BÖLÜM 1: PARÇADAKİ ÖNEMLİ KELİMELER / YAPILAR / EŞ ANLAMLILAR

Transkript

1 VOLCANOES 10. parça BÖLÜM 1: PARÇADAKİ ÖNEMLİ KELİMELER / YAPILAR / EŞ ANLAMLILAR earthquake (n) volcano (n) Kelime Türkçe Karşılığı Eş / Yakın Anlamlısı deprem yanardağ, volkan frighten (v) korkutmak scare pleasure (n) although (conj) zevk -e rağmen, -se de / sa da, -sa bile even though, though, while, even if, much as, despite the fact that, in spite of the fact that mostly (adv) genellikle, çoğunlukla usually, generally, most of the time, frequently, oftentimes mountain (n) dağ destroy (v) yıkmak demolish, raze, devastate cities (pl n), city (n) şehir urban area, metropolitan area forest (n) orman woods, woodland, jungle farmland (n) throughout (prep) history (n) come from (v) çiftlik, ekili alan boyunca tarih -den gelmek, -den ortaya çıkmak island (n) ada isle classical (adj) klasik stem from, derive from, originate from destruction (n) yıkım, tahribat devastation, demolition science (n) improve (v) greatly (adv) bilim, fen gelişmek, geliştirmek fazlasıyla, çok, ciddi oranda, önemli miktarda chimney (n) baca smokestack vent (n) go down (v) liquid (n) hava menfezi aşağı inmek, aşağı uzanmak sıvı substantially, considerably, dramatically, tremendously, significantly, drastically, remarkably descend deep (adj) derin profound earth (n) dünya, yeryüzü, toprak world, globe type (n) tip, tür, çeşit kind, sort, form quantities (pl n), quantity (n) miktar amount 525

2 UĞUR ALBAYRAK & SUAT GÜRCAN & RIDVAN GÜRBÜZ often (adv) sıklıkla, genellikle, sık sık usually, generally, mostly, most of the time, frequently, oftentimes collect (v) toplamak accumulate, pile up form (v) oluşturmak create classify (v) sınıflandırmak group, divide explosion (n) patlama eruption BÖLÜM 2: PARÇANIN OKUNMASI Earthquakes and volcanoes frighten people but they also give them great pleasure. Although volcanoes are mostly beautiful mountains, they have destroyed cities, forests and farmland throughout history. The word volcano comes from the name of the island of Vulcano, just north of Sicily. In classical times, people thought it was the home of Vulcan - the god of destruction. Science has improved greatly. However, we still know very little about volcanoes. A volcano is a kind of chimney, or vent. This chimney goes down to a liquid deep in the earth, called 'magma'. Three types of material come out of this vent: a hot liquid (lava'), pieces of rock and great quantities of gas. The lava and rock often collect around the vent and form the volcano's 'cone'. Scientists often classify, i.e. group, volcanoes according to the type of vent and kind of explosion. BÖLÜM 3: ÇEVİRİ ÇALIŞMASI Earthquakes and volcanoes frighten people but they also give them great pleasure. Although volcanoes are mostly beautiful mountains, they have destroyed cities, forests and farmland throughout history. The word volcano comes from the name of the island of Vulcano, just north of Sicily. In classical times, people thought it was the home of Vulcan - the god of destruction. Science has improved greatly. However, we still know very little about volcanoes. A volcano is a kind of chimney, or vent. This chimney goes down to a liquid deep in the earth, called 'magma'. Three types of material come out of this vent: a hot liquid (lava'), pieces of rock and great quantities of gas. The lava and rock often collect around the vent and form the volcano's 'cone'. Scientists often classify, i.e. group, volcanoes according to the type of vent and kind of explosion. Depremler ve yanardağlar insanları korkutur fakat ayrıca onlara büyük zevk verir. Yanardağlar genellikle güzel dağlar olmasına rağmen tarih boyunca şehirleri, ormanları ve ekili alanları yıkmışlardır. Yanardağ kelimesi Sicilya nın hemen kuzeyinde olan Vulcano adasının adından gelir. Klasik dönemde, insanlar onun yıkım tanrısı Vulcan ın evi olduğunu düşünürdü. Bilim çok fazla gelişti. Fakat biz hala yanardağlar hakkında çok az şey biliyoruz. Yanardağ bir çeşit baca ya da hava menfezidir. Bu baca dünyanın derinliklerinde magma adı verilen bir sıvıya uzanır. Bu menfezden üç çeşit materyal gelir: sıcak sıvı (lav), kaya parçacıkları ve büyük miktarlarda gaz. Lav ve kaya sık sık menfezin etrafında toplanır ve yanardağın konisini oluşturur. Bilim insanları yanardağları menfezin ve patlamanın türüne göre sınıflandırırlar, yani gruplandırırlar. 526

3 PASSAGEWORK YDS ÖN HAZIRLIK SEVİYE-3 BÖLÜM 4: DİLBİLGİSİ ANALİZİ I. Earthquakes and volcanoes frighten people but they also give them great pleasure. Depremler ve yanardağlar insanları korkutur fakat ayrıca onlara büyük zevk verir. Cümlede bulunan but bağlacı for, and, nor, then, but, or, yet, so bağlaçlarından oluşan (FANTBOYS) dizilimde bulunan ve ama, fakat anlamına gelip zıtlık vermek için kullanılan bir bağlaçtır. Bu bağlaç yerine fantboys içerisinde yine ama, fakat anlamına gelen yet bağlacı da kullanılabilirdi. Cümlede also ayrıca anlamında kullanılıp bir ekleme yapmıştır. Bu cümlede also zarfının özneden hemen sonra kullanıldığına dikkat etmek gerekmektedir. Genellikle bu zarf özneden sonra ya da yardımcı fiilden sonra kullanılmaktadır. II. Although volcanoes are mostly beautiful mountains, they have destroyed cities, forests and farmland throughout history. Yanardağlar genellikle güzel dağlar olmasına rağmen tarih boyunca şehirleri, ormanları ve ekili alanları yıkmışlardır. Cümle -e rağmen, -se de / sa da, -sa bile anlamına gelen although ile başlamaktadır ve bu bağlaç zıtlık anlamı vermektedir. Zıtlık ifade eden bu bağlaç iki SVO: cümleyi birbirine bağlar. Bu cümlede volcanoes are mostly beautiful mountains: yanardağlar genellikle güzel dağlardır cümleciği yan cümle, they have destroyed cities, forests and farmland throughout the history: tarih boyunca şehirleri, ormanları ve ekili alanları yıkmışlardır cümlesi ana cümle olarak adlandırılabilir. Bu bağlaç yerine though, even though, much as, while, even if, despite the fact that, in spite of the fact that, even if gibi bağlaçlar da kullanılabilirdi. Cümlede kullanılan mostly sıklık zarfı (adverb of frequency) sıklıkla, sık sık, genellikle anlamlarını verir. Bu zarf yerine often, generally, most of the time, usually, frequently, oftentimes gibi zarflar da kullanılabilirdi. Cümlede bulunan have destroyed yapısı Present Perfect Tense: have/has V3 çekimlemesidir. Present Perfect Tense in doğrudan tek bir Türkçe karşılığı yoktur. Bu zamanla ilgili bilinmesi gereken en önemli noktaların birincisi, have/has V3 yapılarının now noktası ile yani şu an ile bir şekilde bağlantılı olmalarıdır. Bunun anlamı olayın geçmişte başlayıp, now noktasına kadar devam etmesidir. İkinci en önemli nokta da gerçekleşme zamanı verilmeden geçmişte ya da yakın geçmişte tamamlanmış bir eylemi anlatırken have/has V3 kullanılmasıdır. Bu bağlamda ana cümledeki they have destroyed... ifadesi Present Perfect Tense dizilimidir ve bahsedilen olayın geçmişte başlayıp, now noktası ile hala bağlantılı olduğunu yani devam ettiğini anlatmaktadır. O halde although bağlacının ana cümlesindeki...they have destroyed cities, forests and farmland throughout history dizilimi Present Perfect Tense bakımından analiz edildiğinde anlam olarak Yanardağların yıkımlarının devam etmekte olduğunu anlatmaktadır. Cümlede bulunan throughout edatı boyunca, süresince anlamında kullanılır. throughout history: tarih boyunca anlamına gelmektedir. III. The word volcano comes from the name of the island of Vulcano, just north of Sicily. Yanardağ kelimesi Sicilya nın hemen kuzeyinde olan Vulcano adasının adından gelir. Cümlede bulunan comes çekimlemesi, come: gelmek fiilinin simple present tense: geniş zaman içinde çekimlenmiş halidir. Simple Present Tense genel ve süreklilik bildiren durumları ifade ederken kullanılabilir. 527

4 UĞUR ALBAYRAK & SUAT GÜRCAN & RIDVAN GÜRBÜZ he, she, it gibi üçüncü tekil şahıs zamirleri geniş zamanda olumlu cümle içinde kullanıldığında fiil, özneyüklem uyumu kuralı gereği -s takısı alır. Bu durumda come fiili simple present tense: geniş zaman olumlu bir cümlede üçüncü tekil şahıs zamirleri ile çekimlendiğinde comes şeklinde görülür. Cümlede olduğu gibi noun phrase: isim öbeği yapılarının hemen yanına gelen ve iki virgül arasında ya da virgül ile nokta arasında kalan kısım adjective clause: sıfat tümcesi yapısıdır. Sıfat tümceleri, tümcenin hemen solunda kalan ismi niteler. Bu cümlede virgülden sonra gelen..., just north of Sicily. sıfat tümcesi hemen sol tarafında kalan the island of Vulcano ismini nitelemektedir....the island of Vulcano, just north of Sicily. dizilimi Sicilya nın hemen kuzeyinde olan Vulcano adası... olarak çevrilebilir. Bu cümlede kısaltma da yapılmıştır. Yapı aslında the island of Vulcano, which is just north of Sicily. şeklindedir ve which is kısmı atılmıştır. Anlam olarak da Sicilya nın hemen kuzeyinde olan Vulcano adası ifadesi de cümlenin nesnesi konumunda görülmektedir. IV. In classical times, people thought it was the home of Vulcan - the god of destruction. Klasik dönemde, insanlar onun yıkım tanrısı Vulcan ın evi olduğunu düşünürdü. Cümlede pointed time: nokta zaman olarak nitelendirebileceğimiz in classical times zaman ifadesi bulunmaktadır. pointed time zaman ifadeleri doğrudan fiilin simple past tense: geçmiş zaman yani fiilin ikinci hali olan V2 şeklinde çekimlenmesini gerektirir. Bu nedenle think: düşünmek fiili pointed time bulunan cümlelerde V2 haliyle thought olarak çekimlenir. Cümlede bulunan it was the home of Vulcan the god of destruction dizilimi her ne kadar bağımsız bir cümle gibi görünse de aslında cümle içinde cümlecik olarak kullanılmıştır. Bu tarz cümlecikler isim gibi işlev gördüğü için de bir isim hangi pozisyonda kullanılabiliyorsa o pozisyonlarda kullanılabilirler. Bu cümlede it was the home of Vulcan the god of destruction dizilimi fiilin nesnesi görevinde kullanılmaktadır. Bir fiilin nesnesini bulabilmek için neyi, kimi, neye, kime sorularını fiile yöneltmek gerekir. Bu cümlede think: düşünmek fiiline neyi düşünmek? sorusunu yönelttiğimizde it was the home of Vulcan the god of destruction: Yıkım tanrısı Vulcan ın eviydi (yıkım tanrısı olan Vulcan ın evi olduğunu düşünmek şeklinde bir cevap alınır. Bu durumda it was the home of Vulcan the god of destruction cümleciğinin think fiilinin nesnesini oluşturduğu belirlenir. Bu tip cümleciklere Noun Clause: İsim cümleciği adı verilir. Bu tip cümlelerde that yapısı da atılmıştır. Cümle aslında In classical times, people thought (that) it was the home of Vulcan the god of destruction şeklindedir ve that cümleden atılmıştır. V. Science has improved greatly. Bilim çok fazla gelişti. Cümlede bulunan has improved yapısı Present Perfect Tense: have / has V3 çekimlemesidir. Present Perfect Tense in doğrudan tek bir Türkçe karşılığı yoktur. Bu zamanla ilgili bilinmesi gereken en önemli noktaların birincisi, have / has V3 yapılarının now noktası ile yani şu an ile bir şekilde bağlantılı olmalarıdır. Bunun anlamı olayın geçmişte başlayıp, now noktasına kadar devam etmesidir. İkinci en önemli nokta da gerçekleşme zamanı verilmeden geçmişte ya da yakın geçmişte tamamlanmış bir eylemi anlatırken have / has V3 kullanılmasıdır. Cümlede bulunan Science has improved... ifadesi Present Perfect Tense dizilimidir ve bahsedilen olayın Bilimin gelişiminin geçmişte başlayıp, now noktası ile hala bağlantılı olduğunu yani hala devam ettiğini anlatmaktadır. VI. However, we still know very little about volcanoes. Fakat biz hala yanardağlar hakkında çok az şey biliyoruz. Cümle however: ama ile başlamaktadır ve öncesindeki cümle ile bir zıtlık oluşturmaktadır. Cümlede however yerine still, yet, nonetheless, nevertheless, even so, on the other hand vs. gibi sentence adverbs: cümle zarfları da kullanılabilir. 528

5 PASSAGEWORK YDS ÖN HAZIRLIK SEVİYE-3 VII. A volcano is a kind of chimney, or vent. Yanardağ bir çeşit baca ya da hava menfezidir. Cümledeki a kind of ifadesi bir çeşit olarak çevrilebilir. VIII. This chimney goes down to a liquid deep in the earth, called 'magma'. Bu baca dünyanın derinliklerinde magma adı verilen bir sıvıya uzanır. Cümlede...a liquid deep in the earth, called magma bölümünde bir adjective clause kısaltması: sıfat tümcesi kısaltması yapılmıştır. Dizilim aslında...a liquid deep in the earth, which is called magma şeklindedir ama cümleden which is atılarak bir kısaltma yapılmıştır. Bu tür kısaltmalarda noun phrase: isim ile fiilin üçüncü hali: V3 yan yana gelir. Noun Phrase + V3 dizilimleriyle karşılaşınca, o noktada bir kısaltma yapıldığını düşünmek gerekir....a liquid deep in the earth, called magma diziliminde a liquid deep in the earth: yeryüzünün derinliklerinde bir akışkan bir noun phrase ve called: adlandırmak bir V3 yapısıdır. Dolayısıyla çeviri magma adı verilen / magma denilen yeryüzünün (dünyanın) derinliklerinde bir sıvı şeklinde yapılarak called: V3 yapısının a liquid deep in the earth: isim öbeğini nitelemesi sağlanır. IX. Three types of material come out of this vent: a hot liquid (lava'), pieces of rock and great quantities of gas. Bu menfezden üç çeşit materyal gelir: sıcak sıvı (lav), kaya parçacıkları ve büyük miktarlarda gaz. Cümlede bulunan come fiili, come: gelmek fiilinin simple present tense: geniş zaman içinde çekimlenmiş halidir. Simple Present Tense genel ve süreklilik bildiren durumları ve bilimsel gerçekleri ifade ederken kullanılabilir. he, she, it gibi üçüncü tekil şahıs zamirleri geniş zamanda olumlu cümle içinde kullanıldığında fiil, özne-yüklem uyumu kuralı gereği -s takısı alır. Fakat cümlenin öznesi I, we, you, they gibi zamirlerden ya da bunlara karşılık gelen isimlerden oluşuyorsa -s takısı gerekmez. Cümledeki özne three types of material: üç çeşit materyal ifadesidir ve they zamirine karşılık gelmektedir. Bu durumda come fiili değişmeden come şeklinde yazılmıştır. X. The lava and rock often collect around the vent and form the volcano's 'cone'. Lav ve kaya sık sık menfezin etrafında toplanır ve yanardağın konisini oluşturur. Cümlede often sıklık zarfı (adverb of frequency) sıklıkla, sık sık, genellikle anlamında kullanılır. Bu zarf yerine usually, generally, most of the time, mostly, frequently, oftentimes gibi zarflar da kullanılabilir. Cümlede bulunan collect fiili, toplamak, toplanmak, birikmek fiilinin simple present tense: geniş zaman içinde çekimlenmiş halidir. Simple Present Tense genel ve süreklilik bildiren durumları ve bilimsel gerçekleri ifade ederken kullanılabilir. he, she, it gibi üçüncü tekil şahıs zamirleri geniş zamanda olumlu cümle içinde kullanıldığında fiil, özne-yüklem uyumu kuralı gereği -s takısı alır. Fakat cümlenin öznesi I, we, you, they gibi zamirlerden ya da bunlara karşılık gelen isimlerden oluşuyorsa -s takısı gerekmez. Cümledeki özne the lava and rock: lav ve kaya ifadesidir ve they zamirine karşılık gelmektedir. Bu durumda collect fiili collect şeklinde yazılmıştır. XI. Scientists often classify, i.e. group, volcanoes according to the type of vent and kind of explosion. Bilim insanları yanardağları menfezin ve patlamanın türüne göre sınıflandırırlar, yani gruplandırırlar. Cümlede bulunan i.e ifadesi yani anlamına gelen Latince bir kısaltmadır. Bu bağlamda i.e ifadesi yerine that is, namely, in other words gibi ifadeler de kullanılabilir. Cümlede according to ifadesi -e göre şeklinde çevrilmelidir. 529

6 UĞUR ALBAYRAK & SUAT GÜRCAN & RIDVAN GÜRBÜZ BÖLÜM 5: OKUMA PARÇASI SORULARI / ALIŞTIRMALARI Aşağıdaki soruları parçaya göre cevaplayınız. 1. Despite the considerable scientific developments, A) we can t stop volcanoes from erupting B) some people still think the god of destruction, Vulcan, really lived in the island of Vulcano C) people are not frightened of earthquakes and volcanoes D) our knowledge about the volcanoes is not as much as we expect E) scientists have difficulty in classifying volcanoes according to the kind of vent and the form of eruption 2. We can understand from the passage that the word volcano derives from the name of an island called Vulcano, A) but people in classical times also had different names for it B) which was believed to be where the god of destruction, Vulcan, resided C) and one part of this island is situated in Italy D) because ancient people believed that there was a war between gods there E) but we still don t know why the island is called Vulcano 3. According to the passage, volcanoes are mostly nice mountains A) but, on the other hand, they have brought about a lot of damage B) and they can be found almost everywhere in the world C) because they are a kind of chimney D) but in classical times people were very scared of them E) although we haven t discovered all of them yet 4. The passage states that a volcano s cone A) is one of the two things used by scientists to classify volcanoes B) can be larger than the volcano itself C) creates great quantities of gas, pieces of rock and a hot liquid called lava D) is formed by the lava and pieces of rock coming out of the volcano E) frightens people more than earthquakes do 530