Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya (Araºtýrma Sunusu Cilt II, Sayfa )

Transkript

1 Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya (Araºtýrma Sunusu Cilt II, Sayfa ) ÇUKUROVA KOªULLARINDA FARKLI BÝÇÝM SAYISI VE AZOT DOZUNUN TEK YILLIK ÇÝM (LOLIUM MULTIFLORUM CV. CARAMBA) ÝN OT VE TOHUM VERÝMÝNE ETKÝSÝNÝN SAPTANMASI Alpaslan KUªVURAN Veyis TANSI ÇÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Adana ÖZET Bu araºtýrma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araºtýrma ve Uygulama Alaný nda bulunan taban arazide, tek yýllýk çim (Lolium multiflorum cv. caramba) e uygulanan farklý biçim sayýsý (2, 3 ve 4 biçim) ve N (azot) dozunun (15, 20 ve 25 kg/da N) bu türün ot ve tohum verimi üzerine etkisini saptamak amacýyla 2002 yýlýnda yürütülmüºtür. Araºtýrma sonucunda, farklý biçim sayýsý uygulamasýnýn, protein verimi dýºýnda, hasýl verimi ile ilgili bütün özellikler üzerine etkisi önemli çýkarken, tohum verimi ile ilgili özelliklerden baºak boyu ve tohum verimi üzerine etkisi önemli çýkmýºtýr. Farklý azot dozu uygulamasýnýn ise, gerek hasýl verimi ve gerekse tohum verimi ile ilgili özellikler üzerine etkisi önemsiz çýkmýºtýr. Çalýºmada, en yüksek yeºil ot ve kuru ot verimleri N 2 (20 kg/da N) dozunda iki defa yapýlan biçimlerde elde edilirken, en yüksek tohum verimi ise N 1 (15 kg/da N) dozunda 2 defa yapýlan biçim ile elde edilmiºtir. Anahtar Kelimeler: Buðdaygil Yem Bitkisi, Ot Verimi, Tohum Verimi THE EFFECTS OF VARIOUS HARVEST DENSITIES AND NITROGEN DOSES ON HERBAGE AND SEED YIELD OF ANNUAL RYEGRASS VARIETY CARAMBA (LOLIUM MULTIFLORUM CV. CARAMBA) UNDER THE ÇUKUROVA CONDITIONS ABSTRACT This study has been carried out in the experimental area of the Field Crops Department of Çukurova University, Agricultural Faculty in 2002, to determine the effects of various harvest (2, 3 and 4 harvests) densities and nitrogen doses (15, 20 ve 25 kg/da N) on the herbage and seed yield of annual ryegrass variety caramba. According the results obtained from the experiment, except protein yield, harvest density significantly affected the all characters studied for the herbage yield while it only significantly affected spike length and seed yield the different nitrogen doses has no significant effect on both herbage and seed yield. The highest green herbage and hay yields have been obtained from the plots received, 20 kg/da N dose and with 2 harvests also the highest seed yield has been obtained from the plots received, 15 kg/da N dose and with the 2 harvests. Keywords: Grasses, Herbage Yield, Seed Yield GÝRݪ Çukurova Bölgesi nde kýº aylarýndaki iklim koºullarý tek yýllýk çimin yetiºtirilmesine çok elveriºlidir. Kýº aylarýnda tek yýllýk çim yetiºtirmenin pek çok avantajý bulunmaktadýr. Öncelikli olarak, bölgede geliºen hayvancýlýðýn yem gereksinimi karºýlanabileceði gibi eðimli alanlarda kýº yaðýºlarý ile artan erozyon sorununa karºý da önlem alýnabilmektedir. Öte yandan, topraðýn organik madde içeriði artýrýlarak fiziksel ve kimyasal özellikleri iyileºtirilmektedir. Bölgede daha çok kýºlýk ara ürün olarak yetiºtirilen tek yýllýk çim, ot ve tohum üretmek amacýyla ana ürün olarak da ekilebilir. Çiçeklenme dönemi baºlangýcýnda biçildiðinde çabuk kuruyan ve hayvanlar tarafýndan istekle yenen deðerli bir ürün vermektedir. Normal koºullar altýnda kg/da yeºil ot, kg/da kuru ot verimi vardýr. Tohum üretimi için ekim cm aralýklý sýralara yapýlmaktadýr. Tohum için hasat, taneler sarý olum döneminde iken yapýlmalýdýr. Normal yetiºtirme koºullarýnda kg/da tohum verimi alýnmaktadýr (Saðlamtimur ve ark. 1998). Gençkan (1983), tek yýllýk çim in 1 m kadar boylanabildiðini, 1000 tane aðýrlýðýnýn yaklaºýk 2 g kadar olduðunu, tohum veriminin ise kg/da arasýnda elde edilebileceðini bildirmiºtir. Eraç ve ark. (1985), tek yýllýk çim in tohum veriminin de kg/da arasýnda olduðunu bildirmiºlerdir. Saðlamtimur ve ark. (1986), Çukurova koºullarýnda bazý buðdaygil yem bitkilerinin adaptasyon kabiliyetlerini belirlemek amacýyla yürüttükleri çalýºmalarýnda tek yýllýk çim (Lolium multiflorum Lam.) in bölgede kýº devresinde baºarýyla yetiºebileceðini, yeºil ot Sorumlu yazarýn E-posta adresi: kusvuran@cukurova.edu.tr

2 Alpaslan KUªVURAN, Veyis TANSI veriminin kg/da, tohum veriminin ise kg/da olduðunu tespit etmiºlerdir. Türemen (1988), Çukurova koºullarýnda yürüttüðü araºtýrmada, tek yýllýk çim de bitki boyunun ortalama cm, yeºil ot veriminin 3067 kg/da ve kuru ot veriminin kg/da olduðunu bildirmiºtir. Özel (1989), Çukurova koºullarýnda yaptýðý araºtýrmada, tek yýllýk çim de, ot amacýyla yetiºtiricilikte bitki boyunun cm, yeºil ot veriminin kg/da, kuru ot veriminin ise kg/da arasýnda olduðunu tespit etmiºtir. Ayrýca yaprak oranýnýn % sap oranýnýn ise % arasýnda olduðunu bildirmiºtir. Tohum üretiminde ise, bitki boyunun cm, m 2 deki baºakçýk sayýsýnýn adet, baºak uzunluðunun cm, baºaktaki baºakçýk sayýsýnýn adet/baºak ve tohum veriminin kg/da arasýnda olduðunu saptamýºtýr. Baºbuð (1990), tek yýllýk çim den uygun ºartlarda 2 ton/da dan fazla kuru ot verimi alýnabileceðini bildirmiºtir. Çelen (1991), Ege Bölgesi nde tek yýllýk çim den yararlanma olanaklarýný araºtýrdýðý çalýºmasýnda, farklý azot dozlarýnda (0, 5, 10 ve 15 kg/da saf azot) kg/da yeºil ot, kg/da kuru madde, kg/da ham protein verimi elde etmiº ve en yüksek deðerleri 15 kg/da N dozunda saptamýºtýr. Tohum üretiminde ise, farklý sýra arasý (20, 40 ve 60 cm) mesafelerinde ve azot dozlarýnda (0, 4, 8 ve 12 kg/da saf azot) kg/da arasýnda tohum verimi tespit edilmiº, en yüksek tohum verimi 8 kg/da saf azot uygulamasýnda, 20 cm (63 kg/da) ve 40 cm (58 kg/da) sýra aralýðýnda yapýlan ekimde saptanmýºtýr. Sancak ve ark. (1991), Samsun da yaptýklarý çalýºmalarýnda, 20 Nisan da hasat edilen tek yýllýk çim parsellerinden dekara kg yeºil ve kg kuru ot alýrken, 27 Mayýs tarihinde yapýlan hasattan kg yeºil ve kg kuru ot verimi elde etmiºlerdir. Ancak 20 Nisan daki hasatta kuru otun ham protein oraný % 8.50 iken, 27 Mayýs hasadýnda bu oran % 4.68 e düºmüºtür. Özdil (1996), Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de ekim zamaný ve tohumluk miktarýnýn ot ve tohum verimine etkisini saptamak amacýyla yürüttüðü çalýºmada, bitki boyunu cm, yaº yaprak oranýný % , yaº sap oranýný % , kuru yaprak oranýný % , kuru sap oranýný % , yaº ot verimini kg/da, kuru ot verimini kg/da ve tohum verimini kg/da aralýðýnda tespit etmiºtir. Serin ve ark. (1996), Erzurum sulanabilir koºullarda yürüttükleri araºtýrmada, en yüksek kuru ot verimini 822 kg/da, ham protein verimini ise kg/da ile 2 kg/da tohum miktarý ve 25 kg/da saf azot oranýnda, en yüksek ham protein oranýný ise % ile 3 kg/da tohum miktarý ve 25 kg/da saf azot oranýnda elde etmiºlerdir. Kuºvuran ve ark. (2004), Çukurova koºullarýnda yürüttükleri araºtýrmada tek yýllýk çimde hasýl verimi ile ilgili özelliklerden bitki boyunu cm, sap kalýnlýðýný mm, yeºil ot verimini kg/da, kuru ot verimini , yeºil otta yaprak oranýný % , protein oranýný % , protein verimini kg/da; tohum verimi ile ilgili özelliklerden bitki boyunu cm, kardeº sayýsýný adet/m 2, fertil kardeº sayýsýný adet/m 2, baºak boyunu cm, baºaktaki baºakçýk sayýsýný adet, bin tane aðýrlýðýný g, tohum verimini kg/da tespit etmiºlerdir. MATERYAL ve YÖNTEM Araºtýrmada, Ulusoy Tohumculuk Ltd. ªti den temin edilen ve tek yýllýk çim in bir çeºidi olan Lolium multiflorum cv. caramba materyal olarak kullanýlmýºtýr. Araºtýrma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araºtýrma ve Uygulama Alaný nda bulunan taban arazide, bölünmüº parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalý olarak kurulmuº, boyutlarý 4.4 x 8=35.2 m 2 olan toplam 27 adet parsel üzerinde yürütülmüºtür. Denemede, sýra arasý mesafe 35 cm ve dekara atýlan tohum miktarý ise 2,5 kg dýr. Ekimden önce dekara saf 5 kg N ve P 2 O 5 gelecek ºekilde kompoze taban gübresi, ilkbaharda tüm parsellere dekara saf 5 kg N gelecek ºekilde üst gübresi olarak üre uygulanmýºtýr (Saðlamtimur ve ark. 1998). Geri kalan gübre uygulamalarý biçimlerden sonra yapýlmýºtýr. Ekim yoðun yaðýº nedeni ile toprak hazýrlýðý yapýlamadýðý için tarihinde yapýlmýºtýr tarihinde çýkýºlar baºlamýº, ot için biçimler tarihleri arasýnda, tohum amacýyla hasat ise bitkiler sarý olum döneminde iken tarihinde yapýlmýºtýr. Araºtýrmada, 15 kg/da, 20 kg/da ve 25 kg/da olmak üzere 3 farklý N (azot) dozu ve 2, 3 ve 4 defa olmak üzere 3 farklý biçim sayýsý uygulanmýºtýr. BULGULAR ve TARTIªMA Hasýl verimi ile ilgili özellikler Bitki boyu 798

3 Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabý Cilt II Çizelge 1 incelendiðinde, biçim sayýsý arttýkça biçimler arasýndaki sürenin kýsalmasýna baðlý olarak bitki boyunun da azaldýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Gençkan, (1983); Türemen, (1988); Kuºvuran ve ark. (2004) ün bulgularý ile uyum içindeyken, Özel, (1989); Özdil, (1996) nýn bulgularý ile uyum göstermemektedir. Yeºil ot verimi Çizelge 2. incelendiðinde, yeºil ot verimi deðerlerinin iki ve dört kere yapýlan biçimlerde 3 ton/da ýn üzerine çýktýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Türemen, (1988); Özel, (1989); Çelen, (1991); Özdil, (1996) nýn bulgularý ile uyum içindeyken, Saðlamtimur ve ark. (1986); Sancak ve ark. (1991) Serin ve ark. (1996); Kuºvuran ve ark. (2004) ün Çizelge 1. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan bitki boyuna iliºkin ortalama deðerler (cm) ve oluºan gruplar N N N Ortalama a b c EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: 4.43 Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 5.84 Çizelge 2. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan yeºil ot verimine iliºkin ortalama deðerler (kg/da) ve oluºan gruplar N N N Ortalama a b a EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 9.18 Çizelge 3. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan kuru ot verimine iliºkin ortalama deðerler (kg/da) ve oluºan gruplar N N N Ortalama a b ab EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 9.66 Kuru ot verimi Çizelge 3. incelendiðinde, kuru ot verimi deðerinin iki kere yapýlan biçimde en fazla olduðu saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Çelen, (1991); Özdil, (1996) nýn bulgularý ile uyum içindeyken, Türemen, (1988); Özel, (1989); Baºbuð, (1990); Sancak ve ark. (1991); Serin ve ark. (1996); Kuºvuran ve ark. (2004) ün Yaº yaprak oraný Çizelge 4. incelendiðinde, yaº yaprak oranýnýn biçimler arasýndaki sürenin kýsalmasýna baðlý olarak artýº gösterdiði saptanmýºtýr. Bilindiði üzere biçimler geciktikçe yaprak oraný azalmakta bunun yerine sap oranýnda artýº görülmektedir. Araºtýrma bulgularý Özel, (1989); Özdil, (1996); Kuºvuran ve ark. (2004) ün Protein oraný Çizelge 5. incelendiðinde, artan azot dozuna ve biçimler arasýndaki sürenin kýsalmasýna baðlý olarak artan yaprak oranýndan dolayý protein oranýnda bir artýº söz konusudur. Araºtýrma bulgularý Serin ve ark. (1996); Kuºvuran ve ark. (2004) ün bulgularý ile uyum içindeyken, Sancak ve ark. (1991) in 799

4 Alpaslan KUªVURAN, Veyis TANSI Protein verimi Çizelge 6. incelendiðinde, farklý azot dozlarýnda ve biçim sayýlarýnda uygulamalar arasýnda istatistiki olarak bir fark bulunmamasýna karºýn elde edilen protein verimlerinin 100 kg/da ýn üstüne çýktýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý; Çelen, (1991); Serin ve ark. (1996); Kuºvuran ve ark. (2004) ün Çizelge 4. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan yaº yaprak oranýna iliºkin ortalama deðerler (%) ve oluºan gruplar N N N Ortalama c b a EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: 3.31 Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 6.22 Çizelge 5. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan protein oranýna iliºkin ortalama deðerler (%) ve oluºan gruplar. N b N a N a Ortalama b a a EGF (% 5) : N (Azot) : 1.14 Biçim Sayýsý: 1.13 Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 6.82 Çizelge 6. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan protein verimine iliºkin ortalama deðerler (kg/da) ve oluºan gruplar. N N N Ortalama EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Ö.D. Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 8.67 Tohum verimi ile ilgili özellikler Bitki boyu Çizelge 7 incelendiðinde, bitki boyu deðerleri bakýmýndan uygulamalar arasýnda istatistiki olarak bir fark bulunmadýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Özel, (1989); Kuºvuran ve ark. (2004) ün bulgularý ile uyum göstermemektedir. Çizelge 7. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan bitki boyuna iliºkin ortalama deðerler (cm) ve oluºan gruplar. N N N Ortalama EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Ö.D. Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: Kardeº sayýsý Çizelge 8 incelendiðinde, birim alandaki kardeº sayýsý bakýmýndan uygulamalar arasýnda istatistiki olarak bir fark bulunmadýðý ve metrekaredeki kardeº sayýlarýnýn 400 adet in üstüne çýktýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Kuºvuran ve ark. (2004) ün bulgularý ile kýsmen uyum göstermektedir. 800

5 Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabý Cilt II Çizelge 8. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan kardeº sayýsýna iliºkin ortalama deðerler (adet/m 2 ) ve oluºan gruplar N N N Ortalama EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Ö.D. Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 7.14 Fertil kardeº sayýsý Çizelge 9 incelendiðinde, birim alandaki fertil kardeº sayýsý bakýmýndan uygulamalar arasýnda istatistiki olarak bir fark bulunmadýðý ve kardeº sayýlarýna kýyasla fertil kardeº sayýsý miktarýnýn oldukça düºük düzeyde kaldýðý tespit edilmiºtir. Araºtýrma bulgularý Kuºvuran ve ark. (2004) ün Çizelge 9. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan fertil kardeº sayýsýna iliºkin ortalama deðerler (adet/m 2 ) ve oluºan gruplar N N N Ortalama EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Ö.D. Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: Baºak boyu Çizelge 10 incelendiðinde, biçimler arasýndaki sürenin artýºýna baðlý olarak baºak boyunda bir artýº olduðu saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Özel, (1989); Kuºvuran ve ark. (2004) ün bulgularý ile uyum göstermemektedir. Çizelge 10. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan baºak boyuna iliºkin ortalama deðerler (cm) ve oluºan gruplar. N N N Ortalama a b b EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: 1.60 Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 8.47 Baºakta baºakçýk sayýsý Çizelge 11 incelendiðinde, baºakta baºakçýk sayýsý bakýmýndan uygulamalar arasýnda istatistiki olarak bir fark bulunmadýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Özel, (1989); Kuºvuran ve ark. (2004) ün Çizelge 11. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan baºakta baºakçýk sayýsýna iliºkin ortalama deðerler (adet) ve oluºan gruplar N N N Ortalama EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Ö.D. Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 9.36 Tohum verimi Çizelge 12 incelendiðinde, iki kere yapýlan biçimde tohum veriminin önemli derecede yüksek çýktýðý saptanmýºtýr. Araºtýrma bulgularý Gençkan, (1983); Eraç ve ark. (1985); Özel, (1989) un bulgularý ile 801

6 Alpaslan KUªVURAN, Veyis TANSI uyum göstermemekte, Saðlamtimur ve ark. (1986); Çelen, (1991); Özdil, (1996); Kuºvuran ve ark ün bulgularý ile uyum göstermektedir. Yürütülen birçok çalýºmada tek yýllýk çimde tohum elde etmek amacýyla yetiºtiricilik yapýlýrken, biçim yapýlmaksýzýn doðrudan tohum elde etme yöntemine baºvurulmuºtur. Ancak bu çalýºmada belli bir süre biçim alýndýktan sonra son biçimden vazgeçilerek tohum elde etme yolu seçilmiºtir. Bu nedenle tohum verimi genel deðerlere göre biraz düºük çýkmýºtýr. Çizelge 12. Çukurova koºullarýnda tek yýllýk çim de farklý azot dozlarý ve biçim sayýsý uygulamalarý yönünden saptanan tohum verimine iliºkin ortalama deðerler (kg/da) ve oluºan gruplar N N N Ortalama a b b EGF (% 5) : N (Azot) : Ö.D. Biçim Sayýsý: Tür x Biçim Sayýsý: Ö.D. V.K.: 8.97 SONUÇ Çukurova Bölgesi nde kýºlýk olarak yetiºtirilen tek yýllýk çim den, normal zamanýna göre daha geç ekim yapýlmasý halinde bile, tatmin edici düzeyde hasýl verimi elde edildiði, son biçimden vazgeçilerek üreticinin sonraki yýllarda kullanmasýna imkan saðlayacak düzeyde tohum verimi elde edilebileceði, uygulanan biçim sayýsýnýn artmasý durumunda ek girdiye gereksinim duyulacaðý, artan azot dozunun incelenen özellikler bakýmýndan istatistiki yönden önem arz etmemesi nedeniyle N 2 (20 kg/da N) dozunda ve bir dönemde iki defa yapýlan biçimin hem hasýl verimi hem de tohum verimi açýsýndan en uygun uygulama olacaðý sonucuna varýlabilir. KAYNAKLAR Baºbuð, S., Bursa Koºullarýnda Bazý Çok Yýllýk ve Tek Yýllýk Buðdaygil Yem Bitkilerinin Ot Verimi ve Kalitesi Üzerine Araºtýrmalar (Yüksek Lisans Tezi), Bursa. Çelen, A. E., Ege Bölgesi Koºullarýnda Ýtalyan Çimi (Lolium multiflorum var. westerwoldicum) nden Yararlanma Olanaklarý, Türkiye 2. Çayýr-Mer a ve Yembitkileri Kongresi, Mayýs 1991, Ýzmir. s: Eraç, A. ve Ekiz, H Yembitkileri Yetiºtirme. A.Ü. Z.F. Yayýnlarý: 964. Ders Notu: 16, Ankara. Gençkan, M., S., Yembitkileri Tarýmý. Ege Üniversitesi Matbaasý, Bornova / Ýzmir, 517s. Kuºvuran, A. ve Tansý, V., Çukurova Koºullarýnda Farklý Sýra Aralýklarýnýn Tek Yýllýk Çim (Lolium multiflorum cv. caramba) in Ot ve Tohum Verimine Etkisi Üzerine Bir Araºtýrma. Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araºtýrma Projeleri Birimi, ZF/2002/BAP/72 No lu Proje Sonuç Raporu, Kasým, 2004, Adana. 53 s. Özel, A., Çukurova Koºullarýnda Ekim Zamanýnýn Ýtalyan Çimi nde Ot ve Tohum Verimi ile Bazý Karakterlere Etkisi Üzerinde Bir Araºtýrma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana. Özdil, Ö., Çukurova Koºullarýnda Tek Yýllýk Çimde (Lolium multiflorum Lam.) Ekim Zamaný ve Tohumluk Miktarýnýn Ot ve Tohum Verimi ile Bazý Karakterlerine Etkisi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalý, Yüksek Lisans Tezi, Adana. Saðlamtimur, T., Gülcan, H., Tükel, T, Tansý, V, Anlarsal, A. E., Hatipoðlu, R., Çukurova Koºullarýnda Yembitkileri Adaptasyon Denemeleri 1: Buðdaygil Yembitkileri, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(3) : s Saðlamtimur, T., Tansý, V., Baytekin, H., Yembitkileri Yetiºtirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana, 238s. Serin, Y., Tan, M. ve ªeker, H., Azotla Gübreleme ve Ekim Oranýnýn Tek Yýllýk Çim (Lolium multiflorum Lam.) de Ot ve Ham Protein Verimi Ýle Otun Ham Protein Oranýna Etkileri. Türkiye 3. Çayýr Mera ve Yembitkileri Kongresi, Haziran 1996, Erzurum. s: Türemen, S., Çukurova Koºullarýnda Kýºlýk Ara Ürün Olarak Ýtalyan Çimi nin Bazý Baklagil Yem Bitkileri ile Karýºým Halinde Yetiºtirme Olanaklarý Üzerinde Araºtýrmalar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana. 802