapýlýr. Pamuk ve fasulyelerin sulamasý sürdürülür. Nohut ve mercimek harmanlanýr. Yoncalar üçüncü defa biçilir. Meyve aðaçlarý durgun göz aþýsý yapýlýr. Geçen aylarda yapýlan aþýlar kontrol edilir. Erken çeþit meyvelerin hasadý yapýlýr. Ýç kurdu ve kýrmýzý örümceðe karþý birleþik mücadele sürdürülür. Baðlarda tepe ve koltuklarýn alýnmalarý, külleme ve salkým güvesi mücadelesi yapýlýr. Daha önce aþýlanan Antep fýstýðý aðaçlarýndaki aþýlar kontrol edilir. Aþýnýn tuttuðu anlaþýldýktan sonra hava dalý býrakýlýr ve dört parmak üzerinde ön kesim yapýlýr, fýstýk hasadýna baþlanýr. 22

23 AYIN KONUSU TRANSPÝRASYON Transpirasyon diðer bir deyiþle bitki gözeneklerinden buharlaþan su miktarý bitki, toprak ve atmosfer sisteminde meydana gelen oldukça karmaþýk bir iþlemdir. Bitkilerin topraktan aldýklarý suyun miktarý, kök sistemine baðlýdýr. Topraktaki su azaldýkça gözenek basýncý düþer. Bunun bir sonucu olarak, kapilar potansiyel artar ve nihayet bitki topraktan su alamaz. Bu durumda toprakta bulunan suya, solma noktasý denir. Toprakta yapý ve bünye özelliðine baðlý olarak, yerçekimi kuvvetine karþý su tutulur. Bu suyun en üst deðeri tarla kapasitesi olarak belirtilir. Toprakta tutulan suyun, tarla kapasitesi ile solma noktasý arasýndaki miktarýný bitkiler alýr ve buna kullanýlabilir su denir. Bitkilerin topraktan aldýklarý su yapraklarda bulunan gözeneklere iletilir. Söz konusu olay için gerekli olan enerjinin esas kaynaðýný, bitkinin öz suyu ile toprak çözeltisi arasýndaki farklýlýða baðlý olarak kök yüzeylerinde ortaya çýkan ozmotik potansiyel meydana getirir (Þekil 4.6). Öte yandan yapraklardaki mezofil hücrelerinin arasýndaki efektif çapa baðlý olarak, pozitif kapýlar bir enerjinin yanýnda yapraklar ile kökler arasýndaki düþey uzaklýk ve topraðýn nemine baðlý olarak ortaya çýkan negatif potansiyel enerji, suyun alýnmasýna etkili olmaktadýr. solar. Ananas ve kaktüs hariç diðer bitkilerden gündüz, hýzlý bir transpirasyon meydana gelir. Gerçek transpirasyon hýzý, toprakta mevcut su miktarý ile sýnýrlanmaktadýr. Bitkinin kök derinliðindeki toprak katmanýnýn su tutulma kuvveti, köklerin su alma kuvvetinden daha fazla olunca transpirasyon sona erer. Bu durumdaki topraðýn nemine, solma noktasý denir. Bu noktada topraktaki nemin tansiyonu 0.16 x 108 erg/gr dir. Bitkilerin geliþmesine baðlý olarak meydana gelen transpirasyonla birlikte, toprak yüzeyinden de buharlaþma olduðu için transpirasyon miktarýnýn belirtilmesi oldukça güç olmaktadýr. Bu nedenle uygulamada toprak ve bitkiden buharlaþan su miktarý birlikte gözönüne alýnýr. Buna bitki su tüketimi veya evapotranspirasyon denir. Sulama projelerinin baþlýca amacý, bitkinin en fazla ürün vermesi için gerekli olan suyu karþýlayacak þekilde bir su daðýtým sisteminin yapýlmasýdýr. Bunun için bitkilerin su tüketiminin bilinmesi gerekir. Bitkinin kök yüzeylerinde ortaya çýkan ozmotik potansiyel ile, yapraklarda meydana gelen pozitif kapilar enerji sabit bir deðere ulaþýr ve böylece gözeneklere belli bir miktarda su iletilir. Bitkinin yapraklarýnda bulunan gözeneklere iletilen su, güneþten ýsý alýr ve buharlaþýr. Söz konusu ýsý miktarý, baþta net radyasyon olmak üzere yapraklarýn ýsý iletme özelliðine baðlýdýr. Bitkilerin yapraklarýnýn her cm2 alanýnda, ortalama olarak arasýnda deðiþen gözenek bulunduðu için, buraya iletilen su çoðunlukla buharlaþýr. Bitkilerin geliþme süreleri içinde, her yapraktan kendi aðýrlýðýnýn bir kaç katý kadar su buharlaþýr. Kökler ile alýnan sudan daha fazla miktarda buharlaþmanýn olmasý halinde bitki 23

24 AYIN BÝTKÝSÝ Kolza yazlýk ve kýþlýk olarak yetiþtirilebilmektedir. Kýþlýk çeþitlerin verimleri yüksek ve adaptasyon kabiliyetleri geniþtir. Kýþlýk çeþitler soðuða dayanýklýdýr. Ülkemizde genellikle kýþlýk kanola tarýmý yapýlmaktadýr. Ancak kýþa girerken kuvvetli bir kök oluþturmasý ve rozetleþmesini tamamlamýþ olmasý gerekmektedir. Yazlýk kanola daha çok ýlýman iklim bölgeleri olan Ege ve Akdeniz'de yetiþtirilmektedir. Kolza tahýllar kadar kýþa dayanamazsa da kýþlýk tahýllarýn yetiþtiði bölgelerde yetiþebilir. Güneþli günler ve soðuk geceler kolza yetiþmesi için oldukça uygundur; hasat zamanýnda havanýn kuru olmasý gerekmektedir. Hem hava hem de toprak sýcaklýðý kanola bitkisinin geliþme ve verimini büyük ölçüde etkilemektedir. Bununla birlikte kanola bitkisinin büyüme ve geliþmesini saðlayan spesifik bir sýcaklýk seviyesi vardýr. Kanola büyümesi için gerekli minimum sýcaklýk 5C'dir. Bu sýcaklýk eþik sýcaklýk olarak kabul edilmektedir. Kanola en iyi geliþmesini 12C'nin üstünde ve 30C'nin altýnda gösteren nispeten serin mevsim bitkisidir. Rozet dönemi denilen 4-5 yapraklý dönemde soðuklara dayanýklýdýr. Daha geç ekimlerde soðuk zararý görülebilir. -12C ye kadar dayanýr. Kar örtüsü altýnda -15C, hatta -20C'ye dayanabilmektedir. Kýþa dayanýklýlýk toprak nemine baðlýdýr. Çok nemli topraklarda -7 C'de donabilirler. Kanola ekim zamaný Trakya-Marmara, Ege, Güneydoðu Anadolu, Marmara, Orta Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde 15 Eylül-15 Ekim tarihleri arasýnda yapýlmalýdýr. Eylül ve Ekim ayý içerisinde düþecek yaðýþlar topraða ekilen kanola tohumlarýnýn çýkmasýna yardýmcý olacaktýr. Bu þekilde iyi çýkýþ yapan kanola bitkileri kýþa 6-8 yaprak arasýnda (rozet devresi) girer ve kuvvetli bir kök sistemi geliþtirerek soðuktan zarar görmez. Eðer kanola ekimleri Kasým ayýna sarkarsa çýkýþ yavaþ ve fidelerde çok zayýf olduðundan soðuklarýn baþlamasý ile sýcaklýk - 2 C ve altýna düþtüðünde genç fideler zarar görmektedir. Donlu ve yumuþak hava koþullarý devamlý surette deðiþecek olursa, bitki bundan zarar görür. Kýþtan önce rozet oluþumunu tamamlamasý gerekir. Kýþýn meydana gelen aþýrý sýcaklarda sakýncalýdýr. Böyle durumlarda fazla geliþen bitkiler, ilkbaharýn düþük sýcaklýklarýna dayanamaz ve çürüme baþ gösterir. Kýþlýk kanolanýn sýcaklýk toplamý gün derecedir. Kolzanýn 300 ile 2800 mm KANOLA (KOLZA) Brassica nupus ssp.oleifera 24 yýllýk yaðýþa, 5 ile 27 oc arasýnda yýllýk ortalama sýcaklýða toleranslý olduðu bildirilmektedir. Yazlýk ekilen erkenci çeþitler günde geççi çeþitler günde olgunluða eriþirler. Kýþlýk ekilen kanola çeþitleri ise günde olgunlaþýrlar. Çimlenme minimum sýcaklýk isteði 2-3 C'dir. Kolza tohumlarý yüksek bir çýkýþ yüzdesiyle birlikte hýzlý bir çimlenme göstermektedirler. Kolza ekimi için en uygun toprak sýcaklýðý 10 oc dir. 10 derecenin üzerindeki toprak sýcaklýðý yüksek çimlenme oraný, hýzlý çýkýþ ve hýzlý bir yaprak geliþmesi saðlamaktadýr. Erken ekimler iyi sonuç vermektedir. -2 C nin bir aylýk fidelere herhangi bir zararý olmaz iken -4 C fideleri ya öldürmekte veya zarar vermektedir. Kanola fideleri çýkýþtan sonra çiçeklenmeye kadar nispeten serin sýcaklýklarý tercih etmektedir..h Hem düþük hem de yüksek sýcaklýklar çiçeklenmeden önce ve çiçeklenme süresince geliþmeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Çiçeklenmeden hemen önceki düþük fakat dondurucu olmayan sýcaklýklar bitkinin geliþme hýzýný yavaþlatmaktadýr. Çiçeklenmenin baþlamasý gecikmekte veya eðer baþlamýþsa çiçeklerin açma hýzý yavaþlamakta ve daðýlan polen sayýsý azalmaktadýr. Çiçeklenme dönemindeki yüksek sýcaklýklar bitki geliþmesini hýzlandýrmakta ve çiçeklenmeden olgunlaþmaya kadar geçen periyodu kýsaltmaktadýr. Çiçeklenme süresince yüksek sýcaklýk polenin býrakýlmasý ve canlýlýðý kadar, çiçekler tarafýndan polen alým süresini de kýsaltmaktadýr. Bu durum geliþen bakla sayýsýný ve baklada tane sayýsýný azaltarak verinde azalmaya neden olmaktadýr. Bakla baðlamasýndan sonra kanola, yüksek sýcaklýða çiçeklenme dönemine göre daha toleranslýdýr. Yüksek sýcaklýk, kuraklýk ve uzun günlerin kombinasyonu olgunlaþmayý hýzlandýrmakta, bakla sayýsý ve baklada tane sayýsýnda azalmalara neden olarak verimi düþürmektedir. Daha düþük sýcaklýklar ve kýsa günler don riskini artýrarak olgunlaþmayý geciktirmektedir..tohumdaki yað içeriði tohumlar düþük sýcaklýkta olgunlaþtýðý zaman en yüksektir. Bitkilerin nemli olduðu ve bulutlu havalarda hasat etmek en uygundur. Eðer bitki kýþa rozet yaprak döneminde girmezse kotiledon yapraklar soðuktan zarar görür ve bikri kýþý atlatmadan ölür.