TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU BAġKANLIĞI TARAFINDAN ÜRETĠLEN ĠSTATĠSTĠKĠ VERĠLERDE REVĠZYON YAPILMASINA ĠLĠġKĠN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNERGE

Transkript

1 Amaç TÜRKĠYE ĠSTATĠSTĠK KURUMU BAġKANLIĞI TARAFINDAN ÜRETĠLEN ĠSTATĠSTĠKĠ VERĠLERDE REVĠZYON YAPILMASINA ĠLĠġKĠN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNERGE BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanım ve Kavramlar MADDE 1- (1) Bu Yönerge, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından Resmi İstatistik Programı kapsamında üretilen ve yayımlanmasından sonra revizyon yapılan istatistiklerin yayımlanması ile revizyon politikalarının duyurulmasında uyulması gereken usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönergedeki hükümler, Resmi İstatistik Programı kapsamında Başkanlık tarafından üretilen istatistikleri kapsar. (2) Yayımlanan verilerde hata olarak belirlenen durumlarda yapılan düzenlemeler bu Yönergenin kapsamı dışındadır. İstatistik üretim sürecindeki hataların düzeltilmesi, Türkiye İstatistik Kurumu Tarafından Yayımlanmış İstatistiksel Veri ve Bilgilerde Hataların Düzeltilmesi ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge ile belirlenmiştir. (3) Uluslararası karşılaştırma programları (Satınalma gücü paritesi vb.) ile derlenen istatistikler bu Yönergede kapsanmamaktadır. Dayanak MADDE 3- (1) Bu Yönerge, 10/11/2005 tarihli ve 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanım ve Kavramlar MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen; a) BaĢkan: Türkiye İstatistik Kurumu Başkanını, b) BaĢkanlık: Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığını, c) Üretici birim: Veri üretiminden sorumlu Daire Başkanlıklarını, d) Haber bülteni: Başkanlığın istatistik üreten birimleri tarafından kamuoyuna açıklanmak üzere dönemli (aylık, üç aylık, altı aylık, yıllık vb.) veya dönemsiz olarak yayımlanan ve özetlenmiş istatistiki sonuç gösteren bildiriyi, e) Hata: Türkiye İstatistik Kurumu Tarafından Yayımlanmış İstatistiksel Veri ve Bilgilerde Hataların Düzeltilmesi ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge de belirtildiği şekliyle yayımlanmış veri ve bilgilerdeki herhangi bir yanlışlığı, f) Resmi Ġstatistik Programı: Resmi istatistiklerin üretimine ve yayımına ilişkin temel ilkeler ile standartları belirlemek, ulusal ve uluslararası düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda güncel, güvenilir, zamanlı, şeffaf ve tarafsız veri üretilmesini sağlamak amacıyla 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun 3 üncü maddesine dayanılarak beşer yıllık dönemler için hazırlanan programı, g) Revizyon: Yayımlanmış herhangi bir istatistiki veri üzerinde daha sonra yapılan ve hata dışındaki değişikliğe bağlı olan güncellemeleri, ifade eder. 1

2 ĠKĠNCĠ BÖLÜM Ġstatistiki Verilerde Revizyona Neden Olan Unsurlar ve Revizyon Türleri Revizyon Nedenleri MADDE 5- (1) İstatistiki verilerde revizyona neden olan unsurlar aşağıda tanımlanmıştır. a) Baz yılı değiģiklikleri: Belirli aralıklarla toplanan yapısal veriler (girdi-çıktı tabloları, işgücü maliyet araştırması vb.) nedeniyle ağırlıklandırma sistemindeki değişikliklerdir. Ekonomide meydana gelen yapısal değişikliklerin hesaplanan istatistiklere yansıtılması ve yeni yöntemler kullanılarak elde edilen daha güncel ağırlık yapılarının oluşturulmasıdır. b) EĢleĢtirme (Benchmarking): En son oluşan yıllık veri setine göre, dönemlik ya da aylık veri setinde tutarlılığın sağlanmasıdır. c) Cevaplayıcı birimin beyanındaki değiģim: Referans döneme ilişkin kesinleşmemiş verinin yayımlanması ile verinin kesinleşme tarihi arasındaki sürede istatistiki birim (cevaplayıcı) tarafından veri üzerinde yapılan değişikliklerdir. d) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmıģ verideki değiģimler: Mevsimsel ve/veya ay içindeki çalışılan gün sayısının değişimlerinden kaynaklanan etkilerin veriden arındırılmasında kullanılan modele dayalı yöntem nedeniyle verilerin sürekli değişmesi durumudur. e) Sınıflama, tanım ve kapsam değiģiklikleri: Sınıflama ve tanım değişikliğinden kaynaklanan (dönüştürülebilir olsa dahi) farklılıklar ile kapsamdaki değişikliklerdir. f) Yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değiģiklikler: Yöntem, uygulama, soruların içerik ve seçenek yapısının değişmesidir. g) Kaynak verideki değiģim: Bir istatistiğe girdi oluşturan başka bir istatistiğin revizyonuna bağlı olarak yapılan değişikliklerdir (işgücü istatistikleri ile nüfus projeksiyonları ilişkisi vd.). h) Yasal düzenlemeler: İdari yapıdaki değişiklikler nedeniyle istatistiki verinin kapsamındaki güncellemelerdir. Revizyon Türleri MADDE 6- (1) İstatistiki verilerde yapılan revizyon türleri, aşağıda tanımlanmıştır. a) Rutin revizyonlar: Bu Yönergenin 5 inci maddesinde yer alan eşleştirme (benchmarking), cevaplayıcı birimin beyanındaki değişim ve mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verideki değişimlerden kaynaklanan revizyonlardır. b) Ana revizyonlar: Bu Yönergenin 5 inci maddesinde yer alan baz yılı değişiklikleri, sınıflama, tanım ve kapsam değişiklikleri, yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değişiklikler, kaynak verideki değişim ve yasal düzenlemelerden kaynaklanan revizyonlardır. Rutin Revizyon Uygulamaları ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Revizyonların Uygulanmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar MADDE 7- (1) Rutin revizyon uygulamaları, yıl altı periyotlarda yayımlanan araştırmalar için veri kaynağı türü ayrımında; girişim, hane halkı ve idari kayıtlar olarak üçe ayrılır. (2) Veri kaynağı girişim olan araştırmalar için; aylık yayımlanan araştırmalarda rutin revizyon yapılması durumunda, aylık veri yayımlanırken bir önceki ay, yılın son verisi açıklanırken ise tüm yıl revize edilir. Çeyreklik yayımlanan araştırmalarda ise rutin revizyon yapılması durumunda çeyreklik dönem yayımlanırken bir önceki çeyrek, yıl sonlarında ise tüm yıl revize edilir. (3) Veri kaynağı hanehalkı olan araştırmalarda rutin revizyon uygulanmaz. 2

3 (4) Veri kaynağı idari kayıt olan araştırmalar için; araştırmaların oluşum süreci birbirinden farklı olduğundan üretilen istatistiklerde her başlık kendi içinde değerlendirilip rutin revizyon uygulamaları standartlaştırılır. Rutin Revizyon Uygulamalarında Özel Durumlar MADDE 8- (1) Bitkisel üretime ilişkin istatistiklerin referansı yıllık olup, yıl altı periyotta 3 kez tahmin üretilmektedir. Revizyonlar, yıl altı periyottaki her 3 dönemde daha önceki dönemler revize edilerek yapılır. (2) Nüfus projeksiyonlarının ileriye dönük revizyonları; projeksiyonların idari kayıtlar ile uyum oranının baz alınan yıldan itibaren %99 un altına düşmesi durumunda veya her 5 yılda bir yapılır. Ancak, idari kayıtlar ile uyum oranının alt coğrafi ayrıntılarda da %99 un altına düşüp düşmediği her yıl kontrol edilerek gerekli durumlarda revizyon yapılır. Ana Revizyon Uygulamaları MADDE 9- (1) Ana revizyonlar çok kapsamlı revizyonlar olduğundan revizyonun sıklığı, büyüklüğü ve kapsamı dikkate alınarak bir optimizasyon yapmayı gerektirir. Bu nedenle olası tüm diğer revizyonlar dikkate alınarak tek bir defada yapılması esastır. (2) Bu Yönergenin, 5 inci maddesinde yer alan revizyon nedenlerinden, yasal düzenlemeler dışındaki unsurların veriler üzerindeki etkilerini ölçmek için veri revize edilen ve edilmeyen halleri ile birlikte en az bir yıl üretici birim tarafından takip edilir. Bu etki belirlendikten sonra verinin revize edilip edilmemesine karar verilir. (3) Veriye ilişkin zaman serisinin tutarlılığını sağlamak üzere, revize edilmiş veriye uygun olacak şekilde bir önceki tanıma göre üretilen veriye geri çekme uygulanır. Uygulanacak geri çekme işlemi; değişkenin geçmiş yıl veri setinden revizyon tanımına göre bilgi elde edilebiliyorsa mikro yöntemle, elde edilemediği durumlarda ise makro yöntemle veya modele dayalı yöntemle yapılır. Geriye çekme sürecinde, üretici birim Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığından görüş alır. Mevsim ve Takvim Etkilerinden ArındırılmıĢ Verilerde Revizyon MADDE 10- (1) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verinin üretilmesi için; model, filtreler, aykırı değerler ve uygun takvim değişkenleri Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı tarafından belirlenir ve yıl boyunca her haber bülteni döneminde parametreler ve faktörler yeniden tahmin edilir. Mevsim ve takvim faktörlerinin yeniden tahmin edilmesinden kaynaklanan değişim nedeniyle, yayımlanan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veri, cari yıl hariç, son üç yılında revize edilir. Gözlemlenen revizyonun büyüklüğü, bu Yönergenin 12 nci maddesinin (b) bendi dikkate alınarak üretici birim tarafından ölçülür. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Revizyonların Büyüklüklerinin Ölçülmesi ve Yayımlanmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Revizyon Büyüklüklerinin Ölçülmesi MADDE 11- (1) Rutin ve ana revizyonların veri üzerindeki etkisi mutlak yüzde revizyon ve ortalama mutlak yüzde revizyon büyüklükleri olarak (a) ve (b) bentlerinde belirtildiği şekilde ifade edilir ve üretici birim tarafından ölçülür. a) Mutlak Yüzde Revizyon: Herhangi bir istatistiki gözleme ait değerde yapılan revizyon büyüklüğü, değerin yayımlanmış hali ve revize edilmiş hali arasındaki farkın mutlak değerinin, revize edilmiş haline oranlanıp yüzdesi alınmak sureti ile mutlak yüzde revizyon olarak ifade edilir. b) Ortalama Mutlak Yüzde Revizyon: Herhangi bir istatistiki gözleme ait değerdeki revizyonların zamana göre büyüklüğü, (a) bendinde hesaplanan mutlak yüzde revizyonların aritmetik ortalaması alınmak sureti ile ortalama mutlak yüzde revizyon olarak ifade edilir. 3

4 Revizyon Büyüklüklerinin Yayımlanması MADDE 12- (1) Revizyon büyüklükleri, verinin ilk yayın tarihindeki değeri ile son değeri arasındaki değişimi gösteren revizyon ölçüm tablosunda yayımlanır. Revizyon ölçüm tablosu, EK-2 de verilen Revizyon El Kitabı nda yer alan hususlar dikkate alınarak hazırlanır. (2) Rutin revizyonlara ilişkin revizyon ölçüm tablosu her haber bülteni döneminde haber bülteni eki halinde yayımlanır. BEġĠNCĠ BÖLÜM Revizyon Bilgilerinin Dokümantasyonuna ve Yayımlanmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Revizyon Bilgi Formu ve Metodolojik Dokümanın Yayımlanması MADDE 13- (1) Bu Yönergenin EK-1 inde verilen Revizyon bilgi formu, istatistiksel veride yapılan revizyonu; nedenleri, yayımlama tarihi, uzunluğu ve derinliği (düzeyi) bakımından tanımlamaktadır. Revizyon bilgi formunun hazırlanması üretici birimin sorumluluğundadır. (2) Revizyon bilgi formunun hazırlanmasında rehber olarak EK-2 de verilen Revizyon El Kitabı nda belirtilen hususlar dikkate alınır. Revizyon El kitabı içeriğinin güncelliğinin ve revizyon politikası standardizasyonunun sağlanması görevini Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı yürütür. (3) Ana revizyonların nedenlerinin detayları, revize edilen ve edilmeyen veriler arasında tablo ve grafiksel karşılaştırmalar, bu Yönergenin 11 inci ve 12 inci maddelerinde tanımlandığı şekliyle ölçülen ana revizyon büyüklüklerinden oluşan tablo ve (uygulanmışsa) kullanılan geri çekme yöntemi Metodolojik Doküman da yer alır. Metodolojik dokümanın kapsaması gereken bileşenler Revizyon El Kitabında tanımlanmıştır. Metodolojik dokümanın hazırlanması üretici birimin sorumluluğundadır. (4) Üretici birim, bu Yönergenin Geçici 1 inci maddesinde tanımlanan süre içerisinde her bir istatistik için Revizyon bilgi formunu hazırlar. Hazırlanan formlar kontrol edilmesi için Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı na gönderilir. Sonrasında, üretici birim tarafından Revizyon bilgi formunun yayımlanması için Başkanlık onayı alınır. (5) Revizyon bilgi formunda değişiklik planlanması halinde üretici birim, Ulusal Veri Yayımlama Takvimi hazırlıkları öncesinde, değiştirilmiş Revizyon bilgi formunu Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı na her yılın Kasım ayında kontrol için gönderir. Sonrasında, üretici birim tarafından revizyon bilgi formunun yayımlanması için Başkanlık onayı alınır. (6) Ulusal Veri Yayımlama Takvimi döneminde ana revizyon yapacak olan üretici birimler, hazırladıkları Metodolojik doküman için ana revizyon yayımlanmadan bir ay öncesinde Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı nın görüşünü alır. Sonrasında, üretici birim tarafından Metodolojik doküman ile birlikte ana revizyonun yayımlanması için Başkanlık onayı alınır. (7) Revizyon bilgi formu Ulusal Veri Yayımlama Takvimi nin yayımlandığı tarihte Başkanlığın Türkçe ve İngilizce resmi internet sitesinde ilgili istatistiğin metaverisi altında yayımlanır. (8) Metodolojik doküman, ana revizyon yapılan verinin yayımlandığı tarihte bir sefere mahsus olmak üzere haber bülteni ekinde ve sürekli olarak ilgili istatistiğin metaverisi altında yayımlanır. 4

5 ALTINCI BÖLÜM Revize Edilen Verilerin Yayımlanmasına ĠliĢkin Usul ve Esaslar Revize Edilen Verilerin Yayımlanması MADDE 14- (1) Revize edilen veriler, cari haber bülteninde, basılı veya elektronik ortamlarda yayımlanacak kitaplarda ve varsa statik tablolarda (r) simgesi ile gösterilir ve revizyona ilişkin açıklama istatistiksel tablonun altında dipnot olarak yer alır. Kullanıcıların ana revizyon durumunda bilgilendirilmesi için dağıtım veritabanına girişinde uyarı (pop-up) yapılır. Uyarı metni, Revizyon El Kitabı nda yer alan hususlar dikkate alınarak oluşturulur. Revizyon, basılı veya elektronik ortamlarda önceden yayımlanmış kitaplara ve veriye ait geçmiş haber bültenlerinin ekinde verilen tablolara yansıtılmaz. (2) Rutin revizyona uğrayan veriler, Ulusal Veri Yayımlama Takvimi nde yayımlama tarihi belirtilen haber bülteni dönemlerinde Başkan onayı ile yayımlanır. Ana revizyona uğrayan veriler Revizyon bilgi formunda belirtilen tarihte Başkan onayı ile yayımlanır. Ana revizyona uğrayan veriler yayımlanmadan en az bir gün önce, kullanıcılar Başkanlığın Türkçe ve İngilizce resmi internet sitesinde kamuoyu duyurusu ile bilgilendirilir. (3) Ana revizyon yapılan verilerin geriye çekilmiş zaman serileri bir defaya mahsus olmak üzere statik tablo halinde haber bülteni ekinde yayımlanır, sonraki dönemlerde veritabanından yayımlanmasına devam edilir. Revizyonların Koordinasyonu ve Güncellenmeyen Verilerin PaylaĢımı MADDE 15- (1) Üretici birimler, ana revizyon yapması durumunda diğer üretici birimlerin de etkileneceğini dikkate alarak süreç içerisinde gerekli tüm bilgilendirmeleri yaparlar. (2) Ana revizyon sonucunda karşılaştırılabilirliği ortadan kalkan ve yayımlandığı dönemi temsil eden tablolar, Başkanlığın Türkçe ve İngilizce resmi internet sitesinde, kullanıcıların erişimine açık olacak şekilde yayımlanır. Revizyon Bilgi Formunda Yer Almayan Revizyonlar MADDE 16- (1) Revizyon bilgi formunda yer almadığı halde öngörülemeyen ancak gerçekleşmesi zaruri ana revizyonlar Başkan onayı ile karara bağlanır ve yayımlanmadan en az bir gün önce, Başkanlığın Türkçe ve İngilizce resmi internet sitesindeki ilgili istatistiğin metaverisi altındaki revizyon bilgileri güncellenir, ayrıca kamuoyu duyurusu şeklinde kullanıcılar bilgilendirilir. Yürürlük YEDĠNCĠ BÖLÜM Yürürlük ve Yürütme MADDE 17- (1) Bu yönerge Türkiye İstatistik Kurumu Başkanının onayı ile yürürlüğe girer. GEÇĠCĠ MADDE 1- (1) Üretici birimler, bu Yönerge nin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içerisinde Revizyon bilgi formunu hazırlamakla yükümlüdür. Yürütme MADDE 18- (1) Bu yönerge hükümlerini Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı yürütür. 5

6 EK-1. Türkiye Ġstatistik Kurumu Revizyon Bilgi Formu Revizyon Bilgi Formu Ġlk Yayım Tarihi Güncelleme Tarihi Haber Bülteni Adı Yayımlama Dönemi Rutin Revizyon Cevaplayıcı birimin beyanındaki değiģim Revizyon Nedenleri EĢleĢtirme Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmıģ verideki değiģimler Revizyon Yayımlama Tarihi Revizyon Uzunluğu Son bir ay Son bir dönem Son bir yıl Daha fazla (Belirtiniz...) Sınıflama:... Revizyon Derinliği (Düzeyi) Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma Revize edilecek alt kırılım:... Yönergedeki 10 uncu Madde Ana Revizyon Baz yılı değiģiklikleri Sınıflama, tanım ve kapsam değiģiklikleri Revizyon Nedenleri Yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değiģiklikler Kaynak verideki değiģim Yasal düzenlemeler Revizyon Yayımlama Tarihi Revizyon Uzunluğu Belirtiniz... Revizyon Derinliği (Düzeyi) Sınıflama:... Revize edilecek alt kırılım:... 6

7 EK-2. Revizyon El Kitabı

8 REVİZYON EL KİTABI TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

9 REVİZYON EL KİTABI TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

10 REVİZYON EL KİTABI Örnekleme ve Analiz Teknikleri Daire Başkanlığı Veri Analiz Teknikleri Grubu Tel: Faks: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara Tel: * Faks: Mart 2014 MTB: Sürüm

11 Önsöz ÖNSÖZ Mevcut istatistiklerin güvenilir, karşılaştırılabilir, uyumlu, tutarlı ve veri entegrasyonu sağlanarak üretilmesi hedefi doğrultusunda Yayımlanan verilerde revizyon ve hatalara ilişkin stratejilerin belirlenmesi başlığı Stratejik Plan da ( ) eylem olarak öngörülmüştür. Avrupa İstatistikleri Uygulama İlkeleri (Code of Practice) ile de doğrudan ilişkili olan hata düzeltme ve revizyona ilişkin politikanın belirlenmesi konusunda, Kurumumuz tarafından öncelikle Türkiye İstatistik Kurumu Tarafından Yayımlanmış İstatistiksel Veri ve Bilgilerde Hataların Düzeltilmesi İle İlgili Usul Ve Esaslar Hakkında Yönerge yürürlüğe konulmuş, ardından Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Tarafından Üretilen İstatistiki Verilerde Revizyon Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge yayımlanmıştır. Revizyon politikasının istatistik üreticilerince etkin bir şekilde uygulanabilmesi ve revizyon uygulamalarında standardizasyonu sağlamak amacıyla revizyona ilişkin yönergenin yanı sıra Revizyon El Kitabı hazırlanmıştır. Resmi istatistik üretiminde, yönergede belirtilen revizyonların nasıl yapılacağına ışık tutan ve revizyon uygulamalarına açıklık getiren bu yayının istatistik üreticilerine yararlı olacağı inancı ile hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederim. Birol Aydemir Başkan 3

12

13 İçindekiler İÇİNDEKİLER Sayfa Önsöz 3 Giriş 7 Genel Bilgiler 9 1. Revizyon Politikasının Tanımlanmasına İlişkin Genel Bilgiler 9 2. Rutin Revizyonların Olası Nedenleri 9 3. Ana Revizyonların Olası Nedenleri 10 Revizyon Türleri Rutin Revizyonlar Ana Revizyonlar 15 Revizyon Ölçüm Tablosu 19 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler Örnek revizyon ölçüm tablosu Basamaklı revizyon ölçüm tablosu Düzeylerin değerlerinin gösterimi Aylık değişim oranlarının gösterimi (%) Aylık değişim oranlarındaki revizyonun gösterimi Yıllık değişim oranlarının gösterimi (%) Yıllık değişim oranlarındaki revizyonun gösterimi 28 Revizyon Tarihçesi Tutulmasının Temel Unsurları Örnek revizyon tarihçesi takip tablosu 30 Kullanıcıların Bilgilendirilmesi İstatistiksel tablolarda rutin revizyon gösterimine ilişkin örnek 33 Sonuç 34 5

14

15 Giriş Giriş Bu el kitabı, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı Tarafından Üretilen İstatistiki Verilerde Revizyon Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge de tanımlanan Revizyon Bilgi Formu ve Metodolojik Dokümanın üretici birimler tarafından hazırlanmasına kılavuzluk etmesi amacıyla hazırlanmıştır. Revizyon, verilerin kalitesini ve doğruluğunu arttırmak için incelenmesi ve kontrol altında tutulması gereken bir araçtır. İstatistik üreticileri, istatistiksel üretim sürecini düzenlemek ve tahmindeki güncellemelerin boyutunu belirlemek için revizyon analizini kullanırlar. Ayrıca, istatistik üreticileri, zamanlılığı ya da doğruluğu elde etmek adına yöntem seçimi için de revizyonları analiz ederler. Revizyon politikası sayesinde kullanıcıların veriye olan güveninin artması doğal bir sonuçtur. Çünkü kamuoyuna açık bir politika sayesinde revizyonun nedenlerine ilişkin gerekli tüm açıklamalar paylaşılmış olmaktadır. Her ne kadar revizyonların istatistiksel verinin kalitesini arttırdığı kabul edilse de verinin revize edilmesi aşamasında dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. İlk olarak, sıklıkla revizyon yapılmasının veri kullanıcıları açısından belirsizlik yarattığı söylenebilir. Bu nedenle önemli olan değişikliklerin mümkün olduğu kadar aynı anda yapılmasını öngören bir revizyon politikası tercih edilmelidir. İkinci olarak, cevaplayıcı beyanlarında istatistiksel olarak anlamlı değişiklikler meydana geldiğinde, bu değişiklikler hızlı bir şekilde veri setine yansıtılmalıdır. Üçüncü olarak, kullanılacak revizyon yöntemi zaman serisini istikrarsız hale getirmemelidir. Çünkü kullanıcı açısından revizyona tabi olmayan veriler, revize edilmiş verilere göre daha 7

16 Giriş doğru ve daha güvenilir kabul edilir. Son olarak, toplulaştırılmış veride nispeten küçük değişiklikler yaratan revizyonların etkileri, alt seviyelere inildiğinde daha da artabilir. 8

17 Genel Bilgiler Genel Bilgiler 1. Revizyon Politikasının Tanımlanmasına ĠliĢkin Genel Bilgiler Üretilen istatistiklerde revizyon, rutin ve ana revizyonlar olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Rutin revizyon: Eşleştirme, cevaplayıcı birimin beyanındaki değişim ve mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verideki değişimler nedeniyle yapılan güncellemeleri kapsamaktadır. Ana revizyon: Baz yılı değişiklikleri, sınıflama, tanım ve kapsam değişiklikleri, yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değişiklikleri, kaynak verideki değişim ile yasal düzenlemelerden kaynaklanan güncellemeleri ifade eder. Rutin ve ana revizyonların uygulanma nedenleri aşağıdaki maddelerde açıklanmıştır. 2. Rutin Revizyonların Olası Nedenleri EĢleĢtirme: Kısa dönemli olarak yapılan araştırmalardan elde edilen istatistiklerin yıllık toplamları ile aynı konu üzerinden yapılan yıllık araştırmalardan elde edilen istatistikler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklara göre kısa dönemli istatistikler revize edilmektedir. Cevaplayıcı birimin beyanındaki değiģim: Cevaplayıcıların beyanlarını düzeltmelerinden kaynaklanan değişikliklerdir. Yayımlanmış istatistiklerde revizyon gerektirebilen cevaplayıcı beyanlarındaki değişikliklerin veri derleme sürecinde kapsam dışı bırakılması mümkün olmamaktadır. Yine bu başlık altında ele alınabilecek bir husus da mevcut verilerin güncellenmesinin geciken ham verilerden 9

18 Genel Bilgiler kaynaklanmasıdır. Genellikle, yayımlanma sıklığı yüksek olan (aylık, üç aylık gibi) istatistiklerin üretilmesinde kullanılan tüm veri seti yayım döneminin sonunda mevcut olmamaktadır. Bu nedenle, eksik gözlemler tahmin edilmektedir (imputasyon). Fakat tahmin edilen değerlerin, gerçekleşen gözlem değerini tam olarak yansıtmadığı durumda, yayımlanan veriler revize edilmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmıģ verideki değiģim: Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerin hesaplanmasında kullanılan modele dayalı yöntemlerde modelde kapsanan gözlem sayısının değişmesi durumunda (model yapısı aynı kalsa dahi) parametre tahminleri değişebilmektedir. Parametrelere bağlı filtrelerden ötürü istatistikler revizyona uğramaktadır. Diğer taraftan, istatistiksel bir model sonucunda üretilen herhangi bir istatistik, yeni gözlem eklenmesi sonucunda, parametre tahmin değerlerinin değişmesi nedeniyle revizyona uğrayabilir. 3. Ana Revizyonların Olası Nedenleri Baz yılı değiģiklikleri: Ağırlıklandırma sistemindeki değişiklik zaman serisinin gidişatını etkileyebildiğinden veriler revize edilmektedir. Sınıflama, tanım ve kapsam değiģiklikleri: Konu bazında sınıflama değişikliğinden kaynaklanan (karşılaştırılabilir olsa dahi) farklar ortaya çıktığında seriler revize edilmektedir. Ayrıca, araştırma kapsamında derlenen değişkenlerin tanımlarında meydana gelen değişiklikler de revizyona sebep olmaktadır. Örneğin, Hanehalkı İşgücü Araştırması nda (HİA) işsiz tanımı, ya da işyeri araştırmalarında katma değer tanımındaki değişiklikler bu duruma örnek olarak verilebilir. Ayrıca, araştırmanın kapsamındaki değişiklikler de kıyaslanabilirliği etkilediğinden revizyon nedenleri arasında 10

19 Genel Bilgiler sayılmaktadır. Örneğin, 15 yaş ve üzeri nüfus kapsamından tüm yaş gruplarına geçilmesi ya da 20 ve daha fazla istihdama sahip girişimlerin oluşturduğu kapsamdan, daha dar bir kapsam olan 50 ve daha fazla istihdama sahip girişimlerin kapsam olarak belirlenmesi verilerin kıyaslanabilirliğini etkileyecektir. Yöntem, uygulama ve soru yapısındaki değiģiklikler: Değişkenlerin veya araştırmanın temel karakteristiklerinin hesaplama yöntemindeki değişiklikler revizyon nedenleri arasındadır. Örneğin, yoksulluk hesaplama yöntemindeki ve endeks hesaplama yöntemindeki değişiklikler ya da örnekleme yöntemi değişikliği (kota örneklemesinden olasılıklı örneklemeye geçiş) gibi durumlar da revizyon gerektirmektedir. Ayrıca, alan uygulamasındaki değişiklikler de veride revizyona sebep olabilmektedir. Örneğin, HİA uygulamasının aylık derlenmesi uygulamasından haftalık derlenmesi uygulamasına geçilmesi bu konuya en güzel örnektir. Son olarak, araştırma kapsamında derlenen değişkenlerin soru yapılarındaki değişiklikler de (cümle yapısı, seçenek sayısı ve yapısındaki değişiklik) revizyon nedenleri arasındadır. Bu tür durumlarda, verinin kıyaslanabilirliği konusunun incelenmesi gerekmektedir. Kaynak verideki değiģim: Bir istatistiğe girdi oluşturan başka bir istatistiğin revizyonuna bağlı olarak yapılan değişikliklerdir. (Hanehalkı İşgücü İstatistikleri ile Nüfus Projeksiyonları ilişkisi vd.) Diğer bir ifadeyle, istatistiğin üretim sürecinde kullanılan ve çok düşük frekanslarda derlenen kaynak verideki değişiklik (Örneğin, girdi-çıktı tabloları, işgücü maliyet araştırması vs.) nedeniyle bu kaynak veriyi girdi olarak kullanan istatistikteki değişimlerdir. 11

20 Genel Bilgiler Yasal düzenlemeler: Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi, yayımlanan istatistiklerin revizyonunu gerektirebilmektedir. Örneğin, idari bölünüşün (bölge, il, ilçe vs.) değişmesi sebebiyle yayımlanmış istatistikî verilerde güncellemeler gerekli görülmektedir. 12

21 Revizyon Türleri Revizyon Türleri 1. Rutin Revizyonlar Rutin revizyonlar, bu bölümde tanımlanan haliyle istatistiksel veriye uygulanır ve daha önceden yayımlanmış ve kamuya açık olan revizyon takvimine bağlı olarak yayımlanır. Rutin revizyonlar için hazırlanan revizyon politikası asgari üç unsuru içermelidir. Bu unsurlar aşağıda verilmiştir. 1. Revize edilecek verinin yayım günü ve saatini içeren kamuoyunun erişimine açık bir revizyon takvimi, 2. Revizyon döneminin uzunluğu (Örneğin; bir önceki dönem verisinin ya da cari yıl verisinin revize edilmesi gibi.), 3. Revizyonun derinliği (Örneğin; yapılacak revizyonun istatistiğe ilişkin sınıflamanın bütün alt seviyelerinde yapılması ya da sadece belirli alt seviyelerinde yapılması durumu gibi). İlgili istatistikten sorumlu üretici birim revizyon politikasını tanımlayarak TÜİK resmi internet sayfasında Türkçe ve İngilizce olarak yayımlar. Bu tanımlama, revizyon takvimini, revizyon periyodunun uzunluğunu ve revizyonun derinliğini içerir. Ayrıca, bu unsurlardaki değişiklikler, ilgili yönergede belirtildiği gibi daha önceden kamuoyuna bildirilir. Rutin Revizyonların Uzunluğu: Geç gelen veriler, rutin revizyonun temel sebepleri arasındadır. Zamanlı veri üretmek için üretici birimlerin geciken verileri beklemesi mümkün değildir. Bu nedenle, eksik gözlemler tahmin edilmelidir. Tahmin edilen değerler, geciken verileri tam olarak temsil etmeyebileceğinden, yayımlanan veri daha sonra (gerçekleşen değeri ile) revize edilmelidir. Genellikle geçmiş dönemler için yapılan revizyonlar, zaman serilerinin sonuna yakın dönemler için yapılan revizyonlardan daha küçüktür. Diğer taraftan, revize edilen verinin doğruluk bileşenindeki artıştan kazanılan fayda ile 13

22 Revizyon Türleri bu revizyonun kullanıcıda yaratacağı belirsizliğin maliyeti arasındaki ters ilişkiyi dikkate alarak, basılı bültenlerde bulunan önemli sosyal ve makroekonomik toplulaştırılmış istatistikler için revizyon politikası belirlenmelidir. Kısa dönemli zaman serisinin, revizyona uğrayan bölümünün tamamı yayımlanmalıdır. Her bir bültende geriye yönelik dönemler revize edildiğinde, haber bülteninde ve veritabanında işaretlenerek belirtilmelidir. Rutin Revizyonların Derinliği: Herhangi bir sınıflama (bölge, faaliyet, ürün vs.) düzeyinde tahmin üretme kabiliyetine sahip araştırmadan elde edilen bir istatistikte, sınıflamanın üst seviyesi ile alt seviyelerinin toplamı arasındaki tutarlığı sağlamak önemli bir noktadır. (Örneğin; Sanayi Üretim Endeksi nin imalat sektörü, NACE numaralı alt endekslerinin ağırlıklı toplamıdır.) Dolayısıyla, tüm kısıtları sağlamak için revizyon politikası istatistiğin tüm alt seviyelerine uygulanmalı ve istatistiklerin tüm alt seviyeleri aynı anda revize edilmelidir. Mevsim ve Takvim Etkilerinden ArındırılmıĢ Verilerdeki Revizyon Uygulanması: TÜİK tarafından, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler için belirlenen revizyon politikasına göre; model, filtreler, aykırı değerler ve takvim değişkeni her yılın son haber bülteni açıklandıktan sonra yeniden belirlenir ve bir sonraki yıl boyunca her haber bülteni döneminde parametreler ve faktörler yeniden tahmin edilir. Mevsim ve takvim faktörlerinin yeniden tahmin edilmesinden kaynaklanan bu revizyonun etkisi, yayımlanan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verinin son üç yılında görülür. 14

23 Revizyon Türleri EĢleĢtirme Revizyonları: Eşleştirme, bir istatistiğin sonradan elde edilen tam ya da tama yakın bilgiye (daha yüksek örnek hacmine ya da doğrudan kitleye) dayalı düşük frekanslı (örn. yıllık) sonuçlarının dikkate alınarak aynı istatistiğin yüksek frekanslı (örn. aylık ya da üç aylık vs.) istatistiğin sonuçlarının güncellenmesi anlamına gelmektedir. Bu durum, özellikle işyeri araştırmaları için geçerlidir. Eğer eşleştirme süreci gecikmeli olarak uygulanırsa ya da hiç uygulanmazsa; aynı istatistiğin yüksek ve düşük frekanslı versiyonları arasında geçici ya da sürekli olarak uyuşmazlıklar meydana gelebilir. Bir eşleştirme revizyonunun uygulanması doğrudan düşük frekanslı verinin revizyon sıklığına ve miktarına bağlıdır. Eşleştirme revizyonlarına ilişkin uygulamada düşük frekanslı istatistikler açıklandıkça, yüksek frekanslı istatistikler eşleştirilir. Ayrıca kullanıcılar, bu revizyon hakkında bilgilendirilir. 2. Ana Revizyonlar Bir istatistiğin ana revizyon politikası, önceden planlanmalı ve kamuoyuna duyurulmalıdır. Böylelikle kullanıcılar, gelecekteki ana revizyonlar hakkında bilgilendirilmiş ve zaman serisindeki meydana gelebilecek olası değişiklikler hakkında uyarılmış olacaktır. Ana revizyonlar için hazırlanan revizyon politikası asgari dört unsuru içermelidir. Bu unsurlar aşağıda verilmiştir. 1. Revize edilecek verinin yayım günü ve saatini içeren kamuoyunun erişimine açık bir revizyon takvimi, 2. Revizyon döneminin uzunluğu, 3. Revizyon derinliği, 4. Ana revizyon nedenleri ve etkileri, 15

24 Revizyon Türleri Ana revizyon politikası, ilgili istatistikten sorumlu üretici birim tarafından gerçekleşmeden önce ilgili yönergede belirlendiği şekliyle tanımlanır ve TÜİK resmi internet sayfasında Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanır. Ana revizyonlar, kaynak verideki değişim, baz yılı değişiklikleri ve istatistiğin üretilmesinde kullanılan sınıflama, tanım, yöntem, kapsam, uygulama şekli ve soru yapısında değişiklikler olduğunda ya da yeni bir yasal düzenleme yürürlüğe girdiğinde uygulanır. İstatistik üreticileri, yöntemsel gelişmeler/değişmeleri açıklamak için ana revizyonları bir fırsat olarak değerlendirmelidir. Bu da çok fazla ve sık revizyon yapmaktan kaçınmada iyi bir uygulama olarak tanımlanabilir. Bu süreçte, zaman serilerindeki her bir revizyonun toplam revizyon üzerindeki etkisini tanımlanmalı ve kullanıcılar bilgilendirilmelidir. Ana Revizyonlar ve Geriye Çekme: Ana revizyonlar yayımlanmış serilerdeki önemli değişimleri ifade etme eğilimindedir. Ana revizyonların zaman serisinin tamamına uygulanmadığı durumlarda, kullanıcılar açısından belirsizliğe yol açabilecektir. Çünkü ya zaman serileri kısa kalacaktır ya da uzun dönemli analizlere engel olacak yapısal kırılmalar meydana gelecektir. Diğer yandan bu revizyonların karmaşık ve kapsamlı olmasından kaynaklı olarak tüm zaman serileri için ana revizyonların uygulanması her zaman mümkün değildir (kaynak yetersizliği, kayıp gözlemler vs.). Zaman serisinin ne kadar geriye çekileceği, revizyonun faydaları ve maliyetleri göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Ana revizyon sonrasında, zaman serisinde kopukluklar yaşanabileceğinden kıyaslanabilirliği tekrar sağlamak üzere 16

25 Revizyon Türleri geriye çekme yöntemleri ile gerekli işlemler yapılmalıdır. Aksi takdirde istatistiğin geçmiş dönemler ile kıyaslanabilirliği zarar görecektir. Geriye çekme uygulamalarında temel alınan üç farklı yaklaşım bulunmaktadır. Verinin revize edilmiş durumuna göre geçmişe yönelik veri temin edilebilmesi durumunda, mikro yaklaşım ile geriye çekme uygulanmaktadır. Bu bilginin olmadığı durumlarda makro (oransal) ya da oranların model ile belirlendiği model yaklaşımı ile geriye çekme işlemi yapılmaktadır. Bir istatistiğin hesaplanmasında kullanılan ağırlıklar güncellendiğinde, bu ağırlıkların kullanıldığı revize edilmiş istatistik, revize edilmemiş önceki haliyle çakışan bir dönem aralığı için birlikte hesaplanmalıdır (Mikro yaklaşım). Böylelikle, yeni üretilen istatistik ile bu istatistiğin geçmiş dönemleri zincirlenerek revize edilebilecektir. Daha açık bir ifadeyle, çakışan dönemler için çift kodlama yapılmış ise dönüşüm matrisleri kullanılarak geriye çekilme yapılmalıdır. Eğer çakışan dönemler için çift kodlama yapılmamış ise modele dayalı geriye çekme yapılması tercih edilmelidir. Yeni ve eski sınıflandırma arasındaki toplulaştırılmış dönüşüm matrisinin kullanımı ya da istatistiksel ya da ekonometrik geriye çekme teknikleri daha geniş periyotlar için iş yükünü azaltmada kullanılabilir. Ancak, üretici birimler, çok uzun dönemler için geriye çekme yapmanın risklerini göz önünde bulundurmalıdır. Çünkü böyle bir uygulamada dönüşüm matrisinin geçmişi temsil etme kabiliyeti azalabilir hatta kaybolabilir. Diğer yandan, özellikle temel makro ekonomik istatistikler için uzun zaman serilerinde kullanıcıların gereksinimleri dikkate alınmalıdır. 17

26 Revizyon Türleri Geriye çekme ve ana revizyonlara ilişkin uygulamada istatistikler, maliyet ve uygulanabilirlik açısından kabul edilebilir bir noktaya kadar geriye çekilmelidir. Temel sosyal ve makro ekonomik istatistiklerin revize edilmesinde mümkün olduğunca bütün geçmiş değerler revize edilmelidir. Sınıflamanın alt seviyelerinin yeniden yapılandırılması için fayda/maliyet analizleri göz önünde bulundurulur, herhangi bir kırılma açıkça belirtilir ve kullanıcılar bilgilendirilir. Ana Revizyonların Etkisi: Ana revizyonların yayımlanması, kullanıcıların yeni zaman serilerini değerlendirmelerini sağlayan dokümantasyon ile birlikte sunulmalıdır. Bu bilgiler Metodolojik Doküman başlığı ile verilmelidir. Metodolojik doküman, revizyonların nedenlerini detaylandırmalı, toplulaştırılmış serilerdeki etkilerini (revizyon büyüklüklerini) hesaplamalı, yeni ve eski seriler arasında karşılaştırmaya olanak sağlamalı ve revizyonların uzunluğunu ve derinliğini barındırmalıdır. Dokümantasyon, kullanılan geriye çekme yöntemini ve karşılaştırmalı analizleri içermelidir. 18

27 Revizyon Ölçüm Tablosu Revizyon Ölçüm Tablosu Revizyon analizleri, revizyon politikasının ana gerekliliklerinden biri olup hem kullanıcılara hem de bu istatistik üreticilerine revizyonların büyüklükleri ve yönü ile ilgili bilgi vermektedir. Bu sayede, yayımlanan istatistiklerin kalitesi hakkında da bilgi sahibi olunabilir. Bu bölümde, revizyon büyüklüklerini ölçmek için kullanılacak olan revizyon ölçüm tablosuna ilişkin gerekli bilgiler yer almaktadır. Bir zaman serisi için revizyon ölçüm tablosu, zamanın belli bir noktasında zaman serisindeki her bir referans noktası için en son tahmini temsil eden veri seti olarak tanımlanır. Revizyon ölçüm tablosu, bir istatistikte yapılan revizyonların yayımlandığı tarihe göre sıralandığı bir yapıdır. Zaman serisinin verilen bir referans noktasındaki revizyon, revizyon ölçüm tablosundaki tahminlerin önceki revizyonlarından sonraki revizyon değerindeki değişimi olarak tanımlanabilir. Revizyon ölçüm tablosunun üç temel karakteristiği vardır. Bunlar; revizyon analizi yapılacak değişken ölçümleri, revizyon tarihinin uzunluğu, zaman serisinin uzunluğudur. Revizyon Ölçüm Tablosundaki DeğiĢken Ölçümü: Değişken ölçülerinin tanımlanması iki kategoride incelenebilir: Değişken biriminin tanımlanması (Cari ya da sabit fiyatlar; düzey, endeks ya da büyüme oranı yapısında) Veri hesaplama şekli: Orijinal, mevsim etkilerinden arındırılmış, takvim etkilerinden arındırılmış, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Bir değişkenin tüm ölçüm biçimleri ayrı tablolaştırılmalıdır. Revizyon Ölçüm Tablosundaki Revizyon Tarih Uzunluğu: Revizyon tarihinin uzunluğu belirlenirken, olabildiğince geçmişe gidilmesi önerilmektedir. Tabii ki bu durum arşivlerdeki tarihsel olarak yayımlanmış zaman serisinin mevcut olmasına bağlıdır. 19

28 Revizyon Ölçüm Tablosu arındırılmış, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Bir değişkenin tüm ölçüm biçimleri ayrı tablolaştırılmalıdır. Revizyon Ölçüm Tablosundaki Revizyon Tarih Uzunluğu: Revizyon tarihinin uzunluğu belirlenirken, olabildiğince geçmişe gidilmesi önerilmektedir. Tabii ki bu durum arşivlerdeki tarihsel olarak yayımlanmış zaman serisinin mevcut olmasına bağlıdır. Revizyon Ölçüm Tablosundaki Zaman Serisinin Uzunluğu: İlgili istatistiğe ilişkin tüm zaman serisi, revizyonları oluşturan her resmi yayım ile birlikte yer almalıdır. Revizyon analizleri için minimum gereklilik, zaman serisinin başlangıç referans noktasının revizyonların başlangıç noktasından en az bir yıl öncesi olmasıdır. Örneğin, eğer revizyon tarihi 1995 yılının Ocak ayından başlıyorsa, mevcut her revizyon ile birlikte zaman serisinin başlangıç tarihi en azından 1994 yılının Ocak ayından referans noktası olmalıdır. Böylelikle, ilk revizyondan itibaren revizyon analizlerini değerlendirmede yıllık büyüme oranlarının hesaplanması sağlanabilir. Revizyon ölçüm tablosuna ilişkin diğer hususlar aşağıda belirtilmiştir. Devam Eden Güncelleme: Düzenli arşivleme süreci boyunca, tüm yeni revizyonları tutabilmek için revizyon ölçüm tablosu güncel tutulmalıdır. Özellikle, tarihsel revizyonlarda Değişken Tanımı başlığı altında listelenen metaveri gereklilikleri mevcut değilse gelecekte yapılacak revizyonlar için sağlanması önemlidir. Veri GiriĢi: Revizyon ölçüm tablosunun kullanışlı olması amacıyla yukarıda bahsi geçen gereklilik ve yapıda veri tutmak için farklı yöntemler olabilir. Önemli olan, oluşturulan tablodan revizyonun varlığı ve büyüklüğüne ilişkin bilginin kolayca 20

29 Revizyon Ölçüm Tablosu çıkarılabilmesidir. Bu durum için genellikle satırlarda revizyon tarihlerinin, sütunlarda zaman serisi referans noktalarının yer aldığı ve her bir değişkenin ölçü birimi için üretilebilecek ayrı bir üçgen tabloya gereksinim vardır. 21

30 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına ĠliĢkin Örnekler Revizyon ölçüm tablosu, satırda revizyon tarihlerinin sütunda ise zaman serisine ait referans noktaların yer aldığı iki boyutlu matris olarak tanımlanır. Eğer istatistiğin yayımlama takvimi ile derlenme sıklığı aynı frekansa sahipse revizyon ölçüm tablosu Tablo 1 deki gibi simetrik üçgen görünümüne sahip olur. 1. Örnek revizyon ölçüm tablosu Referans Nokta Ağustos 2010 Eylül 2010 Ekim 2010 Kasım 2010 Aralık 2010 Vintage Ekim , Kasım ,1 113, Aralık ,1 113,5 113,4.... Ocak ,6 113,1 113,1 113,7.. Fakat simetrik üçgen yapısı, revizyon ölçüm tablosu görünümü için sadece özel bir durumdur. Zaman serisinde yapılan revizyonlar, farklı tablo yapıları kullanılarak da yayımlanabilir. Örneğin, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla verileri, üçer aylık dönemleri temsil etmesine karşın revizyon yayımlama sıklığı aylık olabilmektedir. Bu gibi durumlarda, revizyon ölçüm tablo yapısı Tablo 2 deki gibi olacaktır. Revizyon ölçüm tablosu, bir istatistiğin yayımının metodolojik değişikliğe kadar durdurulması ya da düzenli yayımlama durumunun bazı nedenlerle durdurulabilmesi gibi durumlardan dolayı basamaklı bir yapıya sahip olabilir. 22

31 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 2. Basamaklı revizyon ölçüm tablosu Referans Noktalar Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Revizyon Tarihi Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Revizyon büyüklükleri, revizyon ölçüm tablosu kullanılarak ölçülür ve yayımlanmış verileri içerir. Revizyon ölçüm tablosu olarak adlandırılan ve Excel ortamında düzenlenen tablolar, düzey tahminleri, bir önceki ay/döneme göre değişim oranları, bir önceki yıla göre değişim oranları ve bu oranların revizyon olmak üzere toplam 5 çalışma sayfasından oluşur. Sanayi Üretim Endeksi ne ilişkin tasarlanan revizyon üçgeni ve oluşturulan tablolar aşağıda yer almaktadır. Revizyon üçgenlerini oluşturmak için düzey, aylık değişim oranları, yıllık değişim oranları, aylık değişim oranlarının revizyonu, yıllık değişim oranlarının revizyonu çalışma sayfaları oluşturulmuştur. 23

32 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 3. Düzeylerin değerlerinin gösterimi Türkiye, Sanayi Üretim Endeksi 1. Düzeyler Periyodu Eki.97 Kas.97 Ara.97 Oca.98 Şub.98 Mar.98 Nis.98 May.98 Haz.98 Tem.98 Ağu.98 Eyl.98 Eki.98 Kas.98 Ara.98 İlk tahmin 141,90 138,70 141,60 124,40 140,90 143,50 133,10 152,50 147,40 142,70 141,30 148,80 142,4 135,7 128,7 2 ay sonra 141,90 138,70 141,60 123,90 140,50 143,00 133,10 152,50 147,00 142,70 141,40 148,70 142,00 135,80 128,80 3 ay sonra 141,90 138,70 141,60 123,90 140,50 143,00 133,10 152,10 147,00 142,70 141,40 148,70 142,00 135,80 128,80 1 yıl sonra 121,10 117,90 122,80 111,20 129,00 130,40 115,40 123,80 121,80 121,70 121,20 122,60 118,4 115,3 111,5 2 yıl sonra 121,60 118,30 123,40 115,30 128,00 131,10 114,50 122,60 119,30 120,00 121,90 121,60 119,4 116,0 112,7 Şub ,9 138,7 141,6 124,4 140,9 143,5 133,1 152,5 147,4 142,7 141,3 148,8 142,4 135,7 Mar ,9 138,7 141,6 124,4 140,9 143,5 133,1 152,5 147,4 142,7 141,3 148,8 142,4 135,7 128,7 Nis ,9 138,7 141,6 123,9 140,5 143,0 133,1 152,5 147,0 142,7 141,4 148,7 142,0 135,8 128,8 May ,9 138,7 141,6 123,9 140,5 143,0 133,1 152,1 147,0 142,7 141,4 148,7 142,0 135,8 128,8 Haz ,9 138,7 141,6 123,9 140,5 143,0 133,1 152,1 147,0 142,7 141,4 148,7 142,0 135,8 128,8 Tem ,4 112,8 115,1 100,7 114,2 116,2 108,2 123,6 119,4 116,0 115,0 120,9 115,4 110,3 104,7 Ağu ,5 114,2 116,9 106,2 117,7 118,8 112,5 119,6 113,3 112,8 115,1 115,7 113,7 112,7 107,9 Eyl ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Eki ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Kas ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Ara ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Oca ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Şub ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,3 Mar ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,5 Nis ,1 117,9 122,8 111,2 129,0 130,4 115,4 123,8 121,8 121,7 121,2 122,6 118,4 115,3 111,5 May ,6 118,3 123,4 115,3 128,0 131,1 114,5 122,6 119,3 120,0 121,9 121,6 119,4 116,0 112,0 Haz ,6 118,3 123,4 115,3 128,0 131,1 114,5 122,6 119,3 120,0 121,9 121,6 119,4 116,0 112,0 Tem ,6 118,3 123,4 115,3 128,0 131,1 114,5 122,6 119,3 120,0 121,9 121,6 119,4 116,0 112,0 Ağu ,6 118,3 123,4 115,3 128,0 131,1 114,5 122,6 119,3 120,0 121,9 121,6 119,4 116,0 112,0 Eyl ,6 118,3 123,4 115,3 128,0 131,1 114,5 122,6 119,3 120,0 121,9 121,6 119,4 116,0 111,9 Yukarıdaki tabloda Sanayi Üretim Endeksinin Eki.97-Ara.98 referans dönemine ait aylık verilerin Şub.99-Eyl.00 dönemlerindeki revizyon gelişmeleri yer almaktadır. 24

33 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 4. Aylık değiģim oranlarının gösterimi (%) Türkiye, Sanayi Üretim Endeksi 2. Aylık DeğiĢim Oranları (%) Periyodu Kas.98 Ara.98 Oca.99 Şub.99 Mar.99 Nis.99 May.99 Haz.99 Tem.99 Ağu.99 Eyl.99 Eki.99 Kas.99 Ara.99 Ġlk tahmin -4,7-5,2-11,6 19,6-1,8 5,8-1,8 3,5-0,1-9,8 4,5-3,2 4,1 2,5 2 ay sonra -4,4-5,2-12,3 18,6-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,6-1,2 4,2 2,1 3 ay sonra -4,4-5,2-11,5 14,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,6-1,2 4,2 2,1 1 yıl sonra -2,6-3,3-9,6 13,1-4,2 7,2-3,4 2,3-4,0-7,0-0,7 0,6 4,1 3,0 2 yıl sonra -2,8-2,8-2,3 4,6-0,4 3,4-1,6 2,1-3,1-8,1 2,5 0,6 4,1 3,0 Şub.99-4,7 Mar.99-4,7-5,2 Nis.99-4,4-5,2-11,6 May.99-4,4-5,2-12,3 19,6 Haz.99-4,4-5,2-12,3 19,6 Tem.99-4,4-5,1-11,5 18,6-1,8 5,8 Ağu.99-0,9-4,3-8,0 14,2-6,4 12,3 Eyl.99-2,6-3,5-9,7 19,3-5,6 6,6-1,8 3,5 Eki.99-2,6-3,5-9,7 19,3-5,6 6,6-1,8 3,5-0,1 Kas.99-2,6-3,5-9,6 19,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,8 Ara.99-2,6-3,5-9,6 19,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,8 Oca.00-2,6-3,5-9,6 19,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,5 Şub.00-2,6-3,5-9,6 19,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,5 Mar.00-2,6-3,3-9,6 19,0-5,4 8,3-3,3 3,0-4,7-9,0 4,6-3,2 4,1 2,5 Nis.00-2,6-3,3-9,6 19,0-5,4 8,3-3,3 3,0-4,7-9,0 4,6-3,2 4,1 2,5 May.00-2,8-3,4-6,3 13,1-4,2 7,2-3,6 2,3-4,0-7,0 2,3-1,2 4,2 2,1 Haz.00-2,8-3,4-6,3 13,1-4,2 7,2-3,6 2,3-4,0-7,0 2,3-1,2 4,2 2,1 Tem.00-2,8-3,4-6,3 13,1-4,2 7,2-3,6 2,3-4,0-7,0 2,3-1,2 4,2 2,1 Ağu.00-2,8-3,4-6,3 13,1-4,2 7,2-3,6 2,3-4,0-7,0 2,3-1,2 4,2 2,1 Eyl.00-2,8-3,5-6,1 13,0-4,3 7,0-3,4 2,3-4,0-7,0-0,7 2,1 4,9 1,6 Yukarıdaki tabloda Sanayi Üretim Endeksinin Kas.98 Mar.00 referans dönemine ait aylık verilerin Mar.99 Eyl.00 dönemlerindeki aylık değişim oranları (%)yer almaktadır. 25

34 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 5. Aylık değiģim oranlarındaki revizyonun gösterimi Türkiye, Sanayi Üretim Endeksi 3. Aylık DeğiĢim Oranlarının Revizyonu Periyodu Kas.98 Ara.98 Oca.99 Şub.99 Mar.99 Nis.99 May.99 Haz.99 Tem.99 Ağu.99 Eyl.99 Eki.99 Kas.99 Ara.99 Oca.00 Şub.00 Mar.00 Ġlk tahmin -4,7-5,2-11,6 19,6-1,8 5,8-1,8 3,5-0,1-9,8 4,5-3,2 4,1 2,5-6,3 16,2-8,0 2 ay sonra -4,4-5,2-12,3 18,6-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,6-1,2 4,2 2,1-6,3 16,2-8,0 3 ay sonra -4,4-5,2-11,5 14,2-5,6 6,6-1,8 3,5-4,7-9,2 4,6-1,2 4,2 2,1-6,3 16,2-9,7 1 yıl sonra -2,6-3,3-9,6 13,1-4,2 7,2-3,4 2,3-4,0-7,0-0,7 0,6 4,1 3,0-1,6 6,2-5,0 2 yıl sonra -2,8-2,8-2,3 4,6-0,4 3,4-1,6 2,1-3,1-8,1 2,5 0,6 4,1 3,0-2,4 6,0-2,5 Mar.99 0,0 Nis.99 0,3 0,0 May.99 0,0 0,0-0,7 Haz.99 0,0 0,0 0,0 0,0 Tem.99-0,1 0,1 0,9-1,0 Ağu.99 3,5 0,8 3,5-4,4-4,6 6,4 Eyl.99-1,7 0,8-1,7 5,1 0,8-5,6 Eki.99 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Kas.99 0,0 0,0 0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-4,6 Ara.99 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Oca.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 Şub.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Mar.00 0,0 0,2 0,0-0,1 0,2 1,7-1,4-0,4 0,1 0,3 0,1 Nis.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 May.00-0,2-0,2 3,3-5,9 1,2-1,1-0,4-0,7 0,7 2,0-2,3 2,1 0,1-0,4 Haz.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Tem.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Ağu.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Eyl.00 0,0-0,1 0,2-0,1-0,1-0,2 0,2 0,0 0,0 0,0-3,0 3,2 0,6-0,5 0,9 0,6-1,7 Yukarıdaki tabloda Sanayi Üretim Endeksinin Kas.98 - Mar.00 referans dönemine ait aylık verilerin Mar.99-Eyl.00 dönemlerindeki aylık değişim oranlarının revizyonu yer almaktadır. 26

35 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 6. Yıllık değiģim oranlarının gösterimi (%) Türkiye, Sanayi Üretim Endeksi 4. Yıllık DeğiĢim Oranları (%) Periyodu Kas.98 Ara.98 Oca.99 Şub.99 Mar.99 Nis.99 May.99 Haz.99 Tem.99 Ağu.99 Eyl.99 Eki.99 Kas.99 Ara.99 Oca.00 Şub.00 Mar.00 Ġlk tahmin -2,2-9,1-8,2-3,9-7,1 5,5-4,3 0,7 0,7-13,0-9,6-9,1-2,9 3,0 3,1 5,9 1,7 2 ay sonra -2,1-9,0-8,9-3,8-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,3-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,7 3 ay sonra -2,1-9,0-7,9-3,7-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,3-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,8 1 yıl sonra -2,2-9,2-9,4-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-12,3-8,6-1,8 4,1 4,8 6,4 1,6 2 yıl sonra -1,9-9,0-7,6-8,1-13,0 5,7-4,3 0,5-3,8-12,1-11,8-8,6-1,8 4,1 4,8 6,0 2,2 Şub.99-2,2 Mar.99-2,2-9,1 Nis.99-2,1-9,0-8,2 May.99-2,1-9,0-8,9-3,9 Haz.99-2,1-9,0-8,9-3,9 Tem.99-2,2-9,0-7,9-3,8-7,1 5,5 Ağu.99-1,3-7,7-6,5-3,7-10,7 5,9 Eyl.99-2,2-9,4-9,6-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7 Eki.99-2,2-9,4-9,6-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7 0,7 Kas.99-2,2-9,4-9,5-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-13,0 Ara.99-2,2-9,4-9,5-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-13,0 Oca.00-2,2-9,4-9,5-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,6 Şub.00-2,2-9,4-9,5-7,1-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,6 Mar.00-2,2-9,2-9,4-7,0-13,0 6,5-4,0 0,6-4,0-12,3-9,3-9,1-2,9 3,0 Nis.00-2,2-9,2-9,4-7,0-13,0 6,5-4,0 0,6-4,0-12,3-9,3-9,1-2,9 3,0 May.00-1,9-9,2-8,9-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-9,6-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 Haz.00-1,9-9,2-8,9-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-9,6-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,7 Tem.00-1,9-9,2-8,9-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-9,6-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,7 Ağu.00-1,9-9,2-8,9-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-9,6-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,7 Eyl.00-1,9-9,3-8,8-7,2-13,3 6,3-4,1 0,8-3,8-11,9-12,3-8,8-1,6 3,7 4,4 7,8 1,8 Yukarıdaki tabloda Sanayi Üretim Endeksinin Kas.98- Mar.00 referans dönemine ait aylık verilerin Şub.99-Eyl.00 dönemlerindeki yıllık değişim oranları (%) yer almaktadır. 27

36 Revizyon Ölçüm Tablo Yapısına İlişkin Örnekler 7. Yıllık değiģim oranlarındaki revizyonun gösterimi Türkiye, Sanayi Üretim Endeksi 5. Yıllık DeğiĢim Oranlarının Revizyonu Periyodu Kas.98 Ara.98 Oca.99 Şub.99 Mar.99 Nis.99 May.99 Haz.99 Tem.99 Ağu.99 Eyl.99 Eki.99 Kas.99 Ara.99 Oca.00 Şub.00 Mar.00 Ġlk tahmin -2,2-9,1-8,2-3,9-7,1 5,5-4,3 0,7 0,7-13,0-9,6-9,1-2,9 3,0 3,1 5,9 1,7 2 ay sonra -2,1-9,0-8,9-3,8-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,3-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,7 3 ay sonra -2,1-9,0-7,9-3,7-13,2 4,6-4,3 0,7-4,0-12,5-9,3-9,0-2,4 3,2 3,1 5,9 1,8 1 yıl sonra -2,2-9,2-9,4-7,2-13,2 6,6-4,1 0,8-3,8-11,9-12,3-8,6-1,8 4,1 4,8 6,4 1,6 2 yıl sonra -1,9-9,0-7,6-8,1-13,0 5,7-4,3 0,5-3,8-12,1-11,8-8,6-1,8 4,1 4,8 6,0 2,2 Mar.99 0,0 Nis.99 0,1 0,1 May.99 0,0 0,0-0,7 Haz.99 0,0 0,0 0,0 0,0 Tem.99-0,1 0,0 0,9 0,1 Ağu.99 0,9 1,3 1,4 0,1-3,5 0,3 Eyl.99-0,9-1,7-3,1-3,4-2,5-1,3 Eki.99 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Kas.99 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-4,7 Ara.99 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Oca.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 Şub.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Mar.00 0,0 0,2 0,2 0,1 0,2 1,9 0,3-0,1 0,0 0,2 0,3 Nis.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 May.00 0,3 0,0 0,4-0,2-0,2 0,1-0,1 0,3 0,3 0,4-0,3 0,1 0,4 0,3 Haz.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Tem.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Ağu.00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Eyl.00 0,0-0,1 0,1 0,0-0,1-0,3 0,0 0,0 0,0 0,0-2,6 0,3 0,9 0,4 1,2 1,9 0,1 Yukarıdaki tabloda Sanayi Üretim Endeksinin Kas.98- Mar.00 referans dönemine ait aylık verilerin Mar.99-Eyl.00 dönemlerindeki yıllık değişim oranlarının revizyonu yer almaktadır. 28