TOBB-ETU, Iktisat Bölümü Macroeconomics II (IKT 234) Part III (Open Economy, Long-Run) HW 1-Cevaplar (Ozan Eksi) Each question is 10 points

Transkript

1 TOBB-ETU, Iktisat Bölümü Macroeconomics II (IKT 234) Part III (Open Economy, Long-Run) HW 1-Cevaplar (Ozan Eksi) Each question is 10 points Mankiw, Chapter 5, Problem 1-a) Tüketicilerin ekonominin gelece¼gine dair güvenlerinde bir düşüş oldu¼gunu, ve bunun sonucunda daha fazla para biriktirip, daha az harcama yapt klar n kabul edelim. Böyle bir ülkenin ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz kurundaki olabilecek de¼gişiklikleri küçük aç k ekonomi modeli kullanarak aç klay n z. Answer: Azalan harcamalar ülkede mal tüketimini azaltacak ve tasarruf edilen mallar uzun dönemde yurtd ş na sat lmak durumunda kal nacak. Net Exports (Net Ihracat) artacak. Soruda sorulan di¼ger de¼gişkenlere dair ise; yurt d ş na sat lacak mal arz ndaki art ş mal n yat n (reel döviz kurunu) düşürecek, ihracat artarken ithalat azalacak. Bunun yan nda yurtiçi ve yurtd ş yatlar n soruda aksi verilmedi¼gi için sabit oldu¼gunu varsayarsak reel kurdaki de¼gişiklik nominal döviz kuruna da yans yacak. Parasal Aç klama: Aç k ekonomide her ülke hem kendisini, hem de di¼ger ülkeleri fonlar. Dolay s yla tasarru ar ya ülke içinde ya da ülke d ş nda de¼gerlendirilir. Soruda tasarru ar artt ¼g ndan bu yerli paran n de¼gerini azalt r ve nominal döviz kuru düşer. Yerli mallar yabanc mallara göre ucuzlarken ihracat artar ve ithalat azal r. Not: Biz k sa dönem konusunu işlerken de artan tasarru ar n ülkede k sa dönemdeki faizleri düşürece¼gini, düşen faizlerin ise ülkeden para ç k ş anlam na gelece¼gini, ve yabanc paraya talep artarken döviz kurunun de¼gersizleşece¼gini söylüyoruz. 1

2 Mankiw, Chapter 5, Problem 1-b) Baz tüketicilerin yerli arabalar yerine yabanc arabalar tercih etmesinin sonucunda ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz kurundaki de¼gişikliklerin neler olaca¼g n tahmin etmek için küçük aç k ekonomi modelini kullan n z. Answer: Her bir reel döviz kurunda daha fazla ithalat yap lacak ve net ihracat azalacakt r. Dolay s yla NX (net ihracat) e¼grisi sola do¼gru kayar. Ama ülkede tasarru ar sabit oldu¼gundan denge noktas sadece A dan B ye kayar. Yani ticaret dengesi ilk durumla ayn kal r. Bunun sebebi ise reel döviz kurunun (yerli mallar n yat n n) 1 den 2 ye düşmesi, dolay s yla ilk başta artm ş olan ithalat n düşen döviz kuruyla beraber azal rken ihracat n artmas ve d ş ticaret dengesinin tekrar denge durumuna gelmesi. Fiyatlar n sabit oldu¼gunu varsayd ¼g m z için reel kurdaki düşüşle birlikte nominal döviz kuru da düşer. Parasal Aç klama: Yabanc mala olan talep art ş ithalat art r rken bu mallar almak için gerekli olan yabanc paraya olan talebi de art r r. Hem yerli paran n, hem de yabanc paran n arz sabit oldu¼gundan bu talep art ş yerli paraya de¼ger kaybettirir. Sonras nda ithalat azal rken ihracat artar. Mankiw, Chapter 5, Problem 1-c) Otomatik para çekme makinesinin piyasaya ç kmas ve bunun para talebini azaltmas n n ticaret dengesi, reel döviz kuru ve nominal döviz kurunu nas l etkileyece¼gini tahmin etmek için küçük aç k ekonomi modelini kullan n z. Cevap: Otomatik para çekme makinesinin piyasaya sürülmesinin uzun dönemde reel de¼gişkenler üzerinde etkisi yoktur. Buna ra¼gmen, para talebindeki düşüş yat düzeyini ve buna ba¼gl olarak nominal döviz kurunu etkileyebilir. M s =P = L(i; Y ); denkleminde L(i; Y ) para talebini temsil ediyor. Para arz sabit oldu¼gundan, para talebindeki düşüş yat seviyesinde art şa neden olur. Nominal döviz kurunun denklemi ise şöyledir e = (P =P ). Reel döviz kurunun uzun dönemde nominal de¼gişkenlerden etkilenmeyip sabit kald ¼g n biliyoruz. Yerli para seviyesi P artarken, yabanc yat seviyesi P n sabit oldu¼gunu varsayarsak, nominal döviz kuru e düşer, yani de¼ger kaybeder. 2

3 Mankiw, Chapter 5, Problem 3) Leverett ülkesi küçük aç k bir ekonomiye sahiptir. Dünya modas ndaki tercihlerle ilgili ani de¼gişiklik Leverett ülkesinin moda ürünlerine dayal ihracat n kötüleştirsin. a-) Leverett de tasarru ar, yat r m, net ihracat, faiz oran ve döviz kuru nas l de¼gişir? Cevap: Leverett ülkesi küçük bir ekonomi olarak d ş dünya faiz oran n kulland ¼g ndan uzun dönemde yat r mlar zaten hep sabittir. Tasarru ar da sabit oldu¼gundan net ihracat da sabit kal r. E¼ger Leverett in ihracat na olan talep düşerse, ülkenin para birimi de¼ger kaybeder, ihracat tekrar artar ve net ihracat de¼gişmez. Sonuç olarak sadece mallar n daha ucuza satm ş olur. b-) Leverett vatandaşlar yurtd ş na ç kmay seviyor olsunlar. Döviz kurundaki bu de¼gişiklik onlar nas l etkiler? Cevap: Leverett in para birimi ile daha az yabanc para sat n al nabilir, bu yüzden yurtd ş na ç kmak art k daha pahal d r. Asl nda yurtd ş na ç kmak bir tür mal ithalidir ve yerli para de¼ger kaybettikçe, ithalat n göreli yat yükselir. c-) Leverett in mali politikac lar döviz kurunu eski haline getirmek için vergileri ayarlamak istiyor. Bunun için ne yapmal lar? Yapmalar gerekeni yaparlarsa;bunun tasarruf yat r m, net ihracat ve faiz oran n n üzerindeki etkileri nelerdir? Cevap: Hükümet vergileri azalt rsa, harcanabilir gelir ve tüketim artar. Böylece tasarruf düşer (yukar daki şekilde S-I e¼grisi sola kayar) ve dolay s yla uzun dönemde sat labilecek mal, yani net ihracat da düşer. Tasarru ardaki bu düşüş d ş dünyan n azalm ş olan mal (yada para) talebine karş ters etki yapacak ve daha önce " 1 seviyesine düşmüş olan döviz kuru yükselip tekrar " 2 seviyelerine dönecektir. 3

4 Mankiw, Chapter 5, Problem 4) 2005 y l nda ABD Federal Reverz Düzenleyicisi Ben Bernanke bir konuşmas nda şunlar söylemiştir: "Son on y ll k periyotta, çeşitli etkiler dolay s yla ortaya ç km ş olan dünyadaki global tasarruf miktar nda önemli bir art ş, hem ABD cari işlemler aç ¼g ndaki art ş (d ş ticaret aç ¼g n da içine alan daha geniş hesap) hem de günümüzde dünyadaki görece olarak düşük seviyede olan uzun dönem reel faiz oranlar n aç klamaktad r." Bu ifade ö¼grendi¼giniz modellerle tutarl m? Aç klay n z. Cevap: Dünya çap ndaki tasarrruf fazlas daha düşük seviyede faiz oran n temsil eder (soldaki şekil): Dünyadaki tasarru ar n artmas daha düşük faiz oranlar n, bu da ABD de yat r m art r r. ABD nin tasarru ar n sabit kabul edersek yat r mlar n art ş cari işlemler aç ¼g n do¼guracakt r (sa¼gdaki şekil). Yani ABD, d şar n n mallar ucuzlad ¼g nda (belki Çin in tasarru ar artt ¼g nda) bunu kullanmak isteyecek ve borçlanacak (cari aç k) verecektir. (Yine ders notlar m zda bu durumun benzerini yaratacak etkiyi, yani geniş aç k ekonomide ulusal tasarru- ardaki bir düşüşü işlemiştik. 4

5 Mankiw, Chapter 5, Problem 5) Savaş s ras nda oldu¼gu gibi, hükümet harcamalar n artt rd ¼g zaman küçük aç k ekonominin reel döviz kuru ve ticaret dengesi nas l de¼gişir? Cevab n z savaş n yerel ya da global olmas na ba¼gl m d r? Cevap: Hükümet harcamalar ndaki art ş hükümetin tasarruf oranlar n düşürür ve böylece ulusal tasarruf düşer da ve tasarruf e¼grisi sola kayar. r d ş dünya faiz oranlar verilmiş iken yerli tasarruf miktar ndaki düşüş net ihracat da düşürür ve d ş ticaret aç ¼g artar. Bu aşa¼g daki iki şekilden herhangi biri vas tas yla görülebilir Di¼ger bir yandan uluslararas bir savaş, birçok hükümetin harcamalar n n artmas na neden olur; bu da d ş dünya faiz oran n (r ) art r r. D ş dünya faiz oranlar ndaki bu art ş yat r mlar düşerece¼ginden düşen tasarru ara karş n ülkenin daha düşük bir d ş ticaret aç ¼g (soldaki şekil) hatta d ş ticaret fazlas (sa¼gdaki şekil) vermesine neden olabilir. 5

6 Mankiw, Chapter 5, Problem 7) 1995 y l nda, Başkan Clinton, Japon lüks araba ithalat na %100 gümrük ver si koymay düşündü. Bunun gibi bir politikan n politik ve ekonomik sonuçlar n tart ş n. Özellikle, ABD d ş ticaret aç ¼g n nas l etkiler? Döviz kuru üzerindeki etkisi ne olur? Böyle bir politika sonucu hangi kesimler zarar görür? Hangi kesimler yararlan r? Cevap: Clinton n politikas net ihracat etkilemez, çünkü bu politikan n tasarruf ve yat r mlar üzerinde etkisi yoktur. Yani sat lacak net mal miktar ayn d r. Buna ra¼gmen, döviz kurunu yükseltir. Zira her bir reel döviz kurunda (eski yatlarda) ithalat azalacak, dolay s yla da Net Export (Net Ihracat) e¼grisi sa¼ga kayacakt r. Reel döviz kurunun artmas azalan ihtalat art r rken ihracat azaltacak ve uzun dönemde net ihracat (ticaret dengesi) de¼gişmeyecektir. Not: Uzun dönemde reel döviz kurunun nereye gidece¼gini tahmin etmek için iki ülkeyi takas ekonomisi yapan (yani para kullanmayan) ülkeler olarak varsayabilirsiniz. Iki ülkenin de satt ¼g mallar ve talep etti¼gi mallar var. Sat lan mallar sabitken (arz e¼grisi diyelim) e¼ger bir ülke di¼gerinin mal n daha az talep ederse bu, talebi azalan ülkenin mal n n ortalama de¼geri art racak, di¼gerininkini düşürecek. Ama sat lan ve al nan miktarlarda yine bir de¼gişiklik olmayacak. Amerikal ihracatç lar, mallar n yabanc lara karş daha pahal hale getirecek olan daha yüksek döviz kuru sonucunda zarar görürken sadece lüks araba üreten Amerikan şirketleri rakiplerine zarar veren bu vergiden yararlan rlar. Amerikan vatandaşlar yabanc mallar daha ucuza sat n almalar na izin veren dolar n de¼ger art ş ndan yararlan rken, bu vatanndaşlardan Japon lüks arabas tüketmek isteyenler bu gümrük vergileri yüzünden zarar görmüş olur. 6

7 Mankiw, Chapter 5, Problem 10) Bir arkad ş n z "Meksika ya yolculuk on y l önce oldu¼gundan daha ucuz." dedi. Zira on y l önce 1 dolar 10 peso al yordu, bu y l 1 dolar 15 pesoya karş l k geliyor. Arkadaş n z hakl m, haks z m? Toplamda bu periyotta ABD de yüzde 25 en asyon ve Meksika da yüzde 100 en asyon gerçekleşmiştir Cevap:Her ne kadar bundan önceki sorular n ço¼gunda nominal ve reel döviz kurunun beraber hareket etti¼gini düşündüysek de bu yatlar n sabit oldu¼gunu farzetti¼gimiz içinde. Ama uzun dönemde bu soruda oldu¼gu gibi yatlar de¼gişebilir de. On y l önce, Amerikan sosisli sandviçin 1 dolar, Meksikan takonun 10 peso tuttu¼gunu düşünün. O zamanda 1 dolar 10 pesoya karş l k geldi¼ginden, bir sosili sadviç almakla bir tako almak ayn miktar paraya karş l k gelmektedir. ABD en asyon oran yüzde 25 oldu¼gundan, Amerikan sosisli sandviçi bugün 1.25 dolar olursa, bu para bu y l 18,75 pesoya karş l k gelmektedir. Buna ra¼gmen, Meksika da yüzde 100 en asyon oldu¼gundan, Meksikan tako 20 peso tutmaktad r. Bu yüzden, bir Amerikal için Meksika ya seyahat daha pahal bir hale gelmiştir, yani arkadaş n z haks zd r. Nominal döviz kurunun formülünü kullanarak da benzer ç kar m yapabiliriz e = (P =P ) Bundan da ders notlar nda türetti¼gimiz nominal ve reel döviz kurlar yla en asyon oranlar n ilişkilendiren formül elde edilebilir %Change in e = %Change in + %Change in P %Change in P: Soruda verilenleri yerine koyarsak %50 = %Change in + %100 %25 Amerika n n reel döviz kurunun %25 de¼ger kaybetti¼gi bulunur. Yani Amerikan mallar ucuzlam ş Meksika mallar ve Meksika ya seyahat pahalanm şt r. 7