Denizli... Toprağında hayat, suyunda şifa Denizli... Life on its soil, healing in its water Ada vapuru kalkıyor Ferry is about to leave Başrolde

Transkript

1 Denizli... Toprağında hayat, suyunda şifa Denizli... Life on its soil, healing in its water Ada vapuru kalkıyor Ferry is about to leave Başrolde Göynük Göynük is in the leading role

2 Şimdi Artısı Var Özel Müzeler, Tiyatrolar, Operalar, Etkinlikler ve daha neler neler... /Muzekart #Muzekart www. muzekart.com

3 Dünya'nın biletini kesiyoruz! AIR Seyahat Acentesi BiletBank sistemi üzerinden son 5 yıldır in üzerinde sorunsuz işlem gerçekleştirdi. Toplam PNR altında da uçak bileti düzenledi. 48 kişilik Bilet Çözüm Merkezi ile Türkiye nin bu anlamdaki ilk ve tek 7/24/365 gün hizmet veren Çağrı Merkezi dir. teknolojimize ortak olun.. CALL CENTER DESTEĞİ bir "tık" yeter! Üyelik için: basvuru@biletbank.com com

4 çindekiler Contents 12 Denizli... Toprağında hayat, suyunda şifa Denizli... Life on its soil, healing in its water Sayı: 323 / Mayıs 2012 Issue: 323 / 2012 May 32 6 yüzyıllık bir zaman yolculuğu A 6 century long time travel 36 Anatoli Gelenek modern tasarımla buluştu Anatoli Met with tradition and with modern design 04 Ada vapuru kalkıyor Ferry is about to leave 22 Başrolde Göynük Göynük is in the leading role 40 Tarihin tarihçesi A brief history of history 44 Bir aşk tır Anadolu Anatolia is a love 46 Milli heyecanımız Our national excitement 48 Alesta Yacht Hotel Alesta Yacht Hotel 50 Mevlana yı anlayan Mevlana yı anlatan bir vakıf A foundation that understands Mevlana, expresses Mevlana 52 Nar Lokantası: Geçmişin lezzetleri bugünle buluşuyor Nar Lokanta: Tastes of history meet with the present 62 THY haberler THY news TÜRSAB TÜRK YE SEYAHAT ACENTALARI B RL taraf ndan ayl k olarak yay nlan r Published monthly by ASSOCIATION OF TURKISH TRAVEL AGENCIES ISSN Yerel Süreli Yay n/local Periodical TÜRSAB ad na Sahibi Owner on behalf of TÜRSAB Başaran ULUSOY Sorumlu Yaz şleri Müdürü/Managing Editor Feyyaz Yalçın Yay n Yönetmeni/Editor Ayşim ALPMAN TÜRSAB ad na Yay n Koordinatörü Publication Coordinator on behalf of TÜRSAB Arzu ÇENG L Görsel Yönetmen/Art Director Özgür AÇIKBAŞ Çeviri/Translation Kemal PARLAR Bask /Printing: Müka Matbaa Tel: (0.212) Bask Tarihi/Print Date: Mayıs/May 2012 TÜRSAB Tel: (0.212) Faks: (0.212) Esentepe Mah. Villa Cad. No: 7 Şişli-İstanbul/Türkiye Editoryal ve Görsel Haz rl k Editorial and Visual Preparation BRONZ YAYIN Tel: (0.212) Faks: (0.212) Pürtelaş mah. Güneşli sk. No:22 D: Cihangir- stanbul/türkiye bronzyayin@gmail.com TÜRSAB DERG, Bas n Konseyi üyesi olup, Bas n Meslek lkeleri ne uymaya söz vermiştir. TÜRSAB DERG de yay nlanan yaz ve fotoğraflardan kaynak gösterilmeden al nt yap lamaz. TÜRSAB MAGAZINE is a member of the Turkish Press Council and has resolved to abide by the Press Code of Ethics. None of the articles and photographs published in the TÜRSAB MAGAZINE maybe quoted without mentioning of resource.

5 BAŞYAZI editorial sayıların mesajı The message of numbers Geçtiğimiz haftalarda gerek gazetelerde ve gerekse TV haberlerinde, İstanbul Atatürk Havalimanı ndaki uçak rötarları geniş yer buldu. Bu sıkıntının, hava koşullarından pistlerdeki bakıma kadar bir dizi nedeni var belki. Ancak bizler açısından en önemli neden, talebin giderek yükselmesi ve imkanları zorlaması. Birkaç rakamla ne demek istediğim daha net anlaşılacaktır. Turizm istatistiklerinde yılın ilk verileri kısa süre önce açıklandı. Buna göre, İstanbul a bu yılın Ocak-Şubat ayında gelen yabancıların sayısı, 2011 yılının aynı dönemine göre yüzde 17 artmış. Bu oran; hava, deniz ve kara yoluyla gelenlerin toplam sayısına göre veriliyor. Tek tek baktığınızda ise hava yoluyla gelenlerde artış -kendi içinde- yüzde 20 ye yaklaşıyor. Deniz yolunda ise yarı yarıya düşüş gözleniyor. Yine son istatistiklere göre, Sabiha Gökçen Havalimanı kullanımı da hızla artıyor. Yabancı ziyaretçilerin gelişinde, yani yurt dışı uçuşlarda 2010 dan 2011 e yüzde 57 artış olmuş. Artış, bu yıl da -aynı ölçüde olmasa bile- devam etmiş. Bütün bunlar bize çok açık bir mesaj veriyor. TÜRSAB olarak her platformda ve her fırsatta İstanbul da otel sayısının artması gerektiğini söyledik. Sesimizi de duyurduk. Şimdi aynı şekilde ulaşım konusuna ağırlık verilmesi gerektiğini söyleyeceğiz. Yeni pistler, yeni teknik eleman, yeni hizmet ekipleri ve en önemlisi muhtemelen yeni havalimanı için acilen konuşmaya başlamalıyız. Turizm mevsiminin başladığı bugünlerde acentelerimizin de, genel olarak Türk turizm sektörünün de gündem başlıklarından biri herhalde bu olacak. BAŞARAN ULUSOY TÜRSAB Başkan The President of TÜRSAB Last weeks flight delays at İstanbul Atatürk Airport received great coverage in the newspapers and on TV news programs. There were probably a series of reasons for this problem, ranging from weather conditions to maintenance of runways. But the most important reason from our point of view was the increase in demand and constraint of resources. What I am trying to say will be clearer with the help of a few numbers,. First data of the year in tourism statistics were released a short while ago. According to this, number of overseas visitors arriving in İstanbul in January-February period had increased by 17 percent in comparison to the same period in This rate includes all those arriving via air, sea and land. When you look at them individually, the increase in air traffic on its own approaches 20 percent. A decrease of fifty percent is observed in maritime passengers. According to the latest statistics of the year, use of Sabiha Gökçen is rapidly increasing. An increase of 57 percent has been observed in arrivals of overseas visitors from 2010 to The increase has continued in this year too despite not being at the same rate-. All these give us a clear message. As TÜRSAB, we always maintained, in every platform and in every opportunity that number of hotels in İstanbul had to be increased. We have had our voice heard. Now, in the same way, we are going to say that the subject of transportation should be prioritised. We immediately need to begin talks of new runways, new technical equipment, new service teams and most importantly, a new airport. This will possibly be one of the headlines on the agenda of Turkish tourism sector in general and of travel agents in the current climate, when a new tourism season is underway. TÜRSAB DERGİ MAYIS

6 GEZİ travel Adalar ve ille de Büyükada baharda bir başkadır ADA VAPURU KALKIYOR Fayton tıkırtısı vapur düdüğüne karışıyor, dışarı çıkarılmış masalarda çaylar yudumlanıyor, sokaklar hanımeli ve gül kokuyor... Bahar, Büyükada ya çok yakışıyor. Kışın tenha, yazın kalabalık olan Büyükada yı ziyaret etmenin şimdi tam zamanı 2 Elif Türkölmez Rasim Konyar Prince Islands and especially Büyükada are something else in spring THE ISLAND FERRY IS ABOUT TO LEAVE! Rattling of phaetons mixes in with the horn of a ferry; tea is sipped on pavement tables outside, streets smell of honeysuckle and roses... Spring is so befitting of Büyükada. This is the perfect time to visit Büyükada which is quiet in winter and crowded in summer 4 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

7 TÜRSAB DERGİ MAYIS

8 Bakmayın siz, İstanbul da baharın habercisinin erguvanlar olduğuna. Bu kente baharın geldiğini anlamak için eflatun dallara değil, ada vapurunun bekleme salonuna çevirmek lazım yüzümüzü. Eğer salon, adadaki evlerinin koltukları üzerine örttükleri beyaz örtüleri kaldırmak için bekleyen yazlıkçılarla, piknik sepetini doldurmuş ailelerle, çamlar altında kitap okumaya giden gençlerle doluysa, işte o zaman İstanbul a bahar gelmiş demektir. Ada sezonu açılmış, yolcuların yüzünü hoş bir tebessüm, gönüllerini huzur kaplamıştır. Ada vapurunun güvertesi püfür püfür eserken, yolcular bir İstanbul baharına daha ermiş olmanın şükran dolu bakışlarıyla izlemeye başlamıştır karşı kıyıları Aslında vapur, Adalar için hayat bağı. Nitekim, 19 yüzyılda nüfusu 3000 e yaklaşan Büyükada ya vapur seferlerinin başlaması; Büyükada için bir dönüm noktası olmuş, vapur seferleri sonrası ada nüfusunda kademeli olarak artış gözlenmiş. Vapur seferleri ile birlikte İstanbul aydınlarının ve Rum ileri gelenlerinin adaya yerleşmesi; adanın mimari profiline zenginlik katmış. Büyükada nın nüfusu bugün 7 bin 335 kişi. Baharla birlikte ziyaretçiler sökün ediyor. Nüfusa binler ekleniyor. Gerçekten de, Rumca deyişle Prinkipo, Türkçe deyişle Prens Adaları nın hepsi ayrı güzel ama Büyükada nın yeri ayrı! Oysa, Bizans İmparatorluğu zamanında sürgün ve manastır bölgesi olarak kullanılmış Büyükada. Sürgün edilen saray kadınlarını ve inzivaya çekilen rahipleri ağırlayan adanın en eski yapılarından olan ve günümüze ulaşmayan Kadınlar Manastırı nice sürgün hikayesine sahne olmuş. Hiç kuşkusuz bu sürgünlerin en ilginci Kadınlar Manastırı nı inşa ettiren İmparatoriçe İrene nin kendisinin de bu manastıra sürgün edilmesi. Büyükada, İstanbul un fethinden önce Osmanlı nın olmuş. Do not pay attention to the fact that the harbingers of spring in İstanbul are the Judas trees. To understand that the spring has arrived in this city, we need to turn our heads towards the waiting hall of the island ferry rather than purple branches. If the waiting hall is filled with owners of summer houses waiting to remove white covers they draped over furniture in their summer houses on the island, families with picnic baskets, youngsters heading out to read their books under a tree, then the spring had arrived in İstanbul. The island season has opened, a happy smile has appeared on the faces of passengers, their hearts are filled with peace. As a gentle breeze sweeps the deck of the island ferry, passengers stare at opposite shores with grateful eyes that another İstanbul spring is upon them... In fact, the ferry is the life line for the Islands. In fact, the start of the ferry service to Büyükada in 19 th century when the population was around 3000 had been a turning point for the island, a gradual increase in the population of the island had been observed. With the ferry service, intellectuals of İstanbul and eminent Greek leaders had settled on the island; enriching the architectural profile of the island. Today, the population of Büyükada is 7 thousand 335. Visitors flock in with the arrival of spring. Thousands are added to the population. Each of the Prince Islands, or Prinkipo in Greek, is pretty in its own right but Büyükada has a special place! In fact, Büyükada has been used as an exile and a monastery area during Byzantine Empire. Host to ladies from the palace banished to exile and priests in sequestration, Kadınlar (Lady s) Monastry, one of the oldest buildings of the island unable to survive to today, has been the stage for many exile stories. One of the most interesting of these exile stories is, undoubtedly, the story of Emperor İrene who had Kadınlar Monastry built and ended up in exile in the monastery herself. Büyükada belonged to the Ottoman before the conquest of İstanbul. It was captured by the Ottoman navy Büyükada İskelesi Büyükada Ferryport 6 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

9 commanded by Admiral Baltaoğlu Süleyman Bey on 17 April 1453 and it had taken longer to capture the island, compare to other islands of İstanbul. The demographic make up of the island had also changed afterwards and the island became the symbol of multiculturalism of İstanbul over time. Harmony of the mosque, the church and the synagogue over on same patch of land is the best example of this multiculturalism. Trotsky s house is being restored After the declaration of II. Constitutionalism in 1908, Abdülhamid II had some of his ministers and paşas residing in Büyükada. Mansions and waterside residences built in Büyükada during that period gave the island a wealthy and ostentatious look. In addition; Trotsky, one of the leading politicians of the Lenin era was exiled to Büyükada from Russia during Stalin s reign and was in Büyükada for four years. With the settlement of some of tens of thousands of Belarussians who escaped from the civil war in 1920s Russia in Büyükada; the cosmopolitan make up of the island had become stronger and the cultural harmony of the island had caught a different flavour in many areas. Trotsky s house is currently being renovated. Conversion of the house known as Arap İzzet Paşa Mansion to a museum is talked about but has not been decided as yet. The most important places of worship in Büyükada are Hiristos Monastry on İsa Hill, Ayios Dimitrios Church in Kumsal district where Orthodox Christians hold their important services, Jewish Synagouge again in Kumsal district and Hamidiye Mosque built by Abdülhamid II in Also; two churches belonging to Armenians and Latins, other churches built by Orthodox and mosques that started to appear with the settlement of Muslims on the island are other notable places of worship on it. As well as these places of worship, historical holy springs of Konstantinos, Ayia Fotini, Ayia Paraskevi ve Ayios Yeorios are also among attractive venues. 17 Nisan 1453 yılında Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey komutasındaki Osmanlı donanması tarafından fethedilmiş ve fetih diğer İstanbul adalarına nazaran daha uzun sürmüş. Sonrasında adanın demografik yapısı da değişmiş ve ada zamanla çok kültürlülüğün İstanbul daki simgelerinden biri olmuş. Cami, kilise ve sinagogların aynı toprak parçası üzerindeki ahengi bu çok kültürlülüğün en güzel örneği. Troçki nin evi restore ediliyor 1908 yılında II. Meşrutiyet in ilanından sonra II. Abdülhamit bazı nazır ve paşalarını Büyükada da ikamet ettirmiş. Bu dönemde Büyükada da yapılan konak ve yalılarla ada zengin ve gösterişli bir görünüm kazanmış li yıllarda Rusya daki iç savaştan kaçarak İstanbul a gelen on binlerce Beyaz Rus un bir kısmının Büyükada ya yerleştirilmesiyle birlikte ise; adanın kozmopolit yapısı daha da güçlenmiş ve adanın kültürel armonisi birçok sahada farklı bir tat yakalamış. Ayrıca; Stalin dönemi Rusya sından sürgün edilen, Lenin döneminin önde gelen siyasetçilerinden Troçki de Büyükada da dört yıl bulunmuş. Troçki nin evi şu sırada tadilatta. Arap İzzet Paşa Köşkü adıyla da bilinen evin müze olarak kullanılması gündemde ancak bu kesinleşmiş değil. Büyükada nın en önemli ibadet mekânları, İsa Tepesi nde bulunan Hiristos Manastırı, adalı Ortodoksların büyük ayinlerini tertip ettikleri Kumsal semtinde bulunan Ayios Dimitrios Kilisesi, yine Kumsal semtinde bulunan Musevi Sinagogu ve II. Abdülhamid tarafından 1895 yılında inşa ettirilen Hamidiye Camii. Ayrıca; Ermeni ve Latinlere ait iki kilise, Ortodokslar tarafından inşa ettirilen diğer kiliseler ve Müslümanların adaya yerleşmeye başlamalarıyla birlikte adadaki yerini alan camiler göze çarpan diğer ibadet mekânları. Bu ibadet mekânlarının yanı sıra adada Ortodokslarca kutsal su kaynakları olarak inanılan Ayios Konstantinos, Lenin döneminin önemli siyasetçilerinden Troçki 1920 li yıllarda Büyükada daki bu evde yaşamıştı (sol üstte), Yörük Ali halk plajı ve nostaljik fayton (üstte) Trotsky, an important politician of the Lenin period, lived in this house in Büyükada in 1920s (above left), Yörük Ali public beach and a nostalgic phaeton (above) TÜRSAB DERGİ MAYIS

10 Büyükada Rum Yetimhanesi Büyükada Greek Orphanage Hamidiye Camii Hamidiye Mosque Ayia Fotini, Ayia Paraskevi ve Ayios Yeorios adlı tarihi ayazmalar adanın dikkat çeken diğer mekânları arasında yılında adadaki Rum Mezarlığı çevresinde bulunan, Büyük İskender in babası II. Philip e ait toplam 207 sikkeden meydana gelen Büyükada definesi; İstanbul Arkeoloji Müzesi koleksiyonuna dâhil edildi. Büyükada tarihinin derinliğini gözler önüne seren bu eşsiz hazine binlerce yıllık bir tarih yolculuğunun en ilginç örneği oldu. Artık bir müzesi var İstanbul un ilk çağdaş kent müzesi olan Adalar Müzesi, işte o yolculuğu anlatıyor. Adaların oluşumundan bugüne gelen hikayesini yüzlerce obje, 20 bin belge, 6 bin fotoğraf, yüzlerce belgeleme çekimi, film ve sözlü tarih kayıtlarından oluşan kuruluş koleksiyonu ile ziyaretçilerine sunuyor da açılan müze kısa sürede önemli sergi ve etkinliklere ev sahipliği yaptı. Müzenin sürekli sergileri 10 Dakikada Prens Adaları, Adalar ın Doğası ve Oluşumu, Adalar da İlk İnsan İzleri, Adalar ın İlk Sahipleri. Ayrıca, Adalar Müzesi nin 2010 yılında hazırlıklarını tamamlayarak Avrupa Birliği Kültürlerarası Diyalog Müzeler programına sunduğu Türkiye de Kent Müzeciliği isimli projesi 2011 Ekim ayı sonunda çalışmalarına başladı. Adalar Müzesi bu projeyle İstanbul un ilk kent müzesi olarak kuruluş aşamasında biriktirdiği deneyimi paylaşmayı ve geliştirmeyi amaçlıyor. Bu sebeple, Türkiye de Kent Müzeciliği Büyükada treasure, which consists of 207 coins belonging to Philip II, the father of Alexander the Great, was discovered near the Greek Cemetery in 1930 and has been included in the inventory of İstanbul Archaeology Museum collection. Displaying the depth of Büyükada s history, this unique treasure had become the most exciting example of historical journey of thousands of years. It now has a museum Adalar Museum, which is the first modern city museum of İstanbul, tells that journey. It presents the story of Islands evolution through a founding collection of hundreds of objects, 20 thousand documents, 6 thousand photographs, hundreds of documentary filming, movies and verbal history records. The museum was opened in 2010 and became host to important exhibitions and activities over a short period of time. The permanent exhibitions of the museum are Prince Islands in 10 Minutes, Nature and Creation of the Islands, First Foot Steps on the Islands, First Owners of the Islands. The project named Urban Museology in Turkey, which was prepared by Adalar Museum in 2010 and presented to European Union Intercultural Dialog Museums program, had commenced its work at the end of October With this project, Adalar Museum is aiming to share and develop the experience it accumulated during the formation stage as the first urban museum of İstanbul. As a result, while national and international partnerships that San Pacifico Latin Katolik Kilisesi San Pacifico Latin Catholic Church 8 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

11 Katarakt tedavisinde Bıçaksız Cerrahi dönemi! Femtosaniye Lazer ile katarakt tedavisi başladı Katarakt cerrahisinde insan eliyle yapılan birçok uygulama, artık özel görüntüleme teknikleri yardımıyla bilgisayar kontrollü olarak Femtosaniye Lazer ile bıçaksız gerçekleştiriliyor. Femtosaniye Lazer teknolojisiyle; katarakt ameliyatının en önemli aşaması olan yapay göz içi merceğinin yerleştiği yuva, kusursuz olarak hazırlanıyor. Bu sayede, kataraktın yanı sıra miyop, hipermetrop ve astigmat gibi kırma kusuru olan hastalara, gelişmiş göz içi mercek yerleştirmesi ile uzak ve yakın gözlüklerine olan bağımlılıklarını azaltma seçeneği sunuluyor TÜRKİYE İSTANBUL ALTUNİZADE ATAKÖY BEYLİKDÜZÜ ETİLER FENERYOLU MALTEPE ADANA ANKARA ANTALYA GAZİANTEP İZMİT SAMSUN AVRUPA FRANKFURT KÖLN AMSTERDAM LONDRA DÜNYA GÖRMEYE DEĞER

12 projesi kanalı ile geliştirilecek yerli ve yabancı ortaklıklar, deneyim paylaşımı Müze nin yeni sergiler hazırlama kapasitesini geliştirirken Türkiye de kent müzeciliğinin ilerlemesine de önemli bir katkı sunmayı hedefliyor. Müzede şu anda Adalar Binalar Mimarlar adlı sergi yer alıyor. Adalar ın mimari zenginliğini ortaya koymak, erozyona uğrayan, nesilleri yok olmaya yüz tutan binaları hatırlatmak, onları inşa eden mimarları ve kalfaları yad etmek amacıyla hazırlanmış bir sergi. Adalar Binalar Mimarlar sergisi 30 Haziran a dek gezilebilir. Bu sergi mi çeker sizi? Yoksa oradan İstanbul a bakmak mı? Eski evlerin bahçelerini mi seyredersiniz? Yoksa geçmiş yüzyılların mirasını mı? Seçim size kalmış. Ama şimdi Büyükada ya gitmenin tam sırası. Ada da motorlu araç kullanmak yasak olduğu için gezilerinizi ya faytonla ya da bisikletle yapmanız gerekiyor. Bu yolları sakin bir yürüyüşle aşmaksa en zevklisi. Ara sokaklara gire çıka, Rum mimarisinin özenli ayrıntılarına baka baka yürümek, adanın miskin kedilerini, uykucu köpeklerini severek gezmek pek keyifli. Hele şimdi... Baharda! Sarkis Balyan ın Heybeliada-Büyükada köprüsü projesi çizimi Sarkis Balyan s drawing of Heybeliada-Büyükada bridge project would be developed through Urban Museology in Turkey project channel and sharing of experience improves preparation capacity of the museum for new exhibitions, it also aims to make an important contribution to the development of urban museology in Turkey. Currently an exhibition called Islands Buildings Architects is shown at the museum. It is an exhibition to reveal architectural wealth of the Islands, to remember buildings that are facing extinction through landslides, to remember architects and builders who built them. Islands Buildings Architects can be visited until 30 June. Is it this exhibition that would attract you? Or is it watching İstanbul from there? Would you like to see the gardens of old houses? Or the heritage of past centuries? The choice is yours. But this is the perfect time to visit Büyükada. As motorised vehicles are forbidden in the island you need to go around in a phaeton or on a bike. But the most enjoyable one is to walk quietly on those roads. Going in and out of side streets, walking around while checking out unique details of Greek architecture, stroking lazy cats and sleepy dogs of the island is rather enjoyable. Especially now... In spring! Heybeliada-Büyükada köprüsü projesi Turan Şahin in yazdığı Osmanlı nın Çılgın Projeleri adlı kitapta Heybeliada-Büyükada arasına inşa edilmesi planlanan bir asma köprü projesinden söz ediliyor. Adalardaki nüfus artışı birçok problemi de beraberinde getirmiş. Bunlardan ilki; adaların anakara ve birbirleri ile olan iletişimi. Şirket-i Hayriye nin bu dönemde sefer sayıları artırılarak çözüme dair önemli adımlar atılmış. Fakat özellikle iki büyük ada; Heybeliada ve Büyükada arasında geçişlerin kolaylıkla sağlanabileceği pratik bir yol gerekli olmuş. Zira iki ada arasında ulaşım küçük kayıklar ve belirli saatlerde gelen Şirket-i Hayriye vapurlarıyla sağlanıyormuş. Bu sebeple aynı zamanda bir adalı müteahhit olan Sarkis Balyan, Dolmabahçe Sarayı nın yapımı sırasında Sultan Abdülaziz e bu probleme dair teklifini sunmuş. Teklif 1200 metre boyunda bir asma köprü inşasıymış. Balyan ın projesine göre asma köprü metre genişliğinde inşa edilecek, köprüden geçiş parası için bir kuruş alınacakmış. Günde 300 kişinin geçeceği tahmin edilen köprünün 50 yılda kendini amorti edeceği hesaplanmış. Fakat proje hayata geçirilememiş. Bunda 1200 metrenin o dönemki teknolojiyle bir asma köprü inşa etmek için zor bir engel olmasının büyük payı var. Heybeliada-Büyükada bridge project There is mention of a suspension bridge planned to be built between Heybeliada-Büyükada in the book called Crazy Projects of Ottoman written by Turhan Şahin. The increase of islands population had brought with it many problems. First of these; transportation between the islands and the mainland. Important steps had already been taken by Şirketi Hayriye ferry company after the increase of frequency in ferry times. But a practical road had become necessary to ease crossings between Heybeliada and Büyükada, for transportation was done by small boats and ferries that arrived at certain times. This is why Sarkis Balyan, a building contractor who lived in the island had made a suggestion to Sultan Abdülaziz during the construction of Dolmabahçe Palace. His proposal was to build a 1200 metre long suspension bridge. According to Balyan s Project, the bridge would be meters wide and one kuruş toll would be charged for each crossing. Estimated to be used by 300 people daily, the bridge would recoup the costs in 50 years. But the project had not been implemented. The fact that building a suspension bridge 1200 meters long using the technology available at time being a difficult obstacle has played a great part in that. 10 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

13

14 GEZİ travel Denizli Toprağında hayat, suyunda şifa Denizli nin toprağı, çağlar boyunca ev sahipliği yaptığı türlü antik kentin izleriyle; her derde deva sularıysa binbir şifayla dolu 2 Elif Türkölmez Denizli Valiliği 12 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

15 Denİzlİ... Life on its soil, healing in its water The land in Denizli is full with traces of antique cities it had been the capital of throughout centuries; the water that is cure for many ailments is full of healing TÜRSAB DERGİ MAYIS

16 Cennetin yeryüzündeki tasviri Pamukkale, onlarca antik kent ve termal kaynaklarıyla olduğu kadar ünü çoktan yurtdışına ulaşmış Buldan kumaşı, dünyanın en uzun öten horozları ve en yumuşak havlularıyla da adından söz ettiren bir kent Denizli. Kent ilk defa M.Ö yılları arasında, Suriye Kralı II. Antiyokustheos tarafından kurulmuş ve karısının ismi olan Laodicia adıyla anılmış. Selçuklu kayıtları ve Denizli mahkemesi şer iye sicilleri Ladik ismini vermiş. İbn-i Batuta nın Seyahatnâmesi nde ise Tunguzlu deniliyor. Tengiz kelimesi eski Türkçe de deniz demek. Tunguzlu ise bugünkü imlasıyla Denizli. Dünyanın gözbebeği Denizli nin en ünlü değeri şüphesiz Pamukkale. Pamukkale yeraltı su kaynaklarının içerdiği kireçten oluşmuş. 2 bin 700 metre uzunluğunda ve 160 metre yüksekliğinde. Parlak beyaz rengiyle 20 km uzaklıktan görülebilen muazzam güzellikte bir doğal varlık. Pamukkale de sadece havuzlar yok. Antik havuz, Arkeoloji Müzesi, Antik Tiyatro mutlaka gezilmesi gereken yerlerden. Pamukkale nin tepesinde, Roma İmparatorluğu ndan kalma Hierapolis kutsal antik şehri yer alıyor. 5 kilometre ilerisinde ise uluslararası bir termal tesis olan Karayahıt köyü var. Pamukkale UNESCO tarafından koruma altına alınmış durumda. Travertenlerdeki kararma giderilmiş ayrıca doğal taşın içinden geçen asfalt iptal edilerek, travertene çok benzeyen yapay bir taş döşenmiş. Denizli, Pamukkale nin dünyanın gözbebeği olduğunun bilincinde, bu doğal güzelliği koruyup kolluyor. Antik kentler diyarı Meşhur ve cazibeli bir esere sahip her kentte olduğu gibi, diğer tarihi ve doğal güzellikler burada da Pamukkale nin gölgesinde kalmış. Halbuki Denizli, Pamukkale Hierapolis, Laodikya, Tripolis, Tabea, Colossae, Eumania, Heraklia Salbace, Dionisopolis, Sebastapolis, Trapezapolis, Attuda, Apollonia Salbace antik kenti ve Apollon Lairbenos tapınağı gibi tarihi kentlerin bugün de dimdik ayakta duran kalıntılarına sahip. Turistlerin en sık ziyaret ettiği Hierapolis antik kenti arkeoloji literatüründe Holy City yani Kutsal Kent olarak adlandırılır. Hierapolis eşsiz termal suları ile bir şifa kaynağı görülmesinin yanısıra, hem Pagan dönemlerinde hem de Hristiyanlık döneminde kutsal kent sayılmış. Bunun nedeni de M.S. 80 yıllarında Hierapolis e Hristiyanlığı yaymaya gelen ve 14 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

17 in underground water. It is 2700 meters long and 160 meters high. It is a magnificent natural wonder that can be seen from 20 km away thanks to its bright white colour. There aren t just pools at Pamukkale. The Antique pool, the Archaeology Museum, the Antique Theatre are all must-visit places. Sacred antique city of Hierapolis from Roman Empire is atop Pamukkale. 5 kilometres away is the international thermal springs of Karayahıt village. It is under the protection by UNESCO. Darkening of travertine had been stopped and the tarmac road through the site had been replaced with artificial stones that resemble travertine. Denizli is conscious of the fact that it is a precious place for the world, it is protecting this natural beauty. Bembeyaz travertenleriyle ünlü Pamukkale UNESCO tarafından koruma altına alınmış durumda, kent merkezi ve Hierapolis antik tiyatrosu (üstte), antik havuz şifalı sularıyla turistlerin büyük ilgisini çekiyor (yanda) Pamukkale, famous for its white travertines has now been taken under protection by UNESCO, city centre and Hierapolis antique theatre (above), antique pool attracts the attention of tourists with its healing waters (side) Denizli is also a city that is talked about in connection with Pamukkale, the description of heaven on earth and dozens of antique cities and thermal springs as well as with Buldan fabric whose reputation has already reached abroad, with the world s longest crowing roosters and with softest of towels too. The city was first established between BC by the Syrian King Antiyokustheos II and was named after the wife of the king, Laodicea. Seljuk records and Denizli court registers have named it Ladik. Tunguzlu is mentioned in the travel journal of İbn i Batuta. The word Tengiz means the sea in old Turkish. Tunguzlu means Denizli (with sea) in current grammar. As a result, the name Denizli has derived from the word Tunguzlu and has reached today. World s favourite The biggest attraction in Denizli is, of course, Pamukkale. Pamukkale has been created by lime found The land of antique cities Just as it happens in every city that has a famous and attractive monument, here too, historical and other natural beauties are in the shadow of Pamukkale. Whereas Denizli possesses still intact remains of historical cities such as Pamukkale Hierapolis, Laodicea, Tripolis, Tabea, Colossae, Eumania, Heraclea, Salbace, Dionisopolis, Sebastapolis, Trapezapolis, Attuda, Apollonia Salbace antique cities and Apollon Lairbenos temple. Hierapolis, the most visited site by tourists, is referred to as the Holy City in Archaeological literature. As well as being the source of healing with its unique thermal waters, Hierapolis had been considered a holy place in both, pagan periods and in Christianity. The reason for that is the crucifixion of St Phillippus who was one of Jesus 12 apostles who arrived here in 80AD to spread Christianity. After Christianity was accepted as the official religion in 4 th century AD a memorial was built on the spot where St Philippus was crucified. The structure, which was built as a spiritual and religious treatment TÜRSAB DERGİ MAYIS

18 Hz. İsa nın havarilerinden aziz Philippus un mezarı ve burada çarmıha gerilerek öldürülen Aziz Philippus The grave of St. Philippus, one of the disciples of Jesus, and St. Philippus who was crucified here Hz. İsa nın 12 havarisinden biri olan Aziz Philippus un burada çarmıha gerilerek öldürülmesi. M.Ö. 4. yüzyılda Hristiyanlık resmi din olduktan sonra Aziz Philippus adına öldürüldüğü yerde bir şehitlik yapılmış. Ruhsal tedavi merkezi olarak inşa edilen yapının ortasındaki mermer kaplı alanda da Aziz Philippus un mezarı bulunuyor yılında bulunan mezar, Denizli yi bir inanç turizmi merkezi haline getiriyor. Denizli de yer alan bir diğer önemli antik kentse, kazı çalışmaları halen devam etmekte olan Laodikya. M.Ö yılları arasında II. Antiokhos tarafından kurulan kente Antiokhos un karısı Laodike nin adı verilmiş. Antik kentin kuzeydoğu tarafında, Grek tiyatrosu tipinde yaklaşık 20 bin kişilik bir tiyatro sahnesi inşa edilmiş. centre, also has the grave of St Phillipus in the marble area in the centre. The grave was discovered in 2011 and turns Denizli into a centre for faith tourism. Another antique city situated in Denizli is Laodicea, whose excavations still continue. The city was founded between BC by Antiochus II and was given his wife s name Laodice. A 20 thousand capacity, Roman style amphitheatre was built to the northeast of the antique city. Cure for all thermal springs We know that Denizli is rich in terms of thermal springs but this is interesting: Each underground water source in the region has different temperatures. This in turn allows thermal waters to be used in many different areas such as health tourism, greenhouses, heating, energy. The water that surfaces in 16 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

19

20 Denizli deyince aklınıza gelsin Honaz Dağı Milli Parkı nda 900 ün üzerinde endemik bitki türü barınıyor. Kaklık ve Keloğlan mağaralarındaki sarkıt ve dikitlerin büyülü görüntüsü insanı cezbediyor. Denizlili Hayri Dev in icadı Çam Düdüğü ve üç telli bağlama 2008 yılında UNESCO tarafından, yaşayan insan hazinesi olarak değerlendirilmiş. Tekstil ticaretinde önemli bir yere sahip olan Denizli den yumuşacık bir bornoz ya da nevresim takımı almadan dönmek mümkün değil. Kumaşlar kaliteli, çeşit bol, fiyatlar uygun. Şehrin en eski şekercisi Hacı Şerif, 1938 ten bu yana Denizli halkının ağzını tatlandırıyor. Dondurmalı irmik helvası, tahin ve lokumlar hepsi kendi üretimleri. Kentin simgesi olan horozun şöhreti uzun süre ötebilmesinden geliyor. Denizli horozu, tüm dünyada en uzun süre öten horoz olarak biliniyor. Horozlar şehrin biraz dışındaki çiftliklerde yetiştiriliyor. Remember this when Denizli is mentioned Honaz Mountain National Park is home to more than 900 endemic plant species. Magical scenes of stalactites and stalagmites in Kaklık and Keloğlan caves fascinate everybody. The pine pipe and three stringed musical instrument invented by Hayri Dev from Denizli were considered by Unesco as living human treasures in It is impossible to return from Denizli, which has an important place in textile commerce, without purchasing a soft bathrobe or bed sheets. The fabric is quality, variety is plenty and price is reasonable. Hacı Şerif, the oldest confectioner of the city, has been sweetening the palate of the people of Denizli since Semolina halva with ice-cream, tahini and Turkish delights are all house produced. The fame of roosters, the symbol of the city, comes from the fact that they can crow for a long time. Denizli roosters are known for being the longest crowing in the world. These roosters are grown in a farm just outside the city. Derde deva termal kaynaklar Denizli nin termal kaynaklar bakımından zengin olduğunu biliyoruz ama şu çok ilginç: Bölgedeki yeraltı sularının hepsi farklı ısıda. Bu da termal kaynaktan; sağlık turizmi, seracılık, ısıtma, enerji gibi pek çok farklı alanda yararlanılmasına imkan veriyor. Önemli jeotermal tesislere sahip olan Sarayköy de çıkan su 80 o C civarında ve romatizma, deri, kadın hastalıkları, idrar yolu rahatsızlıklarına iyi geliyor. Akköy-Gölemezli termal turizm merkezinde dört farklı kaynak var. Kaynaklar nitelik bakımından birbirinden farklı. İçlerinden biri çamur hamamı olarak kullanılıyor. Denizli, sıcaklığı o C arasında değişen sularıyla, Pamukkale-Karahayıt-Akköy- Yenicekent-Sarayköy arasında uzanan Türkiye nin en güzel ve sağlık turizmi açısından zengin potansiyele sahip termal bölgesinde, konaklama, eğlence, dinlence ve spor olanaklarının da sunulduğu uluslararası standartlara sahip tesislerde 12 ay boyunca hizmet vermeye devam ediyor. Sarayköy, where there are important geothermal facilities, is around 80 degrees centigrade and is good for rheumatism, dermatology, gynaecological conditions and urethral ailments. There are four different sources in Akköy- Gölemezli thermal tourism centre. The springs are different from each other in terms of attributes. One of them is used as a mud bath. Denizli continues to offer allyear-round service in the thermal region of Pamukkale-Karahayıt- Akköy- Yenicekent-Sarayköy which has a rich potential in terms of health tourism, where accommodation, entertainment, leisure and sporting opportunities are offered in facilities of international standards with hot springs where temperature vary between 36 degrees and 125 degrees. Karahayıt Karahayıt 18 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

21 is İstanbul inviting you for shop fun & Up to 50% discount and campaigns All night long shopping experience Tax-free shopping Colourful festival parade, concerts, DJ parties, street shows and many more suprises

22 Denizli yi bir turizm kenti yapacağız Denizli Valisi Abdülkadir Demir göreve geldiği günden bu yana Denizli yi bir turizm şehri yapmak için çalışıyor. Vali Demir le Denizli nin turizm potansiyelini, yapılan yenilikleri ve gelecekteki projelerini konuştuk. TÜRSAB: Denizli de turizm faaliyetleri ne durumda? Abdülkadir Demir: Pamukkale ye 2011 yılında 1 milyon 713 bin turist gelmiş. Bunun 1 milyon 400 bini yabancı. Ama maalesef, Pamukkale ye gelen turist şehir merkezine uğramadan dönüyor. Genelde gelen turistler de direkt Denizli ye gelmiyorlar. Antalya, Kuşadası ya da Bodrum gibi yakın yerlere gelip günübirlik Pamukkale ye uğruyorlar. Nicelik olarak Türkiye de dördüncüyüz ama nitelik olarak maalesef olmamız gereken seviyede değiliz. Ama biz kararlıyız, Denizli yi bir turizm kenti yapacağız. TÜRSAB: Denizli ve turizm denince aklımıza ilk olarak Pamukkale geliyor tabii ama Denizli nin turizm faaliyeti hakikaten Pamukkale ile mi sınırlı? Abdülkadir Demir: Denizli turizm potansiyeli yüksek bir şehir. Ama bırakın şehri gezdirmeyi, turistleri Pamukkale dışındaki turistik alanlara da çekemiyoruz. Halbuki Denizli de 14 tane antik kent var. Hierapolis, Laodikya, Tripolis ve diğer antik kentler Pamukkale ye çok yakın. Ama biz buraları gerektiği kadar iyi tanıtamıyoruz. Buldan İlçemiz, dokumacılık alanında dünya çapında önemli bir turistik merkez. Burada, doğal malzemelerle ve de çok kaliteli dokuma yapılıyor. Yatağan da, Osmanlı dan bu yana devam eden pala, kılıç üretimi var. Hepsi de geleneksel yöntemlerle yapılıyor ve çok özel ürünler. Paşabahçe nin el sanatları üretiminin büyük bölümü Denizli de. Cam ürünler buradaki fabrikada, maharetli ustalar Denizli Valisi Abdülkadir Demir, Hierapolis Antik Kenti (altta) Governor of Denizli Abdülkadir Demir, Hierapolis Ancient City (below) We will turn Denizli into a city of tourism The governor of Denizli Abdülkadir Demir has been working to turn Denizli into a city of tourism since he arrived at the office. We spoke with Governor Demir about tourism potential of Denizli, changes taking place and future projects. TÜRSAB: What is the status of tourism activities in Denizli? Abdülkadir Demir: 1 million 713 thousand tourists visited Pamukkale in million 400 thousand of them are overseas visitors. But unfortunately, tourists visiting Pamukkale return without visiting the city centre. Those tourists who arrive usually do not arrive directly in Denizli. They arrive in resorts such as Antalya, Kuşadası or Bodrum and visit Pamukkale as part of a day trip. We are fourth in Turkey in terms of quantity but unfortunately we are not where we should be in terms of quality. But we are determined that we are going to make Denizli a city of tourism. TÜRSAB: The first thing that springs to mind when Denizli and tourism is mentioned is Pamukkale naturally but are tourism activities of Denizli really limited with Pamukkale? Abdülkadir Demir: Denizli is a city with a high tourism potential. But We can t attract tourists to touristic areas outside Pamukkale let alone taking them around the city. There are 14 antique cities in Denizli. Hierapolis, Laodicea, Tripolis and other antique cities are very close to Pamukkale. But we do not promote these places as well as we should. Buldan town is an important centre of tourism in the field of weaving. Here quality weaving with natural materials is produced. Yatağan town has machete, sword production that has been continuing since the Ottoman. They are all produced with traditional methods and are very special products. Most of handcraft production of Paşabahçe is in Denizli. Glass products are handcrafted by skilled masters in the factory here. Best carpets of Turkey are offered for sale here too. There are thirteen companies on the main Antalya highway. TÜRSAB: Another important wealth of Denizli is the thermal springs. What is the level of interest of tourists in these springs? Abdülkadir Demir: Thermal springs are very important for us. First of all, we produce electricity. The construction of Turkey s biggest Geothermal energy production 20 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

23 tarafından el emeği ile üretiliyor. Türkiye nin en iyi halıları da burada satışa sunuluyor. Antalya yolu üzerinde on üç tane firma var. TÜRSAB: Denizli nin bir diğer önemli zenginliği de termal kaynaklar. Turistlerin kaplıcalara ilgisi ne düzeyde? Abdülkadir Demir: Termal kaynaklar bizim için çok önemli. İlk olarak elektrik enerjisi üretiyoruz. Şu anda, Türkiye nin en büyük jeotermal enerji üretim tesisinin inşası, Zorlu Elektrik tarafından, burada başlatıldı. Sarayköy İlçemizde 240 C su çıkan kaynaklar bulunuyor. Türkiye de en yüksek sıcaklığa sahip termal kaynak yine Denizli de. Bu kaynakları tarım alanında, seracılık faaliyetlerinde de kullanıyoruz. Bedel ödemeden ısıtma yapıyoruz, rekabet için önemli bir imkan. Bir de tabii en önemlisi termal turizm. Ama maalesef bu alanda istediğimiz yerde değiliz. Bunu geliştirmek için çalışmalar yapıyoruz. İlk olarak, merkezden Pamukkale ye giden yolda çalışma başlattık. Gidiş dönüş toplam iki şeritli dar bir yolumuz vardı. TÜRSAB: Termal kaynakları, sağlık alanında kullanmak da mümkün. O konuda çalışmalarınız var mı? Abdülkadir Demir: Karahayıt termal turizm bölgemizde bir kentsel dönüşüm projesi başlattık. Termal turizm ve termal sağlık turizmi alanında yenilikler yapacağız. Karahayıt ta 65 o C, kırmızı su çıkıyor. Pamukkale den çıkan su geçtiği yeri beyaz yapıyor, Karahayıt tan çıkan su ise kırmızı. Maalesef burada pansiyonlar gerek kalite gerek ise sayı bakımından yetersizdi. Şimdi orada kentsel dönüşüm proje çalışmaları tamamlandı ve inşaat çalışmaları başladı. Pamukkale Üniversitesi ile ortak çalışmalarımız kapsamında burada bir fizik tedavi ve rehabilitasyon hastanesi yapılacak. Kür ve sağlık merkezi, ziyaretçiyi mental ve bedensel olarak sağlığa kavuşturacak merkezler yapılacak. Belki de bu anlamda Türkiye de yeni bir model ortaya koyacağız. Avrupa da giderek yaşlanan nüfusu düşündüğünüzde yapılan çalışmaların ne denli yerinde olduğunu anlayacaksınız. TÜRSAB: Bir de Bozdağ ı kayak turizmine açıyorsunuz Abdülkadir Demir: Bozdağ şehir merkezine 75 km. mesafede. Sıra dışı bir doğal yapısı var. Bölgeler arası geçiş ikliminden dolayı oldukça yoğun kar yağışı oluyor. Kayak Merkezi ile ilgili daha önce çalışmalar yapılmış ancak bir ilerleme kaydedilememiş. Bu yıl yolu açıldı ve gerekli etüt çalışmaları yapıldı. Önümüzdeki yıl altyapısını tamamlayıp yıl ortalarında hizmete sunmayı planlıyoruz. Gençlik Spor Genel Müdürlüğü nden bu işin uzmanları geldi, kayak pisti ve mevcut şartlar üzerinde çalışmalar yapıyorlar. Tesis ve otel yapmak isteyen yatırımcıları da sizin aracılığınız ile buraya davet ediyoruz. facility has been started here by Zorlu Electrical Company. There are springs in Sarayköy where water temperature is 240 C. The hottest thermal spring water in Turkey is also in Denizli. We use these resources in agriculture, greenhouse facilities. We have free heating, which is an important element for competition. But of course, the most important is thermal tourism. But unfortunately we are not where we should be on this field. We are working to improve this. First of all, we started to work on the road leading from the city centre to Pamukkale. We used to have a narrow single lane road there. TÜRSAB: It is possible to use thermal springs in the health area. Do you have efforts in that respect? Abdülkadir Demir: We started an urban development project in Karahayıt thermal tourism region. We will make innovative changes in thermal tourism and thermal health tourism. The spring water in Karahayıt is 65 degrees and its colour is red. The water that surfaces in Pamukkale turns its path to white, while the water from Karahayıt is red. Unfortunately, pensions here are insufficient in terms of quantity and quality. Urban development project studies there have been completed and the construction has started. A physiotherapy and rehabilitation hospital will be built here as part of our joint efforts with Pamukkale University. A cure and a health centre, centres that enable the visitor to regain mental and physical health, will be created. Perhaps we will create a new model for Turkey in that respect. You will realise how accurate these efforts are when you consider the ageing population of Europe. TÜRSAB: You are also opening Bozdağ for skiing tourism Abdülkadir Demir: Bozdağ is 75 km. from the city centre. It has an extraordinary natural constitution. A lot of snow falls there as a result of inter-regional cross climate. There have been previous efforts for a ski resort but they did not progress. The road was opened this year and a survey was carried out. We are planning to complete the infrastructure and open it middle of next year. Experts from Youth and Sports General Directorate have arrived here and are working on ski runs and existing conditions. We would like to invite investors who want to build facilities and hotels through your magazine. Dünyaca ünlü Buldan kumaşı pamuktan elde dokunuyor The world famous Buldan fabric is hand weaved from cotton TÜRSAB DERGİ MAYIS

24 22 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012 GEZİ travel

25 Başrolde Göynük Tarihi eserleriyle hiç bozulmadan günümüze kadar gelen bir Osmanlı kasabası Göynük... Bu özelliği nedeniyle de pek çok filmin seti... 2 Elif Türkölmez Rasim Konyar Göynük is in the Leading Role With its historical monuments, Göynük is an Ottoman town that has survived to today without being spoilt TÜRSAB DERGİ MAYIS

26 Camileri, türbeleri, hamamları, saat kulesi ve konaklarıyla Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin en kıymetli örneklerine ev sahipliği yapmasından, Hititler e uzanan eşsiz tarihinden ya da doğal güzelliklerinden de önce Göynük le ilgili şunu söylemek elzem: Burası tam bir sinema kenti. Daha önce Akrebin Yolculuğu, Kukuriku: Kadın Krallığı, Bendeyar adlı sinema filmlerine ev sahipliği yapan Bolu nun bu güzel ilçesi, son olarak El Yazısı filmiyle yeniden cazibe merkezi haline geldi. Nisan da vizyona giren Ali Vatansever in yazıp yönettiği ve Cansu Dere ile Sarp Akkaya nın başrolünde yer aldığı El Yazısı filminin senaryosu da burada yazıldı, çekimleri de burada yapıldı. Dönem filmleri için doğal bir plato olan Göynük te bu yaz, aralarında yabancı yapımların da olduğu pek çok filmin çekimleri gerçekleşecek. Osmanlı mimarisinin özgünlüğünün korunduğu nadir yerlerden olan ilçe, yıllardır beyazperdede arz-ı endam ederek seyirciyi büyülemeye devam ederken, biz de kentin güzelliklerine doğru küçük bir yolculuğa çıkalım Muhteşem gölleri, yaylaları ve doğal çam ormanlarıyla ziyaretçilerine huzurlu bir dinlenme imkanı sunan Göynük, sadece doğal güzellikleriyle değil tarihiyle de dikkat çekiyor. Selçuklu ve Osmanlı döneminde önemli bir yerleşim merkezi olan Göynük te, o döneme ait olan Gazi Süleyman Paşa Camii ve Gazi Süleyman Paşa Hamamı hala hizmet veriyor. Osmanlı dönemine ait evler de, tüm güzelliğiyle dimdik ayakta duruyor. Sakarya zaferinin anısına yaptırılan Zafer Kulesi ise şehrin adeta simgesi. Ama, Göynük ü Göynük yapan en temel özellik ne? derseniz, cevabımız ne bir mimari eser ne de tarihi bir olay olur. Göynük ü Göynük yapan şey, kendi halinde Before mentioning some facts such as it being the host to most valuable examples of Seljuk and Ottoman architecture with mosques, tombs, hamams, clock tower and mansions, its unique history that stretches back to Hittites or indeed its natural beauty, we should say this about Göynük: This is exactly a cinema city. This beautiful town of Bolu which has previously been host to films such as Akrebin Yolculuğu, Kukuriku: Kadın Krallığı, Bendeyar, has recently become a centre of attraction with the movie El Yazısı. Written and directed by Ali Vatansever and featuring Cansu Dere and Sarp Akkaya in leading roles, El Yazısı was released in April and was filmed and scripted here. Shooting of many films, including some overseas productions will take place here in Göynük in the summer which is a natural set for the films of this period. Being one of the rare places where genuine Ottoman architecture is protected, it has been continuing to captivate viewers for many years, so we shall set off on a journey towards the beauties of this town... Offering its visitors the opportunity for a peaceful rest with its splendid lakes, highlands and natural pine forests, Göynük attracts the attention not just with its natural beauty but also with its history. Göynük has been an important area of settlement during Seljuk and Ottoman periods and Gazi Süleyman Paşa Mosque and Gazi Süleyman Paşa Hamam are still open to public. Houses from the Ottoman period also stand still with all their beauty intact. Zafer Kulesi (Victory Tower) built in memory of victory on Sakarya front is simply the symbol of the town. But if you were to ask What is the most basic factor that makes Göynük what it is? then our answer would neither be an architectural feature nor a historical event. The thing that makes Göynük what it is, is being itself. Not putting a Göynük evleri Osmanlı Mimarisi ni yansıtan en önemli örneklerden Göynük houses are among the most important examples that reflect the Ottoman Architecture 24 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

27

28 oluşu. Evlere; estetiği bozacak bir tane çivi bile çakılmaması, yavaş akan zamanı, kahvelerde çay eşliğinde yapılan muhabbetleri, keyifli kedileri, yüzlerce yıldır ağır ağır salınan servileri, yüzünden tebessüm eksik olmayan insanı Yani, kendine has havası, aura sı Göynük e ilk yerleşenler Hititler olmuş. Hititler den sonraysa bölgeye Frigler yerleşmiş. Frigler e ait en eski yazılı belge 1966 yılında Göynük ün Soğukçam (Germenos) köyünde bulunmuş. Soğukçam köyünün ve Türbeönü kayasının bulunduğu çevre esas kısmıyla Asar Tepe de bulunan bir Frig yerleşim yerini belirliyor. Burası Frigya nın kuzey sınırı bölgesinde, kuzeyden gelecek tehlikeyi önleyecek bir kale mahiyetinde. Friglerden sonra üstünlük Lidya ya geçince Bitinya ve Bitinya şehirleri de Lidya ya bağlandı. Göynük Lidya halkına da ev sahipliği yaptı. Göynük ün tarihi Roma, Bizans ve Anadolu tarihi ile iç içe geçmiş. Bilinen en eski adı Koinon Gallicanon olan Göynük ün Susuz, Kilciler, Narzanlar ve Boyacılar köylerinde ve bu köylerin civarlarında Bizans devrine ait yazıtlar ve kilise kalıntıları bulunmakta. Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldığı zaman kurulan beylikler arasında olan Umurbey Han Beyliği nin merkezi de Göynük tür. Göynük ün Cumhuriyet tarihinde de önemli bir yeri var. İlçe, Milli Mücadele ye büyük destek vermiş ve bu desteğini anıtlaştırmış yılında Kaymakam Hurşit Bey in önderliğinde Sakarya Zaferi nin anısına ilçeye hakim bir tepeye Zafer Kulesi yapılmış. Bu kule onarımlardan geçirilerek, hala saat kulesi olarak kullanılıyor ve ilçeye nostaljik ve büyüleyici bir güzellik sunuyor. single nail on houses that could damage the aesthetic of the houses, time passing slowly, chats in tea houses accompanied by tea, delightful cats, roosters, cypress trees that have been hanging slowly for hundreds of years, its people with a permanent smile on their faces... Which means its unique atmosphere... its aura... First settling in Göynük had been Hittites. Phryigans had settled in the area after Hittites. The oldest written document belonging to Phrygians was found in 1966 in Soğukçam (Germenos) village of Göynük. The area of Soğukçam village and Türbeönü rock basically determines an area of Phrygian settlement in Asar Hill. This, in essence, acts as a castle on the northern border of Phrygia to prevent an attack coming from the North. After the power has been passed onto Lydia following the Prygians, Bitinya and Bitinya cities also joined up to Lydia. Göynük was host to people of Lydia too. The history of Göynük had been entwined with history of Rome, Byzantine and Anatolia. There are written artefacts and church remains from Byzantine period in and around the villages of Susuz, Kilciler, Narzanlar and Boyacılar of Göynük, whose oldest known name was Koinon Gallicanon. The centre of Umurbey Han Principality, which was among principalities formed after Anatolian Seljuk State had been abolished, is also Göynük. Göynük also has an important place in the history of the Republic. The town gave great support to the National Struggle and has a monument to prove this support. Zafer Tower was built in 1922 with the leadership of district governor Hurşit Bey on a hill overlooking the town in memory of the Sakarya Victory. The tower has gone through repairs and is currently used as a clock tower and offers a nostalgic and magical grandeur for the town. Gazi Süleyman Paşa Hamam There are numerous historical mosques, hamams and tombs in Göynük. One of the most important among these is Gazi Süleyman Paşa Hamam. The hamam was built completely from travertine cut-stone between by Gazi Süleyman Paşa, son of Orhan Gazi. The heating system of the hamam was designed to use the Zafer Kulesi Sakarya Zaferi nin anısına yaptırılmış (sol üst), Göynük evleri birbirinin manzarasını kapatmayacak şekilde inşa edilmiş (üstte) Zafer (Victory) Tower was built to commemorate the Sakarya Victory (left above), Göynük houses have been built in such a way that they do not obstruct each other s view (above) 26 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

29

30 Gazi Süleyman Paşa Hamamı Göynük te çok sayıda tarihi cami, hamam, türbe mevcut. Bu eserler arasında en önemli olanlarından biri de Gazi Süleyman Paşa Hamamı. Orhan Gazi nin oğlu Gazi Süleyman Paşa tarafından yılları arasında yaptırılmış olan hamam tamamen traverten kesme taş ile inşa edilmiş. Isıtma, hamamın güney kısmında bulunan külhan ve sıcak su deposu ile sağlanmış. Külhan bölümü genişçe ve tavanında büyük bir kemer var. Her iki bölümün oda hazneleri üzeri moloz taş kubbe kasnağı ile yapılmış ve hamamda on adet kubbe bulunuyor. Muhtelif yıllarda onarım görmüş olmasına rağmen orijinalliğini koruyor. Evliya Çelebi, Seyahatnamesi nde hamamdan övgüyle söz edip, Ankara ve İstanbul da dahi böyle muhteşem bir hamam bulunmadığını yazıyor. Gazi Süleyman Paşa Camii Gazi Süleyman Paşa tarafından yılları arasında hamam ile birlikte külliye olarak yapılmış bu cami. Tek şerefeli, tek minareli ve tek ahşap kubbeli olarak inşa edilmiş. Tavan içi alt kaplama bölümü Selçuklu tavanı olarak ahşaptan yapılmış. İlgi çekici diğer bir özelliği ise 41 adet penceresinin bulunması. Bu pencerelerden üst bölümdekiler içten vitray süslü, dıştan ise petek desenli. Üzeri kilit taşlı kemer olarak yapılmış İki kanatlı büyük bir giriş kapısı var. Akşemseddin Türbesi Fatih Sultan Mehmet in hocası Akşemseddin in Göynük teki türbesi 1464 yılında Fatih tarafından yaptırılmış. Kefeki taşından yapılmış kasnaksız bir kubbe ile örtülü altıgen planlı bir yapı olan türbe oldukça sade. Akşemseddin in ceviz üzerine kabartma yazı ile süslü olan sandukası Osmanlı ağaç işçiliğinin güzel bir örneği. Göynük İlçesinde her yıl 29 Mayıs tan bir önceki pazar günü Akşemseddin i anma günü düzenleniyor. Yoğun katılımın olduğu bu günde sempozyumlar da gerçekleştiriliyor. Dost, samimi, yalın Göynük evleri Hafif yosunlanmış kiremitlerle kaplı çatılarıyla dikkat çeken Göynük evleri, kentin içinden akan derelerin yamacına özenle dizilmiş. Öyle ki, biri diğerinin manzarasını kapatmıyor. Çünkü manzara göz hakkı... Tek ya da iki katlı, çoğu beyaza boyalı, ahşap çerçeveli pencereleriyle Göynük evleri Anadolu da Türk yaşayışının, yerleşme kültürünün önemli örneklerinden biri. İlk Osmanlı yapılarının sadelikleri hakim Göynük evlerinin mimarisine. En genci yaşında olan bu evler ilk günkü gibi korunuyor. Giriş katlar depo ve kiler olarak kullanılıyor. Ara katta gündelik kilerler, hizmetçi odaları, mutfak, bayram günlerinde ziyafet yemeklerinin pişirildiği ocaklı fırın evi yer alıyor. İlk katta oturma odaları bulunuyor ve gündelik yaşam bu katta geçiyor. Genellikle her odanın ocağı, yüklüğü, sedirleri bulunuyor. Gazi Süleyman Paşa Camii tek şerefeli, tek minareli ve tek ahşap kubbeli bir cami (üstte), Akşemseddin Türbesi 1464 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmış (solda), Gazi Süleyman Paşa Hamamı günümüzde de hizmet vermeye devam ediyor (sağda) Gazi Süleymanpaşa Mosque is a timber mosque with a single balcony, single minaret and a single dome (above), Akşemseddin Tomb was built by Fatih Sultan Mehmet (the Conqueror) in 1464 (left), Gazi Süleymanpaşa Hamam still continues to operate (right) 28 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

31 furnace situated in the south of the hamam and hot water depot as well as steam lids opening into the hamam. Furnace section is rather large and has a big arch. Chambers in both section have been built with stone dome rims over rubble and there are ten domes on the hamam. Despite having gone through repairs in various years, it still keeps its originality. Evliya Çelebi talks about the hamam in his journal and writes that there isn t as a magnificent hamam as this one even in Ankara or in İstanbul. Gazi Süleyman Paşa Mosque This mosque was built as a complex together with the hamam by Gazi Süleyman Paşa between It was built with a single minaret containing a single balcony and the mosque has a single dome. Inner lining section of the ceiling was built from timber in the style of Seljuk ceilings. Another interesting aspect of the mosque is the fact that there are 41 windows. The windows in the upper section of the mosque have stained glass from inside and they are honeycomb shaped from outside. There are two double winged entrance gates above which are interlocked stone arches. Akşemseddin Tomb The tomb of Akşemseddin, the tutor of Fatih Sultan Mehmet (the Conqueror) was built by Fatih Sultan Mehmet in The polygon shaped tomb is rather plain and is made of a single dome from Kefeki stone. The walnut sarcophagus of Akşemseddin is decorated with embossed writing and is a good example of Ottoman wood work. An Akşemseddin memorial day is held in Göynük every year on a Sunday before 29 May. Symposiums are organised during the day which has a large attendance. Friendly, sincere, plain Göynük houses Houses of Göynük attract the attention with their roofs covered with slightly mossy roof tiles and they are lined carefully along the stream that runs through town centre. So much so that, one does not obstruct the view of the other. Because the view is the right of sight... single or double storey, most painted in white, with timber framed windows, Göynük houses are one of the most important examples of the Turkish way of living, culture of settlement in Anatolia. Simplicity of the first Ottoman houses is dominant in the architecture of Göynük houses. These houses, the youngest of which is years old, are protected as if they are built new. Entrance level is used as a depot and a cellar. Middle layer has the storeroom, servant s quarters, kitchen and the bakery where banquet meals are cooked during festivals. Sitting rooms are on the first floor and the daily life is spent here. There is usually a fireplace, a cupboard and couches in every room. The warmth of these houses overflows through their beautiful windows. Windows reflect what s inside to outside by their numbers: TÜRSAB DERGİ MAYIS

32 30 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

33 Bu evlerin sıcaklığı, güzel pencerelerinden dışarıya taşıyor. Pencereler sayılarıyla içeriyi, dışarıya yansıtıyor: Üç pencere bir oda demek. Pencere etrafındaki kafesler ve cumbalardaki ahşap işleme ve motifler görülmeye değer. Göynük ilçesi, sahip olduğu bu eşsiz mimari ile Kentsel Sit Alanı ilan edilmiş. Bugünlerde koruma altında olan bu evler restore edilerek turistik pansiyon olarak da kullanılıyor. Göl kenarında piknik Göynük çevresinde, piknik yapabileceğiniz, balık avlayıp trekking yapabileceğiniz göller de var. Bunlardan biri Sünnet Gölü. Göynük - Bolu yolunun 20. km.den sağa döndükten 4 km. sonra Sünnet Gölü ne ulaşılıyor. Göl etrafında, kızılcık, dağ nanesi, kabalak yaprağı, dağ fındığı ve böğürtleni yetişiyor. Konaklamak isteyenler için göl etrafında tesisler de bulunuyor. Göynük e yakın bir diğer göl de Çubuk Gölü. Bolu yolunun 5. km. sinden sola döndükten 6 km. sonra Çubuk Gölü ne ulaşabilirsiniz. Çubuk Gölü ve çevresi piknik yapmak ve kamp kurmak için ideal. Çevresi ormanla kaplı olduğu için de tertemiz bir havası var. Mutfağı da ünlü Bolu, aşçılarıyla ve mutfağıyla tanınır. Göynük de Bolu ya bağlı bir ilçe olduğunu hatırlatırcasına mükemmel tatlarla ağırlıyor ziyaretçilerini. Güneşte kurutulmuş tarhanadan yapılan çorba, erişte çorbası, düğün çorbası en ünlü çorbaları. Keş adını verdikleri torba yoğurdu da buraya has bir lezzet. Ekmekler her zaman taze. Çünkü ekmek burada satın alınan bir şey değil, günlük pişiriliyor. Cevizli ekmek ve yufka ekmeği Göynüklü ziyaretçilerin favorisi. Göynük te hizmet veren pek çok küçük restoran var. Yerel lezzetleri buralarda tatmak mümkün. Göynük ü yaz aylarında ziyaret ederseniz bir düğüne rastlamanız ve sokaklara kurulan sofraları yakalamanız da mümkün. Burada düğünler, dışarıya kurulan masalarda sunulan envai çeşit lezzetle kutlanıyor. Ziyaretçilere de, herkesle paylaşılan düğün yemeklerinden tadarken, genç çifte ömür boyu saadet dilemek kalıyor. Three windows means a room. Timber handiwork and motives on cages and bays around the windows are worth seeing. With this unique architecture, Göynük town has been declared an Urban Protection Area. Nowadays, houses that are under protection are being restored to be used as touristic pensions. Picnic on the lake shore There are many lakes around Göynük where you can have picnics, go fishing and trekking. One of them is Sünnet Lake. Sünnet Lake can be reached by turning right at 20 th km. on the Göynük- Bolu highway and it is 4km down the road. Cranberry, wild mint, kabalak leaves, mountain hazelnut and blackberry grow around the lake. There are facilities around the lake for those who want accommodation. Another lake near Göynük is the Çubuk Lake. You can reach it through Bolu highway, turning left after 5km and travel another 6km after turning. Çubuk Lake and its surrounding area is ideal for picnics and camping. Its air is clear due to the fact that it is surrounded by forests. Famed for its cuisine too Bolu is known for its cooks and cuisine. Göynük also welcomes its visitors with fantastic tastes as a reminder that it is a town of Bolu. Soup made with sun dried tarhana*, noodle soup, wedding soup are the famous soups of the town. Pouched yoghurt named Keş is also a taste unique to this region. Fresh bread is always available. Because bread is not a commodity for sale here, it is baked everyday. Bread with walnuts and filo pastry bread are favourites with the visitors. There are many small restaurants in Göynük. It is possible to taste local flavours in them. If you visit Göynük during the summer, you may be able to come across a wedding and catch street banquets. Here, weddings are celebrated with variety of delights offered on tables set outside. All that is left for visitors to do, who enjoy the wedding banquet which is shared with everyone, is to wish happiness to the young couple. *tarhana: Tarhana is a traditional Turkish cereal food consisting of flour, yoghurt, and vegetables fermented then dried. It is consumed as a soup by mixing it with with stock or water Çubuk Gölü ve çevresi kamp kurmak isteyenlerin sıkça ziyaret ettiği bir yer, Çubuk Gölü nde bulunan yeldeğirmenlerinden biri Çubuk Lake and its surrounds is a place frequented by those who want to set up camp, one of the windmills in Çubuk Lake TÜRSAB DERGİ MAYIS

34 SERGİ exhibition 6 yüzyıllık bir zaman yolculuğu Çuhadaroğlu Holding in CEO su Nejat Çuhadaroğlu Yıldız Sarayı nda açtığı sergide, Osmanlı dönemini gerçeğini aratmayan maketler ve dünyayı gezip tek tek topladığı askeri objelerle anlatıyor A 6 century long time travel Nejat Çuhadaroğlu, CEO of Çuhadaroğlu Holding, tells the reality of Ottoman period in the exhibition opened in Yıldız Palace with lifesize scale models and military objects he personally collected one by one from around the world 32 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

35 Galiçya cephesinden dönmüş bir asker... Yorgun ama hala dimdik ayakta... Az ilerisinde yaralı bir Anzak askerini sırtlamış bir Çanakkale gazisi... Ders ya da tarih kitaplarından çıkmış, neredeyse ete kemiğe bürünmüşler. Ziyaretçilerini bekliyorlar. Dünya nın sayılı maket, diorama ve savaş malzemeleri koleksiyonerlerinden Nejat Çuhadaroğlu nun sergisi böyle karşılıyor insanı. Yıldız Sarayı ndaki Yaşayan, Savaşan Osmanlı ve Dioramaları isimli sergi, Türkiye için pek çok ilk anlamına geliyor aslında. Sadece Türkiye mi? Çuhadaroğlu Holding CEO su Nejat Çuhadaroğlu, dünyada bu konseptte bir sergi hazırlayan tek kişi arası döneme yani Osmanlı ve Kurtuluş Savaşı na ışık tutan sergide, Nejat Çuhadaroğlu tarafından bizzat tasarlanan ve yapılan maketler de yer alıyor yıl boyunca oluşturduğu müthiş bir koleksiyonun örnekleri maketler, askeri objeler de... Koleksiyondan ya da kendi tasarımlarından parçaları buluşturan sergide neler yok ki! İstanbul un fethi, Kırım, Plevne, Birinci Dünya Savaşı (Çanakkale, Kafkas, Gelibolu, Galiçya ve Orta Doğu Cepheleri) ve Kurtuluş Savaşı nın önemli tarihsel olayları, hem maketlerle, hem de orijinal boyutları ve malzemeleriyle kullanılmış mankenler ve canlandırmalarla sunuluyor. Ayrıca Çuhadaroğlu nun kişisel koleksiyonunda asker giysilerinden silahlara, madalyonlardan bayraklara, mataralardan askeri araçlara ve fotoğraflara kadar dönemlerini yansıtan pek çok objeyi görmek de mümkün. Tarihin içinde tarih buluşması Sergi kadar mekan da izleyenleri geçmişe götürüyor. Tarih zenginliğini çoğaltıyor. Çünkü, mekan Yıldız Sarayı. Osmanlı nın en kritik dönemlerine tanıklık etmiş, savaşın da barışın da kararlarına sahne olmuş bir imparatorluk karargahı! Serginin açılışını yapan Kültür Bakanı Ertuğrul Günay da bunu vurguladı. Dahası, konuşmasının önemli bölümünü Yıldız Sarayı na ayırdı: T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Dölen Eker ve Nejat Çuhadaroğlu Yaşayan, Savaşan Osmanlı ve Dioramaları sergisinin açılışında Ertuğrul Günay, Minister of Republic of Turkey Culture and Tourism, Dölen Eker and Nejat Çuhadaroğlu are at the opening of Living, Fighting Ottoman and Dioramas exhibition A soldier recently returned from Galicia front... Tired but still standing... A little further on a veteran of Çanakkale who is carrying an injured Anzac soldier on his shoulders... They had just come out of a classroom or history books, almost alive in bone and muscles. They await their visitors. This is how one of the leading collector of models, diorama and war materials of the world, Nihat Çuhadaroğlu s exhibition welcomes visitors. The exhibition Living, Fighting Ottoman and Dioramas exhibition at Yıldız Palace actually means many firsts for Turkey. Just Turkey? Çuhadaroğlu Holding CEO Nejat Çuhadaroğlu is the only person in the world who creates an exhibition with this concept. There are models personally designed and created by Nejat Çuhadaroğlu himself in the exhibition which sheds light to the period between 1453 and 1923, i.e. Ottoman and the War of Independence... Just as the models, military objects which are part of a magnificent collection accumulated over 25 years do... Sergide Çanakkale Savaşı da maketlerle canlandırılıyor, Anzak cephesi (yanda) Models of the Battle of Çanakkale are also displayed at the exhibition, Anzac front (side) TÜRSAB DERGİ MAYIS

36 18. yüzyılın sonlarında yapılan Saray, daha sonra Sultan Abdülhamit tarafından bir makam ve çalışma ofisi olarak kullanıldı. Osmanlı İmparatorluğu nun ana sarayı oldu. Bu kadar önemli bir yapının restorasyonunda biraz geç kalındı. Ancak şimdi amacımız, eski görkemine kavuşturmak. Yıldız Sarayı nı son derece görkemli bir tarihten geldiğimizi gösterecek olan devlet kabul mekanı yapmaya çalışıyoruz. Burası bir müze elbette. Ama aynı zamanda üst katta cumhurbaşkanımızın, başbakanımızın büyük kabullerde kullanacağı bir salon yapmak istiyoruz. Bence tarihin değerini iyi bilmeliyiz. Çok güzel bir söz var. Hayat ileri doğru yaşanıyor ama geriye bakınca anlaşılıyor. Nereden geldiğimiz çok önemli. Geride bıraktığımız mekanlarımızı bütün tarihsel özelliklere uygun bir şekilde bugünkü hayatımız içinde saygıdeğer bir yere koymamız gerekiyor. What has not been displayed in the exhibition that brings together pieces from the collection or from his designs. Conquest of İstanbul, Crimea, Pleven, First World War (Çanakkale, Caucaus, Gallipoli, Galicia and Middle East Fronts) and important historical events of the War of Independence, are presented using models and enactments using original scale and materials as well as models. It is also possible to see many objects reflecting their individual periods through military clothing, weapons, medallions, flags, water bottles, military vehicles and photographs from Çuhadaroğlu s own collection. Meeting of history within history The venue takes the visitors back in time as much as the exhibition does. It enriches the history. Because, the venue is Yıldız Palace. It is the headquarters of the empire which witnessed the most critical periods of Ottoman, which had been the stage for decisions of war and peace! The Culture Minister Ertuğrul Günay, who opened the exhibition, also emphasised that fact. Furthermore, he allocated part of his speech to Yıldız Palace: The palace was opened towards the end of 18 th century and was used as an office and a study by Sultan Abdülhamit. It became the main palace of Ottoman Empire. Restoration of such an important building has been a little late. But now we aim to restore it to its old grandeur. We are working to convert Yıldız Palace to state reception venue that would display how magnificent is the history from which we hail. This is of course a museum. But at the same time, we want to create a hall upstairs where our president, prime minister can use for large receptions. In my opinion, we should know the value of history very well. There is a great saying. Life is lived forward but understood when you glance backwards. Where we come from is important. We have to place the venues we leave behind on a respectable place within our current lives while keeping all their historical features intact. Sergide İstanbul un fethi, Kırım, Plevne, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı gibi önemli tarihsel olaylar maketler ve mankenlerle canlandırılıyor Important historical events such as the conquest of İstanbul, Crimea, Pleven, First World War and the War of Independence are exhibited with models and mannequins 34 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

37 Üç boyutlu tarih Osmanlı yı kitaplar, filmler ve sergiler üzerinden okuduk bugüne kadar. Ama tarihin bu dönemiyle hiç maketler aracılığıyla tanışmamıştık. Bu anlamda izleyici için de bir ilk bu sergi. Biraz oyun tadında. Maketler oldukça gerçekçi. Yüz ifadelerinden, parmakların kıvrımına, bakışlardan saç teline dek her ayrıntı üzerinde titizlikle çalışılmış. İşlerin hepsinde büyük emek var. Bütün o maketlerin yapılması, boyanması, kostüm tasarımı İnce iş Tasarım ve atölye çalışması kısmı Nejat Çuhadaroğlu için yorucu olduğu kadar zevkli de geçmiş. Çuhadaroğlu maketlerin hepsini tek tek kendi elleriyle yapmış. Serginin kurgusu da ona ait. Çuhadaroğlu nun tarihi objelere ilgisi 15 yıl önce başlamış. Yunanistan, İngiltere, Polonya, Bulgaristan gibi pek çok ülkeyi karış karış gezip Osmanlı dönemine ait objeler toplamış. Topladıklarını da Çuhadaroğlu Holding de açtığı bir salonda sergilemeye başlamış. Toplum olarak tarihe de tarihi eserlere de ilgisiz olduğumuzu düşünen Çuhadaroğlu kişisel gayretiyle tarihi anlatmak ve sevdirmek istiyor. Tarihin sadece tarihçileri ilgilendiren bir şey olmadığını söylüyor. Ona göre tarih herkes için! Sergisini gezen herkesin ilk sorusuna gelince: Diorama, gerçek veya kurgu bir olayın, anın veya hikayenin ışık oyunlarının da yardımıyla üç boyutlu olarak modellenmesine verilen ad. Sergi amacıyla yapılmış üç boyutlu büyük tablo olarak da tanımlanabiliyor. Fransızca ya Yunanca dan girmiş olan ve içinden anlamına gelen dia sözcüğü ile (panorama sözcüğünde olduğu gibi) görünen anlamına gelen orama sözcüğünün birleşmesiyle oluşmuş. Türkiye nin Osmanlı yı ilk kez diorama tekniğiyle göreceği bu sergiyi 6 Haziran a dek gezebilirsiniz. Kuşkunuz olmasın; hem estetik açıdan zevk alacaksınız, hem de kendinizi tarihin görkemli tünelinde hissedeceksiniz. Three dimensional history Sergide Mustafa Kemal Atatürk de cephedeki haliyle canlandırılmış Mustafa Kemal Atatürk is also featured in the exhibition as he appeared in the battlefront We have read about Ottoman through books, films and exhibitions but we have never met this period of history through models. In this respect, this exhibition is also a first for the visitor. It is almost like a play. The models are rather realistic. Every detail, from expressions on their faces to curve of their fingers, from their eyes to a strand of their hair, has been worked meticulously. There is great deal of labour in all the works. Making of all those models, painting, and costume design... Fine work... Design and workshop part has been tiring yet enjoyable for Nejat Çuhadaroğlu. Çuhadaroğlu had made all the models one by one with his own hands. The montage of the exhibition also belongs to him. Çuhadaroğlu s interest in historical objects started 15 years ago. He has travelled extensively through countries such as Greece, England, Poland, Bulgaria and collected objects belonging to Ottoman period. He started to display everything he had collected in a hall at the head office of Çuhadaroğlu Holding. Believing the fact that we, as the society, are uninterested in history or historical artefacts, Çuhadaroğlu wants to talk about history and endear it to us with a personal effort. He says that history is not something that just interests historians. History is for everybody, according to him! As for the first question of those who visited his exhibition: Diorama is the name given to three dimensional modelling of a real or fictional event, moment or story with the help of luminous effects. It can also be described as a large three dimensional painting for exhibition purposes. It is an amalgamation of the word dia which entered in French from Greek, meaning from within and the word orama which means visible. You can visit this exhibition until 6 June, where Turkey will see Ottoman through Diorama technique for the first time. Have no doubt; you will enjoy it aesthetically and you will feel as if you are in a splendid tunnel of history. TÜRSAB DERGİ MAYIS

38 RÖPORTAJ reportage Anatoli Gelenek modern tasarımla buluştu Beyhan Bağış ın sahibi olduğu kültürel dekorasyon markası Anatoli, Kubbe-i Âliye kahve keyifliği ve Selçuki Karaf gibi ürünlerle gündelik hayatta kullanılan objelere sofistike bir dokunuş getiriyor Anatoli Met with tradition and with modern design Anatoli, the cultural decoration brand, owned by Beyhan Bağış brings a sophisticated touch to daily life objects such as Kubbe-i Âliye coffee pleasure and Selçuki Karaf products 36 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

39 Beyhan Bağış, Anadolu nun kültürel zenginliklerini yeni kuşaklara aktarabilmek amacıyla oluşturduğu Anatoli markasıyla yüzlerce yıllık simge ve motifleri günümüz tasarım anlayışıyla yeniden yorumluyor. Öyle ürünler var ki Anatoli çatısı altında; bir tabak binlerce yıllık tarihi, bir çay fincanı bir kültürü anlatıyor. Anatoli ürünlerine hem yurtiçinden hem de yurtdışından ilgi büyük. Türkiye ziyaretinden dönüşte sevdiklerine nazar boncuğunun ötesinde bir hediye götürmek isteyenler için bu ürünler iyi birer alternatif olmuş. Hem öğrenim ve çalışma hayatı hem de eşi, Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ın görevi dolayısıyla yıllarca ABD de yaşayan Bağış la Anatoli yi konuştuk TÜRSAB: Anatoli markası nasıl oluştu? Beyhan Bağış: Anatoli nin aklıma ve kalbime düşüş hikayesi çok eskilere dayanıyor ama somut olarak aksiyona geçmemiz 2011 Nisan ayı. Dekorname nin çatısı altında dünyanın en önemli değerlerinden biri olan Anadolu kültürünün günlük hayatımızla buluşmasından oluşan bir kültürel dekorasyon ve hediyelik eşya markası olan Anatoli konseptini oluşturdum. Uzun yıllardır tekstil sektörüyle iç içe olsam da New York ta 1995 yılında açtığım Miracle Gift Store da yine Anadolu kaynaklı ürün koleksiyonuyla mağazamı işlettim. TÜRSAB: Ürün yelpazenizde neler var? Beyhan Bağış: Anatoli de Klasikler, Evladiyye ve Devr-i Alem olmak üzere sürekli olarak izleyebileceğiniz üç ana koleksiyon var. Klasikler, koleksiyonumuzun ana aksını oluşturuyor ve kaynağını Anadolu nun ortak belleğinden alıyor. Klasikler her mekanla uyumlu ama yine de kendini gösteren parçalarla dolu. Evladiyye koleksiyonundaysa çocuğunuza ait olmasını Beyhan Bağış reinterprets hundreds of years old symbols and motifs with modern day design concept through Anatoli brand she has created with the purpose of conveying the cultural wealth of Anatolia onto future generations. There are so many diverse products covered by Anatoli; a plate describes history of thousands of years old, a cup describes a culture. There is great domestic interest as well as international interest in Anatoli products. These products have become a good alternative for those who want to purchase a gift other than a beady eye for their loved ones on their return from Turkey. We spoke to Bağış who lived in the USA for years as a result of her study and work commitments as well as through her husband s work who is the European Union Minister of Turkish Republic and the Chief Negotiator... TÜRSAB: How was the Anatoli brand created? Beyhan Bağış: The story of Anatoli settling in my mind and heart goes back to the old times but the date when we tangibly started the action is in April I created the Anatoli concept, a brand of cultural decoration and gift items created with fusion daily life of with Anatolian culture, which is one of the most important values of the world, under the Decorname roof. Despite being involved in textile sector for long years, I operated Miracle Gift Store which I launched in New York in 1995 with a product collection sourced from Anatolia. TÜRSAB: What is included in your product range? Beyhan Bağış: There are three main collections in Anatoli that we could follow permanently. These are Klasikler (Classics), Evladiyye (For kids) and Devr-i Alem (Round the World). Klasikler forms the main theme of our collection and gets its source from mutual memory of Anatolia. Klasikler is suitable for every venue yet they are full of pieces that stand out. Evladiyye collection includes labour intensive products that you would Beyhan Bağış ve Anatoli mağazasından görüntüler Beyhan Bağış and scenes from Anatoli shop TÜRSAB DERGİ MAYIS

40 isteyeceğiniz emek dolu ürünler yer alıyor. Devr-i Alem ise hepimizin birer modern seyyah olduğu günümüz dünyasından yola çıkıyor. TÜRSAB: Dekorasyon ürünlerine ilginiz nereden geliyor? Beyhan Bağış: Amerika da geçirdiğim yılların verdiği, Türkiye ye ve Türk el sanatlarına olan özlem ile ilk olarak New York ta 1995 yılında açtığım Miracle Gift Store da kendini gösterdi bu proje diyebiliriz. Çini tabaktan gümüş takıya varan geniş ürün koleksiyonu ile uzun yıllar bu mağazayı işlettim. Birleşmiş Milletler e de çok yakın olan bu hediyelik eşya mağazası konumu ve taşıdığımız koleksiyon itibari ile çok ilgi çekmişti o dönemde... Tasarıma olan ilgim, tecrübelerim ve eğitimim de bir araya geldiğinde tabii ki doğal olarak bu toprakların değerlerini yansıtan el sanatlarımızın stilize edilmesi, daha güncel, daha cazip ve erişilebilir hale getirilmesi benim için adeta bir görev oldu. Şu anda İstanbul da addresistanbul ve İstinyePark olmak üzere iki mağazada ziyaretçilerimizle buluşuyoruz. TÜRSAB: Siz uzun yıllar Amerika da hem yaşadınız hem de bir iş kadını olarak çalıştınız. Amerika da Türkiye ile ilgili algı nedir? Beyhan Bağış: Orada bulunduğum dönemle kıyaslanmayacak düzeyde Türkiye ye ilgi arttı. Tabii bu Türkiye nin demokrasisiyle, ekonomisiyle, gücüyle çok alakalı bir durum. Bizim yaşadığımız dönemlerde Türkiye den gelen her haberde içimiz cız ederdi Acaba bugün ne oldu? diye. O zamanlar arkadaşlarımıza, dostlarımıza Türkiye yi anlatmak için sarf ettiğimiz çaba bugün güzel bir noktaya vardı de Türkiye ye gelen ABD li turist sayısı 247 bin civarındaydı, 2011 de bu rakam üçe katlandı. ABD de Türkiye kültürü, sanatı, tasarımı ve tarihi ile artık bir çekim noktası. want you children to have. Devr-i Alem, on the other hand, moves from the premise that all of us are modern day voyagers in today s world. TÜRSAB: Where does your interest in decoration products come from? Beyhan Bağış: We could say that this project first appeared in Miracle Gift Store that I opened in New York in 1995 with the yearning for Turkey and Turkish hand crafts that resulted from years spent in America. I managed this shop for many years with a large collection that included anything from ceramic plates to silver ornaments. This gift shop attracted a lot of interest at the time as a result of its location which was near the United Nations building and as a result of its collection... Combining my interest in design, experience and education meant that stylizing handcrafts that reflect the values of this land, to make them more up to date, more attractive and more available almost became a mission for me. At the moment we welcome guests in two shops in İstanbul, in addresistanbul and in İstinyePark. TÜRSAB: You lived and worked as a businesswoman in America for many years. What is the perception of Turkey in America? Beyhan Bağış: Interest in Turkey has increased to a level that is incomparable to the period I was there. Surely this is relevant to democracy, economy and power of Turkey. We used to feel edgy with every news from Turkey when we lived there, wondering what had happened that day. The effort we made at that time in talking to our friends about Turkey has reached to a good point. Number of American tourists arriving in Turkey in 2002 was around 247 thousand; in 2011 this number was threefold. Turkey with its culture, art, design and history is a centre of appeal in the USA. 38 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

41

42 ŞEYLERİN TARİHİ history of things TARİHİN TARİHÇESİ Bu sayfalarda bayraklardan seyahate, fotoğrafı yaratanlardan saate; şeyler in, kavramların ya da insanların tarihçesine yer verdik. Ama bu kez büyütecimizi tarihin kendisi üzerinde dolaştıracağız. Tarihin tarihçesine bakacağız. Aslında, binlerce yıldır, onbinlerce bilim insanı milyonlarca sayfa yazı/ araştırma/tezle tarih konusunda uzlaşamadı. Birinin iddiasını diğeri -bazen aynı belgelere dayanarakyalanladı. Peki, onların yapamadığını, hem de birkaç sayfada nasıl mı yapacağız! Onların bakmadığı yere bakarak ve elbette bunun bilimsel bir yazı olmadığını hep akılda tutarak 2 Aylin Şen A BRIEF HISTORY OF HISTORY We have previously featured history of things, concepts or humans from flags to travelling, from the creators of photography to clocks on these pages. But this time we shall be holding our magnifying glass on history itself. We will take a look at the history of history. In actual fact, tens of thousands of scientists could not concur on the subject of history for thousands of years despite millions of pages of articles/research/thesis. One has denied the other s claim -sometimes using the same documents-. So how shall we succeed to do on a few pages what they couldn t do! By looking at a place they didn t look and of course, by reminding ourselves that this is not a scientific journal 40 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

43 Tarih deyince aklınıza ne gelir? Öncelikle savaşlar, o savaşların komutanları ya da liderleri değil mi! Haksız sayılmazsınız. Çünkü insanlık tarihi bir bakıma savaşların tarihi. Kimin nasıl tespit edebildiğini bilmiyoruz ama, araştırmalar diyor ki; son 3 bin 500 yılın sadece 230 yılı savaşsız geçmiş. Yani insanoğlu ancak 15 yılda bir nefes almış. Bu da ortalaması elbette. Yoksa nice kuşak, savaşın içinde doğup barışı göremeden ölüp gitmiş. Örneğin, tarihin en uzun soluklu savaşı; 100 Yıl Savaşı... İngilizlerle Fransızlar arasındaki savaş gerçekte 116 yıl sürmüş. Ama herhalde taraflar artık yorulup 100 yıldan sonra saymayı bırakmışlar. Bu süre boyunca alınıp geri verilen, sonra tekrar alınan toprakların trafiği de, komutanların adları da birbirine karışmış. Bugüne de, Fransızlar adına savaşıp İngilizler tarafından diri diri yakılan Jan Dark ın efsanevi öyküsü kalmış. Gerçi, en uzun savaş rekoru bir başka yerde ve yüzyılda! Hollanda ile İngiltere nin kuzeyindeki Scilly Adası, 1650 yılında savaşa girmiş. Daha doğrusu Hollandalılar Ada ya savaş açmış. Ama fiiliyatta bırakın öleni, yaralananı; tek bir kişinin burnu bile kanamamış. Kağıt üstündeki savaş, dalgınlık yüzünden resmi olarak sona erdirilmediği için1985 yılına kadar yani 335 yıl sürmüş. Dünyanın en kısa savaşı ise 1896 yılında Zanzibar ile İngiltere arasında meydana gelmiş ve sadece 45 dakika sürmüş. Bu kadarcık bir sürede bile Zanzibar, İngiliz Kraliyet Donanması tarafından açılan ateş yüzünden yüzlerce ölü vermiş. Hızlı karar verdiği anlaşılan Sultan kaçmış ve savaş da bitmiş! çekiyor. Ve diyelim ki mağara resimlerini yapanların da ilk tarihçiler olduğunu iddia ediyor. Bunu fantezi diye bir kenara yazıp geçebiliriz belki. Ancak Orhun yazıtlarından, Çin İmparatorluğu nun ilk yazışmalarına kadar pek çok örnekle tarih yazıldığını söylemek fantezi sayılmaz. Hatta köyden köye, bir memleketten diğerine dolaşarak olup biteni anlatan şarkıcı/masalcı/ seyyahlara da sözlü tarih elçileri dense yeridir. Burada sorun, şu ana kadar sıraladıklarımızın dünya/zaman gibi boyutlardan, bir bakıma tarih perspektifinden yoksun olması. Bu nedenle, dünya ilk tarihçi olarak Herodot adını not eder. Ona tarihin babası unvanını yakıştırır. Halikarnaslı, yani Bodrumlu Herodot, MÖ 5. yüzyılda yaşamış. O çağın olanaklarıyla çok gezip çok görmüş ve tanık olduklarını yazmış. Herodot Tarihi adı verilen eserinde, esas olarak Persler ve Yunanlılar arasındaki savaşı anlatmış. Yani, tarihin yolunu yine savaş alanından geçirmiş! Herodot, Atina değerlerine bağlılığını saklamasa da yazdıklarında tarafsız bir üslup tutturmaya çalışmış. Ama öyle anlaşılıyor ki, pek başarılı olamamış. Roma İmparatorları tarafından yalancı diye yerden yere vurulmuş. Sonraki yüzyıllarda da tarihçiler onun yazdıklarını ince ince araştırmış. Anlattıklarını doğrulayan ve hatta alkışlayan çoğunluğun yanı sıra, Romalılar gibi yalanlıyanlar da olmuş. Bütün bu tartışma da insanoğluna yüzyıllardır hep aynı şeyi söylemiş: Tarih, kimin yazdığına göre değişir. What do you think about when history is mentioned? First of all, wars, commanders or the leaders of those wars, right! You won t be wrong. Because, history of humanity is the history of wars in a way. We don t exactly know who identified it and how, but the research says; only 230 years of the last 3 thousand 500 years has passed without a war. This means that humans only stopped for a breather once every 15 years. And this is an average, of course. Otherwise, many generations have been born during a conflict and died without witnessing peace. History s longest war, for instance: 100 years war... The war between the English and the French had actually lasted 116 years. But perhaps the parties got tired after 100 years and stopped counting. The traffic of capturing and recapturing of land throughout this war and the names of the commanders had all been mixed up. Only the legendary story of Jan Dark who fought for France and who was captured by the English and burned alive has survived. Yet, the longest war record is elsewhere and in another century! Holland went to war with Isle of Scilly in the North of England in The Dutch attacked the island, to be more precise. But nobody had been killed nor had a single person been injured. As the war had not officially been ended on paper as a result of an error, the war continued for 335 years until World s shortest war took place between Zanzibar and England in 1896 and lasted only 45 minutes. Despite the brief period that the war had lasted, Zanzibar lost hundreds of men as a result of fire from English Royal Navy. The Sultan, who is understood to have made a quick decision, escaped and the war ended! The Father of History It s true that history means war! But do not worry, we are not just going to talk about wars. We will also look at how history is written and by whom. Let s start with the question of who first. Some people go as far back as the first humans basing their argument on history tells the life of humans. And let s also say that they claim that those who did the cave drawings were the first historians. We can perhaps consider this to be Tarihin Babası Tarih demek savaş demektir, evet! Ama merak etmeyin sadece savaşlardan söz etmeyeceğiz. Tarihi kimlerin ve nasıl yazdığına da bakacağız. Önce kim/kimler sorusundan başlayalım. Kimileri, tarih insanoğlunun yaşamını anlatır diyerek ibreyi ilk insanlara kadar 100 Yıl Savaşı sırasında Orléans kuşatmasında Jeanne d'arc ı temsil eden bir eser An artefact that represent Jeanne d Arc at the siege of Orléans durinf 100 years wars TÜRSAB DERGİ MAYIS

44 İngilizlerin harita oyunu! Diyeceksiniz ki, artık kitle iletişim araçları var... Tarih neredeyse gözümüzün önünde yazılıyor. Evet! Ama gözümüzün önündeki şeyin gerçek olduğunu nereden biliyoruz? İşte bir örnek. Üstelik çok uzaklardan değil, 20. yüzyıldan bir örnek... İngiliz işgali altındaki Hindistan da, okullardaki coğrafya kitaplarında iki ülkenin haritaları karşılıklı sayfalarda yer alırmış. Küçük bir hileyle! Aynı boyutlarda. Oysa, yüzölçümlerine baktığınızda Hindistan, Britanya Adası nın 15 katı büyüklüğünde. Bunda ne var diyeceksiniz belki. Şu var: Hintli bir tarihçinin de anlattığı gibi(*) İngiliz işgali sırasında ve elbette İngilizlerin ürettiği o haritalar yüzünden, Hintliler gerçek güçlerinin farkına varamamış. Ne zaman ki direniş hareketi başlamış... Yasadışı doküman muamelesi gören gerçek haritalar gizli gizli dağıtılır olmuş... Hintliler İngiltere ne kadar da küçükmüş diye düşünmeye ve böylece psikolojik bir bariyeri aşmaya cesaret edebilmiş. Kleopatra nereliydi? Tarih, yazıldığı günden bu yana yalan ya da yanlışlarla örüldü. Kimi kasıtlıydı... Kimi zamanla değiştiği 42 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012 için günümüze yanlış aksetti. Örneğin 4. Haçlı Seferi nin amacı Kudüs ü ele geçirmek olarak yazılıp çizildi. Oysa asıl amaç İstanbul u almaktı. Ya da ABD nin Japonların Pearl Harbour saldırısına habersiz yakalandığı sanılıyordu. Oysa daha sonra ortaya çıktı ki, Amerikalıların elinde istihbarat vardı ama Japonlara karşı harekete geçebilmek için gözler kapatılmıştı. Tarih kitapları dünyanın hemen her yerinde hala özellikle yerinde bırakılmış yalan ya da yanlışlarla doludur. Doğruları sadece meraklıları bilir. Kitaplar ise zaten unutulup gider. Ama biz yazıyı kolay kolay unutulmayacak bir detayla noktalayalım. Önce soru: Kleopatra sizce nereliydi? İşte tarih kitaplarının yazmadığı ayrıntı/gerçek: Kleopatra Antik Mısır ın son Hellenistik kraliçesidir. Bu ifade aslında çok net anlatıyor: Kleopatra Yunanlıydı. MÖ 1. yüzyılda Mısır daki Yunan hakimiyetinin bir sonucu olarak tahttaydı. Ve soyunun Mısırlılarla karışmaması için de kardeşiyle evlenmişti. (*) INDIA James O Reilly ve Larry Habegger in derlediği yazı ve anılarla Hindistan Notları. HİTKİTAP F. V. Delacroix nın 1840 yılında yaptığı Haçlı ordusunun Konstantinopolis e girişini temsil eden eser (üstte), Berlin deki Altes Museum da sergilenen Kleopatra büstü (yanda) The painting by F. V. Delacroix in 1840, representing the Christian army entering Constantinopolis (above), the bust of Cleopatra, displayed in Altes Museum in Berlin (side) a fantasy and move on. But to give examples from Orhun inscriptions, from first correspondences by the Chinese Empire and to claim that with these examples history was written would not be considered a fantasy. In fact, it would be appropriate to call singers/story tellers/travellers as verbal messengers of history who travelled from one country to another while conveying events that had been happening. The problem here is the fact that everything we have listed thus far has a lack of world/time dimension, in other words a perspective of history. That s why the name Herodotus is noted as the first historian throughout the world. The title of the father of history had been deemed fit for him. Herodotus from Halicarnassus (modern day Bodrum) lived in 5 th century BC. He travelled extensively, considering the resources of the time and wrote what he had witnessed. He fundamentally wrote about the war between the Persians and the Greeks in his The Histories. In other words, he directed the path of history through battle fields again! Despite not trying to hide his allegiance to the values of Athens, Herodotus tried to adapt an independent style in what he wrote. But it is clear that he had not been very successful. He was berated by Roman Emperors and labelled a liar. Historians in the centuries that followed finely inspected what he had written. While a majority verified and even applauded what he had written, some, like Romans, denied them. All these arguments have told the humans the same things for centuries: History changes according to who has written it. The map trick of the English! You could probably think that there are means of mass communication... History is almost written before our very eyes. Yes! But how do we know that what s before us is true? Here is an example. Not from too long ago either, an example from 20 th century... Map of India and England would appear in the opposite pages of geography books at schools in English occupied India. But with a small deviance! They were the same size. But when you look at their sizes you would realise that India is 15 times bigger than the Isle of Britain. Perhaps you would say so what. This is what: According to an Indian historian(*), as a result of those maps produced by the English during the English occupation, Indians have never realised their true power. Until the resistance movement started... Real maps which were treated as illegal publications were began to be distributed secretly... Indians started to realise how small England was and as a result, dared to overcome a psychological barrier. Where was Cleopatra from? History has been dotted with lies and mistakes ever since the day it had first been written. Some were deliberate... Some changed overtime and erroneously reflected to present. For instance, it was written that the purpose of the 4 th Crusade was to invade Jerusalem. But the real target was to capture İstanbul. Or the idea that Americans were caught unaware when Japan attacked Pearl Harbour. But it was later revealed that Americans had intelligence but they overlooked it in order to make a counter move against the Japanese. History books the world over is full of deliberate lies or mistakes left untouched. Only the curious knows the true facts. Books are forgotten about somehow. But we are going to finish this article with a detail hard to forget. First, a question: Where do you think Cleopatra comes from? Here is a detail/fact history books don t mention: Cleopatra is the last Hellenistic Queen of Ancient Egypt. This statement is clear: Cleopatra was Greek. She was in throne as a result of Greek supremacy in Egypt in 1 st century BC. And she married her brother so that her blood wouldn t mix with the Egyptians. (*) INDIA A book of compiled notes and memories by James O Reilly and Larry Habegger about India. HİTKİTAP

45 Kitaplar bunları da yazmaz! Tarih kitapları, Fransa Kralı 14. Louis için Güneş Kral benzetmesine yer verir. Çünkü en uzun süre tahtta kalan Fransa Kralı unvanına da sahip 14. Louis, ülkesini demir disiplinle yönetirken aynı zamanda güçlendirmiş ve ulus devletin temelini atmıştır. Tarih kitaplarının yazmadığı ise şudur: 14. Louis sudan nefret ederdi ve biri vaftizde olmak üzere hayatı boyunca toplam 3 kez banyo yapmıştı. Florence Nightingale adını duymayan pek az kişi vardır herhalde. Hakkında bildiklerimiz de bir yardım meleği portresi çizer. Kırım Savaşı sırasında Osmanlı nın müttefiki İngilizlerin yaralılarına bakmak için İstanbul a gönüllü gelmiştir. Selimiye Kışlası ndaki çalışmalarıyla da tarih kitaplarına geçmiştir. Oysa, geçen yıl BBC de yayınlanan bir belgesele göre durum tam tersiydi. Genç hemşire; çirkin olduğu için kadınlardan, yüz vermedikleri için de erkeklerden nefret ediyordu. Onun sorumlu olduğu yerde ölüm vakaları öylesine artmıştı ki, yaralılar koğuşta yatmaktansa dışarıda çadırda yatmayı tercih ediyordu. Kısacası Florence Nightingale bir ölüm meleği idi. Tarih boyunca savaş meydanları bin çeşit silah gördü. Ama onların en ilginci 7. yüzyılda Meksika da yaşamış olan Toltec yerlilerine aitti. Toltecler savaşa tahta kılıçlarla giderdi. Çünkü inanışları nedeniyle düşmanlarını öldürmek istemiyorlar dı. Doğru mu, kimbilir. Ama tarih ve dünya sahnesinden kısa sürede silinip gittiklerine bakılırsa doğruluk payı yüksek görünüyor. Öyle ya, tahta kılıçla nereye kadar! İsimleri tarihçi değil seyyah olarak geçer ama Evliya Çelebi de Marco Polo da tarih kitaplarına çok değerli bilgiler kattı. Gerçi Marco Polo 1200 lerin ikinci yarısında, Evliya Çelebi de 1600 lerde yaşadı ama bazı rotaları çakışıyordu. O rotalarda 4 yüzyıl arayla yazdıkları mukaye imkanı sağlamıştı. Her ikisinin de hemen hiç bilinmeyen, yazılmayan ortak yanları neydi dersiniz? İkisi de petrolden söz eden gözlemler kaleme almıştı. Evliya Çelebi nin bu konuda daha çok kafa yorduğunu söyleyebiliriz. Çünkü petrolden büyük yarar sağlanacağına inanmıştı. Ve insanlığa bir armağan niyetine Hazreti Adem tarafından keşfedildiğini düşünüyordu. Son örneğimiz yakın, hem de çok yakın tarihimizden. Ancak araştırma kitaplarında bulabileceğiniz bir detay: 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti nin idari yapısı belirlenirken 71 il tespit edildi. Ancak üç yıl sonra 11 il kanunla ilçeye dönüştürüldü. İşte sadece üç yıl il olma keyfi süren ilçelerden bazıları: Üsküdar, Beyoğlu, Çatalca, Galibolu, Ergani, Kozan... Fransa Kralı 14. Louis (üstte solda) ve Evliya Çelebi (üstte sağda) King of France Louis 14 th (above left) and Evliya Çelebi (above right) Nightingale in (solda) 1854 te çalışmaya başladığı Selimiye Kışlası ndaki geçici hastane (üstte) Temporary hospital in Selimiye Barracks (above) where Nightingale (left) started to work in 1854 Books also don t mention these! History books liken the King of France, Louis 14 th to Sun King. Louis 14 th has the title of the longest reigning King of France, who ruled the country with iron discipline to make it stronger and has laid the foundation stones for the nation state. What the history books don t write about is this: Louis 14 th hated water and he only had three baths in all his life, one of which was his christening. There are probably not many who haven t heard the name Florence Nightingale. What we know about her helps us draw the portrait of a helpful angel. She volunteered to come to İstanbul during the Crimean War to look after injured English soldiers who were allies with the Ottoman. She entered history books with her work at Selimiye Barracks. But the situation was the complete reverse, according to a BBC documentary broadcast last year. The young nurse; hated women as she was not pretty, hated men as they did not show her any attention. Cases of death increased by so much in the wards that she was responsible for that injured soldiers preferred to stay in tents outside rather than in her wards. In short, Florence Nightingale was a death angel. Battlefields had witnessed thousands of different types of weapons throughout history. But the most interesting one of them all belonged to Toltec natives who lived in Mexico in 7 th century. Toltecs used to go to war with wooden swords. Because they did not want to kill their enemy in compliance of their beliefs. Who knows if it is true. But judging by the fact that they disappeared from history and the world over a short time indicated that it was probably true. I mean, how far can you go with a wooden sword! They are referred to as travellers rather than historians but both, Evliya Çelebi and Marco Polo made valuable contributions to history books. Although Marco Polo lived in the second half of 1200s and Evliya Çelebi in 1600s, some of their routes overlapped. What they wrote about those routes four centuries apart provided an opportunity for comparison. What do you think they had in common which is not known or has not been written about so far? They both had observations recorded about petrol. We can say that Evliya Çelebi contemplated more on the subject than Marco Polo. Because he believed that petrol would bring great benefits. And he was thinking that it was discovered by Adam as a gift for humanity. Our last example is from a very recent past. A detail you are only likely to find in research books: 71 provinces were identified during the administrative organisation of the Republic of Turkey in But three years later, 11 provinces were downgraded to towns by law. Here are some of those towns who had the pleasure of being a province for just three years: Üsküdar, Beyoğlu, Çatalca, Galibolu, Ergani, Kozan... TÜRSAB DERGİ MAYIS

46 KİTAP book Bir aşk tır Anadolu Amerikalı iki yazar on yıl boyunca Türkiye yi karış karış gezip; bu coğrafyanın tarihini, insanını ve kültürünü kitaplaştırdı. Kitap, Amerikan halkına gerçek Anadolu yu anlatmaya kararlı Anatolia is a love Two American authors travelled Turkey inch by inch for ten years and collected the history, the people and the culture of this geography in a book. The book is determined to tell real Anatolia to American people Amerikalı gezgin yazarlar Joy E. Stocke ve Angie Brenner ın on yıllık Türkiye maceraları, Anatolian Days and Nights: A Love Affair with Turkey: Land of Dervishes, Goddesses and Saints (Anadolu Günleri ve Geceleri: Dervişler, Tanrılar ve Azizler Diyarı Türkiye ile Gönül Macerası) adıyla bir kitaba dönüştü. Wild River Books tarafından yayımlanan ve Amerika da büyük ilgi çeken kitap, ikilinin Anadolu topraklarına gösterdiği bir saygı duruşu niteliğinde. Kurmaca, anı ve şiirlerden oluşan metinlerse Konya daki Mevleviler den Türkiye nin güney kıyılarına, KAMER den (Kadın Merkezi) Anadolu efsanelerine müthiş bir çeşitlilikte. Macera, bundan on yıl evvel, Stocke un rutinden bunalıp egzotik bir tatil niyetiyle Yunanistan a Ten year long Turkish adventure of voyager American writers Joy E. Stocke and Angie Brenner has been turned into a book called Anatolian Days and Nights: A Love Affair with Turkey: Land of Dervishes, Goddesses and Saints. Published by Wild River Books and attracting great interest in America, the book is homage for the respect the pair has shown to the land of Anatolia. The context which consists of fiction, memories and poems has a great variety from Mevlevis in Konya to South shores of Turkey, from KAMER (Women s Institute) to Anatolian legends. The adventure started ten years ago when Stocke, who was fed up with daily routine, arrived in Greece. She settled in the island of Kos with her friend named Wendy who has often been mentioned in the book. As she had been watching the lit up shores of 44 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012

47 gelmesiyle başlamış. Kitapta da adından sıkça söz edilen Wendy isimli arkadaşıyla Kos Adası na yerleşmiş. Pansiyon penceresinden her gece ışıl ışıl yanan Bodrum koylarını izlerken, karşı tarafı çok merak ettiğini anlamış ve Türkiye yi ziyaret etmeye karar vermiş. İlk ziyaretinde Türkiye ye aşık olan Stocke, ikinci ziyaretinde Brenner la tanışmış. İkili, Anadolu topraklarının barındırdığı binlerce yıllık kültüre, denize, güneşe, tarihe ve Türk yemeklerine hayran kalınca ziyaretlerini sıklaştırmış. Kitapta Çatalhöyük üzerine notlar, Orhan Pamuk ve Elif Şafak gibi ünlü yazarlar hakkında makaleler, Türk mezeleri, Türk kahvesi üzerine yazılar olduğu gibi, Anadolu coğrafyasının binlerce yıllık geçmişinde ev sahipliği yaptığı medeniyetlere ait bilgiler de yer alıyor. Stocke ve Brenner Anadolu topraklarını gezip, ilginç notlar çıkarttıkları kadar, tarih ve arkeoloji kitapları da okumuş, notlarını kitaplarına taşımışlar. Yani kitap, bir gezi/inceleme yazısı olduğu gibi kapsamlı bir araştırma örneği olarak da okunabilir. Ancak kitabın dilini özellikle romantik tutmak istediklerinden, didaktik ifadeler ve öğretici tondan uzak durmuşlar. Türkiye hakkında yeterli bilgi sahibi olmayan Amerikalılar a Türkiye yi anlatmak istemişler. Amerika da halen, Türkiye hakkındaki fikri Geceyarısı Ekspresi filminin anlattıklarıyla sınırlı insanlar olduğunu söylüyorlar. Bu kitapla, Amerikalılar a Türkiye yi anlatabildiklerini, önyargıları yıkmaya başladıklarını anlatıyorlar. Uluslararası Türk Kadınlar Ağı na üye olan Stocke ve Brenner, kitapta Türk kadınlarından, girişimci ruhlarından ve yaratıcılıklarından da söz ediyor. Angie Brenner, West Coast adlı dijital yayında ve Wild River adlı edebiyat dergisinde editörlük yapıyor. İçlerinde Orhan Pamuk un da bulunduğu pek çok Nobelli yazarla söyleşiler yapmış. Ekvador, Afrika ve Vietnam ı gezmiş, gezi yazıları yazmış. Ayrıca ilkokullarda yoga öğretmenliği yapıyor. Joy E. Stocke ise roman ve şiir Joy E. Stocke ve Angie Brenner on yıl boyunca Türkiye yi dolaşıp anılarını Anadolu Günleri ve Geceleri: Dervişler, Tanrılar ve Azizler Diyarı Türkiye ile Gönül Macerası adlı bir kitaba dönüştürdü. Kitap ABD de ilgiyle karşılandı Joy E. Stocke and Angie Brenner travelled around Turkey for ten years and collated their memories in a book titled Anatolian Days and Nights: A Love Affair with Turkey, Land of Dervishes, Goddesses, and Saints. The book is met with great interest in the USA kitapları olan bir yazar. Ayrıca Türk Amerikan Mutfağı adlı makalesiyle Oxford Ansiklopedisi nin Amerika da Yeme İçme sayısına girmiş. Şu anda aktif olarak gazetecilik de yapıyor. Kitap, ikilinin Türkiye seyahatlerinin başlangıç noktası olan Kalkan dan başlayıp, İstanbul un saklı kalmış rotalarına, hamamlarına, camilerine, sokaklarına uzanıyor. Türk kahvesinin pişirilme biçiminden, içme adabına, sofra kültüründen, selamlaşmaya Türkiye hakkında en küçük ayrıntıları dahi kitaplarına alan Brenner ve Stocke, Amerika da verdikleri röportajlarda, okurlara kitabı bir fincan Türk kahvesi eşliğinde okumalarını öneriyor. Biz de, kahvenin yanına bir adet çifte kavrulmuş lokum eklemeyi de unutmayın diyelim. Bodrum from her window in the pension she was staying in, she d realised how curious she was about the other side and decided to visit Turkey. Falling in love with Turkey in her first visit, Stocke returned back to Turkey later with her friend Brennar. The pair frequented their visits to Turkey after being fascinated by thousands of years of culture nestled in Anatolian land, the sea, the sun, history and Turkish food. There are notes about Çatalhöyük, articles about popular authors such as Orhan Pamuk and Elif Şafak, Turkish mezes, Turkish coffee as well as information about civilizations that the Anatolian geography was host to throughout its history for thousands of years. While Stocke and Brenner were creating interesting notes as they travelled through Anatolia, they also read history and archaeology books and included notes they made from those books in their book. That means that the book can be seen as an example of a detailed research as well as being an article of journey/investigation. But they have refrained from a didactic and lecturing tone as they wanted to keep the language of the book especially romantic. They wanted to describe Turkey to Americans who have not had enough information about Turkey. They say that there are still people in America whose idea of Turkey is limited to what has been expressed in the film Midnight Express. They say that, with this book, they are able to explain Turkey to Americans, beginning to overcome prejudices. Stocke and Brenner, who are members of International Turkish Women s Network, talk bout Turkish women, entrepreneurial spirit and creativity in the book. Angie Brenner is an editor in West Coast digital broadcasting and Wild River literature magazine. She has interviewed many Nobel winner authors, including Orhan Pamuk. She has travelled through Ecuador, Africa and Vietnam, has written travel articles. She also teaches yoga at elementary schools. Joy E. Stocke is an author of books and poems. She has also entered the Eating and Drinking in America edition of the Oxford Encyclopaedia with her article titled Turkish American Cuisine. She is currently an active journalist. The book starts in Kalkan which was the entry point of the Turkish trip for the pair and stretches up to secret routes, hammams, mosques, streets of İstanbul. Brenner and Stocke who included every small detail about Turkey such as cooking technique of Turkish coffee, drinking etiquette, table manners, greetings, suggest their readers to read the book accompanied with a cup of Turkish coffee. We should also mention readers not to forget a pair of double roasted lokum alongside coffee. TÜRSAB DERGİ MAYIS

48 NOT DEFTERİ notebook MİLLİ HEYECANIMIZ Mayıs ayının sonunda bir kez daha aynı heyecanı yaşayacağız. 57. Eurovision Şarkı Yarışması nda Can Bonomo için; önce finale kalıp yarışabilsin diye, sonra da kazansın diye dua edeceğiz. Dergimizde de, bu heyecana hazırlık niyetine Eurovision notlarına yer vereceğiz 2 Aylin Şen OUR NATIONAL EXCITEMENT Once again, we are going to live the same excitement at the end of May. We are going to pray for Can Bonomo in the 57 th Eurovision Song Contest; first, to reach the final, then to win it. In this issue, we are going to publish Eurovision notes in preparation for this excitement 46 TÜRSAB DERGİ MAYIS 2012