TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU HAYAT YENİLENMEKTİR

Transkript

1 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU HAYAT YENİLENMEKTİR

2 İÇİNDEKİLER BIR BAKIŞTA TOFAŞ 04 Tofaş Hakkında 05 Vizyonumuz ve Misyonumuz 06 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler 08 Kurumsal Yatırımcı İlişkileri da Tofaş 14 Ödüller YÖNETIMDEN 18 Yönetim Kurulu Başkanı nın Değerlendirmesi 20 Yönetim Kurulu 26 CEO nun Değerlendirmesi 28 Üst Yönetim FAALIYETLER 34 Otomotiv Sektörü ve Tofaş ın Sektör İçindeki Yeri 42 Markalar ve Ürünler 48 Tofaş Bayi Ağı 49 Bağlı Ortaklıklar 54 Ar-Ge Faaliyetleri 57 Kalite Yönetimi 58 İnsan Kaynakları SÜRDÜRÜLEBILIRLIK 62 Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası 65 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 70 Çevre 72 İklim Değişikliği 73 İş Sağlığı ve Güvenliği 75 Tedarik Zinciri Yönetimi 78 Müşteri Memnuniyeti Politikası 79 Etik Değerler ve Yolsuzlukla Mücadele SERMAYE YAPISI, KURUMSAL YÖNETIM VE DIĞER HUSUSLAR 82 Ortaklar Genel Kurul Toplantı Gündemi 83 Şirket in Sermaye Yapısı ve Ortaklık Hakkında Bilgiler 86 Kurumsal Yönetim İlkeleri Beyanı ve Uyum Raporu 105 Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi Çalışmaları 107 Bağlı Şirket Raporu 108 Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu 109 Yönetim Kurulu Üyeleri ve Üst Düzey Yöneticiler için Ücret Politikası 110 Kâr Dağıtım Politikası Yılı Kâr Dağıtım Önerisi Yılı Kâr Dağıtım Tablosu 113 Yönetim Kurulu nun Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin Bağımsız Denetçi Raporu FINANSAL BILGILER 116 Konsolide Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu 117 Konsolide Finansal Tablolar Hakkında Bağımsız Denetçi Raporu da Tofaş Markalar ve Ürünler Ar-Ge Faaliyetleri İnsan Kaynakları İş Sağlığı ve Güvenliği

3 2016 yılında Fiat Egea Ailesi nin tüm modellerini devreye alarak, Türkiye otomotiv sektöründe rekor adetlerle üretim ve ihracat lideri olduk. 5 milyonuncu aracı üretmenin gururunu yaşarken, Ar-Ge de iki yıl üst üste sektörün en başarılısı seçildik.

4

5 5 MİLYONUNCU ARAÇ Türkiye de hem binek, hem de hafif ticari araç üretebilen tek otomotiv şirketi Tofaş, sektörde bir dönüm noktası olarak kabul edilen 5 milyonuncu aracı banttan indirmenin gururunu yaşıyor.

6 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU TOFAŞ HAKKINDA Tofaş, yılda 400 bin araçlık üretim kapasitesi ve i aşkın çalışanı ile Türkiye nin beşinci büyük sanayi kuruluşudur. Türkiye nin hem binek otomobil hem de hafif ticari araç üreten tek otomotiv şirketi 1968 yılında kurulan Tofaş, Türkiye nin hem binek otomobil hem de hafif ticari araç üreten tek otomotiv şirketidir. Tofaş ın sermayesinde, Koç Holding ve Fiat Chrysler Automobiles (FCA) eşit hissedardır. %24,3 ü halka açık olan Tofaş ın hisseleri, Borsa İstanbul BİST 30 ve BİST 100 Endeksleri nde işlem görmekte; Şirket, Kurumsal Yönetim Endeksi ve Sürdürülebilirlik Endeksi nde de yer almaktadır. Tofaş ayrıca Lüksemburg Borsası na da kotedir. Türkiye nin beşinci büyük sanayi kuruluşu Tofaş, yılda 400 bin araçlık üretim kapasitesi ve i aşkın çalışanı ile Türkiye nin beşinci büyük sanayi kuruluşudur. Genel merkezi İstanbul da olan, 350 bin m 2 si kapalı, yaklaşık 1 milyon m 2 alan üzerinde kurulu Bursa Fabrikası nda da üretim yapan Tofaş, yatırımlarını sürdürerek rekabet gücünü artırmaktadır. Fiat Chrysler Automobiles ın (FCA) dünyadaki üç stratejik üretim merkezinden biri olan Tofaş, aynı zamanda grubun Avrupa daki ikinci büyük Ar-Ge merkezi konumundadır. Tofaş, Bursa Fabrikası nda, Fiat Linea ve Egea otomobil modellerinin yanı sıra, Minicargo projesi kapsamında Fiat, Citroen ve Peugeot markalarına, Yeni Doblò projesi kapsamında ise Fiat, Opel, Vauxhall ve RAM markalarına üretim yapmaktadır. Şirket aynı zamanda iç pazarda altı markanın (Fiat, Alfa Romeo, Jeep, Lancia, Maserati, Ferrari) distribütörlüğünü yürütmektedir. 4

7 BİR BAKIŞTA TOFAŞ VİZYONUMUZ MİLYON ARACA DOĞRU... Müşteri beklentilerini şekillendiren ve gurur duyulan lider otomotiv şirketi olmak. MİSYONUMUZ Toplumun mobilite ihtiyaçlarına en uygun ürün ve hizmetleri sunarak yaşam kalitesini yükseltmek. 5

8 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU BAŞLICA FİNANSAL VE OPERASYONEL GÖSTERGELER 2016 yılında Tofaş, 14,2 milyar TL satış geliri ve %11,1 yurt içi pazar payı ile otomotiv sektörü içerisindeki yerini sağlamlaştırdı. Tofaş, 2016 yılında gerçekleştirdiği toplam adet üretimle, 2015 e göre %37,8 artış sağlamıştır yılında satış adedi olarak gerçekleşmiştir Tofaş, 2016 yılında toplam 14,2 milyar TL satış geliri ve 970,2 milyon TL net kar elde etmiştir. 14,2 milyar TL OPERASYONEL GÖSTERGELER Yurt Dışı Satışlar (bin TL) Yurt İçi Satışlar (bin TL) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler (bin TL) Kümülatif Üretim Hacmi (adet) Satışlar (adet) FİNANSAL GÖSTERGELER (BİN TL) Toplam Aktif Özsermaye Satış Gelirleri FAVÖK Vergi Öncesi Kâr Net Kâr

9 BİR BAKIŞTA TOFAŞ TOPLAM AKTIF (MILYON TL) ÖZSERMAYE (MILYON TL) SATIŞ GELIRLERI (MILYON TL) %19,9 %14,5 %43, FAVÖK (MILYON TL) VERGI ÖNCESI KÂR (MILYON TL) NET KÂR (MILYON TL) %28,6 %29,1 %16,

10 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL YATIRIMCI İLİŞKİLERİ Tofaş hissesinin 2016 yılı ortalama değeri, BIST 100 e ve Sınai Endeksi ne göre daha yüksek performans sergilemiştir. KURUMSAL YATIRIMCI GÖRÜŞMELERI Tofaş Kurumsal Yatırımcı İlişkileri departmanı, üst yönetimin de katılımı ile yıl içinde açıklanan tüm çeyreklere ait finansal sonuçların sunumu için bir tanesi Genel Müdürlük te fiziki olarak ve web-yayını ile, üç tanesi ise web-yayını ile internet ortamında yayınlanan toplam dört adet analist toplantısı düzenlemiştir. Analist toplantılarının dışında şirket ziyaretleri, tele-konferans, yurt içi ve yurt dışı yatırımcı konferansları ve yurt dışı roadshow yolu ile toplam 227 adet kurumsal yatırımcı ve 113 adet finansal analist toplantısı olmak üzere toplam 340 toplantı gerçekleştirilmiştir. Yıl içinde dört adet yurt dışı yatırımcı konferansı, üç adet yurt içi yatırımcı konferansı ve bir adet yurt dışı roadshow a katılım sağlanmıştır. Ayrıca analist ve yatırımcılarla 43 adet telekonferans aracılığıyla toplantı yapılmıştır. HISSE PERFORMANSI Tofaş hissesinin 2016 yılı ortalama değeri, 2015 yılı ortalama değerine göre %31,1 artış göstererek, aynı dönemde ortalama %-4,2 oranında değer kaybeden BIST 100 e göre ise daha yüksek performans sergilemiştir YILLIK ORTALAMA FIYAT ARTIŞI (%) TOFAŞ HİSSESİNİN %31, YILI DEĞER ARTIŞI TOFAŞ, BIST 100 VE SINAI ENDEKS KAPANIŞ DEĞERLERINE GÖRE GÜNLÜK HAREKET, =100 Tofaş 134,5 BIST ,9 SINAİ ENDEKSİ 115,2 140,0 135,0 130,0 125,0 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,

11 BİR BAKIŞTA TOFAŞ TEMETTÜ ÖDEME PERFORMANSI %107 %75 % %44 % Net Kâr (milyon TL) Temettü (milyon TL) Temettü/Net Kâr (%) Tofaş ın geçmiş dönem temettü ödemeleri aşağıdaki gibidir. MILYON TL /Ö Net Kâr Temettü Temettü/Net Kâr (%) Tofaş yönetiminin 2016 yılına ilişkin kâr payı dağıtımı teklifi ise toplam 350 milyon TL tutarında olup, 2016 yılı net kârı üzerinden %36 temettü ödeme rasyosuna işaret etmektedir. HALKA AÇIK OLAN KISMINDAKİ YABANCI YATIRIMCI PAYI (%) Tofaş BİST Tofaş ın geçmiş dönem hisse başına kazancı aşağıdaki gibidir. HİSSE BAŞINA KAZANÇ (TL) % %66 %89 % %89 % %89 % %86 % , , , , ,94 TOFAŞ IN HALKA AÇIK OLAN KISMINDAKI YABANCI PAYI GELIŞIMI (%) Tofaş hissesi yabancı yatırımcı payı 2016 yılı sonunda %86 olarak gerçekleşmiştir. Tofaş bu oranla Koç Grubu şirketleri arasında ikinci en yüksek yabancı hissedar oranına sahip şirkettir. Aynı dönemde BIST yabancı yatırımcı payı ise %63 olmuştur. KURUMSAL YATIRIMCI İLIŞKILERI İLETIŞIM: Tofaş ın resmi yatırımcı ilişkileri sayfasına yandaki internet adresinden ulaşılabilir. Yılın her çeyreği açıklanan finansal sonuçların yorumlanmasına ilişkin Analist Sunumları, aylık olarak güncellenen yatırımcı sunumları, finansal raporlar, yatırımcı ilişkileri faaliyetlerine ilişkin takvim ve yatırımcılar için önem arz eden diğer önemli bilgiler bu internet adresinden takip edilebilmektedir. Türkçe Yatırımcı İlişkileri İnternet sayfası: İngilizce Yatırımcı İlişkileri İnternet sayfası: StockandStockExchangeMarketInfo.aspx Kurumsal Yatırımcı İlişkileri Departmanı: Münir Emre ERTÜRK Bütçe Planlama, Ticari Kontrol ve Yatırımcı İlişkileri Müdürü Budget Planning, Commercial Control and Investor Relations Manager Telefon: Dahili: 2751 E-Posta: Pırıl US Finansal Risk ve Yatırımcı İlişkileri Uzmanı Financial Risk & Investor Relations Specialist Telefon: Dahili:2727 E-Posta: * Tofaş Yatırımcı İlişkileri Departmanı personelinin, Yatırımcı İlişkileri faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Lisansı bulunmaktadır. 9

12 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU 2016 DA TOFAŞ Egea Ailesi nin 2. üyesi olan Hatchback modelinin üretimi törenle başladı. OCAK Tofaş Yönetim Kurulu Başkanı nın vefatı MART Tofaş Olağan Genel Kurul Toplantısı gerçekleşti Tofaş 48. Olağan Genel Kurul Toplantısı, İstanbul daki genel merkezde yapıldı. Lancia, Alfa Romeo ve Jeep bayi toplantısı Lancia, Alfa Romeo ve Jeep bayilerini bir araya getiren Premium Markalar Bayi Toplantısı, Hep Birlikte Zirveye temasıyla düzenlendi. Koç Holding ve Tofaş Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Mustafa V. Koç, 21 Ocak günü geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti. ŞUBAT Alfa Romeo 4C Spider Türkiye de Alfa Romeo nun sınırlı sayıda üretilen süper spor modeli 4C nin üstü açık versiyonu 4C Spider, Türkiye de de satışa sunuldu. NİSAN Egea Hatchback banttan indi Fiat Bayileri Bursa da buluştu Fiat bayi ve servis temsilcileri, Bursa da düzenlenen yılın ilk bayi toplantısında buluştu. Egea Ailesi Cenevre Fuarı nda Egea Ailesi; Sedan, Hatchback ve Station Wagon modelleri ile ilk kez 86. Cenevre Otomobil Fuarı nda bir arada sergilendi. Egea Ailesi nin ikinci üyesi olan Hatchback modelinin üretimi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık ın katıldığı törenle başladı. 10

13 BİR BAKIŞTA TOFAŞ Yeni Nesil Tofaş projesinde hedef 2000 çocuk Fiat engelleri kaldırıyor Engelli bireylerin hareket özgürlüğüne destek olabilmek ve bu konudaki toplumsal duyarlılığa katkı sağlamak amacıyla Fiat Engelsiz Hareket programı devreye alındı. HAZİRAN Mustafa V. Koç Spor Salonu açıldı Türkiye de basketbola önemli başarı ve sporcular armağan eden Tofaş, yeni bir sosyal sorumluluk projesi başlattı. Çocuklara spora erişimde fırsat eşitliği yaratmayı hedefleyen sosyal sorumluluk projesi Yeni Nesil Tofaş, çocuklara spor eğitiminin ötesinde, hayatın her alanında başarılı olmalarına yardımcı olacak bir kültür ve bakış açısı kazandırmak üzere hazırlandı. MAYIS Egea Hatchback bayi lansmanı Koç Holding ve Tofaş ın Yönetim Kurulu Başkanlığını yapan merhum Mustafa V. Koç un adını taşıyan spor salonu, fabrika alanı içerisinde hizmete açıldı. Fiat Fullback satışa sunuldu Egea Hatchback, düzenlenen bayi toplantısı ile Fiat bayilerine tanıtıldı. Fiat Fullback, bayi lansmanının ardından Türkiye de yola çıktı. 11

14 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU 2016 DA TOFAŞ Egea Projesi nin 3. modeli olan Station Wagon un üretimi, Bursa da düzenlenen törenle başladı. Minicargo Projesi nde 1 milyonluk üretim 5 milyonuncu araç banttan indi 2007 yılının son çeyreğinde üretimine başlanan Minicargo Projesi nin 1 milyonuncu aracı, törenle üretim bandından indirildi. Son klasik Doblò töreni Tofaş tarihindeki kilometre taşlarından biri olan Minicargo Projesi nin, üretilen 1 milyonuncu modeli yenilenen Fiat Fiorino oldu. Son klasik Doblo Töreni yılları arasında adet üretilen ve Tofaş tarihinin en önemli modellerinden, kendi segmentini yaratan son klasik Doblò banttan indirildi. TEMMUZ Fiat Egea Station Wagon un üretimine başlandı Dünya otomotiv sektöründe önemli bir eşik olarak kabul edilen 5 milyonuncu araç banttan indirildi. Tofaş ın ürettiği 5 milyonuncu araç, Fiat Egea Hatchback oldu. Egea, Dodge markasıyla Meksika da Egea Projesi nin Sedan modeli, Amerika kıtasına adım atarak, Meksika da Dodge markasıyla yola çıktı. EYLÜL Egea Station Wagon tanıtıldı Egea Projesi nin 3. modeli olan Station Wagon un üretimi, Bursa da düzenlenen törenle başladı. Egea Projesi nin en son üyesi Fiat Egea Station Wagon, Türkiye de ilk kez Samsun OtoShow Fuarı nda tanıtıldı. KFK nın 10. yılında uncu kredi 10 uncu faaliyet yılını geride bırakan Koç Fiat Kredi, uncu kredi başvurusuna finansman kullandırdı. 12

15 BİR BAKIŞTA TOFAŞ Kantarın Topuzu Sergisi açıldı Teraziler, ağırlıklar ve ölçü aletlerinin binlerce yıllık hikayesini yansıtan Kantarın Topuzu: Teraziler, Ağırlıklar, Ölçü Aletleri sergisi Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi nde açıldı. EKİM Günlük üretimde bir rekor Üç vardiyaya geçilmesinin ardından yeni rekorlara imza atan Tofaş, 13 Ekim 2016 tarihinde araç üreterek tüm zamanların günlük üretim rekorunu kırdı. Basketbol sezon açılışı KASIM Pres atölyesinde rekor Pres Atölyesi, Tofaş tarihinin en yüksek vuruş/gün rekorunu vuruş yaparak kırdı. ARALIK WCM puanında artış Fabrikada gerçekleşen Dünya Klasında Üretim (WCM) denetimi sonucunda Tofaş ın puanı Erken Ürün ve Ekipman Yönetimi ile Zaman ve Bütçe başlıklarında 1 er puanlık artışla, 76 ya yükseltildi. Egea, Dünya Turu nu tamamlayarak geri döndü Spor Toto Basketbol Süper Ligi ne yükselen Tofaş Spor Kulübü, yeni logo ve formaların lansmanının da yapıldığı törenle sezonunu Nilüfer Tofaş Spor Salonu nda açtı. Jeep 75. yaşını zirvede kutladı Fiat Egea Sedan, deneyimli otomobil gazetecisi Okan Altan ın pilotajında Türkiye dahil 22 ülkeyi kat ederek tekrar Bursa ya döndü. Jeep 75 inci yaşını 2016 yılı boyunca dünya genelinde kutladı. Türkiye de de farklı organizasyonlar gerçekleştiren Jeep, Fethiye de düzenlediği, unutulmayacak bir off-road sürüş deneyimi yaşattı. 13

16 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU ÖDÜLLER Tofaş, art arda ikinci kez Türkiye otomotiv sektörünün En başarılı Ar-Ge Merkezi seçildi. Otomotiv sektörünün En Başarılı Ar-Ge Merkezi Autobest ödülü Milano da alındı Tofaş Ar-Ge Merkezi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından art arda ikinci kez Türkiye otomotiv sektörünün En başarılı Ar-Ge merkezi seçildi. BUSİAD dan Doğan Ersöz ödülü Tofaş; Bursa Sanayici ve İşadamları Derneği nin (BUSİAD) düzenlendiği Doğan Ersöz Ödülü ve Başarı Ödülleri nde, Özel Başarı Ödülü ne layık görüldü. Bursa nın en büyük firması Tofaş Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından firmaların 2015 yılı verilerine dayandırılarak hazırlanan Bursa İlk 250 Büyük Firma Araştırması nda Tofaş ilk sırada yer aldı da Yılın En İyi Otomobili-AutoBest 2016 seçilen Egea nın ödülü, İtalya nın Milano şehrinde düzenlenen özel bir törenle alındı. Ayrıca fabrikada düzenlenen törenle Jüri Başkanı Dan Vardie tarafından çalışanlara teslim edildi. BTSO dan Tofaş a inovasyon ve ihracat ödülleri Tofaş, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından düzenlenen Ekonomiye Değer Katanlar Ödül Töreni nde otomotiv ana sanayinde Sektör Lideri seçilirken, İnovasyon kategorisinde 1 incilik, İhracat kategorisinde de 2 ncilik ödülüne layık görüldü. İş sağlığı ve güvenliğinde MESS Altın Eldiven den iki ödül Tofaş ın iş sağlığı ve güvenliği alanındaki başarılı uygulamaları, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası tarafından düzenlenen Altın Eldiven Töreni nde 500 den fazla çalışanın istihdam edildiği işyeri kategorisinde birincilikle ödüllendirildi. Tofaş çalışanlarının İSG önerisi de Altın Öneri Ödülü almaya hak kazandı. 14

17 BİR BAKIŞTA TOFAŞ Türkiye nin Ar-Ge yatırım lideri Tofaş Yılın Yeşil Aracı bu yıl da Ram Promaster City Tofaş, Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi nin 2016 Ar-Ge yatırımları Skor Listesi nde Türkiye den ilk sırada yer aldı. Tofaş listeye 182,5 milyon Euro luk yatırımla 547. sıradan girerek, bu yıl 27 basamak yükseldi. Avrupa Birliği Çevre Ödülü Fiat Doblò, Green Car Journal tarafından ikinci kez Yılın En Yeşil Ticari Aracı seçildi yılında da aynı ödüle layık görülen ProMaster City, bu ödülü üst üste alan ilk araç oldu. ÇEVKO dan Yeşil Nokta Sanayi Ödülü Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı tarafından verilen Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri kapsamında Sürdürülebilir Atık Yönetimi ve 5R projesi ödüle layık görüldü. Patent liginde dördüncülük 5 incisi düzenlenen Türk Patent Ödülleri töreninde Tofaş Patent Ligi dördüncüsü oldu. Güneş Enerjisinin Üretim Süreçlerinde Doğrudan Kullanımı projesi, AB Çevre Ödülleri Türkiye Programı kapsamında, süreç kategorisinde finalist ödülüne layık görüldü. Tofaş, dünyada otomotiv sektöründe proses havasını direkt olarak güneş enerjisiyle ısıtarak sağlayan ilk fabrika oldu. Tofaş, dünyanın en temiz 200 şirketi arasında Tofaş, temiz enerji ve teknoloji alanında faaliyet gösteren en büyük 200 şirketi listeleyen Temiz200 listesinde tek yerli şirket olarak 88 inci sırada yer aldı. Türkiye İklim Liderleri ödülü CDP İklim Değişikliği Programı nın 2016 Türkiye raporu kapsamındaki 50 şirket arasında tek otomotiv üreticisi olarak yer alan Tofaş, CDP Türkiye İklim Liderleri ödülünü alan yedi firmadan biri oldu. Gladyatörlerde üç ödül Otomotiv Distribütörleri Derneği nin düzenlediği, ODD Satış ve İletişim Ödülleri nde Yılın En Çok Satılan Otomobil Modeli Fiat Linea olurken, Jeep in Jeep Renegade in Ayak İzleri Yılın Outdoor Uygulaması seçildi. Fiat Egea Lansmanı ise Yılın Jüri Özel Ödülü nü aldı. Effie Ödülü Effie Reklam Etkinliği Yarışması nda Tofaş, iki altın ve bir bronz Effie ye layık görüldü. Otomotiv ve Yeni Doğanlar ve Lansman kategorilerinde Egea, iki altın Effie ile ödüllendirildi. Fiorino FL reklam kampanyasıyla otomotiv sektöründe Bronz Effie kazandı. Fiat ve Jeep kampanyalarına Kristal Elma Fiat, Kristal Elma ödül töreninde, Fiat Egea lansman iletişimi, Ezber bozan babalar günü videosu ve Star Wars sponsorluğu kapsamında yaptığı dijital proje ile altı ödül kazandı. Jeep, AVM den Kaçış çalışmasıyla Açıkhava ve Basın kategorisinde iki Gümüş Kristal Elma kazandı. Tofaş Atık Yönetimi ne sürdürülebilir iş ödülü Sürdürülebilir Atık Yönetimi için 5R projesi, Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından verilen 2016 Sürdürülebilir İş Ödülleri kapsamında Atık Yönetimi kategorisinde ödül aldı. 15

18

19 OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜN REKORTMENİ Tofaş, geçen yıla göre toplam üretimini %38 ihracatını ise %61 artırarak sektör rekorlarını kırdı.

20 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN DEĞERLENDİRMESİ Tofaş, Türkiye nin beşinci büyük sanayi kuruluşu olarak yarattığı istihdam, katma değer ve ihracat girdisi ile Türkiye ekonomisine katkı sağlamaktadır. Değerli hissedarlarımız, Kıymetli iş ortaklarımız, Tofaş Ailesi nin sevgili üyeleri, Dünya genelinde son derece önemli ekonomik ve politik gelişmelerin yaşandığı ve küresel piyasalarda belirsizliğin hakim olduğu bir yıl geçirdik yılında, küresel siyasi gündemin temel odağında ise ABD başkanlık seçimleri ve Birleşik Krallık taki Brexit referandumu yer aldı. Ülkemizde Temmuz ayındaki hain darbe girişimi siyasi tarihimize kara bir leke olarak geçti. Art arda gerçekleşen terör saldırıları, toplumsal hafızamızda acı izler bıraktı. Türkiye 2016 yılını, finansal piyasalarda artan hareketlilik ve yükselen jeopolitik risklerin gölgesinde geçirdi. Yurt dışında ve yurt içindeki beklenmedik gelişmelere maruz kalan Türkiye ekonomisi zorlu süreçlerden geçmesine rağmen, dinamik özel sektörü ve güçlü kamu maliyesinin etkisiyle dirençli bir duruş sergiledi. Bununla beraber büyümedeki yavaşlama, artan işsizlik oranları ve piyasalardaki dalgalanmalar 2017 yılında da iş dünyasının gündemini belirleyecek başlıca konulara işaret etmektedir. Hayata geçirilen ekonomik teşvik paketi, varlık barışı ve KOBİ lere kaynak sağlanmasını öngören programların, ülkemizde ekonomik aktivitenin canlandırılmasını destekleyici nitelikte olduğu görülmektedir. Otomotiv endüstrisi, istihdamdaki ve ihracattaki payının yanı sıra; yüksek teknolojili ve katma değerli üretim kapasitesi ile bugün geldiği noktada Türkiye sanayisinde stratejik bir öneme sahiptir. Endüstride toplam üretim bir önceki yıla kıyasla %9, otomobil üretimi ise %20 artış kaydetmiştir. Tofaş üretimde sergilediği %38 lik artış ve üretim kapasitesinden aldığı güçle sektörün lideri olarak konumlanmıştır. Aynı zamanda ülkemiz ihracatının lokomotifi addedilen otomotiv sektörü 2016 yılında 1,96 milyar ABD doları değerinde dış ticaret fazlası yaratmıştır. Türkiye toplam ihracatının sabit kaldığı 2016 yılında otomotiv sektörünün toplam ihracatı %13 artış kaydederek 24 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Toplam ihracattan %16,8 oranında pay alan otomotiv sektörü sağladığı net katkı ile ülkemiz ihracatında kilit önemdedir. Tofaş gerçekleştirdiği rekor seviyedeki ihracat adetleriyle 1 milyar ABD doları dış ticaret fazlası yaratarak sektörün sağladığı katkının yarısını tek başına gerçekleştirmiştir. Toplam ihracatının %84 ünü Avrupa ülkelerine gerçekleştiren Tofaş, 2016 yılında Avrupa otomotiv pazarındaki genişlemeden olumlu etkilenmiştir. Avrupa genelinde binek otomobil pazarı %6,5, hafif ticari araç pazarı ise %11,6 oranında büyüme kaydederken, her iki klasmanda da üretim yapan tek Türk firması olan Tofaş, %60,8 oranında bir ihracat artışıyla Avrupa pazarındaki büyümenin çok üzerinde bir başarı göstermiştir. Böylelikle Tofaş, 2016 yılında Türk otomotiv sanayisinde en büyük üretici ve lider ihracatçı olarak konumlanmıştır. Tofaş, 400 bin araçlık üretim kapasitesi ve i aşkın çalışanıyla Türkiye nin beşinci büyük sanayi kuruluşu olarak yarattığı istihdam, katma değer ve ihracat girdisi ile Türkiye ekonomisine katkı sağlamaktadır. Tofaş ın 2016 yılında sergilediği yüksek ivmeli büyümede Fiat Egea model ailesinin payının önemli boyutta olduğunu görüyoruz. Türkiye de geliştirilip üretilen, yurt içinde ve yurt dışında satışa sunulduğu andan itibaren beklenenin üzerinde bir talep yaratan Fiat Egea nın üretim kapasitemizin sınırlarını zorlayan güçlü performansı, Tofaş adına bir kilometre taşı olmuştur. Tofaş Fiat Egea nın bu sıra dışı başarısı aldığımız isabetli yatırım kararının somut göstergesidir. Toplam 1 milyar ABD doları tutarında büyük bir yatırımla hayata geçirilen Fiat Egea projesi kapsamında 2023 yılına kadar 1,5 milyon adet üretim ve 10 milyar ABD doları ihracat planlıyoruz. 18

21 YÖNETİMDEN Tofaş ın geçtiğimiz başarılı dönemdeki en büyük kazancının, ürün geliştirme ve üretim alanındaki yetkinliklerinin uluslararası seviyeye taşınması olduğu kanaatindeyim. Bu performansın Tofaş ı üretim ve Ar-Ge üssü konumunu kuvvetlendirdiğini ve küresel arenada etkili bir şirket haline getirdiğini görmekten büyük memnuniyet duymaktayız. Fiat Egea nın Dodge Neon markasıyla Amerika kıtasına ihracatı ile birlikte Tofaş Bursa Fabrikası nda üretimi gerçekleştirilen global marka sayısı da 7 ye çıkmış oldu. Güçlü bir üretici ve distribütör konumunda bulunan Tofaş ın, 2016 yılında, yurt içinde de temsil ettiği Fiat, Alfa Romeo, Jeep, Ferrari, Maserati markalarıyla iç pazardaki payı %11,1 olarak gerçekleşmiştir. Tofaş ın gelişimi ve bugünkü uluslararası başarıları, Koç Grubu ile Fiat Chrysler Automobiles arasındaki 48 yıllık güçlü ortaklığın ve karşılıklı güven ve iş birliğinin çok önemli bir göstergesidir. FCA nın dünyadaki 3 stratejik üretim üssünden biri haline gelen Tofaş, aynı zamanda Grubun Avrupa daki 2 nci büyük Ar-Ge merkezidir. Cirosunun %3 ünü Ar-Ge yatırımlarına ayıran Tofaş, Grup fabrikaları içerisinde referans niteliğinde bir üretim merkezi olarak gösterilmektedir. Tofaş ın, 2017 yılında da hissedarları, müşterileri ve yatırımcıları için değer yaratmaya devam edeceğine kaniyim. Ülkemizin ekonomik ve toplumsal gelişimi için üretmeye, yatırım yapmaya ve istihdama odaklanarak daha güçlü bir Türkiye ideali için çalışmaya devam edeceğiz. Bu vesileyle, Tofaş ın bu üstün başarısında katkısı olan çalışanlarımıza, bayilerimize, iş ortaklarımıza, hissedarlarımıza ve tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunar; 2017 yılının memleketimize ve dünyaya barış, huzur ve daha müreffeh günler getirmesini dilerim. Saygılarımla, ÖMER M. KOÇ Yönetim Kurulu Başkanı 19

22 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU YÖNETİM KURULU Soldan Sağa Kudret Önen Yönetim Kurulu Üyesi, Temel Kamil Atay Yönetim Kurulu Üyesi, Gökçe Bayındır Bağımsız Üye Levent Çakıroğlu Yönetim Kurulu Üyesi, Giorgio Fossati Yönetim Kurulu Üyesi, Ömer Koç Yönetim Kurulu Başkanı * Yönetim Kurulu Üyelerinden Scott Garberding, tarihli Yönetim Kurulu Toplantısı'na katılamamıştır. 20

23 YÖNETİMDEN Soldan Sağa Sergio Marchionne Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İsmail Cenk Çimen Yönetim Kurulu Üyesi, Libero Milone Bağımsız Üye, Alfredo Altavilla Yönetim Kurulu Üyesi, Cengiz Eroldu Yönetim Kurulu Üyesi - CEO 21

24 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU YÖNETİM KURULU ÖMER M. KOÇ Yönetim Kurulu Başkanı Robert Kolej deki lise eğitiminin ardından, Columbia Üniversitesi nde Yunan Filolojisi üzerine lisans eğitimini 1985 te tamamlamış, 1989 da Columbia Üniversitesi İşletme Fakültesi nden MBA derecesi almıştır. Ömer M. Koç iş hayatına 1985 yılında İsviçre de bulunan Kofisa Trading Company de Satış Memuru olarak başlamıştır yılları arasında New York ta Ramerica Int. Inc. da Satış Memurluğu görevini üstlendikten sonra, 1991 yılında Gazal A.Ş. de Müdür olmuştur. Ömer M. Koç daha sonra sırasıyla yıllarında Koç Holding A.Ş. Finansman Koordinatörü, yıllarında Enerji Grubu Başkan Yardımcısı, yıllarında Enerji Grubu Başkanı olarak görev yapmıştır Nisan ayından bu yana Koç Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi olan Ömer M. Koç, yılları arasında Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini yürütmüş, 22 Şubat 2016 itibarıyla Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Ömer M. Koç, tarihinden bu yana Tofaş Yönetim Kurulu Başkanlığı nı yürütmektedir. SERGIO MARCHIONNE Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sergio Marchionne yükseköğrenimini Kanada da Toronto Üniversitesi nde felsefe ve hukuk dallarında lisans eğitimi ile Windsor Üniversitesi nde ticaret dalında lisansüstü eğitimi ile tamamlamıştır. Dava avukatı, hukuk müşaviri ve yeminli muhasebecidir yılında Fiat S.p.A Yönetim Kurulu Üyeliği ne seçilen Marchionne, 2004 te CEO olarak atanmıştır yılında Chrysler Group LLC de CEO ve 2011 yılında Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Mayıs 2010 da Exor S.p.A şirketinin Yönetim Kurulu na katılmıştır. Aynı zamanda 2011 de Fiat S.p.A den ayrılarak kurulan ve CNH, Iveco ile FiatcPowertrain Industrial ı bünyesinde bulunduran Fiat Industrial S.p.A in Yönetim Kurulu Başkanı olmuştur. Marchionne 2013 yılında yeniden Avrupa Otomobil Üreticileri Derneği (ACEA) nin Yönetim Kurulu Başkanı seçilmiştir. Philip Morris International Inc nin Yönetim Kurulu Üyesi, Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü nün Yönetim Kurulu Üyesi, ABD ve İtalya Konseyi nin İtalya kolunun başkanıdır yılında FCA ya CEO olarak atanan Marchionne, aynı yıl Ferrari S.p.A. in de Başkanlığı na getirilmiştir. Marchionne aynı zamanda Giovanni Agnelli Vakfı nın daimi üyesidir ve Cavaliere del Lavoro nişanıyla onurlandırılmıştır. CENGİZ EROLDU Yönetim Kurulu Üyesi - CEO İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, yılları arasında İtalya da LUISS Üniversitesi nde MBA programını tamamlamıştır. Eroldu, iş yaşamına 1989 yılında Koç Holding de Denetim Uzmanı olarak başlamıştır yılında Tofaş a Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Eroldu, yılları arasında Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü ve arasında da Mali Direktörlük görevlerini yerine getirmiştir. Eroldu, Ocak 2015 ten bu yana Tofaş Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO olarak görev yapmaktadır. TEMEL KAMİL ATAY Yönetim Kurulu Üyesi Temel Kamil Atay, yükseköğrenimini İstanbul Teknik Üniversitesi, makina mühendisliği ve ABD de Detroit Wayne State Üniversitesi işletme lisansları ile tamamlamıştır. Çalışma hayatına 1965 yılında Chrysler Sanayi de Ürün Geliştirme Mühendisi olarak başlamış, Koç Topluluğu na 1966 yılında Otosan da Mamul Geliştirme Müdürü olarak katılmıştır yılında Ford Motor Co. USA de Mamul Geliştirme Mühendisi olarak görev alan Atay, 1972 yılında Koç Holding de Otomotiv Koordinatör Yardımcısı, yılları arasında Otoyol Sanayi Genel Müdürü ve yılları arasında Tofaş Genel Müdürü görevlerini yürütmüştür. Koç Holding de sırasıyla 1992 yılında Teknik Projeler Başkan Yardımcısı, 1994 yılında Tofaş Grubu Başkanı, 1996 yılında Topluluk Yürütme Kurulu Başkan Vekili görevlerinde bulunmuştur yıllarında Koç Holding in CEO luğunu yapmış olan Temel Atay, Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi dir. 22

25 YÖNETİMDEN LEVENT ÇAKIROĞLU Yönetim Kurulu Üyesi Levent Çakıroğlu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü nde lisans eğitimini tamamlamış, University of Illinois ten yüksek lisans derecesini almıştır. İş yaşamına 1988 yılında Maliye Bakanlığı nda Hesap Uzmanı olarak başlayan Levent Çakıroğlu, yılları arasında Bilkent Üniversitesi nde yarı zamanlı Öğretim Görevlisi ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Koç Holding e 1998 yılında Mali Grup Koordinatörü olarak katılan Çakıroğlu, yılları arasında Koçtaş Genel Müdürlüğü, yıllarında Migros Genel Müdürlüğü yapmış, 2008 yılında Arçelik Genel Müdürü olarak atanmıştır. Bu görevine ek olarak, yılları arasında Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanı olarak görev yapmıştır. Çakıroğlu, Nisan 2015 te Koç Holding CEO su olarak atanmıştır. ALFREDO ALTAVILLA Yönetim Kurulu Üyesi Milano Katolik Üniversitesi Ekonomi Bölümü mezunu olan Alfredo Altavilla, kariyerine aynı üniversitede asistan olarak başlamıştır yılında, Fiat Auto ya katılmış, burada ilk olarak stratejik planlama ve ürün geliştirme alanlarında uluslararası girişimlere odaklanmıştır yılında, Fiat Auto Pekin Ofisi Başkanı ve 1999 yılında Asya Operasyonları Başkanı olarak atanmıştır yılında FGP (Fiat/GM Powertrain JV) Başkanlığı na ve Fiat Auto nun İş Geliştirme Kıdemli Başkan Yardımcılığı na getirilmiştir yılında ise Tofaş a CEO olarak atanmıştır. Bu sırada İş Geliştirme Bölümü ndeki rolünü sürdürmüştür da, FPT-Fiat Powertrain Technologies e CEO olarak atanmıştır yılında da Chrysler Group LLC de Yönetim Kurulu Üyesi olmuş ve Ekim 2009 da Fiat Grup için İş Geliştirme Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır yılları arasında Iveco nun CEO su olmuştur. Ayrıca Ocak 2011 den Kasım 2012 ye kadar, Fiat Endüstriyel İcra Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır. Kasım 2012 de Fiat Grubu nın Avrupa, Afrika ve Orta Doğu Bölgelerinden (EMEA) sorumlu CEO görevine atanmıştır. Ayrıca 2011 yılından beri Fiat Grup İşletme Konseyi Üyesi ve İş Geliştirme Başkanı dır. İSMAİL CENK ÇİMEN Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Cenk Çimen, İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü nden mezun olmasının ardından yükseköğrenimini ABD de Stanford ve Los Angeles California üniversitelerinde Yönetici Geliştirme programıyla sürdürmüştür. Koç Topluluğu na 1991 de Nasoto da Yetiştirme Elemanı olarak başlamış, yıllarında Otosan Pazarlama da Satış Koordinatörlüğü, Bölge Müdürlüğü ve İthalat Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur yıllarında Ford Otosan da Filo Satış Müdürlüğü yapmış, 1998 yılında Otokoç Ankara ya Genel Müdür olarak atanmıştır yılında Otokoç çatısı altında birleştirilen şirketlerin Genel Müdürlüğü ne, 2005 yılında Otokoç la birlikte Birmot un Genel Müdürlüğü ne atanmış, yine aynı yıl Avis Araç Kiralama da kendisine bağlanmıştır. Haziran 2009 dan bu yana Koç Holding Otomotiv Grubu Başkanı olarak görev yapmaktadır. KUDRET ÖNEN Yönetim Kurulu Üyesi Kudret Önen yükseköğrenimini Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nde tamamlamıştır. Koç Topluluğu na 1975 yılında Ford Otosan da katılmıştır yılında Koç Holding de Ar-Ge Bölüm Müdürü ve 1984 yılında Otokar da Genel Müdür Yardımcısı olmasının ardından, yılları arasında Otokar da Genel Müdürlük görevini sürdürmüştür yılında Koç Holding Diğer Otomotiv Şirketleri Grubu Eş Başkanı görevini üstlendikten sonra, yılları arasında Koç Holding Savunma Sanayi ve Diğer Otomotiv Grubu Başkanlığı yapmıştır yılından bu yana Koç Holding Savunma Sanayi, Diğer Otomotiv Şirketleri ve Bilgi Grubu Başkanı olarak görev yapmaktadır. Önen aynı zamanda, 2010 yılından bu yana Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Başkanlığı görevinin yanında, dönemi Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SaSaD) Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini de yapmıştır yılında TİSK, MESS ve OSD nin Yönetim Kurulu Başkanlığı na seçilmiştir. 23

26 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU YÖNETİM KURULU SCOTT R. GARBERDING Yönetim Kurulu Üyesi Scott R. Garberding, lisansını ABD de Teksas Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü nde tamamladıktan sonra, yüksek lisansını Massachusetts Teknoloji Enstitüsü nde İşletme Yönetimi Bölümü nde yapmıştır yılında Chrysler Corporation ın Üretim Departmanı nda göreve başlayan Garberding, 2007 yılında Tedarik ve Tedarikçi Kalitesi Bölümü nde Başkan Yardımcılığı görevini üstlenmiştir de Global İş Ortaklıkları Operasyonları Bölümü ne Başkan Yardımcısı olarak atanan Garberding, 2009 yılı boyunca Chrysler Group LLC nin Kıdemli Başkan Yardımcısı ve Satın Alma Başkanı olarak görev yapmıştır sonunda Chrysler Group LLC ye Dünya Standardında Üretimden sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı olarak atanmıştır. Bu pozisyonda, dünya çapında gerçekleştirilen tüm üretim operasyonlarından ve tüm Chrysler Grubu üretim tesislerinde Dünya Standartlarında Üretim sisteminin uygulanmasından sorumlu olmuştur yılında Fiat Chrysler e Grup Satın Alma Başkanı, 2016 yılında ise Kaliteden Sorumlu Başkan olarak atanan Garberding, aynı zamanda Grup İcra Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. GIORGIO FOSSATI Yönetim Kurulu Üyesi Giorgio Fossati, yükseköğrenimini İtalya da Torino Üniversitesi Hukuk Bölümü nde tamamlamıştır. Profesyonel iş hayatına 1988 yılında Iveco S.p.A. nın Hukuk Bölümü nde başlamıştır yılında Fiat S.p.A. nın Hukuk Bölümü ne katılmıştır yılında FCA Italy S.p.A. nın Genel Danışmanı olmuştur yılından bu yana FCA nın EMEA Bölgesi Genel Danışmanı ve Fiat Chrysler Automobiles N.V. nin Kurumsal Genel Danışmanı olarak görev yapmaktadır. Fossati aynı zamanda FCA US LLC, FCA Italy S.p.A., Teksid S.p.A., Fiat Chrysler Finance S.p.A., Fidis S.p.A., FCA Partecipazioni S.p.A., Fiat Chrysler Risk Management S.p.A., Abarth & C. S.p.A. da Yönetim Kurulu Üyesi ve FCA Poland S.A. da İcra Kurulu Üyesidir. GÖKÇE BAYINDIR Bağımsız Üye Gökçe Bayındır, 1965 yılında Boğaziçi Üniversitesi İşletme İdaresi Bölümü nü bitirdikten sonra aynı bölümde yüksek lisansını tamamlamıştır. İş hayatına 1967 yılında başlayan Bayındır, 1971 yılında Tofaş Oto Ticaret te Pazarlama Müdürü olarak göreve başlamıştır. Daha sonra Tofaş Oto Ticaret bünyesinde Genel Müdür Muavinliği ve 1979 yılından itibaren de Genel Müdürlük görevlerinde bulunmuştur tarihinde Koç Holding bünyesinde Tofaş Grubu Başkan Yardımcılığı ve ardından Tofaş Grubu Başkanlığı yapan Bayındır, 2000 yılında Koç Grubu ndan emekli olmuştur. Koç Topluluğu nda çalıştığı yıllarda, başta Tofaş Oto Ticaret ve Tofaş olmak üzere değişik şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur yılından bu yana Tofaş ın Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi dir. Aynı zamanda Denetim Komitesi ve Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetimi Komitesi Başkanı ve Kurumsal Yönetim Komitesi Üyesi dir. LIBERO MILONE Bağımsız Üye Libero Milone yükseköğrenimini Hollanda ve İngiltere de tamamlamıştır. Nisan 2008 den 2011 in başına kadar kurumsal yönetim ve risk yönetimi konularında uzmanlaşmış uluslararası bir danışmanlık firması olan Protiviti nin Kıdemli Danışmanı ve Onursal Başkanı olarak görev yapmıştır arası dönemde, BM Dünya Yiyecek Programı nın Denetim Komitesi Üyeliği yapmıştır. Nisan 2010-Aralık 2011 arasında, personel yönetimi ve iş alım yazılımı geliştiren Jobnet S.p.A. Başkanı olarak görev yapmış, Ocak 2011-Eylül 2013 döneminde Fiat Industrial S.p.A da bağımsız yönetici olarak çalışmış, ayrıca İç Denetim ve Risk Komisyonu Başkanı olarak görev yapmıştır. Nisan 2011 den beri, Poltrona Frau Grubu nda Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi; Ücret Komitesi Üyesi ve İç Denetim, Risk ve Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı olarak görev yapmaktadır. Mayıs 2011 de Yönetim Kurulu Üyesi olduğu Falck Renewables S.p.A. de ayrıca İç Denetim ve Risk Kurulu Başkanı ve Ücret Komitesi Üyesi olarak görev yapmaktadır den beri, yönetici ortağı olduğu danışmanlık firması Milone Associates te Başkanlık yapmaktadır. Mayıs 2013 ten beri, Indesit Şirketi nde Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olan Milone, aynı zamanda, İç Denetim ve Risk Komitesi Başkanı ve İnsan Kaynakları Komitesi Üyesi dir. Mart 2012 den beri Tofaş ta Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi, Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı, Denetim Komitesi Üyesi ve Riskin Erken Saptanması Komitesi Üyesi dir. 24

27 YÖNETİMDEN DÖNEM İÇİNDE YÖNETİM KURULU NDA GÖREV ALAN ÜYELER GÖREV SÜRESI ADI SOYADI GÖREVI BAŞLANGIÇ BITIŞ Mustafa Vehbi KOÇ Başkan Mehmet Ömer KOÇ Başkan Sergio MARCHIONNE Başkan Yardımcısı Kamil BAŞARAN Üye&CEO Cengiz EROLDU Üye&CEO Temel Kamil ATAY Üye Osman Turgay DURAK Üye Levent ÇAKIROĞLU Üye Alfredo ALTAVILLA Üye İsmail Cenk ÇİMEN Üye Kudret ÖNEN Üye Scott Richard GARBERDING Üye Ali Aydın PANDIR Üye Giorgio FOSSATI Üye Gökçe BAYINDIR Bağımsız Üye Libero MILONE Bağımsız Üye (*) Yönetim Kurulu nun seçim tarihini müteakip, 3 yıllık görev süresi dikkate alınmıştır. ( ) YÖNETIM KURULU ÜYELERININ GÖREV, YETKI VE SINIRI ILE DENETIM Gerek Yönetim Kurulu Başkanı gerekse Yönetim Kurulu Üyeleri Türk Ticaret Kanunu nun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmesi nin 11 inci maddesinde belirtilen görev ve yetkileri haizdir. Ayrıca, Esas Sözleşmesi nin 10 uncu maddesinde Yönetim Kurulu Kararları hakkında düzenleme mevcuttur. Şirket Esas Sözlemesi nin13 üncü maddesinde ise, Denetime ilişkin düzenlemeye yer verilmiştir. 25

28 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU CEO NUN DEĞERLENDİRMESİ 2016 yılı Tofaş için, yeni model lansmanları, üretim ve ihracat rekorları ve değerli ödüllerle anılacak başarılı bir yıl oldu. FCA içerisinde en yüksek üretim adedini gerçekleştiren fabrika olan Tofaş, büyüyen iş hacmi ve Ar-Ge yetkinlikleriyle, küresel konumunu güçlendirdi. Değerli paydaşlarımız, 2016 yılı Tofaş için, yeni model lansmanları, üretim ve ihracat rekorları ve değerli ödüllerle anılacak başarılı bir yıl oldu. FCA içerisinde en yüksek üretim adedini gerçekleştiren fabrika olan Tofaş, büyüyen iş hacmi ve Ar-Ge yetkinlikleriyle, küresel konumunu güçlendirdi. Üretim ve ihracatla büyüyerek ülke ekonomisine katma değer yaratmak, Tofaş için gurur vesilesi olmuştur. Şirketimiz toplam üretimini bir önceki yıla kıyasla %38 oranında artırarak bugüne dek gerçekleştirdiği en yüksek üretim adedine ulaşmıştır. Tofaş, %50 si otomobil %50 si hafif ticari araç olmak üzere toplam adede ulaşan üretimiyle Türkiye otomotiv endüstrisinde bir rekora imza atmıştır. Yine 2016 yılında otomotiv sektöründe bir eşik olarak kabul edilen 5 milyonuncu aracımızı banttan indirmenin mutluluğunu da burada paylaşmak istiyorum. Rekor düzeyde gerçekleşen üretim adetlerimizde en büyük katkı, 2015 yılında devreye aldığımız Fiat Egea projesi olmuştur yılında 35 bin adetle Türkiye nin en çok satılan modeli olan Fiat Egea Sedan ın, yeni Hatchback ve Station Wagon modellerini de müşterilerimizle buluşturmaktan büyük memnuniyet duyuyoruz. Fiat Egea model ailesi yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da büyük talep yarattı. Artan talebe paralel olarak fabrikamızda yeni istihdam yaratarak 3 lü vardiya üretim programına geçtik. Bu kapsamda %95 lik kapasite kullanımına ulaşan Tofaş, Ekim ayında günlük adet araç üreterek Türkiye otomotiv sektöründe en yüksek günlük üretim adedini de gerçekleştirmiş oldu yılında bir önceki yıla kıyasla %61 oranında bir artışla toplam adet ihracat gerçekleştiren Tofaş, Türkiye toplam otomotiv ihracatında da birinci sıraya yükseldi. Böylelikle Şirketimiz, bu yıl Türk otomotiv sanayi üretiminin %26 sını, ihracatının ise %24 ünü tek başına gerçekleştirmiştir. Tofaş ın rekabet gücünü artıran bir diğer özelliği de Türkiye pazarında yerli üretimden en yüksek oranda satış yapan firma olmasıdır. Tofaş ın Fiat markasıyla yurt içi otomotiv pazarında satılan araçların %92 si Türkiye de ürettiği araçlardır. Tofaş, Fiat ve Premium markaların 109 bin adetlik toplam satışı ile iç pazardan %11,1 oranında bir pay almaktadır yılında Tofaş ın sergilediği güçlü büyüme, finansal sonuçlarımıza ve hisse performansına da yansımıştır. Satış gelirlerimizin 2016 yılında bir önceki yıla kıyasla %43,5 artarak 14 milyar TL olarak gerçekleşirken, satış gelirlerimizin %69 u ihracat pazarlarımızdan elde etmiş olduk. Net kârımız aynı dönemde %16,8 artışla 970 milyon TL ye, operasyonel kârımız %20 artışla 844 milyon TL ye, FAVÖK ise %28,6 büyüyerek milyon TL ye ulaştı yılsonu itibarıyla milyon TL tutarında piyasa değerine ulaşan Tofaş ın hisse senetleri değer artışını sürdürdü. Tofaş hisse senedi yıllık ortalama değeri %31,1 değer kazanırken BIST 100 Endeksi %4,2 seviyesinde değer kaybetmiştir. TOASO, kurumsal yönetim derecelendirme notunu da 9,14 e yükselterek, BİST Kurumsal Yönetim Endeksi nde 10 uncu yılına not artırımı ile başladı. 26

29 YÖNETİMDEN Tofaş yarattığı ihracat hacmi ve istihdamın yanı sıra otomotiv sektörüne yaptığı yatırımlar ve ürettiği projelerle, uzun vadede de Türkiye ekonomisine değer katmaktadır. Şirketimiz, otomotiv sektöründe son 10 yılda gerçekleştirilen toplam 10 milyar ABD doları tutarındaki yatırımın %31 ine denk gelen 3 milyar ABD doları tutarında yatırım yapmıştır. Tofaş, gerçekleştirdiği yatırımlarla ürün gamını yenilemiş, küresel rekabet gücünü artırmıştır. Fiat Egea projesi, Türkiye de geliştirilen küresel bir model ailesi olarak ülkemizin de gurur kaynağı haline gelmiştir. Ar-Ge yetkinliğimizin resmi kurumlar tarafından da ödüllendirilmesinden memnuniyet duyuyoruz. Tofaş Ar-Ge Merkezi, T.C. Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı tarafından art arda ikinci kez Otomotiv Sektöründe En İyi Ar-Ge Merkezi seçilmiş, Avrupa Birliği Komisyonu Ar-Ge harcamaları sıralamasında da yine 2 yıldır Türkiye 1 incisi olmuştur. Üretim kapasitemizi yükseltecek yeni uygulamaları hayata geçirdik. 50 milyon avroluk bir yatırımla fabrikamızda kurulumunu gerçekleştirdiğimiz ikinci Egea gövde hattı ve boyahane ünitesinde devreye aldığımız yeni teknolojiler sayesinde, yıllık üretim kapasitemizi 400 bin adetten 450 bin adede çıkarttık. Koç Holding ve Fiat Chrysler Automobiles ortaklığında sürdürülebilir bir gelecek inşası için çalışmalarını sürdüren Tofaş, faaliyetlerinin çevre üzerindeki etkisini en doğru şekilde yönetmeye ve en aza indirgemeye özen göstermektedir. Tofaş ın sürdürülebilirlik, çevre ve iş güvenliği alanında hayata geçirdiği projeler bu yıl, Avrupa Birliği Çevre Ödülü, Karbon Saydamlık Projesi İklim Liderleri Ödülü, Atık Yönetimi Ödülü, İş Sağlığı ve Güvenliği Mess Altın Eldiven Ödülü ile onurlandırıldı yılında endüstriyel faaliyetlerimizin yanı sıra kurumsal vatandaşlık bilinciyle, spor, eğitim ve kültür-sanat alanında topluma kalıcı değer katacağına inandığımız sürdürülebilir projelere destek vermeye devam ettik. Tofaş, önümüzdeki dönemde de çalışanlarına, paydaşlarına, Bursa ya ve Türkiye ekonomisine katma değer yaratmak için çalışmayı sürdürecektir. Gücümüzü yenilenme arzumuzdan ve her zaman daha iyisini yapma iddiamızdan almaya devam edeceğiz. Tofaş ın 2016 yılında sergilediği performansında katkısı bulunan tüm paydaşlarımıza, bizlere duydukları güven ve verdikleri destek için teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, CENGIZ EROLDU Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO 27

30 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU ÜST YÖNETİM CENGİZ EROLDU Yönetim Kurulu Üyesi - CEO İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi nden 1988 yılında mezun olan Cengiz Eroldu, yılları arasında İtalya da LUISS Üniversitesi nde MBA programını tamamlamıştır. Eroldu, iş yaşamına 1989 yılında Koç Holding de Denetim Uzmanı olarak başlamıştır yılında Tofaş a Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdür Yardımcısı olarak atanan Eroldu, yılları arasında Muhasebe ve Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü, Bütçe ve Kontrol Müdürlüğü ve arasında da Mali Direktörlük görevlerini yerine getirmiştir. Eroldu, Ocak 2015 te Tofaş Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO olarak atanmıştır. STEFANO REGANZANI Mali Direktör İtalya da Università Commerciale Luigi Bocconi İşletme Bölümü nden 1990 yılında mezun olan Stefano Reganzani, meslek hayatına 1991 yılında Unilever İtalya da başlamıştır. Reganzani, 1995 yılından bu yana Fiat Chrysler çatısı altında çeşitli görevlerde yer almıştır yılına dek Finans Bölümü nde farklı kademelerde görev yapan Reganzani, 2013-Nisan 2015 döneminde İş Geliştirme ve Yatırımlar Kontrol Yöneticisi olarak görev almış, Nisan 2015 itibarıyla Tofaş ın Mali Direktörü olarak atanmıştır. AKIN AYDEMİR Endüstriyel Operasyonlar Direktörü 1987 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Akın Aydemir, Thunderbird School of Global Management ta MBA programını tamamlamıştır. İş yaşamına 1988 yılında Olmuksa da mühendis olarak başlayan Aydemir, 1990 yılında Toyotasa ya transfer olarak 1996 yılına kadar Gövde Üretim Müdür Yardımcılığı yapmıştır yılında Honda da Üretim Müdürü olarak göreve başlayan Aydemir, 1999 yılında Honda Kanada da Mühendislik Müdürlüğü görevine atanmıştır yılında ABD de faaliyet gösteren RWD firmasında işe başlamış ve 2003 yılına kadar Yalın Üretim konusunda Ford, Chrysler ve GM e danışmanlık yapmıştır. Aydemir, 2003 yılında Gates te Yalın Üretim Müdürlüğü görevini üstlenmiştir yılından itibaren Alcoa nın Avrupa daki fabrikalarında yalın üretim uygulamalarını yürütmüş ve 2009 yılında Fiat Grubu nda CNH Kanada ya katılmıştır yılından itibaren Tofaş ta Endüstriyel Operasyonlar Direktörlüğü görevini yürütmektedir. ALTAN AYTAÇ Fiat İş Birimi Direktörü Altan Altaç, 1992 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü nden mezun olduktan sonra, çalışma hayatına Tofaş Oto Ticaret te başlamış ve ticari alandaki ilk lojistik departmanın kuruluşunda görev almıştır yılında Koç Üniversitesi nde MBA yüksek lisans programını tamamlamıştır. Aynı yıl CBU Lojistik Departman Müdürü olmuştur. Dış lojistik alanında üretim ile entegrasyon ve yalınlaşma projelerini tamamladıktan sonra, 2003 yılında Ticari Projeler Koordinatörlüğü ne, 2004 yılında Fiat Marka Müdürlüğü ne, 2006 yılında da Alfa Romeo ve Lancia markalarının Türkiye İş Birimi Direktörlüğü ne getirilmiştir yılında Tofaş ın Tedarik Zinciri Direktörlüğü ne atanan Aytaç, 2015 yılı Ocak ayında Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü olarak atanmıştır. Ağustos 2015 tarihi itibarıyla Fiat İş Birimi Direktörü olarak görev yapmaktadır. 28

31 YÖNETİMDEN FILIPPO SESSIA Ar-Ge Direktörü Filippo Sessia, 1996 yılında İtalya da Politecnico di Torino Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur. Aynı yıl kariyerine başladığı Fiat Araştırma Merkezi Araç Mimarisi Departmanı nda aynı zamanda yapısal davranışlarla ilgili bir araştırma projesi yürütmüştür yılında gövde komponentleriyle ilgili olarak Fiat Auto ya geçerek, 2009 yılına kadar çeşitli sorumluluklar üstlenmiş ve Fiat/Alfa/Lancia araçlarının bütün dış aksamlarından sorumlu olmuştur yılında araç mimarisinden sorumlu olarak Fiat Araştırma Merkezi ne dönmüş, aracın teknik fonksiyonlarına yönelik sorumlulukları üstlenmiştir. Sessia, 2012 yılından beri Tofaş ta Ar-Ge Direktörü olarak görev yapmaktadır. BURHAN ÇAKIR İnsan Kaynakları Direktörü Burhan Çakır, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden 1986 yılında mezun olmuştur. Profesyonel iş hayatına 1989 yılında Tofaş ta Pres Üretim Bölümü nde mühendis olarak başlamıştır yılları arasında Pres Atölyesi Yöneticiliği, Gövde Üretim Birim Müdürlüğü, Parça İhracat Birim Müdürlüğü, Endüstriyel Kontrol Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir. Çakır, 2004 yılından beri İnsan Kaynakları Direktörü olarak çalışmaktadır. ÖMER ÖZGÜR ÇETİNOĞLU Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü 1992 yılında Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Ömer Özgür Çetinoğlu, iş yaşamına aynı yıl Koç Holding de yazılım mühendisi olarak başlamıştır. Çetinoğlu, yılları arasında Koç Holding Tüketim Grubu nda İş Geliştirme Yöneticisi olarak görev almış, 2002 yılında da Beko Elektronik şirketine Bilgi Sistemleri Yöneticisi olarak atanmıştır yılları arasında KoçSistem şirketinde sırasıyla Danışmanlık Grup Yöneticisi, İş Çözümleri Direktörü, İş Uygulamaları ve Ar-Ge Direktörü görevlerinde bulunmuştur. Çetinoğlu, Temmuz 2016 da Tofaş Bilgi ve İletişim Teknolojileri Direktörü olarak atanmıştır. ARZU ÇOLAKOĞLU Kurumsal İletişim Direktörü Arzu Çolakoğlu, İstanbul Üniversitesi İngilizce İktisat Bölümü mezunudur. İş yaşamına 1995 yılında Doğuş Otomotiv de planlama uzmanı olarak başlamıştır yıllarında Planlama ve Lojistik Müdürlüğü, VW Ticari Araç Pazarlama Müdürlüğü görevlerini üstlenmiştir yıllarında Doğuş Oto Pazarlama da Bölge Direktörü olarak görev almıştır yılında Tofaş ta Alfa Romeo Marka Müdürlüğü görevine getirilen Çolakoğlu, 2008 yılında Alfa Romeo ve Lancia İş Birimi Direktörü olarak göreve devam etmiştir yılından bu yana Tofaş ta Kurumsal İletişim Direktörü olarak görev yapmaktadır. 29

32 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU ÜST YÖNETİM TÜRKER GÜRTEKİN Lancia, Alfa Romeo, Jeep Direktörü 1997 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olan Türker Gürtekin, Boğaziçi Üniversitesi nde işletme yüksek lisansı (MBA) yapmıştır. Tofaş taki kariyerine 2001 yılında Satış Sonrası Süreçler ve Garanti Uzmanı olarak başlamıştır. Sırasıyla Dış Pazarlar Yönetimi Sorumlusu, Koç Fiat Kredi de Satış Müdürü ve ardında da Pazarlama ve Satış Müdürü olarak devam eden Gürtekin, yılları arasında Lancia, Alfa Romeo, Jeep Satış Müdürü olarak görev yapmıştır arasında Fiat Kredi Genel Müdürlüğü görevini üstlenen Gürtekin, bu tarih itibarıyla Lancia, Alfa Romeo, Jeep Direktörü olarak atanmıştır. MAHMUT KARACAN Satış Direktörü Çukurova Üniversitesi İşletme Bölümü nden mezun olan Mahmut Karacan, çalışma hayatına 1995 te Çitasad da Lojistik Uzmanı olarak başlamış, yılları arasında satış ve pazarlama faaliyetlerinden sorumlu olarak çalışmıştır yılları arasında Daimler Chrysler de Satış Pazarlama operasyonlarından sorumlu olarak görev yapmıştır yılında Chrysler, Jeep Dodge Academy yi kurmuştur yılları arasında Lancia, Alfa Romeo ve Jeep markalarında Satış ve Satış Sonrası Hizmetleri İş Birimi Direktörlüğü görevini yürüten Karacan, 2015 yılında Satış Direktörü olarak atanmıştır. GÜRAY KARACAR Dış İlişkiler Direktörü Marmara Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi nden 1998 yılında mezun olan Güray Karacar, turizm, medya, iletişim sektörlerindeki deneyimlerinin ardından 2003 yılında Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Genel sekreteri olarak görev almıştır. Aynı dönemde Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Ulusal Program Koordinatörü, Center for International Private Enterprise Yürütme Kurulu Üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Karacar Haziran 2015 da Tofaş Dış İlişkiler Direktörü olarak göreve başlamıştır. SABRİ ERKAN POLAT Ürün Mühendisliği Direktörü İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi nden 1986 yılında mezun olan Erkan Polat, yılları arasında İngiltere de Manchester Üniversitesi nde Master Programını tamamlamıştır. İş yaşamına 1989 yılında Etibank Alüminyum İşletmeleri nde Tasarım Mühendisi olarak başlamıştır yılında Tofaş ta Pres Metod Mühendisi olarak göreve başlamış, yıllarında Pres Mühendislik Yöneticiliği ve Pres Kalıp İş Geliştirme Yöneticiliği görevlerinde bulunmuştur yılında Kalıp Üretim Müdürlüğü görevine atanmış, yıllarında Kalıp ve Pres Üretim Müdürlüğü görevlerini yerine getirmiştir yılında Ar-Ge Gövde Tasarım Müdürlüğü, Egea HB Model Müdürlüğü görevlerini yerine getiren Polat, 2016 yılında Ürün Mühendisliği Direktörü olarak atanmıştır. YÜKSEL ÖZTÜRK Satın Alma Direktörü Yüksel Öztürk, 1991 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur. Çalışma hayatına yılları arasında Ürün Geliştirme Mühendisi olarak Tofaş ta başlayan Öztürk, yılları arasında Direkt Malzeme Elektrik Yöneticiliği, yılları arasında Direkt Malzeme Elektrik Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. Öztürk, 2005 yılından beri Satın Alma Direktörü olarak görev yapmaktadır. 30

33 YÖNETİMDEN HÜSEYİN ŞAHİN Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü Hüseyin Şahin 1990 yılında Uludağ Üniversitesi, Kamu Yönetimi Bölümü nden mezun olmuştur. İş yaşamına 1996 yılında Efthor da Proje Müdürü olarak başlamıştır yılında İstanbul Fruehauf Taşıt Araçları San. ve Tic. A.Ş. ye İnsan Kaynakları Uzmanı olarak geçiş yapmış, 1999 yılında İnsan Kaynakları Sorumlusu olmuştur yılında Otokoç a İnsan Kaynakları Müdürü olarak katılan Şahin, yılları arasında sırası ile Otokoç Antalya Şube Müdürü ve Birmot Zincirlikuyu Şube Müdürü olarak görev yapmıştır yılları arasında Birmot Operasyonel Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulunan Şahin, yılları arasında Tofaş ta Satış Direktörlüğü görevinin ardından, Temmuz 2015 itibarıyla Satış Sonrası ve Yedek Parça Direktörü olarak atanmıştır. İBRAHİM ÇAĞLAR ŞAHİN Binek Araç Projeleri Direktörü İbrahim Çağlar Şahin, 1983 yılında Uludağ Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuş, 1986 yılında makine mühendisliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır yılları arasında Orta Doğu Teknik Üniversitesi nde Araştırma Görevlisi olarak tez çalışmalarını sürdürmüştür yıllarında Tofaş ta Metot Mühendisi olarak görev yapmıştır yılları arasında ise sırasıyla Transmisyon ve Süspansiyon Üretim Yöneticiliği, Transmisyon ve Süspansiyon Birim Müdürlüğü, Powertrain Üretim Müdürlüğü, Powertrain Fabrika Müdürlüğü, Minicargo Projesi Direktörlüğü, Kalite Direktörlüğü, Ar-Ge Ürün Mühendisliği Direktörlüğü ve Projeler Direktörlüğü görevlerini yürütmüştür. Şahin, 2015 yılından bu yana Binek Araç Projeleri Direktörü olarak görev yapmaktadır. ZEKİ ERDAL ŞİMŞEK Kalite Direktörü Zeki Erdal Şimşek, İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi nden 1987 yılında uçak mühendisi olarak mezun olmuş, yüksek lisansını da İstanbul Üniversitesi İşletme ve İş İdaresi programında 1989 yılında tamamlamıştır yılında Tofaş ta proje mühendisi olarak çalışma hayatına başlayan Şimşek, Tofaş taki 11 yılın ardından Kahire deki Fiat otomobil fabrikasına Fabrika Müdürü olarak atanmıştır yılında Tofaş a dönerek farklı departmanlarda yöneticilik görevleri üstlenen Şimşek, Tofaş ta Kalite Direktörlüğü görevini sürdürmektedir. RECEP TEMİZESEN Üretim Direktörü Recep Temizesen, 1988 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun olmuştur. İş yaşamına 1988 yılında Çimhol A.Ş. de başlamış ve yılları arasında proje mühendisi olarak çalışmıştır yılında Tofaş ta Pres Metot Mühendisi olarak çalışmaya başlamış, yılları arasında ise sırasıyla, Pres Ürün Proses Kısım Yöneticiliği, Pres Mühendislik ve Teknoloji Yöneticiliği, Pres Üretim Müdürlüğü ve Montaj Üretim Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür. Temizesen, Ocak 2015 ten itibaren Üretim Direktörü olarak görev yapmaktadır. ONUR YALÇIN Tedarik Zinciri Direktörü Onur Yalçın 1991 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi nden Endüstri Mühendisliği lisansını, 1993 yılında ABD Iowa State Üniversitesi nden Yön Eylem ve Endüstri Mühendisliği yüksek lisans derecesini almıştır yılında Sanayi Mühendisliği Uzmanı olarak katıldığı Tofaş ta sırasıyla, Üretim Planlama Yöneticisi, Parça İhracat Yöneticisi, Sipariş Yöneticisi, CBU Lojistik Müdürü ve Dış Lojistik Müdürü olarak görev yapmıştır. Onur Yalçın, Ocak 2015 te Tedarik Zinciri Direktörü olarak atanmıştır. 31

34 AVRUPA NIN EN İYİSİ EGEA 1 milyar ABD dolarlık tarihi yatırım ile hayata geçirilen Fiat Egea model ailesi, Sedan ın ardından Hatchback ve Station Wagon modelleriyle de ezber bozmaya devam etti. AutoBest tarafından Avrupa nın En İyi Otomobili seçilen Fiat Egea, Türkiye de de 2016 yılının en çok tercih edilen modeli oldu.

35

36 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 2016 yılında Türkiye otomotiv pazarı tarihinin en yüksek seviyesini yakalamıştır yılında Türkiye perakende otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2015 e göre %1,6 artışla adede erişerek Türkiye otomotiv pazarı tarihinin en yüksek seviyesini yakalamıştır. Otomobil satışları, 2016 yılında %4,3 artarak adede ulaşmıştır. Hafif ticari araç pazarı ise 2016 da bir önceki yıla göre %6,5 oranında daralma göstererek adede gerilemiştir. Türkiye otomotiv pazarı 2016 yılında yaşanan tüm olumsuz gelişmeler ve döviz kurunda görülen bir önceki yıla göre önemli seviyede artışa karşın, yukarıda bahsedilen rekor seviyeye ulaşmıştır. Yılın ikinci yarısında gerçekleşen bir diğer önemli gelişme ise binek otomobil satışlarına uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) uygulamasındaki değişiklik olmuştur. Yeni uygulamaya göre otomobil ÖTV oranları sadece motor hacmine göre değil vergiden arındırılmış fiyat aralığına göre belirlenmiştir. Hafif Ticari Araç ÖTV oranlarında ise herhangi bir değişiklik uygulanmamıştır yılı Tofaş için otomobil yatırımlarının tamamlanarak, Fiat Egea ailesinin Hatchback ve Station Wagon versiyonlarının da ürün gamına katılımı ve satışa sunulması açısından önemli bir yıl olmuştur. Tofaş tarafından üretilen ve 2015 yılı Kasım ayında satışa sunulan Egea Sedan modeli ise, 2016 yılında Türkiye nin en çok satılan aracı olmuştur. Yurt dışı otomotiv pazarlarında ise Avrupa genelinde (Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi) otomobil pazarında %6,5, hafif ticari araç pazarında ise %11,6 büyüme gerçekleşmiştir. Avrupa da Fiat Tipo adıyla satışa sunulan Fiat Egea modelinin başarısı sayesinde Tofaş ın Avrupa ya toplam ihracatı %84 artmış ve Tofaş Türkiye otomotiv ihracatında en yüksek ihracat adedi ile lider konumuna gelmiştir. TÜRKIYE OTOMOTIV PAZAR ADETLERI Otomobil Hafif Ticari Araç (LCV) Türkiye perakende otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 2015 e göre %1,6 artışla adede erişmiştir %1,6 TOPLAM YURT İÇI PAZAR (ADET) DEĞIŞIM % Otomobil %4,3 Hafif Ticari Araç ( LCV ) %-6,5 TOPLAM %1,6 34

37 FAALİYETLER ÖTV UYGULAMASI DEĞİŞİKLİĞİ GEÇMIŞ UYGULAMA GÜNCEL UYGULAMA MOTOR HACMI (CM 3 ) ÖTV VERGISIZ FIYAT ARALIĞI ÖTV < TL %45 <1.600 % TL %50 > % %90 >2.000 %145 < %100 > %110 Tüm Fiyatlar İçin %160 İÇ PIYASA PERAKENDE SATIŞLARI 2016 yılında yurt içi perakende otomobil pazarı 2015 yılına göre %4,7 büyüyerek adede ulaşmıştır. Tofaş ın Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam otomobil pazar payı adet ile %7,3 olarak gerçekleşmiştir. Fiat ın yurt içi pazar payı ise 2015 yılında %6,5 iken, 2016 yılında Fiat Egea ailesinin başarılı performansı ile %6,9 a yükselmiştir. Fiat Egea Sedan modeli 35 bin adede ulaşarak Türkiye nin en çok satılan aracı olmuştur. Fiat Egea Hatchback ve Station Wagon modellerimiz ise yıl ortasında satışa sunulması nedeniyle toplam otomobil pazar payımıza kısmi katkıda bulunmuşlardır. Hafif ticari araç pazarı 2016 yılında geçen yıla göre %6,5 oranında daralarak adede gerilemiştir. Tofaş ın satış adetleri ise %13,5 azalmış ve Tofaş Fiat markasıyla hafif ticari araç pazarında %23,7 pazar payı ile ikinci sıradaki yerini korumuştur. Doblo ve Fiorino modelleri ise %39,1 pazar payı ile kendi segmentlerinin liderleri olmuştur. Fiat Fullback modelinin lansmanı ile daha önce Tofaş ın ürünü bulunmayan hafif ticari araç pazarının pick-up segmentine de giriş yapılmıştır yılında toplam adede erişen Türkiye otomotiv perakende pazarında Fiat markası adet ile %10,8 pazar payı elde etmiştir. Tofaş ın Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam pazar payı ise %11,1, satış adedi ise olmuştur. Egea Sedan, Hatchback ve Station Wagon 2016 nın son çeyreğinde tüm versiyonlarının tamamlanması ve modellerin 2017 yılının tam yıl olarak satışlarının gerçekleşeceği ilk yıl olması nedenleriyle Tofaş ın yurt içi pazar payında yükselme beklenmektedir. Tofaş ın Fiat, Jeep, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam otomobil pazar payı adet ile %11,1 olarak gerçekleşmiştir. %11,1 TOFAŞ YURT İÇI PERAKENDE PAZAR PAYI Otomobil Pazar Payı Hafif Ticari Araç (LCV) Pazar Payı %26,2 %27,5 %25,1 %26,5 %23,7 %8,3 %8,0 %7,3 %7,1 %7, TOFAŞ YURT İÇI PERAKENDE SATIŞLAR ( ADET ) DEĞIŞIM % Otomobil %6,7 Hafif Ticari Araç (LCV) %-13,5 TOPLAM %-4,3 35

38 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ Tofaş ın 2016 yılında bir önceki yıla göre ihracat adetlerinde %60,8 seviyesinde artış gerçekleşmiştir. İHRACAT Tofaş 2016 yılında bir önceki yıla göre ihracat adetlerinde %60,8 seviyesinde artış yakalamayı başarmış ve Türkiye otomotiv ihracatında adetle lider konumuna gelerek tüm zamanların en yüksek ihracat adedi rekorunu kırmıştır. Bu sonuçlar ile 2016 yılında Tofaş ın Türkiye ihracatındaki payı %24,5 e ulaşmıştır. İhracat adetlerindeki artışa Fiat Egea/Tipo ailesinin dünya pazarlarında görülen başarısı ve Avrupa otomotiv pazarlarında görülen büyüme önemli katkı sağlamıştır yılında Avrupa otomotiv pazarında (Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi) %6,8 büyüme görülmüştür. Ülke detayında ise Avrupa da tüm ana pazarlarda büyüme mevcut olup, en yüksek performansı Tofaş ihracatında da önemli rol oynayan İtalya pazarı %15,8 büyüme ile göstermiştir. Avrupa, hafif ticari araç pazarında ise 2016 yılında %11,6 büyüme görülmüştür. Tüm ana pazarlarda olumlu performans görülürken, özellikle İtalya pazarı, filo yenilemelerinde Eylül ayında uygulanmaya başlanan teşvikin de katkısı ile %50,0 büyümeyle diğer pazarlardan daha yüksek bir performans sergilemiştir. Tofaş ın Avrupa ya olan toplam ihracatında ise Fiat Egea ailesinin tüm modellerinin başarılı performansı sayesinde %84 oranında artış yakalanmıştır. Avrupa ya beklenenin üstünde bir performansla 37 bin adet Egea Sedan ve üretimlerine yıl ortasında başlanmasına rağmen 46 bin adet Egea Hatchback ve 19 bin adet Egea Station Wagon ihraç edilmiştir. Egea ailesi ihracatının, 2017 nin başından itibaren devreye girecek yıllık ilave 50 bin adet kapasite ile artarak devam etmesi planlanmaktadır. 36

39 FAALİYETLER Avrupa dışı pazarlarda önemli bir gelişme ise Egea Sedan ın Dodge markası çatısı altında Neon model ismiyle Meksika ya ihracatının başlaması olmuştur yılında Meksika ya adet Dodge Neon ihraç edilmiş olup, bu rakamın 2017 yılında artış göstermesi beklenmektedir. Tofaş, 2016 yılı ihracat geliri ise bu sonuçlara göre bir önceki yıla göre %54,7 artış sağlayarak 2,9 milyar Euro seviyesine ulaşmıştır. YILLIK İHRACAT GELİRİ (MILYON EURO) Tofaş ın, 2016 yılı ihracat geliri bir önceki yıla göre %54,7 artmıştır. %54,7 İHRACAT ( ADET ) DEĞIŞIM % Otomobil %335,6 Hafif Ticari Araç %1,3 TOPLAM %60,8 37

40 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ Tofaş ın toplam satışlarının %50 sini otomobil, %50 sini hafif ticari araç satışları oluşturmuştur. ÜRETIM Tofaş, 2016 yılının ilk yarısında, özellikle ihraç pazarlarından gelen yüksek talebi karşılamak amacıyla üç vardiya üretim sistemine geçmiştir. Fiat Egea ailesinin Hatchback ve Station Wagon modellerinin de üretimlerine başlanması ile 2016 yılı üretim hacmi %37,8 oranında artış göstererek adede erişmiştir. Artan üretim hacmi ve üç vardiyalı üretim sistemine geçilmesi nedeniyle 2016 yılı ortalama çalışan sayısı kişiye ulaşmıştır. ÜRETIM (ADET) Linea Egea Sedan Egea Hatchback Egea Station Wagon Doblo - Binek SATIŞ ADETLERİ VE CIRO 2016 yılında Tofaş ın yurt içi otomobil satışları Egea ailesinin başarılı performansı sayesinde %6,8 artışla Türkiye otomobil pazarına paralel bir büyüme göstermiştir. Yurt içi pazarı hafif ticari araç satışlarında ise 2016 yılında 2015 yılına kıyasla %19,8 düşüş mevcuttur. Hafif ticari araç satışlarında 2016 yılında görülen daralmada toplam yurt içi hafif ticari araç pazarında görülen %6,5 oranında küçülme ve yılın ilk yarısında ithal Fiat Ducato modelinin istenilen adetlerde tedarik edilememesinden kaynaklanmaktadır. İhracat performansında ise 2016 yılında ilk defa tüm yıl boyunca üretilen Fiat Egea Sedan modelinin ve 2016 yılının ortasında üretimlerine başlanan Egea Hatchback ve Station Wagon modellerinin Avrupa pazarlarındaki başarılı performansı sayesinde tüm zamanların rekoru kırılarak toplamda %60,8 artış ile adede ulaşılmıştır. Otomobil ihracatı 2016 yılında bir önceki yıla göre %336 artış gösterirken hafif ticari araç ihracatı 2015 yılına paralel gerçekleşmiştir. Yeni Doblo - Binek Minicargo - Binek OTOMOBIL TOPLAMI Doblo Yeni Doblo Minicargo HAFIFI TICARI ARAÇ TOPLAMI TOPLAM

41 FAALİYETLER SATIŞLAR (BIN TL) DEĞIŞIM % Yurt Dışı Satışlar %71,7 Yurt İçi Satışlar %4,1 Esas Faaliyetlerden Diğer Satışlar %50,2 TOPLAM %43,5 SATIŞLAR (ADET) İÇ PIYASA % DEĞIŞIM DIŞ PIYASA % DEĞIŞIM TOPLAM DEĞIŞIM % Otomobil , , %131,6 Hafif Ticari Araç (LCV) , , %7,5 TOPLAM , , %32, DEĞIŞIM (ADET) YURT IÇI DAĞITIM ADETLERI ÜRETIMDEN SATIŞ Egea Sedan Egea Hatchback Egea Station Wagon Yeni Doblo Cargo Yeni Doblo Panorama Fiorino Cargo (Minicargo) Fiorino Panorama (Minicargo) Minicargo (PSA) Linea İTHAL ARAÇLAR Ducato Fiat Fullback Grande Punto Panda Futura Freemont 4x Fiat 124 Spider Bravo Lancia Jeep Alfa Romeo Maserati Ferrari İHRACAT ADETLERI Egea Sedan Egea Hatchback Egea Station Wagon Yeni Doblo Cargo Yeni Doblo Panorama GM Combo Ram Promaster City Fiorino Cargo (Minicargo) Fiorino Panorama (Minicargo) Minicargo (PSA) Doblo Linea Diğer & Transit TOPLAM

42 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU OTOMOTİV SEKTÖRÜ VE TOFAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ Tofaş, Avrupa Birliği nin Ar-Ge 2016 yılı skor listesinde en çok Ar-Ge yatırımı yapan Türk şirketi olmuştur. YATIRIMLAR / AR-GE HARCAMALARI YATIRIMLAR EURO (MILYON) 2016 yılında toplam yatırım tutarının ağırlığını Egea projesi oluşturmuştur. Tofaş, Avrupa Komisyonu çatısı altında yer alan Ortak Araştırma Merkezi nin her yıl hazırladığı endüstriyel Ar-Ge yatırımı yapan şirketlerin 2016 yılı skor listesinde en çok Ar-Ge yatırımı yapan Türk şirketi olmuştur. Yeni Doblo 30 Egea Ailesi 252 Minicargo 15 Yapısal 55 TOPLAM 352 KÂRLILIK Tofaş 2016 yılını üretim ve ihracat performasındaki yükselişe paralel olarak Ciro, FAVÖK, Vergi Öncesi Kâr ve Net Kâr gibi tüm gelir tablosu kalemlerinde tarihinin en yüksek seviyesine ulaşarak rekorlarla tamamlamıştır. Konsolide vergi öncesi kâr %29 artış ile 797,9 milyon TL seviyesine, net kâr ise %17 artış ile 970,2 milyon TL seviyesine yükselmiştir. YILLAR FAVÖK (EBITDA) VERGI ÖNCESI KÂR NET KÂR BIN TL DEĞİŞİM % BIN TL DEĞİŞİM % BIN TL DEĞİŞİM % %2, %4, %1, %0, %1, %32, %30, %30, %44, %28, %29, %16,8 40

43 FAALİYETLER NET KÂR (BIN TL) Artış %16,8 VERGI ÖNCESI KÂR (BIN TL) Artış %29,1 FAVÖK (BIN TL) Artış %28,6 41

44 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU MARKALAR VE ÜRÜNLER Fiat Egea, etkileyici tasarımı, konforu, ekonomik satın alma ve işletme maliyetleri ile 2016 yılında Türkiye nin en çok tercih edilen otomobili olmuştur. FIAT Egea Linea Üretimine 28 Eylül 2015 te başlanan Fiat Egea Sedan, aynı yıl Kasım ayında ilk kez Türkiye yollarına çıkmıştır. Otomobilin mühendislik çalışması ise FCA iş birliği ile Tofaş Ar-Ge Merkezi nde gerçekleştirilmiştir. Fiat Egea, global binek otomobiller içerisinde hem üretiminin hem de Ar-Ge çalışmalarının Türkiye de yapıldığı ilk model unvanını elde etmiştir. Fiat Linea nın üretimi, 2007 yılında Tofaş Fabrikası nda başlamıştır yılında yenilenen ve 2015 yılında Türkiye de en çok tercih edilen otomobil olan Fiat Linea, konforlu donanım seçenekleri, verimlilik ve ekonomi odaklı motor gamı ve de yüksek kullanışlılığı ile işletmelerin ve ailelerin tercihi olmaya devam etmektedir. 500 Bursa Fabrikası ndan dünyaya ihraç edilen Fiat Egea, Avrupa nın en iyilerinin ödüllendirildiği, yılın en iyi otomobilini belirleyen Autobest 2016 nın da sahibi olmuştur. Sedan, Hatchback ve Station Wagon gövde tipleri ile geniş bir gama sahip olan Fiat Egea nın etkileyici tasarımı, konforu, ekonomik satın alma ve işletme maliyetleri sayesinde kısa süre içerisinde 2016 yılında Türkiye nin en çok tercih edilen otomobili olmuştur. 42 Geçmişten aldığı genetik kodlarını, yeni tasarım akımlarıyla birleştiren Fiat 500, oldukça geniş bir genç müşteri kitlesinin beğenisini kazanmıştır. Birçok farklı tasarım detayıyla kişiselleştirilebilmeye imkân tanıyan Fiat 500 ün üstü açılabilir versiyonu olan Fiat 500C, elektrikli açılan şık tavanıyla kendi sınıfında Türkiye de satılan tek convertible otomobil olma özelliğini taşımaktadır yılında dünyada Yılın Otomobili seçilen Fiat 500, 2015 yılında karakteri ve özgün tarzını koruyarak yenilenmiştir. Yeni nesli ile teknoloji, kişiselleştirme ve konfor özellikleri geliştirilen otomobil, benzersiz tarzı ve istikrarlı satış performansı ile otomotiv sektöründeki özel konumunu sürdürmektedir.

45 FAALİYETLER 500L Punto Tarzıyla fark yaratmak isteyen aileleri hedefleyerek 2013 yılının Mayıs ayı itibarıyla satışa sunulan 500L, kısa süre içerisinde %80 e yakın pay elde ederek segmentinin lideri olmayı başarmıştır. Farklılığı ve özgürlüğü hissetmek isteyenlerin tercihi olan Fiat 500L; geniş yaşam alanı, fonksiyonelliği, çekici tasarımı ve sürüş özellikleriyle çok amaçlı aile otomobili ve crossover karakterlerini tek bir modelde birleştirmektedir. Fiat Punto, Türkiye de rekabetin en yoğun olduğu küçük hatchback segmentinin öncülerindendir. Çekici tasarımını ideal donanım özellikleri ve ekonomik motorları ile birleştiren Punto, özellikle gençlerin ve genç ailelerin tercihi olmayı sürdürmektedir. Panda 500X 500 Ailesi nin son üyesi olan Fiat 500X, 2015 yılının Mart ayında satışa sunulmuştur. 500X, Fiat ın sahip olduğu ürün geliştirme yetkinliği ve üretim kalite standartlarını en iyi şekilde yansıtan modellerden biri olarak dikkat çekmektedir. Fiat 500X, standartların ötesindeki kalite düzeyi, teknik altyapısı, teknolojisi, aktif/pasif güvenlik özellikleri ve konfor donanımları ile crossover segmentinin en iddialı modelleri arasındadır. Panda, Fiat ın A segmentinde yer alan ve 2004 yılından bu yana Türkiye de satışta olan modelidir. Otomobil, sınıfına kıyasla büyük boyutları, 5 kapılı gövde yapısı ve fonksiyonelliği ile oldukça yüksek oranda beğeni kazanmıştır. 4x4 çekiş sistemi ile sınıfında tek olan Panda, şehir içinde olduğu kadar arazide de yeteneklerini ortaya koymaktadır. 43

46 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU MARKALAR VE ÜRÜNLER Doblo, Amerika da 2016 yılının ardından 2017 de de yılın Yeşil Ticari Aracı seçilerek bu ödülü üst üste kazanan ilk araç olmuştur. Doblò çıkmıştır. Yarattığı sınıfla yeni bir anlayışın da öncüsü ve lideri olan ve Türkiye deki hafif ticari araç pazarının en çok satan araçları arasında yer alan Fiorino, Nisan 2016 da yenilenmiştir. Yenilenen Fiorino ile birlikte donanımlara eklenilen hız sabitleme, ısıtmalı koltuk gibi konfor sağlayan donanımlar premio aracı daha kullanışlı ve tercih edilir hale getirmiştir. Fiorino tasarımıyla ve kullanışlılığıyla ailelerin, sunduğu ekonomik kullanım avantajı ve pratik çözümleriyle de işletme sahiplerinin tercihi olmaya devam etmektedir. Pratico 2000 yılından bu yana üretimi devam eden Doblò, 2015 yılının Ocak ayında, yeni nesil tasarımı ve donanımıyla Türkiye pazarında yerini almıştır. Doblò, sürekli gelişen dayanıklılığı, performansı ve kullanışlılığının yanında, farklı gövde seçeneklerinde 1 ton taşıma kapasitesi ve 5,4 metreküpe varan yükleme hacmi de sunmaktadır. Doblò; geniş iç mekânı ve ekonomik motor seçenekleriyle geniş ailelerin ve ticaretle uğraşanların tercihi olmayı sürdürmektedir. Türkiye ve Avrupa pazarında ticari hayatın önemli bir oyuncusu olan Doblò, 2015 Mart ayında, RAM markası altında ve ProMaster City adıyla Amerika pazarında da satılmaya başlamıştır. Doblo bu ismi ile Amerika da 2016 yılının ardından 2017 yılının da Yeşil Ticari Aracı seçilerek aynı zamanda bir ilke imza atıp bu ödülü üst üste kazanan ilk araç olma başarısını göstermiştir. Fiorino Fiat ticari araç ailesinin açık kasa kamyonet modeli olan Pratico, kompakt tasarımı ve manevra yeteneğiyle şehir içinde kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Pratico, yakıt tasarrufu, yüksek taşıma kapasitesi, güvenliği ve konforuyla da sınıfının standartlarını belirlemektedir. Doblò ile aynı altyapıyı paylaşan Pratico nun yeni nesli, yerli kasa özelliği ve geniş kullanım alanı ile diğer araç modelleri arasında ayrı bir tarafta yer almakta ve 1 tona varan taşıma kapasitesi ile de şehir hayatına büyük bir uyum sağlamaktadır. Fiorino, Tofaş ın Minicargo projesinin bir ürünüdür. Tofaş tarihindeki kilometre taşlarından biri olan Minicargo Projesi nde 1 milyonuncu araç 2016 yılı içerisinde üretimden 44

47 FAALİYETLER ALFA ROMEO Ducato Giulietta İlk modelinin üretilmesinden bu yana geçen 35 yılda sürekli yenilenen ve sınıfında büyük bir başarıyla ilk sıraya yerleşen Ducato, bugün iş dünyasının ihtiyaçlarını yenilikçi çözümleri ile karşılamaktadır. Önden çekiş, motor gücü ve geniş yükleme alanı ile yüksek kapasiteli kamyonet pazarında devrim yaratan Ducato, 1981 de ticari araç pazarına yeni bir soluk getirmiş ve çıkan her modeli ile bu değişim rüzgarına yeni bir renk katmıştır. Günümüzde halen çok yönlülüğü, motor gücü ve düşük işletme maliyetleri ile Avrupa nın en popüler modellerinden biri olan Ducato, dünyada 80 den fazla ülkede yer alması ile global bir misyona sahiptir. Türkiye de de sınıfının en çok satan ithal modeli olma unvanını elden bırakmayan Ducato, Van, Kamyonet, Minibüs ve Otobüs versiyonlarıyla farklı müşteri kitlelerinin farklı ihtiyaçlarına cevap vermektedir. Van versiyonu, geniş yan ve arka kapılar sayesinde kolay yükleme sağlarken, Ducato Kamyonet kişiye özel nakliye taleplerini karşılamaktadır. Dört farklı boy kasaya ve üç kişiden yedi kişiye kadar personel taşıma kapasitesine sahip olan Ducato Kamyonet, geniş ürün yelpazesiyle birçok farklı üst yapıma ve dönüşüme de imkân vermektedir. Ducato minibüs ve otobüs versiyonları ise öğrenci servisi, personel servisi ve diğer yolcu taşımacılığında çok yönlü çözümler sunmaktadır. Fullback Alfa Romeo nun 1954 yılında tanıttığı efsane modeli Giulietta nın üretimi 11 yıl boyunca sürdürüldükten sonra, 2010 yılında yenilenerek tekrar piyasaya sunulmuştur. Alfa Romeo nun kompakt hatchback sınıfındaki temsilcisi olan araç, çekici tasarımı, güçlü benzinli ve dizel motorları, sürüş kalitesi ve konforlu iç mekânı ile stil sahibi kullanıcıların tercihi olmaktadır. Mito Alfa Romeo nun küçük sınıftaki temsilcisi Mito, sportif iç ve dış tasarımı, güçlü motorları ve kalitesiyle genç sürücülerin ilgisini çeken bir otomobil olmaya devam etmektedir ün ikinci yarısında makyajlanan Mito da sunulan Q2 elektronik diferansiyel kilidi ve otomobilin üç farklı (Dynamic, Normal, All wheater) sürüş modunda kullanılmasına olanak sağlayan sistem, aracın fark yaratan özellikleridir. Fullback, Fiat ticari araçlar ailesinin en yeni üyesi olarak Haziran 2016 itibarıyla çift kabinli gövde tipiyle Türkiye de satışa sunulmaya başlanmıştır. 150 HP ve 180 HP lik iki versiyonu bulunan Fiat Fullback, 2.4 litrelik silindir hacimli turbo dizel motor seçenekleriyle tercih edilmektedir. Profesyonel iş hayatında tüm ihtiyaçları karşılayabilme özelliğiyle tam bir pick-up olan Fullback, aynı zamanda gündelik hayatın gerekliliklerine de tam olarak sahiptir. 45

48 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU MARKALAR VE ÜRÜNLER Yeni Jeep Cherokee, efsanevi Jeep markasının DNA sıyla SUV pazarında başarıyla yerini almıştır. JEEP Yeni Cherokee Wrangler 2014 yılında Türkiye pazarına sunulan Yeni Jeep Cherokee, tamamen yenilenen sıra dışı tasarımı, yakıt ekonomisi sağlayan üstün performanslı ve çevreci 2.0 litre 170 HP lik dizel motoru, sınıfındaki ilk dokuz ileri otomatik şanzımanı ile rakiplerinden ayrışmaktadır. Aracın üstün yol tutuşu, 4x4 sınıfının en iyisi olma özelliği, 70 ten fazla güvenlik donanımı öğesi ve birinci sınıf özel teknolojisi, fark yaratan başlıca nitelikleridir. Verimli bir performans göstermesi için mükemmel bir şekilde boyutlandırılan Yeni Jeep Cherokee, efsanevi Jeep markasının DNA sıyla SUV pazarında başarıyla yerini almıştır. Jeep markasının ikonik off road modeli olan Wrangler, 70 yıllık bir geçmişe sahiptir. Araç; yerden yükseklik, engele yaklaşma ve çıkış açıları, dönüş çapı ve dingil mesafesi gibi kriterlerde sınıfının en iyisi olarak kabul edilmektedir. Wrangler ayrıca 76 cm derinliğe kadar sınıfındaki en güvenli, en derin sudan geçme kapasitesine sahip araç olmuştur. Grand Cherokee Jeep markasının büyük SUV u, efsane dört çeker modeli Grand Cherokee, 2013 yılında yenilenmiştir. 3.0 litre dizel motoru ve iki donanım seçeneğiyle tüketicilerin beğenisine sunulan Grand Cherokee, Quadra-Lift ve Selec-Terrain teknolojileri ile yüksek bir arazi performansı sağlamaktadır. Araç, sürüş konforu, üstün teknolojik özellikleri ve lüks iç mekân tasarımı ile de dikkat çekmektedir. Grand Cherokee nin 782 litrelik bagaj hacmi (arka koltuklar katlandığında litre), hem yük hem de yolcular için oldukça geniş alan sunmaktadır. 46

49 FAALİYETLER Yeni Renegade, enerjik ve sağlam tasarımı, yenilikçi teknolojik özellikleri ve eğlence sistemiyle fark yaratmaktadır. Renegade LANCIA Hızla büyüyen bir dünya markası olan Jeep için Amerika da tasarlanan ve İtalya da üretilen Renegade, Jeep Ailesi nin en yeni ve en küçük üyesidir. Jeep Renegade 2014 yılında Türkiye pazarına sunulmuştur yılında ürün gamına katılan 1.4 litre, 140 HP benzinli ve otomatik vites versiyonu ile birlikte 1.6 litre 120 HP dizel motor düz vites seçeneklerine ve 70 in üzerinde gelişmiş güvenlik özelliğine sahip olan Renegade, geleneksel Jeep markası ile yenilikçi tasarım anlayışını bir araya getirmektedir. Renegade in güçlü ve agresif dış görünümü, yüksek kaliteli malzeme kullanımı, ilham verici renk seçenekleri, tamamen yenilenen iç mekânı, geçmişin efsanevi 1941 Willys MB ye dayandırılmıştır. Yeni Renegade, enerjik ve sağlam tasarımı, yenilikçi teknolojik özellikleri ve eğlence sistemiyle fark yaratmaktadır. FCA stratejileri doğrultusunda Lancia markası sadece İtalya pazarında Ypsilon modeli ile hayatına devam edecektir. Bu kararla birlikte, 2015 yılında Türkiye pazarında da Lancia markasının satışına son verilmiş olup, satış sonrası servis hizmetleri sürdürülmektedir. 47

50 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU TOFAŞ BAYİ AĞI Fiat, Alfa Romeo ve Jeep markalarına hizmet veren Tofaş Bayi Ağı nda 74 adet Fiat, 14 adet Alfa Romeo-Jeep ana bayisi bulunmaktadır. FIAT Tofaş, Türkiye geneline dağılmış 74 Fiat bayisine sahiptir. Fiat bayileri müşterilerine daha yakın ve daha kaliteli hizmet verebilmek amacıyla ana tesislerinden farklı lokasyonlarda ilave satış ve servis noktaları da açmaktadırlar. Bu şekilde yapılandırılmış 43 adet uydu satış ve servis noktası bulunmaktadır. Bunlara ek olarak bayilere bağlı çalışan ve sadece satış sonrası hizmeti veren 38 adet yetkili teknik servis faaliyet göstermektedir. Sonuç olarak Fiat, toplam 114 satış ve 136 servis noktasıyla müşterilerine hizmet sunmaktadır. Tofaş bayi ağı, müşterilere sıfır araç satış, ikinci el araç satış, altyapısı teknolojik imkânlarla desteklenmiş satış sonrası hizmet yapılanmasıyla bakım-onarım ve yedek parça satış hizmetleri vermektedir. Güçlü marka konumlanması ve yaygın bayi ağı Türkiye genelinde 79 bayisi bulunan Tofaş ın ileri lojistik ve dağıtım yetkinliği, gelişmiş satış sonrası hizmet olanakları, bayileri ile kurduğu uzun soluklu ve güvene dayalı iş ilişkileri; önemle üzerinde durduğu müşteri memnuniyetini sürekli yükselten etkenlerdir. Satış, servis, yedek parça olarak yapılandırılmış olan Tofaş Bayi Ağı nın tamamına yakını entegre tesis olarak müşterilere hizmet vermektedir. 3S olarak tanımlanan bu bayi ağı yapısı, aynı alanda sıfır araç satışı ve satış sonrası hizmetleri birlikte sunmaktadır. Bunun yanı sıra sigorta hizmetleri ile (kasko, trafik sigortası) çeşitli finansal hizmetler (araç kredisi) de birçok Tofaş bayisinde müşterilere sunulan hizmetler arasındadır. Fiat, Alfa Romeo ve Jeep markalarına hizmet veren Tofaş Bayi Ağı nda 74 adet Fiat, 14 adet Alfa Romeo-Jeep ana bayisi bulunmaktadır. Tofaş ın Türkiye de 64 ilde en az bir showroomu, 57 ilde en az bir servisi bulunmaktadır. Bu rakamlarla Fiat markası, satış ve servis ağı yaygınlığı bakımından Türkiye de ilk üç marka içerisinde yer almaktadır. Fiat bayi teşkilatında, kişi istihdam edilmektedir. Türkiye çapındaki yaygınlığıyla rekabet avantajı sağlayan Tofaş Bayi Ağı nın ortalama faaliyet süresi 20 yılı aşmaktadır. ALFA ROMEO-JEEP Tofaş ın Türkiye genelinde müşterilerine 3S (satış, servis, yedek parça) hizmet sunan 14 adet Alfa Romeo-Jeep bayisi bulunmaktadır. Ayrıca 2S (servis, yedek parça) hizmet veren 5 adet yetkili servisten dördü tüm markalara, bir tanesi ise Lancia ve Jeep markalarına hizmet etmektedir. Alfa Romeo-Jeep bayileri, işlerinde sektör ortalamasının üzerinde tecrübeye sahip, uzun yıllardır bu markalara yatırım yapmış bayilerden oluşmaktadır. Bayiler ve servisler; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Gaziantep, Tekirdağ ve Trabzon illerinde hizmet vermektedir. Alfa Romeo-Jeep bayi teşkilatında toplam 335 kişi çalışmaktadır. 48

51 FAALİYETLER BAĞLI ORTAKLIKLAR Koç Fiat Kredi, Türkiye çapında 81 bayi aracılığıyla entegre finansal hizmetler sunmaktadır. KOÇ FIAT KREDİ FİNANSMAN A.Ş. Koç Fiat Kredi, Tofaş ın temsil ettiği markalara Türkiye çapında 81 bayi aracılığıyla entegre finansal hizmetler sunmaktadır yılı da Koç Fiat Kredi için rekor penetrasyonlara ulaştığı, Tofaş ın satışlarındaki payını artırdığı, müşterilerinin ve bayilerinin ihtiyaçları doğrultusunda ilerlediği başarılı bir yıl olmuştur. Koç Fiat Kredi Finansman A.Ş., 6 Mart 2000 tarihinde Koç ve Fiat Topluluklarının %50-%50 ortaklığıyla tüketici finansmanı hizmetleri sağlamak amacıyla, Türkiye de Fiat Chrysler Automobiles lisansı altında Tofaş tarafından üretilen ve/veya Türkiye ye ithal edilen tüm FCA Grubu araçlarının ve bu araçlarla ilgili her türlü mal ve hizmetlerin kredilendirilmesi amacıyla kurulmuştur. Sırasıyla 2002 yılında Fiat Topluluğu, 2003 yılında da Koç Topluluğu hisselerini Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. ne devretmiştir. 8 Aralık 2011 tarihinde Tofaş tarafından 15 milyon TL tutarında sermaye artışı olmuş ve böylece Şirketin ödenmiş sermaye tutarı 30 milyon TL den 45 milyon TL ye yükselmiştir. Koç Fiat Kredi, müşteri odaklı yaklaşımı, hizmet kalitesi, esnekliği, yenilikçiliği, dinamik iş süreçleri ve verimli uygulamaları ile başta Fiat markası olmak üzere, Türkiye de satışı yapılan Alfa Romeo, Jeep, Ferrari, Maserati ve Iveco markalarının müşterilerinin araç alımlarını ve 2.el araçları kredilendirmektedir. Kredi ürünlerini, hizmet verdiği markaların satış noktalarında müşterilerin kullanımına sunmakta, böylece tüketicilerin satın alma sürecini baştan sona bayide tamamlamalarına olanak veren finansal çözümler sağlamaktadır. Koç Fiat Kredi nin hedefi, iş süreçleri ve operasyonel verimlilik ile Tofaş a hizmet sunmaktır yılında da Koç Fiat Kredi, hizmet verdiği markaların satışları içindeki payını artırmış ve hizmet seviyesini iyileştirilmeye devam etmiştir. Operasyonel yenilikler ile müşterilerine hızlı ve tek noktadan kredi imkanı sunarak, Fiat grubu markalarının iç pazardaki satışlarını artırmak misyonunu sürdürmektedir. Koç Fiat Kredi nin 2015 yılında 186 bin seviyelerinde olan başvuru adedi 2016 yılında 196 bin adet olarak gerçekleşmiş, toplam adet araç için 2.108,4 milyon TL tutarında kredi kullandırılmıştır. Diğer finansman şirketleri içindeki payı %9,6 ya yükselen Koç Fiat Kredi, Tofaş ın perakende satışlarının %69,3 ünü, toplam satışlarının ise %48,5 ini kredilendirmiştir. Müşteri deneyimi odaklı mobil uygulamalar Hayata geçirilen mobil uygulama ve online başvuru projeleri, bayi ve müşteri deneyimini artırmak için odaklanılan uygulamalardır. Web tabanlı bir uygulama olan Online Başvuru ile Koç Fiat Kredi ve Marka web siteleri aracılığıyla müşterilere bulundukları yerden, hızlı kredi hizmeti sunulması hedeflenmektedir. Marka sitelerindeki araç modellerinin konfigürasyon web sayfalarından da uygulamaya erişim sağlanmıştır yılında KFK, teknolojik alanlarda ve özellikle dijitalleşme yolunda proje ve çalışmalarını sürdürmüştür. Şirketin Doküman Yönetimi Sistemi nde yaptığı iyileştirmeler kapsamında, mevcut Mobil Bayi (Dijibayi) uygulamasına ekstra özellikler dahil edilmiş, standart belgelerin akışına kare kod uygulaması eklenmiş ve OCR teknolojisi entegrasyonu yapılmıştır. Temmuz ayında düzenlenen En Başarılı Koçlular finalinde Tofaş ı Dijitalleşme kategorisinde temsil eden projesi Dijibayi, IDC (International Data Corporation) tarafından düzenlenen FinTech konferansında Dijital Kanallar kategorisinde Akbank ve Garanti Bankası gibi finans teknolojilerinde lider iki büyük bankanın ardından üçüncülüğe layık görülmüştür. 49

52 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU BAĞLI ORTAKLIKLAR 2016 yılı Koç Fiat Kredi için Tofaş ın satışları içindeki payını rekor oranda artırdığı başarılı bir yıl olmuştur. Bayilerde kullanılan operasyonel işlemlerin yapıldığı sistemde kullanılan ekranların akıllı cihazlara uyumlu olarak tasarlanması, kredi başvurusunda kullanılan belgelerin fotoğraflarının çekilerek doğrudan yüklenmesi, dijibayi altyapı entegrasyonu ile mobil ortamda kredi evraklarını elektronik arşive gönderme seçeneğinin etkinleştirilmesi özelliklerinin birleştirilmesi sonucu mobil ortamda uçtan uça bir yapı oluşturulmuştur. Şirket ayrıca temel iş altyapısında ve diğer kullanılmakta olan tamamlayıcı alt sistemlerinde sürekli yapılan geliştirmelere dayalı revizyonların mevcut sisteme entegrasyonu ve uygulamaların kullanım optimizasyonu yönünde çalışmalar yapmıştır. Koç Fiat Kredi zengin kredi çeşitliliğiyle, sistem yatırımlarıyla, verdiği kaliteli ve hızlı hizmetiyle, bayileriyle kurduğu güçlü iş birliği ile gelecek yıllarda da bayilerinin, iş ortaklarının ve müşterilerinin bağlılık ve memnuniyetlerini yükselterek hizmet vermeyi hedeflemektedir. Müşteri odaklılığı ve profesyonel yaklaşımıyla, kaliteden ödün vermeksizin çok yönlü finansal hizmetler sunmaya devam edecektir. Şirketin hedefi; marka bilinirliğini, pazar payını, müşteri ve bayi sadakatini artırarak araç finansmanı alanında lider oyunculardan biri olmaktır. ÖZET BILGILER 2016 Yaşayan Portföy (Milyon TL) 2.196,7 Yaşayan Kredi (adet) Penetrasyon Büyük Filo Harici Satışlar %69,3 Penetrasyon - Tofaş Satışlar 48,5% Kredi Başvuru (adet) Finansman Kredileri Toplam (adet) Finansman Kredileri - Tofaş (adet) Finansman Kredileri - 2. El, Iveco (adet) Finansman Kredileri Toplam (Milyon TL) 2.108,4 Vergi Öncesi Kâr (Milyon TL) 70,0 Şirket, kredi portföyünü ağırlıklı olarak kullandığı TL banka kredileri ve menkul kıymet ihraçlarıyla fonlamaktadır. Şirketin tarihinde gerçekleşen Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı nda tarihinde temettü ödemesi yapılmasına karar verilmiştir. Yapılan müzakereler sonucunda, şirketin Türk Ticaret Kanunu na göre ayrılmış olağanüstü yedek akçelerinden her bir hisse başına net 0,89 TL olmak üzere TL (kırk milyon Türk lirası) nın tarihinde nakit temettü olarak ortaklara dağıtılmasına ve olağanüstü yedek akçelerden Türk Ticaret Kanunu nun 519. maddesi uyarınca TL nin (dört milyon Türk lirası) de ikinci tertip yasal yedek akçeye ayrılmasına oy birliği ile karar verilmiştir. Temettü ödemeleri tarihinde gerçekleştirilmiştir yılı kapanış Genel Kurul toplantısı tarihinde gerçekleşecek olup, Yönetim Kurulu nun 2016 yılı kâr dağıtımı teklifi, kanuni yedek akçenin ayrılması sonucu kalan tutarın olağanüstü yedek akçe olarak ayrılması yönündedir yılında temettü ödemesi etkisiyle öz kaynaklar 132,6 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 50

53 FAALİYETLER FER MAS OTO TİCARET A.Ş. Maserati Fer Mas Oto Ticaret A.Ş. faaliyetlerine 2005 yılında, İstanbul da bulunan showroom ve Genel Müdürlük binasında başlamıştır. Aynı dönemde Ferrari-Maserati servis noktasını da müşterilerinin hizmetine sunan Şirket, 2009 yılında faaliyete geçen yeni servis alanıyla satış sonrası hizmetlerini ve müşteri memnuniyetini daha ileri bir noktaya taşımıştır. Fer Mas, hem Ferrari hem de Maserati markalarını Türkiye pazarında en doğru şekilde konumlandırmak amacıyla yoğun iletişim çalışmaları yürütmektedir. Yürütülen bu faaliyetlerle marka bilinirliği, marka bilinci ve marka görünürlüğü artırılmış ve lüks marka konumu güçlendirilmiştir. Fer Mas, Ferrari yi markanın felsefesini benimseyen tüketicilerin tercih ettiği bir tutku otomobili, Maserati yi de sürüş keyfi sunan salon otomobili, bir prestij markası olarak konumlandırmaktadır. Ferrari 1998 den 2005 e kadar geçen sürede Maserati satışları yıllık ortalama beş adet olarak kaydedilmiştir. Kurulduğu 2005 yılında Maserati satış rakamını 10 a çıkaran Fer Mas, bu rakamı yıllar içerisinde istikrarlı şekilde artırmıştır. Maserati nin yeni SUV modeli Levante nin, Türkiye lansmanı 2016 yılında yapılmıştır. Levante, markanın lüks segmentteki ürün gamını tamamlayarak, SUV pazarındaki rekabete katılmasını sağlamıştır yılında satışlarını %107,5 artırarak, ODD tarafından En Hızlı Büyüyen Otomobil markası seçilen Maserati nin 2016 satışları ise 72 adet olarak gerçekleşmiştir den Fer Mas ın kuruluşuna kadar geçen sürede yıllık ortalama sekiz adet olan Ferrari satışları, 2005 ten bu yana artan bir trend izlemiştir yılında Ferrari nin üstü açık, süper spor modeli 488 Spider ile GTC4Lusso, Türkiye de satışa sunulmuştur. Fer Mas ın 2016 yılsonu Ferrari satışları ise 17 adet olmuştur. 51

54

55 OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE EN BAŞARILI AR-GE Tofaş, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri Zirvesi kapsamında art arda ikinci kez Otomotiv Sektör Birinciliği ile ödüllendirildi.

56 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU AR-GE FAALİYETLERİ Tofaş, Ar-Ge vizyonu ile dünyanın her bölgesinde müşteri ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılayan, heyecan verici araçlar ve teknolojiler üretmeyi hedefleyerek çalışmaktadır. Tofaş, Ar-Ge vizyonu ile dünyanın her bölgesinde müşteri ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılayan, heyecan verici araçlar ve teknolojiler üretmeyi hedefleyerek çalışmaktadır. ÜLKE EKONOMISINE KATKI 1994 yılında kurulan Tofaş Ar-Ge Merkezi; teknolojik üstünlüklerinin yanı sıra, yenilikçi mühendislik tasarım detaylarıyla da öne çıkan binek ve ticari araçlar geliştirerek ülke ekonomisine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Araç geliştirme sahasında Avrupa yla rekabet edebilir seviyede bir altyapı oluşturan Tofaş Ar-Ge Merkezi, 2008 yılı itibarıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezi olarak tescil edilmiştir. Toplam m 2 lik laboratuvar ve ofis alanına sahip olan Tofaş Ar-Ge Merkezi; 700 e yakın çalışanı, bünyesindeki laboratuvarların yüksek teknolojisi ve çeşitliliğiyle FCA in Avrupa pazarlarına hizmet veren İtalya dışındaki tek Ar-Ge merkezidir. OTOMOTIV SEKTÖRÜNDE EN IYI AR-GE MERKEZI ÖDÜLÜ Tofaş Ar-Ge Merkezi; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2016 yılında düzenlenen 5. Özel Sektör Ar-Ge Merkezleri Zirvesi nde üst üste ikinci yıl otomotiv sektöründe En İyi Ar-Ge Merkezi ödülünü almıştır. Tofaş, Türkiye deki tüm Ar-Ge Merkezleri arasında en iyi 4. Ar-Ge Merkezi olmuştur yılına kadar araç konsepti, stil, gövde, iç tasarım, süspansiyon, motor, emisyon, titreşim ve akustik alanlarında tamamlanan tasarım ve test altyapı yatırımları, 45 milyon Euro nun üzerine çıkmıştır. AR-GE VE ÜRÜN GELIŞTIRME YETKINLIĞI Tasarım süreçlerini Ar-Ge çalışmalarına entegre eden Tofaş Ar-Ge Merkezi, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmekte, ve de bu teknolojilerin gelişimine doğrudan katkıda bulunmaktadır. Tofaş Ar-Ge Merkezi, yılları arasında Fiat ve PSA markaları için geliştirilen MCV projesinin sorumluluğunu üstlenerek Ar-Ge yetkinliğini artırma konusunda önemli bir ivme yakalamıştır. Daha sonra Yeni Doblò nun Opel, Vauxhall ve Dodge Ram markaları için de geliştirilmesi, Tofaş ın altı farklı markaya üretim yapmasını sağlayarak ihracatının artmasında önemli rol oynamıştır. Tofaş Ar-Ge Merkezi yıllarında ise Egea markasıyla sedan, hatchback ve station wagon ürün geliştirme projelerini yürütmüştür. Fikri mülkiyet hakları Tofaş a ait olan ve Tofaş Ar-Ge sorumluluğunda geliştirilen bu yeni modeller için yapılan 1 milyar ABD doları tutarında yatırım, Türkiye otomotiv sektörü tarihindeki en büyük ürün yatırımlarından biridir. İlk model Egea Sedan, 2015 yılının son çeyreğinde pazara sunulmuş, hatchback ve station wagon modellerinin üretimine de 2016 yılında başlanmıştır. Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ve kuruluşların Ar-Ge ye ayrılan yatırım tutarlarına göre belirlenen sıralamada Tofaş, Türkiye den ilk sırada yer almıştır. Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi nin 2016 Ar-Ge yatırımları Skor Listesi nde yer alan Tofaş, listeye 182,5 milyon Euro luk yatırımla 547. sıradan girerek, bu yıl 27 basamak yükselmiştir. 54

57 FAALİYETLER ÜRÜN GELIŞTIRMEDE KATMA DEĞER YARATAN IŞ BIRLIKLERI Türkiye nin ürün geliştirme merkezi olarak uluslararası tanınırlığının artması ve gelişebilmesi için ön koşullardan biri, Ar-Ge değer zincirinin tüm unsurlarının birlikte ele alınmasıdır. Tofaş, ortak tasarım geliştirme, yerel mühendislik firmalarının örgütlenmesi ve üniversitelerle iş birlikleri konularına özel önem atfetmektedir. Üniversite-sanayi iş birliği projelerinin, teknoloji geliştirme çalışmalarına paralel olarak yürütülmesi gerektiğine inanan Tofaş Ar-Ge, yılları arasında 15 farklı üniversiteyle yaklaşık 117 projede ortak çalışmıştır. Tofaş Ar-Ge Merkezi, ürün teknolojileri geliştirme konularında üniversitelerle seminerler de düzenlemiştir. Tofaş çalışanlarının yenilikçi fikirlerinin hayata geçirilmesi ve iş birliği geliştirmeyi teşvik etmek amacı ile 2011 yılından buyana düzenlenen Benim Projem, altı farklı üniversiteden yaklaşık 20 öğrencinin lisans bitirme projesi seçilerek üniversitelerde de yaygınlaştırılmıştır. Tofaş Ar-Ge de TÜBİTAK ve Avrupa Birliği destekli olarak yürütülen pek çok araştırma projesinde, FCA Araştırma Merkezi ve yabancı tasarım merkezlerinin yanı sıra, çeşitli üniversitelerin öğretim üyeleriyle iş birliği yapılmaktadır. İçinde yer aldığı AB Araştırma Projeleri (FP7 ve Eureka) sayısını 12 ye çıkaran Tofaş Ar-Ge, bu projeler kapsamında 100 ü aşkın uluslararası proje ortağıyla çalışmıştır. Tofaş, Robopartner (Geleceğin Montaj Fabrikalarında Akıllı, Esnek ve Güvenli Operasyonlar İçin İnsan-Robot İşbirliği Teknolojileri) projesiyle, Üretim Teknolojileri alanında proje liderliğini üstlenen ilk ve tek Türk firması olmuştur. PATENT BAŞVURU SAYISINDA %33 ARTIŞ Tofaş Ar-Ge, katma değer sağlayan yeni projeler ve yenilikçi fikirlerle patent başvuru sayısını her yıl artırmayı hedeflemektedir yılında Ar-Ge çalışanlarının yaratıcılık ve buluş yapma yetkinliklerini geliştirmek amacıyla, yaratıcı problem çözme yöntemi olan TRİZ metodu çalışmalarına devam edilmiştir. Bu çalışmalarda 308 öneriden patentlenebilir ve uygulanabilir 76 adet önerinin 65 adedi için patent başvurusu gerçekleştirilmiş, 11 öneri üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir. Tofaş Ar-Ge Merkezi tarafından yürütülen yenilikçi çalışmalar sonucunda, 2016 yılında bir önceki yıla oranla patent başvurusu sayısında %33 artış sağlanmış ve 141 adet yeni patent başvurusu gerçekleştirilmiştir. 55

58 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU AR-GE FAALİYETLERİ Tofaş Ar-Ge Merkezi nin çevre koruma odaklı araştırmalarının temelinde, taşıt elektrifikasyonu, hafifletme ve sessizleştirme konuları yer almaktadır. AR-GE VIZYONU Tofaş Ar-Ge dünyanın her bölgesinde müşteri ihtiyaçlarını tam anlamıyla karşılayan, heyecan verici araçlar ve teknolojiler üretmeyi hedeflemektedir. Tofaş Ar-Ge nin bu vizyon kapsamında oluşturduğu stratejik hedefleri arasında; FCA Ar-Ge nin Avrupa ve Orta Doğu Bölgesi nde geliştirmeyi planladığı ürünlerin tasarım sürecinde yer almak, Müşteri değeri yaratmak için üretim ve ileri ürün teknolojileri geliştirmek, Türkiye de ortak tasarımcılar ile mühendislik firmalarının gelişimini sağlamak yer almaktadır. Yenilikçi ürünler ve katma değerli projeler geliştirmek amacıyla bilgi ve teknolojiye sürekli yatırım yapan Tofaş, dünya kalitesinde ve müşteriye en uygun ürünleri sunma konusundaki çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir. TOFAŞ AR-GE VE ÇEVRE Tofaş Ar-Ge Merkezi nin çevre koruma odaklı araştırmalarının temelinde, taşıt elektrifikasyonu, hafifletme ve sessizleştirme 56 konuları yer almaktadır. Türkiye deki ilk elektrikli hafif ticari aracı geliştiren Tofaş, dünyadaki elektrikli taşıt teknolojilerini yakından takip etmektedir. Bu çerçevede, geliştirilen yenilikçi çözüm ve uygulamalarla bu teknolojilerin bütünleştirilmesi, elektrikli taşıt sistem ve bileşenlerinin yerli üretiminin sağlanması hedefiyle çalışmalar yürütülmektedir. Tofaş ta geliştirilen sürücüsüz otonom araç Let Me Drive test sürüşüne başlamıştır. Prototip Doblò aracı GPS koordinatlarındaki bir parkuru takip edebilen, yol üstü cisim ve kaldırımlardan kaçabilen, gaz, fren ve direksiyonun tüm kontrolüne sahip otonom gidebilen bir araç haline dönüştürülmüştür. Tofaş, taşıtların toplam ağırlığında sağlanacak bir azalmanın, yakıt tüketimi, egzoz emisyonu ve çevre açısından pozitif bir etki yaratacağının bilincindedir. Buradan hareketle yapılan çalışmalar; yüksek dayanımlı hafif malzeme teknolojileri ve hibrid çözümlerle birlikte, kesit ve topoloji optimizasyonuna dayalı hafif tasarım çözümleri üzerine yoğunlaşmıştır. Tofaş ın müşteri odaklı teknolojik araştırma faaliyetleri, konfor ve güvenlik yönünden sürücüye hizmet ve destek sunan akıllı taşıt kavramlarıyla beraber; insan merkezli tasarım felsefesi ekseninde, antropometri, ergonomi, demografi gibi insanı konu alan bilimlerin ışığında devam etmektedir.

59 FAALİYETLER KALİTE YÖNETİMİ WCM (Dünya Klasında Üretim) kapsamında FCA dünyasında Altın Seviye ye erişen ilk üç fabrikadan biri olan Tofaş, müşteri memnuniyetini merkeze almaktadır. Tofaş, müşteri memnuniyetini merkeze alan bir kalite kültürüne sahiptir. Çalışanların kalite yönetimine katılımını ve gelişimini de ilke edinen Şirket, bu alandaki çalışmalarıyla dünya klasında üretimde rekabet avantajı sağlamaktadır. Tofaş, tüm ürün ve hizmetlerinin kalite seviyesini geliştirmek ve en rekabetçi düzeye yükseltmek için çalışmaktadır. Değişen ve gelişen müşteri beklentilerine göre Şirket in kalite yönetim sistemi düzenli olarak güncellenmekte ve geliştirilmektedir. WCM (DÜNYA KLASINDA ÜRETIM) WCM (World Class Manufacturing - Dünya Klasında Üretim) metodolojisi, üretimde rekabet gücünü sistematik biçimde iyileştirmek ve geliştirmek için kullanılmaktadır. Metodoloji temel olarak iş güvenliği, kalite, maliyet, teslimat ve çevre konularına odaklanarak her birinde sıfır a ulaşmayı hedeflemektedir: sıfır iş ve çevre kazası, sıfır kalite hatası ve sıfır kayıp yılında WCM çalışmalarına başlayan Tofaş, En Hızlı İlerleyen Fabrika ödülünün ardından, 2009 da Gümüş Seviye ye ulaşan ilk Fiat fabrikası olmuştur te gerçekleşen denetim sonucunda FCA dünyasında Altın Seviye ye erişen ilk üç fabrikadan biri olan Tofaş, 2016 yılında 76 puana ulaşarak gelişimini devam ettirmiştir. WCM yolculuğu boyunca üretim standartlarını sürekli yükseltmeye odaklanan Tofaş, Altın Seviye ye gelirken iş kazalarını, dış kalite göstergelerini, üretkenliğini ve makine arızalarını önemli miktarlarda iyileştirmiştir. Bütün bu iyileştirmeler, sistematik yaklaşım ve çalışanların katılımıyla gerçekleşmiştir yılı içerisinde Tofaş ta çalışan her operatör, ortalama 24 adet öneri vermiştir. Tofaş, Dünya Klasında Tedarikçi (WCS) programı kapsamında 2009 yılından bu yana WCM metodolojisinin tedarikçilerinde de uygulanmasına önderlik etmektedir. Çalışmalar 2016 sonu itibarıyla 24 tedarikçi ile sürdürülmektedir. FCA bünyesinde endüstriyel alandaki standartları dünya klasına yükseltmek amacıyla 2006 yılında başlatılan WCM programı, bugün dünya çapında 210 FCA fabrikasında ve 370 tedarikçisinin fabrikalarında uygulanmaktadır. 57

60 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU İNSAN KAYNAKLARI Tofaş insan kaynakları politikasının odağında, faaliyetlerine en uygun nitelikli insan gücünü istihdam etmek bulunmaktadır. Tofaş; insan kaynağını, tecrübe ve yaratıcılıkları ile gelişen rekabet koşullarına hızlı uyumun sağlanması ve liderlik için itici güç olarak kabul etmektedir. Tofaş insan kaynakları politikasının odağında, faaliyetlerine en uygun nitelikli insan gücünü istihdam ederek, çalışanlarına yüksek motivasyon sağlayacak altyapıyı oluşturmak yer almaktadır yılsonu itibarıyla Tofaş ta ü saat ücretli ve ü aylık ücretli olmak üzere kişi çalışmaktadır. ÇALIŞAN SAYISI Aylık Ücretli Saat Ücretli Toplam CİNSİYETE GÖRE ÇALIŞAN DAĞILIMI Erkek (Aylık Ücretli) Kadın (Aylık Ücretli) 331 Erkek (Saat Ücretli) Kadın (Saat Ücretli) 540 ÇALIŞANLARIN YAŞ ORTALAMASI Aylık Ücretli 35,9 Saat Ücretli 30,3 İŞE ALMA PROSEDÜRLERI Tofaş, işe alımlarda kişilik envanteri, yetkinlik bazlı mülakat, yabancı dil sınavı, teknik mülakat, rol gereği analiz, sunum, referans kontrolü gibi en doğru ve işe en uygun adayı seçmeye yardımcı olacak teknikleri kullanmaktadır. Bu yöntem kişilerin teknik becerilerinin yanı sıra davranış eğilimleri, iş yapış biçimleri ve kurum kültürüne uyumlarıyla ilgili daha fazla bilgi edinilmesini sağlamaktadır. Tofaş, işe alım sürecinde boş pozisyona yönelik ilanın, aynı zamanda iç ilan sistemiyle tüm Koç Topluluğu şirketlerinde görünür olmasını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, nitelikli adaylara ulaşmak için üniversitelerin kariyer günlerine katılım, projeli stajyer programı ve Hack-Auto gibi fonksiyon ihtiyaçlarına özel işe alım etkinlikleri de bu sürecin bir parçasıdır. TOFAŞ AKADEMI Çalışanların bilgi ve becerilerini artırmak amacıyla faaliyet gösteren Tofaş Akademi, tüm değer zincirinin eğitim ve gelişim yönetimini bir çatı altında toplamaktadır. Teknik ve davranışsal sınıf eğitimlerinin %61 i iç kaynaklar tarafından verilmektedir yılında da Sektördeki bir ilk olan, otomotiv satışı konusunda meslek edindirmeye yönelik gelişim programı Satış Akademisi hayata geçirilmiştir kişilik bir başvuru arasından mülakatlarla seçilen 35 adaya, iki haftalık program kapsamında eğitim verilmiştir. Programın ardından bayi staj programı düzenlenmiş ve katılımcılar mezun olmaya hak kazanmıştır. Toplam 31,2 58

61 FAALİYETLER AYLIK ÜCRETLI ÇALIŞANLARA VERILEN EĞITIM Sınıf Eğitimi Organizasyonu Bireysel Gelişimi Destekleyecek Uzaktan Eğitim Sağlanan Toplam Eğitim kişilik adet 48 adam/saat SAAT ÜCRETLI ÇALIŞANLARA VERILEN EĞITIM Sınıf Eğitimi Organizasyonu Bireysel Gelişimi Destekleyecek Uzaktan Eğitim Sağlanan Toplam Eğitim İŞ ORTAKLARINA VERILEN EĞITIM kişilik 70 adet 66 adam/saat 75 Tedarikçinin 693 Çalışanına 620 saat Teknik Sınıf Eğitimi Bayi Sahibine Teknik ve Davranışsal Sınıf Eğitimi PERFORMANS YÖNETIM SISTEMI Tüm Tofaş çalışanlarını kapsayan Performans Yönetim Sistemi, performans ve gelişim odaklı kültürü destekleyecek biçimde uygulanmaktadır. Performans Yönetim Sistemi nin en önemli iki temel yapı taşı, hedefler ve davranışsal yetkinlikler olarak belirlenen Liderlik Prensipleri dir. Hedefler sene başında belirlenmekte, gelişim planlarıyla birlikte yılda en az bir kere gözden geçirilmektedir. 360 Derece Yetkinlik Değerlendirme yaklaşımı ile de çalışanlar, yöneticilerine ve iş arkadaşlarına Liderlik Prensipleri ile ilgili geribildirim verme imkanı bulmaktadır. MADDI VE SOSYAL HAKLAR Koç Topluluğu şirketlerinde çalışmaya başlayan her beyaz yakalı çalışan işe girişte Koç Holding Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı na üye olmaktadır. Tahsil edilen kesenekler menkul ve gayrimenkul yatırımlarında değerlendirilmektedir. Değerlendirilen kesenekler emeklilik veya üyeliğin sona ermesi halinde toptan ödeme ya da emekli ikramiyesi şeklinde geri ödenmektedir. Ayrıca Vakıf üyeleri ve emekliler, eşleri ve çocukları da dahil olmak üzere, sağlık sigortası, mesken edinme ve belirli ihtiyaçların karşılanması için finansman desteği ve vefat, hastalık sebebiyle çalışamama ve kısmi maluliyet hallerinde risk teminatı gibi sosyal haklardan da faydalanmaktadırlar. 1 Haziran 2016 tarihi itibarıyla tüm saat ücretli Tofaş çalışanları, %100 şirket katkısı ile Tamamlayıcı Sağlık Sigortası kapsamına dahil edilmiştir. Çalışanlar tercihe göre eş ve çocuklarını da sigortaya dahil edebilmektedir. 59

62 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU İNSAN KAYNAKLARI Kadın istihdamını artırmak ve kadınların iş-özel hayat dengesinin sağlanmasına katkı amacıyla 2016 yılında Kreş Yardımı uygulaması başlatılmıştır. Tofaş 2011 yılında başlattığı Tofaş tan Öğrenime Bir Destek Daha isimli çalışan çocukları için burs uygulamasından bugüne kadar kişi yararlanmıştır. Kadın istihdamını artırmak ve kadınların iş-özel hayat dengesinin sağlanmasına katkı amacıyla 2016 yılında Kreş Yardımı uygulaması başlatılmıştır. Uygulamadan 2016 yılsonuna kadar 242 kadın çalışan faydalanmıştır. Engelli çalışanlara yönelik bir günlük askerlik uygulaması 2016 yılında da hayata geçirilmiştir. Tofaş, Türk Metal Sendikası ile MESS arasında tarihinden itibaren geçerli olmak üzere tarihinde imza edilen grup toplu iş sözleşmesine tabidir. Üç yıl süreli olan yürürlükteki sözleşme, tarihinde sona erecektir. Tofaş ın tarihi itibarıyla kıdem tazminatı yükümlülüğü bin TL dir ve tamamı için karşılık ayrılmıştır. Çalışanlara yasal mevzuat kapsamında sosyal haklar düzenli ve periyodik olarak sağlanmaktadır. DOKTORA VE YÜKSEK LISANS PROGRAMLARI Tofaş Ar-Ge Merkezi istihdamında, yüksek lisans ve doktora eğitimi almış personele öncelik verilmektedir. Ar-Ge Merkezi nde çalışan yüksek lisans ve doktoralı personel sayısı 146 ya yükselmiştir. Tofaş bu kapsamda Uludağ Üniversitesi ile ortak yürütülen Otomotiv Yüksek Lisans Programı nı desteklemektedir. Söz konusu programda konularında deneyimli altı Tofaş personeli; Taşıt Mekaniği, otomotiv tasarım, imalat ve proje yönetimi (doktora), otomotiv mühendisliğine giriş (lisans), taşıt tasarımı alanında ders vermektedir yılı itibarıyla 14 Tofaş çalışanı yüksek lisans programına, üç Tofaş çalışanı da doktora programına devam etmektedir. 60

63 FAALİYETLER Tofaş çalışanlarının gönüllülük esasıyla oluşturdukları 15 kulüp ve 10 spor dalındaki takımlar faaliyetlerini aktif olarak sürdürmektedir. SOSYAL FAALIYETLER Tofaş Fabrikası nda bulunan sosyal tesisler, tüm çalışanlara, eşleri ve çocuklarıyla birlikte kullanım olanağı sunmaktadır. Tesisler ayrıca çalışanlara özel günlerde ve organizasyonlarda bir araya gelme fırsatı yaratmaktadır. Mustafa V. Koç Spor Salonu içerisinde yer alan fitness salonu da, Tofaş çalışanlarının hizmetine açılmıştır. Tofaş Spor Kulübü, çalışan çocukları için yüzme, basketbol, futbol yaz okulları açarak çocuklar için de spor olanakları sağlamaktadır. İstanbul Genel Merkez de de bütün çalışanların kullanımına açık bir spor salonu bulunmaktadır. Hem Tofaş Fabrikası nda hem de Genel Merkez de verilen genel sağlık hizmetlerine ek olarak, randevulu diyetisyen hizmeti sunulmaktadır. Tofaş çalışanlarının gönüllülük esasıyla oluşturdukları 15 kulüp ve 10 spor dalındaki takımlar faaliyetlerini aktif olarak sürdürmektedir. Sosyal faaliyet toplulukları, konser, sergi, gösteri ve konferans gibi yılda ortalama 200 kültürel, sanatsal ve sportif etkinlik düzenlenmektedir. Bu etkinliklere her yıl 50 binin üzerinde çalışan ve onların yakınları katılmaktadır. İki yılda bir İtalya da FCA şirketleri arasında Fiat GAMES adı ile beş ayrı branşta düzenlenen yarışmalarda Tofaş takımları başarılı performanslar sergilemektedir. Tofaş atletizm takımı, FCA şirketleri arasında gerçekleştirilen CorriFiat Atletizm Müsabakaları nda her yıl başarılı sonuçlar elde etmektedir. Tofaş çalışanlarının futbol, voleybol, basketbol, tenis, bowling, satranç, yüzme, atletizm ve yelken takımları Koç Spor Şenliği nde ve şirketler arası organizasyonlarda yer almayı sürdürmüştür. Şirket içi turnuvalar da, çalışanlarca büyük ilgi görmektedir. 61

64 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI Tofaş ın Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, sürdürülebilir gelecek stratejilerine dayalı iş modelleri çerçevesinde, Hayat Yenilenmektir felsefesine dayanmaktadır. SÜRDÜRÜLEBILIR GELECEK STRATEJILERINE DAYALI İŞ MODELLERI Tofaş ın Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk faaliyetleri, toplumsal, çevresel ve ekonomik boyutlar bağlamında ele alınmaktadır. Sürekli iyileştirmek ve daha ileri hedeflere taşımak, Tofaş ın kurumsal sürdürülebilirlik anlayışının ana hatlarını oluşturmaktadır. Tofaş ın Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, bütüncül bir yaklaşım kapsamında ve sürdürülebilir gelecek stratejilerine dayalı iş modelleri çerçevesinde, Hayat Yenilenmektir felsefesine dayanmaktadır. Tofaş Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, gerek Tofaş Fabrikası nın bulunduğu bölge ve gerekse yurt çapında, Tofaş ın paydaşlarına karşı sorumluluğunu ortaya koyacak şekilde değerlendirilmektedir. Bu nedenle tedarikçiler, bayi ağı ve tüm paydaşlarla bir değer zinciri oluşturulması doğrultusunda, sürdürülebilirlik yaklaşımı ve kurumsal sosyal sorumluluk uygulamaları bir bütün olarak ele alınmaktadır. Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası, çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim temelinde; Riskleri etkin bir biçimde yöneterek, tüm süreçleri sürekli iyileştirmek, İş sağlığı ve güvenliği konusunda sıfır kaza ilkesiyle çalışmak, Şirket performansını ve üretimin verimliliğini artırmak, Çalışanları aktif katılıma özendirerek açık iletişim ortamı sağlamak, Enerjiyi verimli kullanmak, çevresel dengeyi ve doğal kaynakları korumak, Paydaşların iklim değişikliği konusunda bilgilerini ve toplumsal bilincini artırmak, Ulusal çevre mevzuatı, ilgili çevre standartları ve bu alandaki en iyi teknolojileri temel alan sürdürülebilir bir çevre yönetimi politikası izlemek, Tüm faaliyetlerinde bilgi güvenliği ve iş sürekliliğini sağlamak, Ulusal ve uluslararası mevzuat gerekliliklerine uymak, Paydaşlarıyla ilişkileri şeffaf bir biçimde ve ortak akıl ile yönetmek, Müşteri memnuniyetinde sürekliliği sağlamak, Tedarikçilerini sürdürülebilirlik uygulamalarına yönelik olarak geliştirmek, Sürdürülebilir çevre politikası uygulamalarını, şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmak, Kurumsal Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini, Şirket stratejileri, hedefleri ve öncelikleri doğrultusunda paydaşlarına sunmak, Başta etik değerler ve yolsuzlukla mücadele olmak üzere, Kurumsal Yönetim İlkelerini Şirket kültürü olarak benimsemek, prensiplerini kapsamaktadır. Bu bağlamda, Yönetişim ve Sürdürülebilirlik kapsamında Şirket in Kurumsal Yönetim Yapısı, Risk Yönetimi, İş Etiği ve Yolsuzlukla Mücadele, Sürdürülebilirlik Yönetimi ve Paydaş Katılımı önem taşımaktadır. Kurumsal Yönetim anlayışına uygun çalışmaların Şirket bünyesinde devamına ve hayata geçirilmesine dair faaliyetlerin yanı sıra, bunun Şirket in paydaşlarıyla beraber gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalara gereken özeni göstermek suretiyle bu doğrultudaki Sosyal Sorumluluk faaliyetlerinin sürdürülmesine gereken önem verilmektedir. Bu çerçevede, tüm paydaşların eşitliği, bilgilendirme sorumluluğu ve kurumsal yönetim uygulamaları ile beraber, Şirket in kurumsal faaliyetlerinde sürdürülebilirliğin sağlanması, Şirket in temel amaçları arasında yer almaktadır. 62

65 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK ANLAYIŞI Tofaş ın sürdürülebilirlik anlayışı, gerek kurumsal sosyal sorumluluk ve gerekse toplum üzerinde etki kriterleri dikkate alınarak, hem kurum bünyesinde, hem de topluma yönelik sosyal çalışmalar çerçevesinde yürütülmektedir. Dolayısıyla, Sürdürülebilirlik Yönetişimi çerçevesinde; İklim Değişikliği konusundaki faaliyetler ve Emisyon Oranları; Ürün Portföyü ve Ürün Stratejileri; Pazarlar ve Müşteri Memnuniyeti; AR-GE Yönetimi, Dünya Klasında Üretim (WCM) ve Yönetim Standartları; Enerji Verimliliği; Çevre Yönetim Sistemleri; İş Sağlığı ve Güvenliği; Çalışma Ortamı ve Yetenek Yönetimi; Tedarik Zinciri Yönetimi; Bayii ve Servis Ağı, önem taşımaktadır. İklim değişikliği, çevre, işçi sağlığı ve güvenliği, kurumsal yönetim, etik değerler, tedarik zinciri ve sosyal sorumluluk ekseninde Sürdürülebilirlik Raporlarının hazırlanması, Sürdürülebilirlik Politikası nın temel değerlendirilmesi olarak ele alınmaktadır. Bu çerçevede; periyodik ve dönemsel çalışmalara ilişkin olarak, gerek faaliyet raporlarında, gerek sürdürülebilirlik raporlarında ve gerekse Şirket in basılı, süreli ve enformatik yayınlarında, kapsamlı, aydınlatıcı ve ayrıntılı bilgilere yer verilmektedir. Bu doğrultuda, başta Şirket çalışanları, hissedarlar ve menfaat sahipleri olmak üzere tüm paydaşlarla, söz konusu süreçler paylaşılmakta ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Ayrıca Tofaş ın intranet ve internet web sitelerinde gerekli bilgilere ve ilgili linklere yer verilerek, kurum politikaları doğrultusunda oluşturulan ve sürdürülen faaliyetler, paydaşların bilgilerine sunulmaktadır. Sürdürülebilirlik Politikası kapsamında, Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini, kurumların hesap verebilirlikleri ve paydaşlarına karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmeleri olarak değerlendiren Tofaş; sürdürülebilir ve geliştirilebilir sosyal sorumluluk uygulamalarını hayata geçirmeyi kurumsal bir politika olarak kabul etmektedir. Tofaş ın Kurumsal Yönetim Uyum Raporları nda da yer verildiği üzere, menfaat sahipleri olarak tüm paydaşlar, kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında ele alınır. Şirket in bu yöndeki çalışmalarını da kapsayacak şekilde, başta pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ve yönetim kurulu kapsamında kurumsal yönetim uygulamalarını değerlendirmek suretiyle, Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi yaptırılmakta olup, söz konusu Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notunu da içeren rapor, yıllık periyodlarla ve KAP aracılığıyla Borsa İstanbul (BİST) bünyesinde kamuoyuna açıklanmak suretiyle, web sitesinde de yayımlanmaktadır. Şirket bu çerçevede, BİST Kurumsal Yönetim Endeksi nde yer alırken, Kurumsal Yönetim İlkelerine verdiği önem kapsamında bunu sürekli ve dinamik bir süreç olarak yürütmektedir. Her yıl Endeks kriterleri için gereken çalışmalar periyodik olarak yapılmaktadır. Tofaş ın ana ortakları, Koç Holding in dâhil olduğu Küresel İlkeler Sözleşmesi (Global Compact) ve kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı ile FCA-Fiat Chrysler Automobiles ın sürdürülebilirlik ve kurumsal sosyal sorumluluk perspektifi, Tofaş ın Sürdürülebilirlik Politikası nın da ana eksenlerini oluşturmaktadır. 63

66 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKASI Tofaş ın sürdürülebilirlik anlayışı, gerek kurumsal sosyal sorumluluk ve gerekse toplum üzerinde etki kriterleri dikkate alınarak oluşturulmaktadır. KURUMSAL VE TOPLUMSAL GELIŞIMI SAĞLAYACAK ÖNCELIKLER Tofaş; benimsediği Kurumsal Sosyal Sorumluluk anlayışının ve uygulamalarının kapsadığı süreçler doğrultusunda, yasal mevzuata uyumu temel gereklilik olarak kabul etmekte ve gerek kurumsal, gerekse toplumsal gelişimi sağlayacak dinamikleri teşvik edecek öncelikleri uygulamaya geçirmektedir. Bu yönde, insan kaynakları ve insana yatırım projeleri, paydaş kültürü ve Şirket vizyonu, eğitim destek faaliyetleri, kültür ve sanatı geliştirici uygulamalar, çevre duyarlılığı ve çevrenin korunması gibi kurumsal sosyal sorumluluk alanlarına giren tüm konularda belirlenen kriter ve prensiplere uygun olarak hareket edilmektedir. Tofaş ayrıca çevre politikası ve bu yöndeki faaliyetleri ile sürdürülebilir gelişme ilkesi çerçevesinde proaktif bir çevre yönetim sistemi uygulamayı ve geliştirmeyi hedeflemektedir. Sosyal sorumluluğa giren tüm alanlar dâhilinde, gerekli tüm ulusal ve uluslararası standartların gözetilerek uygulanmasının yanı sıra, bunların geliştirilmesi yönündeki çalışmalar hayata geçirilmektedir. PAYDAŞLARIN MEMNUNIYETI VE BEKLENTILERINI DIKKATE ALAN SÜRDÜRÜLEBILIRLIK POLITIKASI Tofaş ın Sürdürülebilirlik Politikası çerçevesinde; sosyal, etik ve çevresel yönetimle ilgili, paydaşların katılımına dayanan ve paydaşların memnuniyeti ve beklentilerini dikkate alan bir bütünlük söz konusudur. Bu doğrultuda Şirket in vizyonu ve paydaşları tarafından tercih edilen kurumsal faaliyetleri çerçevesinde, gerek sürdürülebilirlik, gerekse sosyal sorumluluk anlayışı ve uygulamaları sürekli geliştirilerek devamlılık arz etmektedir. Bu çerçevede, çevresel, sosyal ve yönetsel açılardan Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası geliştirilmek suretiyle, Yönetim Kurulu düzeyinde takip edilmektedir. İlgili konular Yönetim Kurulu sorumluluğundaki mevcut Komiteler bünyesinde değerlendirilerek, raporlanmaktadır. Tofaş ın, kurumsal, sosyal ve çevresel etkinlikleri ve faaliyetleri doğrultusunda; bu süreçlerin yönetimi, iyileştirilmesi ve denetlenmesi ile yönetsel, sosyal ve çevresel performansın raporlanması ve elde edilen sonuçların tüm paydaşların ve kamuoyunun bilgisine sunulması Şirket için önem taşımaktadır. Bu doğrultuda Sürdürülebilirlik Raporlaması yapılmasına önem verilmektedir. Bu kapsamda, Tofaş ın sürdürülebilirlik ve sosyal sorumluluk faaliyetleri, ulusal ve uluslararası standartların tatbikini mümkün kılacak yaklaşımların hayata geçirilebilmesi ve geliştirilebilmesi için Şirket politikaları kapsamında ele alınarak uygulamaya geçirilmekte ve gelişmeler takip edilmektedir. 64

67 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Tofaş, toplum için değer yaratacak; eğitim, kültür-sanat ve spor alanlarında uzun soluklu sosyal sorumluluk projelerine odaklanmıştır. Ülke ekonomisine yaptığı katkıyı farklı eksenlerde ortaya koyan Tofaş, toplum için değer yaratacak; spor, eğitim ve kültür-sanat alanlarında toplumsal gelişmeyi çok yönlü bir yaklaşımla destekleyecek, uzun soluklu sosyal sorumluluk projelerine odaklanmıştır. SPOR Tofaş Spor Kulübü 1974 te Bursa daki Tofaş Fabrikası nda, Tofaş SAS (su sporları, atletizm, sportif oyunlar) adıyla kurulan Tofaş Spor Kulübü, 1995 yılında bugünkü ismini almıştır. Basketbol, futbol, voleybol, masa tenisi, su topu ve briç dallarında faaliyet gösteren kulüp Bursa ya, basketbol branşında ilk Avrupa Kupası Finali ve ilk Türkiye Şampiyonlukları, Cumhurbaşkanlığı Kupası Şampiyonluğu, Türkiye Kupası Şampiyonlukları ve Okullar Basketbol Dünya Şampiyonluğu kazandırmıştır. Tofaş Basketbol Takımı, sezonunda Süper Lig de mücadele etmektedir. Tofaş Spor Kulübü, uzun yıllardır devam eden altyapı yatırımları ve oluşturduğu altyapı odaklı takım modeliyle Türk sporuna yeni yetenekler kazandırmaktadır. Tofaş Spor Salonu Tofaş, evsahibi olduğu maçları Bursa daki Nilüfer Tofaş Spor Salonu nda oynamaktadır. Yüksek doluluk oranıyla gerçekleştirilen maçlar, Bursa halkının da sosyal hayatına katkıda bulunmaktadır. 65

68 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Bursa yı basketbol şehri yapmak misyonu ile başlatılan Yeni Nesil Tofaş Projesi nin, tüm Türkiye ye yayılması hedeflenmektedir. Yeni Nesil Tofaş Projesi Çocuklara spora erişimde fırsat eşitliği yaratmayı hedefleyen Yeni Nesil Tofaş Projesi; çocuklara spor eğitiminin ötesinde, hayatın her alanında başarılı olmalarına yardımcı olacak bir kültür ve bakış açısı kazandırmak üzere 2016 yılında hayata geçirilmiştir. Yeni Nesil Tofaş; her çocuğun yaşadığı çevrede eşit imkanlarla basketbol oynayabildiği gerçek spor kültürüne sahip bir nesil için antrenör, aile ve çocuk üçgeninde bir eğitim ve uygulama modelidir. Yeni Nesil Tofaş Projesi kapsamında Bursa nın farklı ilçelerinde kurulan sekiz basketbol okulu ile yılsonuna kadar yaklaşık 650 çocuğa ulaşılmıştır. Altyapıya seçilen çocuklardan oluşturulan dokuz minik takım, antrenmanlarına Mustafa V. Koç Spor salonunda devam etmektedir. Sportif faaliyetlerin sürdürülebilirliği için her hafta projede stajyer olarak yer alan 14 antrenöre teorik ve sahada aktif antrenman yaptırma eğitimleri verilmektedir. Bölgelerdeki antrenör ve aileleri eğitmek için oluşturulan E-Learning sistemi, basketbol kültürünün halkın geneline yaymak için düzenlenen sokak turnuvaları, çocukların sosyal zeka gelişimini desteklemek amacıyla hazırlanan bilim ve yaratıcı drama atölyeleri projenin diğer faaliyet alanlarındandır. Kulüp içerisindeki kurulan Türkiye nin ilk spor kütüphanesinin 2017 yılında yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Bursa yı basketbol şehri yapmak misyonu ile başlatılan Yeni Nesil Tofaş Projesi nin, Bursa dan başlayarak tüm Türkiye ye yayılması hedeflenmektedir. Mustafa V. Koç Spor Salonu Tofaş Spor Kulübü nün Şubat 2015 te inşasına başladığı Mustafa V. Koç Spor Salonu 9 Haziran 2016 da hizmete açılmıştır. Mustafa V. Koç Spor Salonu, Tofaş personelinin yanı sıra Bursa daki amatör spor kulüplerine ve sporculara da hizmet vermektedir m 2 lik tesiste, üç basketbol sahasını içeren spor salonu, kondisyon merkezi ve her türlü fizik tedavi ihtiyacını karşılayacak tam teşekküllü sporcu rehabilitasyon merkezi yer almaktadır. 66

69 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EĞİTİM Fiat Laboratuvarları Türk otomotiv sanayisindeki yeni teknolojilere hakim teknik insan gücünün yetiştirilmesini ve bu gücün sanayide değerlendirilmesini amaçlayan Fiat Laboratuvarları, Koç Holding in Meslek Lisesi Memleket Meselesi projesiyle entegre olarak yürütülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü yle iş birliği içinde çalışan Tofaş, Fiat Laboratuvarları vasıtasıyla, endüstriyel teknik eğitim okul ve kurumlarının motorlu araçlar teknolojisi alanlarının geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. İlki 2006 da Şişli Endüstri Meslek Lisesi nde açılan Fiat Laboratuvarı, 2016 yılında 10 uncu yaşını kutlamıştır. İstanbul, Bursa, Kocaeli, Ankara, Antalya, İzmir, Adana, Samsun ve Diyarbakır daki toplam 11 meslek lisesinde kurulan Fiat Laboratuvarları nda, Tofaş Satış Sonrası Yöneticileri, Servis Konseyi Bölge Temsilcileri ve okulların bulunduğu illerde bağlı olunan Servis Müdürleri birlikte çalışmaktadır itibarıyla Fiat Laboratuvarları programı dahilinde, koçluk yapan Servis Müdürleri nin sayısı iki katına çıkarılmıştır yılı itibarıyla Fiat Laboratuvarlar ında eğitim gören öğrenci ve eğitim veren öğretmen sayısı kişiye ulaşmıştır yılında Fiat Laboratuvarları ndan 221 öğrenci mezun olmuş, 10 u kız öğrenci olmak üzere 65 mezun Fiat yetkili servislerinde ve 11 öğrenci de Tofaş Fabrikası nda çalışmaya başlamıştır Avrupa Birliği Projesi kapsamında, ortak her okuldan belirlenen Fiat Laboratuvar öğrencisi ve öğretmenleri, Avrupa ülkelerinde eğitim alma ve servislerde çalışarak yurt dışı deneyimi kazanmışlardır. Fiat Laboratuvarları nda çalışan öğretmenlere her yıl Tofaş Akademi tarafından hizmet içi eğitim kapsamında güncel teknolojileri içeren teknik, davranışsal ve sosyal sorumluk projeleri hakkında eğitimler verilmektedir da 10 uncusu düzenlenen Hizmet İçi Eğitim Programı ndan bugüne kadar Fiat Laboratuvar öğretmenleri ile birlikte Türkiye nin değişik illerinde bulunan 400 meslek lisesi öğretmeni faydalanmıştır. Meslek Lisesi Memleket Meselesi projesi kapsamında, Fiat Laboratuvarları nda öğrenim gören öğrenciler arasından, 2016 yılında istenilen koşullara sahip 274 öğrenciye her yıl Vehbi Koç Vakfı tarafından burs sağlanmaktadır. Tofaş Fen Lisesi Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi DOSAB ve Tofaş ın 2012 yılsonunda hayata geçirdiği Fen Lisesi inşaatı, 2014 yılında tamamlanmıştır öğretim yılında eğitime başlayan Tofaş Fen Lisesi, Bursa-Nilüfer ilçesinin Özlüce mevkiinde yer almaktadır. Toplam m 2 lik bir alanda kurulu, 16 dersliği, 280 kişi kapasiteli 70 yurt odası ve bir spor salonu bulunan lisede, 397 öğrenci eğitim almaktadır yılında ilk mezunlarını veren Tofaş Fen Lisesi nin öğrencileri, 2016 yılında da LYS de (Lisans Yerleştirme Sınavı) önemli bir başarıya imza atarak sınavda %87 oranında bir başarıya ulaşmış, Tofaş Fen Lisesi, Bursa daki en başarılı orta öğretim kurumu olmuştur. 67

70 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK Kapılarını 2002 yılında açan Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, kuruluşundan bugüne kadar yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir. KÜLTÜR-SANAT Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi ve Tofaş Sanat Galerisi Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, Anadolu daki otomotiv mirasına sahip çıkmak amacıyla kurulmuş, Türkiye nin ilk ve tek Anadolu arabaları müzesidir. Umurbey Mahallesi nde bulunan eski ipek fabrikası, tarihi Umurbey Hamamı ile yanındaki eski Türk evinin de içinde bulunduğu 17 bin m 2 lik arazi, Tofaş tarafından restore edilerek müzeye dönüştürülmüştür. Kapılarını 2002 yılında açan Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, kuruluşundan bugüne kadar yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Fabrikanın ana binası olan müze, ziyaretçilerini yıl öncesine ait bir tekerlekten başlayarak, Tofaş tarafından üretilen motorlu araçlara kadar devam eden tarihi bir yolculuğa çıkarmaktadır. Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi sınırları içinde yer alan ve Sanat Galerisi olarak hizmet veren Umurbey Hamamı, Yapı Kredi Kültür Sanat iş birliği ile Kasım 2015-Şubat 2016 arasında düzenlenen İşte Benim Zeki Müren sergisine ev sahipliği yapmış ve sergi kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Eylül 2016 da açılan, toplum ve ticaret hayatının geçmişten günümüze izlerini taşıyan Kantarın Topuzu; Teraziler, Ağırlıklar, Ölçü Aletleri adlı serginin ziyaretçi sayısı yılsonu itibarıyla 20 bini aşmıştır. Pamukkale Hierapolis kazıları sponsorluğu Tofaş, Türkiye nin en büyük beş antik şehir kalıntısından biri olan ve 1988 de UNESCO Dünya Mirası Listesi ne giren Pamukkale deki Hierapolis Antik Kenti ndeki kazı çalışmalarına 2005 yılından beri sponsor olmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Denizli Valiliği nin himayesinde ve Tofaş ın ana sponsorluğunda yürütülen çalışmalar, 2016 yılında da devam etmiştir. Hierapolis kazılarında, başta İtalya ve Türkiye den olmak üzere, aralarında arkeolog, mimar, restoratör ve uzmanların bulunduğu yaklaşık 70 kişilik uluslararası bir ekip görev almaktadır. Çalışmalar kapsamında, Roma tiyatroları arasında en güzel örneklerden biri olan ve yaklaşık yıl önce inşa edilen Antik Tiyatro nun sahne binası restorasyonu 68

71 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Tofaş, Hierapolis kazılarına olan desteğini antik kentte ortaya çıkarılan Plutonium un kazı ve restorasyon çalışmaları kapsamında sürdürmektedir. tamamlanmıştır. Türkiye de sahne binası restore edilen tek tiyatro unvanına sahip Hierapolis Antik Tiyatrosu, yapılan restorasyon çalışmaları sonrası 12 bin kişilik kapasitesiyle kültür-sanat etkinlikleri için faal duruma gelmiştir. Hierapolis te, bugüne kadar gün ışığına çıkarılan en önemli eserler arasında; Antik Tiyatro, Nekropol, Kaplıcalar, Büyük Kilise, San Filippo Matrium, Frontinus Kapısı, Gymnasium, Apollo Tapınağı ile Pluto nun Kapısı (Plutonium) bulunmaktadır. Tofaş, Hierapolis kazılarına olan desteğini şimdi de antik kentte ortaya çıkarılan Plutonium un kazı ve restorasyon çalışmaları kapsamında sürdürmektedir. Antik Çağ da Plutonium, Pluton ve eşi Persophone nin hüküm sürdüğü yeraltı dünyasının girişi olarak kabul edilmektedir. Bunun nedeni, Cehennem Kapısı olarak da adlandırılan Plutonium un içinde, kendisine yaklaşan canlıların ölümüne neden olan karbondioksit gazının çıktığı bir mağaranın bulunmasıdır. Hem kehaneti hem de doğal özellikleri ile ilgi çekici olan Plutonium Bölgesi nin kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan buluntular, Hierapolis in bilinen tarihini de 300 yıl geriye götürmektedir. Küçükyalı Arkeopark kazıları sponsorluğu T.C. Kültür Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü nün gözetimi ve himayesinde İtalyan ve Türk araştırmacılar tarafından 2001 yılında başlatılan Küçükyalı Arkeoloji Parkı kazısına, Tofaş 13 yıldır destek sağlamaktadır. Maltepe Belediyesi nin desteklediği proje kapsamında, 2016 yılı kazı sezonu boyunca, tanıtım ve rehberlik aktiviteleri yapılmıştır. Koruma çalışmaları ve bilimsel aktivitelerin yanı sıra ilköğretim öğrencilerine yönelik eğitim çalışmaları da düzenlenmiştir. Kazı sezonu boyunca bilimsel laboratuvar bünyesinde; konservasyon, restorasyon, fotoğraflama ve veri tabanı işleme bölümlerinde araştırmalar sürdürülmüş, Koç Üniversitesi tarafından kurulan arkeoloji laboratuvarının kullanımına da devam edilmiştir. 69

72 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU ÇEVRE Tofaş, WCM Enerji Yönetim Metodolojisi kapsamında, 2016 yılında 51 adet enerji verimlilik projesini hayata geçirmiştir. Çevre korumayı sosyal sorumluluğunun önemli bir bileşeni olarak kabul eden Tofaş, çevre üzerindeki doğrudan etkilerinin yanı sıra değer zincirinin bütününde oluşan dolaylı çevre etkilerinin de kontrol altına alınmasına ve mümkün olan en düşük düzeye çekilmesine odaklanmıştır. Tofaş, WCM Enerji Yönetim Metodolojisi kapsamında, 2016 yılında 51 adet enerji verimlilik projesini hayata geçirmiş, 2015 yılının son çeyreğinde devreye alınan projelerle birlikte, 2016 yılına etki eden toplam enerji proje sayısı 124 adede ulaşmıştır. ÇEVRE VE ENERJI POLITIKASI Tofaş, ürün, üretim ve hizmet faaliyetlerinde, sürdürülebilir gelişme ilkesi çerçevesinde yalın ve proaktif çevre ve enerji yönetim sistemleri uygulamayı ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Tofaş; Her türlü atık bertaraf işlemini bir doğal kaynak kaybı olarak algılamakta ve kirliliği kaynağında önleyecek yöntemleri geliştirmektedir. Enerji verimli süreçlerin tasarımı, ürün ve hizmetlerin temini ile enerji performansını sürekli iyileştirmektedir. Amaç ve hedefleri periyodik olarak gözden geçirmek ve bunlara ulaşmak için yeterli bilgi, uzman ve ekonomik kaynakların teminini sağlamaktadır. Risk ve fırsatları değerlendirerek, sürdürülebilirliğe yönelik stratejik adımları planlamakta ve uygulamaktadır. İklim değişikliği ile mücadele için ürün ve süreçlerinde yenilikçi çözümler geliştirmektedir. Süreçlerinde, bağlı olduğu tüm yasal ve diğer gereklilikler ile uluslararası işletme standartlarına uyumu temel gereklilik olarak kabul etmektedir. Çalışanlarını, taşeronlarını, bayi ve tedarikçilerini eğiterek ve sürekli iyileştirme araçları kullanarak, enerji ve su tüketimlerini, atık oluşumunu, su ve hava emisyonlarını en aza indirmeyi hedeflemektedir. Üretilen araçlar ve yedek parçalarda, daha az çevresel etkiye sahip ve daha fazla geri dönüşümlü malzeme kullanmak için çözümler geliştirmektedir. Tofaş ın çevre vizyonu; proaktif ve yalın yönetim araçları kullanarak, Dünya Klasında Çevre Yönetim Sistemi kurmaktır. Şirket in temel ilkesi, sıfır atık/sıfır kayıp hedefine ulaşmak için, arıtmak değil, hiç kirletmemektir. Tofaş Çevre ve Enerji Politikası nın gereği olarak atıkları kaynağında azaltmayı ve mümkün olduğunca fazla geri kazanımı hedeflemektedir. Bu kapsamda üretim süreçlerinde oluşan endüstriyel atıkların %100 ü malzeme geri kazanımı için ve çimento sektöründe hammadde ve enerji kaynağı olarak kullanılmakta, böylece Sıfır Atık Bertarafı hedefine ulaşılmaktadır. Enerji yönetim uygulamalarını ISO Enerji Yönetim Sistemi Standardı na uygun şekilde yapılandıran ve sektöründe ilk belgelendirilen firmalardan biri olan Tofaş, aynı standardın 2016 yılında yapılan denetiminde sıfır uygunsuzluk alarak belgelendirmesini devam ettirmiştir. Enerji verimliliği çalışmalarıyla düşük karbon ekonomisine geçişi destekleyen Tofaş, aynı zamanda İklim Platformu nun da kurumsal üyesidir. Gerçekleştirilen yüzlerce enerji verimliliği projesi sayesinde, enerji yoğunluğunu azaltma trendi sürdürülmektedir. Yeni yatırımlarda veya makine ekipman değişikliklerinde Kanban (üretim yönetim sistemi) süreci oluşturularak, BAT (en uygun tekniklerin kullanılması) uygulaması sistematik hale getirilmiş, çevre ve enerji verimliliği çalışmaları standardize edilmiştir yılında otomotiv sektöründe bir ilk olarak gerçekleşen Sera Gazı Emisyonu Raporları, 2016 yılında da ISO Standardı na göre bağımsız kurumlarca doğrulanmıştır. Yapılan doğrulama sonuçlarına göre Tofaş Sera Gazı Emisyon değerleri, fabrika genelindeki enerji verimliliği çalışmalarının sonucunda ton CO2 azalmıştır. Tofaş, 2016 yılında gerek yasal merciler gerekse paydaşlarınca yapılan çevresel denetimlerde Sıfır Uygunsuzluk la başarılı olarak değerlendirilmiştir. 70

73 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SÜRDÜRÜLEBILIR ÜRETIM Sürdürülebilir üretim ilkelerini benimseyen Tofaş ın Bursa Fabrikası nda, tüm üretim süreçlerinde 5R (Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Recover - Reddet, Azalt, Tekrar Kullan, Geri Dönüştür, Geri Kazan) iyileştirmeleriyle doğal kaynak kullanımında verimlilik sağlanmaktadır. Tofaş, WCM enerji yönetim metodolojisi kapsamında, 2015 yılında 51 adet enerji verimlilik projesini hayata geçirmiştir. Şirket in 2015 yılının son çeyreğinde devreye aldığı diğer projelerle birlikte, 2016 yılına etki eden toplam enerji proje sayısı 124 adede ulaşmıştır. Bu projeler sayesinde toplam GJ enerji tasarrufu ve buna bağlı olarak ton CO2 azaltımı sağlanmıştır. Sürekli iyileştirme kapsamında arıtma çamurunu azaltmaya yönelik faaliyetler sonucunda bir önceki yıla göre toplamda %10 oranında azaltım sağlanmıştır. Tofaş, sürdürülebilir üretim anlayışı ile uluslararası değerlendirme kuruluşu EIRIS in Borsa İstanbul bünyesinde yaptığı kapsamlı değerlendirmede, BİST Sürdürülebilirlik Endeksi nde yer almaya hak kazanan 43 Türk firması arasına girmiştir yılında CDP Climate Change programının A listesinde yer alan ilk Türk şirketi olan Tofaş, 2016 yılında da yanıtlarını sunmuş, yapılan değerlendirme sonucunda A bandında yer alarak, CDP Türkiye İklim Liderleri ödülünü almaya hak kazanan şirketlerden biri olmuştur. Geçtiğimiz yıl ilk kez yanıt verilen CDP Water programına bu yıl da yanıt verilmiş olup, derecelendirme notu B Management seviyesine yükselmiştir. Tofaş Çevre ve Enerji Politikasının temel ilkesi olan sıfır atık/ sıfır kayıp hedefine ulaşmak amacıyla geliştirdiği Sürdürülebilir Atık Yönetimi ve 5R projesi ile; önce Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından bu yıl üçüncü kez düzenlenen Sürdürülebilir İş Ödülleri nde Atık Yönetimi kategorisinde, sonrasında ise Çevko Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı tarafından düzenlenen Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri Yarışması kapsamında ödüle layık görülmüştür. Dünya Klasında Üretim (WCM) metodolojisinin de bir parçası olan 7 Adımda Proaktif Enerji ve Karbon Yönetimi, 2011 yılından bu yana aktif olarak kullanılmaktadır. Bu kullanımla birlikte, enerji verimliliği ve karbon emisyonu azaltım faaliyetlerinde öncelikli alanların tespiti, enerji kayıplarının sınıflandırılması ve önceliklendirme esasları dikkate alınmaya başlanmış ve bu sistematik yaklaşım, yeni yatırımlardan mevcut tesislere kadar tüm süreçlere entegre edilerek, standart ve etkili bir iyileştirme sistematiği oluşturulmuştur. YEŞIL ÜRÜN Tofaş ın yürüttüğü teknolojik araştırma projeleri içinde çevre odaklı projeler ön plandadır. Bunlardan bazıları; taşıt elektrifikasyonu çalışmaları, alternatif yakıtlar, çevreci malzeme kullanımı, araç ağırlığının azaltımı ve geri dönüşümü çalışmalarıdır. Bu projelerin bir kısmı önümüzdeki yıllarda mevcut ürün ya da yeni modellerde devreye girmesi beklenen çalışmalar iken, bir kısmı da uzun vadeli çalışmalardır. 71

74 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ Tofaş, çevre ve iklim sorumluluğu bilincinin değer zincirinin bütününe yaygınlaştırılması için çalışmaktadır. DÜNYANIN YÜZLEŞTIĞI EN ÖNEMLI SORUNLARDAN BIRI: İKLIM DEĞIŞIKLIĞI İklim değişikliği, günümüzde dünyanın yüzleştiği en önemli sorunların başında gelmektedir. Çevresel sosyal ve ekonomik riskler üretme potansiyeline sahip bu durumun engellenmesi, ilgili tüm aktörlerin kapsamlı ve bütüncül bir karşılık vermesi gerekmektedir. Bilim adamlarının genel kanaati, iklim değişikliği sorununa büyük ölçüde insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yol açtığı yönündedir. Bu durum karşısında dünya genelinde tedbirler alınmaya, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına yönelik kontrol mekanizmaları ve yasal düzenlemeler oluşturulmaya başlanmıştır. Söz konusu sorunun giderilmesi yönünde otomotiv sektörünün de üzerine düşen görevleri tespit ettiği, sektörel örgütler nezdinde konunun ele alındığı ve üreticilerin sorumluluk anlayışıyla çalışmalarını yürüttüğü gözlemlenmektedir. SÜRDÜRÜLEBILIR YÖNTEMLERLE KALICI ÇÖZÜMLER İKLIM DEĞIŞIKLIĞI ILE MÜCADELE KONUSUNDA ÇALIŞMALAR Tofaş, iklim değişikliği ile mücadele konusundaki sorumluluğunu yerine getirmek ve paydaşlarının beklentilerini karşılamak üzere detaylı çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda; En önemli Ar-Ge ve üretim merkezlerinden biri olarak, FCA nın ürün stratejileri doğrultusunda hayata geçirdiği konvansiyonel motorlu araçlarda verimliliğin artırılmasına; doğal gaz ve biyoyakıt gibi alternatif yakıt sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılmasına; elektrikli ve hibrid araçların geliştirilmesi çalışmalarına destek verilmektedir. Üretim tesislerinde enerji verimliliği artırılarak üretim kaynaklı sera gazı emisyonları azaltılmaktadır. Lojistik operasyonlarında verimliliği yükseltmeye odaklı çalışmaları yürütülmektedir. Tedarikçi ve bayi gelişim çalışmaları ve müşteri bilgilendirme hizmetleri aracılığıyla, çevre ve iklim sorumluluğu bilincinin değer zincirinin bütününe yaygınlaştırılması için çalışılmaktadır. Tofaş, paydaşlarının bu kapsamdaki en önemli beklentisinin, üretim ve diğer faaliyetlerin yanı sıra daha düşük emisyon değerlerine sahip ya da alternatif yakıtların kullanıldığı araçlar geliştirmek ve bir insan hakkı olan seyahat özgürlüğü ve taşımacılık operasyonlarının daha sürdürülebilir yöntemlerle gerçekleştirilmesine yönelik araçlar üretmek olduğunun bilincindedir. Diğer taraftan Tofaş iklim değişikliğini, emisyon limitleri gibi yasal düzenleme boyutu, hava şartlarındaki radikal değişiklikler gibi fiziki ve operasyonel boyutu ve emisyon ticareti gibi finansal boyutu bulunan bir alan olarak değerlendirmektedir. Şirket ayrıca tüm bu boyutların ortaya çıkarabileceği risklere, kurumsal risk yönetimi kapsamında erken yanıtlar oluşturarak fırsatlar doğurmayı amaçlamaktadır. 72

75 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Güvenli çalışma alanları ve sürdürülebilir iş güvenliği kültürü, Tofaş ın önceliğidir. Dünya Klasında Üretim (WCM) yönetim modelinde iş sağlığı ve güvenliği, en önemli unsur olarak ilk sırada yer almaktadır. Tofaş fabrikası, bu kapsama giren birçok konuda FCA bünyesinde örnek olarak gösterilmekte ve fark yaratan uygulamalarının incelenmesi amacıyla pek çok firma tarafından sıkça ziyaret edilmektedir. Dünya Klasında Proaktif ve Yalın İş Güvenliği yaklaşımını benimseyen Tofaş, güvenli çalışma alanlarıyla sürdürülebilir iş güvenliği kültürü yaratarak, işletme sınırları dahilindeki tüm insan kaynağını yaralanmalardan ve sağlık bozulmalarından korumayı amaçlamaktadır. İSG kültürü Sadece çalışanlarının değil, aynı zamanda tedarikçi, stajyer, ziyaretçi ve müteahhit firma personelinin de İSG kültürünü üst düzeye çekmeyi amaçlayan Tofaş, bu amaçla; İş sağlığı ve güvenliği konusundaki tüm yasal ve diğer yükümlülükleri karşılamayı, İş sağlığı ve güvenliği iyileştirme etkinliklerinin bütün çalışanların ortak sorumluluğu olduğu ilkesini benimsemeyi, Risk değerlendirmesi ve risk düzeyi azaltma etkinliklerine her düzeyde katılım için hedefler koymayı, İş sağlığı ve güvenliği kültürünü sürekli iyileştirerek, sürdürülebilir sıfır iş kazası hedefine ulaşmayı taahhüt etmektedir. Sıfır iş kazası ve sıfır meslek hastalığı hedefi Tofaş, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) yönetim sistemi ile sıfır iş kazası ve sıfır meslek hastalığı hedeflemektedir. Dünya Klasında İş Güvenliği faaliyetlerine başlandığından bu yana Kayıp Günlü Kazalanma (LTA) frekansı %96 oranında azaltılmıştır yılında İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda Tofaş çalışanına, saat eğitim verilmiştir. Ayrıca yıl içinde Tofaş a gelen ziyaretçi, alt yüklenici ve müteahhit personeli saat iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almışlardır. 73

76 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Tofaş ın iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, MESS tarafından iki yıl üst üste büyük ödül olan Altın Eldiven e hak kazanmıştır. Yıl içerisinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinden bazıları aşağıdadır: İş Güvenliği Simülasyon Eğitim Alanı (DOJO): Çalışma alanındaki risklerin, kurulan ekipmanlar ve simüle edilmiş istasyonlar yardımıyla çalışanlara gösterilerek eğitilmeleri amaçlanmıştır. Bu yöntem Gövde, Montaj, Boya, Pres ve Süspansiyon üretim alanlarında etkin biçimde kullanılmaktadır yılı DOJO eğitimleri saat olarak gerçekleşmiştir. Müteahhit Firma Yönetim Prosedürü: Oluşturulan 29 adet talimat ve buna bağlı formlarla, müteahhit çalışmalarının proaktif olarak ele alınması, çalışma başlamadan önce tüm kuralların belirlenerek daha sağlıklı yapılması ve denetimi amaçlanmaktadır. İş Güvenliği Drama Eğitimi: Rutin olmayan işlerde güvensiz davranışların sıfırlanabilmesi ve iş güvenliği kültürünün güçlendirilmesi amacıyla kullanılan interaktif bir drama eğitim yöntemidir. 74 Dikkat ve Algı Testi (Viyana Test): Bu test yardımıyla, özellikle iş makinesi operatörlerinin, bakım personelinin, kalite kontrol personelinin ve test şoförlerinin; dikkat, algı, konsantrasyon ve motor becerilerinin ölçümü hedeflenmektedir. İş Güvenliği Kaptanı: 8-15 kişiden oluşan yalın takımlarda bir hafta boyunca iş güvenliği sorumluluğunun mavi yakalı çalışanlar tarafından üstlenildiği bir uygulamadır. Görevlendirilen kaptanlar, görev süreleri boyunca kendilerine özel hazırlanan şapka ve kol bantlarını taşıyarak, bir yandan işlerini yapmakta, diğer yandan da muhtemel çalışma alanı uygunsuzluklarını ve güvensiz davranışları gözlemlemektedirler. Takım Flamaları: Üretim takımlarının çalışma alanlarına, iş güvenliğiyle ilgili flamalar asılmaktadır. Herhangi bir iş kazası gerçekleşmemiş olan takımın flaması mavi, gerçeklemişse turuncu renklidir. Tofaş ın bu alandaki çalışmaları, MESS tarafından düzenlenen yarışmada 2015 ve 2016 yıllarında art arda şirketler kategorisinde Altın Eldiven, bireysel kategoride Altın Öneri olmak üzere iki ödülün sahibi olmuştur.

77 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tofaş, orta ve uzun vadeli stratejileri arasında bulunan dışa bağımlılığın azaltılması ve yerlileştirme amacı doğrultusunda tedarikçilerle ortak çalışmalar yürütmektedir. Tofaş, yürüttüğü faaliyetlerde; rekabet gücünü koruma, ürün ve satın alma maliyetlerini azaltma, satın alınan ürün ve hizmetlerde en iyi kalite ve teslimat performansını elde etme ve bunların sürekliliğini sağlama amacıyla çalışanlarıyla birlikte tedarikçilerini sürekli geliştirme, organizasyonel mükemmeliyeti sağlama ve iş süreçlerini sürekli iyileştirmeyi ilke edinmiştir. Direkt malzeme, yedek parça ve yatırım-hizmet, endirekt malzeme, satın almanın başlıca alım gerçekleştirdiği faaliyet alanlarıdır yılında tüm bu süreçlere ait alımların toplam bütçe değeri 3,8 milyar Euro dur. Tofaş yurt içinde 14 şehirde bulunan, 147 direkt malzeme tedarikçisinden alım yapmaktadır. YERLI YAN SANAYININ GELIŞIMINE KATKI Kurulduğu günden bu yana Türk otomotiv sektörü içinde yerlileştirmeye büyük önem vererek yerli yan sanayinin gelişimine katkı sağlayan Tofaş, motor ve şanzıman hariç satın aldığı parçaların ortalama %71 ini yerli tedarikçilerden temin etmektedir. Tofaş ın orta ve uzun vadeli stratejileri arasında bulunan dışa bağımlılığın azaltılması ve yerlileştirme amacı doğrultusunda; başta motor ve şanzıman, elektrik-elektronik ve mekatronik komponentler olmak üzere tedarikçilerle ortak çalışmalar yürütülmektedir. Alınan yeni projeler bir yönden Tofaş ın gelişimine katkı sağlarken, diğer yönden de Tofaş ın iş ortağı olarak benimsediği tedarikçilerinin global ölçeğe erişmesine ve rekabetçiliğine destek olmaktadır. 75

78 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tofaş, satın alma alanında iş süreçlerinin yalınlaştırılması faaliyetlerini sürdürmektedir. Yerli direkt malzeme olarak alımı yapılan başlıca ürünler; şekillendirilmiş sac parçalar, dövme-döküm işlenmiş parçalar, mekanik-elektromekanik parçalar, elektrik tesisatları, plastik ve kauçuktan mamul enjeksiyon, ekstrüzyon parçalar, koltuk, kapı paneli, cam, torpido, tampon, egzoz, kimyasallar, iç-dış giydirme parçaları ve bağlantı elemanlarıdır. SATIN ALMA SÜREÇLERINDE IYILEŞTIRMELER Tofaş, yeni projelere dönük yürüttüğü satın alma faaliyetlerinin, yeni teknolojilerin Türk otomotiv sektörüne kazandırılmasını ve Şirket in rekabet gücüne katkıda bulunmasını sağlayacak nitelikte olmasına özellikle dikkat etmektedir. Bu bağlamda otomotivde global üretici konumundaki bazı uluslararası firmalar, Türkiye de yatırım veya yerli tedarikçilerle ortaklık yapmaya teşvik edilmektedir. Satın alma alanında uzman çalışanlarının desteğiyle maliyet düşürücü tedbirleri uygulamaya koyan Tofaş, iş süreçlerinin yalınlaştırılması faaliyetlerini sürdürmektedir yılında devreye alınan yeni projelerle birlikte 2017 yılında da Türkiye de en yüksek üretimi yapan OEM olunması hedeflenmektedir. Bu nedenle Satın Alma Direktörlüğü tarafından, artacak olan üretim adedinin iş sürekliliğini sağlamak amacıyla tedarikçilerimizin kapasite artışlarına yönelik planlama çalışmaları yapılmıştır. Tüm satın alma süreçlerinde tedarikçilerle ilişkiler, iş ortaklığı anlayışı doğrultusunda sürdürülebilir rekabeti esas alarak, açıklık ve güvene dayalı olarak yürütülmektedir. TEDARIKÇI SEÇIMI Tofaş, seri üretime teslimat yapacak tedarikçilerini yan sanayi parkının ihtiyaçları doğrultusunda seçmekle birlikte, aday tedarikçilerin bazı temel kriterleri karşılaması beklenmektedir. Bu kriterler; Otomotiv sektörünün beklentilerini karşılamaya dönük teknik (kalite/maliyet rekabetçiliği, teslimat performansı, proje yönetimi, kapasite, codesign) ve organizasyonel yetkinliklere sahip, Finansal açıdan güçlü, ISO TS ve ISO kalite belgelerine sahip, Tasarım, üretim ve test yeteneği gelişmiş, Tofaş ın SEA (Supplier Eligibility Assessment) ve PA (Process Audit) denetimlerinden geçmiş, Kalite ve maliyet iyileştirme konularında Tofaş ın rekabetçiliğine katkıda bulunabilecek, Yurt içi ve yurt dışındaki rakiplerini yakından takip ederek sürekli kendini geliştiren ve rekabet gücünü artıran, Tofaş la ilişkilerde açıklık ve güven esaslı iş ortaklığı yaklaşımı sergileyen tedarikçiler olmaları şeklindedir. Tofaş üretimde kalite ve sürekliliği güvence altına alarak rekabetçiliğini artırmak adına tüm tedarikçilerinin ticari verimlilik, kalite ve teslimat gibi alanlardaki performansını belirlenmiş standartlar üzerinden takip ederek değerlendirmektedir. 76

79 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Tofaş taki inovatif otomasyon uygulama örnekleri, WCM in tedarikçilere yaygınlaştırılması çerçevesinde tedarikçilerle paylaşmaktadır. TEDARIKÇI FIRMALARIN GELIŞIMI Yürütülen tüm satın alma faaliyetlerinde iş ortaklığı anlayışı ön planda tutularak tedarikçilerin ürün tasarımı, organizasyonel/ teknik gelişim, kalite, maliyet iyileştirme, fiziksel ve finansal riskler, üretim süreç iyileştirme, ortak satın alma gibi birçok alanda gelişimine katkı sağlayacak faaliyetler yürütülmektedir. Tedarikçi boyutunda sürekli gelişim ve sürdürülebilirlik konsepti çerçevesinde sürdürülen faaliyetlerden başlıcaları şunlardır: WCM nin (World Class Manufacturing) tedarikçilerde yaygınlaştırılması: 2009 yılında başlayan WCM yaygınlaştırma çalışmaları, 2016 yılsonu itibarıyla 24 tedarikçide yaygınlaştırılmıştır. Dünya Klasında Tedarikçi Yöneticiliği, WCM in tedarikçilere yaygınlaştırılması çerçevesinde Tofaş taki inovatif otomasyon uygulama örneklerini tedarikçilerle paylaşmaktadır. Finansal Risklerin Takibi: 2016 sonu itibarıyla yan sanayi parkında 37 firmanın finansal risk değerlendirmesi yapılmış ve gereken noktalarda planlama yapılmıştır. Tedarikçilere Dönük Tofaş Akademi Eğitimleri: Tofaş ın sahip olduğu teknik bilgi birikiminin tedarikçiler ile paylaşıldığı bu eğitim platformu ile 2016 yılında tedarikçilere açık 45 eğitim modülünden 66 tedarikçinin 808 çalışanı yararlanmıştır yılında belirli tedarikçilerin satış, kalite, proje ve lojistik gibi önemli alanlardaki yetkinliklerinin gelişimine dönük UP (Yetkinliklerini Uygula Gelişimini Planla) programı devreye alınmış olup bu kapsamda dokuz tedarikçinin 24 çalışanı temel eğitimlerini tamamlamıştır. Tedarikçilerin UP programı ile gelişim yolculuğu 2017 yılında da uzmanlık alanlarına özgü hazırlanmış eğitimlerle sürdürülecektir. Tedarikçiler İçin Yönetim Projeleri: Tedarikçilerin yönetim becerilerini geliştirmek üzere insan kaynakları ve iş süreçlerinin verimliliğinin yükseltilmesi amacıyla problem çözme, planlama, diagnoz yetkinliklerinin gelişimi ve tedarikçi organizasyonel yetkinliklerinin artırılması projeleri 2016 yılında da uygulanmıştır. Tedarikçi Oryantasyonu: Tedarikçilerin ilişkide oldukları Tofaş iş süreçleri hakkında sağlıklı bilgilenmelerini sağlamak üzere yıl içinde 34 tedarikçi 168 çalışanı Sinerji adlı organizasyonla bilgilendirilmiştir. Tedarikçi İK Zirvesi: Tedarikçilerin İK süreçlerinin gelişimine dönük başarılı uygulama örneklerinin paylaşıldığı GO (Gelişime Odaklan) Zirvesi ne 2016 da 46 tedarikçi katılmıştır. 77

80 TOFAŞ 2016 FAALİYET RAPORU MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ POLİTİKASI ŞEFFAFLIK Tofaş ın tüm paydaşları; sorularını, taleplerini ve şikâyetlerini, 7 gün 24 saat, Tofaş Çağrı Merkezi ve internet sitesinden Şirket e ulaştırma olanağına sahiptir. ERIŞILEBILIRLIK Tüm başvurular için; Fiat Çağrı Merkezi: ; com.tr. Alfa Romeo; Lancia Çağrı Merkezi: ; Jeep Çağrı merkezi: com.tr, kullanıma açıktır. CEVAP VEREBILIRLIK Başvurularının alınmış olduğu bilgisi, Şirket internet sitesinden ve/veya Çağrı Merkezi nden, belirlenmiş süre içerisinde başvuru sahibine iletilmektedir. OBJEKTIFLIK Bütün sorular, talepler ve şikâyetler, ön yargısız ve adil bir şekilde değerlendirilmektedir. ÜCRETLER Başvuruların değerlendirilmesi süreci, başvuru sahipleri için ücretsizdir. GIZLILIK Kişisel bilgilerin korunmasının son derece önemli olduğu gerçeğinden hareketle, kişisel bilgiler kesinlikle üçüncü şahıslarla paylaşılmamaktadır. MÜŞTERI ODAKLILIK Tofaş, Şirket politikaları ile yasal uygulamalar çerçevesinde; müşterilerine çözümler sunmaya, müşteri ihtiyaçlarını karşılamaya ve müşteri haklarını her koşulda korumaya özen göstermektedir. HESAP VEREBILIRLIK İletilen bütün sorular, talepler ve şikâyetler kayıt altına alınarak, konu ile ilgili kararlar başvuru sahiplerine gerekçeleriyle birlikte açıklanmaktadır. SÜREKLI İYILEŞTIRME Tofaş, paydaşlarından gelen bildirimleri, iş süreçlerinde, ürün ve hizmetlerinde proaktif iyileştirmeler sağlayacak şekilde değerlendirmektedir. 78

81 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ETİK DEĞERLER VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE Tofaş ın tüm faaliyetlerine, kurum kültürünün temel taşlarını oluşturan üstün iş etiği kurallarına bağlılık anlayışı yön vermektedir. Bu bağlamda, üstün etik değerler sergilemek, tüm Tofaş çalışanlarının ana öncelikleri ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Tofaş çalışanları yanında Tofaş bayileri, tedarikçileri, ortakları yani tüm paydaşların Tofaş Etik Davranış Kurallarına uygun hareket etmesi beklenmektedir. Tofaş rüşvet ve yolsuzluğa karşı sıfır tolerans yaklaşımı ile hareket etmekte ve faaliyetlerini adil, dürüst, yasal ve etik kurallarına uygun bir şekilde sürdürmeyi taahhüt etmektedir. Tofaş, geliştirdiği tüm politika ve prosedürlerde yasal düzenlemelere, etik ve mesleki ilkelere ve evrensel kurallara tam uyum göstermeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda rüşvet ve yolsuzluk riskleri belirlenmekte, bunları azaltmaya yönelik faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Tofaş Etik Davranış Kuralları, çalışan ve diğer ilgili paydaşların faaliyetleri esnasında karşılaşabileceği potansiyel konuları içeren geniş kapsamlı bir içeriğe sahiptir. Çalışan davranış kuralları, Tofaş iç ve dış paydaşlarıyla ilişkilerde geçerli kurallar, varlık ve bilgi yönetimi ilkeleri, çıkar çatışmalarının önlenmesine yönelik kurallar, iş sağlığı ve güvenliği ilkeleri, suistimal ve rüşvetin önlenmesi, konuları Tofaş Etik Davranış Kuralları belgesinde yer almaktadır. Bunun yanında ihlal durumlarında izlenecek prosedürler ve disiplin uygulamaları da doküman kapsamında düzenlenmektedir. Şirket in ana ortaklarından Koç Holding in imzacısı olduğu Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi nin (UNGC) insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele konularında belirlediği 10 ilkesi Tofaş ın iş etiği anlayışı ve yolsuzlukla mücadele yaklaşımımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kapsamda, insan haklarının korunmasına ve bu alandaki performansın politika ve uygulamalarla iş süreçlerinde desteklenmesine özel önem gösterilmektedir. Evrensel insan haklarına ve uygulamalarına verilen önem Tofaş Etik Davranış Kuralları nın 1. maddesinde yer alan İnsan haklarına, Anayasal örgütlenme ve Toplu Sözleşme haklarına saygılıdır ilkesi ile desteklenmektedir. Tofaş ta iş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ile benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılmamaktadır. İşin riski, çalışanın güvenliği, yasal zorunluluklar gibi işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapılmamaktadır. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılmamaktadır. İşe alım, görevlendirme ve yükselme dil, din, cinsiyet, ırk, vb. konularda ayrımcılık yapılmaksızın objektif performans kriterleri gözetilerek yapılmaktadır. Tofaş ta kesinlikle çocuk işçi çalıştırılmamakta; zorla/zorunlu tutarak çalıştırma uygulaması bulunmamaktadır. 79

82

83 GÜÇLÜ ÜRETİM PERFORMANSI Dünya Klasında Üretim de Altın Fabrika olan Tofaş, 10 bini aşkın çalışanıyla müşterilerine değer yaratmak için çalışıyor.