YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR"

Transkript

1 ZAINAB ALASSAD ARKEOLOJİ BİLİM DALI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR ZAINAB ALASSAD EYLÜL 2014 ARKEOLOJİ BİLİM DALI EYLÜL 2014

2

3 ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Zaınab ALASSAD YÜKSEK LİSANS TEZİ ARKEOLOJİ ANABİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EYLÜL 2014

4

5

6 iv ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR (Yüksek Lisans Tezi) Zaınab ALASSAD GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Eylül 2014 ÖZET Çizme biçimli kaplar çağlar boyunca Orta Anadolu'da bilinmektedir. Höyücek te M.Ö. 7.binyıla ait çizme biçimli bir kap, kült eserleri ile birlikte bulunmuştur. Ayakkabı biçimli kaplar Geç Neolitik Çağ dan itibaren ritüel bir anlam kazanmıştır. Tunç Çağ da ayakkabı biçimli ritonlar, Boğazköy, Alişar ve Kültepe merkezlerinde bulunmuştur. Gordion da bulunan kaplar Demir Çağı na aittir. Ritonlar incelenirken kazı ve müze envanter numaraları, eserin tipi, hangi malzemeden yapıldığı, buluntu yeri, ölçüsü, devri, tanımlamalarda hangi katkı maddesinden yapıldığı, yapılış biçimi, şekilsel özelliği ve eserin üzerindeki bezemeler incelenmiştir. Sonuçta bu kapların kullanım biçimi ve dini törenlerinde önemi izlenmiştir. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Riton, ayakkabı biçimli kap Sayfa Adedi : 60 Tez Danışmanı : Prof. Dr. Süleyman Yücel ŞENYURT

7 v THE SHOE SHAPED RYTHONES IN ANATOLIA FROM NEOLITHIC AGE TO THE END OF THE İRON AGE (M. Thesis) Zainab ALASSAD GAZİ UNİVERSİTY GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES September 2014 ABSTRACT The boot shaped vessels are known from central Anatolia through the ages. In Anatolia, the significance of boot ritual vessels dates back to the seventh millennium B.C, with a boot vessel from Hoyucek found in a context with artifacts of cultic nature, the shoe-shaped vessel took on ritual significance from the Late Neolithic period onward. In the Bronze Age this vessels appeared in many places, such as Boğazkoy, Alishar and Kultepe. The boots from Gordion can be dated to the Iron Age. İn this thesis we studied rythones examining excavations and museum inventory number, type of trace, which is made of material, finds the location, size, age, construction format, decorations on the vessels and the objective of making these vessels. After all this, the form of use these vessels and importance in religious ceremonies was followed. Science : Key Words : Rython, shoe shaped vessels Page : 60 Supervisor : Prof. Dr. Süleyman Yücel ŞENYURT

8 vi TEŞEKKÜR Bu tezi hazırlamamda desteğini esirgemeyen danışmanımı Prof. Dr. Süleyman Yücel ŞENYURT a, yüksek lisans eğitim boyunca bilgisini paylaşan tüm hocalarıma ve arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Çalışmamı tamamlamam konusunda moral motivasyonumu üst düzeyde tutmama yardımcı olan eşime şükranlarımı sunarım.

9 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... iv ABSTRACT... v TEŞEKKÜR... vi İÇİNDEKİLER... vii RESİMLERİN LİSTESİ... x HARİTALARIN LİSTESİ... xii SİMGELER VE KISALTMALAR... xiii 1. GİRİŞ NEOLİTİK VE KALKOLİTİK ÇAĞLARDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Höyücek Buluntu tabakası Riton tanımı Bademağacı Buluntu tabakası Riton tanımı İLK TUNÇ ÇAĞI NDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR İkiztepe Buluntu tabakası Riton tanımı Boğazköy Buluntu tabakası Riton Tanımı ORTA VE SON TUNÇ ÇAĞLARDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Asur Ticaret Kolonileri Çağı Kültepe Buluntu tabakası Riton tanımı Acemhöyük Buluntu tabakası Riton tanımı Boğazköy Buluntu tabakası... 20

10 viii Riton tanımı Seyitömer höyük Buluntu tabakası Riton tanımı Alişar höyük Buluntu tabakası Riton tanımı Eski ve Orta Hitit Dönemleri Alişar höyük Buluntu tabakası Riton tanımı Alacahöyük Buluntu tabakası Riton tanımı Doğu Anadolu da Bulunan Ritonlar Buluntu tabakası Kısa konçlu çarıklar Uzun konçlu çarıklar Riton tanımı DEMİR ÇAĞI NDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Geç Hitit Dönemi Frigler Gordion da bulunan ritonlar Riton tanımı ANADOLU DIŞINDAKİ ELE GEÇEN AYAKKBI BİÇİMLİ KAPLAR Neolitik Çağ Tunç Çağı Demir Çağı KULLANIM AMACI Libasyon Kabı Olarak Kullanımı Mezarlarda Hediye Olarak Kullanımı SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKLAR... 47

11 ix EKLER EK-1. Katalog EK-2. Kültepe den bitişik çift kap EK-3. Van bölgesine ait iki kap EK-4. Gordion a ait çizme biçimli kaplar ÖZGEÇMİŞ... 60

12 x RESİMLERİN LİSTESİ Resim Sayfa Resim Höyücek ten bot biçimli riton... 6 Resim 3.1. İkiztepe ye ait ayak parçası Resim 3.2. Boğazköy e ait Pabuç biçimli kap Resim 4.1. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.2. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.3. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.4. Kültepe ye ait birbirine bitişik çift kap Resim 4.5. Kültepe ye ait polikrom bezemeli bir kap Resim 4.6. Kültepe ye ait tek renkli bir kap Resim Kültepe ye ait tek renkli çift kap Resim Kültepe ye ait polikrom bezemeli bir kap Resim Kültepe ye ait tek renkli bir kap Resim Acemhöyüğüne ait bir kap parçasıdır Resim Boğazköy e ait bitişik şekilde çift kap Resim Boğazköy e ait tek renkli kap Resim Boğazköy e ait düz tabanlı bir kap Resim Seyitömer höyüğüne ait bir kap Resim Alişar höyüğüne ait insan tasvirli bir kap Resim İnsan ve savaş arabası tasviri Resim Alişar höyüğüne ait altın astarlı bir kap Resim Alişar höyüğüne ait kırılmış kap Resim Alişar höyüğüne ait ucu kırılmış bir kap Resim Alişar höyüğüne ait çizgi bezemeli bir kap Resim Alişar höyüğüne ait kırmızı astarlı bir kap Resim Alaca höyüğüne ait yuvarlak ucuyla bir kap... 28

13 xi Resim Sayfa Resim Van müzesinde kısa konçlu çift kap Resim Van müzesinde kısa konçlu bir kap Resim Adana müzesinde uzun konçlu bir kap Resim 5.1. Alişar höyüğüne polikrom bezemeli bir kap Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap Resim Gordion a ait kırmızı astarlı bir kap Resim Gordiıon a ait kahverengi astarlı bir kap Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap parçası Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap parçası Resim 6.1. Vücedol kültürüne ait bot biçimli kap Resim Romanya ya ait pişmiş topraktan bot biçimli bir kap Resim 6.3. Urartu dönemine ait çizme biçimli iki kap Resim 6.4. Bakü müzesinde sergilenen kulplu iki kap... 42

14 xii HARİTALARIN LİSTESİ Harita Sayfa Harita 2.1. Neolitik çağda ritonların bulunduğu merkezler... 5 Harita 3.1. İlk tunç çağında ritonların bulunduğu merkezler... 9 Harita 4.1. Orta ve son tunç çağlarda ritonların bulunduğu merkezler Harita Demir çağında ritonların bulunduğu merkezler... 33

15 xiii SİMGELER VE KISALTMALAR Bu çalışmada kullanılmış simgeler ve kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte aşağıda sunulmuştur. Simgeler Açıklamalar mö pt Milattan önce Pişimiş toprak Kısaltmalar Açıklamalar ATKÇ DÇ EHD ENÇ FD İTÇ OHD OTÇ STÇ YHD Asur Ticaret Koloni Çağı Demir Çağı Erken Hitit Dönemi Erken Neolitik Çağ Frig Dönemi İlk Tunç Çağı Orta Hitit Dönemi Orta Tunç Çağı Son Tunç Çağı Yeni Hitit Dönemi

16

17 1 1. GİRİŞ Anadolu da seramik sanatının oluşumu dokuz bin yıllık bir geçmişe sahiptir. Tez konusunu oluşturan pişmiş topraktan yapılmış olan kaplar ayakkabı biçimli oluşlarıyla dikkat çekicidirler. Bu çalışma Anadolu'da Neolitik Çağ dan Demir Çağı sonuna kadar Ayakkabı Biçimli Ritonlar adı altında bir tez olarak takdim edilmiştir. Anadolu da Höyücek te Erken Neolitik Çağ'dan beri bilinen bu türde kaplar özellikle Orta Tunç Çağı'nda yaygın bir kullanım alanı bulmaya başlamış gibidir. İkiztepe İlk Tunç Çağ I ve Boğazköy den İlk Tunç Çağ III e tarihlenen birer örneğin yanı sıra M.Ö. II. Binyıla, yani Asur Ticaret Kolonileri Çağı na ait Kültepe, Alişar ve Boğazköy den ayakkabı biçimli kaplar bu türün en güzel örnekleri arasında sayılabilir. Doğu Anadolu Bölgesi nde Orta Tunç Çağ ile birlikte başlayan ve literatürde " Van - Urumiye Boyalıları" olarak adlandırılan boya bezemeli çanak çömlek geleneğinde ayakkabı biçimli kapların özel bir önem taşıdığı bellidir. Doğu Anadolu da bu tip kapların Van Gölü nün batısında, Ahlat, Muş, Bulanık ve Malazgirt in yüksek yaylalarında yağmalanan mezarlardan geldiği anlaşılmaktadır. Yeniden Geç Demir Çağı nda Frig Dönemi ne ait ayakkabı biçimli kaplar çıkmıştır. Bu kaplar farklı bir özellikleri taşır. Anadolu da ayakkabı ya da çizme biçimli kaplar tanrılara ve kutsal yerlere yapılan kurban törenlerinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu kaplar dinsel ayinlerde, tanrı ve tanrıçalara ya da ölülerin ruhuna kutsal içki sunmak için kullanmış olabilir. Bulunan kaplar genellikle, kısa çizme, uzun çizme, çarık ve bot şeklindedir. Ucu yukarı kalkık çizme tipi modeli çoktur. Pişmiş topraktan yapılan ayakkabı biçimli kaplar boyalı ya da boyasız olarak üretilmiştir. Bezemeleri her dönemde özel bir farklılık gösterir. Ayakkabı biçimli kapların Anadolu çanak-çömlekçiliğindeki yeri ve fonksiyonu merak konusu olmakla birlikte, ayrıntılı bir çalışmayla bir araya

18 2 toplanıp, incelenmesi yapılmamıştır. Bunların Anadolu Arkeolojisindeki yerinin anlaşılması için, bugüne kadar bulunmuş olan örneklerinin bir arada incelenmesiyle mümkün olabileceği düşünülerek tezde Anadolu dan ele geçen tüm örnekler ele alınmıştır. Tezin ikinci amacı, kurban sunma törenlerinde kullanılan ritonların yapılış amacı, teknik ve şekilsel özellikleri, kullanım biçimi, sunu yapılan ayakkabı biçimli kabın hangi tanrı ya da tanrıça ile ilgili olduğu gibi sorulara yanıtlar aramaktır. Tezin hazırlanması esnasında, arkeoloji ile ilgili kütüphanelerden ve Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne bağlı Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Çorum Arkeoloji Müzesi ve Van Müzesi'nden edinilmiştir. Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde Kültepe'den ele geçen eserler, Çorum Müzesi'nde Alacahöyük'ten ele geçen eserler ve Van Müzesi nden Van Gölü ve civarından ele geçen örnekler incelenmiştir. Ritonlar incelenirken kazı ve müze envanter numarası, eserin tipi, hangi malzemeden yapıldığı, buluntu yeri, ölçüsü, devri, hangi katkı maddelerinin kullanıldığı, yapılış biçimi ( elde yada çarkta), şekilsel özelliği ve eserin üzerindeki bezemeler incelenmiştir. Ayakkabı biçimli riton kaplarını incelenken aşağıdaki sıralama izlenmiştir; Neolitik, Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağlarda Ritonların Görüldüğü Merkezler, Anadolu'da geniş bir yayılım alanı gösteren ritonların hangi merkezden ve hangi tabakalardan ele geçtiği ayrı ayrı belirtilmiş ve harita üzerinde gösterilmiştir. Ritonların tanımında; ritonların form özellikleri, yapılış tekniği, ölçüleri ve hangi malzemeden yapıldığı ayrı ayrı belirtilmiştir. Ritonların üzerine yapılan boya bezemenin özellikleri ve kabın neresine uygulandığı incelenmiştir. Anadolu dışında ve Anadolu'da bulunan ayakkabı biçimli ritonlar; arasındaki ilişki ve etkili incelenmektedir. Ritonların kullanım amacı; Libasyon kabı olarak kullanılan ayakkabı biçimli ritonların diğer libasyon kaplarına nazaran farklı formlarda yapılması ve bundan dolayı kullanım biçimleri farklı olması nedeniyle kullanım biçimleri açıklanmıştır

19 3 Sonuçta; ayakkabı biçimli ritonların, dini törenlerdeki önemi, bu ritonların tanrılarla bağıntısı irdelenmiş, buluntu yerleri dikkate alınarak dönemlerine göre sınıflandırılmış ve her döneme ait teknik, form ve bezeme gelişimleri incelenmiştir.

20 4

21 2. NEOLİTİK VE KALKOLİTİK ÇAĞLARDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR 5 Ayakkabı biçimli kaplar genelde Tunç Çağı nda yaygın şekilde görülürken, Harita 2.1 deki merkezlerine göre ilk örneklerin Erken Neolitik Çağ a ait olduğu anlaşılmaktadır. Höyücek te bulunan kap Anadolu da ilk örnektir. Bademağacı nda ele geçen bir riton parçası ise diğer örneği oluşturmaktadır. Harita 2.1. Neolitik çağda ritonların bulunduğu merkezler 2.1. Höyücek Burdur ili, Bucak İlçesi'nin batısında yer alan Höyücek in en geç yapı evresi, Kutsal Alanlar Dönemi olarak adlandırılan Geç Neolitik yerleşmeye aittir. Duru (1994: 97) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, "İki evreli Erken Neolitik Çağ ın eski evresi Erken Yerleşmeler Dönemi, yeni evresi ise Tapınak Dönemi dir. Höyük te Refik Duru tarafından kazılar yapılmıştır Buluntu tabakası Duru (1992) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, II. katta, Tapınak Dönemi ne ait bot biçimli ilginç bir kap bulunmuş tur. Resim 2.1 de Riton a göre Höyücek Tapınağı nın içindeki minyatür merdivenin önünde bulunan bu kap elimizdeki tek sağlam örnektir.

22 6 Rituel işlevi olduğu anlaşılan bu buluntunun paraleline, çağdaşı olan yerleşmelerde henüz rastlanılmamıştır. Ancak, aynı merkezde bulunmuş küçük ayak modellerinin, incelenen parçaya biçimsel bakımdan benzemektedirler. Duru ve Umurtak a (2005:132/5,6,7) göre İçlerinden, pişmiş topraktan yapılmış olan üç tanesi Tap Dönemi nden, taştan şekillenirilmiş sonuncu parça ise, neolitik Çağ ın biraz daha geç bir sürecine ait Kutsal Alanlar Dönemi nden gelmiş tir. Resim Höyücek ten bot biçimli riton Duru ve Umurtak a (2005: 111,112) göre Ortalarından geçen dikey deliğin, figürün gövdesi ile ayağını birleştirmeye yaradığı, dolayısıyla parçaların ritüel anlam taşıyan figürinlere ait oldukları düşünülebilir dir. Kutsal Alanlar Dönemi'nde bulunan son örneğin ise üst kısmındaki yatay yiv yardımıyla bir gövdeye monte edilerek kullanıldığı anlaşılmaktadır Riton tanımı İnce mineral katkılı hamurdan yapılmış, kendinden astarlı, iyi pişmiş bir kaptır. Ağzı önden ve arkadan hafifçe basık, yuvarlak gövdesi bot şeklindedir. Çizmenin koncunda, ikisi kırık durumda dört adet ip deliği, ayrıca dikey silindirik kulp yer almaktadır.

23 7 Kulplardan ikisinin kırılmasından sonra aynı kesimde açılan birer delik, bunların yerine kullanılmış olmalıdır. Kahverengi kabın ön kısmı birbirine paralel, dikey ve derin yivlerle vurgulanmıştır Bademağacı Antalya nın 51 km kuzeyinde etrafı alçak tepelere çevrili ufak bir ovada yer alır. Höyük 1958 yılında bulunmuş olup, kazılara 1993 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Protohistorya ve Önasya Arkeoloji Anabilim Dalı tarafından Refik Duru başkanlığında başlanmıştır. Yerleşmedeki yapı katlarının en eskisi Erken Neolitik Çağ a aittir Buluntu tabakası Duru (2005) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Erken Neolitik II yerleşmelerinin yıkıntı molozunda ayak şeklinde pişmiş topraktan bir kap parçası bulunmuş tur Riton tanımı Bu riton parçası hakkında yayınlarda resim ve detay bilgileri mevcut değildir. Ritona benzeyen şekilde ayak modeli olduğu, pabucun ön kısmına, birbirine paralel yumuşak yivler yapılmıştır. Bu kap ayak biçimli ritonlara benzemekle birlikte, yapılma amacı değişik olmalıdır. Duru ve Umurtak a (2008) göre Esere bir şeyin sokulduğu ve ayağın da bu sokulan şeyin kaidesi olduğu düşüncesinde dir.

24 8

25 9 3. İLK TUNÇ ÇAĞI NDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Anadolu da M.Ö yılları arasına tarihlendirilen İlk Tunç Çağı, I, II, III olarak üç dönemde incelenir. Bu döneme ait ayakkabı ya da çizme biçimli iki kap mevcuttur. Şekil bakımından birbirinden farklı olan bu kaplar basit formludur. Bu dönemde bütün pişmiş topraktan yapılan kapların basit olmasının nedeni, bu evrede maden kapların çok artmış olmasındandır. Harita 3.1 deki merkezlerine göre İkiztepe de bulunan ilk kap İlk Tunç Çağı I e, ikinci örnek ise Boğazköy den İlk Tunç Çağı III e aittir. Harita 3.1. İlk tunç çağında ritonların bulunduğu merkezler 3.1. İkiztepe Samsun ili, Bafra ilçesinin 7 km kuzeybatısında yer alan höyük, dört tepeden oluşmaktadır. H. Alkım, Önder ve U. Alkım (1988) Tepe I ve Tepe II de İlk Tunç Çağı tabakalarına rastlanmıştır buldu. Höyük, Kalkolitik Çağ, İlk Tunç Çağı I-III, Erken Hitit ve Helenistik dönemlerde yerleşime sahne olmuştur. İkiztepe kazıları 1974 yılında Türk Tarih Kurumu adına Bahadır Alkım tarafından başlatılmıştır. Kazılar 1981 yılından bu yana ise İstanbul Üniversitesi ile Kültür Bakanlığı adına Prof. Dr. Önder Bilgi tarafından yürütülüyor.

26 Buluntu tabakası İkiztepe de, II. katın, 4.evresinde, İlk Tunç Çağı I e ait pişmiş topraktan zoomorfik ya da antropomorfik bir kaba ait ayak parçası bulunmuştur Riton tanımı Resim 3.1 deki riton a göre İçinin boş olarak yapılmış olması bu ayağın bacaklarının oldukça yüksek ve büyük bir ritona ait olduğunu gösteriyor. H. Alkım, Önder ve U.Alkım (2003) ) Bu ayak parçası kabın ancak küçük bir kısmı olmakla beraber Anadolu dan ziyade batı kökenli ritonları andırmaktadır budu. Resim 3.1. İkiztepe ye ait ayak parçası 3.2. Boğazköy Boğazköy (Hattuşa) ören yeri, Çorum İli nin 82 km güneybatısında yer almakta olup Ankara ya uzaklığı ise 208 km dir. Hitit devletinin eski çekirdek bölgesinin merkezinde bulunan Boğzaköy, Budaközü Çayı Vadisi nin güney ucunda yer almaktadır. Boğazköy de M.Ö. III. Binden itibaren yerleşim görülmektedir. Bu dönemdeki yerleşmenin Büyükkale ve çevresinde olduğu tespit edilmiştir. Uzun zamandan beri yapılan kazılarda bir çok kültür katı ortaya çıkmıştır. Bu katlarda, Asur, Hitit, Frig, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma

27 11 kalıntılar bulunmuştur. Kalıntılar, Aşağı Şehir, Yukarı Şehir, Büyükkale ve Yazılıkaya dan gelmektedir. Büyükkaya daki yerleşme de, diğer yakada olmasına rağmen ana yerleşmenin bir parçası olarak değerlendirilmiştir. Büyükkaya Büyükkale den yaklaşık 750 m uzaktadır. Boğazköy de E. Chantre ilk test kazısını yıllarında gerçekleştirmiştir. Boğazköy kazıları günümüzde Andreas Schachner tarafından devam ettirilmektedir Buluntu tabakası Yukarı Şehir, Büyükkaya da yapılan kazılarda, Üst Plato, Orta Plato ve Aşağı Plato olarak incelenmiştir. Üst Plato da Hitit Öncesi Dönem, Kalkolitik Çağ ve İlk Tunç Çağı III e ait yerleşim kalıntıları kazılmıştır. Seeher (1999) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, İlk Tunç Çağı III katında pabuç biçimli bir kap bulunmuş tur Riton Tanımı Resim 3.2 deki riton a göre önceki örneklerden farklı olarak ucu yukarı kalkık, kısa konçlu, kahverengi astarlı, pabuç biçimli kırık bir kaptır. Boğazköy ve diğer yerleşmelerden bilinen örneklerden farklı olarak ucunda akıtacak vardır. Resim 3.2. Boğazköy e ait Pabuç biçimli kap

28 12

29 4. ORTA VE SON TUNÇ ÇAĞLARDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR 13 Orta Tunç Çağı Anadolu da yaklaşık M.Ö yılları arasına tarihlenmektedir. Son Tunç Çağı ise M.Ö arasına tarihlenir. M.Ö. 20. yüzyılın ortalarından M.Ö. 18. yüzyılın ortalarına kadar olan dönem Asur Ticaret Koloni Çağı olarak bilinir. Sevin (2003: 153) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu dönem Asurlu tüccarlar tarafından kurulan ve Karum adı verilen ticaret amaçlı yerleşmelerin Anadolu da yaygınlaşmasıyla başlamakta dır. Asur Ticaret Koloni Çağı nın geç evresinde Kuşşara kralı Pithana ve oğlu Anitta tarih sahnesine çıkarlar. Hititler, Asurluların Anadolu dan çıkmak zorunda kalmasıyla birlikte Hitit Devleti ni kurmuşlardır. Orta Anadolu içlerine yayılan Hititler, zamanla etki alanlarını genişletmişler, Hattili Prenslerin arazilerine hakim olmuşlardır. Hitit Beylikler Dönemi M.Ö arasında, Eski Hitit Krallığı Dönemi M.Ö yıllar arasına ve Orta Hitit Dönemi ise M.Ö yıllar arasına tarihlenmektedir. Harita 4.1 deki merkezlerine göre Ayakkabı biçimli ritonlara Asur Ticaret Koloni Çağı ve Hitit dönemi yerleşimlerinde daha çok rastlanmaktadır. Harita 4.1. Orta ve son tunç çağlarda ritonların bulunduğu merkezler

30 Asur Ticaret Kolonileri Çağı Anadolu da Asur Ticaret Kolonileri Çağı M.Ö arasındadır. Asurlu tacirlerin yerleşim yerlerinde kurdukları ticari organizasyon Karum olarak adlandırılır. Karum, liman, koy, ticari organizasyonun olduğu merkez ile bu merkezde ticaretle uğraşan insanlar topluluğu, ayrıca ticaretin yapıldığı pazar yeri anlamındadır. Asurlular Orta ve Güney Anadolu da 10 tane ticaret kolonisi kurmuşlardır. Bu dönemde, dini törenlerde kullanılan, mezar hediyesi olarak bırakılmış, maden ve topraktan yapılan çok sayıda içki kapları bulunmuştur. Bu kaplar, hayvan, kuş, böbrek biçiminde ve çizme biçimli olanlardır. Bu dönemde pişmiş topraktan yapılmış ayakkabı biçimli ritonlar, bazen çift olarak bulunmaktadır. T. Özgüç (2002) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu ritonlar erken evrede polikrom, son evrede ise monokrom dur. Söz konusu ritonlar, Kültepe, Boğazköy, Alişar ve Acemhöyük merkezlerinde bulunmuştur Kültepe Ankara nın 320 km güneydoğusunda, Kayseri nin 8 km kuzey- doğusunda yer almaktadır. T. Özgüç (2005: 6) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Kültepe de Karum da dört tabaka saptanmış tır. Yazılı belgeler son iki tabaka olan II-Ib de ele geçirilmiştir. II. tabaka Asur Ticaret Koloni Çağı nın erken evresine ait, Ib tabakası ise geç evresine aittir. Kültepe kazıları Prof. Dr. Tahsin Özgüç tarafından başlatılmış, günümüzde Fikri Kulakoğlu tarafından devam ettirilmektedir Buluntu tabakası II. katta bulunmuş olan pişmiş topraktan ritonların çoğu krem astarlı ve kahverengi bezemeli, bir kısmı ise tek renklidir. Boya ile süslü olanların gövdeleri ince ve uzun, sivri uçları yukarıya doğru çok kıvrıktır. Tek renkli olanlar daha kısa ve daha kalın olup, uçları da kısadır. Hepsi Kaniş atölyelerinde, aynı ustanın elinden çıkmış gibi birbirine benzemektedir. T. Özgüç (1986: 69) Türkiye de

31 15 bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bunlar daima tabletlerin yanında bulunmuş tur Riton tanımı T. Özgüç ve N. Özgüç e (1953: 94) göre Arşiv odasında yan yana çift kap bulunmuş tur. Resim 4.1 deki çizmelere göre birisi sağ ayağa, diğeri sola aittir. Taban sathı ayakkabının üst sathından geniş olup düzenli bir çıkıntıyla belirtilmiştir. T. Özgüç ve N. Özgüç e (1953: 93) göre El yapımı, açık devetüyü hamurlu, krem rengi astarlı dır. Koyu kahverengiyle nakışlıdır. Yukarı doğru genişleyen koncunun üç yanı birbirinden dalgalı hatlarla ayrılan iki çengel motifiyle süslüdür. Ön kısmında birbirini kesen zikzak motifi çizmenin bağını tasvir etmektedir. Ayak kısmının üst yarısı birbirine paralel dalgalı hatlarla diğer yarısı da kalınca birer ağaç dalını andıran ve içi noktalarla doldurulan bir motifle bezelidir. Sağlam olanının sivri ucu yukarı doğru mübalağalı derecede kıvrılmıştır. Taban kısımları düzdür. Resim 4.1. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.2 deki riton a göre çift olup, krem astarlı, kahverengi nakışlı, uçları daha kısa, gövdelerinin ön kısmında zikzak şerit vardır. Ayakkabıların yan tarafı ağaç dalını andıran motiflerle bezelidir. Kabın ön kısmında dalgalı şeritler vardır.

32 16 Resim 4.2. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.3 deki riton çift olup, uzun ve ince gövdeli, uçları yukarıya kıvırılmıştır. Kırmızı astarlı, ayak kısmının yan tarafı zikzak hatlarla bezelidir. Kaplar üzerinde dalgalı şeritler vardır. Aruz, Benzel ve Evans (2008: 76) Bu ritonlar M.Ö arasına aittir buldu. Resim 4.3. Kültepe ye ait polikrom bezemeli çift kap Resim 4.4 deki riton a göre birbirine bitişik çift kap olarak yapılmıştır. T. Özgüç (1959: 64-65) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Uçları kıvrık, krem astarlı, süs olarak kahverengi boyalı noktalar var dır. Diğer kapların aksine çizmenin bağcıkları da gösterilmiştir. Sağ tarafı korunmuş ritonun gövdesi ve ucu kırıktır (Bkz. EK-2. Şekil 2.1).

33 17 Resim 4.4. Kültepe ye ait birbirine bitişik çift kap N. Özgüç (1965) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Düz bir tabanı olan ayakkabının ucu yukarıya bükülmüştür. Krem astarlı, kahverengi boyalı dır. Resim 4.5 deki riton a göre ön kısım dalgalı çizgiler ve noktalarla bezelidir. Gövdenin iki bölümünde spiral kanca, ön kısmında ise zikzak şerit vardır. Resim 4.5. Kültepe ye ait polikrom bezemeli bir kap T. Özgüç (1961: 75) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Ucu yukarıya kıvrılmış, ince gövdeli, sağ ayak çizmesidir. Açık zemin üzerine koyu kahverengi nakışlı kabın ön kısmında dalgalı şeritler var dır. Gövdenin yan kısmında spiral kanca, ön kısmında ise zikzak bezeme mevcuttur. Hayvan biçimli ritonların yanında bulunan ucu kırılmış bir çizmenin iki parçasıdır. T. Özgüç ve N. Özgüç e (1953: 93) göre bu çizme diğerlerinden boyalı kısımlarının krem, tabanının kırmızı ve fevkalade parlak astarlı olmasıyla ayrılır.

34 18 Resim 4.6 deki riton kırmızı astarlı, tek renkli, ucu yukarıya kıvırılmış, sağ tarafa ait bir çizmedir. T. Özgüç (1986: 69) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Gövdesi başka kaplardan daha kısa ve daha kalın dır. Resim 4.6. Kültepe ye ait tek renkli bir kap Resim 4.7 deki riton Sivri uçlu, birbirinin çifti olan ayakkabı biçimli kaplardır. N. Özgüç (1965: 44) Tek renkli, koyu kırmızı astarlı, kalın ve kısa gövdeli dir. Resim Kültepe ye ait tek renkli çift kap Bittel, Ewan ve Osten (1933) Bir kap parçası, koyu renk astarlı, cilalı, tabanından itibaren sağ ve solda oyulmuş çizgiler vardır buldu. Resim 4.8 deki riton a göre Ucu kıvrık, ön kısmı daha kalın tabanlı gösterilmiştir. Kabın yüzeyin şeritlerle bezelidir. Koncun ön kısmı zikzak şeklinde, bağcıklar gösterir biçimde bezelidir. Açık zemin üzerinde siyah ve kırmızı boyalıdır.

35 19 Resim Kültepe ye ait polikrom bezemeli bir kap Bir önceki kaba çok benzemekle beraber gövdesi daha kısa, ön kısmı daha kalın tabanlı ve ucu kıvrıktır. Açık zemin üzerine şeritlerle bezemeli kaplar vardır. Resim 4.9 deki riton farklı olarak metal parlaklık, pişmiş topraktan, kısa konçlu, kırmızı astarlıdır. Resim Kültepe ye ait tek renkli bir kap Acemhöyük Ankara nın 225 km güneyinde, Aksaray il merkezinin 18 km kuzeybatısındaki Yeşilova ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. N. Özgüç (1968) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Kazı çalışmaları höyüğün Erken Tunç Çağı ndan Roma Dönemi ne kadar iskân gördüğünü göstermekte dir. Acemhöyük kazıları 1962 yılında Nimet Özgüç tarafından başlanmış, günümüzde Aliye Öztan tarafından devam ettirilmektedir.

36 Buluntu tabakası III. katta, Koloni Çağı na ait pişmiş topraktan bir kap parçası bulunmuştur. Resim 4.10 deki riton a göre Karum un II. kat örnekleri ile tam paraleldir. Emre (1967) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Riton kırık olmasına rağmen Kültepe örneklerine göre kolayca tamamlanabilmekte dir. Resim Acemhöyüğüne ait bir kap parçasıdır Riton tanımı Kültepe den tek renkli olanların aynıdır. Sivri uçlu ayakkabı şeklinde kırık parça, kırmızı astarlı, parlak perdahlı ve kalın tabanlıdır Boğazköy Kentin en yüksek kesimi Büyükkaledir. Kentin güney kısmında ise Aşağı şehir bulunmaktadır. M.Ö yüzyıllarda bir Asur Ticaret Koloni Çağı yerleşim izlerini rastlanmaktadır Buluntu tabakası Boğaz köy den bu döneme ait dört ayakkabı biçimli riton vardır. Fischer (1963: 155) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu kaplardan birisi Büyükkale IVd tabakasında, diğerleri Aşağı Şehir IV. tabakadan gelmiş tir.

37 21 Pişmiş topraktan yapılmış, dalgalı bezemeli bu kaplar Kültepe den çok farklıdır. Bittel ve Nauman a (1939) göre Kaplar tek renklidir. Ucu hafifçe kıvrık ayakkabılardan biri üzerinde dikiş izi bezemesi bulunurken, bir diğer kapta bağcıklar yivlerle gösterilmiş tir Riton tanımı Resim 4.11 deki riton a göre Kahverengi hamurlu, içi kaba bırakılmış, ön kısmı kalın bitişik şekilde çift bir kap. Taban çok iyi parlatılmış, ucunda küçük düğme gibi gözüken ayak parmağı vardır. 1cm genişliğindeki kenar şeridi üzerinde küçük çentikleri bulunmaktadır. Beyaz boyalı ayakkabının kenarı kırmızı renktedir. Resim Boğazköy e ait bitişik şekilde çift kap Resim 4.12 deki riton a göre Kahverengi hamurludur. Ucunda küçük ayak parmağı vardır. Tabanı düzdür. Devetüyü renkli, perdahlı ve boya bezemelidir. Kabın ön kısmında yiv bezemeler vardır. Resim Boğazköy e ait tek renkli kap

38 22 Resim 4.13 deki riton a göre Kahverengi hamurlu. Ucu yukarı kalkık ve düz bir tabana sahiptir. Kırmızımsı açık kahverengi, perdahlı ve boyalıdır. Bu kap boğazköy de aynı rengi ve hamuru başka bir kap bulunmuştur. Resim Boğazköy e ait düz tabanlı bir kap Seyitömer höyük Kütahya il merkezinin kuş uçumu km kuzeybatısında, Seyit Ömer köyünün kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. En alttaki yani en eski kültür katının Geç Kalkolitik Çağ İlk Tunç Çağı geçiş evresi olduğu belirtilmektedir. En üst katmanlarda ise M.Ö. II. Binyıl, Roma, Helenistik, Klasik, Arkaik ve Frig yerleşimleri görülmektedir. Bununla birlikte M.Ö. II. Binyılın ilk çeyreğine tarihlenen Orta Tunç Çağı yerleşiminin Koloni Çağı nda, M.Ö dolaylarında, depremle yıkılıp yandığı anlaşılmaktadır. Seyit Ömer kazı çalışmaları 1989 yılında başlatılmıştır Buluntu tabakası Bilgen, Goşkun ve Kuru (2010) IV tabakada C evresinde, M.Ö. 18. yüzyıl erken evresine ait çizme biçimli bir kap bulunmuştur buldu. Bu evrede evler, silolar ve fırınlar bulunmaktadır. Resim 4.14 deki Riton a göre Asur koloni Çağı nda gördüğümüz kaplardan biraz farklıdır (Bkz. Resim 4.1).

39 Riton tanımı Resim 4.14 deki riton tek renkli, pişmiş toraktan. Ucu kıvrık, gövdenin yukarısı aşağısından daha incedir. Gövdenin alt kısmında su akıtacağı vardır. Resim Seyitömer höyüğüne ait bir kap Alişar höyük Alişar höyüğü, Yozgat ın 45 km güneydoğusunda, Alişar köyünün kuzeyinde bulunmaktadır. Osten ve Schmidt e (1930: 20) göre Bir çukura kurulan höyük 520 x 350 m ölçülerinde olup, 30 m yüksekliği ile Anadolu nun büyük höyüklerinden biri dir. Burası M.Ö. 4. Binyılda Geç Kalkolitik Çağ (eskiden Bakır Çağı) ile M.Ö. 1. Binyıl arasında yerleşilmiştir. M.Ö. 2. Binyılda Asurlu tüccarların geldiği bir ticaret merkezi haline geldi yılları arasında Şikago Üniversitesi nden Hans Henning Von Der Osten başkanlığında bir ekip tarafından kazılmıştır Buluntu tabakası Genouillac (1926a: 58-59, 1926b: 41) tarafından yapılan çalışmalarda Alişar da bu çağa ait çizme şeklinde bir kap, tabanının yere basması ve koşulu bir arabayı idare eden arabacı tasvirinin varlığı ile Kültepe örneklerinden ayrılır dır. T. Özgüç ve N. Özgüç e (1953: 94) göre Bu devrin bezemeli vazolarında benzerlerini bulunmadığı üsluba sokulmuş hayvanların şekline ve arabacının şematik tasvirine rağmen, bu çizmenin Asur Ticaret Koloni Çağı na ait olduğu ileri sürülmekte dir.

40 Riton tanımı Resim 4.15 ve Resim 4.16 deki riton a göre yuvarlak ucu, parlak pembemsi, sarı astarlıdır. Tabanı yukarıya bükülmüş çizme biçimli bir kaptır. Kırmızı boyalı, siyah noktalar ve pembe renkte süslenmiştir. Resim Alişar höyüğüne ait insan tasvirli bir kap Kabın üzerine fırça ucuyla, kırmızı renkli bir savaş arabası yapılmıştır. Arka kısmında iki çapraz çizgili büyük bir dikdörtgen vardır. Yanında teğet yarıçaplarıyla, hız ve hareket veren dönme dolap vardır. Yukarıdaki sağ elinde dizginleri, sol elinde kırbaç tutan adamın önünde dörtnala giden bir at vardır. Resim İnsan ve savaş arabası tasviri

41 Eski ve Orta Hitit Dönemleri Hitit Dönemi nde ayakkabı biçimli ritonlar kullanılmaya devam edilmiştir. Eski geleneklere ve özelliklere bağlı kalmakla birlikte, bu örneklerde yeni özelliklerin ortaya çıktığı anlaşılır. Bu dönem örnekleri Alişar ve Alacahöyük ten bulunmuştur Alişar höyük Alişar da bulunan kaplar, tek renkli, kırmızı astarlı olup, ön kısımları önceki dönem kaplarından daha ince ve daha kısa gövdelidir Buluntu tabakası Osten (1937: 216/c) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Alişar da Aşağı Şehir, II. tabakadan Erken Hitit Dönemi ne ait sekiz ayak biçimli riton ele geçmiştir. Bu örneklerin hepsi kap parçası dır Riton tanımı Schmidt (1932: 133) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Ucu yukarıya doğru kıvrık çizme biçimli bir kap tır. Resim 4.17 deki riton a göre bezemesi açık sarımsı kahverengi yüzeyde altın parlaklığını veren bol mika katkı gözükmektedir. Ayağın eksik ucu diğer örneklere göre kolayca yeniden tamamlanabilmiştir. Taban boyunca uzanan derin yiv taban dikişini belirtmektedir. Resim Alişar höyüğüne ait altın astarlı bir kap

42 26 Resim 4.18 deki riton a göre ucu kıvrık ve uzun, kısa konçlu çizme biçimli kırılmıştır. Osten ve Schmidt e (1932: 37) göre Mikalı ve gri özlü kırmızı hamurlu dur. Resim Alişar höyüğüne ait kırılmış kap Resim 4.19 deki riton ön kısmı kırılmış, kalın ve kısa konçlu, tek renkli bir kaptır. Kabın ön kısmı kıvrık olmasıdır. Resim Alişar höyüğüne ait ucu kırılmış bir kap Resim 4.20 deki Riton kırmızı astarlı, yüzeyi çizgi bezemelidir. Tabanın üst tarafında uzun bir oyuntu vardır.

43 27 Resim Alişar höyüğüne ait çizgi bezemeli bir kap Resim 4.21 deki riton a göre tek renkli, kırmızı astarlı, kalın tabanlı, tabanın üst kenarında oyuntu vardır. Kabın ucu ve gövde kısmı kırıktır. Resim Alişar höyüğüne ait kırmızı astarlı bir kap Alacahöyük Çorum iline bağlı Alaca ilçesinin 15 km kuzeybatısındaki Hüyük köyünde yer alır. Bu höyükte dört ayrı kültür evresine sahip 14 yerleşim ya da yapı katı saptanmıştır. Hitit Dönemi (M.Ö ) ne 4-2 tabakalarda rastlanmıştır. Alacahöyük teki ilk kazılar, Theodor Makridi tarafından 1907 de yapıldı. Buradaki kazılar 1935'ten sonra Dr. Hamit Zübeyir Koşay ve Remiz Oğuz Arık ın başkanlığında yürütüldü. Günümüzde kazılar Aykut Çınaroğlu başkanlığında yürütül maktadır.

44 Buluntu tabakası Koşay ve Akok a (1973: 21) göre Orta Hitit Dönemi ne ait IIIb tabakasında tek bir riton ele geçmiş tir. Çorum Müzesi nde sergilenen bu kap, başka kaplardan farklı olarak ucu yuvarlak şekildedir Riton tanımı Resim 4.22 deki riton a göre pişmiş topraktan, yuvarlak ağızlı bot şeklinde içki kabıdır. Kırmızı boyalı, üzerinde oyularak yapılmış ayakkabının bağlarını temsil eden çizgiler vardır. Resim Alaca höyüğüne ait yuvarlak ucuyla bir kap 4.3. Doğu Anadolu da Bulunan Ritonlar Özfırat (2001: 23) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Transkafkasya ve Doğu Anadolu bölgelerinde Orta Tunç Çağı ile birlikte başlayan ve Van - Urumiye boyalıları denen boya bezemeli çanak çömlek geleneğinde ayak biçimli ritonların özel önem taşıdığı oldukça belirgin dir. Bugünkü verilere göre, Orta Tunç Çağı için daha çok Aras Boyalıları nın bir alt grubu olan ve Nahçivan, Van-Erzurum ve Urumiye Gölü nün batı kıyılarını içine alan Van - Urumiye kültürüne özgüdür. Özfırat (1994) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu verilerin ışığında bu gruba ait ritonların ortaya çıkış tarihi daha çok Orta Tunç Çağ olmalı dır. Haftavan Tepe, Dinkha

45 29 Tepe, Horom ve Sos Höyük gibi merkezlerde bulunan örnekler M.Ö. 20. yüzyıl ile M.Ö. 14. ve 13. yüzyıllar arasına tarihlenmiştir Buluntu tabakası Ghadim (2005) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Doğu Anadolu daki müzelere satın alma yoluyla girmiş olan bu kapların Van Gölü nün batısında Ahlat, Muş, Bulanık ve Malazgirt in yüksek yaylalarında yağmalanan mezarlardan geldiği anlaşılmakta dır. Doğu Anadol yüksek yaylası Orta ve Son Tunç Çağ çanak çömlek kültürlerinde ayak biçimli Ritonlar, kısa konçlu çarıklar ve uzunca konçlu botlar olarak başlıca iki tipe ayrılabilir Kısa konçlu çarıklar İlk gruba giren bu kaplar kısa konçlu ve uçları yukarı doğru kalkık birer çarık biçimindedir. Ağız kenarları basittir. Van müzesinde bu tipin üç güzel örneği vardır. Her üçü de müzeye satın alma yoluyla girmiş bulunan bu kapların ikisi boya (Bkz. Resim 4.23), diğeri ise (Bkz. Resim 4.24) kazıma bezemelidir Uzun konçlu çarıklar Biri Nahcivan dan olmak üzere İki örnek vardır. Bunların ikisi de boyalıdır. Adana Müzesi nde sergilenen örnek (Bkz. Resim 4.25) ilk gruptakilerden ayak bileğinin üzerine çıkan uzun konçlarıyla kolaylıkla ayrılabilir. Yukarıdaki boyalı iki örnek gibi tabanı tümüyle yere basmaktadır. Bu grubun ortak özelliği ayağın üzerindeki konç bölümünün silindir biçiminde oluşudur Riton tanımı Resim 4.23 deki riton a göre kısa konçlu, çarık şeklinde iki kap. Bu iki kap adeta birbirinin çifti gibidir. Ayağın burundaki yukarı kalkık uç, kabın bu kısmına sonradan eklentiyle sağlanmıştır. Her ikisinin orta derecedeki kum katkılı hamurları kahverengidir (Bkz. EK-3. Şekil 3.1).

46 30 Resim Van müzesinde kısa konçlu çift kap Hamurunun renginde astarlı olan kaplar orta derecede pişirilmiştir. Bezeme olarak, üst kısımlarına krem renginde ikinci bir astar sürülerek bunun üzerine motifler siyah ve kiremit renginde boya ile yapılmıştır. Kapların alt kısmında tabana yakın bölümde, topuktan ayağın ucuna değin kiremit renginde yatay bir bant yer alır. Krem astar ve diğer boyalar bu bandın üst kısmından başlayarak sürülmüştür. Ancak başparmak uçlarındaki kalkık kısımlar astar renginde, yani kiremit renginde bırakılmıştır. Özfırat (2002) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu yatay bant çarığın üstteki çizgisi olmalıdır. Biri biraz daha bozulmakla birlikte her iki kabın yüzeyi de siyah renkli çizgilerle konturlanmıştır. Bunlar belki de çarığın sayası üzerindeki dikişlerin birer yansıması olabilir, çünkü bağcıklı olduklarına işaret eden herhangi bir iz yok gibi dir. Bununla birlikte bileğin ön kısmına rastlayan kesimde görülen kiremit renkli iki nokta belki de ayağa giyildikten sonra çarığın ağzını büzmeye yarayan kaytan uçlarını ifade etmiş olabilir.

47 31 Resim 4.24 deki riton a göre grubun son temsilcisi, diğerlerine kıyasla proporsiyon açısından daha ince, uzun ve gerçekçidir. Kısa konçlu çarık şeklindeki basit ağız kenarlı olan kabın tabanı tümüyle düz olmayıp uca doğru kalkıktır. Kaba kum katkılı, hamuru kahverengindedir. Hamurun renginde astarlı ve orta derecede pişirilmiştir (Bkz. EK-3. Şekil. 3.2). Resim Van müzesinde kısa konçlu bir kap Açıklanarak parlatılmış olan yüzeyi fırın ısısındaki düzensizlik nedeniyle siyah renkte alacalıdır. Kazıma çizgilerden oluşan paralel hatlar arasına, içleri taranmış üçgenlerden oluşan bezeme ayakkabının bilek kısmı ile her iki yandan ön kısmını süslemektedir. Resim 4.25 deki riton a göre uzun konçlu iyi pişmiş bir kaptır. Çilingiroğlu (1986) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Kum katkılı hamuru krem renkli dir. İlk gruptaki boyalı örnekler gibi bezemeler krem astar üzerine yapılmıştır. Kahve ve kızıl kiremit renkte yapılmış motiflerde içi kafes motifiyle doldurulmuş üçgenlerin uçları ortadan geçen bir hatta birleşir, baklavalar ise bilek kısmında kalınca bir bant halinde dizilmiştir.

48 32 Resim Adana müzesinde uzun konçlu bir kap

49 33 5. DEMİR ÇAĞI NDA AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR Demir Çağı pek çok bölgelerde değişik tarihlerde başlamış ve bitmiş olsa da Anadolu da genel olarak M.Ö. 13. yüzyılda başlayıp, M.Ö. 4. yüzyılda bittiği kabul edilen ve demirin ergitilerek kullanılmasıyla karakterize olan bir dönemdir. Demir Çağı nda Anadolu yarımadası çeşitli topluklara ait büyüklü küçüklü beyliklerin yönteminde idi. Güney Anadolu da ve kısmen Suriye de olmak üzere Geç Hitit Beylikleri, Doğu Anadolu da Hurriler in devamı olan Urartular, Orta Anadolu da Frigler, Batı Anadolu da Lidyalılar, Güneybatı Anadolu da Likyalılar ve Ege de ise İonlar önemli uygarlıklar kurmuşlardır. Bu topluluklar, Mısırlılar, Fenikeliler ve Babillilerle birlikte Hellen uygarlığı üzerinde büyük ölçüde etki yaparak, dünya kültürünün oluşmasında önemli katkılarda bulunmuşlardır. Geç Hitit Dönemi ve Friglere ait ayak biçimli kaplar, Harita 5.1 deki merkezlerine göre Alişar ve Gordion da bulunmuştur. Bu döneme ait kapların çoğunluğu polikrom olup, ön kısımları ince geometrik bezemelidir. Harita Demir çağında ritonların bulunduğu merkezler 5.1. Geç Hitit Dönemi Alişar IV. tabakada Geç Hitit Dönemi (M.Ö ) yerleşmesi bulunmaktadır. Bu döneme ait elimize geçen tek örnek bulunmaktadır. Osten (1937: 390) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu kap Erken Hitit ve Orta Hitit dönemlerinin kaplarının formundan biraz farklı dır.

50 34 Resim 5.1 deki riton a göre gövdesi kırık kabın ayakucunda bir delik vardır. Benzer şekilde Boğazköy den (Bkz. s.9) ele geçen bir kapta da delik bulunmaktadır. El yapımı, devetüyü hamurlu, orta derecede pişirilmiş, yüzeyi sarımsı kırmızı astarlı, üstünde kahverengi çizgilerden oluşan bezemelidir. Resim 5.1. Alişar höyüğüne polikrom bezemeli bir kap 5.2. Frigler Anadolu tarihindeki en farklı uygarlıklardan biri olan ve kökenleri Balkanlar olan Frigler in tarih sahnesinde görülmesi M.Ö. 750 yılına denk gelmektedir. Ancak Frigler, yıllar sonra geniş bir alanda egemenlik kuracakları Anadolu ya M.Ö lü yıllarda gelmiştir. O tarihe dek boylar biçiminde bir yaşam sürmüşlerdir. Günümüzde, Ankara, Eskişehir, Afyon ve Kütahya ve çevresinde yaşayan Frigler, daha batıda yaşayan Helen halkı üzerinde de büyük etki sahibi olmuştur. Bu etkileşim sonucundan Frig kültürünün etkileri Helen ve Roma kültürlerinde de devam etmiştir. Frig başkenti ilk kralı Gordios adından kaynaklanan Gordion ismi ile bilinmektedir. Gordion un Ankara ya 94 km uzaklıkta, Polatlı nın 29 km kuzeybatısında, Sakarya Nehri ile Porsuk Çayı nın birleştiği noktanın tam yukarısında bulunan höyüktür.

51 35 A. Körte tarafından yapılan kazılarda tarih öncesine tarihlenen kalıntılar saptanamamıştır yılında R. Young yönteminde devam edilen kazılarda Gordion'daki yerleşmenin, Frigler in buraya gelişlerinden önceki dönemlere de ait olduğunu göstermektedir. İlk Tunç Çağı ndan Frig şehri tabakasına kadar birbirini takip eden on sekiz tabaka açığa çıkarılmıştır Gordion da bulunan ritonlar Gordion dan altı ayak biçimli kap. Resim 5.2 deki riton M.Ö. 5. yüzyıl veya sonrasına tarihlenebilir. Resim 5.3 deki riton M.Ö. 4. Yüzyıla ait buluntular içeren bir çukurda bulunmuştur. Resim 5.4 deki ritonun bulunduğu tabaka seramiği karışık olmakla birlikte muhtemelen M.Ö. 5. yüzyıldan daha önceye ait olmamalıdır. Resim 5.5 deki ritona göre Gordion da III. tabakada bulunmuş olan çizme biçimli bu kap M.Ö. 5. Yüzyıla ait olabilir. Resim 5.6 deki ritona göre M.Ö. 5. yüzyılın ikinci yarısından daha önceye tarihlenmez ve Resim 5.7 deki II. Tabakada bulunmuş ve M.Ö. 4. yüzyıl veya Geç Frig/Helenistik Dönemi e tarihlenebilir. Romano (1998: 62-63) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Polikrom teknikle yapılan örnekler (Bkz. Resim 5.2, 5.3, 5.6, 5.7), kırmızı astar üzerine siyah bezemeli, bu bezeme tarzı, Frig ve Batı Anadolu Demir Çağı çanak çömleği ile aynı dır. Bunların dışında bir çizme modeli daha vardır. Çizme biçimli bu kap bir kaide olarak kullanılmış olabilir. M.Ö. 7. Yüzyıla ait olan çizmenin uç kısmı yukarı kıvrıktır. Gövdenin üst kısmında hiçbir delik bulunmamaktadır Riton tanımı Resim 5.2 de tek parça çizme biçimli kap. Dar topuklu, kalkık sivri uçlu, ayak ve ayak bileği arası keskin içbükeydir, mikalı sarımsı kahverengi hamuru gri özlüdür. Taban altına doğru, ayağı ucuna kadar uzatılmış bir yarık vardır. Bu yarık dar bir geçit ile ayak bileğine büyük bir delik ile bağlanır (Bkz. EK-4. Şekil. 4.1).

52 36 Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap Çizmenin tabanı beyaz boyalıdır. Kalan alanlar altın kahverengi astarlı ve pürüzsüz perdahlıdır. Dantel veya bağcık olarak tanımlanabilecek beyaz boyalı üçgen motiflerine sahiptir. Ana hatlar ve iç hatlar siyah, iç noktalar ise kırmızı renkte boyalıdır. Her iki tarafta tabana uzatılmış dikey şerit bezeme vardır. Resim 5.3 deki riton el yapımı, sivri uçlu, eğri dış hatlı, dar çizme biçimindedir. Kum ve az mika katkılı hamur gri özlüdür. Açık bronz- kahverengi astarlıdır. Ön ve yan kısımları mat kırmızı boyalıdır. Kalan kısımlar ise beyaz boyalı olup, beyaz üzerine dantel ya da bağcık olabilecek siyah ve kırmızı bezemeler vardır (Bkz. EK-4. Şekil. 4.2). Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap Tabanı hariç kabın tüm yüzeyi perdahlıdır. Parlatma tekniği ve iki renkli bu üslup Orta Frig bikrom seramiğine aittir. Çizme biçimli bu kap yerel bir kökenelidir. Resim 5.4 deki riton sivri uçlu, uzun konçlu, uzun ve dar çizme biçimlidir. Ön tarafının orta noktası dışbükeydir. El yapımı, az mikalı, kırmızı-kahverengi hamuru gri özlüdür.

53 37 Resim Gordion a ait kırmızı astarlı bir kap Ayak topuğu hariç, dış yüzeyi kırmızı-turuncu astarlı ve parlak perdahlıdır. Koyu renk gri boyama asılı üçgenlerden oluşan siyah dantel veya bağcık sağ ve sol tarafta gösterilmiştir. Çizmenin kemeri ve dantel bezeme tasarımı Resim. 5.2 dekine yakındır. Siyah- kırmızı boyama tarzı ve parlatma tekniği Frig çanak çömleğinde iyi bilinmektedir (Bkz. EK-4. Şekil. 4.3). Resim 5.5 deki riton el yapımı, az mikalı, sarımsı-kahverengi hamuru gri özlüdür. Çizmenin arka kısmı ve tabanı düzdür. Boya bezeme yoktur. Yüzeyi koyu kahverengi astarlı ve perdahlıdır. Resim Gordiıon a ait kahverengi astarlı bir kap Resim 5.6 deki çizme parçasına göre kaba cidarlı ve düz tabanlıdır. El yapımı, pembesi portakal renkte, az mika katkılı ve gri özlüdür. Mat fildişi renkte zemin üzerinde parlak boyalı (siyah-kahverengi ve kırmızı ) dikey paneller olarak kahverengi-siyah üçgenler, dalgalı hatlar ve dikdörtgenler bezemeler vardır. Mat

54 38 krem üzerine kırmızı ve siyah parlak boya bezeme özellikle M.Ö. 6. yüzyıl Orta Frig polikrom seramiğine aittir. Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap parçası Resim 5.7 deki kap parçasına göre elde yapılmış, kaba cidarlı, kare uçlu çizmenin sadece ön kısmı korunmuştur. Hafif dışbükey tabanlıdır. Dış yüzeyi mat beyaz astarlıdır. Uç kısımda kırmızı renkte belirtilmiş dikiş motifi ve yine uçta siyah bir bölge vardır. Ayağın ucu üzerinde siyah üçgenler altında siyah ve kırmızı eğri çizgiler mevcuttur. Yan tarafta siyah çizgiler arasında kırmızı çizgiler mevcuttur. Taban kırmızı renkte olup, bezemeli alanlar da yine kırmızı perdahlıdır. Resim Gordion a ait polikrom teknikle bir kap parçası

55 6. ANADOLU DIŞINDAKİ ELE GEÇEN AYAKKBI BİÇİMLİ KAPLAR 39 Ayak biçimli kaplar sadece Anadolu da değil, Anadolu dışında da görülmektedir. Neolitik Çağ dan Demir Çağı na kadar uzanan dönemlere ait bu kaplar bazen Anadolu örneklerine göre daha gelişmiştir. Bunlar arasında ortak ve farklı özellikleri vardır. Bu kaplar Anadolu dışında birçok farklı kültürler tarafından üretilmiştir Neolitik Çağ Ayakkabı biçimli kaplar Anadolu dışında Neolitik Çağ dan itibaren görülmektedir. Höyücek te bulunan kabın bir benzeri, çok geç bir dönemde, Resim 6.1 deki kap M.Ö. 3. Binyıla ait Vücedol kültüründe görülür. M.Ö yılları arasına tarihlenen bu kültür, Tuna Nehri nin sağ kıyısındaki Syrmia ve Doğu Slovenya merkezli ve muhtemelen Pannonia da, Batı ve Güney Balkanlar boyunca yayılmıştır. Resim 6.1. Vücedol kültürüne ait bot biçimli kap İnternet: Kwan (2004) çalışmada, En güzel örnekler Çin de Sarı Nehir çevresinde, Geç Neolitik Çağ a tarihlenen Qijia kültüründe bulunmakta dır. Bu kültüre ait iki ayak biçimli kap ele alınmıştır. Pişmiş topraktan yapılmış, yuvarlak uçlu örnek üzerinde kare şeklinde bezemeler vardır. Kabın gövdesinin arka kısmında tutacak vardır.

56 40 Durman (1988: 188) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bulunan kaplar el yapımı olup, yuvarlak uçlu, tek renklidir. Kapların kenar ve ön kısımlarında kalıpla yapılmış geometrik şekiller bulunmakta dır. Neolitik Çağ a ait Anadolu dışı örnekler genelde benzer özelliklere sahiptir. Bu kapların hepsi benzer amaçlar için üretilmiş olabileceği kabul edilebilir Tunç Çağı Muller (1968) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, İlk Tunç Çağı nda Anadolu dan İkiztepe örneğinin benzerlerine Balkanlar da, Romanya da, Gumelnitsa, Bulgaristan da ve Kodzadermen de rastlanmakta dır. Romanya da aynı öneme ait Resim 6.2 deki kabına göre pişmiş topraktan, kalın cidarlı, gövdesi kırılmış bir kap İkiztepe örneğine çok benzemektedir. Resim Romanya ya ait pişmiş topraktan bot biçimli bir kap Yunanistan bölgesinde, Miken kültürüne ait çizme biçimindeki seramik kapların Anadolu dan bu ülkelere ihraç edildikleri tespit edilmiştir. Van - Urumiye kültürüne ait örnekler Transkafkasya ve Doğu Anadolu yüksek yaylalarının Orta ve Son Tunç Çağ boyalıları türündedir. Bu kültür genel bir sınırlamayla, kuzeyde Kafkas Dağlarının güney etekleri, doğuda Hazar Denizi,

57 41 güneyde Urumiye Gölü nün batı kıyıları, Van Gölü havzası, batıda ise, Muş, Erzurum ve Artvin arasındaki bir hat içinde yayılmıştır. Özfırat (2002) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Transkafkasya da ayakkabı biçimli kaplara bugüne değin yalnızca Van Gölü Havzası ile Nahcivan da Şahtahtı, biraz daha geç olmakla birlikte Erminstan da David-Beka ve Ltsen, ve Azerbaycan da Mingeçayır da rastlanmış tır. Transkafkasya da bazı nekropollerde ele geçen ayakkabı biçimli kaplar ile Doğu Anadolu kaplarının ortak özelliği ayakkabıların oldukça uzun konçlarıyla artık gerçek bir çizme formunu almış olmalarıdır Demir Çağı Demir Çağı örnekleri artık gelişmiş bir forma sahip olup, tam anlamıyla bir çizme şeklini yansıtmaktadır. Bu gelişim Urartu kültürüne ait örneklerde bellidir. Başkenti Tuşpa (Van) olan Urartu devletinin en güçlü dönemi M.Ö. 9 7 yüzyıllar arasıdır. Urartular Doğu Anadolu, Kuzey Batı İran ve Irak ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi ne egemen olmuşlardır. Resim 6.3 deki çizme biçimli kaplarına göre Sevin (2005b, 2005c) tarafından yapılan çalışmalarda Karmir-Blur da bulunmuş iki çizme ve Van Müzesi ndeki Urartu dönemine ait pişmiş toprak ayakkabı biçimli iki kap, görüşü desteklemekte dir. Resim 6.3. Urartu dönemine ait çizme biçimli iki kap

58 42 Doğu Anadolu yüksek yaylaları ve Transkafkasya ayak biçimli kapları alçak çarıklardan başlayarak, önce yüksek konçlu çarık, son olarak da üst kısmı giderek genişleyen çizmeye doğru bir gelişim çizgisi izlemiş gibidir. Bu sonuncu örneklerin Urartuların çizme biçimli kaplarıyla bir ilişkisi olması hiç de olanaksız değildir. Kuzey Batı İran da ayakkabı biçimli kapların Demir Çağı nda görülen ilk örneklerine Hasanlu nun IV. tabakasında rastlanılmıştır. Bakü Müzesi nde sergilenen çizme biçimli kaplar, Resim 6.4 deki çizme kulplarına göre diğer Demir Çağı örneklerinden farklılık göstermektedir. Azarbay (1964) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu örneklerin kulplu olmaları, her ne kadar mezarlardan ele geçmişse de çizme biçimli kapların Demir Çağı nda bir günlük yaşam malzemesi olarak da kullanıldıklarına işaret etmekte dir. Resim 6.4. Bakü müzesinde sergilenen kulplu iki kap

59 43 7. KULLANIM AMACI 7.1. Libasyon Kabı Olarak Kullanımı Bu kaplar günlük mutfak ve ev gereksinmeleri içinde doğrudan bir rolü olduğunu sanmıyoruz. Bu tür yapımları, o çağlarda yaşayan insanların plastik beceriler yoluyla anlatımı şeklinde kabul edebiliriz ve bunların ritüel amaçlarla kullanıldıklarını düşünebiliriz. İncelediğimiz formların tam benzerlerinin olmamasının ve günlük işlerde kullanılan kaplar gibi çok sayıda üretilmemelerinin nedeni de bu olabilir. Bu kapların dini törenlerde tanrı ve tanrıçalara ya da ölülerin ruhuna kutsal içki sunmak için kullandığını anlaşılmaktadır. Bittel (1939: 32) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Boğazköy evlerinde bulunan çizmelerin rhyta kabı olarak kabul edilmesini Kaniş Karum kazıları da doğrulamış tır. Esasen daima hayvan biçimli içki kaplarıyla beraber bulunan bu kapları başka türlü manalandırmak mümkün değildir. Su akıtacağı taşıyan kaplar daha başka bir amaç için kullanılmış olmalıdır. Alişar, Boğazköy ve Seyit Ömer de ele geçen üç kap (Bkz. Resim 3.2, 4.14, 5.1) bu tipe ait örneklerdir. Bu kaplar dini ritüeller sırasında su dökülmesinde kullanılmış olmalıdır. Özellikle beden hastalıklarından korunmak veya mezarlar üzerine ölü ruhları rahatsız olmamak için su dökülüyor olmalıdır. Bu kaplar az sayıda bulunmaktadır, ayakkabının sağ tarafı ve kısa konçludur Mezarlarda Hediye Olarak Kullanımı Bu kapları belki de insanların kendilerini koruma güdüsü ya da şükran duygularından ortaya çıkmış olması muhtemeldir. Bu bağlamda ölü ile birlikte mezara konulan sunu kapları ve bu kaplarda yer alan yiyecek ve içecekler, ölen kişinin öbür dünya yolculuğu sırasında onlardan istifade etmesi veya ruhların yaşayanlara rahatsızlık vermemesi amacıyla konulduklarını akla getirmektedir.

60 44 Doğu Anadolu da mezarlarda bulunan M.Ö. II. Binyıla ait ayakkabı biçimli kapların birer içki kadehinden çok özel bir mezar hediyesi olarak kullanılmış olmaları mümkündür. Bunlar belki de ölünün öteki dünyada giymesi içindir, çünkü üzerlerinde akıtacak veya tutamaklar yoktur. İlk tunç Çağ yerleşmesi olan Yortan ve civarına ait koyu kurşun hamurdan kaplar arasına ayakkabı biçimli kaplar ölü hediyesi olarak kullanılmıştır. Çeşitli çalışmalarda İncelediğimiz ayakkabı biçimli kapların benzerleri Eski Hitit Dönemi ne ait Bitik Vazosu üzerinde rastlanmaktadır. Bitik Vazosu nda kutsal evlenme sahnesinde İnsan figürlerinin ayaklarında, sivri ucu, kısa konçlu, krem renkli ayakkabılar görülmektedir. Hitit Dönemi nde de bu çizme şekilleri Hitit kaya kabartmalarındaki tanrıların ayaklarında bulundu (Darga, 1992: res.37; Madhloom, 1970: res.26; Simonyan, 1996). Yeni Asur da M.Ö. IX. yüzyılın ortalarına ait kabartmalarda aynı türde ayakkabılar vardır. Orta Tunç Çağı na ait Karaşamb (Ermenistan) da gümüş kadeh üzerindeki figürlerde de aynı kaplar görülür. Demir Çağı na tarihlenen Hakkâri stellerinde de bu kaplar görülmektedir. Türkiye nin doğusunda yer alan Hakkari kent merkezinde 13 adet stel bulunmuştur. Sevin ve Özfırat a (1999) göre Bu stellerde cepheden çıplak bir savaşçı ile ona ait silah ve eşyalara, daha küçük ve hiyerarşik olarak onu izleyen erkek ya da kadın savaşçıların kahramanlıklarına ilişkin sahnelere ve yabanıl hayvanlara yer verilmiş tir. Sevin (2005a: res.17,19,21) Türkiye de bölgesel eşitsizlikleri incelediği çalışmada, Bu stellerde resmedilen küçük erkek figürünün ayaklarında uçları yukarı kalkık çarıklar var dır.

61 45 8. SONUÇ VE ÖNERİLER Anadolu da ayakkabı biçimli kaplar Neolitik Çağ dan Demir Çağı na kadar Höyücek, Bademağacı, Boğazköy, Kültepe, Alişar, İkiztepe, Acemhöyük, Van Bölgesi, Seyitömer, Alacahöyük ve Gordion merkezlerinde bulunmaktadır. Nadir karşımıza çıkan bu kaplar her dönemde özel bir karakter taşır. Erken dönemlerde bu kaplar az sayıda bulunmaktadır. M.Ö. II. Bin başlarından itibaren bu kaplar daha fazla bir yoğunluk kazanır. En erken örnek Höyücek te Erken Neolitik Çağ tabakasında bulunmuştur. Bademağacı ndan da aynı döneme ait bir kap parçası mevcuttur. Ayakkabı biçimli kapların en büyük gelişimi Asur Ticaret Koloni Çağı nda, özellikle Kültepe de görülür. Kültepe de bulunmuş kaplar Anadolu da görülen diğer örneklerden faklıdır. Kültepe örnekleri özellikle polikrom olmaları ve yüzeyinde geometrik bezeme uygulanmış olmasıyla sol ve sağ ayak içen çift olmalarıyla dikkat çekmektedir. Boğazköy de, Kültepe örnekleriyle çağdaş bir seviyede üç çizme biçimli kap açığa çıkarılmıştır. Bunların boyasız örneklerinden bir tanesinde bağcıklar zikzak çizgilerle gösterilmiştir. İlk bakışta da anlaşılacağı üzere, Boğazköy ün genişçe çizmeleri, Kaniş in uzun ve narin ve boyalı örneklerinden ayrılmaktadır. Ayrıca çizmelerin yukarı kıvrık uçları da bu ayrılığı arttırmaktadır. Esasen Asur Ticaret Kolonileri Çağı Kültepe örneklerindeki polikrom örnekler, Seyitömer, Acemhöyük ve Boğazköy de moda olmamıştır. Alişar da hayvan ve savaş arabası tasvirli olan çizme bezemesi açısından tamamen farklı bir örnektir. Hitit Dönemi nde, Aalcahöyük ve Alişar da görülen kaplar kırmızı astarlı ve hepsi tek renklidir. Bu kaplar dönemin tanrılarının ayakkabılarıyla aynı biçimdedir. Doğu Anadolu da Orta Tunç Çağı na ait Van Gölü nün batısında Van- Urumiye kültürüne ait çizmeler bir taraftan Anadolu dışındaki, Transkafkasya bölgesinin kaplarına diğer taraftan da Anadolu kaplarına benzemektedir.

62 46 Demir Çağı nda çizme biçimli kaplar devam etmektedir. Gordion da gördüğümüz kaplar Frig çanak çömlek özelliklerini taşır. Bu dönemde yeniden polikrom tekniğinde yapılan geometrik bezemeler görülmektedir. Ancak kapların yüzeyinde bezemeleri sadece kabın ön kısmına uygulanmıştır. Kapların ölçüleri, şekli, buluntu yeri ve sayısı bakınca, dini törenlerde içki kabı olarak kullandığını anlayabiliriz. Bu kaplar üzerinde yazma ve onların hakkında bilgi yoktur, fakat Yortan kültürüne ait bir kap üzerinde, mezar hediyesi olarak bilgi vermektedir. Kapların Hitit kabartmalarında tanrıların ayakkabılarını aynıdır ve gördüğümüz her bir kap modeli bir tanrıya ait olabilirdir. Bu kaplar çift bir şekli oluşturması, tanrılara kral ve kraliçe tarafından yapılan içki sunma çift kabı kullanılmıştır. İçki sunma amacıyla ve mezar hediyesi olarak kullanılan bu kaplar Anadolu dışında da aynı amacıyla kullanmıştır. İran ve Azerbaycan bölgesinde mezarlarda bulunmaz ancak bu kaplar Anadolu dışında daha gelişmiştir, kulplu ve iki ucuyla kaplar bulunmuştur. Sonuç olarak ayakkabı biçimli ritonların ele geçtiği merkezlere bakıldığında üretim merkezinin daha çok Orta Anadolu olduğu ortaya çıkar. Hayvan biçimli kapların metal örnekleri bulunmasına karşın ayakkabı biçimli kapların metal örneklerine Demir Çağı nda bile rastlanamadık. Ancak bundan sonraki kazı ve araştırmalarda Anadolu da bu kapların metal örneklerinin de açığa çıkarılması mümkün olabilir.

63 47 KAYNAKLAR Alkım, H., Önder, B. ve Alkım, U. B. (1988). İkiztepe I (Birinci ve İkinci Dönem Kazıları ). (Birinci Baskı ). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 5. Alkım, H., Önder, B. ve Alkım., U.B. (2003). İkiztepe II (Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Dönem Kazıları ). (İkinci Baskı). Ankara: Türk tarih Kurumu, 21. Aruz, J., Benzel, K. ve Evans, J. (2008). Beyond Babylon: Art, Trade and Diplomacy in The Second Millennium B.C. Newyork: Metropolitan Museum of Art/Yale, 76. Azrabay, G. (1964). Two Urartian Boot-Shaped Vessels. Artibus Asiae, 27(1/2), Bilgen, N., Coşkun, G. ve Kuru, A. (2010, Haziran). Seyitömer Höyüğü 2009 Yılı Kazısı. 32.Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, Bittel, K. und Naumann, R. (1939). Vorlaufiger Beriche Über die Ausgrabungen in Boğazköy Mitteilungen der Deutschen Orient- Gesellschaft, 77, Bittel, K., Ewan, C. ve Osten, H. (1933). Ankara Müzesine Kayseri Civarında Kâin Kültepeden Getirilen Yeni Eserler. Türk Tatrih Arkeologya ve Etnografya Dergesi, (1), İstanbul, Çilingiroğlu, A. (1986). Van- Gölü Havzasında 2.Bin Boyalı Çanak Çömlek Geleneği. IX.Türk Tarih Kongresi, 1(9), Darga, A.M. (1992). Hitit Sanatı. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Yayınları, res.37. Duman, A. (1988). Vücedol. Three Thousand Years B.C. Zagreb, Muzejski Prostor, 147. Duru, R. (1992). Höyücek Kazıları XIII. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, Duru, R. (1994). Höyücek Kazıları XV. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1, Duru, R. (2005). Excavation At Bademağacı in ANDEM, (2005-3), Duru, R. ve Umurtak, G. (2005). Höyücek Kazılarının Sonuçları. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 111,112. Duru, R. ve Umurtak, G. (2008). Bademağacı Kazıları Yılları Çalışma Raporu. Belleten, 72( ), Emre, K. (1968). Acemhöyük Seramiği. Anadolu, X,

64 48 Fischer, F. (1963). Die Hethitische Keramik Von Boğazköy (Fünfundesiebzig Druck). Berlin: Deutschen Orient-Gesellschaft, 155. Genouillac, H. (1926a). Céramique Cappadocienne, İnventoriee Et decrite Avec Une İntroduction. (Premiere Edition). Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner, Genouillac, H. (1926b). Céramique Cappadocienne, İnventoriee Et decrite Avec Une İntroduction. (Finaliste Edition). Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner, 41. Ghadim, F.İ. (2005). Haluk Perk Müzesi nden Çizme Biçimli Bir Kap. Tuliya. (1), İnternet: Kwan, S. (2004). Chinese Neolithic Poterry. The Muwen Tang Collection Series, Vol.1. adresinden 10 Nisan 2013 de alınmıştır. Koşay, H.Z. ve Akok, M. (1973). Alacahöyük Kazısı Çalışmaları ve keşiflere Ait İlk Rapor. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 21. Madhloom, T. A. (1970). The Chronology of Neo-Assyrian Art. London: The Athlone Press, ph.26. Müller, H. (1968). HandBuch Der Vorgeschichte. C.H. Beck sche Verlagsbuchhandlung, 470. Osten, H. H. and Schmidt, E. (1930). The Alishar Hüyük Season of 1927 part 1. (sixth Edition). Chicago: Oriental İnstitute Communications, 20. Osten, H.H. (1937). The Alishar Hüyük Season of 1930 and 1932 part 2. (Twenty Eighth Editiıon). Chicago: Oriental İnstitute Communications, ph. 216/ c, 963. Osten, H.H. and Schmidt, E. (1932). The Alishar Hüyük Season of 1927 part 2. (seventh Edition). Chicago: Oriental İnstitute Communications, 37. Özfırat, A. (1994). M.Ö. II. Binyılda Doğu Anadolu Boyalı Seramik Kültürleri Üzerine Araştırmalar. XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı Özfırat, A. (2001). Doğu Anadolu Yayla-Kültürleri (M.Ö. II. Binyıl), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 23. Özfırat, A. (2002). Van-Ürmiye Kültürüne (M.Ö. II. Binyıl) Ait Ayakkabı Biçimli Kaplar. Belleten. 66(245), Özgüç, N. (1965). Kültepe Mühür Baskılarında Anadolu Grubu. (beşinci Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 44. Özgüç, N. (1968). Acemhöyük Kazıları. Anadolu, X, 1-28.

65 49 Özgüç, T. (1959). Kültepe-Kaniş: Asur Ticaret Kolonilerinin Merkezinde Yapılan Araştırmalar, Ankara, Türk Tarih Kurumu, Özgüç, T. (1961) Kültepe-Kanesch: Mittelpunkt der Assyrischen Handelskolonien in Anatolien. Kunst und Kultur der Hethiter, 75. Özgüç, T. (1986). Kültepe-Kaniş II. New Researches at The Trading Center of Ancient Near East. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 69. Özgüç, T. (2002). Adak ve Libasyon. Hititler ve Hitit İmparatorluğu, Bonn, 449. Özgüç, T. (2005). Kültepe Kaniş/ Neşa. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 5. Özgüç, T. ve Özgüç, N. (1953). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Kültepe Kazısı Raporu (Beşinci Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 94. Romano, İ. B. (1995). The Terracotta Figurines and Related Vessels. Philadelphia: The University of Pennsylvania Museum of Archaeology, Schmidt, E. (1932). The Alishar Hüyük Season of 1928 and 1929 Part 1. Chicago: Oriental İnstitute Communications, 133. Seeher, J. (1999). Boğazköy-Hattuşa 1997 Yılı Çalışmaları. XX. Kazı Sonuçları Toplantısı,1, Sevin, V. (2003). Anadolu Arkeolojisi. (üçüncü Baskı). İstanbul: Der Yayınları, İstanbul, 153. Sevin, V. (2005a). Hakkari Taşları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, res Sevin, V. (2005b). Urartu Çanak Çömlekçiliği. ArkeoAtlas, (4), İstanbul, Sevin, V. (2005c). Çavuştepe II. Sarduri nin Görkemi. ArkeoAtlas, (4), Sevin, V. ve Özfırat, A. (1999). Anadolu da Yeni Bir Uygarlık/Hakkâri Stelleri: Hubuşkia Prenslerip. Arkeoloji ve Sanat, (87), 6-9. Simonyan, A. E. (1996). Pasteurs et Chefs de Guerre au Bronze Moyen (XXIII XXII Siecle Avant J.C.). Armenie: Tresors de I Armenie Ancienne, des Origines au IV Siecle,

66 EKLER 50

67 51 EK-1. Katalog Resim 2.1 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Höyücek Tarihleme: Tapınak dönemi/enç Boyutları: Ağız gen: 10 cm; Yük: 16 cm Env. No: P Resim 3.1 Formu: çizme biçimli kap Buluntu yeri: İkiztepe Tarihleme: İTÇ I Boyutları: - Resim 3.2 Formu: Pabuç biçimli kap Buluntu yeri: Boğazköy Tarihleme: İTÇ III Boyutları: Uz.: 19,5 cm Resim 4.1 Formu: Çizme biçimli çift kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Büyüğünün Yük.: 14, 3 cm; Uz.: 9,1 cm. Küçüğünün Yük.: 8,4 cm; Uz.: 13 cm Env. No: Kt. 77/k 118:L Resim 4.2 Formu: Çizme biçimli çift kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: - Resim 4.3 Formu: Çizme biçimli çift kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 12,3 cm; Uz.: 12,4 cm Resim 4.4 Formu: Çizme biçimli bağlı olarak bir kap

68 52 EK-1. (devam) Katalog Buluntu yeri: kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Uz: 10 cm Resim 4.5 Formu: Çizme biçimli bir Kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: - Env. No: Kt. 1/k 160 Resim 4.6 Formu: Çizme biçimli bir kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Uz.: 10 cm; Yük.: 10.5 cm Env. No: Kt. m/k 77:L Resim 4.7 Formu: Çizme biçimli çift kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: - Env. No: Kt. m/k Resim 4.8 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 5,7 cm; Gen.: 8,9 cm Env. No: Resim 4.9 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Kültepe Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 8 cm Resim 4.10 Formu: Çizme biçimli kap parçası Buluntu yeri: Acemhöyük

69 53 EK-1. (devam) Katalog Tarihleme: ATKÇ Boyutları: - Resim 4.11 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Boğazköy Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Uz.: 9,5 cm Resim 4.12 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Boğazköy Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 10 cm; Uz.: 14,2 cm Env. No: Nr. 333/h Resim 4.13 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Boğazköy Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 11 cm; Uz.: 14,7 cm Env. No: 75/h Resim 4.14 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Seyitömer Tarihleme: ATKÇ Boyutları: - Resim 4.15 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: ATKÇ Boyutları: Yük.: 180 mm; Uz.: 230 mm; Gen.: 90 mm Env. No: 104 (AO. 9440). Resim 4.17 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: EHD Boyutları: -

70 54 EK-1. (devam) Katalog Resim 4.18 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: EHD Boyutları: - Resim 4.19 Formu: Çizme biçimli kap parçası Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: EHD Boyutları: - Resim 4.20 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: EHD Boyutları: - Resim 4.21 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: EHD Boyutları: - Resim 4.22 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Alacahöyük Tarihleme: OHD Boyutları: Yük.:10 cm; Uz.: 16 cm; Ağız gen.: 5,5 cm Resim 4.23 Formu: Kısa konçlu çizme biçimli çift kap Buluntu yeri: Van Tarihleme: M.Ö. 2. binyıl/ OTÇ Boyutları: Uz.: 15.5 cm; Yük.: 10.5cm; Ağız çapı: 4.5 ve 5.5 cm Env. No: Resim 4.24 Formu: Kısa konçlu çizme biçimli kap Buluntu yeri: Van

71 55 EK-1. (devam) Katalog Tarihleme: M.Ö. 2. binyıl/ OTÇ Boyutları: Uz.: 18 cm; Yük.: 12.5 cm; Ağız çapı: 5.5 cm Env. No: Resim 4.25 Formu: Uzun konçlu çizme biçimli kap Buluntu yeri: Van Tarihleme: M.Ö. 2. binyıl/ OTÇ Boyutları: Uz.: 16 cm; Yük.: 13 cm; Ağız çapı: 4 cm Env. No: Resim 5.1 Formu: Çizme biçimli kap parçası Buluntu yeri: Alişar Tarihleme: YHD Boyutları: Uz.: 134 mm; Yük.: 048 mm; Gen.: 053 mm Resim 5.2 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: mm; Uz.: mm; Gen.: mm Resim 5.3 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: 048 mm; Uz.: 090 mm; Gen.: mm Resim 5.4 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: 079 mm; Uz.: 098 mm; Gen.: 039 mm Resim 5.5 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: 045 mm; Uz.: 074 mm; Gen.: 034 mm

72 56 Resim 5.6 Formu: Çizme biçimli kap Buluntu yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: 051 mm; Uz.: 069 mm; Gen.: 081 mm EK-1. (devam) katalog Resim 5.7 Formu: Çizme biçimli kap parçası Buluntu Yeri: Gordion Tarihleme: FD Boyutları: Yük.: 045 mm; Uz.: 074 mm; Gen.: mm

73 57 EK-2. Kültepe den bitişik çift kap Şekil 2.1. Kültepe ye ait kırılmış kabın ikinci parçası

74 58 EK-3. Van bölgesine ait iki kap Şekil 3.1. Kabın bezemeleri ve ucundaki bulunan eklentesidir Şekil çizmenin ön kısmı ve gövdesinde bulunan üçgen motifleri

75 59 EK-4. Gordion a ait çizme biçimli kaplar Şekil kırmızı, siyah ve beyaz renkli üçgen ve kare şekli motifleri Şekil Beyaz yüzeyin üstüne yapılan kımızı renkli motifleri Şekil 4.3. kımızı astarlı üzerine iki tarafta yapılan üçgen şeklinde motifleri

76 60 ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Soyadı, adı : ALASSAD Zaınab Uyruğu : Suriye Doğum tarihi ve yeri : Edlib Medeni hali : Evli Telefon : Faks : - e-posta : zainab.alasaad@yahoo.com Eğitim Derecesi Okul/Program Mezuniyet yılı Yüksek lisans 2014 Lisans 2009 Lise 2005 İş Deneyimi, Yıl Çalıştığı Yer Görev - Yabancı Dili Türkçe, İngilizce Yayınlar - Hobiler Kitap okuma, Yüzme

77 GAZİ GELECEKTİR...

78 ZAINAB ALASSAD ARKEOLOJİ BİLİM DALI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ANADOLU DA NEOLİTİK ÇAĞ DAN DEMİR ÇAĞI SONUNA KADAR AYAKKABI BİÇİMLİ RİTONLAR ZAINAB ALASSAD EYLÜL 2014 ARKEOLOJİ BİLİM DALI EYLÜL 2014

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1 ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1 Frigler Frigler Troya VII-a nın tahribinden (M.Ö. 1190) hemen sonra Anadolu ya Balkanlar üzerinden gelen Hint Avupa kökenli kavimlerden biridir.

Detaylı

MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI

MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. 58.01.0.02 ÇİMENYENİCE KÖYÜ, KÖROĞLU TEPELERİ, I39-a4 MAĞARALARI VE YERLEŞİM ALANI İL SİVAS İLÇE HAFİK MAH.-KÖY VE MEVKİİ Çimenyenice Köyü GENEL

Detaylı

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu Ders 11: Philia Kültürü ve Anadolu Bağlantıları Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi

Detaylı

Frigler Frigler Troya VII-a nın tahribinden (M.Ö. 1190) hemen sonra Anadolu ya Balkanlar üzerinden gelen Hint Avupa kökenli kavimlerden biridir. Frig tarihini Frigler in yeterli sayıda yazılı belge bırakmamış

Detaylı

RESULOĞLU YERLEŞİMİ VE MEZARLIK ALANI 2013 YILI KAZI RAPORU

RESULOĞLU YERLEŞİMİ VE MEZARLIK ALANI 2013 YILI KAZI RAPORU RESULOĞLU YERLEŞİMİ VE MEZARLIK ALANI 2013 YILI KAZI RAPORU Resuloğlu yerleşimi ve mezarlık alanı Çorum / Uğurludağ sınırları içinde, Resuloğlu (Kaleboynu) Köyü nün kuş uçumu 900 m kuzeybatısındadır. Yerleşim

Detaylı

HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU

HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU VI. BÖLÜM HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU HASSUNA KENTİNİN STRATİGRAFİSİ Hassuna, Halaf ve Ubeyd Kültürüne geçiş için de önemli Bir merkezdir VI. Seviyeden İtibaren Halaf ve Ubeyd Seramikleri de mevcut. (VI-XV)

Detaylı

ABSTRACT ANAHTAR SÖZCÜKLER / KEY WORDS

ABSTRACT ANAHTAR SÖZCÜKLER / KEY WORDS ÖZ İ.Ö II. Bin Yıl Orta Anadolu Pişmiş Toprak Gaga Ağızlı Testileri isimli yüksek lisans bitirme tezimizde, Orta Anadolu daki bilimsel kazılardan ele geçen, satın alma yoluyla müzelere kazandırılan ve

Detaylı

2007-2010 İzmir İli Arkeolojik Yüzey Araştırmaları

2007-2010 İzmir İli Arkeolojik Yüzey Araştırmaları 2007-2010 İzmir İli Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Menderes İlçesi: Menderes ilçesine bağlı Oğlananası Köyü ne yakın, köyün 3-4 km kuzeydoğusunda, Kısık mobilyacılar sitesinin arkasında yer alan büyük

Detaylı

15. MÜZE ÇALIŞMALARI ve KURTARMA KAZILARI SEMPOZYUMU

15. MÜZE ÇALIŞMALARI ve KURTARMA KAZILARI SEMPOZYUMU T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 15. MÜZE ÇALIŞMALARI ve KURTARMA KAZILARI SEMPOZYUMU 24-26 NİSAN 2006 ALANYA T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No : 3082

Detaylı

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI ANTİK ÇAĞDA SERAMİK BEZEME TEKNİKLERİ Antik çağda seramiklerin bezenmesinde/süslenmesinde seyreltilmiş/sulandırılmış kil içeren ve firnis olarak anılan

Detaylı

STRATONIKEIA ANTİK KENTİ SU YAPILARI. Antik kent Muğla Milas yolu üzerindedir. Aşağıda görüldüğü gibi Helenistik kurulmuştur.

STRATONIKEIA ANTİK KENTİ SU YAPILARI. Antik kent Muğla Milas yolu üzerindedir. Aşağıda görüldüğü gibi Helenistik kurulmuştur. STRATONIKEIA ANTİK KENTİ SU YAPILARI Antik kent Muğla Milas yolu üzerindedir. Aşağıda görüldüğü gibi Helenistik kurulmuştur. 1 2 MİLAS MÜZE MÜDÜRÜ HALUK YALÇINKAYA TARAFINDAN YAZILMIŞ RAPOR Muğla, Yatağan

Detaylı

Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları

Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı ve Çevresi Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları Yrd. Doç. Dr. Yiğit H. Erbil, Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Anıtı

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ ENV. NO. SİT ADI

TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ ENV. NO. SİT ADI TÜRKİYE DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI ENVANTERİ ENV. NO. ZARA ŞEHİTLİĞİ İL SİVAS İLÇE ZARA MAH.-KÖY VE MEVKİİ GENEL TANIM: Sivas ili, Zara ilçe merkezinde bulunan ve Milli Savunma Bakanlığı, Zara Askerlik

Detaylı

PANAZTEPE- MENEMEN KAZISI

PANAZTEPE- MENEMEN KAZISI PANAZTEPE- MENEMEN KAZISI 1982 yılında Manisa Müzesine satılan bir grup eser bilim dünyasının dikkatini çekti. Bu eserler bir mezarlık soygununa işaret ediyordu. Soyulan mezarlar açıkça M.Ö. 2. binyılın

Detaylı

2006 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI

2006 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI 2006 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI Aykut ÇINAROĞLU 1 Duygu ÇELİK Alaca Höyük te 2006 yılı kazı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nün olurları ile 26 Haziran

Detaylı

ORTA /OLGUN BRONZ ÇAĞ M.Ö

ORTA /OLGUN BRONZ ÇAĞ M.Ö ORTA /OLGUN BRONZ ÇAĞ M.Ö.2500-2000 Anadolu uzun bir duraklama sürecinden sonra Olgun Bronz Çağ da yeniden parlak bir dönem yaşar. Yazı henüz kullanılmamakla birlikte uygarlık üstün bir düzeye ulaşmıştır.

Detaylı

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ Burcu Aslı ÖZKAN İlk Çağda Anadolu da kurulan bazı uygarlıklar Hitit, Frig,Urartu, Lidya. HİTİTLER MÖ(1700) Başkenti Hattuşa (Boğazköy) Malatya Orta Anadolu

Detaylı

URARTULAR. topografik özelliklerinden dolayı federasyon üyelerinin birbirleriyle bağları gevşekti.

URARTULAR. topografik özelliklerinden dolayı federasyon üyelerinin birbirleriyle bağları gevşekti. E T KİNLİK 5 URARTULAR U Y G A R L I K L A R T A R İ H İ - I A Y D A N D E M İ R K U Ş K AY N A K 1 : 178 (Lloyd, Seton, Türkiye nin Tarihi, Tübitak Yayınları, 2007, s. 106) K AY N A K 2 Hitit İmparatorluğu

Detaylı

KIRŞEHİR VE ÇEVRESİ DEMİR ÇAĞ YERLEŞMELERİ * THE IRON AGE SETTLEMENTS IN KIRŞEHİR AND SURROUNDING AREAS Veli ÜNSAL ** Murat POYRAZ ***

KIRŞEHİR VE ÇEVRESİ DEMİR ÇAĞ YERLEŞMELERİ * THE IRON AGE SETTLEMENTS IN KIRŞEHİR AND SURROUNDING AREAS Veli ÜNSAL ** Murat POYRAZ *** The Journal of İnternational Social Research Cilt: 10 Sayı: 52 Volume: 10 İssue: 52 Ekim 2017 October 2017 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 Doi Number: http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1919

Detaylı

Bu dönem hakkında en önemli bilgileri Uruk kentinden alıyoruz. Bu kentin bugünkü adı Warka'dır. Bağdat-Basra demiryolu üzerinde Hıdır istasyonu

Bu dönem hakkında en önemli bilgileri Uruk kentinden alıyoruz. Bu kentin bugünkü adı Warka'dır. Bağdat-Basra demiryolu üzerinde Hıdır istasyonu XI. BÖLÜM URUK ÇAĞI Uruk döneminin önemli bir karakteristiği de yerleşim miktarında görülen artış ve gelişimdir. İlk kez yerleşimler kent olarak adlandırılabilecek ölçüde büyümüştür. Dönemde daha karmaşık

Detaylı

VAN-URMİYE KÜLTÜRÜNE (M.Ö. II. BİNYIL) AİT AYAKKABI BİÇİMLİ KAPLAR

VAN-URMİYE KÜLTÜRÜNE (M.Ö. II. BİNYIL) AİT AYAKKABI BİÇİMLİ KAPLAR VAN-URMİYE KÜLTÜRÜNE (M.Ö. II. BİNYIL) AİT AYAKKABI BİÇİMLİ KAPLAR AYNUR ÖZFIRAT * Pişmiş topraktan yapılmış olan kaplar bazen ayak biçimli oluşlarıyla dikkat çekicidirler. Anadolu'da Geç Neolitik Çağ'dan

Detaylı

The Byzantine-Era Daily Use Pottery Found in the Thermal Spring in Allianoi

The Byzantine-Era Daily Use Pottery Found in the Thermal Spring in Allianoi ALLIANOI ANTİK ILICASI NDA ÜRETİLEN ERKEN BİZANS DÖNEMİ GÜNLÜK KULLANIM KAPLARI* **Hande YEŞİLOVA Öz Allianoi antik ılıcası içersinde, Geç Roma Erken Bizans Dönemi yerleşiminde bulunan, seramik fırınlarında

Detaylı

Simetrik biçimde, merkezi kompozisyon düzeninde,

Simetrik biçimde, merkezi kompozisyon düzeninde, Deniz AYDA i»lijli ngiliz Sanat Tarihçisi, Eleştirmen ve Şair 5 jiliii olan Herber READ "Bir milletin sanatılljijijj nı ve du\;arlık derecesirii seramiği ile liül ölçün" demektedir. Çünkü seramiği yaratan

Detaylı

İnsanların var oluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden

İnsanların var oluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden Tarih Öncesi Devirlerde Anadolu Video Ders Anlatımı TARİH ÖNCESI DEVİRLERDE ANADOLU Türkiye tarih öncesi devirlerde üzerinde birçok medeniyet kurulan çok önemli bir yerleşim merkeziydi. Ülkemizin tarihi

Detaylı

I. KÜLTEPE'DE BULUNAN HAYVAN FİGÜRLERİ

I. KÜLTEPE'DE BULUNAN HAYVAN FİGÜRLERİ Tebliğler. X. I. KÜLTEPE'DE BULUNAN HAYVAN FİGÜRLERİ Dr. NİMET ÖZGÜÇ Arkeoloji Asistanı 1946 yılı 28 Mayısında Fakültemizin Eski Zamanlar Tarihi Enstitüsü ile Kültepe'ye yaptığımız tetkik gezisinde, köyün

Detaylı

Prof.Dr. ENGİN AKDENİZ

Prof.Dr. ENGİN AKDENİZ Prof.Dr. ENGİN AKDENİZ Fen-edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya Ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri 1987-1991 Lisans Ege Üniversitesi 1991-1993 Yüksek Lisans Ege Üniversitesi

Detaylı

Uygarlığın Doğuşu ve İlk Çağ Uygarlıkları Video Flash Anlatımı 2.ÜNİTE: UYGARLIĞIN DOĞUŞU VE İLK UYGARLI

Uygarlığın Doğuşu ve İlk Çağ Uygarlıkları Video Flash Anlatımı 2.ÜNİTE: UYGARLIĞIN DOĞUŞU VE İLK UYGARLI Uygarlığın Doğuşu ve İlk Çağ Uygarlıkları Video Flash Anlatımı 2.ÜNİTE: UYGARLIĞIN DOĞUŞU VE İLK UYGARLI 1.KONU: TARİHÎ ÇAĞLARA GİRİŞ 2.KONU: İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI 1.K0NU TARİHİ ÇAĞLARA GİRİŞ İnsan, düşünebilme

Detaylı

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU KAZI DESTEĞİ: POLEMAİOS ONUR ANITININ KAZI, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON RAPORU

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU KAZI DESTEĞİ: POLEMAİOS ONUR ANITININ KAZI, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON RAPORU ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU KAZI DESTEĞİ: POLEMAİOS ONUR ANITININ KAZI, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON RAPORU Kutsal alanlardaki Onur Anıtları, kente ya da kentin kutsal alanlarına maddi ve

Detaylı

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir.

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir. KARATEPE Çambel, H., 1948, Karatepe. An Archaeological Introduction, Oriens I. pp.147-162 Çambel, H., 1949, Karatepe., Belleten XIII/49. s.21-34. Bossert, Th., Alkım, U.B., Çambel, H., 1950, Karatepe Kazıları

Detaylı

YAKIN DOĞU ARKEOLOJİSİ / GEÇ-HİTİT KRALLIĞI

YAKIN DOĞU ARKEOLOJİSİ / GEÇ-HİTİT KRALLIĞI YAKIN DOĞU ARKEOLOJİSİ / GEÇ-HİTİT KRALLIĞI Timothy P. Harrison PATİNA KRALLIĞI NIN BAŞKENTİ TELL TAYINAT Kazı çalışmaları, bit hilani olarak adlandırılan birkaç büyük saray kompleksini ve zarif bir şekilde

Detaylı

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 11. Hafta. Submiken Protogeometrik Dönem

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 11. Hafta. Submiken Protogeometrik Dönem KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ 11. Hafta Doç. Dr. Serdar Hakan ÖZTANER Submiken Protogeometrik Dönem Kaynakça: W.Kraiker - K.Kübler, Die Nekropolen des 12.bis 10.Jh. 1939. A.M. Mansel, Ege ve Yunan

Detaylı

Asur Ticaret Kolonileri Çağı

Asur Ticaret Kolonileri Çağı Asur Ticaret Kolonileri Çağı Yazının Anadolu topraklarında ilk kez ortaya çıkışı Mezopotamyalı tüccarlarla ilgilidir. Kuzey Mezopotamya da bir şehir olan Asur dan tüccarlar Anadolu ya gelerek burada ticaret

Detaylı

TARİH 1.

TARİH 1. TARİH 1 16.02.2017 ARİF ÖZBEYLİ ERBAA ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ TARİHİ ÇAĞLARA GİRİŞ... VE,TARİH YAZIYLA BAŞLAR TARİHİ ÖNCESİ DEVİRLER Taş Devri (MÖ.600.000-5500) Kalkolitik Dönem (MÖ.5500-2500) Maden Devri

Detaylı

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 3. Hafta. Saraylar Öncesi Çağ

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 3. Hafta. Saraylar Öncesi Çağ KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ 3. Hafta Saraylar Öncesi Çağ Kaynakça: MİNOS UYGARLIĞI S. Alexiou, Minos Uygarlığı, 1991. R. Treuil, P. Darcque, J.C. Poursat, G.Touchais, Les Civilisations Égéennes

Detaylı

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ. Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ. Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu 00052812/25 PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ Ders 10: Geç Kalkolitik Dönem Kissonerga Mosphilia & Lamba Lakkous Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı

Detaylı

yeşilova höyüğü Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin

yeşilova höyüğü Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin yeşilova höyüğü Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin Yeşilova Höyüğü; İzmir ili merkezinde, Bornova ilçesi sınırları içindeki Karacaoğlan mahallesinde, Manda çayı ile Gökdere arasında yer almaktadır. Yerleşim alanı

Detaylı

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI

İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI MISIR UYGARLIĞI İRAN UYGARLIĞI HİNT UYGARLIĞI ÇİN UYGARLIĞI DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI Kelime anlamı İki nehrin arası olan Mezopotamya,

Detaylı

AIZANOI KAZISI 2013 T.C. ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU - AİZANOİ KUZEY NEKROPOL KAZISI VE BULUNTULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ PROJESİ

AIZANOI KAZISI 2013 T.C. ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU - AİZANOİ KUZEY NEKROPOL KAZISI VE BULUNTULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ PROJESİ AIZANOI KAZISI 2013 T.C. ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU - AİZANOİ KUZEY NEKROPOL KAZISI VE BULUNTULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ PROJESİ [Tarihi seçin]2013 AİZANOİ KUZEY NEKROPOL KAZISI VE BULUNTULARIN

Detaylı

2005 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI

2005 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI 2005 YILI ALACA HÖYÜK KAZISI Aykut ÇINAROĞLU * Duygu ÇELİK Alaca Höyük te 2005 yılı kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nün izinleri ile 02.07.2005

Detaylı

HABERLER ÖZBEKİSTAN-TÜRKİYE ULUSLARARASI ARKEOLOJİK ÇALIŞMALAR PROJESİ: ÖZBEKİSTAN DA YERKURGAN MERKEZ TAPINAĞI 2013 YILI ARKEOLOJİK KAZI ÇALIŞMASI

HABERLER ÖZBEKİSTAN-TÜRKİYE ULUSLARARASI ARKEOLOJİK ÇALIŞMALAR PROJESİ: ÖZBEKİSTAN DA YERKURGAN MERKEZ TAPINAĞI 2013 YILI ARKEOLOJİK KAZI ÇALIŞMASI HABERLER ÖZBEKİSTAN-TÜRKİYE ULUSLARARASI ARKEOLOJİK ÇALIŞMALAR PROJESİ: ÖZBEKİSTAN DA YERKURGAN MERKEZ TAPINAĞI 2013 YILI ARKEOLOJİK KAZI ÇALIŞMASI İlk Özbekistan-Türkiye uluslararası arkeolojik çalışmalar

Detaylı

UŞAK İLİ NDE BULUNAN NEOLİTİK VE KALKOLİTİK BİR YERLEŞİM: ALTINTAŞ HÖYÜK

UŞAK İLİ NDE BULUNAN NEOLİTİK VE KALKOLİTİK BİR YERLEŞİM: ALTINTAŞ HÖYÜK Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2017/3, Sayı:28, s. 337-358 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2017/3, Number:28, p.337-358 UŞAK

Detaylı

M.Ö. 1200' LERDEN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI

M.Ö. 1200' LERDEN GÜNÜMÜZE ANADOLU UYGARLIKLARI M.Ö.. 1200' LERDEN GÜNÜMÜZE G ANADOLU UYGARLIKLARI M.Ö.. II. binin sonlarında, nda, boğazlar üzerinden Anadolu'ya olan Deniz Kavimleri GöçG öçleri köklk klü değişikliklere ikliklere neden olur. Anadolu'nun

Detaylı

URARTU UYGARLIĞI. Gülsevilcansel YILDIRIM

URARTU UYGARLIĞI. Gülsevilcansel YILDIRIM URARTU UYGARLIĞI Gülsevilcansel YILDIRIM 120213060 Urartular MÖ birinci yüzyılın başında, Van Gölü ve çevresinde önemli bir devlet Kuran ve günümüze kadar buradaki uygarlıkları etkilemiş bir kavimdir.

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU 23.9.2017 Arkeoloji Bölümü Düzey Teori Uyg. Lab. AKTS ARK101 - Arkeolojiye Giriş I L 2 0 0 4 Arkeoloji bilimine alt yapı

Detaylı

ALİŞAR IN YOZGAT ARKEOLOJİSİ VE ESKİÇAĞ TARİHİNE KATKISI

ALİŞAR IN YOZGAT ARKEOLOJİSİ VE ESKİÇAĞ TARİHİNE KATKISI ALİŞAR IN YOZGAT ARKEOLOJİSİ VE ESKİÇAĞ TARİHİNE KATKISI Özet Veli ÜNSAL 1 Yozgat ın güneydoğusunda, Alişar Köyü nün 2,5 km. kadar kuzeyindedir. Geniş bir ovanın ortasında bulunan Alişar, Anadolu nun büyük

Detaylı

BUNLARI BiLiYOR MUYDUNUZ

BUNLARI BiLiYOR MUYDUNUZ MİTOLOJİ'DE TANRILARIN VE TANRIÇALARIN KENTİ LETOON Fethiye - Kaş karayolunun 65 km. güneye sapılan yoldan takriben 3 km. gidildiğinde Letoon Antik Kenti'ne ulaşılır. Şair Ovidius un anlattığına göre,

Detaylı

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği varsayılan eksen çizgilerinin topoğrafik harita ya da arazi üzerindeki

Detaylı

2011 YILI RESULOĞLU KAZISI

2011 YILI RESULOĞLU KAZISI 2011 YILI RESULOĞLU KAZISI Çorum ili, Uğurludağ ilçesi, Resuloğlu köyü sınırları içerisinde alan Resuloğlu mezarlığı ve yerleşim alanında 2011 yılında gerçekleştirilen kazılar 18.07.2011-23.09.2011 tarihleri

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ YUNAN UYGARLIĞI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ YUNAN UYGARLIĞI ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ YUNAN UYGARLIĞI İÇİNDEKİLER Yunan Uygarlığı Hakkında Genel Bilgi Yunan Dönemi Kentleri Yunan Dönemi Şehir Yapısı Yunan Dönemi

Detaylı

GÜNCEL ARKEOLOJİK BULGULAR IŞIĞINDA GİRESUN İLİNİN DAĞLIK KESİMİNİN PREHİSTORYASI * Salih KAYMAKÇI

GÜNCEL ARKEOLOJİK BULGULAR IŞIĞINDA GİRESUN İLİNİN DAĞLIK KESİMİNİN PREHİSTORYASI * Salih KAYMAKÇI 2017 3 / 4 (15-29) 1234567 GÜNCEL ARKEOLOJİK BULGULAR IŞIĞINDA GİRESUN İLİNİN DAĞLIK KESİMİNİN PREHİSTORYASI * Salih KAYMAKÇI ** Yrd. Doç. Dr., Erzincan Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü,

Detaylı

İktisat Tarihi II. IV. Hafta

İktisat Tarihi II. IV. Hafta İktisat Tarihi II IV. Hafta İnsan Bilgisinde Devrim - devam Çağdaş yabanlarda olduğu gibi eski çağlarda tıp kuramının özü büyüydü. II. Devrimden sonra Babil de doktorlar aynı zamanda rahipti. Mısır da

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ DERS KATALOĞU 27.2.2017 Arkeoloji Bölümü Düzey Teori Uyg. Lab. AKTS ARK101 - Arkeolojiye Giriş I L 2 0 0 4 Arkeoloji bilimine alt yapı

Detaylı

HARİTA OKUMA BİLGİSİ

HARİTA OKUMA BİLGİSİ HARİTA OKUMA BİLGİSİ 1. Harita üzerinde gösterilen işaretlerden hangisi uluslararası yol numarasıdır? a) O-3 b) E-80 c) D100 d) K2 2. Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün matematiksel

Detaylı

BİRECİK REHBER KİTAP. Birecik Turizm Envanteri Projesi T.C. BİRECİK KAYMAKAMLIĞI 2011

BİRECİK REHBER KİTAP. Birecik Turizm Envanteri Projesi T.C. BİRECİK KAYMAKAMLIĞI 2011 Birecik Turizm Envanteri Projesi Bu kitabın içeriğinden sadece Birecik İlçesi ve Köylerine Hizmet Götürme Birliği sorumludur ve bu içeriğin herhangi bir şekilde DPT'nin veya Karacadağ kalkınma Ajansı'nın

Detaylı

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS

SULTAN IZZETTIN KEYKAVUS TÜRBESİ, 1217, SİVAS SELÇUKLU MİMARİSİ Selçuklular Orta Asya dan Anadolu ve Ön Asya ya yolculuklarında Afganistan, İran, Irak, Suriye topraklarındaki kültürlerden ve mimari yapılardan etkilenmiş, İslam dinini kabul ederek

Detaylı

ARKEOLOJİK VERİLER IŞIĞINDA DOĞU ANADOLU GEÇ DEMİR ÇAĞI (MÖ 7.-4. Y.Y.) ÇANAK ÇÖMLEĞİ* LATE IRON AGE (7.-4

ARKEOLOJİK VERİLER IŞIĞINDA DOĞU ANADOLU GEÇ DEMİR ÇAĞI (MÖ 7.-4. Y.Y.) ÇANAK ÇÖMLEĞİ* LATE IRON AGE (7.-4 Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 37 Volume: 8 Issue: 37 Nisan 2015 April 2015 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 ARKEOLOJİK VERİLER

Detaylı

Hitit Çanak Çömleğinde Hayvan Tasvirleri

Hitit Çanak Çömleğinde Hayvan Tasvirleri Hitit Çanak Çömleğinde Hayvan Tasvirleri Ebru Oral Yrd. Doç. Dr., Batman Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü. ebruorl@hotmail.com ANIMAL DEPICTIONS IN HITTITE POTTERY Abstract It

Detaylı

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Makedonya Cumhuriyeti ; 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan,

Detaylı

Bayraklı Höyüğü - Smyrna

Bayraklı Höyüğü - Smyrna Bayraklı Höyüğü - Smyrna Meral AKURGAL Smyrna, İzmir Bayraklı daki höyük üzerinde yer alır. Antik dönemde batısı ve güneyi denizle çevrili küçük bir yarımadacıktır. Yüz ölçümü yaklaşık yüz dönüm olan Bayraklı

Detaylı

Söyleşi DERNEĞİMİZ GENEL SEKRETERİ SONER ATEŞOĞULLARI DOMUZTEPE KAZI BAŞKANI PROF. DR. ELİZABETH CARTER İLE SÖYLEŞTİ

Söyleşi DERNEĞİMİZ GENEL SEKRETERİ SONER ATEŞOĞULLARI DOMUZTEPE KAZI BAŞKANI PROF. DR. ELİZABETH CARTER İLE SÖYLEŞTİ DERNEĞİMİZ GENEL SEKRETERİ SONER ATEŞOĞULLARI DOMUZTEPE KAZI BAŞKANI PROF. DR. ELİZABETH CARTER İLE SÖYLEŞTİ Soner ATEŞOĞULLARI* Kaç yıldır Türkiye de çalışıyorsunuz? Türkiye deki çalışmalarım ilk olarak

Detaylı

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU KONU 1 TUNÇ ÇAĞINDA EGE KÜLTÜRLERİ

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU KONU 1 TUNÇ ÇAĞINDA EGE KÜLTÜRLERİ ANTİK ÇAĞDA ANADOLU KONU 1 TUNÇ ÇAĞINDA EGE KÜLTÜRLERİ Girit te M.Ö. 3. binde kurulmuş olan Minos uygarlığı Akdeniz de Yunan kültürüne temel olan en gelişmiş uygarlıktır. Girit adası konumu ve korunaklı

Detaylı

BURGAZ KAZILARI 2008 YILI ÇALIŞMALARI

BURGAZ KAZILARI 2008 YILI ÇALIŞMALARI BURGAZ KAZILARI 2008 YILI ÇALIŞMALARI Numan Tuna, Nadire Atıcı, İlham Sakarya Burgaz örenyerindeki 2008 yılı kazı, belgeleme ve restorasyon-konservasyon çalışmaları Prof.Dr. Numan Tuna başkanlığındaki

Detaylı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı III. ÜNİTE TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE İLK TÜRK DEVLETLERİ ( BAŞLANGIÇTAN X. YÜZYILA KADAR ) A- TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI I-Türk Adının Anlamı

Detaylı

ARKEOJEOFİZİKSEL ÇALIŞMA RAPORU

ARKEOJEOFİZİKSEL ÇALIŞMA RAPORU PATARA LİMANI ARKEOJEOFİZİKSEL ÇALIŞMA RAPORU DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DENİZ BİLİMLERİ VE TEKNOLOJİSİ ENSTİTÜSÜ Bakü Bulvarı No: 100 35340 İnciraltı, İZMİR Özet Patara Kazısı nda, iç liman ve haliç çevresinde

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ Kasım, 2017

ÖZGEÇMİŞ Kasım, 2017 ÖZGEÇMİŞ Kasım, 2017 KİŞİSEL BİLGİLER Adı: Güzel Soyadı: ÖZTÜRK Doğum Yeri ve Tarihi: Aralık, 05.01.1985 Mesleği: Araştırma Görevlisi/Arkeolog. Adres: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi,

Detaylı

TARĠH TÜRKLERDEN ÖNCE ANADOLU

TARĠH TÜRKLERDEN ÖNCE ANADOLU T.C. KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞI TÜRKĠYE KÜLTÜR PORTALI PROJESĠ TARĠH TÜRKLERDEN ÖNCE ANADOLU 2009 ANKARA 2.1. Anadolu da Ġlk Yerleşmeler 2.1.1.Çatalhöyük Anahtar Kelimeler: Çatalhöyük Daha çok Anadolu

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ ANABİLİM DALI DERS KATALOĞU

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ ANABİLİM DALI DERS KATALOĞU ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ ANABİLİM DALI DERS KATALOĞU 20.9.2017 Arkeoloji Programı Düzey Teori Uyg. Lab. AKTS ARKE501 - Antik Çağ Yontu Sanatı I YL 3 0 0 5 Understanding

Detaylı

bu şehirle, yani Hattuşa ile çok yakından ilgilidir. Yüzyıllarca Hititler e başkentlik yapacak olmasının yanı sıra Hitit siyasal ve kültürel tarihi

bu şehirle, yani Hattuşa ile çok yakından ilgilidir. Yüzyıllarca Hititler e başkentlik yapacak olmasının yanı sıra Hitit siyasal ve kültürel tarihi Hititler Anadolu da ilk kez geniş çaplı siyasal birliği, hatta bir imparatorluğu kurmuş olan Hititler in bu topraklarda varlığı Asur Ticaret Kolonileri Çağı ndan itibaren saptanabilmektedir. Asurlu tüccarlardan

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Prehistorik Dönem Yapı Kültürü

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Prehistorik Dönem Yapı Kültürü ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ Prehistorik Dönem Yapı Kültürü PREHİSTORİK DÖNEM NEDİR? Yazının bulunmasından önceki çağlara prehistorik (tarih öncesi çağlar) dönem denir.

Detaylı

YEŞİLOVA HÖYÜĞÜ- İZMİR İN PREHİSTORİK YERLEŞİM ALANI

YEŞİLOVA HÖYÜĞÜ- İZMİR İN PREHİSTORİK YERLEŞİM ALANI YEŞİLOVA HÖYÜĞÜ- İZMİR İN PREHİSTORİK YERLEŞİM ALANI Yeşilova Höyüğü İzmir in Prehistorik Yerleşim Alanı içinde 2005 yılından beri kazısı süren bir yerleşim merkezidir. Kazı çalışmaları, Ege Üniversitesi,

Detaylı

AKSARAY ÜNİVERSİTESİ SABİRE YAZICI FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ LİSANS DERS KATALOĞU I.SINIF 1.YARIYIL ZORUNLU DERSLER (1.

AKSARAY ÜNİVERSİTESİ SABİRE YAZICI FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ LİSANS DERS KATALOĞU I.SINIF 1.YARIYIL ZORUNLU DERSLER (1. AKSARAY ÜNİVERSİTESİ SABİRE YAZICI FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ LİSANS DERS KATALOĞU I.SINIF 1.YARIYIL ZORUNLU DERSLER (1.DÖNEM) ARK 101 Prehistorik Arkeoloji Terminolojisi I 2 0 2 3 ARK 103

Detaylı

Urla / Klazomenai Kazıları

Urla / Klazomenai Kazıları Urla / Klazomenai Kazıları Oniki İon kenti arasında anılan Klazomenai, Urla-Çeşme yarımadasının kuzey kıyısında, İzmir Körfezi'nin ortalarında yer almaktadır. Klazomenai arazisinin (khora) doğuda Smyrna

Detaylı

Pistacia terebinthus L. (Menengiç)

Pistacia terebinthus L. (Menengiç) Pistacia terebinthus L. (Menengiç) Genel coğrafi dağılışı batıda Kanarya adalarından başlayarak doğu Akdeniz ve Anadolu ya ulaşır. Türkiye de özellikle Batı ve Güney Anadolu daki maki formasyonu içerisinde

Detaylı

A D I Y A M A N Ü N İ V E R S İ T E S İ

A D I Y A M A N Ü N İ V E R S İ T E S İ A D I Y A M A N Ü N İ V E R S İ T E S İ F E N E D E B İ Y A T F A K Ü L T E Sİ A R K E O L O J İ B Ö L Ü M Ü T A N I T I M K İ T A P Ç I Ğ I 2018-2019 İ Ç E R İ K B ö l ü m ü m ü z M i s y o n & V i z

Detaylı

SANAT TARİHİ SANAT TARİHİ NEDİR? Sanat Tarihi, geçmişte varlık göstermiş uygarlıkların ortaya koyduğu her tür taşınır ve taşınmaz maddi kültür varlıklarını inceleyen bir bilim dalıdır. Güzel Sanatlar ve

Detaylı

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları

KURTALAN İLÇESİ. Siirt deki Kültür Varlıkları KURTALAN İLÇESİ Siirt deki Kültür Varlıkları 163 3.5. KURTALAN İLÇESİ 3.5.1. ERZEN ŞEHRİ VE KALESİ Son yapılan araştırmalara kadar tam olarak yeri tespit edilemeyen Erzen şehri, Siirt İli Kurtalan İlçesi

Detaylı

İKİ HİTİT YAPI-ADAK ÇİVİSİ

İKİ HİTİT YAPI-ADAK ÇİVİSİ ARCHIVUM ANATOLICUM (ArAn) 10/1 2016 47-54 İKİ HİTİT YAPI-ADAK ÇİVİSİ Ali ÖZCAN * Enver AKGÜN ** Öz Bu çalışmanın konusunu, Konya Müze Müdürlüğü ne bağlı Arkeoloji Müzesi envanterinde 2010.10.3, 2013.17.9

Detaylı

Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ)

Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ) Muhammet ARSLAN KARS KÜMBET CAMİİ (ONİKİ HAVARİLER KİLİSESİ) Oniki Havariler Kilisesi olarak da bilinen Kümbet Camii, Kars Kalesi nin güneye bakan yamacında bulunmaktadır. Üzerinde yapım tarihini veren

Detaylı

PANAZTEPE KAZISI. Armağan ERKANAL-ÖKTÜ

PANAZTEPE KAZISI. Armağan ERKANAL-ÖKTÜ PANAZTEPE KAZISI Armağan ERKANAL-ÖKTÜ 1985 yılından itibaren yürütülmekte olan Panaztepe Kazıları, Erken Tunç Çağı ndan Osmanlı Dönemine kadar uzanan süreç boyunca kronolojik bir gelişimin varlığını ortaya

Detaylı

ÇANAKKALE SERAMİKLERİ Suna ve İnan KIRAÇ KOLEKSİYONU Antalya Kaleiçi Müzesi

ÇANAKKALE SERAMİKLERİ Suna ve İnan KIRAÇ KOLEKSİYONU Antalya Kaleiçi Müzesi ÇANAKKALE SERAMİKLERİ Suna ve İnan KIRAÇ KOLEKSİYONU Antalya Kaleiçi Müzesi Ece Güneş ERTEN e-posta: ece.g.erten@gmail.com 1. SEPET TABAK 19.yy. sonu - 20.yy. başı h.: 9.4 cm. kenar: 27 cm. dip: 11 cm.

Detaylı

UYGARLIKLAR TARİHİ-I AYDAN DEMİRKUŞ. 1. Tüm öğrencilere Çalışma Kâğıdı dağıtılır.

UYGARLIKLAR TARİHİ-I AYDAN DEMİRKUŞ. 1. Tüm öğrencilere Çalışma Kâğıdı dağıtılır. ETKİNLİK 1 SESSİZ SİNEMAYLA TARİHÖNCESİ ANADOLU ETKİNLİK ADIMLARI 1. Tüm öğrencilere Çalışma Kâğıdı dağıtılır. 2. Etkinliğe başlamadan önce hazırlık olarak Çalışma Kâğıdı nın birinci maddesinde yer alan

Detaylı

ÜLKER (OKÇUOĞLU) MUNCUK MÜZESİNDE BULUNAN HAVLULARDAN ÖRNEKLER

ÜLKER (OKÇUOĞLU) MUNCUK MÜZESİNDE BULUNAN HAVLULARDAN ÖRNEKLER G.Ü. SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ ÜLKER (OKÇUOĞLU) MUNCUK MÜZESİNDE BULUNAN HAVLULARDAN ÖRNEKLER 1 Yrd.Doç.Nursel BAYKASOĞLU **Yrd.Doç.Dr. Tomris YALÇINKAYA Türk kültüründe temizliğe verilen önem, temizlik

Detaylı

Konu 6: Çanak Çömlekli Neolitik

Konu 6: Çanak Çömlekli Neolitik Konu 6: Çanak Çömlekli Neolitik Çanak Çömlekli Neolitik Çağ, sadece çanak çömlek yapımının başlamasından daha fazla şey ifade eder. Çanak Çömlek Öncesi Neolitik, besin üretici yaşam tarzına doğru bir geçiş

Detaylı

ŞANLIURFA YI GEZELİM

ŞANLIURFA YI GEZELİM ŞANLIURFA YI GEZELİM 3. Gün: URFA NIN KALBİNDEN GÜNEŞİN BATIŞINA GEZİ TÜRKİYE NİN GURURU ATATÜRK BARAJI Türkiye de ki elektrik üretimini artırmak ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ndeki 9 ili kapsayan tarım

Detaylı

MUGLA LETOON ANTİK KENTİ ÖZDİRENÇ UYGULAMALARI

MUGLA LETOON ANTİK KENTİ ÖZDİRENÇ UYGULAMALARI Özel Bölüm MUGLA LETOON ANTİK KENTİ ÖZDİRENÇ UYGULAMALARI İsmail Ergüder*, Ezel Babayiğit*, Doç. Dr. Sema Atik Korkmaz** * TKİ Kurumu Genel Müdürlüğü 06330, Ankara. ** Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler

Detaylı

Dr. Gülin KARABAĞ * Çatlaklar ve motiflerle kaplı bir vazo olduğunuzu düşünün. Size garip gelebilir ama, deneyin.

Dr. Gülin KARABAĞ * Çatlaklar ve motiflerle kaplı bir vazo olduğunuzu düşünün. Size garip gelebilir ama, deneyin. HİTİTLER nasıl yaşıyordu? Dr. Gülin KARABAĞ * Çatlaklar ve motiflerle kaplı bir vazo olduğunuzu düşünün. Size garip gelebilir ama, deneyin. İpucu isterseniz, tahtada asılı duran resme bakın. Düşünün. Hayal

Detaylı

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018 TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ Erkan GÜLER Haziran 2018 1 HARİTA Yeryüzündeki bir noktanın ya da tamamının çeşitli özelliklere göre bir ölçeğe ve amaca göre çizilerek, düzlem üzerine aktarılmasına harita

Detaylı

8-9 HERA PATRAS SARA ANATOLIA ARTEMİS ASPENDOS ASSOS BERGAMA EFES HİTİT MYRA OLYMPOS

8-9 HERA PATRAS SARA ANATOLIA ARTEMİS ASPENDOS ASSOS BERGAMA EFES HİTİT MYRA OLYMPOS 2017 KATALOĞU Birçok kadim uygarlığa ev sahipliği yapan Anadolu, atalarımızdan bize kalan en değerli hediye... Daha ilk çağlardan itibaren stratejik olarak tüm coğrafyanın en göz alıcı değeri olarak ön

Detaylı

DASKYLEİON 2011 KAZI SEZONU ÇALIŞMALARI

DASKYLEİON 2011 KAZI SEZONU ÇALIŞMALARI DASKYLEİON 2011 KAZI SEZONU ÇALIŞMALARI Daskyleion da 2011 sezonu kazıları Hisartepe Höyüğü nün doğu yamacında, yerleşimin ana girişinin aşağısında, Hellenistik Dönem yolunun iki yakasında; Akropolis te

Detaylı

BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı

BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı BİRECİK İLÇEMİZ Fırat ta Gün Batımı Birecik ilçesi Şanlıurfa Merkez ilçesine 80 km uzaklıkta olup, yüzölçümü 852 km2 dir. İlçe merkez belediye ile birlikte 3 belediye ve bunlara bağlı 70 köy ve 75 mezradan

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 42, Mart 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 42, Mart 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 42, Mart 2017, s. 488-508 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 09.02.2017 20.03.2017 Yrd. Doç. Dr. Deniz

Detaylı

Afyonkarahisar İli ve İlçelerinde ve Uşak İli Sivaslı İlçesinde Yüzey Araştırması

Afyonkarahisar İli ve İlçelerinde ve Uşak İli Sivaslı İlçesinde Yüzey Araştırması Afyonkarahisar İli ve İlçelerinde ve Uşak İli Sivaslı İlçesinde Yüzey Araştırması Afyonkarahisar ili ve ilçelerinde 2002 yılından bu yana toplam 11 sezon arkeolojik yüzey araştırmaları yürüttük. Bu araştırmalar

Detaylı

Awan/Shimashki ve Sukkalmah (Epartid) Dönemi

Awan/Shimashki ve Sukkalmah (Epartid) Dönemi ESKİ ELAM ÇAĞI Awan/Shimashki ve Sukkalmah (Epartid) Dönemi Susa daki E. Babil kral listesi: 12 Awan kralı: ca. 2400-2100 B.C.E.=Sargon of Akkad (2334-2279 B.C.E.) Son kralı: Puzur Inshushinak =çagdası=ur-nammu

Detaylı

ANTİK DÖNEM İN EN ESKİ BİLİCİLİK MERKEZİ KLAROS

ANTİK DÖNEM İN EN ESKİ BİLİCİLİK MERKEZİ KLAROS ANTİK DÖNEM İN EN ESKİ BİLİCİLİK MERKEZİ KLAROS THEODORE MAKRİDY 1907 İzmir ili, Menderes ilçesi, Ahmetbeyli Mahallesi sınırları içinde kalan, Klaros Kutsal Alanı, Cumaovası nın (Menderes) güneyinde, ovayı

Detaylı

CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne

CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne CORYLACEAE 1C 1 E. Anemogam, kışın yaprağını döken odunsu bitkilerdir. Gövde kabukları çatlaksız ya da boyuna çatlaklıdır. Tomurcuklar sürgüne almaçlı dizilmiştir. Tomurcuklar çok pullu, sapsız, sürgüne

Detaylı

Hattuşa'nın Kısa Tarihçesi

Hattuşa'nın Kısa Tarihçesi Hattuşa'nın Kısa Tarihçesi Hattuşa'da ilk yerleşime dair izler M.Ö. 6. binde Kalkolitik Çağ'a kadar eskiye gider. İlk Tunç Çağı'nda da yerleşimin olduğu Hattuşa, Anadolu'nun M.Ö. 2. binyılın başlarından

Detaylı

MAKSİMUM-MİNİMUM PROBLEMLERİ

MAKSİMUM-MİNİMUM PROBLEMLERİ 1 MAKSİMUM-MİNİMUM PROBLEMLERİ En büyük veya en küçük olması istenen değer (uzunluk, alan, hacim, vb.) tek değişkene bağlı bir fonksiyon olacak şekilde düzenlenir. Bu fonksiyonun türevinden ekstremum noktasının

Detaylı

2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ KESİNLEŞMİŞ HAFTALIK DERS PROGRAMI GÜN SAAT

2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ KESİNLEŞMİŞ HAFTALIK DERS PROGRAMI GÜN SAAT CUMA PERŞEMBE ÇARŞAMBA SALI PAZARTESİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ ARKEOLOJİ BÖLÜMÜ KESİNLEŞMİŞ HAFTALIK DERS PROGRAMI GÜN SAAT 1.SINIF 2.SINIF 3.SINIF 4.SINIF 08.00-09.00 ARK437 Arkeoloji Uygulamaları

Detaylı

ANKARA KECİSİNİN TANIMLAYICI ÖZELLİKLERİ. Prof. Dr. Okan ERTUĞRUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı

ANKARA KECİSİNİN TANIMLAYICI ÖZELLİKLERİ. Prof. Dr. Okan ERTUĞRUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı ANKARA KECİSİNİN TANIMLAYICI ÖZELLİKLERİ Prof. Dr. Okan ERTUĞRUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı ANKARA KEÇİSİ Ankara keçisi bazı araştırıcılara göre Capra prisca isimli yaban

Detaylı

TOPRAĞIN BİNLERCE YILLIK MACERASI THOUSANDS OF YEARS ADVENTURE OF CLAY

TOPRAĞIN BİNLERCE YILLIK MACERASI THOUSANDS OF YEARS ADVENTURE OF CLAY TOPRAĞIN BİNLERCE YILLIK MACERASI THOUSANDS OF YEARS ADVENTURE OF CLAY Bir testici gördüm, çamur içindeydi: Ayağı çarkında, elinde bir testi; Testinin başında bir yoksulun ayağı Kulpunda bir padişahın

Detaylı