CUMHURİYET HÜRRİYET RADİKAL MİLLİYET AKŞAM SABAH POSTA

Transkript

1

2 CUMHURİYET MİLLİYET AKŞAM SABAH HÜRRİYET RADİKAL POSTA

3 En iyi yangın söndürme yöntemi tedbir almaktır.

4 Eğitilmiş bilgili toplumlar için yangın bir sorun olmaz.

5 Yangınlara neden olan faktörlerle savaşalım.

6 Özenle yaptığını tedbirsizliğinle yakma.

7 Yangına karşı tedbir alalım,sonra gözyaşı dökmeyelim.

8 Yangınla mücadelede başarı halk eğitiminden geçer.

9

10

11 2- YANMA, YANGIN, ÇEŞİTLERİ, SINIFLARI, SEBEPLERİ, ETKENLERİ MADDENİN ISI VE OKSİJENLE BİRLEŞMESİ SONUCU OLUŞAN KİMYASAL BİR OLAYDIR. YANMA OLAYININ OLUŞABİLMESİ İÇİN; - YANICI MADDE (KATI, SIVI VE GAZ), ISI ve OKSİJEN İN BİR ARADA OLMASI GEREKMEKTEDİR. BU OLAYA YANGIN ÜÇGENİ DENİR.

12 YANGIN YARARLANMAK AMACI İLE YAKILAN ATEŞ DIŞINDA OLUŞAN VE DENETLENEMEYEN YANMA OLAYINA YANGIN DENİR. YANGIN; KATI, SIVI VEYA GAZ MADDELERİN ALEVLENEREK KONTROLSUZ YANMASIDIR. YANMANIN ÇEŞİTLERİ 1-Yavaş Yanma, 2-Hızlı Yanma, 3-Parlama, Patlama şeklinde yanma, 4-Kendi Kendine Yanma, 1- YAVAŞ YANMA Yanıcı maddenin bünyesi itibariyle, yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, yeterli ısının olmaması halinde, yeterli oksijen olmaması halinde, Yavaş yanma meydana gelmektedir. Örneğin:Demir (F), Bakır (Cu) gibi metallerin havadaki oksijen ve hava ısısı ile oksitlenmesi olayında olduğu gibi, yanıcı madde buhar veya gaz çıkarmamakta dolayısıyla demir oksit (Feo) ve Bakıroksit (Cuo) oluşmaktadır. Canlıların hücre solunumu olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır.

13 2- HIZLI YANMA Yanmanın bütün belirtileri ile oluştuğu bir olaydır. Yanmanın belirtileri Alev, Isı, Işık ve korlaşmadır. 3- PARLAMA VE PATLAMA Parlama kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. (Örneğin Benzin gibi) Patlama ise; tamamen bir yanma olayıdır. Burada dikkati çeken husus maddenin tamamının bir anda yanmasıdır. Bunda Maddenin cinsi, birleşimi, şekli, büyüklüğü ile küçüklüğü ve nihai oksijen oranının rolü büyüktür. Patlamada; bir anda parlayarak yanan madde çeşitli gazlar haline gelmekte ve son derece büyük bir hacim genişlemesine uğrayarak etrafını zorlamakta ve patlamalar olmaktadır. 4- KENDİ KENDİNE YANMA Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler normal hava ısısı ve oksijeni içinde kolaylıkla oksitlenmekte bu oksitlenme sırasında ise gittikçe artan bir ısı çıkmaktadır. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı, bir süre sonra alevlenmeye yetecek dereceyi bularak maddenin kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır. Örneğin: Bezir yağına bulaştırılmış bir bez parçası yukarıda açıklandığı şekilde bir süre sonra alev alarak yanmaya başlayabilmektedir.

14 YANGIN VE YANGIN SINIFLARI Yararlı ateş yakılan yerler dışında, kontrolü elden çıkmış yanma olayıdır. (Örneğin: Ormanda bir yanma olayı yangındır. Akaryakıt depoların yanması bir yangındır.vs) Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması : Yangınları çeşitli gruplar altında toplamak için yapılan çalışmalar neticesinde en uygun ayrım yanıcı madde cinslerine göre yapılmıştır. Bu sınıflama aşağıda belirtildiği gibi dört ana grupta belirlenmiştir. A SINIFI : Katı yanıcı maddeler yangını; Çeşitli odun, kereste, ham ve mamul tekstil, maddeleri kağıt vb. maddeler.

15 B SINIFI : Sıvı yanıcı maddeler yangını; Gazyağı, benzin, mazot, fuol-oil madeni yağlar, alkol, tiner, vernik, boyalar vb. maddeler.

16 C SINIFI : Gaz haldeki yanıcı maddeler yangını; Likit petrol gazı (Tüp gaz havagazı, hidrojen vb. maddeler yangını. D SINIFI : Yanabilen hafif metaller yangını; Alüminyum, magnezyum vb. maddeler.

17 YANGINLARIN SEBEPLERI a-korunma önlemlerinin alınmaması, b-bilgisizlik, c-ihmal ve dikkatsizlik, d-kazalar, e-sıçrama, f -Sabotaj, g-tabiat olayları

18 a) KORUNMA ÖNLEMLERININ ALINMAMASI Mesela elektrik sistemiyle ilgili gerek tesisat gerekse sigorta sistemlerinin yeterli düzeyde yapılmaması, binalarda çatı kirişleri ile baca ilişkilerinin gereği gibi düzenlenmemesi, bacaların yeterli özenle sıvanmaması, Likit Petrol Gazı kullanırken tüp kullanımı ile ilgili gerekli önlemlerin alınmaması, soba ve kalorifer sistemlerinde gerekli tertibatın alınmayışı ve gerekli periyodik temizlik ve bakımlarının yapılmaması, nedenleriyle yangın çıkmaktadır. g) TABIAT OLAYLARI Tabii olarak kendiliğinden ortaya çıkan yangınlardır. Mesela Deprem, Yıldırım düşmesi, güneş ışınlarından meydana gelen yangınlar gibi. b) BILGISIZLIK Mesela tavan arası ve çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak, yakıt depoları veya yakıtla çalışan yerlerde kıvılcım çıkartacak etkenlerin bilinmemesi vb. Durumlarda yangının çıkması kaçınılmazdır. c) İHMAL Mesela ağaçlık yerlerde söndürülmeden atılan kibrit, sigara izmarit gibi maddeler, Likit Petrol Gazı Tüplerinin kibritle kontrol edilmesi, prizde ütü ve ocak fişi unutulması, piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı tencere, kazan konularak uzun süre ısıtılması, sigortaya gereğinde fazla tel sarılması vb. Yapılmaması bilindiği halde ihmal edilerek yapılan işler yangına sebep olur. d) KAZALAR Mesela trafik kazaları araç yangınlarına, iş kazaları makine ve bina yangınlarına soba vb. cihazlarda meydana gelen kazalar bina yangınlarına sebebiyet verirler. e) SIÇRAMA Mesela fabrika ve atölyelerde kaynak ve taşlama makinelerinden sıçrayan kıvılcımların etrafta bulunan benzin, mazot vb. maddeler üzerine düşmesi, sobadan sıçrayan yanan kömür parçalarının halı, kilim vs. Maddeler üzerine düşmesi sonucu çıkan yangınlar. f) SABOTAJ Çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır. Mesela tarla, ev yeri açmak amacıyla ormanların yakılması bina, işyeri ve tesislerin kundaklanması gibi kasti olaylardan yangın çıkartılmasıdır.

19 YANGIN ETKENLERI a) BACA YANGINLARI b) SIGARA VE KIBRIT c) KIVILCIM d) ELEKTRIK e) BENZIN f) LIKIT PETROLGAZI-LPG g) HAYVANLARIN SEBEP OLDUĞU YANGINLAR h) YILDIRIM ı) GÜNEŞ ISISI

20

21 3-YANGIN ÖNLEMLERİ Küçük bir yangın başlangıcının, büyük alevlere dönüşmesini Önlemek amacıyla yapıların projelendirme anından itibaren yangından korunma şartname ve yönetmeliklerine bağlı kalarak projelendirilmesi gerekir. Kurum, kuruluş ve işyerlerinde yangını önleyici tedbirler iki kısımda ele alınır. 1- Yapısal Bakımdan Yangından Korunma 2- Organizasyon Bakımdan Yangından Korunma

22 1- YAPISAL BAKIMDAN YANGINDAN KORUNMA Yangın çıkmasını engelleyen, geciktiren veya çıkması halinde erken fark edilmesini sağlayan ve yangın sırasında binada bulunanların tahliye edilmesini kolaylaştıran önlemlerdir. - BİNA YAPISI - BÖLÜM KAPILARI VE YANGIN BÖLMELERİ - ISI YALITIMI (Yangına Dayanıklı Malzeme İle Kaplama,Özel Boya İle Boyama ) - HAVALANDIRMA KANALI DAMPERİ VE TESİSAT ŞAFTI İZOLASYONU - DUMAN TAHLİYESİ - İHBAR VE ALARM SİSTEMLERİ - Manuel İhbar Butonları, - Otomatik Duman, Isı ve Gaz Dedektörleri, - Yangın Kontrol Paneli - TAHLİYE SİSTEMLERİ - Kaçış Yolları, - Yangın Merdivenleri, - Tahliye Kapıları, - Kaçış Yolu Aydınlatılması, - Kaçış İşaretleri, - Pozitif Hava Basıncı, - Asansörlerin Çalışma İlkesi - PARATONER ( Yıldırımlık ) - ELEKTRİK TESİSATI - ANONS SİSTEMİ - KAMERA SİSTEMİ - UYARICI İKAZ LEVHALARI

23 2-ORGANİZASYON BAKIMDAN YANGINDAN KORUNMA -İyi bir bina idaresi. -Gerekli yasakların konulması, -Sabit tesisatların sık sık kontrollerinin yapılması, -Yangınla savaş tatbikatının yapılması, -Kaçış yollarının işaretlenmesi ve açık tutulması -Acil ışıklandırma sisteminin kurulması, -Gereksiz yangın yükünün kaldırılması, -Korunma sistemi ve planın düzenli kontrolünün yapılması, -Düzenli bir şekilde alan tatbikatlarının yapılması gerekir. EV VE İŞYERLERİNDE ALINACAK ÖNLEMLER - Çatlak hatalı inşa edilmiş veya dolmuş bacalar yangın nedeni olabilir. - Bacalar devamlı temizlenmelidir. - Tavan arası ve bodrumlar temiz tutulmalıdır. - Yanıcı maddeler evinizin veya işyerinizin uygun bir yerinde saklanmalıdır. - Soba, kalorifer ve mutfak ocaklarından çıkabilecek yangınlara dikkat edilmelidir. - Çocukların ateşle oynamalarına engel olunmalıdır. - Sigara içilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmalıdır. - Kaynak ve kesme işlemde çok dikkatli olunmalıdır. - Elektrik donanımına ehliyetsiz kişiler el sürmemelidir. - LPG Tüplerinin bulunduğu mutfak ve banyolar sürekli havalandırmalıdır. - Mutlaka uygun yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır.

24 4- YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER Yangın yerinde canlıları ve itfaiyecileri tehdit eden çok çeşitli ve büyük tehlikeler oluşur. Yangını birincil afet yapan ve itfaiyeciliği en riskli ve stresli meslek haline getiren bu tehlikelerdir. Yangın yerindeki tehlikeleri dokuz başlık altında inceleyebiliriz. 1- YANGININ BÜYÜME HIZI Yangın çok hızlı büyür, dolayısıyla yangına karşı yapılacak müdahale de çok hızlı yapılmalıdır. 2- YÜKSEK SICAKLIK TEHLİKESİ Yangın yerinde insanın dayanabileceğinin çok üstünde sıcaklık oluşmaktadır. Müdahale edenler yanmamaları için gerekli donanıma sahip olmalıdırlar. 3- YANGIN BİLEŞENLERİNİN YANGININ YAYILMASINA ETKİLERİ (1)-Yanıcı Madde (Cinsi, Miktarı, Dağılımı) (2)- Hava veya Oksijen (Hava Büyüklüğü, Rüzgar) (3)- Isı Transferi (İletim, Taşınım, Işınım) 4- YANGININ SAFHALARINDAKİ TEHLİKELER (1)- Başlangıç Safhasında ALEV DİLİ (Flame - over) (2)- Denge Safhasında ANİ TAM TUTUŞMA (Flash - over) (3)- Sıcak Tütme Safhasında YANGIN PATLAMASI (Backdraft)

25 5- ZEHİRLİ GAZLARIN OLUŞTURDUĞU SOLUNUM ZORLUĞU TEHLİKESİ (1)- Boğucu Etki Yapan Zehirli Gazlar (1. Grup) (2)- Tahriş Edici Zehirli Gazlar (2. Grup) (3)- Kanı Zehirleyen, Sinir Sistemini Tahrip Eden Zehirli Gazlar (3. Grup) 6- PATLAMA TEHLİKESİ (1)- Fiziksel Patlama (2)- Kimyasal Patlama (Patlayıcı Maddelerin Patlaması, Oda Patlaması, Yangın Patlaması) 7- ÇÖKME TEHLİKESİ Patlamanın Tesiri ile, Kolon ve Kirişlerin Yanması İle, Yüksek Sıcaklıkla Demirin Yumuşaması İle, Yüksek Sıcaklıkla Betonun Ayrışması ve Tozlaşması İle, Yüksek Sıcaklıkla Tuğlaların ve Taşların Çatlaması İle, Yüksek Sıcaklıkla Oda Hacminin Genleşmesi ve Gerilme İle, Sıkılan Suyun Ağırlığı İle 8- ELEKTRİK TEHLİKESİ Müdahale Mesafesi, Önlemler (Kuru elbise, Yalıtkan Eldiven), Elektriğin Kesilmesi 9- KİMYASAL TEHLİKE (1)- Tahriş Edici Sıvı Kimyasal Maddeler (2)- Tahriş Edici Katı Kimyasal Maddeler (3)- Zehirleyici Kimyasal Maddeler (4)- Su İle Reaksiyona Girerek Yanıcı Gaz Üreten Maddeler (5)- Radyoaktif Maddeler

26 5- YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ Yangın söndürmede temel prensip, yangının klasik tanımı yapılırken, belirtilen ve yanma şartı için geçerli olan üç unsurdan birinin ( Isı veya Oksijenin veya Yanan Maddenin herhangi birisinin ) ortadan kaldırılması yada Yanan Madde ile havadaki Oksijen arasındaki kimyasal zincir reaksiyonunun kırılması gerekir. Bu tanımlama ile, yangın söndürme prensipleri 4 grupta incelenir. 1- SOĞUTARAK SÖNDÜRME ( Isının Düşürülmesi ) : Yanma esnasında, yanan maddenin ısısı azaltılır ve yanma derecesinin altına düşürülürse yanma durur. Soğutarak söndürme iki şekilde uygulanır ; - SU İLE SOĞUTARAK SÖNDÜRME - YANAN MADDEYİ DAĞITARAK SÖNDÜRME Burada amaç, yangın nedeni olan yüksek ısıyı bölmek ve ısıyı düşürmektir. Su ile soğutarak söndürmenin temeli, yanan maddenin soğutulmasına ve açığa çıkan yanıcı buhar ve gazların azaltılması ve durdurulmasına dayanır. Su ile soğutarak söndürme işleminde, özellikle geniş açılı sprey şeklinde püskürtme nozulları kullanılır ve bu püskürtme nozulları vasıtası ile, su buharı oluşturulur ve kısmen boğma etkisi meydana gelir. Soğutma yolu ile söndürmede kullanılan maddelerin, söndürmedeki etkinliği, bu maddelerin, özgül ısıları, gizli buharlaşma ısıları ve kaynama noktalarına bağlıdır. Suyun, spesifik ısısı ve buharlaşma gizli ısısı yüksek olduğu için, iyi ve etkili söndürme özelliği gösterir.

27 2- HAVADAKİ OKSİJEN İLE İRTİBATI KESEREK SÖNDÜRME : Havadaki oksijen ile irtibatı keserek söndürme iki şekilde uygulanabilir ; - ÖRTME : Katı maddeler ( halı, kilim, battaniye, kum, toprak, v.s. ) kullanılarak veya kimyasal bileşikler ( Köpük konsantrasyonları veya Kuru Kimyevi Tozlar ) kullanılarak, Yanan Maddenin, Oksijen ile teması kesilir. - BOĞMA : Bu yöntem, özellikle kapalı veya kolaylıkla kapalı hale getirilebilecek yerlerdeki yangınlarda kullanılır. Hava sirkülasyonuna yol açabilecek bütün açıklıklar kapatılır ve Oksijen yenilenememe nedeni ile yangın kendiliğinden söner. 3- YANICI MADDEYİ ORTADAN KALDIRARAK SÖNDÜRME : Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak sureti ile söndürmede, ya bizzat yanıcı madde ortadan kaldırılır yada madde ısıdan korunur veya ayrılır. 4- KİMYASAL REAKSİYONUN KIRILMASI İLE SÖNDÜRME : Yanma Bölgesi içerisinde, ortamda mevcut oksijen konsantrasyonunu bozmak üzere, yanma bölgesine bir takım kimyasal maddeler ( Karbondioksit, Nitrojen veya Halon Alternatifi Gazlar ) boşaltmak veya Yanma bölgesinde bu nevi, kimyasal gazları patlatmak sureti ile havanın içerisinde bulunan Oksijen ile Yanan Madde arasındaki kimyasal zincir reaksiyonu bozularak yangın söndürülebilinir.

28 6- YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Yangın Söndürme Sistemleri 5 kısma ayrılır. (1) Yangın Söndürme Cihazları (2) Sulu Söndürme Sistemleri (3) Gazlı Söndürme Sistemleri (4) Eğitilmiş Yangın Personeli (5) Yangın İstasyonları 1- YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI Muhtelif kapasitede olmak üzere elde taşınabilen veya arabalı tipte yangın söndürme cihazları mevcuttur. İşyerlerinde her bağımsız bölüm için en az 1 adet olmak üzere beher 200m2 taban alanı için 1 Adet 6 kg kapasiteli yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır.

29 Binalarda bulundurulacak yangın söndürme cihazları TSE markalı olacaktır. TSE işareti, üretici firma ve üretim seri nosu cihaz üzerine soğuk damga ile işaretlenmiş olacaktır. Yeni alınacak cihazların standarda uygun üretimine izin veren TSE belgesi üretici firma tarafından alınmış olacak ve cihaz satışı sırasında kişi veya kuruluşa ibraz edilecektir.belgenin periyodik olarak vizesi yapılmış olacaktır. Satıcı firma yeni alınan cihazlara 2 yıl garanti verecektir. Cihazlar her 6 ayda bir ücretsiz olarak üretici firma tarafından kontrol edilecek ve cihaz üzerine kontrol edildiğini belirten etiket yapıştırılacaktır. Cihazın tekrar dolumu 4 yıl sonunda ücretli olarak yetkili firmalar tarafından yapılacaktır. Yangın söndürme cihazlarının dolum ve bakımı TS sayılı Yangın Söndürme Tüplerinin Periyodik Kontrol ve Bakımı standardına uygun olarak dolum ve bakım yapma yetkisine sahip firmalar tarafından yapılabilecektir. Bu yetki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile TSE tarafından verilmektedir.yangın söndürme tüpleri 5 yıl sonunda hidrostatik basınç testine tabi tutulacaktır.

30 Söndürme maddesine göre 5 ayrı çeşit yangın söndürme cihazı bulunmaktadır. (a)- ABC ve BC tozlu Yangın Söndürme Cihazları ABC tozlu yangın söndürme cihazları içinde katı, sıvı ve gaz yangınlarını söndürme özelliğine sahip söndürme tozu bulunmaktadır. ABC tozu TS 5684 sayılı standarda uygun olmalıdır. BC tozlu yangın söndürme cihazları içinde ise sıvı ve gaz madde yangınlarını söndürme özelliğine sahip toz bulunmaktadır. BC tozları TS veya TS-6042 sayılı standartlara uygun olmalıdır. Yangın söndürme cihazlarına doldurulacak tozlar standartlara uygun olmak koşulu ile yerli üretilmiş veya ithal olabilir. Kullanıcı tarafından ithal toz doldurulması istenmesi halinde dolum yapacak firmanın toz ile ilgili İthal Malı Uygunluk Belgesi ( TSE tarafından verilmektedir) bulunmalıdır. Ayrıca istendiğinde toz faturası, Gümrük beyannamesi veya tozun ithal edilmeyip ithal eden başka firmadan temin edilmesi halinde o firmaya ait belgeler ibraz edilmelidir.

31 Söndürücü Kullanımı Pimi Çek Ateşe Tut Sık Süpür Tetiğe Süpür Bas

32

33 T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Sivil Savunma ve Güvenlik Hizmetleri Birimi ABC. YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ KULLANIMI ÖNCE PİMİ ÇEK TETİĞİ SIK ATEŞİN KAYNAĞINA YÖNELT RÜZGARI ARKANIZA ALINIZ CİHAZI ALEVİN DİBİNE TUTUNUZ, CİHAZI YANGININ DOĞDUĞU YERE TUTUNUZ EVVELA ÖNÜ SONRA İLERİYİ SÖNDÜRÜNÜZ YANGIN TAMAMEN SÖNMEDEN AYRILMAYINIZ KULLANDIĞINIZ CİHAZI ALDIĞINIZ YERE BIRAKINIZ VE YETKİLİLERE HABER VERİNİZ YANGIN ÖNLEMLERİ ALMANIN SÖNDÜRME KÜLFETİNDEN UCUZ OLDUĞUNU UNUTMAYIN İrtibat: Sivil Savunma Uzmanlığı: 1718

34 (b)- Karbon dioksitli Yangın Söndürme Cihazları( CO2) Yüksek basınçlı tüplerdir. 57 Bar basınçta sıvı halde doldurulur. Tüpler TS-1519/ e CO2 ise TS a uygun olmalıdır.co2 % 99.5 saflıkta olmalıdır. Karbondioksit kritik sıcaklık ve basınca sahip bir gazdır. Kritik sıcaklığı C o, Kritik basıncı 73 Bar dır. Kritik sıcaklığın üstündeki sıcaklıkta tüp içindeki sıvı gaz haline geçerek basınç artışına neden olur. 65 derecede basınç 250 Bar olur. Bu nedenle tüpe emniyet valfi takılmaktadır. Karbondioksitli tüpler 40 C o, üzerindeki sıcaklıktaki ortamlarda bulundurulmamalıdır. Gaz kullanım sırasında 78 C o kadar soğur. Bu nedenle bir kısım gaz katı kar halinde ortama yayılır. Kullanıcı dikkatli olmalı, lansın metal kısmından değil, ahşap veya plastik kısmından tutulmalıdır. Gazın boğucu etkisi nedeniyle kapalı ve küçük yerlerde yüksek kapasiteli tüplerin kullanımı sırasında dikkatli olunmalı ve kullandıktan sonra zaman kaybetmeden serbest havaya çıkılmalıdır. Karbondioksit tüpleri sıvı ve gaz madde yangınlarında ve elektrikli cihaz ile pano yangınlarında kullanılmaktadır. Elektrik yangınlarında uygun mesafe bırakılmalıdır.

35 T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Sivil Savunma ve Güvenlik Hizmetleri Birimi C0 2 GAZLI YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ KULLANIM TALİMATI KARBONDİOKSİT GAZLI YANGIN SÖNDÜRME TÜPÜ Hortum Vana LANSI TUTAMAK TÜPÜN VANASINI ATEŞİN KAYNAĞINA YERİNDEN TUT SOLA DOĞRU ÇEVİR YÖNELT Lans Tutamak Yeri Tutma Kolu Lans Tüp Gövdesi 1- CİHAZI YERİNDEN ALINIZ, TAŞIMA KOLUNDAN TUTARAK YANGINA, RÜZGARI ARKANIZA ALARAK YAKLAŞINIZ. 2- LANSI TUTAMAK YERİNDEN SOL ELLE TUTUNUZ VE ATEŞE YÖNELTİNİZ 3- VANAYI SOLA ÇEVİREREK SONUNA KADAR AÇINIZ VE ÇIKAN KARBONDİOKSİT GAZINI YANGINA YAKIN OLDUĞUNUZ KISMA TUTUNUZ. 4- LANSI SAĞA VE SOLA ÇEVİREREK ÖN TARAFTAN ARKAYA DOĞRU SÖNDÜREREK İLERLEYİNİZ 5- YANGIN SÖNDÜKTEN SONRA BİR MİKTAR C02 GAZI SIKINIZ VE CİHAZ İÇİNDE BİR MİKTAR GAZ BIRAKARAK CİHAZI KAPATINIZ. YANGIN ÖNLEMLERİ ALMANIN SÖNDÜRME KÜLFETİNDEN UCUZ OLDUĞUNU UNUTMAYIN İrtibat: Sivil Savunma Uzmanlığı: 1718

36 (c) - Halojen li Yangın Söndürme Cihazları İçinde Klor. Brom, Flor gibi halojenlerin bulunduğu Halokarbon maddelerinin yangın söndürme özelliği nedeniyle özellikle kuru toz ve karbondioksitin vereceği zararı önlemek amacıyla elektronik cihaz ve diğer yangınlarda kullanılmak üzere tasarlanmış yangın söndürme cihazlarıdır. Daha önce Halon 104 ( Karbontetraklorür) ve Halon 1211 ( BCF) gazlı yangın söndürme cihazları kullanılmış olup Karbontetraklorürün insanları zehirleyici etkisi, Halon 1211 gazının ise Ozon tabakasına verdiği zarar nedeniyle yasaklanmıştır. Halon 1211 e alternatif olarak NAFP4 ( Diklorotriflorometan) ve Halatron gibi gazlar üretilerek yangın söndürme cihazlarında kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle araç yangınlarında kullanılmak üzere üretilen bazı küçük kapasiteli yangın söndürme cihazlarında Karbon tetra klorür ( CCl4) ve Tetra Klor Etilen ( C2Cl4) gibi kuvvetli zehirli kimyasal maddeler yasak olmasına rağmen yetkisiz firmalar tarafından söndürücü içine kaçak şekilde doldurulmaktadır. Buna dikkat edilmelidir.

37 (d) - Köpüklü Yangın Söndürme Cihazları Sıvı madde ve bazı katı madde yangınlarında kullanılmak üzere el ve arabalı tipte üretilmiş cihazlardır. İçinde sentetik türde AFFF tipi köpük konsantresi ve yeterli su bulunmakta olup karışım azot gazı ile basınçlandırılmaktadır. Cihazda üstünde delikler bulunan özel köpük lansı kullanılmakta ve köpük oluşumu sağlanmaktadır. Cihazlara doldurulacak köpük deterjanı kalitesinin iyi olmasına ve tüp içindeki suyun iç yüzeyde yapacağı korozyon etkisine karşı cihazın iç cidarının plastik malzeme ile kaplanmış olmasına dikkat edilmelidir. 2- SULU SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Oluşan yangınların başlangıç sırasında yangın söndürme cihazları ile söndürülememesi ve ortamdaki ısının yükselmesi halinde suyun soğutma özelliğinden faydalanarak yapılan söndürme işleminde kullanılan sistem ve teçhizatı ifade etmektedir.

38 - Yangın Dolapları Yangın dolapları içinde kullanılan hortumlar TS-9222 sayılı standarda, bağlantı rekorları ise TS-2212 standardına uygun olmalıdır. Profesyonel yangına müdahale personelinin bulunduğu veya geniş alana sahip ve yangın yükü fazla olan bina ve tesislerde içinde yassı tipte bez hortum bulunan yangın dolapları tercih edilmelidir. Bulundurulacak hortum 1-20 metre uzunluğunda, yassı tipte genişliği 85 mm ve çapı 52 mm olmalıdır.hortum ucuna TS-3145 e uygun Lans ( Nozul) takılmalıdır. Hortum su tesisatına bağlı olarak hazır şekilde tutulmalıdır. Bu tip yangın dolapları vana kontrollü sistemlerdir.normal halde hortumda su yoktur, hortum tamamen açıldıktan sonra tesisatı besleyen ana vana açılarak su girişi sağlanır. Yangın konusunda eğitim almış yeterli sayıda kişinin bulunmadığı veya dar alana sahip bina ve tesislerde yapılacak yangın dolapları içinde 1 çapında yuvarlak tipte, basınca dayanıklı lastik hortum ve ucunda standartlara uygun musluklu veya ayarlı tipte lans bulunmalıdır. Bu tip yangın dolapları lans kontrollüdür. Hortum içinde sürekli olarak su bulunur, hortum istenildiği kadar çekilerek lans açılır ve yangına müdahale edilir. Yüksek binalarda binanın her katında olmak üzere yangın dolabı içinde yangın halinde itfaiyenin kullanacağı kuru boru sistemine bağlı yangın vanaları yapılacaktır.

39 Yangın dolapları üzerinde kırmızı zemin üzerine beyaz olarak yazılmış (tercihen fosforlu) YANGIN yazısı bulunmalıdır. Yangın dolapları binanın her katında veya yangın duvarları ile bölünmüş her bölüm içinde aralarındaki uzaklık 30 metreden fazla olmayacak şekilde ve her 500 m2 ye bir adet isabet edecek şekilde tesis edilecektir.yanıcı madde ile çalışan işyerlerinin alanı 500 m2 den büyük olması halinde yangın dolabı yapılacaktır. Ancak, Eğitim kurumları, yuva ve kreşler, hastaneler, huzurevleri, resmi binalar, sinema ve tiyatrolar, spor salonları, oteller, işhanı ve merkezleri, yüksek binalar, tehlikeli madde depolarının kullanım alanı 500 m2 den küçük olsa dahi her katına yangın dolabı yapılacaktır.

40 T.C. İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Sivil Savunma ve Güvenlik Hizmetleri Birimi YANGIN DOLABI 1- Yangın dolabının önü daima açık tutulup önüne pano, dolap vs. konmayacaktır. 2- Yangın dolapları içindeki hortumların bir ucu vanaya, diğer ucu lansa bağlı bulunup, hortum her an kullanıma hazır halde tutulacaktır. 3- Yangın dolabının içi daima temiz tutularak, içerisine kağıt, toz bezi vs. konmayacaktır. 4- Yangın dolapları amacı dışında kullanılmayacaktır. 5- Binanın su ana vanasının yeri sorumlu personel tarafından bilinecektir. 6- Dolabın kapısını açtıktan sonra önce lans çıkartılacak sonra raylı sistemden Hortum çekilerek alınacak ve açılan hortum yere serilecektir. 7- Yangın dolabının içerisindeki vana sola çevrilerek açılacak ve hortuma su gelmesi sağlanacaktır. 8- Lansın uç kısmı çevrilerek ya direkt olarak yada sis şeklinde su püskürtülerek yangına müdahale edilecektir. 9- Kullanılan hortum kurutularak vana bağlantı kısmından başlamak üzere raylı sistem üzerinde bulunan metal çubuklara geçirilmek suretiyle katlanıp yandaki şekilde görüldüğü gibi açıldığında kolayca gelecek şekilde yerine sarılacaktır. 10- Vanalar açıldığında dolap içerisinde su sızıntısı olmayacak; şayet arızalı hortumlar, kelepçeler, contalar varsa değiştirilmeleri için derhal birim amirine bildirilecektir. YANGIN ÖNLEMLERİ ALMANIN SÖNDÜRME KÜLFETİNDEN UCUZ OLDUĞUNU UNUTMAYIN İrtibat: Sivil Savunma Uzmanlığı: 3298

41 - Hidrant Sistemi Bir bölgenin yangın riski dikkate alınarak cadde ve sokaklarda veya büyük işyeri ve topluma açık binaların dış kısımlarında tesis edilir. İçinde basınçlı su bulunmakta olup hortum takılarak yangına müdahale ve araçlara su temini amacıyla kullanılan tesisatlardır. Özel hidrant anahtarı ile açılmaktadır.cadde ve sokaklarda bulunan hidrantlar içindeki su şehir şebekesine bağlıdır. Fabrika ve topluma açık binalarda yapılacak hidrant sisteminde 2000 litre / dak debide 60 dakika yetecek sürede surezervi bulunmalıdır.

42 -Sulu Springler Sistemi; Kişilerin sürekli olarak bulunmadığı, 1000 m2 den daha geniş bağımsız alana sahip ve yangın yükü ve riskinin yüksek olduğu depo ve işyerlerinde, topluma açık yerlerde ve yüksek binalarda tesis edilme zorunluluğu bulunmaktadır. Buralarda depolanan maddelerin yangınlarında suyun soğutma özelliğinden faydalanarak söndürme işlemi gerçekleşmekte veya söndürülmese bile yangının genişlemesi önlenmektedir. Sistem otomatik veya manuel olarak çalıştırılmaktadır. Otomatik sistemlerde hacim içindeki çalışma koşulları dikkate alınarak seçilmiş spring başlıkları tavan kısmında projeye bağlı olarak yapılmış ve içinde min 12 bar basınçta su bulunan tesisata montaj edilmektedir.yangın sırasında oluşan ısı sonucunda spring başlığı ucunda cam tüp içindeki sıvı genleşerek daha önceden belirlenmiş ısıya ulaştığında cam tüpü patlatmakta ve tesisatta bulunan basınçlı su hacim içine boşalmaktadır. Kısmen açık hava ile irtibatlı olan yerlerde tesisatta bulunan suyun donmasının önlenmesi için tesisatta basınçlı hava bulunmakta ve sistemin açılması ile basınçlı hava boşalarak suyu harekete geçirmektedir. Manuel sistemlerde spring başlıkları açık olup devrede su bulunmamaktadır. Vananın açılması ile basınçlı su tesisata dolarak açık olan başlıklardan boşalmaktadır. Bu sistemler yangın yükü olan ve sürekli insan bulunan ortamlarda kullanılmaktadır. Otomatik sistemlerde ısının yükselmesi ile birlikte spring başlıkları birer birer açılmaktadır. Manuel sistemde ise tüm başlıklar açık olduğu için sistemin devreye girmesi ile birlikte tüm başlıklardan aynı anda su boşalmaktadır. Bu sistemde hem fazla su kullanılmakta hem de yangının sirayet etmediği kısımlardaki malzeme ıslanmaktadır.bunun kısmen önlenmesi için manuel sistemler bölümlere ayrılarak ayrı vanalar ile çalıştırılmalıdır.

43 -Köpüklü Söndürme Sistem ve Teçhizatları : B türü yanıcı sıvıların üretildiği, depo edildiği veya kullanıldığı yerlerde meydana gelebilecek yangınlarda su, karbondioksit ve kuru toz gibi söndürücü maddelerle söndürülmesi zor veya imkansız olduğu hallerde en etkili söndürücü madde köpüktür. Köpük manuel veya otomatik şekilde uygulanmaktadır. Manuel uygulamada basınçlı iki adet su hortumu arasına Melanjör ( karıştırıcı) bağlanarak karıştırıcıda uygun oranda deterjan konsantresinin su ile karıştırılması ve bu karışımın hortum ucundaki uygun köpük lansından çıkarken vakum yolu ile alınan hava ile karışması ile oluşan köpüğün yanan sıvı üzerine püskürtülmesi esasına dayanmaktadır. Otomatik çalışan sistemlerde ise sabit köpük jeneratörleri ile oluşturulan köpük kapalı bina hacimleri içine direkt veya spring başlıkları ile uygulanmaktadır. Solvent depo edilen tanklar içine söndürücü olarak direkt köpük uygulaması yapılmaktadır. Tank içine alttan veya üstten olmak üzere değişik köpük konsantreleri kullanılarak uygulanmaktadır. Ayrıca köpük yapabilen su topları ile tank yangınlarına uzak mesafeden müdahale edilmektedir.

44 3- GAZLI SÖNDÜRME SİSTEMLERİ (CO2,FM-200, İNERGEN, NAFS3) Binalarda kapalı hacimler içindeki yangınlarda su,kuru toz gibi söndürücü maddelerin cihaz ve sistemlere vermiş olduğu olumsuzluk nedeniyle hem yangının söndürülmesi hem de bölüm dahilindeki cihaz ve sistemlerin korunması amacıyla dizayn edilen sistemlerdir. İnsanların tamamen hacim dışına çıkmasından sonra boşaltılacak gazın söndürme yapabilmesi için hacim büyüklüğüne bağlı olarak gaz miktarı hesap edilmektedir.yeterli gazın depo edildiği tüpler seri olarak sisteme bağlanmaktadır.gaz otomatik veya manuel olarak boşaltılmaktadır. Otomatik sistemlerde gaz birden fazla algılama dedektorunden alacağı sinyal sonucu otomatik olarak hacim içine boşalmaktadır. Daha önceki yıllarda söndürücü olarak CO2 ve HALON 1301 gazları kullanılmıştır. Ancak Halon 1301 gazı Ozon tabakasına verdiği zarar nedeniyle yasaklanmış ve bu gaza alternatif olarak FM-200, NAFS3 ve İNERGEN gazları bulunarak söndürücü olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sistemlerde kullanılan bu gazların birbirine karşı fiyat,kapasite,boşalma süresi gibi konularda avantajları bulunmaktadır.

45 4- EĞİTİLMİŞ YANGIN PERSONELİ Topluma açık yerlerde, çok sayıda personel çalıştıran işyerlerinde yangın konusunda eğitilmiş personel bulundurulması zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre, Binada mevcut toplam personelin 1/20 sinin yangın konusunda eğitim alması gerekmektedir. 5- YANGIN İSTASYONLARI Topluma açık yer veya işyeri olarak kullanılan binalarda toplam personelin 1/20 si oranında yangın eğitimi almış personelin bir yangın halinde yangına müdahale ederken kullanacağı kişisel koruyucu kıyafet, cihaz ve malzemenin toplu ve düzenli şekilde bulunacağı yangın istasyonları yangından zarar görmeyecek bir yerde tesis edilmelidir.yangın İstasyonu içinde yangın ekibindeki personel sayısına yetecek kadar aşağıdaki koruyucu malzemeler bulunmalıdır. - Yangına dayanıklı elbise, - Siperlikli baret, - Ön kısmı çelik takviyeli çizme, - Eldiven - Emniyet kemeri, - Kurtarma ipi, - İtfaiye baltası, - Komple temiz hava solunum cihazı - El feneri Bunların dışında aşağıdaki malzemeler yeterli sayıda bulundurulmalıdır. - Hidrant anahtarı, - Kazma,balta,kürek,kanca, - Yangın battaniyesi - Çıkabilecek yangın türüne göre yangın söndürme cihazı - Musluklu lans, köpük lansı, köpük melanjörü ve köpük deterjanı - B ve C tipi yangın hortumu

46 YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİ

47 YANGIN DOLABI KÖPÜKLÜ YANGIN DOLABI YANGIN SÖNDÜRME HORTUM VE LANSLARI

48 NOZUL VE HİDRANT SPRİNKLER BAĞLANTI REKORLARI YANGIN VANALARI

49

50

51

52

53

54

55 YANGIN ÖNLEMLERİ ALMANIN SÖNDÜRME KÜLFETİNDEN UCUZ OLDUĞUNU UNUTMAYIN

56