Bir Eşitlik Yolculuğu D&S for DWE

Transkript

1 Bir Eşitlik Yolculuğu D&S for DWE

2

3

4 İçindekiler Başarıya Giden Yol Önsöz Niyetine Bu Büyük Bir Mücadele - Mehmet Tosunoğlu Kadınlarımız Özel - Müjdat Keçeci Birlikte Başarmak - Dr. Bülent Uygun Bir Yolculuk Öyküsü Proje Fikri Nasıl Doğdu? Önce İnceleme ve Araştırma Durum Nedir? Ortağımız: Stockholm Ticaret Odası Ortaklığımız Projemiz Başvuru Aşamasında Projemiz Kabul Edildi Gurur İkiye Katlandı Sinerji ve Emeğin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi Satırbaşlarıyla Proje Projeye Genel Bakış ve Proje Başlıyor Başlangıç ve Hazırlık Aşaması İstanbul da Program Açılışındayız Adım Adım İlerlendi Satırbaşlarıyla Anket Sonuçları Turkuaz Logolarımız Hazır Denizli Kamuoyu, Proje ile Tanışıyor Girişimci Adaylarının Seçimi Seçim Kriterleri Web Sitemiz Yayında Duyuru Yapılıyor Duymayan Kalmasın Elemeler Yapılıyor Heyecan Dorukta Şanslı Adaylarla Tanışalım Kadın Faktörü Girişimcilik Eğitim Programı Yoğunlaştırılmış Eğitim İki Ay Sürdü

5 İçindekiler Girişimcilik Eğitimi, Adayların Ufkunu Açtı Girişimcilik Eğitimi Tamamlama Töreni: Girişin Gari! Güzel Dostluklar Paylaşımlar Networking e Devam Eğitim Hep Eğitim: Proje Döngüsü Yönetimi Şimdi, Network ü Genişletme Zamanı Facebook tayız Stockholm Çalışma Ziyaretleri Bir Proje de, Böyle Noktalandı D&S for DWE, Bir Başlangıç Görüşler & Değerlendirmeler Ruhu Olan Projelere İmza Atmak - Dr. Bülent Uygun Kadınlarımız için Fırsat Yaratmaya Devam Edeceğiz - Ayşegül Kiraz Başka Projelerin de Önünü Açacak - İsmail Yılmaz Güzel ve Yararlı - Bilge Başöz Anlamlı ve Değerli - Esma Toksoy Asla Vazgeçmeyin - İ. Vedat Kunt Önemli Fırsat ve Katkılar Sağladı - Zeki Beyazıt Hayattan Daha Fazlasını İsteyenler için - Şebnem Dal Dönmez Nihai Faydalanıcılarımızın Gözünden Projemiz Farklı Yönlerimi Keşfettim - İlkay Acar Daha Güçlü ve İnançlıyım - Neşe Ataş Kendimi Yeniden Keşfettim - Kevser Aydemir Bu Proje Benim için Biçilmiş Kaftan - Nurten Ayer Kısa Sürede Takım Ruhu Oluşturduk - Yaşariye Bahadır Yaşar Bengi Baykurtalp Zoru Birlikte Başarmak - Vildan Çaputçu Artık Tünelin Ucundaki Işığı, Daha Net Görebiliyorum - Esma Erçelik Her Zamankinden Daha Kararlı ve Güçlüyüz - Melike Serap Ersoy AB ile Yeni Ufuklara - Aynur İnci En Büyük Kazancım, Proje Arkadaşlarım - Şeyma Şengil Ozansoy Eğitimlerden Çok Şey Öğrendim - Gül Pınar Şahiner Basında Biz

6 Bu çalışmanın hazırlanmasında değerli katkılarından dolayı Gökhan Erbilgin e teşekkür ederiz.

7 Başarıya Giden Yol Her şeyi başı eğitimdir, hiç kuşkusuz. İş yaşamında başarı için olmazsa olmazdır. İşte bunun için girişimci adayı kadınlarımızın, eğitim imkan ve fırsatlarına erişebilmesi çok ama çok önemlidir. Ne var ki başarılı girişimci olmak için eğitim, tek başına yetmez. Kadınlar, iş ve kariyer ilişkilerini bir ağ gibi dokurlar. Çalışma ortamlarının içinde ve dışında kurdukları çok yönlü ilişki, diyalog ve paylaşımlarla network lerinin temellerini atarlar. Bu inşa sürecinde en büyük yardımcıları, sahip oldukları benzersiz niteliklerdir: üretme yeteneği, empati kurma becerisi, olayları bir bütün olarak kavrama kapasitesi, bunlardan yalnızca birkaçıdır. Zamanla kurdukları network işlerini, işleri de network lerini geliştirir. Networking kendi kendini besleyen verimli bir süreç olup çıkar. İşin doğrusu günümüzün bilgi ve network ekonomisi, kadınlarımız için biçilmiş kaftandır. Gelecek eğitim ve network ü ustalıkla bağdaştırabilen kadınlarımızın olacaktır. Elinizde tuttuğunuz kitap, bu yola nasıl çıkılacağını anlatmaktadır. 5

8

9 Önsöz Niyetine 7

10 Bu Büyük Bir Mücadele Cumhuriyet, kadınımızın toplumsal yaşama katılımında çığır açmıştır. Aradan geçen 86 yılda, çok şeyler başardığımız ortadadır. Ama bunlar bizim için asla yeterli olmamalıdır. Kadımızın güçlenmesi, ekonomik özgürlüğünü kazanması, kendi ayakları üzerinde durması için daha alacağımız çok mesafe var. Aslında bugün karşı karşıya olduğumuz zorluk, Cumhuriyetimiz kurulurken verdiğimiz Kurtuluş Savaşı ndan çok da farklı değil. Bu da bir tür kurtuluş savaşı. Kadınımızın eşit koşullarda varolma mücadelesi. Kadınımız iş yaşamına katılmalı ki, ülkemiz zenginleşsin. Refah ve mutluluk içinde yaşayabilelim. Biz bu mücadelenin altından kalkacağız. Ve Denizli Sanayi Odası olarak bizler, kadınlarımıza bu büyük mücadelede aktif destek veriyoruz. Sivil Toplum Diyalogu: AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı kapsamında yürüttüğümüz kadın girişimciliği projesi yle kadınlarımızın iş yaşamına katılmasına katkıda bulunuyoruz. Proje sayesinde eğittiğimiz 12 kadın girişimci adayıyla övünç duyuyoruz. Amacımız bu pilot projeyi, ileride yaygınlaştırarak, daha fazla sayıda kadınımıza girişimci olmalarında yardımcı olmak ve onları cesaretlendirmek. Denizlimiz ve odamız, yenilikçiliği ve açık fikirliliğiyle biliniyor. Gelecekte kadınlarımızla ilgili yeni projeler gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Bize de bunu gerçekleştirmek yakışır. Doğrusu, Türkiyemizin esenliği için bunu yapmaya mecburuz. Hiç kimsenin kuşkusu olmasın; yapacağız da. Mehmet Tosunoğlu Meclis Başkanı Denizli Sanayi Odası 8

11 Kadınlarımız Özel Denizli Sanayi Odası olarak kadınlarımıza özel bir önem veriyoruz. Biz kadının istihdam piyasasına damgasını vurduğu bir kentte yaşıyoruz. Bununla her zaman gurur duyuyoruz. Kadınımızın meslek sahibi olmasının nimetlerinden fazlasıyla yararlanıyoruz. Biliyoruz ki, geleceğimizin teminatı evlatlarımız güvenli ellerde. Şurası açık: Kadınımızın eğitimine yatırım yapmak bizi refaha, gelişmeye ve kalkınmışlığa götüren en kestirme yol. Kadınlarımız özel ve özellikli. Onların empatileri yüksek, üretmeye odaklanmışlar, bütünü görebiliyorlar. İşte bunlar uluslararası arenada rekabet ederken, tam da ihtiyaç duyduğumuz nitelikler. İstihdamda kadın elinin yarattığı farktan mutluyuz mutlu olmasına da, iş girişimciliğe gelince aynı şeylerden söz etmek çok zor. Ne yazık ki, kadınlarımızın girişimci olarak iş yaşamına katılımları çok düşük. Denizli de bu konuda bir istisna değil. Hatta üzülerek belirtmeliyim ki, kentimizde kadın girişimciliği Türkiye ortalamasının altında seyrediyor. Bu tabloyu kabul etmekte, içimize sindirmekte öteden beri zorlanıyoruz. Bir şeyler yapma ihtiyacını hep hissettik. İşte bu kitapçığın konusunu oluşturan Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi, bu alandaki en somut çabamız. Stockholm Ticaret Odası ile birlikte yaptığımız bu proje, kadın girişimciliğini geliştirmek konusunda attığımız ilk adım aslında. Arkasını getirmek, çok daha büyüklerini yapmak için sürekli çaba sarf edeceğiz. Kadınlarımız her şeyin en iyisine layıktır. Onlar için, onlarla birlikte çok daha güzel işlere imza atmak en büyük amacımızdır. Kadınımızın konumunu güçlendirmek en büyük hedefimizdir. Bunu hep birlikte başaracağımıza olan inancımız tamdır. Müjdat Keçeci Yönetim Kurulu Başkanı Denizli Sanayi Odası 9

12 Birlikte Başarmak Her proje sıradışı bir deneyim aslında. Yepyeni şeyler öğreniyorsunuz. Sizde kalıcı izler bırakıyor. Hani derler ya, Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak ; işte bu da öyle bir şey. Hayata bakış açınız, ardınızda bıraktığınız her projeyle biraz daha değişmiş oluyor. Ama değişmeyen şeyler de var elbet. Bazı iyi bildiğiniz şeyleri, yineleyip duruyorsunuz. Sorun ne kadar büyük olursa olsun, yapabileceğiniz bir şeyler olduğu gerçeği gibi. Nicelikli bir soruna mı el atıyorsunuz? Önce küçük sayılarla işe koyulmalısınız. Ne derler bilirsiniz: Fili bir oturuşta yiyemezsiniz. Küçük bir parçasıyla başlamak en iyisi. Sorunlar ne kadar başa çıkılamayacak denli büyük görünüyorsa görünsün, asla pes etmemelisiniz. Çoğu zaman çözümün önündeki en büyük zorluğu göz önünde duran fiziki bir engel değil, beynimizin kıvrımları arasında kendini gizlemiş görünmez bir duvar oluşturuyor. Örnek bir başarı öyküsünün bulunmaması ya da daha da kötüsü başarısız bir deneme, her tür çabamız üzerine adeta ipotek koyuyor; soruna el atmanın önündeki en büyük güçlüğü oluşturuyor. Dolayısıyla bir biçimde başarılmış bir proje, sorunun çözülebileceğine ilişkin umutların yeşermesine yol açıp, en büyük psikolojik engeli aşmamıza yardımcı oluyor. Elinizde böyle bir başarı öyküsü, iyi uygulama örneği olunca, ilerde gerçekleştirilebilecek kapsamlı projeler için gerçek bir referansa sahip oluyorsunuz. Aslında şöyle özetlemek mümkün: İhtiyacımız olan tek şey, bir başarı öyküsü. Biz bunu yaptığımıza inanıyoruz: Hep birlikte başardık. Çok güzel bir işe imza attık. Bir kez daha ortaya koyduk ki, beraberce altından kalkamayacağımız proje, üstesinden gelemeyeceğimiz zorluk yok. Başarımızla ne kadar övünsek az. Başta projemizin Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz olmak üzere gerçek bir takım gibi hareket eden tüm çalışma arkadaşlarıma ve on iki yürekli girişimci adayına sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca bizi her koşul atında destekleyen DSO Yönetimi ve Meclisine de, müteşekkir olduğumuzu belirtmeliyim. Dr. Bülent Uygun Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri 10

13 Bir Yolculuk Öyküsü 11

14 Proje Fikri Nasıl Doğdu? Denizli Sanayi Odası nın (DSO) stratejik planında kadın ve gençlerin desteklenmesine özel bir önem verilmiştir: Kadın ve gençlerin istihdamı, girişimciliğinin desteklemesi ve geliştirilmesi için aktif gayret sarf edilmesi ni oda yönetimi kayıt altına almıştı. Kadın girişimciliğinin geliştirilmesi ile ilgili proje fikrinin başlangıç noktası, işte bu öncelikte yatıyordu. Sivil Toplum Diyaloğu: AB Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı nın açıldığına ilişkin çağrının yapılması üzerine, hemen harekete geçildi. Odada birkaç yıldır ciddi bir proje yazma ve yürütme kapasitesi inşa edilmişti. Konuya profesyonelce yaklaşıldı. Kadın girişimciliğinin geliştirilmesi için gerekli durum analizleri ve çözüm önerileri üzerine çalışmalar başlatıldı. Bu teklif çağrısı, hem odanın önceliklerinin yaşama geçirilmesi hem de varolan bir sosyal soruna el atılması için iyi bir fırsattı. Türkiye ekonomisinin hızlı büyümesi ve sürdürülebilir kalkınması için kadınların işgücüne ve iş yaşamına daha yüksek oranlarda katılması gerekiyor. Kadınlarımız, nüfusumuzun neredeyse yarısını oluşturuyor. Hayatın her alanında olduğu gibi çalışma yaşamında da kadının adı pek geçmiyor sonu itibarıyla 23 milyon 805 bin kişilik işgücünün yalnızca 6 milyon 329 bini kadın. Ama belki de daha çarpıcı olanı erkekler yüzde 70,1 oranında işgücüne katılırken, kadınlarda bu oran ancak yüzde 24,5. Bir başka ilginç veri ise, kendi işine sahip olanlar bakımından karşımıza çıkıyor: Bir milyon 249 bin işverenden yalnızca 77 binin kadın. Rakamların dili açık: Türkiye nüfusunun yarısından gerektiği gibi yararlanamıyor. Oysa kadınlarımızın kendilerine özgü yetenek ve becerilerle, mal ve hizmet üretimine daha fazla katkı yapması, ekonomimize yeni bir enerji ve dinamizm kazandıracaktır. Ailelerin gelirlerinin yükselmesi ile artacak tüketim ise ekonomiyi canlı ve üretken tutacaktır. 12

15 Önce İnceleme ve Araştırma Denizli nin ihtiyaçları ve DSO nun önceliklerini de dikkate alarak seçilen kadın girişimciliği proje teması, hibe programının öncelikli temalarından da biriydi. Biz projemiz yoluyla kadın girişimciliği alanında kapasite inşa etmeye, ortağımız Stockholm Ticaret Odası yla (STO) birlikte kararlaştırdık. Tabii proje konuşunu saptamadan önce, STO ile ortak bir proje yapma konusunda anlaşmaya vardık. STO, dünyaca saygın bir oda. Kadın girişimciliğinden oda üyeleri için BT hizmetlerine kadar, kapasite inşasından dış ticaret hizmetlerine kadar çeşitli konularda iyi uygulama deneyimi ve uzmanlığa sahip. Ortaklık için el sıkışılıp, konuya da karar verince, proje için düğmeye basılmış oldu. Ortağımızın vereceği destek ile DSO nun bünyesinde kadın girişimciliği ile ilgili kurumsal kapasite inşa edilebilecekti. Denizli deki girişimcilik ve istihdam verileri incelendi. Kadınların girişimciliklerinin önündeki engeller ve kadın girişimcilik oranının düşüklüğünün nedenleri araştırıldı. Söz konusu inceleme ve araştırmalarda DSO mühendisleri İsmail Tillem ve Cihan Deligöz ile AB Bilgi Bürosu çalışanları Ayda Koçak ve Cansun Özdülger aktif olarak rol aldı. Konuya ilişkin tüm veritabanları tarandı. Denizli ve Türkiye deki kadın girişimciliği ile ilgili sorunu ortaya koyan bütün veriler toplandı. Durum Nedir? Aralarında Denizli, Aydın ve Muğla nın bulunduğu TR32 bölgesinde 2006 yılı verilerine göre kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 31,3, işsizlik oranı yüzde 8,4 ve istihdam oranı yüzde 28,6. Bu rakamlar Türkiye ortalamasına göre daha iyi durumda. Kadınlar bakımından Türkiye ortalaması aynı oranlar için sırasıyla şöyle: yüzde 24,9, yüzde 10,3 ve yüzde 22,3. Aslında Denizli nin tek başına ele alınması durumunda bu rakamlar, çok daha iyi sonuçlar verecektir. Çünkü Aydın ve Muğla verileri, ortalamayı aşağı çekmektedir. Denizli deki kadın istihdamı, kentin sanayisinin itici gücünü oluşturan tekstil sektöründe yüzde 50 dolayındadır. Ama konu kadın girişimciliğine geldiğinde, tablo tamamen değişmektedir. Denizli de kadın girişimci sayısı yok denecek kadar azdır. Mayıs 2008 itibarıyla Denizli Sanayi Odası nın web temelli üye veri tabanından ortaklık yapısı saptanan 466 üyeden yalnızca 32 si (yüzde 6,87) kadın üye ya da kadın ortaklı üye firmadır. Aynı sayılar Denizli Ticaret Odası içinse 9 bin 548 ve 970 tir (yüzde 10,15). Denizli Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği nin 52 bin üyesinden 4 bin 532 si (yüzde 8,71) kadındır. Toplam nüfusu 900 bini aşan bir kent için bu rakamlar, son derece düşüktür. Sürdürülebilir büyüme ve refah için kadınlarımız yalnızca Denizli de değil, tüm Türkiye de ekonomiye daha çok katılmalı, seslerini daha çok duyurmalıdırlar. 13

16 Ortağımız: Stockholm Ticaret Odası Proje ortağı Stockholm Ticaret Odası, 1902 yılında kuruldu. Günümüzde Uppsala ve Stockholm ü içeren bir bölgeyi temsil ediyor. STO, diğer İsveç odaları gibi özel bir oda. Kamu tüzel kişiliği haiz değil. Üyelik de Türkiye deki gibi zorunlu değil. Gönüllülük esasına dayanıyor. Dolayısıyla oda, kendini hükümetten ve özel şirketlerden bağımsız olarak konumlandırıyor. Ortaklığımız DSO ile STO arasında proje temelinde kurulan ortaklık sayesinde kadın girişimciliği alanında önemli bir kapasite inşa edilecekti. Ama hepsi bu değildi. Daha fazlası vardı: Bu ortaklığın bir başka amacı, Türkiye ve Avrupa Birliği Odaları arasında diyalogu ve işbirliğini güçlendirmek ve böylece AB ile Türk iş dünyasının bütünleşme sürecine katkıda bulunmaktı. Zaten bunlar AB-Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı nın genel hedefi ile de tam olarak örtüşmekteydi. Projeyle, DSO ile STO arasında kadın girişimciliği teması temelinde bir işbirliği geliştirilecekti. Uzun dönemli ortaklıklar kurulabilecekti. Bu vesileyle Avrupa Birliği müktesebatına uyumda odaların rolü bir kez daha vurgulanacaktı. Bununla birlikte STO, DSO ile kadın girişimciliği konusundaki iyi uygulamaları ve uzmanlığını paylaşarak, bu alandaki bilgi ve know-how ından DSO nun yararlanmasını sağlayacaktı. 14 Projemiz Başvuru Aşamasında Sivil Toplum Diyalogu: AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı başlığı altında proje teklif çağrısı yayımlanır yayımlanmaz, başvuru dosyasının hazırlıklarına başlandı. Hazırlık aşamasında bir takım olarak hareket edildi. DSO Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun projenin yazımını yürütürken, ona AB Bilgi Bürosu çalışanları dosyanın hazırlanmasında, mühendisler ise sayısal verilerin toplanarak işlenmesinde yardımcı oldular. Yoğun ve titiz bir çalışma sonucunda tamamlanan Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği adlı proje dosyası, 2 Haziran 2008 de, Ankara da bulunan Merkezi Finans ve İhale Birimi ne elden teslim edildi.

17 Projemiz Kabul Edildi AB - Türk Odaları Forumu, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı na onlarca oda başvurdu. Bunların içinden yalnızca 22 proje hibe almaya hak kazandı. Kazanlar arasında Denizli Sanayi Odası ve Stockholm Ticaret Odası ortaklığının Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi adını taşıyan proje de yer alıyordu. Sevindirici haber 2008 Kasım ının son günlerinde geldi. Kısa adı D&S for DWE projesinin hibe sözleşmesinin imzalanması için DSO Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Yılmaz Ankara ya gitti. 1 Aralık 2008 tarihinde Merkezi Finans ve İhale Birimi nde sözleşmeyi imzalayarak, proje start verdiler. Gurur İkiye Katlandı Sevindirici haberler bununla kalmadı. Kasım ayı, DSO için gerçekten de iyi bir aydı. Aynı günlerde odanın Aktif İstihdam Tedbirleri 2008 kapsamında başvurduğu diğer bir AB hibe projesinin de kabul edildiği bilgisi geldi. Kısa adı Denizli Tekstilinde Kadının Adı Var olan bu ikinci proje başvurusu da, hibe almaya hak kazanmıştı. Her iki projenin bir arada yürütülmesi, gerçek bir sinerji yaratacaktı. Bu yolla oda bünyesinde kadın istihdamı ve girişimciliği alanında yalnızca proje boyunca değil, gelecekte de değer yaratacak bir kurumsal kapasite inşa edilebilecekti. Aynı anda, kadın temalı iki AB hibe projesini kazanan Denizli Sanayi Odası, bu konudaki başarısının haklı gururunu yaşamaktaydı. 15

18 Sinerji ve Emeğin Başlangıç Noktası: Proje Ekibi Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun DSO Genel Sekreteri Projenin yönetimi, ödemelerin onayı ve kritik kararların verilmesinden sorumlu. Dr. Uygun, aynı zamanda proje sahibi olan Denizli Sanayi Odası nın projedeki temsilcisi ve projenin en yüksek yöneticisi. Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz DSO AB Bilgi Bürosu Koordinatör Yardımcısı Projenin yürütülmesi, katılımcılarının eğitime devamlılığının sağlanması, proje ile ilgili yazışmaların gerçekleştirilmesi, eğitmenlerin organizasyonu, ortaklar arası iletişim ve bütçenin muhasebe ile kontrolünden sorumlu. Proje Muhasebe Elemanı Ömer Kırboz DSO Muhasebe Sorumlusu Proje ile ilgili mali işlemler, banka transferleri ile bütçelemeye destek vermekten sorumlu. Proje Sekreteri İlknur Koç DSO Sekreteri Projenin sekretaryası. Yazışmaların ve duyuruların yapılması ile eğitim notlarının hazır olmasından sorumlu. Proje Uzman Danışmanı Psikolog Şebnem Dal Üzülmez Nihai faydalanıcıların seçimine yardımcı olmanın yanında nihai faydalanıcıların memnuniyetinin ölçülmesi ile eğitmeler ve işverenlerin değerlendirmelerinin alınmasından sorumlu. Satırbaşlarıyla D&S for DWE Projenin Sahibi Denizli Sanayi Odası Projenin Ortağı Stockholm Ticaret Odası Proje Bütçesi ,00 Avro Proje Hibe Tutarı ,70 Avro Projenin Toplam Süresi 12 ay 16

19 Projeye Genel Bakış Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN DENIZLI VE STOCKHOLM ODALARI İŞBİRLİĞİ PROJESİ (D&S for DWE) PROJE METNİNDEN BİLGİ NOTU GENEL HEDEFLER Kadın girişimciliğini geliştirerek finansal büyümeyi, kadının güçlenmesini ve kadın erkek eşitliğini destekleyerek sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak. İşgücü piyasasına katılımı epeyce düşük olan kadınların girişimci olarak da iş yaşamına katılımı zayıftır. Toplumun nüfusunun yarısını oluşturan işgücünden Türkiye, yeterince yararlanamamaktadır. Dahası kadınların eğitim düzeyi erkeklere göre düşüktür. Bunun anlamı şudur: kadınlar evde oturmakta, yeterli becerilerden yoksun ve verimlilikleri düşüktür. Bu da Türkiye nin sürdürülebilir büyümesinin önündeki başlıca engellerden biridir. Sürdürülebilir büyüme için toplam nüfus içindeki çalışabilir nüfusun payı yüksek olmalıdır. İkinci olarak çalışabilir nüfus işgücüne katılmalıdır. Ve son olarak istihdam edilenlerin verimliliği yüksek olmalıdır. Bu nedenle kadın girişimciliğinin önündeki eğitim ve network engelini aşmak, finansal büyümeye, kadının güçlenmesine, ekonomik bağımsızlığını kazanmasına, kadın erkek eşitliğinin gelişmesine ve elbette sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunacaktır. ÖZEL HEDEFLER Öncelikle Denizli deki kadın girişimcileri desteklemek. Kadın girişimciliğinin önünde engeller vardır. Bu engellerden bir bölümü finansal ve bürokratik engellerdir. Sorun ağacının kollarından birini oluşturan bu engeller ya da nedenler seti - kümesinin üstesinden gelinmesi tek başına bir projenin sınırlarını fazlasıyla aşmaktadır. Proje sorunun bu yönüne değil, müdahale edilebilir diğer yönüne eğilmiştir. Sorun ağacının diğer kolunu oluşturan kadın girişimciliğinin önündeki eğitim ve networking engelini aşarak, Denizli de kadın girişimci sayısını artırmak. Kısa adı D&S for DWE olan proje finansal büyümeyi, kadının güçlenmesini ve kadın erkek eşitliğini geliştirerek sürdürülebilir ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmayı genel hedef olarak belirlemiştir. Başvuru sahibi Denizli Sanayi Odası ve ortağı Stockholm Ticaret Odası dır (STO). Sivil Toplum Diyalogu AB-TR Odaları Ortaklık Hibe Programı (ETCF) kapsamında yapılan bu proje yalnızca kadın girişimcilerin önünü açmakla kalmayacak, DSO ve STO arasında uzun dönemli diyalog ve işbirliğinin kurulmasına yol açacaktır. PROJENİN HEDEF GRUBU Projemizin hedef grubunu, Denizli de iş yaşamına girişimci olarak katılmak isteyen ya da halen girişimci olup, bu niteliğini geliştirmek isteyen kadınlar oluşturmaktadır. PROJENİN NİHAİ FAYDALANICILARI Nihai faydalanıcılar ise hedef grubun içinden seçilecek 12 kadın adaydır. Nihai faydalanıcılar ya ilk kez girişimci olarak iş yaşamına atılacak ya da halen girişimci olup da bu yönünü geliştirmek isteyen kadınlar arasından seçilecektir. Ancak adayların seçiminde ilk kez girişimci olacak olanlara öncelik tanınması düşünülmektedir. 17

20 ve Proje Başlıyor Proje ekibi Merkezi İhale Finans Birimi nde imzaların atılmasının ardından kolları sıvadı. Projenin faaliyet planını adım adım yeniden çıkardı. Proje metninde öngörülen faaliyetler ve proje takvimi tek tek gözden geçirildi. 18

21 Başlangıç ve Hazırlık Aşaması Projede izleme ve danışma organı olarak işlev görecek katılımcı bir yapı öngörülmüştü: Komite. Komite, proje ile ilgili neredeyse tüm paydaşları bir araya getirecek bir örgütsel çatıydı. Kadın derneklerden kamu kuruluşlarına, üniversitelerden eğitim kurumlarına kadar çeşitli paydaşların temsil edileceği Komite, projenin etkili bir biçimde yürümesini sağlayacağı gibi sahiplenilmesine de katkıda bulunacaktı. Aynı zamanda, projenin nihai faydalanıcılarının yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası bağlantı kurabilmeleri için gerekli olan bir yapıydı. Paydaşlara yapılan davetlerin ardından Komite, aşağıdaki kuruluşlardan birer temsilcinin katılımıyla oluştu. Denizli Valiliği Denizli Belediyesi Pamukkale Üniversitesi Denizli Barosu Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü Denizli İŞKUR İl Müdürlüğü Denizli ABİGEM Denizli Soroptimist Klubü Derneği TOBB Kadın Girişimciler Kurulu, Denizli GİKAD Başarı Tekstil San. Tic. A.Ş. Akova Tekstil Tarım Ürünleri San ve Tic Ltd Şti. 19

22 İstanbul da Program Açılışındayız Ocak 2009 tarihinde İstanbul da, AB - Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı kapsamında hibeye hak kazanmış tüm Türk ve AB üye ülkesi odalarının bir araya geldiği ETCF Başlangıç Toplantısı düzenlendi. Toplantıya DSO dan Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Keçeci, Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun ve Proje Koordinatör Yardımcı Ayşegül Kiraz ile birlikte Stockholm Ticaret Odası proje temsilcisi Max Lundgren katıldı. Dr. Uygun, çok sayıda yerli ve yabancı konuğu ağırlayan bu toplantıda, D&S for DWE projesini tanıtan bir sunum yaptı. 20 Adım Adım İlerlendi Projenin hazırlık aşaması faaliyetlerinden biri de Kadın Girişimci Profili Anketi idi. Projeye dış uzman olarak katılan İ. Vedat Kunt, projenin bu aşamasında proje ekibiyle birlikteydi. Anket Denizli Sanayi Odası, Denizli Ticaret Odası ve Denizli Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği nin kadın ya da kadın ortaklı üyelerine uygulandı. Anketin sonuçları, Denizli de girişimci adayı kadınların eğitim ve network ihtiyaçlarını belirlemeye yardımcı oldu. Ayrıca projenin ilerleyen aşamalarında düzenlenecek girişimcilik eğitim programı nın müfredatının oluşturulmasında proje ekibine ışık tuttu.

23 Satırbaşlarıyla Anket Sonuçları Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar Ankete toplam katılım: 120 kişi Ankete katılanların, Yüzde 43 ü yaş aralığında Yüzde 11 i işyeri sahibi, yüzde 11 i aile işyerinde çalışıyor, yüzde 52 si ücretli tam zamanlı çalışıyor Yüzde 52 si kendi işyerini kurmayı düşünmüş Yüzde 83 ünün piyasada başarılı olacağını düşündüğü bir iş (faaliyet) fikri var Yüzde 48 inin kendi işini kurmaya yetecek sermayesi yok Girişimci olmalarında etkisi olan ya da olabilecek faktörler: Yüzde 94 ü daha fazla kazanmak Yüzde 89 u kendi kararlarını özgürce uygulamak, ayaklarının üzerinde durabilmek Yüzde 89 başarılı olmayı arzulamak Bilgi ve deneyimlerin paylaşıldığı bir kadın girişimci ağına dahil olmak yüzde 95 i için cazip. Turkuaz Logolarımız Hazır Tüm bu çalışmalar sürdürülürken, projenin kurumsal kimliği ile ilgili özel bir adım atıldı: Projenin logosu tasarlanarak, kullanılmaya başlandı. Bununla birlikte kadın girişimciliğini farkındalık yaratmak için Kadın Girişimci Dostu logosu da, projenin görsellikleri arasında kullanılmaya başlandı. Projenin yüzü artık, bu ikiz turkuaz logo oluşmuştu. 21

24 Denizli Kamuoyu, Proje ile Tanışıyor Projenin birinci aşamasında yol alınırken, 31 Mart 2009 da, basına açık proje açılış toplantısı Anemon Otel de gerçekleştirildi. Toplantıda proje ekibi, Komite üyeleri, Denizli Sanayi Odası Meclis ve Yönetim Kurulu Üyeleri ve davetliler ile ortağımız Stockholm Ticaret Odası nın proje sorumlusu Max Lundgren hazır bulundu. Proje koordinatörü Dr. Bülent Uygun un ve STO temsilcisinin proje hakkında bilgi, duygu ve düşüncelerinin dile getirdiği toplantı ile Kadın Girişimciliğini Geliştirmek için Denizli ve Stockholm Odaları İşbirliği Projesi kamuoyuna duyuruldu. Öte yandan proje ekibi, bir bir belirlenen eğitim konu başlıklarına ilişkin olarak uzman eğitmenleri araştırmaya koyuldu. İstanbul, İzmir, Denizli ve Stockholm den konusunda uzman eğitmenler ile görüşmeler başlatıldı. 22 Girişimci Adaylarının Seçimi Projenin en önemli aşamalarından biri, girişimci adaylarının seçimiydi kuşkusuz. Bu aşamaya kadar yapılan hazırlıklar, hep adayların seçimine ve seçim sonrasında alacakları eğitime dönüktü. En sonunda karar verme anı gelip çatmıştı. Artık projenin nihai faydalanıcılarının tek tek belirlenmesi gerekiyordu. Seçim Kriterleri İlk olarak projenin uzman danışmanı, Komite üyeleri ve proje ekibi bir araya gelerek, öngörülen girişimcilik eğitim programına katılacak nihai faydalanıcılar için seçim kriterlerini ve ön koşullarını belirleme çalışmalarına başladılar. Bu çalışmalarda Stockholm Ticaret Odası nın tecrübeleri dikkate alındı. Başvuru tarihleri 8-20 Mayıs 2009 arasındaydı. Başvuru formları proje ekibi tarafından hazırlandı. Hem online hem de Denizli Sanayi Odası na şahsen başvuru kabul edebilmek için son hazırlıklar tamamlandı.

25 Web Sitemiz Yayında İnternet üzerinden başvuru yapılabilmesi ve kamuoyunun proje hakkında dinamik bir biçimde bilgilendirilmesi amacıyla projenin web sitesi olan mart ayının ilk günlerinde faaliyete geçti. Sitede D&S for DWE projesiyle ilgili ayrıntılı bilgiler yer alıyordu: proje sahibi ve ortağı, faaliyetler, duyuruların yanı sıra basında çıkan haberler, projeye ilişkin çok sayıda görüntü dwenonline ın içeriğinden birkaçıydı. 23

26 Duyuru Yapılıyor Duymayan Kalmasın Projenin hedef grubuna, yani ilk kez kendi işini kuracak veya daha önce kurmuş ancak geliştirmek isteyen kadınlara dönük girişimcilik eğitimi için başvuruların açıldığı duyusu, 8 Mayıs 2009 dan itibaren yapıldı. Bununla birlikte proje kapsamında daha önce gerçekleştirilen Kadın Girişimci Profili Anketi ne katılmış tüm kadınlar sırayla aranıp, kendilerine başvuruların açıldığı haberi verildi. 24

27 Elemeler Yapılıyor Heyecan Dorukta Toplam 138 başvuru alındı. 21 Mayıs 2009 günü, tüm başvuru formları bir araya getirildi. Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ve dış uzman Petek Üzülmez, bütün formları tek tek okuyarak ve başvuru koşullarını, seçim kriterlerini göz önünde bulundurarak bir ön eleme yaptılar. Bu ön elemeden sonra, 138 başvuru arasından 41 başvuru, nihai değerlendirme aşamasına kabul edildi. Bu 41 başvuru sahibi, 23 Mayıs 2009 Cumartesi günü Denizli Sanayi Odası na davet edilerek, yüz yüze görüşmeye alındılar. Görüşmelerde Komiteden bazı üyeler, projenin uzman danışmanı, psikolog ve proje ekibi jüri görevini yerine getirdi. Jüri her bir adaya girişimcilik fikri, geçmiş iş deneyimleri hakkında soruların yanı sıra girişimcilik eğilimlerini ölçecek sorular sordu. Stres altında yaratıcılıklarını nasıl kullandıkları hakkında fikir sahibi olmak için küçük bir oyun dahi oynadılar: Tabu. Bu oyunla adayların, yalnızca yaratıcılıklarını kullanıp kullanamadıkları değil stresle başa çıkıp çıkamadıkları da sorgulandı. 24 Mayıs 2009 Pazar günü de devam eden jüri toplantısı ile adaylar, titiz bir biçimde değerlendirildi. Öyle ki, video kaydına alınan görüşmelerin bir bölümü baştan izlendi. En sonunda tüm jüri üyeleri puanlamalarını yaptılar. Puanlarının ortalaması alınarak, en yüksek puan alan 16 aday belirlendi. Bundan sonra elemeyi geçen 16 aday, psikolog Şebnem Dal Üzülmez tarafından kişilik testine alındı. Test sonucunda 12 asil, 4 yedek aday belirlendi. Şanslı Adaylarla Tanışalım On iki asil nihai faydalanıcıya, proje kapsamında verilecek eğitim programına katılmaya hak kazandıkları duyuruldu. Tüm nihai faydalanıcılar, o günden itibaren proje takımına dahil olmak için ilk adımı atmış oldular. Proje hakkında ve gerçekleşecek eğitim programının içeriğine ve takvimine ilişkin bilgiler vermek, en önemlisi proje ekibiyle tanışmak üzere Denizli Sanayi Odası nın Meclis salonunda bir toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantıda, projenin nihai faydalanıcılara ciddi katkılar sağlamasının beklendiğini söyleyen Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun, on iki girişimci adayına o sırada içinde bulundukları Meclis salonunu işaret ederek, hayali açıkladı: Sizlerin o kadar başarılı girişimciler olmanızı arzu ediyoruz ki, yalnızca işinizde en üst noktaya çıkmakla kalmayıp, içinizden bazılarınız oda seçimlerini de kazanıp bu sıralarda oturmalı, görev yapmalı. Bir gün DSO Meclisinde yerinizi aldığınızda, bu bizim için en büyük gurur kaynağı olacaktır. Aynı gün, nihai faydalanıcılara eğitim programına yönelik beklentilerini ölçmek için beklenti anketi yapıldı. 25

28 Kadın Faktörü Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ın bir kadın olması, projeye ayrı bir hava katmıştı. Onunla adayların proje ekibine güven duyması kolaylaşmış ve adayların kendi içindeki kaynaşma hızlanmıştı. Ayşegül Kiraz bundan böyle tüm adayların en yakınındaki kişi olacaktı. Başları sıkıştıkça, yanlarında onu bulacaklardı. Öyle de oldu. Kiraz tüm proje boyunca adaylarla bire bir ilgilendi ve onlardaki değişimi en yakından gözlemleyen kişi oldu. Girişimcilik Eğitim Programı 1 Haziran 2009 da girişimcilik eğitim programı başladı. On iki nihai faydalanıcı iki ay süren eğitimlerini 30 Temmuz 2009 da tamamladılar. Yoğun ve kapsamlı geçen bu eğitim programında problem çözme teknikleri nden iletişim e; takım çalışması ndan liderlik e; motivasyon dan özgüven geliştirme ye; temel finans yönetimi nden vergi muhasebe ye; borçlar hukuku ndan iş hukuku na; iş planı hazırlama dan satış pazarlama ya kadar pek çok başlık yer aldı. 26

29 Eğitimlerde yer alan eğitmenler ve konuları şöyleydi: Vedat Kunt Vedat Kunt Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök Şebnem Dal Üzülmez Doç. Dr. Osman Kulak Prof. Dr. Tanıl Kılınç Prof. Dr. Tanıl Kılınç Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök Yrd. Doç. Dr. Firdevs Savi Çakar Prof. Dr. Tanıl Kılınç Doç. Dr. Hakan Sarıtaş Doç. Dr. Hakan Sarıtaş Doç. Dr. Ahmet Bardakçı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Kortunay Vedat Kunt Anna Malmgren Anna Malmgren Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök Doç. Dr. Osman Kulak Anna Malmgren Doç. Dr. Osman Kulak Prof. Dr. Sabahat Bayrak Kök Anna Malmgren Doç. Dr. Ahmet Bardakçı Doç. Dr. Süleyman Barutçu Anna Malmgren Dr. Bülent Uygun Girişimci Olmak- Giriş Yaratıcılık-İnovasyon Özgüven Özgüven Geliştirme Problem Çözme Teknikleri Takım Çalışması Liderlik İletişim Öfke Kontrolü Motivasyon Finansal Kaynaklara Ulaşma ve Finans Yönetimi Vergi ve Muhasebe Satış ve Pazarlama İş Hukuku, Borçlar Hukuku ve Ticaret Hukuku İş Planı Hazırlama Bir Büyüme Aracı Olarak Network Bilişim ve E-ticaret Kalite Yönetimi Üretim Yönetimi Pazar Araştırması İnsan Kaynakları Yönetimi 1 (İş Analizi, İş Değerleme, Performans Uygulaması, Ücret Yönetimi) İnsan Kaynakları Yönetimi 2 (Kariyer Yönetimi, Performans Değerleme, Eğitim ve Geliştirme) Marka Geliştirme Marka Yönetimi İthalat ve İhracata Hazırlık Kurumsal Sorumluluk Proje Döngüsü Yönetimine Giriş 27

30 Yoğunlaştırılmış Eğitim İki Ay Sürdü Eğitim yeri Denizli Sanayi Odası Meclis salonuydu. İki ay boyunca eğitimleri Denizli nin yanında İzmir, İstanbul ve Stockholm den gelen eğitmenler verdi. Her dersin arkasından eğitmen ve eğitim değerlendirme ve memnuniyet formları dağıtıldı. Eğitim boyunca, kursiyerlerin memnuniyetleri ölçüldü, böylece sorun olan veya eksik kalan noktalara hemen müdahale edilebildi. Kursiyerlerin motivasyonunu yüksek tutmak ve eğitime uygun mekanlarda programı devam ettirmek için, Denizli Sanayi Odası dışında da eğitim gerçekleştirildi. Denizli Anemon Otel nde grup çalışmasına uygun bir salonda, Prof. Dr. Tanıl Kılınç tarafından üç günlük takım çalışması, liderlik ve motivasyon eğitimi verildi. Birlikte yenilen öğle yemekleri ile renklenen eğitimde, kursiyerler takım çalışmasının inceliklerini öğrenip; kendi aralarında ve proje ekibiyle takım oluşturmanın temellerini attılar. On iki girişimci adayı, proje ortağı Stockholm Ticaret Odası ndan eğitmen olarak gelen Anna Malmgren ile üç gün geçirdi. Marka geliştirme, bilişim ve e-ticaret, pazar araştırması, kurumsal sorumluluk derslerini alırken, networking faaliyetlerinin de önemini kavradılar. 28

31 Vedat Kunt un verdiği iş planı hazırlama derslerinin ardından, kendi girişimcilik fikirlerini kağıda dökmeye koyuldular. Bu süreçte, ihtiyaç duydukları zaman, proje ekibi ve eğitmenler, onların sorularına yanıt vermek için hazırdı. Eğitimler boyunca projenin uzman danışmanının bir psikolog olmasının avantajını yaşadılar. Proje Danışmanı Psikolog Şebnem Dal Üzülmez, memnuniyet formlarını titizlikle değerlendirdi. Aksaklık ve eksiklikler kolayca belirlendi ve bunlara zamanında müdahale edilebildi. Bütün bunlar eğitim programının girişimci adayları için daha verimli geçmesine, onların ilgi ve motivasyonunun daha yüksek seyretmesine katkıda bulundu. 29

32 Girişimcilik Eğitimi, Adayların Ufkunu Açtı Girişimcilik eğitim programı 31 Temmuz 2009 tarihi itibariyle sona erdi. Proje Uzman Danışmanı Şebnem Dal Üzülmez, kursiyerlerin memnuniyet formlarının sonuçlarını çıkardı. Sonuçlar, proje ekibinin ve eğitmenlerin emeklerinin boşa gitmediğini ortaya koyuyordu. Tüm girişimci adayları değerlendirmelerinde, aldıkları eğitimden ve eğitmenlerinden faydalandıklarını, bir iş kurmaları konusunda ufuklarının açıldığını ifade ediyorlardı. Girişimcilik Eğitimi Tamamlama Töreni: Girişin Gari! 20 Ağustos 2009 da, Denizli Anemon Otel de gerçekleşen bir törenle nihai faydalanıcılar, eğitim bitirme belgeleri ni aldılar. Protokolün ve basının da katıldığı etkinlikte, nihai faydalanıcılar da proje hakkındaki duygu ve düşüncelerini dile getirdiler. Hepsi duygu yüklü, umut vaat eden konuşmalardı. Ama nihai faydalanıcılardan Kevser Aydemir in konuşmasının sonunda söyleyiverdiği Girişin gari cümlesi, törene damgasını vurmuştu bile. 30

33 Güzel Dostluklar Paylaşımlar Nihai faydalanıcılar, zamanla kaynaştılar ve iyi birer arkadaş oldular. Mutlu günlerinde olduğu kadar, zor günlerinde de birbirlerini hiç yalnız bırakmadılar. Geçmiş olsun ziyaretleri, kutlanan özel günler D&S for DWE, girişimci adayları için bir eğitim programının ötesinde anlamlar ifade ediyordu. Artık hayatta birbirlerine yardımcı olacak, on iki iyi arkadaş vardı. Proje ekibini de unutmamalıydı. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun şöyle demiyor muydu: Siz girişimci adayları bakımından projemizi, sıradan bir eğitimden ayıran önemli bir fark var: Biz sizlerle iki ay için bir arada olmak amacıyla yola çıkmadık. Bizim birlikteliğimiz, proje noktalandıktan sonra da devam edecek. Ne zaman desteğe, yardıma ihtiyacınız olsa, bizi yanınızda bulacaksınız. Sizler bizim için değerlisiniz. Yalnızca zor elemeleri geçerek nihai faydalanıcımız olma başarısını gösterdiğiniz için değil, hayatını değiştirme cesareti gösteren özel insanlar olduğunuz için. Elimizden geldiğince, gücümüz yettiğince sizlerin arkasında olacağız. Hep bir takım gibi hareket etmeye özen göstereceğiz ve birlikte başaracağız. 31

34 Networking e Devam Networking, yani ağ oluşturma, kadın girişimciliğinin başarısı için en az eğitim kadar önemli bir faaliyet. Zaten projenin stratejik yaklaşımı da, bu ihtiyaca parmak basıyor. Aslında girişimci adaylarımızın sahip olduğu en önemli network, bizzat kendi çekirdek ilişkiler ağı. Yani birlikte eğitim aldıkları arkadaşları ve proje ekibi. Biz bu çekirdek network e, takım demeyi uygun görüyoruz. Bir de kendi yakın çevreleri var elbette. İşte bunlar nihai faydalanıcılarımızın çekirdek network ünü oluşturuyor. Bu ilk halka. Bu halkayı on iki gişimci adayının kendi network ünü dahil ettiğimizde giderek genişleyen diğer halkalar tamamlıyor. Ve sonuçta ortaya birbirine bağlı network lerden kurulu network lerin network ü çıkıyor. 32 Bilenler bilir, iş yaşamında mali imkan ve fırsatlar kadar doğru insanları tanıyıp tanımadığınız da önem taşır. Eğer etkin bir network ünüz yoksa, eğitimiz ne kadar iyi olursa olsun ya da ne kadar çok mali olanaklara sahip olursanız olun, yeterince başarılı olmanız zordur. D&S for DWE projesi, girişimci adaylarına öncelikle network ün önemini vurguladı. Kendi network lerini kurup, geliştirme kapısını araladı. Başlangıçta birbirlerini, proje ekibini, eğitmenlerini ve çeşitli iş insanlarını tanıdılar. Onların network lerine aşama aşama dahil oldular. Aldıkları mesafe, onları bu konuda daha da cesaretlendirdi. Öyle bir aşamaya gelindi ki, artık sırada, network geliştirme faaliyetleri, yani halkaları daha da genişletelim faaliyetleri vardı. İş yaşamında karşılaşacakları sorunlarda yardım alabilecekleri, destek görebilecekleri ne kadar çok insanı tanırlarsa, network lerinin değeri o kadar artacaktı. Bu da onların başarılı olmalarını kolaylaştıracaktı. Eğitim süresince ve eğitimin bitiminden sonra, nihai faydalanıcılarımız haftanın belli bir gününde, Denizli Sanayi Odası nın Meclis salonunda bir araya geldiler. Her toplantılarına, onların ihtiyaçları doğrultusunda bir konuşmacı davet edildi. Bu toplantılarda girişimci adaylarının sorularını yanıtlayan konuşmacılar, kendi deneyim, düşünce ve bilgilerini onlarla paylaştılar. Böylece girişimci adaylarımızın network ü biraz daha genişledi. Sırada Stockholm Ticaret Odasını nın imkanları ile İsveç e açılmak vardı. Bu amaçla girişimci adayları, birer form doldurdular. Bu formlarda kendileri ile ilgili kişisel bilgilerin yanı sıra iş fikirleri, İsveç ile ve oradaki network lerle paylaşabilecekleri konular yer alıyordu. Amaç Denizlili on iki girişimci adayını İsveçli kadın girişimciler ile bağlantıya geçirmek ve onların imkanlarından yararlandırabilmekti.

35 Eğitim Hep Eğitim: Proje Döngüsü Yönetimi Proje ekibi, kendi iş planlarını hazırlayan nihai faydalanıcılara, planlarını yapmalarına yardımcı olacak bir eğitim daha düzenledi. Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi Koordinatörü Gökhan Kılınç tarafından verilen ve dört gün süren proje döngüsü yönetimi eğitimi ile bir proje nasıl hazırlanır ve yürütülür konusunda bilgi sahibi oldular. Aldıkları bu eğitim sayesinde artık iş planlarını daha kolay ve bilinçli hazırlayan nihai faydalanıcılar, sık sık bir araya gelerek aralarında fikir alışverişinde bulundular. Birbirlerinin deneyim ve yaratıcılıklarından da faydalanarak, gerçek bir network oluşturma konusunda ciddi mesafeler aldılar. Şimdi, Network ü Genişletme Zamanı Nihai faydalanıcıların bölgesel, ulusal ve uluslararası pazarlara açılması amacıyla projenin orijinal faaliyet planında bulunmayan, ancak gerçekleşmesi ile nihai faydalanıcılara yeni ufuklar açacağına inanılan güzel bir ziyaret organize edildi. Projenin nihai faydalanıcılarını, aynı yollardan geçmiş ve başarılı olmuş girişimci kadınlarla bir araya getirmek, bilgi ve deneyim paylaşmak adına 26 Ekim 2009 da İstanbul da bulunan Kagider-Biz ziyaret edildi. 33

36 Proje ekibi ve girişimci adaylarından oluşan heyeti Kagider Genel Sekreteri Yeşim Müftüler Seviğ ve Kagider üyelerinden Fisun Usta, Esra Tekil Yıldız, Bilge Baş ve Bedriye Hülya karşıladı. Genel Sekreter Yeşim Müftüler Seviğ Kagider-Biz i, amaçlarını ve faaliyetlerini anlatan bir sunum gerçekleştirdi. Sunumun ardından Kagider üyeleri, tek tek kendilerini tanıtıp, kurdukları işlerden ve nasıl geliştiklerinden bahsettiler. Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Dr. Bülent Uygun, Kagider üyelerine D&S for DWE projesini ve proje kapsamında yapılan faaliyetleri tanıtan bir sunum gerçekleştirdi. Sunumun hemen ardından, nihai faydalanıcılar iş fikirlerini ve planlarını anlattılar. Deneyimlerini paylaşan Kagider üyesi kadınlar, Denizlili kadın girişimci adaylarına iş fikirlerine göre tavsiyelerde bulundular. Bunun ardından TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Aynur Bektaş, girişimci adayı kadınlarımızı Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Hey Tekstil de ağırladı. Denizlili girişimci adaylarına tek tek önerilerde bulunup, onlarla fikirlerini paylaşan deneyimli sanayici Bektaş, içinde bulunduğu tekstil sektörünün günümüz ve gelecekteki durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu. Dış ticaret verileri ile örnekler vererek, sektöre ilişkin girişimcilik fikri olan faydalanıcılar için olumlu bir tablo çizdi. 34

37 Facebook tayız Networking aslında çok boyutlu bir faaliyet. Doğrudan insanı ilişkiler kurmayı gerektirdiği gibi web temelli imkanlardan da yararlanmayı gerektiriyor. İnternet günümüzde gerçek bir fenomen. İnsanları birbirine yakınlaştırıp, aradaki mesafeleri kısaltıyor. Sosyal ağ portalı facebook, projemizin networking için biçilmiş kaftandı aslında. Ekim başında Facebook üzerinden DWEN adlı bir grup oluşturuldu. Grubun içinde yer alan tartışma panosu, etkinlik duyuruları, fotoğraf ve video paylaşma bölümleri, grup için oldukça yararlıydı. Grupta, projenin Komite üyelerinden yabancı ortaklarımıza, nihai faydalanıcılarımızdan başarılı girişimci kadınlara kadar pek çok üye bulunuyor. Önemli eğitim ve etkinliklerin duyurulması ile bilgi ve deneyimin paylaşılması DWEN in Facebook sayfası birebirdi. Meslek Sahibi Kadınlar, Eşitliğin Kapısını Aralar Stockholm Çalışma Ziyaretleri Proje ortaklarıyla tanışmak, proje faaliyetlerini ve gidişatı ele almak ve uzun dönemli hedeflere ulaşmak için Stockholm e iki ayrı çalışma ziyareti düzenlendi. İlki Haziran 2009 tarihleri arasında gerçekleşen ziyarete DSO Yönetim Kurulu Üyeleri, Komite üyeleri ve proje ekibi katıldı. Denizlili heyet 15 Haziran Pazartesi, Stockholm Ticaret Odası Yönetimiyle oda binasında bir araya geldi. Denizli heyetini, STO nun diğer proje temsilcisi Sophia Nygård ve STO Kıdemli Başkan Yardımcısı Anders Lundwall ağırladı. 35

38 Önce Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, D&S for DWE projesi ve Denizli ile ilgili bir sunum yaptı. Bunu Anders Lundwall tarafından yapılan Stockholm ü ve STO yu anlatan sunum izledi. Daha sonra Stockholm Ticaret Odası Başkanı ve CEO su Peter Egardt toplantıya katıldı. Kısa bir hoş geldiniz konuşmasında bulundu. Toplantının ilerleyen kısımlarında İsveç te kadın girişimciliği, kadınların karar organlarına katımı, kadın girişimciler network ü ve İsveç markası konularında, uzmanlar tarafından sunumlar gerçekleştirildi. 16 Haziran Salı günü Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun ve Proje Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ın katılımıyla STO da, çalışma toplantısı düzenlendi. Bu toplantıda STO Uluslararası Bölümü ndan Karin Ekberg, Etiyopyalı Girişimci Kadınlar Derneği nin Kurumsal Kapasite İnşası adlı bir sunum gerçekleştirdi. Bunun ardından STO Bilgi Bölümü nden Anna Malmgren iş kadınlarının nasıl network oluşturduğuna ilişkin bir konuşma yaptı. Bu çalışma toplantısından sonra Denizli heyeti bir araya gelerek, Türk Büyükelçiliği ni ziyarete gitti. Büyükelçi Necip Egüz tarafından kabul edilen Denizli heyeti, İsveç in dönem başkanlığında Türkiye - AB ilişkilerinde yaşanabilecek olası gelişmeler hakkında bilgi aldı. Günün geri kalan kısmı, Stockholm ziyaretine ayrılmıştı. Heyet kentin birçok turistik merkezini gezerek, hoşça zaman geçirdi. 36

39 Stockholm e ikinci ziyaret 6 9 Eylül 2009 döneminde proje ekibi tarafından yapıldı. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, Koordinatör Yardımcısı Ayşegül Kiraz ile AB Bilgi Bürosu Koordinatörü Cansun Özdülger ve Koordinatör Yardımcısı Özge Yılmaz ın katıldığı bu ziyarette, projenin kaydettiği mesafe ayrıntı olarak ele alındı. Projenin son aşaması ile ilgili hazırlıkların üzerinden geçildi. Denizlili kadın girişimci adaylarının, İsveçli kadın girişimciler ve onların organizasyon ve ağlarıyla bağlantıya geçebilmesi için düğmeye basıldı. Ve Denizli Sanayi Odası ile Stockholm Ticaret Odası arasında ilişkilerin daha da geliştirilmesine karar verilerek, gelecekteki işbirliklerinin temelleri atıldı. Bir Proje de, Böyle Noktalandı Proje kapanış toplantısı, 13 Kasım 2009 da, Anemon Otel de düzenlenen kapsamlı bir etkinlikle yapıldı. Etkinliğe Denizli Sanayi Odası Yönetim ve Meclis Üyeleri, proje ekibi, Komite üyeleri, girişimci adayları ve protokol katıldı. Etkinlik kapsamında düzenlenen Kadın Girişimciliği Semineri nde D&S for DWE Projesi; İsveç ten iyi uygulama ve network örnekleri ele alındı. Proje Koordinatörü Dr. Bülent Uygun, proje hakkında ayrıntılı bilgi vererek, DSO nun kadınlık durumu na ilişkin bakış açısını ortaya koydu. İsveçli katılımcılar ise İsveç te kadın girişimci network ü ve başarı öykülerini izleyicilerle paylaştılar. D&S for DWE, Bir Başlangıç Bu proje bir başlangıç aslında. Denizli Sanayi Odası, kadınımız için bugün olduğu gibi gelecekte de çalışmaya devam edecek. Biliyoruz ki kadınlarımız meslek sahibi oldukça, eşitliğe giden kapı açılacak. Ve eşitlik, bizi güçlü kılacak. Kadın çalışanlarının çokluğu ile Türkiye de örnek gösterilen Denizli, Denizli Sanayi Odası nın Avrupa Birliği nin hibe desteğiyle kadının konumunu güçlendirmek için uyguladığı bu projeyle büyük bir adım atmaya hazırlanıyor. Sanayiye, ticarete, hizmetler sektörüne, kısaca ekonominin her alanına daha fazla kadın eli değecek olması, yalnızca projenin değil, Denizli nin, Türkiye nin gerçek kazancı olacak. Böyle bir projeyi gerçekleştirmekle tüm proje ekibi ve ortakları, Denizli ve Türkiye adına gururludur. 37

40

41 Görüşler & Değerlendirmeler 39

42 Ruhu Olan Projelere İmza Atmak Dr. Bülent Uygun Proje Koordinatörü ve Denizli Sanayi Odası Genel Sekreteri Denizli Sanayi Odası olarak biz, kadınlarımızın yanında yer almaya özen gösteriyoruz. Neden böyle yapıyoruz? Onlar çok önemliler de onun için. Annelik, eş gibi üstlendikleri birbirinden değerli toplumsal sorumlulukları dolayısıyla değil, eşit birer insan, yurttaş olmaları gerektiği ve öyle oldukları için önemliler. Kadınlarımızın sorunu çok. Doğrudan ya da dolaylı olarak ayrımcılıkla karşılaşıyorlar. Önyargılarımızın, stereotipilerin ve cinsiyet temelli yaklaşımların kurbanı oluyorlar çoğu zaman. İstihdam ve çalışma koşullarında; kendi işlerine sahip olmada; mesleki eğitime ve danışmanlığa ulaşmada; örgütlere üye olmada; networklere dahil olmada; mentorluk ve koçluk hizmetlerinden yararlanmada; mal ve hizmet talebine ve sunumuna erişmede ayrımcılıkla mücadele etmek zorundalar. Bu sorun, öncelikle bir insanlık durumu. Daha doğrusu, insanlık durumunun özel bir boyutu. Yani kadınlık durumu : Engeller, zorluklar ve ayrımcılıkların damgasını vurduğu bir dünya. Bu, bizlerin bir seçim yapmak zorunda olduğu bir dünya. Elinizde olmadan mağduru ya da kazananı olduğumuz bir dünya. Ve bu toplumumuzun en büyük dezavantajlı katmanı ile ilgili bir mesele. Yani kadınlarımızla. Ama biz buradayız. Denizli Sanayi Odası olarak kadınlık durumu nu kendimize mesele ediniyoruz. Bu mücadelede tarafız. Engellere meydan okurken onların yanında olmak, el ele verip beraberce değiştirmek için buradayız. Odamızın yaptığı projelerde kadınlık durumuna odaklanıp, çözüm üretiyoruz. Çünkü inanıyoruz ki, kadınlarımızın istihdam edilmelerine, girişimci olmalarına destek vermek onların kendi ayakları üzerine durmasına yardımcı olur. Kendi ayakları üzerinde duran meslek sahibi kadınlar, eşitliğin kapısını aralar. Eşitlikse bizi güçlü kılar. Yalnızca proje yapmak için ya da proje gerçekleştirmenin prestijini yaşamak için proje yapmıyoruz. Biz projelerimizin konularını özenle seçiyoruz. Sosyal sorumluluğa özel bir önem veriyoruz. İçinde bulunduğumuz topluma olan ödevimizi yerine getirmek için durmaksızın çaba gösteriyoruz. Biz ruhu olan projelere imza atıyoruz. Kendimizden bir şeyler katıp, projelerimizi ete kemiğe büründürüyoruz. Onlara eşsiz bir ruh kazandırıyoruz. Doğrusu bununla da haklı olarak övünüyoruz. 40

43 Kadınlarımız için Fırsat Yaratmaya Devam Edeceğiz Ayşegül Kiraz Proje Koordinatör Yardımcısı Bir kadın olarak, girişimci bir ailenin kızı ve gelini olarak, Denizli de kadın girişimciliğini geliştirmeyi hedefleyen bir projede rol almak, benim için çok mutluluk verici bir şey. Gerçek bir girişimci ruha ev sahipliği yapan Denizlimizde, girişimci erkeklerin arkasında, anne olarak, eş olarak hep bir kadın olduğunu, başarılı girişimlerin mutfağında kadınlarımızın yer aldığını biliyoruz. Denizli de kadınların konumunu daha da güçlendirmek, girişimci ruhlarını, üretme yeteneklerini ortaya çıkarmak, onların ekonomik kalkınmada pay sahibi olmalarını sağlamak için çalışmaktan büyük gurur duyuyorum. Projemiz ile uzman bir kadrodan eğitim alacak, ilişkiler ağına dahil olacak 12 kadın girişimci adayımızı seçmek üzere yola çıktık. Kısıtlı bir süre içinde, yerel basın yoluyla ve şehrin kilit noktalarında asılan afişler ile başvuruları aldık. Toplamda 138 başvuru geldi. Ne yazık ki, projemiz kapsamı yalnızca 12 kadın ile sınırlıydı. Ancak, Denizli den 138 farklı kadına ait iş fikri, girişimci ruh görmek, dinlemek çok gurur vericiydi. Hepsinin tek tek hak ettikleri başarıya erişmelerini diliyorum. Projemizin girişimci adayı ve halihazırda girişimci olan kadınları, aralarında sağlam bir dayanışma sergilediler. Bizler, kendi aralarındaki dayanışmanın yanı sıra aynı yollardan geçmiş ve başarılı olmuş kadınlar ile tanışıp, onlarla bilgi ve deneyim paylaşabilmeleri ve dayanışmaları için uygun ortamları sağlamaya çalıştık. Projenin süresi bitse de, projemizin katılımcıları için fırsatlar yaratmaya devam edeceğiz. Onları ve onlar gibi pek çok kadını, Denizli ve Türkiye ekonomisinin kalkınmasına dahil etmek için çalışmalarımız sürecek. 41