RÜYALARIN ANLAMI ve PSİKOTERAPİDE KULLANIMI. Dr. Timur Fadıl Oğuz

Transkript

1 RÜYALARIN ANLAMI ve PSİKOTERAPİDE KULLANIMI Dr. Timur Fadıl Oğuz

2

3

4 Bilinçdışı

5 George Bush Sr. Had some sex or setbacks with his partner?

6

7

8 Çok fena bir bir aktarım sorununuz var

9 Savunma Düzenekleri BASTIRMA BÖLME ÇİLECİLİK DIŞSALLAŞTIRMA DÖNÜŞTÜRME DUYGUSAL SOYUTLANMA EDİLGENİ ETKİNE ÇEVİRME KARŞIT TEPKİ KURMA DİSOSİYASYON ÖDÜNLEME YADSIMA YANSITMA YANSITMALI ÖZDEŞLEŞME YAPMA-BOZMA YER DEĞİŞTİRME YÜCELTME

10 Böyle bir kavrayışa insan hayatında ancak bir kere ulaşır Sigmund Freud Rüyaların Yorumu

11 Rüyalar bilinçdışına giden kral yoludur

12 ...içimde diri kalan yegane ilgi ve merak rüyalara karşı olandır.

13 Eski Çağlarda Rüya

14 Gılgamış ın Rüyası (Annesi Ninsun a anlattığı şekliyle) Şehrin caddelerinden birine gökten bir balta düştü. Halk etrafına toplanıp hayranlık ve ibadet duyguları ile ona bakmaya başladı. Ben bu baltayı aldım ve senin önüne attım ve ardından ona (baltaya) sanki o benim karımmış gibi sarıldım. Gılgamış

15 Anne Ninsun un yorumu Çok yakında güçlü-kudretli bir kişi ortaya çıkacak. Sen onunla mücadele edip yenmeye çalışacak fakat başarılı olamayacaksın. Ancak daha sonra onunla çok yakın bir dostluk kuracaksınız ve birlikte çok büyük işler başaracaksınız. Rüyanda ona sanki o senin karınmış gibi sarılman ise bu kişinin seni hiçbir zaman yüzüstü bırakmayacağı anlamına geliyor.

16 Sırların Ustası Çift Evin Yazıcısı

17 Chester Beatty Papirusu M.Ö. 1275

18 Kişi rüyasında kendini bir pencereden dışarıya bakarken görürse İ İ İnsanlar senin feryadını duyacak

19 Kişi rüyasında kendi yatağını alev almış yanarken görürse KÖTÜ Karını kendinden uzaklaştıracaksın Seni bırakacak

20 Kişi içinde ölüm olan bir rüya görürse İ İ Uzun bir ömrün olacak

21 Kişi rüyasında kendi kıçını açıkta görürse KÖTÜ Anne ya da babanı kaybedeceksin

22 En iyi rüya yorumcusu benzerlikleri en iyi farkedip kavrayan kişidir. Ki bu özellik de başkalarından öğrenilemeyen tek şeydir. Aristoteles (M.Ö )

23

24

25

26 Freud a göre üç temel rüya türü Anlamı çok berrak olan (genellikle kısa) rüyalar Kendi iç tutarlılığı ve açık bir anlamı olan fakat bize tuhaf gelen, bu da nereden çıktı şimdi dedirten rüyalar Bize tutarsız, saçma karmaşık ve anlamsız gelen rüyalar

27 Günden arta kalanlar

28 Birincil ve İkincil düşünce süreçleri

29 Birincil Düşünce Sürecinin Özellikleri Yoğunlaşma Yer değiştirme Simgesellik Zamansal ve mekansal kategorilerin yokluğu İsteklerin halüsinatuvar olarak doyurulması

30 İkincil Düşünce Sürecinin Özellikleri Gramatiklik Formel mantıkla uyumluluk Zamansal ve mekansal kategorilerin gözetimi Dürtüsel gerilimin/isteklerin uygun bir biçimde doyurulması

31 Gerileme

32 Rüyanın uykunun sürdürülmesini sağlama işlevi

33 Rüyaların istek doyurucu özelliği ya da İstek doyurucu bir halüsinasyon olarak rüya

34

35 Sansür

36 Gizli içerik Rüya mekanizması (sansür) Görünür içerik

37 Bastırılmış istekler ve sansür arasında bir uzlaşma olarak rüya

38 İSTİSNA Travma rüyaları

39 İSTİSNA MI? Korkulu rüyalar

40 Bastırma

41 Yer değiştirme

42 Yoğunlaştırma (Sıkıştırma)

43 Simgeleştirme

44 Gizli içerik Bastırma Yer değiştirme Yoğunlaştırma Simgeleştirme Görünür içerik

45 Birinci ve ikinci revizyon

46 Serbest çağrışım yöntemi

47 Ekoller ve Rüyalar(ı)

48 Ortodoks Freudçu ekolün (kanımca) sorunları Çatışma/istek doyurma modeline saplanıp kalma Birkaç ortodoks doktrine hatta dogmaya indirgenmiş rüya yorumlama anlayışı Evrensel cinsel sembollerle açıklamaya yatkınlık Manifest içeriğe önem vermeme Rüya imgelerini münhasıran bilinçdışının dışavurumu olarak görme Gün rezidülerini münhasıran eski bir çatışmayı alevlendirmesi üzerinden ele alma Serbest çağrışımı yegane yöntem olarak görme Analistin/terapistin kesin ve yapılandırılmış görüşleri olan bir otorite olarak davranması

49 Jungçu ekol Rüyaların işlevi kişiye kendi benliğini daha kapsamlı olarak anlatmak, ruhsal dengeyi sağlamak, rehberlik yapmaktır Kolektif bilinçdışına vurgu Latent içerik diye bir şey yoktur İmgelem bir düşünme biçimidir Serbest çağrışıma sınırlı önem; onun yerine amplifikasyon tekniği öne çıkarılır Analist/terapist otoriteden çok rehber gibi görülür

50 Kişilerarası/İlişkisel ekol Manifest içeriğe verilen önem Benliğin kavranışı ve kendinin ve başkalarının sübjektif yaşantılanmasında gelişme ve değişimlerin bir anlatısı olarak rüya Bu bağlamda transferans, kontrtransferans, terapötik işbirliği ve disosiye edilmiş benlik parçaları konusunda farkındalık sağlanmasında bir araç Rüyanın transferansiyel bağlamına belirgin vurgu Danışan ve terapistin intersubjektif iletişimi olarak rüya

51 Kendi görüşlerim Manifest içerik esas olandır Rüyaların metaforik dili daha güçlü ve derin bir anlatıma olanak sağlamaktadır Rüyaları paylaşmak sürece ve terapi ilişkisine kendine özgü bir anlam ve amaç enjekte etmekte; ilişkiyi daha özel hale getirmektedir Rüyaların ele alınması seansların ateşleyicisi olabilmektedir Her zaman açık fikirli ve sürprizlere açık olunmalıdır Rüya sayısı kadar rüya teorisi olmalıdır Easen çoğulcu bir yaklaşım izlenmelidir Rüyaların ilişkisel yönü çok önemlidir ancak bu konuda da takıntılı olmamak gerekir Burada ve şimdi ilkesi konusunda diyalektik bir tutum sergilenmesi önemlidir

52 Rüya örnekleri

53 3 yaşında bir çocuk sabah anlatıyor Dün gece kocaman pastalar yedim

54 3,5 yaşında bir çocuk uykusunda sayıklıyor Bana araba alın. Kırmızı olsun. Ben arabaları çok severim. Çok severim...

55 ( isimli) aktör ile çok romantik ve heyecan verici şeyler yapıyoruz.

56 (...isimli) adamı çok şiddetli bir biçimde dövüyorum.

57 4.5 yaşında bir erkek çocuğunun tekrarlayıcı rüyası Ben uyurken açık pencereden Tanrı Baba pencereden girip beni kucağına aldı ve öbür dünyaya çıkardı. Ölmüşüm

58 Beyaz bir giysi giymişim. Üzerinde büyük bir B harfi var. Sanki babam da orada ve heyecanla bana bakıyor.

59 Havaalanındayım. Yan yana iki oturma salonu ve aralarında bir camdan duvar var. Diğer salonda babam ve kardeşim var. Cama yapışıp sarsıla sarsıla ağlıyorum.

60 Yeni doğum yapmışım. Annem de orada. Annem bebeği alıp su dolu bir leğene koyuyor ve sonra da leğeni kaldırıyor. Ancak leğeni kaldırırken leğeni biraz eğri tuttuğundan bebeğin ağzı ve burnu suyun altında kaldığı için bebek nefes alamıyor. Ona: Bebeği bana ver ona artık ben bakacağım. Ona nasıl bakılması gerektiğini biliyorum diyorum.

61 Metrodan inip, istasyonun çıkışına doğru yürüyorum. (Şehrin en büyük meydanına) çıkan istasyon. Tam merdivenlerden çıkacakken büyük bir sarsıntı herşeyi yıkmaya başlıyor. İçerde gömülü kalacağız Hızla merdivenleri tırmanıyorum. Merdivenlerin en altında bir yaşlı adam yere devrilmiş benden yardım istiyor. Ona yardım için gidersem büyük olasılıkla ikimiz birden gömülü kalacağız. Tereddüt ediyorum fakat sonunda tırmanmaya devam etmeye karar veriyorum.

62

63

64