yapmaya izin ve yetki vermesi karşılığında alınır. Gemi resmi, damga resmi vs.

Transkript

1 2013

2 VERGİ HUKUKU Vergi ödevinin niteliğine, vergi borcunun doğması ve ortadan kalkmasına ilişkin maddi ve şekli kurallar bütünüdür Vergi ilişkisinden doğan hak ve ödevler ile, bu ödevlere uygun hareket edilmemesi durumunda ortaya çıkabilecek cezalar ve uyuşmazlıklar konularını inceleyen hukuk dalıdır

3 Vergi: Devletin egemenlik gücüne dayanarak, kamu hizmetlerini karşılamak üzere, anayasal sınırlar içerisinde, mali sosyal ve ekonomik amaçlarla, ödeme gücüne göre, gerçek veya tüzel kişilerden adaletli, dengeli, nihai ve cebri olarak aldığı parasal yükümlülüklerdir Resim: Bir kamu kuruluşunun, belli bir işi yapmaya izin ve yetki vermesi karşılığında alınır. Gemi resmi, damga resmi vs. Harç: Bazı kamu kuruluşlarının sundukları hizmetlerden (ancak ticari veya sınai nitelikte hizmet değil) yararlanmak karşılığı cebren alınan bedellerdir. Tapu harcı, noter harcı vs.

4 VERGİ HUKUKU / Vergi Hukukunun Kaynakları Vergi Hukukunun Kaynakları Yasama Yürütme Yargı Diğer Anayasa KHK Any.Mahk. Kar. Doktrin Uluslar. Anl Tüzük İçtihadı Bir. Kar. Örf ve Adet Kanun Yönetmelik Diğer Yargı Kar. BKK Tebliğ Genelge Mukteza

5 USUL KANUNLARI 1- Vergi Usul Kanunu 2-Amme Alacakları Tahsil Usulu Hakkında Kanun O l m a k ü z e r e 2 t a n e d i r. Vergi Usul Kanunu Tahakkuka İlişkin Hükümleri İçerir Amme Alacakları Tahsil Usulu Hakkında Kanun Tahsilat Hakkındaki Hükümleri içerir

6 Vergi Usul Kanunu 5 Kitaptan Oluşur Vergilendirme (4-152) Mükellefin Ödevleri ( ) Değerleme ( ) Vergi Cezaları ( ) Vergi Davaları ( )

7 VUK un ŞÜMULU ( Madde 1 ) Genel bütçeye, belediye ve il özel idarelerine ait olan vergi, resim ve harçların tamamı Gümrük ve tekel vergileri hariç (Harç değil!) Bu vergi resim ve harçlara bağlı olarak alınan vergi resim ve zamlar Yürürlükten kalkmış olan vergi resim ve harçlar

8 Vergi Kanunlarının Uygulanması (Madde 3/A) Bu Kanunda kullanılan Vergi Kanunu tabiri VUK ile bu Kanun hükümlerine tabi vergi, resim ve harç kanunlarını ifade eder. Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder.

9 Vergi Kanunlarının Uygulanması Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri Ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır

10 Vergi Kanunlarının Uygulanmasında ispat (Madde 3/B) Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin gerçek mahiyet esastır Gerçek mahiyet yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir Vergiyi doğuran olayla ilgisi tabi ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutat olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir

11 Vergi Uygulamasında Yetki Vergi Dairesi (Madde 4) Mükellefi tespit eden Vergi tarh eden Tahakkuk ettiren Tahsil eden dairedir. Not:VUK un 116. maddesine göre terkin yetkisi de vardır.

12 VERGİ UYGULAMASINDA Vergi Mahremiyeti (Madde 5 ) VUK ta sayılan kişiler görevleri dolayısıyla mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine işletmelerine servetlerine veya gizli kalması lazım gelen diğer hususları ifşa edemezler ve kendilerine veya üçüncü şahısların nef ine kullanamazlar.

13 VERGİ MAHREMİYETİ (KİMDİR BU KİŞİLER) 1) Vergi muameleleri ve inceleme ile uğraşan memurlar. 2) Vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay da görevli olanlar. 3) Vergi kanunlarına göre kurulan komisyonlara iştirak edenler 4) Vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler Not: Bu yasak, yukarıda yazılı kimseler, bu görevlerden ayrılsalar dahi devam eder.

14 VERGİ MAHREMİYETİNİN İSTİSNALARI Verginin ilan edilmesi Yıllık beyanları üzerinden tarh olunan vergiler vergi dairesinin münasip yerinde ilan olunur. Vergi levhasının alınması Kesinleşen vergi ve cezalar ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş bulunan vergi ve cezalar Maliye Bakanlığınca açıklanır. kamu görevlilerince yapılan adli ve idari soruşturmalar ile talep edilen bilgi ve belgelerin verilmesi. Bankalara yapacakları vergi tahsiline yönelik bilgilerin verilmesi Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenledikleri ve kullandıkları Vergi İnceleme Raporu ile tespit olunanların, kanunla kurulmuş mesleki kuruluşlarına ve 3568 sayılı Kanunla kurulan birlik ve meslek odalarına bildirilmesi.

15 VERGİ SORUMLULUĞU Mükellef ve Vergi Sorumlusu(md.8) Mükellef: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüb eden gerçek veya tüzel kişidir. Vergiyi doğuran olayın kendi kişiliğinde gerçekleşmesi Vergi borcunu malvarlığından ödemek zorunda olması

16 VERGİ SORUMLULUĞU Mükellef ve Vergi Sorumlusu(md.8) Vergi sorumlusu: Verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergiyi doğuran olayla ilişkisi olamayan üçüncü kişiler yasalarla maddi ve şekli ödevlerin yerine getirilmesi bakımından muhatap tutulurlar

17 VERGİ SORUMLULUĞU Vergi Ehliyeti (Madde 9 ) Mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için kanuni ehliyet şart değildir. Vergiye doğuran olayın kanunlarla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmaz.

18 VERGİ SORUMLULUĞU Kanuni Temsilcilerin Ödevi (Madde 10) Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan mükelleflerin Türkiye'deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Temsilciler veya teşekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzelkişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını da kaldırmaz.

19 VERGİ SORUMLULUĞU Mücbir Sebepler (Madde 13) Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması

20 SÜRELER Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunları ile belli edilir. Kanun da açıkca yazılı olmadığı hallerde 15 günden az olmamak şartıyle bu süreyi,tebliği yapacak olan idare belirler ve ona göre ilgiliye tebliğ eder. (madde 14) 13. Maddede yazılı mücbir sebeplerin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. (madde 15) Ölüm halinde mirasçılara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirim ve beyanname verme sürelerine üç ay eklenir. (madde 16)

21 SÜRELER Mühlet Verme ( Madde 17 ) Zor durumda bulunmaları hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevler süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanuni sürenin bir katını, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere, Maliye Bakanlığınca münasip bir mühlet verilir.

22 SÜRELER Mühlet Verme ( Madde 17 ) Bir Mühletin Verilebilmesi İçin: Mühlet isteyen, sürenin bitmesinden evvel yazı ile istemde bulunmalıdır. İstemde gösterilen mazeret, mühlet verecek makam tarafından kabule layık görülmelidir. Mühletin verilmesi halinde verginin alınması tehlikeye girmemelidir.

23 SÜRELER Sürelerin Hesaplanması (Madde 18 ) Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün tatil saatinde biter. Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün tatil saatinde biter. Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o günün tatil saatinde biter. Resmi tatil günleri süreye dahildir. Şu kadar ki, sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili takip eden ilk iş gününün tatil saatinde biter.

24 Vergi Alacağının Tayini Vergiyi Doğuran Olay Tarh Tebliğ Tahakkuk Tahsil

25 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Vergiyi Doğuran Olay ( Madde 19 ) Vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukukî durumun tekemmülü ile doğar Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder

26 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Tarh ( Madde 20 ) Vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden Vergi Dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idarî muameledir.

27 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Tebliğ ( Madde 21 ) Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi

28 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Tahakkuk ( Madde 22 ) Tahakkuk Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken safhaya gelmesi Kesinleşme Tahakkuk eden bir vergi için idare veya Yargıda itiraz imkanının kalmaması

29 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Tahsil ( Madde 23 ) Verginin kanuna uygun surette ödenmesi 6183 sayılı AATUHK da ayrıntılarıyla düzenlenmiş.

30 VERGİ ALACAĞININ TAYİNİ Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergiler ( Madde 24 ) Mahiyetleri itibariyle tahakkuku tahsile bağlı vergilerde, verginin tahsili tahakkuku da içine alır. Örnek: Pasaport harcının pasaport alma sırasında ödenmesi

31 Tarh Çeşitleri Beyana Dayanan İkmalen Re sen İdarece

32 TARH VE TAHAKKUK USULÜ Beyana Dayanan Tarh ( Madde ) Vergi Kanunlarına göre mükelleflerin beyanı üzerinden verginin tarh edilmesidir. Beyanname elden verilir ise vergi, tahakkuk fişi ile tarh ve tahakkuk ettirilir. Beyanname posta ile gönderilmişse tahakkuk fişi düzenlenir, postayla gönderilir. Elektronik ortamda beyanname verilmesi halinde tahakkuk fişi de elektronik ortamda düzenlenir.

33 TARH VE TAHAKKUK USULÜ İkmalen Vergi Tarhı ( Madde 29 ) Her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir. Daha önce aynı vergi için bir vergi tarh edilmiş olmalı (bir beyanname verilmiş veya diğer şekilde) Matrah veya matrah farkı defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere göre tespit edilmiş olmalı

34 TARH VE TAHAKKUK USULÜ Re sen Vergi Tarhı ( Madde 30) Vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde Takdir komisyonu Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından tespit edilir.

35 TARH VE TAHAKKUK USULÜ Verginin İdarece Tarhı (Mük. Madde 30) 29 uncu ve 30 uncu maddeler dışında kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhı için vergi kanunları ile muayyen zamanlarda müracaat etmeleri veya aynı kanunlarda kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanında tarh edilmeyen verginin kanunen belli matrah üzerinden idarece tarh edilmesidir.

36 TARH VE TAHAKKUK USULÜ Verginin İdarece Tarhı (Mük. Madde 30) İdarece tarh olunan vergilerle cezalarına ilişkin ihbarnameler bir taraftan, mükelleflerin bilinen adresine posta ile yollanır; diğer taraftan tarh edilen verginin ve kesilen cezanın miktar ve cinsiyetini gösterir bir ilan vergi dairesinin ilan koymaya mahsus mahalinde asılır.

37 TEBLİĞLER Tebliğ Esasları ( Madde 93) Tahakkuk fişinden başka, vergilendirme ile ilgili olup, hüküm ifade eden bilimum vesikalar ve yazılar adresleri bilinen gerçek ve tüzel kişilere posta vasıtasıyla ilmuhaberli taahhütlü olarak, adresleri bilinmeyenlere ilan yolu ile tebliğ edilir.

38 TEBLİĞLER Tebliğ Yapılacak Kimseler (Madde 94) Mükelleflere Kanuni temsilcilere Umumi vekillere Vergi cezası kesilenlere İkametgah adresinde bulunanlara ve memur ya da müstahdemlere Veli, vasi ve kayyımlardan birine (md. 95) Erat a vasıtalı tebliğ (md. 96) Yurtdışında bulunanlara (md. 97) Kamu idare ve müesseselerine (md. 98)

39 TEBLİĞLER Veli, Vasi ve Kayyımlara Tebliğ (Madde 95) Mükellef yerine geçen veli, vasi veya kayyım gibi vergi sorumlusu birden fazla olursa, tebliğ bunlardan yalnızca birine yapılır. Şayet tebliğin mevzuu olan işe ayrı bir vasi veya kayyım bakmakta ise, tebliğ bunlara yapılır.

40 TEBLİĞLER Vasıtalı Tebliğ (Madde 96) Kara, deniz, hava ve jandarma eratına yapılacak tebliğler kıta komutanı veya müessese amiri gibi en yakın üst vasıtasıyla yapılır. Bu evrakı derhal tebliğ olunacak kimseye vermediği takdirde üst tazminle mahkum olur. Bu cihetin tebliğ evrakında yazılı olması şarttır.

41 TEBLİĞLER Yabancı Memlekette Bulunanlara Tebliğ (Madde 97) Yabancı memlekette bulunanlara tebliğ o memleketin yetkili makamı vasıtasıyla yapılır. Bunun için bir anlaşma varsa veya o memleketin kanunları müsait ise o yerdeki Türk siyasi memuru veya konsolosu tebliğin yapılmasını yetkili makamdan ister. Kendisine tebliğ yapılacak kişi Türk vatandaşı ise tebliğ Türk siyasi memuru veya konsolosu vasıtasıyla yapılır. Yabancı memleketlerde bulunan kimselere tebliğ olunacak evrak, tebligatı çıkaran merciin bağlı bulunduğu Bakanlık vasıtasıyla Dışişleri Bakanlığına, oradan da Türkiye elçilik veya konsolosluğuna gönderilir.

42 TEBLİĞLER Kamu İdare ve Müesseselerine Tebliğ (Madde 98 ) Kamu idare ve müesseselerine yapılacak tebliğ, bu idare ve müesseselerin en büyük amirlerine veya bunların muavinlerine veya en büyük amirine veya bunların muavinlerine veya en büyük amirin yetkili kılacağı memurlara yapılır.

43 Tebliğ Çeşitleri Posta Yolu İle İlan Yolu İle Memur Vasıtası İle Dairede veya Komisyonda

44 Posta ile Tebliğ Usulü Kapalı Zarf Esası ( Madde 99 ) Posta ile tebliğde tebliğ edilecek vesika kapalı bir zarf içinde postaya verilir. Bunun için, şekilleri Maliye Bakanlığınca tespit edilen özel zarflar kullanılır.

45 Posta ile Tebliğ Usulü Bilinen Adreslere Tebliğ (Madde 100) Bilinen adreslere gönderilen mektuplar posta idaresince muhatabına teslim edildiği tarihte tebliğ edilmiş sayılır.

46 POSTA İLE TEBLİĞ USULÜ Bilinen Adresler (Madde 101 ) İşe başlama, adres değişikliği ve işi bırakmada bildirilen adresler, Beyannamelerde belirtilen adresler Yoklamalarda tespit edilen adresler Dava açma dilekçelerinde ve cevaplarda verilen Yetkili memurlar tarafından tutanakla tespit edilen adresler (ilgilinin tutanakta imzasının bulunması şartıyla) Bina ve arazi tahrir varakalarında gösterilen Bilinen adreslerden tarih itibariyle ilgili makama en son bildirilmiş veya tespit edilmiş olan geçerlidir

47 İlan Yoluyla Tebliğ Usulü Tebliğin İlanla Yapılacağı Haller(Madde103) Muhatabın adresi hiç bilinmezse; Muhatabın bilinen adresi yanlış veya değişmiş olur ve bu yüzden gönderilmiş olan mektup geri gelirse; Başkaca sebeplerden dolayı posta ile tebliğ yapılmasına imkan bulunmazsa; Yabancı memleketlerde bulunanlara tebliğ yapılmasına imkan bulunmazsa.

48 Memur Vasıtasıyla Tebliğ(Madde 107) Maliye Bakanlığı tebliğleri posta yerine memur vasıtasıyla da yaptırtmaya yetkilidir. Bu madde hükmünün uygulanmasında da bu kısımdaki tebliğ esaslarına uyulur.

49 VERGİ ALACAĞININ KALKMASI ÖDEME Verginin Ödeneceği Daire ( Madde 110 ) Vergi borcu, mükellefin bu bakımdan bağlı olduğu vergi dairesine ödenir. Mükellef vergi borcunun vergi dairesinin bulunduğu belediye sınırlarının dışındaki vergi dairelerine de yatırılabilir. Bu takdirde ödemenin hangi vergi dairesi hesabında yapıldığının bildirilmesi şarttır.

50 ÖDEME Ödeme Zamanı ( Madde 111 ) Kanunlarında gösterilen zamanlarda ödenir. Ödeme süresinin son günü vade tarihidir. Mücbir sebep, zor durum ve veraset intikal vergisi kanunu ile ilgili uzayan süreler de ödeme süresini uzatır. Beyanname posta ile gönderilirse tahakkuk beklenmeden vadesinde ödenir. Maliye bakanlığının duruma göre vade uzatma yetkisi vardır.

51 Özel Ödeme Zamanları 1. -İkmalen, re`sen veya idarece tarh olunan vergiler taksit zamanlarından evvel tahakkuk etmişse; taksit süreleri içinde ödenir. - Taksit süreleri kısmen veya tamamen geçtikten sonra tahakkuk etmişse; geçmiş taksitler, tahakkuk tarihinden başlayarak bir ay içinde ödenir.

52 Özel Ödeme Zamanları 2.Memleketi terk ve ölüm gibi mükellefiyeti sona erdiren hallerde, beyan üzerine tarh olunan vergiler, beyanname verme süreleri içinde ödenir. - Mükellefin, vadeleri bu süreden sonra gelen vergileri de aynı süre içinde alınır. Örnek: Gelir Vergisi Kanununun 92 nci maddesinde, ölüm halinde beyannamenin 4 ay içinde verileceği belirtilmiştir. Bu durumda ödemenin de bu süre içinde yapılması gerekir.

53 Özel Ödeme Zamanları Memleketi terk edenlerin, ölenlerin veya benzeri haller Dolayısıyla mükellefiyetleri kalkanların ikmalen, re`sen veya idarece tarh olunan vergileri bir ay içinde ödenir. tahakkuk tarihinden başlayarak Bir aylık bu süre Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca teminat gösterilmesi halinde, vergi kanunu ile belli taksit zamanına kadar ve taksit zamanı geçmiş ise üç ay uzatılır.

54 Özel Ödeme Zamanları 3. -Vergi mahkemesinde dava açma dolayısıyla tahsili durdurulan vergilerden taksit süreleri geçmiş olanlar, vergi mahkemesi kararına göre hesaplanan vergiye ait ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

55 GECİKME FAİZİ -Gecikme faizi verginin tahakkukunda gecikilen süre için hesaplanmaktadır. - İkmalen, re sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda Tarhiyat dava konusu yapılmamışsa Kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar Tarhiyat dava konusu edilmişse kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, yargı organı kararının tebliğ tarihine kadar Uzlaşılan vergilerde gecikme faizi Uzlaşılan vergi miktarına, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar Geçen süreler için 6183 Sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizi de aynı süre içinde ödenir. Gecikme faizinin hesaplanmasında ay kesirleri dikkate alınmaz.

56 VERGİ ALACAĞININ KALKMASI ZAMANAŞIMI VE TERKİN Zamanaşımının Mahiyeti ( Madde 113 ) Zamanaşımı, süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkmasıdır. Zamanaşımını, mükellefin bu hususta bir müracaatın olup olmadığına bakılmaksızın hüküm ifade eder.

57 ZAMANAŞIMI VE TERKİN Zamanaşımı Süreleri (Madde 114 ) Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurmak zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı, mezkur komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren işlemeye devam eder.ancak işlemeyen süre her hal ve takdirde bir yıldan fazla olamaz.

58 ZAMANAŞIMI VE TERKİN Zamanaşımı Süreleri (Madde 114 ) Şartta bağlı istisna veya muafiyet uygulamaları sonucu kısmen veya tamamen alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, istisna veya muafiyet şartlarının ihlal edildiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlar. Damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın hükmünden tarh zamanaşımı süresi dolduktan sonra faydalanıldığı takdirde mezkur, evraka ait vergi alacağı yeniden doğar.

59 Vergi Hataları Çeşitli hatalar yüzünden eksik veya fazla vergi alınmasıdır. Vergi hataları şunlardır: 1. Hesap hataları Matrah Hataları Vergi Miktarında Hatalar Verginin mükerrer olması 2. Vergilendirme Hataları Mükellefin Şahsında Hata Mükellefiyette Hata Mevzuda Hata Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata

60 Hataların düzeltme yetkisi vergi dairesi müdürüne aittir ve bu yetki devredilemez. Bu hatalar düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir. İdarece tereddüt edilmeyen açık ve mutlak vergi hataları re sen düzeltilir. (Re sen düzeltme)

61 Vergi dairesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talebi reddolunanlar şikayet yoluyla Maliye Bakanlığı na başvurabilirler. Uzlaşılan vergilerde hata oluşursa düzeltme yapılmaz. Ancak komisyon yeniden toplanıp görüşme yenilenebilir. Zamanaşımı süresi dolduktan sonra meydana çıkan vergi hataları düzeltilmez. Ancak 1. Zamanaşımının son yılı içinde tarh ve tebliğ edilen vergilerde hata yapılmışsa 2. İlan yolu ile tebliğ edilip dava konusu yapılmayan vergilerde hata çıkmışsa 3. İhbarname ve ödeme emri ilan yoluyla tebliğ edilen vergilerde haciz yapılmışsa bu işlemlerden itibaren zamanaşımı 1 yıl uzar.

62 TERKİN Terkin: Yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzır hayvan ve haşarat istilası ve bunlara benzer afetler yüzünden; 1. Varlıklarının en az üçte birini kaybeden mükelleflerin, bu afetlerin zarar verdiği kaynakları ile ilgili bulunan vergi borçları ve vergi cezaları, 2. Mahsullerin en az üçte birini kaybeden mükelleflerin afete maruz arazi için zararın tahakkuk ettiği hasat zamanına isabet eden yıla ait olarak tahakkuk ettirilen arazi vergisi borçları ve vergi cezaları, Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen terkin edilir. Tabi afetlerde, afetin meydana geldiği tarihten önce tahakkuk edip ödenmemiş borçları terkin edilir. Örnek: 1 Ekim 2005 tarihinde deprem olmuş ise dönemlerine ait tahakkuk etmiş ve ödenmemiş borçları terkin kapsamındadır.

63 YOKLAMA VE İNCELEME YOKLAMA Maksat ve Yetki (Madde 127) Yoklamadan maksat, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddî olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etmektir Yoklamaya yetkili memurlar, ayrıca vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili olarak VUK 127 nci maddede beş bent halinde sayılan yetkileri haizdirler

64 YOKLAMA VE İNCELEME YOKLAMA Yoklamaya Yetkililer (Madde 128) Vergi dairesi müdürleri Yoklama memurları Yetkili makamlar tarafından yoklama işi ile görevlendirilenler Vergi incelemesine yetkili olanlar Gelir uzmanları

65 YOKLAMA VE İNCELEME YOKLAMA Hüviyet İbrazı Mecburiyeti (Madde 129) Yoklama yapanların elinde yoklama yetkilerini gösteren fotoğraflı resmi bir vesika bulunur. Yoklama yapanların bu vesikayı, kendilerinden sorulmasa bile, nezdinde yoklama yapılan kimseye gösterirler. Toplu yoklamalarda kolbaşının vesikayı ibraz etmesi kafidir.

66 YOKLAMA VE İNCELEME YOKLAMA Yoklama Zamanı (Madde 130) Yoklama her zaman yapılabilir. Yoklamanın ne zaman yapılacağı ile ilgili haber verilmez.

67 YOKLAMA VE İNCELEME VERGİ İNCELEMELERİ Maksat (Madde 134 ) Ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır.

68 YOKLAMA VE İNCELEME VERGİ İNCELEMELERİ İncelemeye Yetkililer (Madde 135) Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcıları İlin En Büyük Mal Memuru Vergi Dairesi Müdürleri Gelirler Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlarher hal ve takdirde vergi inceleme yetkilerine haizdir.

69 YOKLAMA VE İNCELEME BİLGİ TOPLAMA Bilgi Verme ( Madde 148 ) Kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükellefler ile muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığının veya vergi incilemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecburdurlar. Bilgiler yazı veya sözle istenir. Memleket dışı imtiyazlardan faydalanan yabancı Devlet memurları bilgi verme mecburiyetine tabi olmazlar.

70 DEFTER TUTMA DEFTER TUTACAKLAR (Madde 172) Ticaret ve sanat erbabı Ticaret şirketleri İktisadi kamu müesseseleri Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler Serbest meslek erbabı Çiftçiler

71 DEFTER TUTMA İSTİSNALAR ( Madde 173) Gelir vergisinden muaf olan esnaf ve gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler Gelir vergisi kanununa göre kazançları basit usulde tespit edilenler Kurumlar Vergisinden muaf olan: İktisadi kamu müesseseleri Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler

72 DEFTER TUTMA HESAP DÖNEMİ (Madde 174) Defterle hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. Takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunların müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12 şer aylık özel hesap dönemleri belli edebilir. Ve bu hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının kazancı sayılır. Yeni işe başlama ve işi bırakma hallerinde bir yıldan eksik olan faaliyet süresi, hesap dönemi sayılır.

73 DEFTER TUTMA BİLANÇO ESASINA GÖRE TUTULACAK DEFTERLER (Madde 182) Yevmiye defteri Defteri kebir Envanter defteri (mevcudat ve muvazene defteri)

74 DEFTERLERİN TASDİKİ TASDİKE TABİ DEFTERLER (Madde 220 ) Yevmiye ve envanter defterleri İşletme defteri Çiftçi işletme defteri İmalat ve istihsal vergisi defteri Nakliyat vergisi defteri Yabancı kurumların hasılat defteri Serbest meslek kazanç defteri

75 Fatura İrsaliyeli fatura Gider pusulası Müstahsil makbuzu Serbest meslek makbuzu Döviz alım-satım belgesi Banka dekontu Sigorta poliçesi Sigorta komisyon gider belgesi İşlem sonuç formu Ödünç sözleşmesi Yolcu taşıma bileti (*) Akaryakıt pompalarına bağlı ÖKC kullanılarak verilen fişler Perakende satış fişi Ödeme kaydedici cihaz fişi Giriş ve yolcu taşıma bileti Dip koçanlı perakende satış fişi Adisyon tipi fiş Sevk irsaliyesi Taşıma irsaliyesi Günlük müşteri listesi Adisyon Ambar tesellüm fişi Yolcu listesi Üçlü reçete Uygunluk belgesi Muhabere evrakları Ücret bordrosu Orman Kooperatifleri Ödeme Cetveli (*) Hava yolu taşımacılığında düzenlenen yolcu bileti

76 VESİKALAR FATURA KULLANMA MECBURİYETİ (Madde 232) Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler; Birinci ikinci sınıf tüccarlara Serbest meslek erbabına Kazancı basit usulde tespit olunan tüccarlara Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere Vergiden muaf esnafa Sattıkları emtia ve yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlarda fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

77 VESİKALAR DEFTER VE VESİKALARI MUHAFAZA (Madde 253) VUK a göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterler üçüncü kısımda yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar.

78 DEĞERLEME Değerleme: Vergi matrahının hesaplanması amacıyla iktisadi kıymetlerin değerinin tespit edilmesidir. (Md.258) Değerleme günü: Değerlemede iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlardaki kıymetleri esas tutulur. (Md.259) Değerleme esası: Değerlemede, iktisadi kıymetlerden her biri tek başına nazara alınır. Aynı cinsten mallar ve düşük değerli eşya toplu olarak dikkate alınır. (Md.260)

79 DEĞERLEME DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ (Madde 261) Maliyet bedeli (md. 262) Borsa rayici (md. 263) Tasarruf değeri (md. 264) Mukayyet değer (md.265) İtibari değer (md. 266) Vergi değeri (md. 268) Rayiç değer ( mükerrer md. 266) Emsal bedeli ve emsal ücreti( mükerrer md. 267)

80 CEZA HÜKÜMLERİ CEZALAR (Madde 331 ) Vergi kanunları hükümlerine aykırı hareket edenler, vergi cezaları (vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezaları) ve diğer cezalar ile cezalandırılırlar.

81 CEZA HÜKÜMLERİ Tüzel Kişilerin Sorumluluğu (Madde 333) Tüzel kişilerin idare ve tasfiyesinde vergi kanununa aykırı hareketlerden tevellüt edecek vergi cezaları tüzel kişiler adına kesilir. Tüzel kişilerin kanuni temsilcilerinin vergi sorumluluğu hakkındaki kanunun 10 uncu maddesi hükmü vergi cezaları hakkında da uygulanır.

82 CEZA HÜKÜMLERİ Damga Vergisi ve Damga Resminde Sorumluluk (Madde 334) Damga vergisi ve damga resmi uygulamalarında gerek nispi, gerek maktu vergi ve resimlerle ilgili cezalar, sorumlu olanlar birden fazla olduğu takdirde, yekdiğerine müracaat hakları mahfuz kalmak üzere, müteselsilen sorumlu tutulurlar.

83 CEZA HÜKÜMLERİ Vergi Ziyaı (Madde 341) Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder. Verginin sonradan tahakkuk ettirilmesi veya tamamlanması veyahut haksız iadenin geri alınması ceza uygulanmasına mani teşkil etmez.

84 CEZA HÜKÜMLERİ En Az Ceza Haddi (Madde 343) Damga vergisi ve damga resmi dolayısıyla kesilecek vergi cezaları, vergi ve resme tabi her varaka, senet ve ilan için dan itibaren 9.4 TL den az olamaz. Diğer vergilerde her vergi için dan itibaren 19 TL yi geçmeyenler kesilmez.

85 VERGİ CEZALARI Vergi Ziyaı Cezası (Madde 344) Vergi ziyaı suçu işleyenlere, ziyaa uğrattıkları verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Bu ceza; -vergi ziyaına 359 uncu maddedeki fiillerle sebebiyet verenlere 3 kat, bu fiillere iştirak edenlere 1 katı -vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için yüzde elli oranında uygulanır.

86 VERGİ CEZALARI Usulsüzlüğün Tarifi ( Madde 351 ) Usulsüzlük vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesidir.

87 VERGİ CEZALARI Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları (Madde 352) Usulsüzlükler, aşağıda yazılı derecelere ve kanuna bağlı cetvellere göre cezalandırılır. Usulsüzlük fiili re sen takdiri gerektirirse, bağlı cetvellere yazılı cezalar iki kat olarak kesilir.

88 Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları Birinci derece usulsüzlükler Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması. Kanuna göre tutulması gereken defterlerin herhangi birinin tutulmamış olması. Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması. Kanunun kayıt nizamına ait hükümlerine uyulmamış olması İşe başlamanın zamanında bildirilmemesi

89 Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları Birinci derece usulsüzlükler Çiftçiler tarafından 245 inci madde hükmüne göre muhtar ve ihtiyar heyetlerince yapılan davete müddetinde icabet edilmemesi Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması Diğer ücretler üzerinden salınan Gelir Vergisinde, tarh zamanı geçtiği halde verginin tarh edilmemiş olması Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin 342^ nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen süre içinde verilmemiş olması.

90 Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları İkinci derece usulsüzlükler Ekim ve sayım beyannameleri süresi içinde ve kanunda istenilen bilgileri ihtiva edecek doğru bir şekilde yapılmaması Vergi kanunlarında yazılı bildirimlerin zamanında yapılmamış olması Vergi karnesinin süresinin sonundan başlayarak 15 gün geçtiği halde alınmamış olması Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin, süresinin sonundan başlayarak bir ay içinde yaptırılmış olması

91 Usulsüzlük Dereceleri ve Cezaları İkinci derece usulsüzlükler Veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin süresinin sonundan başlayarak 342 nci maddenin 1 nci fıkrasında belirtilen süre içinde verilmiş olması Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli şekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere ilişkin hükümlere uyulmamış olması Hesap veya muamelelerin doğruluk veya açıklığını bozmamak şartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesi

92 SUÇLAR VE CEZALARI Kaçakçılık Suçları ve Cezaları (Madde 359) a)vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanan ve ibraz mecburiyeti bulunan; 1-Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler.

93 SUÇLAR VE CEZALARI Kaçakçılık Suçları ve Cezaları (Madde 359) 2-Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar. b)vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek yerine başka yaprak koyanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

94 SUÇLAR VE CEZALARI Kaçakçılık Suçları ve Cezaları (Madde 359) c)bakanlıkla anlaşması olmadığı halde belge basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası cezalandırılırlar. ile

95 CEZALARIN ÖDENMESİ VE KALKMASI Vergi Cezalarının Ödenme Zamanı (Madde 368) Cezaya karşı vergi mahkemesinde dava açılmamışsa dava açma süresinin bittiği tarihten Cezaya karşı dava açılmışsa, vergi mahkemesi kararı üzerine vergi dairesince düzenlenecek ihbarnamenin ilgiliye tebliğ tarihinden Başlayarak bir ay içinde ödenir

96 CEZALARIN ÖDENMESİ VE KALKMASI Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirme (Md. 376) İkmalen, re sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkını ve aşağıda gösterilen indirimlerden arta kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarını mükellef veya vergi sorumlusu ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı kanunda belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeneceğini bildirirse:

97 CEZALARIN ÖDENMESİ VE KALKMASI Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirme (Md. 376) Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesileceklerde üçte biri, Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının üçte biri, indirilir.